Professional Documents
Culture Documents
4.DBH Ximur
4.DBH Ximur
-Musikala-
UNITATE DIDAKTIKOA
DBH
HASI BAINO LEHEN
Jaso Ikastolan bederatzi urte daramatzagu musikalak sortzen. Azken urteotan bezala,
aurten ere gizartean sakonki murgilduta dagoen gaixotasun baten inguruan arituko gara:
Alzheimerra.
Alzheimerra, guztiok ezagutzen dugun gaixotasuna dela uste dugu, baina, benetan ahal
dakigu gaixotasunak dakarren guztia? Hori dela eta gai hau ikasleekin lantzea oso
garrantzitsua dela uste dugu, azkenean oso hedatuta dagoen gaixotasuna delako eta
horren inguruan oinarrizko ideiak behintzat ezagutu beharko lituzketela deritzogulako.
Hau dela eta, interesgarria iruditzen zaigu musikala ikusi aurretik, ikasleekin gaiari
buruz hitz egitea. Horretarako, hurrengo Unitate Didaktikoa lantzea proposatzen
dizuegu.
Unitate hau 5 zatitan banatuta dago: Batetik, musikalari dagozkion edukiak (istorioa
ulertu, pertsonaietan sakondu), eta, bestetik, Alzheimerraren gaia jorratzeko 4 atal hauek:
- Gaixotasuna ezagutzen eta identifikatzen
- Aurrezaintza
- Nola jokatu diagnostikoa dugunean?
- Enpatia
Hauen bitartez hausnarketarako bidea ireki nahi dugu, eta gure ikasleak prestatu
datorrenari aurre egiteko. GURE ETA GURE SENIDEEN DUINTASUNAREN BERMEA
HEMEN HASIKO DA!
Jaso Ikastolako Antzerki Musikal Taldeko Zuzendaritza
XIMUR
-Musikala-
1
HITZAURREA
Alzheimer gaixotasuna
Dementzia osasun publikoko arazo bat da, eta gaur egun 50 milioi pertsonari
eragiten die mundu osoan. Kausa ohikoena – Kasuen% 70 – Alzheimer
gaixotasuna da. Urtero 10 milioi kasu berri inguru gehitzen dira; beraz, 2050ean,
biztanleriaren zahartze progresiboaren eta bizi-itxaropen handiagoaren ondorioz,
munduan dementzia duten pertsonen kopurua hirukoiztu egingo da. Alzheimer
gaixotasuna adinekoen desgaitasun- eta mendekotasun-arrazoi nagusietako bat
da, eta kaltetuen, haien zaintzaileen eta haien familien bizitzetan izan ditzakeen
ondorioak suntsitzaileak izan daitezke.
Ziur nago ikasle eta aktore atsegin eta eskuzabal horiek eszenan jarduteak
gaixotasun horri eta beste dementzia batzuei buruzko gizarte-kontzientziazioa
areagotzen lagunduko duela. Helburu hori eta beste batzuk lortzeko, Jaso
Ikastolaren proiektuak bigarren zati bat du irakaskuntzan, ikastoletan eta
ikastetxeetan emandako tailer praktiko gisa.
Zorionak eta eskerrik asko sustatzaileei eta abentura paregabe honetan parte
hartzen duten pertsona eta erakunde guztiei.
--
David Ezpeleta.
Secretario de la Junta Directiva.
Sociedad Española de Neurología.
XIMUR
-Musikala-
2
1.XIMUR MUSIKALA
XIMUR
-Musikala-
3
1.1 ARIKETA:Istorioa ulertuz
Noiz egin: Musikala ikusi aurretik etaostean
Beharrezko materialak
Zer topatuko dugu XIMUR! Musikalean? Kontatu labur-labur ikasleei zein den
musikalak aurkezten duen istorioa.
Sinopsia
Alzheimerraren sintomak nabaritzen hasten den pailazoa da istorio honen protagonista. Bere
pailazo hirukotearekin bizitza artistikoaren azken egunek gaixotasunari lekua nola uzten dioten
kontatzen digu, bere kontrolpetik at dauden arazoei aurre egiteko beharra duelarik.
XIMUR
-Musikala-
4
1.2.ARIKETA: Pertsonaietan sakonduz
Noiz egin: Musikala ikusi aurretik etaostean
Beharrezko materialak: ordenagailua
ZIRKUKO PERTSONAIAK
PERTSONAIAK ISTORIOA
SOLFA eta MIFA: Sonny REDOrekin batera pailazo hirukotea osatu dute
Fanning eta Mireia Fanning betidanik. 50 urte inguru dituzten anai-arreba
hauek fidelak dira oso haien hirukote artistikoari.
Haien azken urteetan izugarrizko aukera
suertatu zaie, kale pailazoak izatetik, zirku
pailazoak izatea pasatzera.
