RULMANLI YATAKLAR

Dönen ya da salınım hareketi yapan elemanların sabit gövdeye bağlantısını sağlayan

elemanlar genel olarak yatak adıyla tanımlanır. Hareketli elemanların çalıştırılmasından doğan
ya da kendi ağırlıklarından kaynaklanan kuvvetlerin gövdeye iletilmesi yatak üzerinden
sağlanır.

İlettiği kuvvete göre yataklar eksenel yataklar ve radyal yataklar olarak

sınıflandırılabilir. Yataklar yapısal özelliklerine göre de; rulmanlı yataklar, kaymalı yataklar ve
hassas cihaz yatakları olarak incelenebilir.

Rulmanlı yataklarda kuvvet iletimi biri hareketli eleman diğeri sabit gövde ile temas
halindeki iki bilezik arasına sıralanan yuvarlanma elemanları üzerinden sağlanır. Radyal,
eksenel ve hem radyal hem de eksenel kuvvet ileten tipleri vardır.

Kaymalı yataklarda ise sabit ve hareketli elemanların temas yüzeyleri arasında bir yağ
filmi oluşturulur. Yatak, yağ filmi pompa tarafından sağlandığından hidrostatik kaymalı yatak,
kendiliğinden oluşabiliyorsa hidrodinamik kaymalı yatak olarak isimlendirilir. Kaymalı
yataklar eksenel ve radyal tipte olabilecekleri gibi, hem eksenel hem de radyal yük taşıyabilen
tipte de olabilir.

Uyumlu yüzeylerin karşılıklı çalıştığı (içbükey-dışbükey) kaymalı yataklarda kayma

sürtünmesi, uyumsuz yüzeylerin karşılıklı çalıştığı (dışbükey-dışbükey) rulmanlı yataklarda
esasen yuvarlanma sürtünmesi ve hertz gerilmesi söz konusudur. Bununla birlikte elastik
deformasyon nedeniyle bir miktar kayma da görülebilir.

Kaymalı yataklara göre üstünlükleri:

1- Düşük hızlı ilk hareket ve duruşlarda sürtünme daha azdır.

2- Daha dar boyutludurlar.
3- Hem eksenel hem de radyal yükleri aynı anda taşıyabilirler.
4- Yağ tüketimleri ve bakım masrafları düşüktür.
5- Standart olarak piyasadan temin edilebilirler.

Sakıncalı yönleri:

1- Darbeli yüklere hassastırlar.

 2- Üretimleri özel teknoloji gerektirir.
3- Takma-sökme işlemlerinde dikkat gerekir.
4- Çap doğrultusunda daha fazla yer kaplarlar.
5- Gürültülü çalışırlar.

Yapıları:

Bir rulmanlı yatak iki bilezik ile bu bileziklerin arasında bir kafes yardımıyla belli
aralıkta tutularak çalışan yuvarlanma elemanlarından oluşur. Yuvarlanma elemanları bilya,
silindir, koni, fıçı ve iğne seklinde olabilir (Şekil 1). Yuvarlanma elemanı olanlar bilyalı
rulman, silindir, koni vb olanlar makaralı rulman olarak adlandırılır. Standart rulman ölçüleri
ile rulmanlarla ilgili diğer bilgiler yapımcı kataloglarından bulunabilir.

Şekil 1

Kafesler sürtünme nedeniyle aşınmayı önlemek için yumuşak malzemelerden (prinç,

bronz vs metal alaşımları, karbonlu çelik, ağaç, keten dolgulu fenolik malzeme) preslenerek
ya da plastikten yapılır.
Bilezikler ve yuvarlanma elemanları sertleştirilmeye uygun karbonlu krom
çeliklerinden yapılır ( %1 C, %1.5 Cr, % 0.25 Si, %0.3 Mn). Korozyona dayanıklı Cr ve
Cr-Mo li paslanmaz çelikler de kullanılır.
Üretimleri hassas bir şekilde seri olarak yapılır. Üretim çelik çubuklardan presleme,
ovalama, parlatma ve gruplandırma yöntemleriyle gerçekleştirilir.
 Rulman Tipleri:(Şekil 2)
Bilyalı Rulmanlar: Tek sıralı bilyalı(a,b), bilyalı eğik(c), iki sıralı bilyalı eğik(d),
bilyalı oynak(f), dört noktalı bilyalı(e), bilyalı eksenel(k), y yatakları.
Makaralı Rulmanlar: Silindirik makaralı(g), makaralı oynak(i), konik makaralı(h),
konik makaralı oynak, iğneli(j).

