You are on page 1of 144

FEN BİLİMLERİ

SORU

5
BANKASI

GAMA
OKUL
İSTİKLAL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!


Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celal?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal;
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal.
İÇİNDEKİLER

ÜNİTE 1 Test - 37 ................................................................. 77


GÜNEŞ, DÜNYA VE AY Test - 38 ................................................................. 79
Test - 1 ..................................................................... 5
Test - 2 ..................................................................... 7 ÜNİTE 5
Test - 3 ..................................................................... 9 IŞIĞIN YAYILMASI
Test - 4 ................................................................... 11 Test - 39 ................................................................. 81
Test - 5 ................................................................... 13 Test - 40 ................................................................. 83
Test - 6 ................................................................... 15 Test - 41 ................................................................. 85
Test - 7 ................................................................... 17 Test - 42 ................................................................. 87
Test - 8 ................................................................... 19 Test - 43 ................................................................. 89
Test - 44 ................................................................. 91
ÜNİTE 2 Test - 45 ................................................................. 93
CANLILAR DÜNYASI Test - 46 ................................................................. 95
Test - 9 ................................................................... 21 Test - 47 ................................................................. 97
Test - 10 ................................................................. 23 Test - 48 ................................................................. 99
Test - 11 ................................................................. 25
Test - 12 ................................................................. 27 ÜNİTE 6
Test - 13 ................................................................. 29 İNSAN VE ÇEVRE
Test - 14 ................................................................. 31 Test - 49 ............................................................... 101
Test - 15 ................................................................. 33 Test - 50 ............................................................... 103
Test - 16 ................................................................. 35 Test - 51 ................................................................105
Test - 52 ............................................................... 107
ÜNİTE 3 Test - 53 ............................................................... 109
KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME Test - 54 ............................................................... 111
Test - 17 ................................................................. 37 Test - 55 ............................................................... 113
Test - 18 ................................................................. 39 Test - 56 ............................................................... 115
Test - 19 ................................................................. 41 Test - 57 ............................................................... 117
Test - 20 ................................................................. 43
Test - 21 ................................................................. 45 ÜNİTE 7
Test - 22 ................................................................. 47 ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Test - 23 ................................................................. 49 Test - 58 ............................................................... 119
Test - 24 ................................................................. 51 Test - 59 ............................................................... 121
Test - 25 ................................................................. 53 Test - 60 ............................................................... 123
Test - 61 ............................................................... 125
ÜNİTE 4 Test - 62 ............................................................... 127
MADDE VE DEĞİŞİM Test - 63 ............................................................... 129
Test - 26 ................................................................. 55 Test - 64 ............................................................... 131
Test - 27 ................................................................. 57 Test - 65 ............................................................... 133
Test - 28 ................................................................. 59 Test - 66 ............................................................... 135
Test - 29 ................................................................. 61 Test - 67 ............................................................... 137
Test - 30 ................................................................. 63
Test - 31 ................................................................. 65
Test - 32 ................................................................. 67 DENEME...............................................................139
Test - 33 ................................................................. 69
Test - 34 ................................................................. 71
Test - 35 ................................................................. 73 CEVAP ANAHTARI .................................................. 143
Test - 36 ................................................................. 75
test 1
GÜNEŞ’İN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Ünite
1

1. 3.
Evrendeki sayısız
yıldızdan biri olan
Güneş Samanyolu
Galaksisinde yer alan bir
yıldızdır. Üzerinde yaşadığımız ge-
zegenin de içinde bulunduğu Güneş
sisteminin merkezinde bulunur. 4,65
Güneş, astronomi biliminin temel çalış- milyar yaşında olduğu tahmin edil-
ma konularından biridir. Onu bu kadar mektedir. Yarıçapı Dünya’nın yarıça-
önemli yapan yaşamın kaynağı olması- pının yaklaşık 110 katıdır.
dır. Güneş, sıcak gazlardan oluşmuştur.

Etrafına ısı ve ışık yayarken radyasyon
açığa çıkar. Güneş’i oluşturan gazların Öğretmenin Güneş ile ilgili verdiği bilgi-
3/4’ü hidrojen, 1/4 ‘ü helyumdur. Dünya- lerden yola çıkarak;
mından 1.300.000 kere büyük olan Gü- I. Samanyolu galaksisinde bulunan bir
neş, bizden 149.000.000 km uzaklıktadır. yıldızdır.
Kendi etrafında hareket halindedir. Kendi
etrafındaki bir tam turunu 25 günde ta- II. Güneş sisteminin merkezinde bulu-
mamlar. nur.
III. Güneş yarı ömrünü doldurmuştur.
İnternet Haberi
ifadelerinden hangilerine ulaşılır?
Bir bilim dergisinde Güneş ile ilgili yu-
G A) Yalnız I B) Yalnız II
karıdaki metni okuyan Öykü aşağıdaki A
sorulardan hangisine cevap veremez? M C) I ve II D) I ve III
A
A) Güneş’in yapısında hangi gazlar bu-
OKUL

lunur.
B) Güneş hareket eder mi?
C) Güneş’in yaydığı radyasyon hangi 4.
hastalıklara sebep olur? Güneş’in kendi etrafındaki
D) Güneş ile Dünya arasındaki mesafe dönüşü batıdan doğuya
ne kadardır? doğrudur.
Güneş orta büyüklükteki bir
yıldızdır.
Güneş katı haldedir.
Seda tabloda Güneş'le ilgili verilen bilgi-
lerden doğru olanların karşısına  yanlış
olanların karşısına  işareti koyuyor.
2. Güneş ile ilgili olarak; Tabloyu doğru olarak doldurduğuna
I. Bir yıldızdır. göre işaretlemeyi hangi seçenekteki
II. Isı ve ışık kaynağıdır. gibi yapmıştır?
III. Yaşam alanı barındırmaz. A) B) C)  D) 
 
ifadelerinden hangileri doğrudur?
   
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) I, II ve III    

5
test 1
Ünite
1

5. Derya : Güneş hareketsiz bir gök cismi- 8. Emre, hazırladığı ödevde Güneş ile ilgili
dir. aşağıdaki bilgilere yer veriyor.
Murat : Güneş gaz yapıdadır. I. Dünya’daki enerjilerin kaynağıdır.
Ece : Güneş, Dünya’dan daha küçük II. Katmanlardan oluşan gaz yapıda bir
bir gök cismidir. gök cismidir.
III. Dünya’ya en yakın yıldızdır.
Sevgi : Güneş ışık yayan bir gezegendir.
Emre’nin verdiği bilgilerden hangisi
Öğrencilerin Güneş ile ilgili olarak
ya da hangileri doğrudur?
yaptığı yorumlardan hangisi doğru-
dur? A) Yalnız I B) I ve II
A) Murat B) Derya C) II ve III D) I, II ve III
C) Sevgi D) Ece
9.
II
6. I Kendi etrafında
Güneş yapay ışık Isı ve ışık doğudan batıya
kaynağıdır. kaynağıdır. doğru döner.

D Y

Güneş Dün- Güneş’in


ya’ya Ay’dan şekli silindire
daha uzaktır. benzer.
III IV
G Küre Etrafındaki
D Y D Y
A şeklinde, orta gezegenlerle birlikte
1.çıkış 2.çıkış 3.çıkış 4.çıkış M büyüklükte Güneş Sistemi’ni
A bir yıldızdır. oluşturur.
Bu ifadelerden doğru olanlar için D OKUL

yanlış olanlar için Y yolu izlendiğinde
Bu şemada Güneş ile ilgili bilgilere yer
hangi çıkışa ulaşır?
verilmiştir.
A) 1. çıkış B) 2. çıkış Kaç numaralı bilgi hatalıdır?
C) 3. çıkış D) 4. çıkış
A) I B) II C) III D) IV
7. Öğrenciler Güneş’le ilgili aşağıdaki bilgi-
leri veriyor. 10. Güneş’in çapı Dünya’nın çapının 109 ka-
tıdır. Buna rağmen Güneş gökyüzünde
Tuğçe : Güneş’e doğrudan bakmak göz çok küçük görünür. Bu durumun sebebi
sağlığımıza zarar verir. Güneş’in Dünya’dan çok uzakta olma-
Sude : Güneş ışınlarına fazla maruz sıdır. Güneş’ten gelen ışınlar Dünyamızı
kalmak cildi güzelleştirir. ısıtır ve aydınlatır. Güneş Dünyamızın ya-
şam kaynağıdır.”
Buse : Güneş’in ısı ve ışık enerjisinden
faydalanırız. Bu paragrafta Güneş’le ilgili verilmiş-
tir. Paragrafta aşağıdakilerden hangi-
Hangi öğrencilerin verdiği bilgiler doğ- sine değinilmemiştir?
rudur?
A) Güneş’in büyüklüğüne
A) Tuğçe, Sude, Buse
B) Güneş’in Dünya’dan çok uzak oldu-
B) Tuğçe, Buse ğuna
C) Tuğçe, Sude C) Güneş’in gaz yapıda olduğuna
D) Buse, Sude D) Güneş’in ısı ve ışık kaynağı olduğuna

