SUAREZ AGUIRRE THALIA ISABEL EIB PRIMARIA X CICLO

ÑAWIRINA

UTISHQA ASHNUKUNA

Huk kutish Waylas markachaw allaapa

usya kanaq. Chayshi awkin Aliichu Ayha
markakunaman aywayta munanaq papa,
triigu, sara, ayllupakuychaw
yanapakunanpaq. Chaynaw nirshi Sukcha
markaman aywanaq, achka hunaqkuna
uryapakuyninchawnash achka
mikuykunata ayllupakunaq. Chaynash
Shutu markanman kutimuyta munanaq;
chaychawshi warmillan Mallshi
shuyaanaq.

Chaynawnash, awkin Aliichuqa

Sukchapita pachay shamunaq, ashnunkunaman achka chakra mikuykunata
shawakurkur. Kunkush hirkaman chayraq chaaraykaptinshi ashnunkunaqa
utishqa kayaanaq. Chayllachawna hitakar qipapuraanakur qallaykuyaanaq.

Mana imatapis rurayta yachar, Aliichuqa ashnukunata haytar, champir kanaq.

Ni chaynawpis ashnukunaqa manash shaariyaqtsu.

Chaynash Aliichuqa allaapa yarpakachaanaq, chayllachawnash yarpaarinaq

mirkapa apanqanta, mirkapaata mikurishaq ninaq. Chaynash mirkapan
pikshapita huk uchuta hurqarinaq. Shumaq mikuykarnash yarpakachaarinaq,
maa ashnupa uqitinman yakaykushaq ninaq. Chaynash huklla shaarirkur
ashnukunaman aywanaq, niykurnash hukllayllapayan chupankunata qalirkur
qatsashqa uchutaqa yakakacharkunaq. Ashnukunanash huklla ayaq uchuta
maakuriykur wiplla shaarikuriyaanaq, niykur ayqir qallaykuyaanaq.
Naanikunapis allaapa quntataakunaq ashnukunapa ayqiyninkunawan.
Qipallantanash awkin Aliichuchuqa ayqinaq.

Ñawin pukyuman chaaraykaayaptinnash ashnukunaqa illakaariyaqna, Aliichuqa

allaapa utishqana kanaq, qallun aqtukashqana hapanaqnapisnachu...
SUAREZ AGUIRRE THALIA ISABEL EIB PRIMARIA X CICLO

– ¿Kananqa imatataq ruraa? –Ninaq–. Chayllachawnash yarpaarinaq uchun

kanqanta, maa nuqapis uchuu churakurkushaq nishpa waranta suqpiriykur
qatsashqa uchuta yakakurkunaq. Churaykuptin patsash wiq wayranawlla ayqir
qallaykunaq. Naanipis allaapash quntataakunaq Aliichupawan ashnukunapa
aqtukashqa ayqiyninkunawan qatipanakushpa…

Aliichu, Parqu hanan hirkaman chaariptinnash ashnukunataqa Shutu wayinman

yaykuraykaayaqtana rikaarinaq. Chaynash, warmin Mallshiman qayakuykunaq
qaparillapa:

¡Mallshi…! ¡Mallshi…! ¡Ashnukunata harkay…! ¡Ashnukunata harkay…!

Nuqaqa pasakushaqmi…

TAPUKUYKUNA:
1. ¿Pikunapaqtaq kay willakuy riman?

Kay rimaqa riman ,huk runa aliichu shutiyuq aywanaq ashunkunawan waylas
karkapa .

2. ¿Maychawtaq willakuypa markankuna kayan?

Kay markapa willakuyninqam waylachaw , Sukcha marka nishqan.

3. ¿Imapaptaq willakuy willakun?

Huk awkin runa aliichu ashnunkunawan aywanaq Sukcha markapa

sarakuq,triiqukuq,papakuq.

4. ¿tayta Aliichu karqa, ashnuykikuna utiptin, imataraq rurankiman karqan?

Tsaypaqqa ichikllatam shawishwan ashnumam mana

pishipayananpaq ,raslla chanapaq wayiman .

5. Tsaynaw willakuyta qillqaqaramuy.

Unayshi waylas markachaw allaapa usya kanaq ,tsayshi huk awkin aliichu
runaqa munanaq sarata,triiquta,papata.tsayshi aywanaq sukcha markapa
ayllupakuychaw yanapakunaq achka hunaqkuna uryapakuyninchawnash
mikuykunata ayllupakunaq. Chaynash Shutu markanman kutikuq allaapa
SUAREZ AGUIRRE THALIA ISABEL EIB PRIMARIA X CICLO

kushisha, chaychawshi warmillan Mallshi shuyaanaq kushi

kushi ,yarpakachanaq aliichu atsaka mikuyta apanqan, Chaynawnash, awkin
Aliichuqa Sukchapita pachay shamunaq, ashnunkunaman achka chakra
mikuykunata shawakurku.

ÑAWIRINA

ICHIK ULLQU

Imanaqraq mamay, unay mamantsikkuna

willakuyaq rimayaq, rikayaanaq qalapachu
ichik nunata ura chakinkama yuraq
aqtsayuq, hatun pachayuq rumi rurinchaw,
yana mayuchaw tushukuykaqta.

Tsaychi mantsakuyaq, tsaykunapa

aywayaqtsu tsayta niyaptin, allaapa
mantsakurnin. Tsaychawqa
shipashkunatawan wamrakunatash ichik
ullqun apakamaasgun nishpa.

Kanan nuqa niriyaq: ulikuytsuraq

rasunpatsuraq tsay yaku rurinchaw ichik
ullqu kawakan. Nuqaqa kikii rikarirran tsaynawmi nishaq.

TRABAJO: Hacer 05 oraciones con cada tipo de pronombres.

1. Nosotros jugamos en la casa
Nuqantsik wahiitami pukllay
2. Dame aquella silla
Taqay taakunata qumay
3. ¿maytataq aywanki awkin?
¿a dónde vas anciano?
4. Este cocina aqui
Kay kaychawmi aruy
5. Ustedes comen chancho
Kay kaychawmi aruy
SUAREZ AGUIRRE THALIA ISABEL EIB PRIMARIA X CICLO