a b c d

e f g h

i j k

Şekil 2
Boyutlar ve tanımlanmaları:

Rulmanlar, ISO tarafından standartlaştırılan delik çapı, dış çap ve genişlik serileri
halinde imal edilir.

Bütün standart metrik rulmanların tipini ve ana boyutlarını belirten karakteristik temel
semboller vardır. Bu temel sembol rakam ve harflerden oluşur, ilk rakam rulman sınıfını, ikinci
rakam genişlik serisini, üçüncü rakam dış çap serisini, son iki rakam da iç bilezik delik çapını
belirtir. d=20 ile d=480 mm arasında son iki rakam çapın 1/5 idir. Örnek: d=12 mm ve d=100
mm için son iki rakam sırasıyla 01 ve 20 dir. Genişlik serisi sıfır olduğunda yazılmaz. Delik
çapı 10 mm ye kadar son rakam doğrudan çapı verir. Detaylar için rulman kataloglarına
bakılabilir.

Rulman tipinin seçimi:

Rulman tipinin seçiminde en önemli etken taşınacak yük doğrultu ve büyüklüğüdür.
Küçük yükler için bilyalı, büyük yükler için makaralı rulmanlar seçilmelidir. Radyal yükle
birlikte eksenel yük bulunduğunda eksenel yük de taşıyabilen radyal rulman kullanılmalıdır.
Bilyalı eğik, tek sıralı bilyalı sabit, makaralı oynak ve konik makaralı rulmanlar bu amaçla
kullanılabilir.
Mil deformasyonunun olduğu durumlarda oynak rulmanlar, sadece eksenel yük
durumunda eksenel rulmanlar kullanılır. Ayrıca montaj kolaylığı, çalışma hızlarıda dikkate
alınabilir.

Rulman büyüklüğünün belirlenmesi:

Rulman büyüklüğü, taşınacak yük, ömür ve işletme güvenliğine göre belirlenir. Buna
ilişkin yöntem rulman kataloglarında verilmektedir.
Taşınan yüklerin yol açtığı büyük hertz gerilmeleri zamanla aşınmaya, çatlaklara,
çukurcuk/pitting oluşumuna (yorulma), bu da gürültülü çalışmaya yol açar, rulman ömrünü
tamamlamış olur. Rulmanların %90 ının garanti ettiği süre, standart nominal ömür (L10) dür.
Taşınan yük ve iletilen güçe bağlı olan teorik yükle birlikte imalat hataları ve işletme
koşullarından kaynaklanan dinamik etkileri de dikkate almak ve daha gerçekçi sonuçlara
ulaşmak amacıyla çalışma koşullarına bağlı olarak statik ve dinamik yük sayıları kullanılır.
Statik yük sayısı (Co), salınım hareketi yapan ya da çok düşük hızda çalışan elemanları
yataklayan rulmanlarda bilya çapının 0,0001 oranında deformasyona yol açan yüktür.
 Dinamik yük sayısı (C), bir rulmanın 1 milyon devirlik nominal ömre ulaştığı sabit
yüktür.

Firma kataloglarında verilen statik ve dinamik yük sayıları, sadece radyal/eksenel yük
durumu için belirlenmiştir. Bu değerlerin aynı anda hem eksenel hem de radyal yükle çalışma
durumunda daha gerçekçi yük etkisini dikkate almak üzere eşdeğer yük sayıları hesaplanır ve
kullanılır.

