Agnieszka Juras-Plewa

KONSPEKT LEKCJI

TEMAT: Rekonstrukcja przeszłości w opowiadaniu Miejsce Andrzeja Stasiuka.

Czas: 2x 45 min

Cele ogólne:
Uczeń:
 dostrzega destrukcyjny wpływ czasu
 poznaje historię łemkowskiej wspólnoty

Cele szczegółowe
Uczeń:
 definiuje terminy: : „mniejszości narodowe” i „mniejszości etniczne”
 wskazuje na mapie Polski w przybliżeniu miejsca: skąd przybyli Łemkowie na
terytorium Polski? Na jakim terytorium (obszarze) żyli Łemkowie przed 1947
rokiem? Na jakie terytorium (obszar) zostali przesiedleni? Gdzie mieszkają
obecnie?
 ogląda filmy na tablicy multimedialnej
 podaje kilka faktów z zakresu łemkowskich tradycji i zwyczajów
 czyta ze zrozumieniem tekst literacki;
 zaznacza na osi czasu (narysowanej na tablicy mult.) wydarzenia
z opowiadania, porównuje bohaterów
 omawia kompozycje utworu, wyszukuje środki stylistyczne,
 podejmuje próbę interpretacji utworu, wyciąga wnioski, opowiada
o destrukcyjnym działaniu czasu
 podejmuje próbę wyjaśnienia puenty

Podstawa programowa:
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych
okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm,
pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji,
literatura lat 1945– 1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane
w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę,
balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu,
wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami
epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi;
poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów,
akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą
stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie
kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny,
mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich
rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu
wartości.
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie
i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
6) rozpoznaje rodzaje stylizacji (archaizacja, dialektyzacja, kolokwializacja, stylizacja
środowiskowa, biblijna, mitologiczna itp.) oraz określa ich funkcje w tekście;
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą,
pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi
częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-,
ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ;
pisowni skrótówi skrótowców;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o
charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło
encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na
podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza
logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
IV. Samokształcenie.
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje
poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich
wypowiedziach;
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
12. wykorzystuje formę projektu w przygotowaniu i prezentowaniu oraz popularyzowaniu

Formy pracy:
  indywidualna
 grupowa
 zbiorowa

Metody:
 podające
problemowe
 eksponujące

Pomoce dydaktyczne:
słowniki, encyklopedie i czasopisma zawierające terminy mniejszość , mniejszość
narodowa, mniejszość etniczna, tablica multimedialna, krótka prezentacja
multimedialna dotycząca Łemków, karteczki samoprzylepne, linki do filmów, mapa,
tekst opowiadania Miejsce A. Stasiuka, druczki do samooceny

Przebieg lekcji:

1. Zapoznanie uczniów z tematem lekcji.

2. Mniejszości narodowe – burza mózgów. Zapisywanie przez uczniów haseł,
skojarzeń na karteczkach samoprzylepnych. Przyklejanie karteczek na
arkuszu wokół wyrażenia MNIEJSZOŚĆ NARODOWA. Odczytywanie
zapisków.
3. Podział na grupy. Uczniowie korzystając z dostępnych słowników,
encyklopedii i czasopism szukają definicji haseł: mniejszość, mniejszość
narodowa, mniejszość etniczna. Każda z grup próbuje na forum klasy wyjaśnić
zweryfikowany wyraz. Wspólna dyskusja na temat nowo poznanych
terminów, wskazywanie podobieństw oraz różnic pomiędzy nimi.
4. Łemkowie – krótka prezentacja multimedialna przygotowana przez
nauczyciela (historia, pochodzenie, kultura, zwyczaje, zamieszkiwany obszar,
ciekawostki).
5. Magiczne Podkarpacie. Opowieść o Łemkach, cerkwiach i Beskidzie Niskim. –
oglądanie filmiku. Nauczyciel w wybranych momentach przerywa zadając
 pytania nawiązujące do tego, co uczniowie zobaczyli – ma to raczej charakter
swobodny, chodzi o spontaniczne wypowiedzi uczniów, dzielenie się swoimi
spostrzeżeniami. LINK: https://www.youtube.com/watch?v=JYWqcIfKIrY
6. Odnajdywanie na mapie terenów zamieszkałych przez Łemków.
7. „Łemkowska Watra” – oglądanie krótkiego filmiku o wydarzeniu (zwrócenie
uwagi na język, muzykę, strój). LINK:
https://www.youtube.com/watch?v=5ZIixU-0v9M
8. Czytanie opowiadania pt. Miejsce A. Stasiuka przez wybranych uczniów.
9. Rozmowa z uczniami na temat wielokulturowości narodu polskiego, złożonej
historii i przymusowych migracji.
10. Rysowanie na tablicy osi czasu. Zaznaczenie teraźniejszości (momentu
spotkania się turysty i narratora) i przeszłości. Wypisywanie na osi wydarzeń
zawartych w opowiadaniu ( kucie gwoździ, ścinka drzew, wznoszenie cerkwi,
układanie podłogi, szpary pomiędzy belkami, pochyła cerkiew, klękające
kobiety, przeniesienie do muzem itd.).
11. Turysta i narrator – porównywanie stosunku bohaterów do opisywanych
wydarzeń (tabelka)
12. Dyskusja na podstawie utworzonego schematu. Co czas zrobił z miejscem? Co
się stało z cerkwią? Gdzie ona jest? – fizycznie i metafizycznie.
13. Lecz miejsca nie można przenieść. Miejsce nie ma wymiarów. Jest punktem
i nieuchwytną przestrzenią. Dlatego wciąż nie mam pewności, czy rzeczywiście
ją zabrano. – co oznaczają te słowa? – wypowiedzi chętnych uczniów.
14. Zakończenie zajęć.
Uczniowie otrzymują druczki przygotowane przez nauczyciela do
samodzielnego uzupełnienia. Znajdują się na nich następujące zdania, które
należy dokończyć:
Najbardziej podobało mi się dzisiaj………….
Nie wiedziałem, że ……………( w nawiązaniu do tematu lekcji)
Dobrze poradziłem sobie z ……..
Powinienem popracować nad……….