XIMUR
-Musikala-
5
Natalie Renne-ren alaba. Hilzorian, ohean, Rennek bere
alaba Melania zaintzea eskatu dio. Existituko ez
den herentzia bat utziko dio Renneri zainketa
horretarako.
2.1.2: Ikasleen biografien dokumentua sortu eta ikasleekin partekatu. Behin biografiak
idatzita, biografia liburuxka inprimatu eta gelakideen karikaturak bertan marraztuko
ditugu.
XIMUR
-Musikala-
6
Ikusi ostean egiteko
2.2.1 Imaginatzen al zenituen pertsonaiak funtzioan ikusi zenituenak bezalakoak? Saia
zaitez haietako baten baten karikatura bat egiten. Ez ahaztu karikaturak
musikala@jasoikastola.net kontura bidaltzeaz edota sareetan @jasomusikala kontuan
parteatzeaz .
XIMUR
-Musikala-
7
2.1.ARIKETA:EZAGUTZEN ETA
IDENTIFIKATZEN
Kasu honetan, eta hauek beste etapetako ikasleak baino autonomoagoak direla kontuan
izanik, taldeka Alzheimerraren inguruko hurrengo galderen erantzunak bilatu beharko
dituzte interneten:
*Komenigarria izanen litzateke ikasleek informazioa topatu duten weborriaren esteka gordetzea.
XIMUR
-Musikala-
8
2.1.2. Medikuen antzera!
Kasu honetan, ikasleak taldeka jarriko ditugu eta lehiaketa moduan jolastuko dugu.
Irakasleak galderak irakurriko dizkie eta erantzuna adosteko 20 segundo izango dituzte.
Gero, aukerak banan-banan irakurri eta talde bakoitzak aukeratutako erantzuna irakurtzean
altxatu beharko du eskua.
XIMUR
-Musikala-
9
3.1. ARIKETA: AURREZAINTZA
- Dieta osasuntsua
- Jarduera fisikoa
- Jarduera kognitiboa
- Saihestu beharrekoak
XIMUR
-Musikala-
10
3.1.2. Jarduera fisikoa
Ikasleak taldeka jarriko dira eta Alzheimer kasuetan indartu beharreko gaitasun fisikoak
zeintzuk diren bilatu beharko dituzte. Hauek topatu ostean, haientzat interesgarriak direnak
aukeratu eta horiek lantzeko jarduerak prestatu beharko dituzte. Jarduerak sortzeko hurrengo
urratsetan oinarritu beharko dira.
- JARDUERAREN IZENA:
- HELBURUAK:
- ZERTAN DATZA JARDUERA?
- BEHARREZKOAK DIREN MATERIALAK:
- IRUDIKAPENA (beharrezkoa balitz):
Ondoren, kasu hauetan oreka eta indarra lantzea oso garrantzitsua dela esanen diegu. Hori
kontuan izanda, ikasleak taldeetan banatuko ditugu eta Akrosporteko hurrengo irudiak
egiteko aukera eskainiko diegu. Haiek aukera ditzatela egin nahi dituztenak.
- JARDUERAREN IZENA:
- HELBURUAK:
- ZERTAN DATZA JARDUERA?
- BEHARREZKOAK DIREN MATERIALAK:
Ondoren, materialak prestatzeko aukera emanen diegu. Besteak haien epaileak izanen dira,
hau da, gelakideen aurrean sortutakoa aurkeztu beharko dute eta haiek erabakitako helburuak
betetzeko baliagarria diren edo ez esanen diete. Ikaskideek, jarduera hobetzeko moduak edo
beste motatako aholkuak emateko aukera izanen dute.
XIMUR
-Musikala-
11
3.1.4. Saihestu beharrekoak:
Jar daitezela 4 taldetan eta talde bakoitzak aurreko 4 egoerak hobetzeko irtenbideak
proposa ditzala. Gero talde handian bozeramaile baten bitartez partekatuko dira.
XIMUR
-Musikala-
12
3.2.ARIKETA: NOLA JOKATU GAIXOTASUNA
DIAGNOSTIKATZEN DUTENEAN?
Noiz egin: Musikala ikusi aurretik eta ostean
Beharrezko materialak:ordenagailua
1. Atala
Ikasleak aurretik ikasitako gaixotasunaren ezaugarriak kontuan
hartuz, haien ustetan gaixoarentzat lagungarriak izan daitezkeen
jarraibideak prestatuko dituzte. Horretarako, taldean jarriko dira eta
talde bakoitzak 3 edo 4 jarraibide on pentsatu beharko ditu eta beste
3-4 gezurra direnak. Ondoren horiek irakaslearekin partekatuko dituzte eta balekotzat jo eta
gero, hurrengo atalean erabiliko dituzte.