Dinamik eşdeğer yük:

Feş =V X Fr + Y Fa
Feş = Dinamik eşdeğer yük, kN
Fr = Radyal yük, kN
F = Eksenel yük, kN
V = Dönme katsayısı
iç bilezik dönerse V=l
iç bilezik sabitse V=1,2
X = Radyal faktör
Y = Eksenel faktör

X ve Y değerleri her yatak için belirlenmiştir ve kataloglardan alınır.

Makaralı oynak eksenel rulmanlarda eşdeğer yük:

Feş =1,2 Fr + Fa
Değişken yükler söz konusu olduğunda uygun şekilde belirlenen ortalama yükler dikkate
alınır (Bkz s 110-111).
Statik Eşdeğer Yük:

Fo = X0 Fr + Y0 Fa
Fo = Statik eşdeğer yük, kN
Fr = Radyal yük, kN
Fa = Eksenel yük, kN
X0 = Radyal faktör
Y0 = Eksenel faktör
X0 ve Y0 değerleri her yatak için belirlenmiştir ve kataloglardan alınır.
Sessiz çalışma için So = Co /Po olabildiğince büyük olmalı (Bkz s 112).
Ömür:
Devir olarak ömür:
p
 c 
L 
10  Feş 

L10 = Ömür, 106 (milyon) devir

p, bilyalı rulmanlar için 3,
Makaralı rulmanlar için 10/3
Saat olarak ömür:
L10106
Lh 
n60
Lh = Ömür, h
n = Devir hızı, d/d (min-1)
Kilometre olarak ömür:
πD
Ls  L10
1000
Ls = Ömür, km
D = Teker çapı, m
Rulmanların Montajı:
Dönen mile iç bileziğin, dönen bir yuvaya dış bileziğin gevşek geçmesi ve bu nedenle
‘gezinmesi’ istenmez. Buralarda belirlenen toleransların(sıkı geçme) uygulanması gerekir.
Ancak yatağa gelen yük hep aynı yere etki eden noktasal yük ise gevşek geçme uygulanır.
Duran elemanlarda (sabit aks) iç bilezik nokta yüke, dış bilezik çevre yüküne maruzdur.
Millerde ise iç bilezikte çevre yükü, dış bilezikte nokta yükü vardır. Nokta yükü gelen
bilezikler gevşek, çevre yükü gelen bilezikler sıkı geçme olmalıdır.
İç bilezikler eksenel olarak bir yanda faturaya diğer yanında segman, somun, tesbit
cıvatalı burca veya manşon / burçla mil üzerindeki diğer bir elemana dayandırılarak sabitlenir.
Dış bilezikler de benzer şekilde bir fatura, kapak vb dayandırılarak veya sabitleme
elemanlarıyla eksenel doğrultuda bir veya her iki taraftan sabitlenebilir. Dış bileziğin her iki
yanı boşluklu ise bu yataklar her iki yönde kayabilen ‘serbest yatak’ olarak görev yaparlar.
Mildeki genleşmeler dikkate alınarak yataklardan sadece biri sabit diğerleri ise serbest yatak
olmalıdır.
Rulmanların Yağlanması:
Yüksek hızlarda sıvı yağ kullanılmalıdır. Makaralı oynak rulmanlar dışında
sızdırmazlığı kolay sağlanan gresle yağlanabilir. Rulman yatağı gresle tamamen
doldurulmamalı, yılda 1-2 kez gres yağı değiştirilmelidir.
Sızdırmazlığı sağlamak ve kirlenmeyi önlemek için keçe, labirent halkalar, özel
bilezikler, çevresel kanallar ve o-ringler kullanılır.

Çizelge 1. Bilyalı ve konik makaralı yataklarda

X ve Y faktörleri (SKF,--)

Fa /Fr ≤ e Fa/Fr≥ e e
Yatak tipi X Y X Y
Tek sıralı bilyalı yataklar
(160,60,62,63,64 serileri)
Fa / C0 = 0,025 2 0,22
0,04 1,8 0,24
0,07 1,6 0,27
0,13 l 0 0,56 1,4 0,31
0,25 1,2 0,37
0,5 l 0,44