6
test 2
AY’IN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Ünite
1

1. Gamze öğretmen Ay’ın yapısı ile ilgili 3. Gökyüzüne baktığımızda Ay’ı parlak bir
bazı özellikleri aşağıdaki gibi sıralamıştır. gök cismi olarak görmemizin sebebi
1. Ay’ın şekli küreye benzer. nedir?
2. Ay’ın çok ince bir atmosferi vardır. A) Ay’ın bir ışık kaynağı olması
3. Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık B) Dünya’dan aldığı ışığı yansıtması
farkı çok fazladır.
C) Güneş’ten aldığı ışığı yansıtması
4. Yağış ve rüzgar gibi hava olaylarına
D) Yıldızlardan aldığı ışığı yansıtması
rastlanmaz.
5. Ayın üzerinde dağlar, vadiler ve kaya-
lıklar bulunur.
6. Ay’da su bulunmamaktadır.
Gamze Öğretmen: “Çocuklar yukarıda
sıraladığım özelliklerden hangileri Ay’da
yaşam olmamasına sebep olmuştur.
Öğrencileri Gamze öğretmenin sorusuna
aşağıdaki cevapları vermiştir.
4.
Barış: 2,3,4,5
Ay doğal ışık kaynağıdır.
Ceda: 2,4,6
Güneş’in Dünya’ya uzaklığı
Miray: 2,3,4,6 Ay’dan fazladır.
Çağatay:1,2,4,6 G Gökyüzünü gözlemlemek
A
Buna göre hangi öğrenci öğretmeni- M için mikroskop kullanırız.
nin sorusuna doğru cevap vermiştir. A OKUL
Gülnur, bu tabloda doğru olan ifadelerin
A) Barış B) Ceyda yanına , yanlış olan ifadelerin yanına 
C) Miray D) Çağatay sembolü koyuyor.
Gülnur doğru işaretleme yaptığına göre
hangisi Gülnur’un cevabıdır?
A) B) C) D)
   

   

   
2. Öğretmen : “Gökyüzüne baktığımızda
gök cisimlerini neden kendi boyutundan
daha küçük görürüz?”
Öğretmenin sorusunun doğru cevabı
aşağıdakilerden hangisidir? 5. Bir aylık zaman dilimi aşağıdakilerden
hangisinin sonucu oluşur?
A) Gök cisimlerinin Dünya’dan daha kü-
çük olması A) Ayın Güneş etrafındaki bir dönüşü
B) Dünya’dan çok uzakta olmaları B) Ay’ın Dünya etrafındaki bir dönüşü
C) Atmosferin dışında bulunmaları C) Dünya’nın kendi etrafındaki bir dönüşü
D) Gök cisimlerine yeterince ışık ulaşmı- D) Dünya’nın Güneş etrafındaki bir dö-
yor olması nüşü

7
test 2
Ünite
1

6. ● Ay’ın su kaynakları vardır / yoktur. 9. Gece gökyüzüne bakan Emir annesine:


● Dünya’dan bakılınca Ay’ın hep aynı / “Anne, Ay nasıl ışık yayıyor?” sorusunu
farklı yüzü görünür. yöneltiyor.
Bu cümlelerin doğru olarak tamamlan- Annesinin Emir’e verdiği cevap hangi-
ması için sırasıyla hangi kelimeler kul- si olursa annesi doğru cevap vermiş
lanılmalıdır? olur?

A) yoktur, farklı A) Ay, doğal bir ışık kaynağıdır.


B) yoktur, aynı B) Ay, yapay bir ışık kaynağıdır.
C) vardır, farklı C) Ay’da sürekli ateş yanar.
D) vardır, aynı D) Ay, Güneş’ten aldığı ışığı yansıtır.

7. Öğretmeni, Mete’ye Ay’la ilgili söyleyece- 10. “Dünya’nın uydusu olan Ay küre biçimin-
ği her doğru bilgi için 10 puan alacağını de bir gök cismidir. Güneş’ten aldığı ışığı
söylüyor. yansıtır. Ay, kendi etrafındaki dönüşü ile
Mete aşağıdaki bilgileri veriyor. Dünya etrafındaki dolanımını aynı süre-
● Ay kendi etrafındaki dönüşü ile Dünya de tamamlar. Bu nedenle Ay’ın hep aynı
etrafındaki dönüşünü aynı sürede ta- yüzünü görürüz.”
mamlar. Bu metni okuyan bir öğrenci aşağıda-
G
● Ay’da ince bir atmosfer olduğu için A ki sonuçlardan hangisine ulaşamaz?
hava olayları gerçekleşmez. M A) Ay küre şeklinde bir gök cismidir.
A
● Ay’ın şekli silindire benzer. OKUL
B) Gökyüzünde Ay farklı şekillerde görü-
● Ay yapay ışık kaynağıdır. lür.
Buna göre Mete kaç puan almıştır? C) Ay’ın hep aynı yüzünü görürüz.
D) Ay, Güneş’ten aldığı ışığı yansıtır.
A) 40 B) 30 C) 20 D) 10

8.
İnce bir atmosferi
Küre şeklindedir.
vardır.
Işık kaynağıdır. Bir gezegendir.

Bu tabloda Ay’a ait olan özelliklerin 11. I. Isı ve ışık kaynağıdır.


bulunduğu kutular boyandığında tab- II. Küre şeklindedir.
lonun görünümü nasıl olur? III. Dünya’nın etrafında dolanır.
A) B) IV. Canlıların yaşamına uygun değildir.
Yukarıda Güneş ve Ay ile ilgili bazı bil-
giler verilmiştir. Bu bilgilerden hangisi
sadece Ay ile ilgilidir?
C) D)
A) I B) II C) III D) IV

8
test 3
AY’IN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Ünite
1

1. Ay’la ilgili olarak; 4. Buse : “Ay, Güneş gibi bir ışık kayna-
ğıdır.”
I. Yapay ışık kaynağıdır.
II. Dünya’ya Güneş’ten daha yakındır. Emir : “Ay’ın Dünya etrafında dönüşü
sırasında ışık alan kısmı değişir.”
II. Dünya’dan bakılınca Ay’ın hep aynı
yüzü görünür. Derin : “Ay’ın şekli küredir.”
ifadelerinden hangileri doğrudur? Defne : “Ay’ı farklı gecelerde farklı şekil-
lerde görürüz.”
A) I ve II B) II ve III
Öğrenciler Ay’ın özellikleri ile ilgili yo-
C) I, II ve III D) I ve III
rumlar yapıyorlar. Hangi öğrencinin
yorumu yanlıştır?
A) Buse B) Emir
C) Derin D) Defne

5. Aşağıda bazı gök cisimlerinin özellikleri


verilmiştir.
2. Öğretmen: “Çocuklar, Ay’da canlılar için a. Isı ve ışık kaynağıdır.
uygun yaşam ortamı olmadığı bilinmek-
tedir. Bu durumun sebepleri neler olabi- b. Dünya’dan bakıldığında farklı şekil-
lir?” lerde görülür.
c. İnce bir atmosferi vardır.
Hangi öğrenci bu soruya yanlış cevap
vermiştir? G d. Canlıların yaşamasına uygundur.
A
M Verilen özelliklerden hangileri Ay’a ait-
A) Emel : Canlıların yaşamasına uygun A
tir?
bir atmosferi yoktur. OKUL

B) Gamze : Canlıların temel ihtiyaçların- A) a, b B) b, c, d


dan biri olan su yoktur. C) a, b, c, d D) b, c
C) Sonay : Güneş ışığı almamaktadır.
D) Arzu : Sıcaklık canlı yaşamına uygun
değildir.
6. Naz : Anne Güneş mi yoksa Ay mı
daha büyüktür?
Annesi : Güneş daha büyüktür.
Naz : Neden o zaman Güneş daha
3. Dünyamızın uydusu olan Ay üç farklı ha- büyük görünmüyor?
reket yapmaktadır.
Annesi : ............
Aşağıdakilerden hangisi bu hareket-
lerden biri değildir? Naz ile annesi arasında yukarıdaki ko-
nuşma geçiyor. Annesi Naz’ın sorusu-
A) Ay’ın kendi ekseni etrafında dönme na hangi cevabı vermiştir?
hareketi
B) Ay’ın Dünya etrafında dönme hareketi A) Güneş Ay’dan daha uzakta olduğu
için
C) Ay’ın Güneş etrafında Dünya ile birlik-
te dönme hareketi B) Güneş Ay’dan daha yakında olduğu
için
D) Ay’ın yörüngesinin tersi yönünde dön-
me hareketi C) Güneş gündüzleri göründüğü için
D) Ay geceleri göründüğü için

9
test 3
Ünite
1

7. I. Işık kaynağı mıdır? 10. Ay ile ilgili olarak verilen aşağıdaki bilgi-
II. Su kaynağı var mıdır? lerden doğru olanların yanına , yanlış
olanların yanına sembolleri konula-
III. Şekli küreye mi benzer?
caktır.
Ufuk yukarıdaki sorulara sırasıyla hayır,
hayır, evet cevaplarını vermiştir. - Ay, Güneş’ten aldığı ışığı
yansıtır.
Ufuk, Ay'la ilgili sorulara hangi sıraya
- Dünya’dan bakıldığında Ay’ı
göre cevap vermiştir? farklı şekillerde görürüz.
A) I, II, III B) III, II, I - Ay, sadece Dünya etrafında
döner.
C) II, III, I D) I, III, II
Semboller doğru olarak yerleştirildi-
ğinde kutuların görünümü nasıl olur?
8. A) B) C) D)
Ay, silindir
şeklindeki bir gök
cismidir.