BALIAGARRIAK EZ BALIAGARRIAK
Adibidez: -
- Logela bakoitzeko atean, logela -
horretan egiten denaren marrazkia jarri
(Logelan, ohearen marrazkia).
-
2. Atala
Espazio ireki batera joanen gara eta ikasleak ilara batean jarriko dira. Gero, ikasleak bi
taldetan jarriko dira, alde batean A eta bestean B. Haien artean ez da distantzia handirik
egonen, eta haien aldean dagoen beste puntu batera iritsi beharko dira “libre” egoteko.
Behin taldeak eginak daudelarik, irakasleak haiek idatzitako proposamenak irakurriko ditu
banan-banan. Erantzuna “EZ” baldin bada, hau da, proposamen hori Alzheimerra duen
pertsona bat tratatzeko baliagarria ez bada, A taldea B taldea harrapatzera joanen da, aldiz,
erantzuna “BAI” izatekotan, B taldea A taldea harrapatzera joanen da. Jarraitua izaten ari
XIMUR
-Musikala-
13
den taldea libratzeko, haien “etxera” iritsi beharko dira lehen bait lehen.
5 segundo izanen dituzte erantzuna pentsatzeko eta inork ezinen du hitz egin tarte horretan.
Denbora hori pasata, irakasleak “Ba” esatean, hartutako erabakia egin beharko dute, beti ere
erantzuna kontuan hartuta. Kasu honetan, besteek ez dute aurretik pistarik izanen, soilik
irakasleak ezagutuko baititu proposamen guztiak hasieratik.
Hartutako erabakian asmatzen badute, puntu 1 lortuko dute, eta beste taldekoa harrapatzen
badute, 2 puntu. Puntuak talde osoarentzat izanen dira. (Taldea lehiakorregia baldin bada,
hau kendu daiteke).
XIMUR
-Musikala-
14
3.3. ENPATIA
Noiz egin: Musikala ikusi aurretik etaostean
Azkeneko atal honetan, ikasleekin enpatia kontzeptuaren inguruan hitz egingo dugu.
Ondoren, enpatia izateko gaitasuna pixka bat lantzeko, honako jolasa egitea proposatzen
dizuegu.
XIMUR
-Musikala-
15
❖ Zapaten jokoa. Jarduera honetan haurrak zirkulu bat osatzen esertzen dira eta zapatak
kentzen dituzte erdian pilatuz. Jarraian, eskuinean duten ikaskidearen oinetakoak jarri
behar dituzte. Jarraian, helduak galdera batzuk egingo dizkio haur bakoitzari, eta hark bere
zapatak utzi dizkion laguna balitz bezala erantzun beharko du. Modu horretan haurrak
taldekidearen lekuan jartzen ikasten du, eta bere azalean sartzen da. Oso ariketa
gomendagarria da haurren enpatia sustatzeko.
XIMUR
-Musikala-
16
DUINTASUNA
XIMUR
-Musikala-
17
Gaiarekin amaitzeko, hurrengo galderak planteatuko dizkiegu:
- “Irits liteke zure txanda”? Zer faktorek eragin dezakete zure txanda iristea?
- “Maite ditudan pertsonak inguruan eta izenak ahaztuak” Maitatu dezakezu
ezagutzen ez duzun norbait Alzheimerra baduzu? Hausnartu eta bilatu
informazioa.
- Zergatik esaten du “Musika izan daiteke zure euskarria / mugimendua zure
aliatua”? Zertan lagun zaitzakete?
- “Berme familiarra”. Nola?
Abestiarekin bukatu eta gero, “Ur handitan: Alzheimerra” bideoa ikusteko aukera
eskaintzen dizuegu!
- Arantxaren senarrak honako hau esaten du; “sentitzen ari naizena da, lehen zena
ez dela orain, galtzen ari naizela”. Nola interpretatzen duzue esaldi hori? Zein da
zuen iritzia?
- “Ikasi edo erotzeko” hautua egin behar dugula dio, zergatik?
- Zainketaldiaren harira, honako hauek botatzen dituzte:
- “Ez sartu gauza horretan bakarrik”
- “Gaixotasunak ez ezik, 10 urteko zainketaldiak eragin dio Morauri”
Zuen aburuz, zein da horrelakoak esatearen arrazoia?
- Elkarte eta pertsona ezberdinei laguntza eskatzea ona dela uste duzue?
Zergatik?
XIMUR
-Musikala-
18
AMAIERA
Iritsi gara AMAIERARA, gustatu al zaizue?
UNITATE DIDAKTIKOA:
JON ESPARZA ADOT
JASO IKASTOLAKO ANTZERKI MUSIKAL TALDEKO ZUZENDARITZA
BIDEO GRABAKETAK:
FESTARO.EUS
SOINU GRABAKETA:
TXUMA HUARTE
ESKERRAK:
JASO IKASTOLAKO IRAKASLEGOARI
XIMUR
-Musikala-
19