Konik makaralı yataklar

30203 - 30204 1,75 0,34

05 - 08 1,6 0,37
09-22 1 0 0,4 1,45 0,41
24 - 30 1,35 0,44

32206 - 32208 1,5 0,37

09-22 1 0 0,4 1,45 1,41
24- 30 1,35 0,44

30302 - 30303 2,1 0,28

04-07 1 0 0,4 1,95 0,31
08-24 1,75 0,34

31305 - 31318 l 0 0,4 0,73 0,82

32303 2,1 0,28

32304 - 32307 l 0 0,4 1,95 0,31

08 - 24 1,75 0,34
ÖRNEKLER
ÖRNEK 1. Tek sıralı bir bilyalı yatağa etkiyen kuvvetler Fr =3000 N ve Fa =1800
N dur. Buna göre rulman ömrünü bulunuz (İç bilezik dönüyor).

Burada kullanılan 6308 numaralı rulman için katalogda verilen yük

sayıları şöyledir (SKF,--):
C =32000 C0 =22000

Fa /C0 = 1800/22000= 0,08  X=0,56 Y=1,6 e=0,27 (Çizelge 1)

Fa /Fr = 1800/3000= 0,6  Fa /Fr = 0,6 > e = 0,27
 eksenel yükün eşdeğer yük üzerinde etkisi var.

Feş =VXFr +YFa = 0,56x3000 + 1,6x1800 = 4560 N (V=1)

Devir olarak Ömür:
L10=(C/ Feş)p =(32000/4560)3 = 343 milyon devir

ÖRNEK 2. Bir bilyalı yatak için dinamik yük sayısı C= 40 kN olarak verilmektedir .400 d/d
çalışma hızında yatağın taşıyacağı eşdeğer yük ne kadardır? (İstenen ömür 5000 h).
Devir sayısı olarak ömür: (5000x60) x 400 = 120x106 devir

L10 = (C/ Feş)p  120 = (40/ Feş)3  Feş = 40 / (120)1/3 = 8,1 kN

ÖRNEK 3. Aşağıda koşulları belirtilen durumda dinamik yük kapasitesi 30000 N olan bir
bilyalı rulmanın kullanılması uygun olur mu?
Çalışma hızı = 400 d/d İstenen Ömür = 5000 h

Eşdeğer yük = 6,75 kN

L1010 6
Lh  L10 = (C/ Feş)p = (30/6,75)3 = 4,4 milyon devir
n60

Lh = 4,4x106 / 60x400

Lh = 3657 h < 5000 h uygun değil

ÖRNEK 4. Bir tarım makinasında kullanılan tek sıralı sabit bilyalı yatağa
gelen radyal yük 5,7 kN dur. Dinamik etkiler dikkate alınarak rulman
seçiminde hesaplamalar katalogda (FAG,1985) verilen katsayıya (k=1,5) göre
yapılmaktadır. İstenen ömür 4000 h, çalışma hızı 200 min-1 ve eksenel yük
olmadığına göre aşağıda özellikleri verilen rulmanlardan uygun olanını seçiniz. (Yatak iç
çapı 2-4 cm arasında olmalıdır).

Yatak G (kN) Delik çapı( mm)

6303 ZR 13,4 17
6304 ZR 17,3 20
6305 ZR 22,4 25
6306 ZR 23 30
6307 ZR 33,5 35

Dinamik yük sayısını bulalım

Lıo = (C/ Feş)p

L10 = 4000 x60x2000 = 48xl0 6

𝐹𝑎 =0

Feş = k F = 1,5 x 5,7 = 8,55 kN

48 = (C / 8,55)3 

C = 48l/3x8,55

C = 31 kN

Bu durumda 6307 ZR rulmanı kullanılır.