D Y

Ay’ın bir Ay’ın hep


atmosferi aynı yüzünü
yoktur. görürüz.
G
D Y D Y A
M
 ● ▲ ■ A
OKUL

Bu ifadelerden doğru olanlar için D,


yanlış olanlar için Y yolu izlendiğinde
hangi çıkışa ulaşır?
A)  B) ● C) ▲ D) ■

9. a. Küre şeklindedir.
b. Yaşam barındırmaz. 11.
c. Isı ve ışık kaynağıdır. Çocuklar Ay’da
yağmur, rüzgar
d. Gökyüzünde farklı şekillerde görülür. gibi hava olayları
Bu özelliklerin Güneş ve Ay’a ait olma gerçekleşmez.
durumlarına göre gruplandırılması aşa-
ğıdakilerden hangisinde doğru olarak Öğretmenin verdiği bilginin sebebi
verilmiştir? aşağıdakilerden hangisidir?
Güneş Ay A) Sıcaklığın çok yüksek olması
A) a, b c, d B) Kendi etrafında çok hızlı dönmesi
B) a, b, c a, b, d C) Atmosferinin çok ince olması
C) a, b, d a, b, c D) Dünya’ya yakın olması
D) a, c, d a, b, c

10
test 4
AY’IN HAREKETLERİ VE EVRELERİ
Ünite
1

1. 3.
I
HABER
Oldukça ender rastlanan üç gökyüzü
olayı aynı anda gerçekleşiyor. Bugün-
kü dolunayı üç şey ayrıca özel kılıyor.
Ay 152 yıl sonra ilk kez bu akşam her
zamankinden daha parlak bir renge II IV
bürünecek, hafif kırmızı gözükecek ve
mavi olacak.
Dünya
Süper kanlı mavi ay olarak bilinen
Güneş
olayın en iyi izleneceği yerler ABD’nin
batı yakası ve Güneydoğu Asya ülke-
leri olacak. Türkiye’den bakıldığında III
Dünya’nın gölgesi Ay’ın neredeyse IV numara ile gösterilen evre aşağıda-
yarısının üzerine düşmüş şekilde gö- kilerden hangisidir?
rünecek.
A) Yeniay B) Dolunay
Gazete Haberi
C) İlk Dördün D) Son Dördün


Yukarıdaki gazete haberinde bahse- 4. Bir grup öğrenci Ay’ın evreleri ile ilgili yo-
dilen süper kanlı mavi ay olayından 3 rum yapıyorlar.
hafta sonra ay hangi evrede gözlenir?
Baha → Ay’ın tam daire şeklinde gö-
A) İlk dördün B) Dolunay G rüldüğü evre dolunaydır.
A
C) Son dördün D) Yeni ay M Elif → Ay’ın hiç görünmediği evre
A
OKUL
yeniaydır.
2. Yunus → Son dördün evresinden son-
HABER
ra dolunay görünür.
İzmir’in Çeşme ilçesinde deniz yak-
laşık 12 metre çekilirken, sahildeki Özgenur → İlk dördün evresinden önceki
bazı tekneler karaya oturdu. Denizin evre yeniaydır.
çekilmesiyle birlikte kıyıda kum oda-
cıkları oluştu. Mercan koyu balıkçı- Hangi öğrencinin yorumu yanlıştır?
ları “ Bu aylarda deniz çekilmesi hep
A) Baha B) Elif
yaşanır. Sebebi gelgit olayı” dedi.
C) Yunus D) Özgenur
Gazete Haberi

Yukarıdaki haberde bahsedilen gelgit 5. I. Dolunay
olayının sebebi aşağıdakilerden han-
II. İlk dördün
gisidir?
III. Yeniay
A) Dünya’nın Güneş etrafındaki dolanma IV. Son dördün
hareketi
Evrelerin doğru sıralanışı hangi seçe-
B) Ay’ın Dünya etrafında dolanırken yö- nekte verilmiştir?
rüngesinden dolayı bazen Dünya’ya
daha çok yaklaşması A) III, II, I, IV
C) Yaklaşmakta olan bir fırtına B) III, I, II, IV
D) Küresel ısınma nedeni ile buharlaşma C) II, I, III, IV
oranının artması D) III, IV, I, II

11
test 4
Ünite
1

6. Emel gökyüzüne baktığında Ay’ı ters D 9. Ay’ın üç çeşit


harfi şeklinde görüyor.
hareketi vardır.
Buna göre 2 hafta önce Ay hangi evre-
deydi? D Y
A) Yeniay Ay’ın tam Ay’ın iki evresi
B) Dolunay daire şeklinde arasında 2
C) İlk dördün görüldüğü evre hafta zaman
D) Son dördün yeniaydır. vardır.

D Y D Y

  ▲ ■
Bu ifadelerden doğru olanlar için D,
yanlış olanlar için Y yolu izlendiğinde
hangi çıkışa ulaşılır?
7. Kerem, gökyüzüne baktığında Ay’ı yeni-
ay evresinde görüyor. 3 hafta sonra Ay’ın A)  B)  C) ▲ D) ■
hangi evrede olacağını tahmin etmeye
çalışıyor.
Buna göre hangi tahmin doğrudur?
G
A) Son dördün A
B) İlk dördün M
A
C) Dolunay OKUL

D) Yeniay

8. Son dördünden sonra gelirim 10. Gökyüzünde Ay farklı şekillerde görülür.


Ay’ın ilk evresiyim Ay’ın tam bir daire şeklinde görüldüğü
Bakınca göremezsin beni evre _______, Ay’ın D harfi şeklinde gö-
Varım ama yok gibiyim. rüldüğü evre _______, Ay’ın görünmediği
evre _______ evresidir.
Bu şiirin başlığı hangisi olmalıdır?
Bu metinde boşluklar uygun şekilde
A) Yeniay doldurulduğunda hangi kelime boşta
B) Dolunay kalır?
C) İlk dördün A) İlk dördün B) Dolunay
D) Hilal C) Son dördün D) Yeniay

12
test 5
GÜNEŞ, DÜNYA VE AY
Ünite
1

1. 3. Osman Öğretmen bir gök cismi hakkında


aşağıdaki bilgileri veriyor.
● Isı ve ışık kaynağıdır.
Futbol ● Bir yıldızdır.
Tenis topu
Pinpon topu Öğretmenin bahsettiği gök cismi aşa-
topu
ğıdakilerden hangisidir?
A) Dünya B) Ay
Elif, Güneş, Dünya ve Ay’ı yukarıdaki gibi C) Güneş D) Meteor
modelliyor.
Aşağıdakilerden hangisini yaparsa
modelindeki hatayı düzeltmiş olur?
A) Tenis topuyla futbol topunu yer değiş-
tirmeli 4. Aşağıda bazı gök cisimlerinin hareketleri
B) Tenis topuyla pinpon topunu yer de- ve bu hareketleri tamamlama süreleri ve-
ğiştirmeli rilmiştir.
C) Pinpon topunu alıp yerine bir futbol A → Kendi etrafındaki dönüşünü 24
topu daha koymalı saatte tamamlar.
D) Pinpon topuyla futbol topunu yer de- B → Dünya etrafındaki dönüşünü 29
ğiştirmeli günde tamamlar.
Bu gök cisimleri hangi seçenekte doğ-
G ru olarak verilmiştir?
A
M A B
A
OKUL
A) Güneş Dünya
B) Dünya Ay
C) Ay Dünya
D) Dünya Güneş
2.
Güneş, Dünya’ya
Ay’dan daha
yakındır.

D Y 5. X → gök cismi doğal ışık kaynağıdır.


Y → gök cismi X gök cisminin etrafın-
Ay, Dünya ile
Dünya’dan da dönüşünü 365 günde tamamlar.
bakıldığında Z → gök cismi Y gök cisminin etrafın-
beraber Güneş’in
Ay’ın hep aynı da döner.
etrafında dolanır.
yüzü görünür. Yukarıda bahsedilen gök cisimleri
D Y D Y hangisinde doğru olarak verilmiştir?

