ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΝΙΣΜΟΥ!!!!!!!!

Ο τονισμός των λέξεων στην αρχαία ελληνική επιτυγχάνεται κατά τους εξής γενικούς
κανόνες:

 Κάθε βραχύχρονη συλλαβή, όταν τονίζεται, παίρνει πάντοτε οξεία (ή βαρεία):

τιμώμεθα, παρήγορος, πείθομαι.
 Στα πτωτικά, όπου τονίζεται η ονομαστική του ενικού, εκεί τονίζονται και οι
άλλες πτώσεις του ενικού και του πληθυντικού, εκτός αν εμποδίζει η λήγουσα.
π.χ. λέων, λέοντος, λέοντι…, λεόντων.
 Η προπαραλήγουσα, όταν τονίζεται, παίρνει πάντοτε οξεία: νέφος, τόπος,
ἀγαθός.
 Όταν η λήγουσα είναι μακρά, η προπαραλήγουσα δεν το τονίζεται: π.χ.
ἄνθρωπος - ἀνθρώπου

Τονισμός παραλήγουσας:

1. Η μακρόχρονη παραλήγουσα, όταν τονίζεται, παίρνει οξεία εμπρός από

μακρόχρονη λήγουσα («μακρό προ μακρού οξύνεται»): θήκη, κώμη, παιδεύω,
πάλη…
2. Η μακρόχρονη παραλήγουσα, όταν τονίζεται, παίρνει περισπωμένη εμπρός
από βραχύχρονη λήγουσα («μακρό προ βραχέως περισπάται»): δῆμος, κῆπος,
χῶρος…

Πότε ένα  δίχρονο (α, ι, υ) στη λήγουσα ή στην παραλήγουσα είναι μακρὸ και
πότε βραχύ;

 τα α, ι, υ στην παραλήγουσα είναι πάντα βραχέα: δάσος, κράτος, μύθος,

ἄνδρες…
 τα α, ι, υ, της λήγουσας των αρσενικών καί θηλυκών ονομάτων είναι μακρά:
ὡραία, τῆς Ἀθήνας, ἡ ὥρα/τῆς ὥρας…
 το α τῆς λήγουσας των ουδετέρων και των επιρρημάτων είναι βραχύ: τὸ
σχῆμα, τὸ σῶμα…
 τα ι, υ της λήγουσας των ουδετέρων είναι μακρά: τὸ λουλούδι, τὸ θήλυ.

Τονισμός λήγουσας

 Η ασυναίρετη ονομαστική, αιτιατική και κλητική των πτωτικών, όταν τονίζονται στη
λήγουσα, κανονικά παίρνει οξεία: ὁ ποιητὴς, οἱ ποιηταί, ἡ φωνή, τάς φωνάς, λιμήν,
λαβών, λυθείς. Εξαιρέσεις: Παίρνουν περισπωμένη αντίθετα με τον κανόνα, αν και
δεν προκύπτουν από συναίρεση:

       Οι μονοσύλλαβοι τύποι της ονομαστικής, αιτιατικής και κλητικής που έχουν
χαρακτήρα ι,υ,(ου,αυ): ἡ δρῦς, τὴν δρῦν, τάς δρῦς – ὁ βοῦς, τὸν βοῦν, τοὺς βοῦς – ἡ
γραῦς..
      Η αιτιατική πληθυντικού των ονομάτων σε –ύς (γεν. –ύος), αν και τονίζεται στη
λήγουσα

    Η ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού των ουδετέρων πῦρ και οὖς.

    Η ονομαστική και κλητική ενικού του θηλυκού ἡ γλαῦξ (= κουκουβάγια).

    Η κλητική ενικού των ονομάτων σε –εύς:  βασιλεῦ.

Προσοχή: Η μακροκατάληκτη γενική και δοτική των πτωτικών, όταν τονίζεται στη
λήγουσα, παίρνει περισπωμένη: τοῦ ποιητοῦ, τῷ ποιητῇ, τῶν ποιητῶν, τοῖς
ποιηταῖς, τῆς τιμῆς, τῶν τιμῶν, ταῖς τιμαῖς, αὐτοῦ, αὐτῆς, αὐτῶν, αὐταῖς…