ÖRNEK 5: Tek sıralı bir sabit bilyalı yatağa etkiyen kuvvetler 𝐹𝑟 = 3000N ve 𝐹𝑎 = 1800N
‘dur.Aşağıdaki verilere göre iç bileziği dönen rulmanın ömrünü hesaplayınız ?
C: dinamik yük sayısı = 32 000 N 𝐶0 : statik yük sayısı = 22 000 N

𝐹 1800 𝐹𝑎 1800
𝑒ℎ𝑒𝑠𝑎𝑝 = 𝐹𝑎 = 3000 = 0,6 Cetvel 1  = 22000 = 0,08  𝑒𝑡𝑎𝑏𝑙𝑜 = 0,27
𝑟 𝐶0

𝐹
𝑒ℎ𝑒𝑠𝑎𝑝 > 𝑒𝑡𝑎𝑏𝑙𝑜 ( 𝐹𝑎 > e)  X = 0,56 Y = 1,6
𝑟

Eş Değer Yük : İç bilezik dönüyor V = 1

𝐹𝑒ş = P = V.X. 𝐹𝑟 + Y. 𝐹𝑎  𝐹𝑒ş = 1.0,56.3000 + 1,6.1800 = 4560N

Devir olarak ömür : Bilyalı rulmanlarda p = 3

p
𝐶 32000 3
𝐿10 = (𝐹 )  𝐿10 = ( 4560 ) = 343 Milyon devir
𝑒ş

Veya
𝐶 32 000
= =7
𝐹𝑒ş 4560

𝐶
Katalog/Cetvel 11.2  = 6,95  𝐿10 = 340 Milyon devir
𝐹𝑒ş

𝐶
= 7,11  𝐿10 = 360 Milyon devir
𝐹𝑒ş

𝐶
=7  𝐿10 = 343 Milyon devir
𝐹𝑒ş

ÖRNEK 6: Çapı 50mm olan bir mil 1000d/d hızla dönmekte 𝐹𝑟 = 4500N ve 𝐹𝑎 = 2500N radyal
ve eksenel yüklerle yükleneceği tahmin edilmektedir. Rulman ömrünün en az 10 000h işletme
saati istendiğine göre uygun tek sıralı bilyalı rulmanı seçiniz ?

𝐹 2500 𝐹
𝑒ℎ𝑒𝑠𝑎𝑝 = 𝐹𝑎 = 4500 = 0,55  𝐶𝑎 ? (*Rulman Co değeri, rulman bilinemediği için
𝑟 𝑜
bulunamıyor)
𝐹𝑎
Ancak = 0,55 > 𝑒𝑐𝑒𝑡𝑣𝑒𝑙 : Tüm e değerlerinden büyük 
𝐹𝑟

Cetvel 1  X = 0,56 Y = 1,8 (tahmin)

 𝐹𝑒ş = V.X. 𝐹𝑟 + Y. 𝐹𝑎 İç bilezik döner  V = 1

= 1.0,56.4500 + 1,8.2500 = 7020N

Dinamik yük sayısı C = ?
p
𝐶
𝐿10 = (𝐹 )  𝐿10 = n.60.h= 10000.60.1000 = 600x106 devir
𝑒ş

 C= (𝐿10 . 𝐹𝑒ş ³)1/3= (600.7020³)1/3 = 59208 N

𝐶
Veya = 8,43
𝐹

Katalog: d = 50mm, C > 59208N  6310 numaralı Tek sıralı sabit bilyalı rulman
C = 61800N 𝐶0 = 38000N
Kontrol:
𝐹𝑎 2500
6310  = 38000 = 0,065 Cetvel 1  𝑒𝑡𝑎𝑏𝑙𝑜 = 0,26 (İnt.)
𝐶0

𝐹 2500
𝑒ℎ𝑒𝑠𝑎𝑝 = 𝐹𝑎 =4500= 0,55 > 0,26  X = 0,56 Y = 1,7 (İnt.) (Cetvel 11.1)
𝑟

𝐹𝑒ş = V.X. 𝐹𝑟 + Y. 𝐹𝑎 = 1.0,56.4500 + 1,7.2500 = 6770 N

C= (𝐿10 . 𝐹𝑒ş ³)1/3= (600.6770³)1/3 = 57100 N < 61800 N uygundur.

Not: 1. C dinamik yük sayısı daha küçük olan bir alt rulman 6210 (C=36500 N, Co =24000 N)
u seçtiğimizde yapacağımız hesapla anılan rulmanın yetersiz olduğunu görürüz.