1.çıkış 2.çıkış 3.çıkış 4.çıkış X Y Z


A) Güneş Dünya Ay
Doğru yönde ilerlendiğinde hangi çıkı-
şa ulaşır? B) Güneş Ay Dünya
C) Ay Dünya Güneş
A) 1. çıkış B) 2. çıkış
D) Ay Güneş Dünya
C) 3. çıkış D) 4. çıkış

13
test 5
Ünite
1

6. Aşağıdakilerden hangisinde Güneş, 9. I. Küre şeklindedir.


Dünya ve Ay büyükten küçüğe doğru II. Isı ve ışık kaynağıdır.
olarak sıralanmıştır?
III. Yaşam barındırmaz.
A) Dünya, Güneş, Ay IV. Yaşama uygun bir atmosferi vardır.
B) Güneş, Dünya, Ay Bu özelliklerden hangisi sadece Dün-
C) Ay, Dünya, Güneş ya’ya aittir?
D) Güneş, Ay, Dünya
A) I B) II C) III D) IV

10. Öğretmen bir gökcismi hakkında aşağı-


daki bilgileri veriyor;
7.
365 gün - Aydınlanmış cisimdir.
- Dünya’nın etrafında döner.
Öğretmen tahtaya yukarıdaki sayıyı yazı-
yor ve soruyor: Öğretmenin bahsettiği gök cismi aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
“Bu sayı hangi sorunun doğru cevabı-
dır?” A) Meteor B) Ay
G C) Yıldız D) Güneş
Buna göre Öğretmenin buldurmak is- A
tediği soru aşağıdakilerden hangisi- M
dir? A OKUL

A) Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüş


süresi
B) Dünya’nın kendi etrafındaki dönüş
süresi
C) Ay’ın Dünya etrafındaki dönüş süresi 11. Asım, Dünya, Güneş ve Ay’ın özellikleriy-
D) Ay’ın kendi etrafındaki dönüş süresi le ilgili hazırlanmış olan tabloyu dolduru-
yor.

Bilgiler D Y
Ay, Dünya etrafında dönüşü-
nü 29 günde tamamlar. 

Güneş, kendi etrafındaki


dönüşünü batıdan doğuya 
doğru gerçekleştirir.
8. Babası Eda’ya gökyüzünü incelemesi için
bir alet alıyor. Eda bu alet ile gökyüzüne Güneş gaz yapıda bir gök
cismidir. 
baktığında gök cisimlerini daha yakında
ve büyük görüyor.
Ay’ın 3 çeşit hareketi vardır. 
Babasının Eda’ya aldığı alet aşağıda-
kilerden hangisidir? Her doğru cevabı için 10 puan alacak
olan Asım, toplam kaç puan almıştır?
A) Periskop B) Mikroskop
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40
C) Teleskop D) Büyüteç

14
test 6
GÜNEŞ, DÜNYA VE AY
Ünite
1

1. I. Gök cismi olmaları 4. Dünya kendi etrafındaki dönüşünü ■, Gü-


II. Uzayda bulunmaları neş etrafındaki dönüşünü ▲ tamamlar.
III. Büyüklükleri Sembollerin yerine sırasıyla aşağıda-
IV. Şekilleri kilerden hangisi gelirse cümle doğru
olarak tamamlanmış olur?
Yukarıdaki özelliklerden kaç tanesi
Dünya, Güneş ve Ay’ın ortak özelliği- A) 365 gün, 24 saat
dir? B) 24 saat, 365 gün
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 C) 29 gün, 24 saat
D) 24 saat, 29 gün

2. Elif Ziya İlknur

5.

Ay Güneş Dünya Dünya Ay Güneş


Elif, Ziya ve İlknur taşıdıkları karttaki gök G
cisminin büyüklüğüne göre sıraya geçe- A Öğretmenin tahtaya çizdiği üç gök cis-
M minin ortak özelliği nedir?
ceklerdir. A
OKUL
A) Üçü de ışık yayar.
Aşağıdakilerden hangisi gibi sıralanır-
larsa büyükten küçüğe dizilmiş olurlar? B) Üçü de aynı büyüklüktedir.
C) Üçü de küresel şekle sahiptir.
A) Ziya, İlknur, Elif B) Ziya, Elif, İlknur
D) Üçü de gezegendir.
C) Elif, İlknur, Ziya D) Elif, Ziya, İlknur

3. X gök cisminin Y gök cismi etrafında dön- 6. Öğretmen : “________?”


mesi sonucu 1 ay oluşur.
Öğrenciler, öğretmenin sorusuna 29 gün,
Y gök cisminin Z gök cismi etrafında dön- 24 saat, 365 gün cevaplarını veriyorlar.
mesi sonucu 1 yıl oluşur. Öğretmenin sorusu aşağıdakilerden
Bu bilgilere göre X, Y ve Z gök cisim- hangisi olamaz?
leri hangi seçenekteki gibi sıralanma-
A) Dünya, kendi etrafındaki dönüşünü ne
lıdır? kadar sürede tamamlar?
X Y Z B) Dünya, Güneş etrafındaki dönüşünü
ne kadar sürede tamamlar?
A) Ay Dünya Güneş
C) Ay, kendi etrafındaki dönüşünü ne ka-
B) Ay Güneş Dünya dar sürede tamamlar?
C) Dünya Güneş Ay D) Güneş, kendi etrafındaki dönüşünü ne
D) Dünya Ay Güneş kadar sürede tamamlar?

15
test 6
Ünite
1

7. Ay'ın Karanlık Yüzüne Uydu 9. Güneş, Dünya ve Ay ünitesini işleyen


Murat öğretmen gökyüzü gözleminin ne-
Ay’ın karanlık yüzü Dünya’dan gö-
rede ve nasıl yapıldığını öğrencilerine
rülemeyen kesimi keşfedilecek. Çin,
haftanın ilk gününde, uzaya uydu daha iyi anlatabilmek için bir okul gezisi
gönderdi. Ülkenin güneybatısındaki düzenlemeye karar veriyor.
Xigchang Merkezi’nden gönderilen Murat öğretmen öğrencileri ile birlikte İs-
uydu Dünya’dan 455 bin kilometre tanbul Üniversitesi Kandilli ziyaret
uzaklıkta yörüngeye oturacak. Böl- ediyor. Ziyaretleri sırasında gökyüzünü
gedeki ilk iletişim uydusu olacak.
gözlemlemek için kullanılan isimli
İnternet Haberi aleti inceliyorlar.
Yukarıdaki metinde sembollerinin ye-
rine aşağıdaki kavramlardan hangileri
Dünya’dan bakıldığında Ay’ın hep aynı getirilmelidir?
yüzünü görürüz. Merak konusu olan Ay’ın

karanlık yüzüne Çin tarafından gönderi-
lecek uyduyla ilgili haber yukarıda veril- A) Teleskop Rasathane
miştir. B) Periskop Darphane
Dünya’dan bakıldığında Ay’ın hep aynı C) Rasathane Teleskop
yüzünün görülmesinin sebebi aşağı- D) Rasathane Mikroskop
dakilerden hangisidir?
A) Ay’ın kendi etrafında ve Dünya et-
rafındaki dolanımını aynı sürede ta- G
mamlaması A
M
B) Ay’ın kendi etrafında ve Güneş etra- A
OKUL

fında aynı sürede dolanması


C) Ay’ın iki yüzünün de aynı olması
D) Güneş ışınlarının hep aynı yere değ-
mesi
10. Öğrenciler Dünya, Güneş ve Ay’ın hare-
ketleri ile ilgili aşağıdaki bilgileri veriyor.
Dünya’nın kendi
etrafında dönüşü sonucu
gece ve gündüz oluşur.
Mina
8. I II
Dünya’nın Güneş
İlk dördün Yeniay etrafında dönüşü sonucu
mevsimler oluşur.
III IV Efe
Dolunay Son dördün Ay, Dünya’nın etrafındaki
dönüşünü 29 günde
Yukarıdaki kartlarda Ay’ın evreleri yazılıdır. tamamlar.
Derin
Evreler oluşma sırasına göre dizildi-
ğinde kartların görünümü nasıl olur? Hangi öğrencilerin verdiği bilgiler doğ-
rudur?
A) I - II - III - IV B) II - I - III - IV
A) Mina ve Efe B) Mina ve Derin
C) II - III - I - IV D) II - I - IV - III
C) Derin ve Efe D) Mina, Efe, Derin

16
test 7
GÜNEŞ, DÜNYA VE AY
Ünite
1

1. Güneş, Dünya ve Ay’la ilgili olarak ve- 4. Öğretmen : “Ay kendi etrafında döünüşü
rilen ifadelerden hangileri doğrudur? ile Dünya etrafındaki dönüşünü aynı sü-
rede tamamlar.” bilgisini veriyor.
I. Güneş, Dünya’ya Ay’dan daha uzak-
tır. Bu durum aşağıdaki sonuçlardan han-
II. Güneş ve Ay aynı büyüklüktedir. gisine yol açar?
III. Ay, Dünya’ya Güneş’ten daha yakın- A) Gel - git olayı
dır.
B) Dünya’dan bakılınca Ay’ın normalden
A) Yalnız II B) I ve II daha küçük görünmesi
C) I ve III D) I, II ve III C) Dünya’dan bakılınca Ay’ın hep aynı
yüzünün görülmesi
D) Ay’ın evrelerinin oluşumu

2. Derin, Güneş, Dünya ve Ay’la ilgili bir mo-


5. ● Dünya’nın kendi etrafında dönüşü so-
delleme yapmak istiyor. nucu ______ oluşur.
Sırasıyla aşağıdaki malzemelerden han- ● Dünya’nın Güneş etrafında dönüşü
gilerini kullanırsa modellemesi doğru sonucu ______ oluşur.
olur? ● Ay’ın Dünya etrafında dönüşü sonucu
G ______ oluşur.
Dünya Güneş Ay
A
A) Karpuz Elma Fındık M Yukarıdaki cümleler aşağıdaki keli-
A melerle doldurduğunda hangi kelime
B) Elma Karpuz Fındık
açıkta kalır?
OKUL

C) Karpuz Fındık Elma


D) Fındık Karpuz Elma A) 1 ay B) 1 yıl
C) 1 gün D) 1 mevsim

6. 1. Dünya Güneş etrafındaki dönüşünü


3. Defne aşağıdaki tabloyu dolduruyor. ne kadar zamanda tamamlar?
Her doğru cevabı için 10 puan alacak 2. Ay, Dünya etrafındaki dönüşünü ne
olan Defne toplam kaç puan almıştır? kadar zamanda tamamlar?
3. Dünya kendi etrafındaki dönüşünü ne
Bilgiler D Y kadar zamanda tamamlar?
Dünya’dan bakılınca Ay’ın Gizem yukarıdaki sorulara sırasıyla 24
hep aynı yüzü görünür. 
saat, 365 gün, 29 gün cevaplarını ver-
Güneş, Dünya’ya Ay’dan miştir.
daha yakındır. 
Gizem sorulara hangi sırayla cevap
vermiştir?
Ay’ın atmosferi yoktur. 
Güneş bir yıldızdır.  A) 1, 2, 3 B) 3, 1, 2
C) 1, 3, 2 D) 3, 2, 1
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40

17
test 7
Ünite
1

7. - K gök cismi ısı ve ışık kaynağıdır. 9. Üç arkadaş Güneş, Dünya ve Ay’ı can-
- L gök cismi gökyüzünde farklı şekil- landırdıkları bir etkinlik hazırlıyorlar.
lerde görülür. Deniz ortada kendi etrafında dönüyor.
- M gök cismi üzerinde yaşam olduğu Melis, Deniz’in etrafında ve kendi etrafın-
bilinen tek gezegendir. da dönüyor. Duru ise hem kendi etrafın-
da, hem Melis’in etrafında hem de Me-
Bu bilgilere göre K, L, M gök cisimleri lis’le beraber Deniz’in etrafında dönüyor.
hangi seçenekte doğru olarak veril-
miştir? Deniz, Melis ve Duru hangi gök cisim-
lerini canlandırmıştır?
K L M Deniz Melis Duru
A) Güneş Ay Dünya A) Ay Dünya Güneş
B) Ay Güneş Dünya B) Güneş Dünya Ay
C) Ay Dünya Güneş C) Güneş Ay Dünya
D) Güneş Dünya Ay D) Dünya Ay Güneş

10. Ellerinde Güneş, Dünya ve Ay’la ilgili re-


simler taşıyan öğrencilerden cisimler bü-
yükten küçüğe doğru sıralanacak şekilde
sıraya geçmeleri isteniyor. Öğrenciler
aşağıdaki gibi sıralanıyor.
Damla Sinan İlknur
G
A
M
A
OKUL

Güneş Ay Dünya
Sıralamanın doğru olması için nasıl
8. bir değişiklik yapılmalıdır?
Güneş hareketsiz
bir gök cismidir.
A) Damla ile Sinan yer değiştirmelidir.
B) Damla ile İlknur yer değiştirmelidir.
D Y
C) Sinan ile İlknur yer değiştirmelidir.
Ay, Dünya et- Dünya’nın kendi D) Öğrenciler doğru dizilmiştir.
rafındaki dönü- etrafındaki dönüşü
şünü 24 saatte gece ve gündüzü 11. Yağmur bir gök cismi hakkında aşağıdaki
tamamlar. meydana getirir. bilgileri veriyor.
- Üzerinde canlıların yaşamasına elve-
D Y D Y rişli alanlar vardır.
  ▲ ■ - Atmosferi sayesinde çeşitli hava olay-
ları gerçekleşir.
Yukarıdaki ifadelerden doğru olanlar - Bir tane uydusu vardır.
için D, yanlış olanlar için Y yolu izlen-
Yağmur’un bahsettiği gök cismi aşa-
diğinde hangi çıkışa ulaşır?
ğıdakilerden hangisidir?
A)  B)  C) ▲ D) ■ A) Dünya B) Güneş
C) Yıldız D) Ay

18
test 8
GÜNEŞ, DÜNYA VE AY
Ünite
1

1. Adnan Buse Semih Damla 3. 1. Isı ve ışık kaynağıdır.


2. Küre şeklindedir.
3. Kendi etrafında döner.
Bu bilgilerden hangileri Güneş’e han-
gileri Ay’a aittir?
1 2 3 4 Güneş Ay

A) 1, 2, 3 1, 2, 3
Adnan, Buse, Semih ve Damla’nın elle- B) 1, 2, 3 2, 3
rinde tuttukları kartların arka taraflarında
C) 2,3 1, 2, 3
Ay’ın evrelerine ait görseller bulunmak-
tadır. Öğrenciler Ay’ın evrelerinin doğru D) 1, 3 1, 2
sıralanışına göre dizilmişlerdir.
Buna göre Semih elindeki kartı çevir-
diğinde aşağıdaki görsellerden hangi-
si ile karşılaşırız?
A) B)

4. Üç öğrenci Güneş, Dünya ve Ay’ın hare-


ketlerini canlandırmak istiyor.
C) D)
G Burcu Güneş, Efe Ay, Özlem Dünya
A olduğuna göre aşağıdaki ifadelerden
M hangisi yanlıştır?
A
A) Efe, Özlem’in etrafında dönmelidir.
OKUL

B) Burcu, Efe’nin etrafında dönmelidir.


C) Özlem, Burcu’nun etrafında dönmeli-
2. Defne, yaz tatilinde annesi ile birlikte
dir.
gökyüzü gözlem şenliğine katılmıştır.
Şenliğin ilk gününde Güneş ve Ay ile ilgili D) Hepsi kendi etrafında dönmelidir.
gözlem yapan öğrencilerden verilen mal-
zemeleri kullanarak Güneş, Dünya, Ay
modeli yapmaları istenmiştir. Atölye ça-
lışmasını yöneten görevli öğretmen Def-
ne’nin yaptığı modelin hatasız olduğunu
söylemiştir.
Buna göre Defne’nin yaptığı model 5. • Ay Dünya etrafındaki dönüşünü ____
aşağıdakilerden hangisidir? tamamlar.
• Dünya kendi etrafındaki dönüşünü
A) B) _______ tamamlar.
• Dünya Güneş etrafındaki dönüşünü
______ tamamlar.
Bu cümlelere uygun ifadeler yerleşti-
C) D) rildiğinde hangi ifade açıkta kalır?
A) 48 saat B) 365 gün
C) 29 gün D) 24 saat

19
test 8
Ünite
1

6. • A gök cisminin kendi etrafındaki dö- 9. Aşağıda gök cisimlerine ait bazı özellikler
nüşü 1 günü oluşturur. verilmiştir.
• B gök cisminin 3 tip hareketi vardır. Hangisi sadece Güneş’e ait bir özellik-
• C gök cismi enerji kaynağıdır. tir?
Yukarıda özellikleri verilen gök cisim- A) Küre şeklindedir ve çeşitli katmanlar-
leri hangisinde doğru olarak gösteril- dan oluşur.
miştir?
B) Kendi ekseni etrafında dönme hare-
A B C keti yapar.
A) Güneş Dünya Ay C) Isı ve ışık enerjisi yayar.
B) Güneş Ay Dünya D) Canlıların yaşamasına elverişlidir.
C) Dünya Güneş Ay
D) Dünya Ay Güneş

7. Cansu gök yüzüne baktığında Ay’ı 10. “20 Temmuz 1969 tarihinde ABD’li astro-
daire şeklinde görüyor. 2 hafta sonra not Neil Armstrong Ay’a ilk adım atan in-
tekrar gözlem yapan Cansu Ay’ı hangi san olmuştur. Neil Armstrong’un ayak izi
evrede görür? geçen yıllara rağmen bozulmamıştır.”
G
A) Yeniay B) İlk dördün A Yukarıdaki parçada anlatılan olayın
M sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
C) Dolunay D) Son dördün A
OKUL

A) Ay yüzeyinin çok soğuk olması


B) Ay’da ince bir atmosfer olduğundan
hava olaylarının gerçekleşmemesi
C) Ay’ın toprak yapısı
D) Ay’da su bulunmaması

8. Sıla Güneş, Dünya ve Ay’ın özellikleri ile


ilgili tabloyu aşağıdaki gibi dolduruyor.