2. Sadece mil çapını dikkate alarak rulman seçip (6210) kontrol ederek yetersizse bir üst
rulmanı (6310) kontrol ederek uygun rulmanı bulma yolunu da izleyebiliriz. Bu durumda X,Y
değerleri belli olduğu için hesaplar daha kolay yapılabilecektir.

Soru: Çapı 45 mm olan bir mil 540d/d hızla dönmekte 6000N radyal 3000N eksenel
yük taşımaktadır. Rulman ömrünün en az 10000 h olması istendiğine göre uygun tek sıralı
bilyalı rulmanı seçiniz ?

ÖRNEK: 65 mm çapındaki bir milin yatağında o-düzeninde yerleştirilmiş 73 seri tek sıralı
eğik bilyalı rulman kullanılacaktır. Aşağıdaki verilere göre anılan yatak için uygun rulman
çiftini belirleyiniz.

Radyal yük: 2 kN Eksenel yük: 10 kN Mil hızı: 1500 d/d İşletme ömrü: 20000 h
 𝐹𝑎 10000
XY faktörleri: = = 5 > e = 1,14 (Cetvel 1, Eğik bilyalı rulman, o-tertibi)
𝐹𝑟 2000

 X= 0,57 Y= 0,93

Eşdeğer yük: Mil dönüyor: V=1

𝐹𝑒ş = V.X. 𝐹𝑟 + Y. 𝐹𝑎 = 1.0,57.2000 + 0,93.10000 = 10440 N

𝐿10 = n.60.h= 1500.60.20000 = 1800x106 devir = 1800 milyon devir

p 3
𝐶 𝐶
𝐿10 = (𝐹 )  1800 = (10440)  C = 18001/3.10440 = 127000 N
𝑒ş

Bir rulmanın dinamik yük sayısı C ≥ 127000/2 = 63500 N

Katalog  d = 65 mm, eğik bilyalı rulman  7313 BECB  C = 87000 N > 63500N

Çift rulman  2. 87000 = 174000 N > 127000 N

7313 BECB uygun

ÖRNEK 8 : Aşağıdaki verilere göre bir mil yatağında kullanılacak makaralı oynak rulmanı
seçiniz.

Eksenel yük: 4 kN Radyal yük :24 kN Mil hızı: 500 d/d Mil çapı: 85 mm

Uygun rulman, d= 85 mm  85/5 = 17 (son iki rakam) 

 NSK rulman kataloğu  22217 (C=325 kN) 21317 (C=395 kN) 22317 (C=630 kN)

22217 yi seçip kontrol edelim:

4000
Cetvel 1  22217 e = 0,23 = 0,167 < 0,23  X=1 Y = 2,9
24000

Eşdeğer yük: 𝐹𝑒ş = V.X. 𝐹𝑟 + Y. 𝐹𝑎 = 1.1.24000 + 2,9.4000 = 35600 N

𝐿10 = n.60.h= 500.60.20000 = 600x106 devir = 600 milyon devir

p
𝐶
𝐿10 = (𝐹 )  makaralı p=10/3=3,33  C = 60010/3.35600 ≈ 243 kN
𝑒ş

C=243 kN < 325 kN  22217 uygun

ÖRNEK 9: Aşağıdaki verilere göre konik dişli milinin A ve B yataklarında kullanılan
rulmanların ömrünü belirleyiniz.

𝐹𝑡

𝐹𝑎

𝐹𝑟
𝐹𝑡 = 6127N
26,3

𝐹𝑛 = 2100N
𝐴 𝐹𝑎 = 750N
𝐵
40 100 B 𝑛𝑚𝑖𝑙 = 800d/d

A yatağı :Nu408 silindirik makara B yatağı :3807 eğik bilyalı

C = 89200N 𝐶0 = 55300N C = 33500N 𝐶0 = 27500N
Tepki Kuvvetleri:
Düşey Düzlem :