D Y
Ay’ın tam daire şeklinde
görüldüğü evre dolunaydır. 
11. Öğretmen öğrencilerine aşağıdaki bilme-
Güneş orta büyüklükte bir ceyi soruyor.
yıldızdır. 
"Her akşam yatar
Ay, Güneş’ten daha büyük
bir gök cismidir.  Her sabah kalkar
Fakat hiç uyumaz."
Dünya 2 çeşit hareket yapar.  Öğretmenin sorduğu bilmecenin ce-
Her doğru işaretleme için 10 puan ka- vabı aşağıdakilerden hangisidir?
zanacak olan Sıla toplam kaç puan al- A) Ay B) Yıldızlar
mıştır?
C) Bulutlar D) Güneş
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40

20
test 9
CANLILARI TANIYALIM
Ünite
2

1. “Okul dışarda” projsine katılan Enzin Or- 2. Vitamin ve protein bakımından


taokulu öğrencileri ormanlık alanda bitki zengindir. Besinlerini, toprağa tutunarak
türleri ile ilgili bir etkinlik yapıyorlar. Öğ- topraktan veya başka canlılardan hazır
retmenleri çevrelerinden dört farklı bitki olarak alır. Bazıları içerdikleri özel
örneği getirmelerini ve bu bitkileri sınıflan- maddeler nedeniyle zehirlidir.
dırmalarını istiyor. Yukarıda bir mantar çeşidi ile ilgili bilgi
Ela yaptığı arazi yürüyüşü sırasında aşa- verilmiştir.
ğıdaki bitkileri buluyor ve tablodaki gibi sı- Buna göre bu mantar çeşidi aşağıdaki-
nıflandırıyor. lerden hangisidir?
A) Küf mantarı B) Şapkalı mantar
C) Maya mantarı D) Parazit mantar

3.
 Vücutları tüy ve teleklerle kaplıdır.
Meşe Palamudu Eğrelti Otu
 Yumurtayla çoğalır.
 Kanatları vardır.
Yukarıda özellikleri verilen canlı aşağı-
dakilerden hangisidir?
G
Kara Yosunu Böğürtlen A A) B)
M
A
OKUL

Çiçekli Bitkiler Kara Yosunu


Böğürtlen yarasa kurbağa

Çiçeksiz Bitkiler Meşe Palamudu C) D)


Eğrelti Otu

Öğretmeni Ela’nın tablosunun hatalı yunus doğan


olduğunu söylüyor. Ela hangi iki bitkiyi
yer değiştirirse tablosundaki hata dü-
zelir?

A) Karayosunu, eğreltiotu 4. Küf mantarları ile ilgili aşağıdaki ifade-


lerden hangisi doğrudur?
B) Karayosunu, meşe palamudu
C) Böğürtlen, eğrelti otu A) Canlı kalıntılarını çürüterek yaşar.
D) Böğürtlen, meşe palamudu B) Mantar hastalığına neden olur.
C) Yoğurulan hamurun mayalanmasını
sağlar.
D) Besin olarak tüketilir.

21
test 9
Ünite
2

5. Aşağıda günlük hayatta gerçekleşen 8. Aşağıdaki tabloda omurgalı ve omur-


bazı olaylar verilmiştir. gasız hayvanlara boşluklar bırakılarak
I. Buzun su hâline gelmesi örnekler verilmiştir.
II.
Sütün yoğurda dönüşmesi HAYVANLAR
III. Hamurun mayalanması
Omurgalı Omurgasız
IV. Ekmek üzerinde pamuksu yapıların
Kaplumbağa İstiridye
oluşması
........1........ ........3........
yukarıdakilerden hangisinin ya da han- Balık Kelebek
gilerinin gerçekleşmesinde mikrosko- ........2........ Solucan
bik canlılar görev almaz? Kurbağa Örümcek
A) Yalnız I B) Yalnız II Buna göre tablodaki numaralı yerle-
C) II ve III D) III ve IV re aşağıdaki canlılardan hangilerinin
isimleri yazılmalıdır?

1 2 3

6. A) Kelebek Koyun Kartal


B) Leylek Serçe Aslan
C) Güvercin İnek Kelebek
D) Pelikan Karınca Papağan
Yukarıda resmi verilen canlıların bazı G
A
özellikleri aşağıda verilmiştir. M
A
Buna göre verilen özelliklerden hangi- OKUL

si bu canlılara ait değildir?


A) Yavru bakımı yapma
B) Yavrularını doğurma
C) Yavrularını sütle besleme
D) Yumurtayla çoğalma

9. Aşağıda omurgalı hayvanlar gruplandırıl-


7. mış ve her bir grubun karşısına o gruba
 Bitkinin toprağa bağlanmasını sağlarım.

ait bir canlı örnek olarak verilmiştir.
 Topraktan su ve suda çözünmüş madde-
leri alırım. Buna göre hangi omurgalı hayvana

 Bazı bitkilerde besin depolarım.
yanlış örnek verilmiştir?
Omurgalı
Bitkinin kısımlarından biri kendi hakkında Canlı
hayvanlar
bazı bilgiler vermiştir.
A) Balıklar Köpek balığı
Bu bilgilere göre, bu kısım aşağıdaki-
B) Sürüngenler Fare
lerden hangisidir?
C) Kuşlar Penguen
A) Çiçek B) Gövde
D) Memeliler Yunus
C) Yaprak D) Kök

22
test 10
CANLILARI TANIYALIM
Ünite
2

1. Aşağıda bazı canlıların resimleri veril- 3. Bir araştırmacı leyleği gözlemleyerek


miştir. aşağıdaki sonuçlara ulaşıyor.
1. Yumurtayla çoğalır.
2. Akciğer solunumu yapar.
3. Yavruları büyüyünceye kadar onlara
mantar bebek çiçek
bakar.
4. Tüy ve telekleri vardır.
Bu canlılarla ilgili aşağıdaki öğrenci-
lerden hangisinin ifadesi yanlıştır? Buna göre araştırmacı elde ettiği so-
nuçlardan hangisi ya da hangilerini
A)
memelilerde de gözlemleyebilir?
Bebekler sütle beslenir. A) Yalnız 1 B) Yalnız 4
B) C) 2 ve 3 D) 1, 3 ve 4
Mantarlar fotosentez yapan
güzel görünüşlü bitkilerdir.
C)
Çiçek bitkinin üreme organı-
dır. 4. Bir bitkinin temel kısımları ile ilgili bilgiler
D) verilmiştir.
Şapkalı mantarların bazıları  
besin olarak tüketilir. G  
   
A
M



A    
OKUL
     

Verilen kısımların bitki üzerinde göste-


rimi aşağıdakilerden hangisinde doğ-
ru olarak yapılmıştır?
 
 
2. Aşağıda verilen canlılardan hangisi do-  
ğurarak çoğalır ve yavru bakımı yapar?
 
A) B)
 

kurbağa kaplumbağa  
C) D)  
 

 

yarasa ördek  

23
test 10
Ünite
2

5. Bilgi: Mikroskobik canlıların yaşaması için; 7. Yandaki resim-


ılık, nemli ve oksijenli ortam gereklidir. de, bir hayvan
grubunda bulu-
Buna göre aşağıdaki ortamlardan han-
nan yapı gös-
gisinde zararlı mikroskobik canlılar
terilmiştir.
çoğalabilir?
A) Bazı yiyeceklerin kurutulduktan sonra
kağıt torbalarla 25 °C’ta saklanması
B) Salça kavanozunun ağzı açıkken Buna göre, aşağıdaki hayvanlardan
25 °C’ta saklanması hangisinde yukarıdakine benzer bir
yapı yoktur?
C) Besin maddelerinin derin dondurucu-
da saklanması A) B)
D) Yiyeceği iyice pişirip tencere kapalıy-
ken buzdolabında saklanması

balık kaplumbağa
C) D)

6. Canlıları tanıyalım ünitesini işleyen öğ-


renciler “Nesi var” oyunu ile konuyu pe-
kiştirmeye çalışıyorlar. Selma sınıftan G
çıktıktan sonra bir canlı belirleyip Selma A solucan yılan
M
gelince “nesi var?” sorusuna aşağıdaki A
cevapları veriyorlar. OKUL

• Yaprakları yoktur.
• Zehirli ve zehirsiz türleri vardır.
• Ölmüş bitki ve hayvanların parçalan-
masında görev alırlar.
Selma, arkadaşlarının tuttuğu canlıyı 8.
doğru tahmin ettiğine göre bu canlı
aşağıdakilerden hangisidir?

A) B)


Kuş­lar ve me­me­li­ler ya­pı­sal ve gö­rü­nüm
ola­rak çok bü­yük fark­lı­lık­lar gös­ter­me­si­
ne rağmen ba­zı or­tak özel­lik­le­r taşırlar.
bakteri eğrelti otu
Aşa­ğıda­ki­ler­den han­gi­si kuş­lar ve me­
C) D) me­li­ler ara­sın­da or­tak ola­rak görülür?
A) Doğu­ra­rak ço­ğal­ma
B) Omurgalı olma
C) Vücutlarının tüylerle kaplı olması
örümcek mantar D) Yav­ru­la­rı­nı süt­le bes­le­me

24
test 11
CANLILARI TANIYALIM
Ünite
2

1. 3.