𝐹𝑎 = 750N
∑𝑀𝐵 = 0
𝐹𝐵𝑦

26,3 𝐹𝑟 = 2100N 2100.140 – 750.26,5 – 𝐹𝐴𝑦 .100 = 0

𝐹𝐴𝑦 = 2742,75N
∑𝐹𝑦 = 0
𝐹𝐴𝑦
-2100.140 +2742,75N – 𝐹𝐵𝑦 = 0
𝐹𝐵𝑦 = 642,75N

Yatay Düzlem :
𝐹𝐴𝑟 ∑𝑀𝐵 = 0

𝐹𝑡 = 6127N 6127.140 – 𝐹𝐴𝑟 .100 = 0

𝐹𝐴𝑥 = 8578N
∑𝐹𝑥 = 0
6127 - 8578,75N + 𝐹𝐵𝑟 = 0
𝐹𝐵𝑟
𝐹𝐵𝑥 = 2451N

𝐹𝐴𝑟 = √2742,75² + 8578² = 9005,8N

𝐹𝐵𝑟 = √642,75² + 2451² = 2933,87N

 A yatağı (sadece radyal yük):
10⁄
106 𝐶 p 106 89200 3
𝐿𝐻 = 𝑛.60 .(𝐹) = .( ) = 43474 saat
800.60 9005,8

B yatağı :
𝐹 750
𝑒ℎ𝑒𝑠𝑎𝑝 = 𝐹𝑎 = 2933,87 = 0,296 cet 1  32 serisi eğik bilyalı rulman
𝑟

𝐹
𝐹𝑒ş = X.𝐹𝐵𝑟 + Y.𝐹𝑎 𝑒𝑐 =0,86  𝐹𝑎 =0,296< e = 0,86
𝑟

=> X =1 Y=0,73
= 1.2933,8 + 0,73.750 =3081N
106 𝐶 ε 106 33500 3
𝐿𝐻 = 𝑛.60 .(𝐹) = .( 3081 ) = 26780 saat
800.60

ÖRNEK 10. Bir konik dişli mili O tertibindeki (1 konumunda, Cetvel 5.1) konik makaralı
rulmanlarla yataklanmıştır. Aşağıdaki verilere göre rulmanların ömürlerini belirleyiniz.

A yatağı: 32308 , C= 100 kN, Y2 =1,73 e = 0,34 Fr2 = 10 kN

B yatağı: 30205 , C= 26,5 kN, Y1 =1,6 e = 0,37 Fr1 = 3 kN
Fa = 5 kN n = 700 d/d

𝐹𝑟1 3000 𝐹𝑟2 10000

= = 1875 N < = = 5780,3 N
𝑌1 1,6 𝑌2 1,73

𝐹𝑟 𝐹𝑟1
𝐹𝑎 = 5000 > 0,5.( 𝑌 2 − ) = 0,5.(5780,3 − 1875) = 1952,75 N 1b durumu
2 𝑌1

0,5.𝐹𝑟1
𝐹𝑎1 = = 0,5.1875 = 937,5 N 𝐹𝑎2 =𝐹𝑎1 + 𝐹𝑎 = 937,5+5000 = 5937,5 N
𝑌1

B rulmanı
𝐹𝑎1 937,5
= = 0,3125 < 𝑒𝑐 = 0,37  X=1 Y=0 𝐹𝑎1 :etkisiz 𝐹1𝑒ş = 𝐹𝑎1 =3000 N
𝐹𝑟1 3000

A rulmanı
𝐹𝑎2 5937,5
= = 0,59 > 𝑒𝑐 = 0,34  X=0,4 Y=1,75 𝐹𝑎2 :etkili
𝐹𝑟2 10000

𝐹2𝑒ş = 𝑋2 𝐹𝑟2 + 𝑌2 .𝐹𝑎1 = 0,4.10000 + 1,75.5937,5 = 14390,6 N

Ömürler
p
𝐶 26,5 10/3
B yatağı 𝐿10 = (𝐹 ) = ( ) = 1424,8 x 106 devir
𝑒ş 3

Lh = L10 / 60.n = 1424,8 x 106/60.700 = 33923 h

p
𝐶 100 10/3
A yatağı 𝐿10 = (𝐹 ) = (14,4) = 597,6 x 106 devir
𝑒ş

Lh = L10 / 60.n = 597,6 x 106/60.700 = 14228 h