1. Omurgalýdýr.
2. Solungaç solunumu
yapar.
3. Yumurtayla çoðalýr.
4. Vücutlarý koruyucu
pullarla kaplýdýr.
Alabalýk

Öğrenci alabalığa ait resmi şekildeki gibi
kartona yapıştırıp yanına bazı özellikleri-
Yukarıda çiçekli bir bitki gösterilmiş ve ni yazmıştır.
aşağıda bitkinin kısımları ile ilgili bazı Öğrenci, alabalığın resmini çıkarıp gü-
bilgiler verilmiştir. vercin resmi yapıştırırsa kaç numaralı
Bu bilgilerden hangisi bitkinin resim- özellikleri değiştirmesi gerekir?
de görülemeyen kısmı ile ilgilidir? A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
A) Bitkinin kendi besinini kendisinin üret- C) 2 ve 4 D) 3 ve 4
mesini sağlar.
B) Bitkinin üreyip çoğalmasını sağlar.
C) Suyu ve suda çözünmüş mineralleri
kökten alarak yaprağa taşır. G
D) Emici tüyler ile topraktaki suyu ve A
M
suda çözünmüş mineralleri alır. A OKUL

4. Aşağıdaki tabloda bazı canlılara ait özel-


likler verilmiştir.

Canlı I II
Özellikler
Yumurta ile çoğalma  
Yavrularını sütle bes-
leme  
2.

  Yavru bakımı  

(: Özellik görülür, : Özellik görülmez.)

Buna göre I ve II numaralı yerlere aşa-
ğıdaki hayvanlardan hangileri gelebi-
Öğretmenin cümlesinin sonuna aşağı- lir?
dakilerden hangisi yazılamaz?
I II
A) Sütten yoğurt oluşmasını sağlar.
B) Ellere ve ayaklara yerleşerek kaşıntı- A) Kuş Kertenkele
ya sebep olur. B) Yarasa Kuş
C) Üzüm suyundan sirke oluşmasını sağ- C) Balık Kedi
lar. D) İnek Balık
D) Sütten peynir oluşmasını sağlar.

25
test 11
Ünite
2

5. Pasteur yiyecekle- 6. Orman alanlarının saptanması, ağaç-


rin bozulmasına se- landırılması, korunması, işletilmesi ve
bep olan mikroorga- geliştirilmesi gibi konularda hizmet
nizmaların nerden yürüten meslek grubu aşağıdakiler-
geldiğini kanıtlamak den hangisidir?
için aşağıdaki dene-
yi yapmıştır. A) Orman mühendisliği
İçinde kaynatılmış etsuyu bulunan ağzı B) Ziraat mühendisliği
açık deney kabını bir hafta bekletmiştir. C) Seracılık
Bir hafta sonunda et suyundan mikrosko-
D) Çiçekçilik
bik canlıları gözlemlemiştir.

7.
Bir hafta
sonra

et suyu mikroskobik
canlı var kibrit otu domates

Yukarıda bitki sınıflarına ait örnekler ve-
Daha sonra başka bir deney kabına koy-
rilmiştir.
duğu kaynatılmış et suyunu ağzını hava
almayacak şekilde kapatarak bekletmiş G Aşağıda gerçekleşen olayların hangisi
bir hafta sonra incelediği et suyunda mik- A sadece domates bitkisinde görülür?
roskobik canlılara rastlamamıştır. M
A OKUL
A) Bitkinin aldığı karbondioksit gazı, su
ve güneş ışığıyla bitkinin yaşaması
için gerekli olan besini üretme
Bir hafta B) Topraktan su ve suda çözünmüş mad-
sonra deleri alma
C) Tohum üreterek çoğalma
et suyu mikroskobik D) Köklerin aldığı su ve suda çözünmüş
canlı yok maddeleri yapraklara taşıma

Pasteur yaptığı bu deneyle aşağıdaki-
lerden hangisini kanıtlamıştır?
8. Aşağıda bazı hayvanlar bulundukları sı-
A) Mikroskobik canlılar yiyeceklerin için- nıfa göre gruplandırılıyor.
de kendiliğinden çoğalır.
HAYVANLAR
B) Mikroskobik canlılar yiyeceklere hava
yoluyla karışır. 1. Grup 2. Grup
C) Mikroskobik canlılar yararlıdır. Kaplumbağa Zürafa
D) Mikroskobik canlılar hastalıklara ne- Timsah Fok
den olur.
Buna göre aşağıdaki hayvanlardan
hangisi 1. grupta yer alır?
A) Solucan B) Yılan
C) Baykuş D) Kurbağa

26
test 12
CANLILARI TANIYALIM
Ünite
2

1. Aşağıda canlılar ile ilgili bilgiler verilmiştir. 3. Bilgi: Bakterilere göre daha gelişmiş
 Maya / Küf mantarları hamurun kabar- yapıda olan, çıplak gözle görülemeyen
1 2 ve "protozoa" adı verilen mikroskobik
tılmasında kullanılır. canlılar da vardır.

 Bakteriler / Mantarlar dünyanın her ta- Buna göre aşağıdaki canlılardan han-
gisi protozoa değildir?
3 4
rafında bulunan canlılardır. A) B)
Buna göre verilen bilgilerin doğru
olabilmesi için altı çizili kelimelerden
hangileri seçilmelidir?
A) 1 ve 3 B) 1 ve 4 amip öglena
C) 2 ve 3 D) 2 ve 4
C) D)

2. Aşağıda canlıların sınıflandırılmasıyla terliksi hayvan maya mantarı


ilgili hazırlanan tabloda bazı boşluklar
bırakılmıştır.
CANLILAR G
A
Bitkiler ................ M
Hayvanlar ................ A
OKUL

Mantarlar ................
Mikroskobik
................
canlılar
Buna göre tablodaki boşluklara canlı
örneklerini hangi öğrenci doğru ola- 4. Bazı canlıların aşağıda resimleri veril-
rak yazmıştır? miştir.
A) B)
Atkuyruğu Menekşe

Deniz yıldızı Amip
Şapkalı Öglena  

Bakteri Bakteri
Cihat Şeyma
C) D)
Ciğer otu Küf mantarı
 

Öglena Yengeç  


Bakteri Maya mantarı
Bu canlılardan kaç tanesi akciğer solu-
Pire Amip numu yapar?
Ayşe İhsan A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

27
test 12
Ünite
2

5. “Canlıları sınıflandıralım” oyunu oynayan 7. Bir bitkinin temel kısımları, aşağıdaki şe-
öğrenciler üzerinde hayvan resimleri bu- kilde gösterilmiştir.
lunan kartlardan aynı gruba ait olan dört
canlıyı seçeceklerdir. Sınıflandırmayı ilk ve
doğru yapan öğrenci oyunu kazanacaktır. 

Sıla oyunun başlaması ile birlikte dört 


canlıyı aşağıdaki gibi seçip aynı grupta
olduklarını söylemiştir. 

Bu kısımların görevleriyle ilgili aşağı-


timsah yılan daki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) 1 → Bitkinin üreyip çoğalmasını sağlar.


B) 2 → Bitkinin kendi besinini üretmesini
sağlar.
C) 3 → Suyu ve suda çözünmüş mineral-
leri kökten alarak yaprağa taşır.
kaplumbağa kurbağa
D) 4 → Yapraklarda üretilen besini bitki-
Öğretmeni Sıla’nın oyunu kazanamadı- nin diğer kısımlarına iletir.
ğını çünkü bir canlının diğerleri ile aynı G
A
grupta olmadığını söylemiştir. M
A
Sıla hangi canlıyı yanlış gruba dahil OKUL

etmiştir?
A) Timsah B) Yılan
C) Kurbağa D) Kaplumbağa

6. 8. Bir öğrenci pazardan alınan yiyecek-


lerdeki değişimi gözlemleyip resimlerini
çekiyor.


Yukarıdaki şemada hayvanların gruplan-
dırılması gösterilmiştir.
Buna göre şemadaki , ,  ve  Bu yiyeceklerde değişmeye neden
sembolleri ile ilgili aşağıdakilerden olan canlı grubu aşağıdakilerden han-
hangisi yanlıştır? gisidir?

A)  → Omurgalı hayvanlar A) Çiçekli bitkiler


B)  → Omurgasız hayvanlar B) Mantarlar
C)  → Yılan C) Hayvanlar
D) Çiçeksiz bitkiler
D)  → Penguen

28
test 13
CANLILAR DÜNYASI
Ünite
2

1. Dedesi Derin ve Defne’ye aynı bitkiye 4.


Çocuklar bugün sizinle mik-
ait fideler almış ve evlerinin bahçesine
roskobik canlıları gözlemle-
birlikte ekmişlerdir. Derin fidesini güneş
olan bir yere dikerken Defne bir ağacın yeceğiz. Gözlemimiz başla-
gölgesine dikmiştir. İki kardeş dedele- madan önce aşağıdaki ted-
rinin söylediği zamanlarda aynı miktar birleri almalıyız
su vererek bitkilerini büyütmeye başla- • Ellerimizi yıkayacağız
mışlardır. Ancak Defne’nin fidesi Derin’in
fidesinden daha geç büyümüştür. • Maske ve gözlük takacağız
Derin ve Defne’nin bitkilerinin gelişim- • Çıplak elle dokunmayaca-
lerinin farklı olmasına aşağıdakilerden ğız
hangisi sebep olmuştur?
Peki tüm bu tedbirleri alma-
A) Bitkilerin aldıkları suyu farklı oranlar- mızın nedeni nedir?
da kullanmaları
B) Bitkilerin farklı miktarlarda güneş ışığı Elif ve Emir öğretmenlerinin sorusuna
almaları aşağıdaki cevapları vermişlerdir.
C) Topraktaki minerallarin farklı olması
Elif: Öğretmenim mikroskobik canlılar
D) Bitkilerin yeterince yağmur suyu al- çeşitli hastalıklara sebep olabilir. bu ne-
mamış olmaları
denle dikkatli olmalıyız.
Emir: Öğretmenim gözlük takmamız
2. Mikroskobik canlılarla ilgili olarak aşa- mikroskobik canlıları daha net görmemizi
ğıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? G
A sağlar.
A) Parazit mantarlar, bitkilerde mantar M buna göre öğrencilerin vermiş olduğu
A
hastalıklarına neden olur. OKUL
cevaplarla ilgili olarak yapılan yorum-
B) Mikroskobik canlılar havada, suda ve lardan hangisi doğrudur?
diğer canlıların vücutlarında yaşabilir-
ler. A) Elif ve Emir’in cevapları doğrudur.
C) Sütten yoğurdun oluşması yararlı bak- B) Elif ve Emir’in cevapları yanlıştır.
teriler sayesinde olur.
C) Elif’in cevabı yanlış, Emir’in cevabı doğ-
D) En gelişmiş mikroskobik canlı bakteri- rudur.
lerdir.
D) Elif’in cevabı doğru, Emir’in Cevabı yan-
lıştır.
3.  Bitkinin dik durmasını sağlar.
 Bitkinin toprak üstünde bulunan dal,
yaprak, çiçek, meyve gibi kısımlarını
taşır. 5. Penguen ile yarasa arasında,
 Yaprakların ürettiği besini bitkinin di- I. Omurgalı olma
ğer bölümlerine iletir.
II.
Yavru bakımı yapma
 Köklerin aldığı su ve suda çözünmüş
maddeleri yapraklara taşır. III. Uçarak hareket etme

Yukarıda özellikleri verilen bitki kısmı özelliklerinden hangisi ya da hangileri


aşağıdakilerden hangisidir? ortaktır?

A) Kök B) Gövde A) Yalnız III B) I ve II


C) Yaprak D) Çiçek C) I ve III D) I, II ve III

29
test 13
Ünite
2

6. 8. Aşağıdaki tabloda bir canlı ile ilgili soru-


lan sorulara, cevaplar verilmiştir.
Sorular Suda Akciğer Doğura-
yaşar solunumu rak çoğa-
Hayvan mı? yapar mı? lır mı?
? Evet Evet Evet

Buna göre tabloda hangi canlı ile ilgili


Yukarıda canlılarla ilgili bir çizim gösteril-
bilgi verilmiştir?
miştir.
A) B)
Bu çizimle ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?

A) 2 tane omurgasız canlı vardır.


B) 2 tane omurgalı canlı vardır.
kılıç balığı orkinos
C) 1 tane canlı doğurarak çoğalır.
D) Çizimdeki bitkiler kendi besinini kendi C) D)
üretir.

G yunus ahtapot
A
M
A
OKUL

7. Aşağıdaki şemada bazı canlıların resim-


leri gösterilmiştir. 9.
  

   
  


  ­
  

Yukarıda bazı hayvan resimlerinin altına


     özellikleri yazılmıştır.
Resimleri verilen canlıların hangilerin- Buna göre, hangi hayvanın özellikleri
de yavru bakımı görülür? yanlış yazılmıştır?
A) 3, 4 ve 5 B) 4, 7 ve 9 A) Kertenkele B) Yusufçuk böceği
C) 1, 2, 6 ve 8 D) 1, 2, 3, 5 ve 8 C) Kurbağa D) Ayı

30
test 14
CANLILAR DÜNYASI
Ünite
2

1. "Canlıları Tanıyalım" konusu ile ilgili aşa- 3. Tabloda verilen sorulara cevapları evet
ğıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? olanlar için "E", hayır olanlar için "H" yazı-
lıyor.
A) Vücutlarında destek yapısı bulunan
hayvanlara omurgalı hayvanlar denir. Sorular E/H
B) Çürümüş meyvelerin üzerinde oluşan
Şapkalı mantarların besin değeri
pamuk yığını şeklindeki ipliksi yapılar yüksek midir?
bir çeşit mantardır.
Maya mantarlarından penisilin adı
C) Yunusun görünüşü balıklara benzeme- verilen antibiyotik üretilir mi?
sine rağmen memeliler grubundadır. Bütün mantar çeşitleri hastalığa
D) Sütün yoğurda dönüşmesini mantarlar neden olur mu?
sağlar.
Dört çeşit mantar çeşidi mi vardır?

Buna göre soruları aşağıdaki öğrenci-


lerden hangisi doğru cevaplamıştır?
A) Asım: E - H - H - E
B) Şeyma: E - H - E - H
C) Ahu: H - E - H - H
D) Şengül: H - H - E - E
2. Hayvan tanıtım kartında canlıya ait bazı G
bilgiler belirtilmiştir. A
M
A OKUL

HAYVAN TANITIM KARTI

4. Yandaki resimde
 Yumurtayla çoğalır. bir bitkinin temel
 Yavru bakımı vardır. kısımlarından biri
 Vücutları tüy ve teleklerle kaplıdır. gösterilmiştir.

Tanıtım kartına aşağıdaki hayvanlar-


dan hangisi yerleştirilmelidir? Buna göre,
A) B) 1. Bitkinin üreme organıdır.
2. Bitkinin üreyip çoğalmasını sağlar.
3. Suyu ve suda çözünmüş mineralleri
yaprağa taşır.
timsah yılan 4. Güzel renkte olmaları ve çevrelerine
güzel kokular yaymaları nedeniyle
C) D) arı, kelebek gibi canlıları kendine çe-
ker.
yukarıdaki özelliklerden hangisi bu
bitki kısmına ait değildir?
güvercin kurbağa A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

31
test 14
Ünite
2

5.  7.

  

 
   

 
  

   Aşa­ğıda­ki­ özellikler­den han­gi­si karın-
ca ve denizanasında or­tak ola­rak gö-
Kendini tanıtan X canlısı, aşağıdaki rülmez?
grupların hangisinde yer alır?
A) Omurgasız olma
A) Mikroskobik canlılar
B) Besinlerini dışarıdan hazır olarak alma
B) Hayvanlar
C) Suda yaşayabilme
C) Bitkiler
D) Hayvanlar grubunda bulunma
D) Mantarlar

8. Kemal aynı miktardaki yoğurtları özdeş


kaplara koyarak birini buzdolabına diğe-
rini mutfak masasının üzerinde bırakıyor.
6. G
A
M
A
OKUL



Ertesi gün masadaki yoğurt bozulurken
dolaptaki yoğurtta herhangi bir değişiklik
olmadığını fark ediyor.
Yukarıdaki canlılarda görülen bazı özel-
likler aşağıda verilmiştir. Kemal’in yaptığı bu etkinlikten aşağı-
daki sonuçlardan hangisine ulaşabili-
1. Yumurta ile çoğalırlar.
riz?
2. Suda yaşarlar.
A) Mikroskobik canlıların yaşayıp çoğa-
3. Omurgaları vardır. labilmesi için besine ihtiyacı vardır.
4. Yavru bakımı yaparlar.
B) Mikroskobik canlıların yaşayıp çoğa-
Buna göre yukarıdaki canlılarda bu labilmesi için uygun bir sıcaklık ge-
özelliklerden hangisi ya da hangileri reklidir.
ortaktır? C) Mikroskobik canlıların yaşayıp çoğa-
A) Yalnız 4 B) 1 ve 3 labilmesi için hava gereklidir.

C) 2 ve 3 D) 1 ve 4 D) Mikroskobik canlıların yaşayıp çoğa-


labilmesi için nem gereklidir.

32
test 15
CANLILARI TANIYALIM
Ünite
2

1. 3. Maya mantarlarının nasıl ürediğini gös-


Bilim insanları, tarım ürünlerine za- termek isteyen Canan öğretmen aşağı-
rar vererek hem gıda fiyatlarının
daki deneyi yapıyor.
artmasına hem de açlığa neden
olacak bitki hastalıklarıyla mücadele Deney tüpünün içine maya mantarı, ılık
ediyor. Bilim insanları şuanki en bü- su ve bir miktar şeker koyarak ağzını
yük tehlikenin buğdaylarda görülen balonla kapatıyor. Bir süre sonra balonun
zehirli gövde mantarı salgını oldu- şiştiğini karışımın tüpte yükseldiğini göz-
ğunu belirtti. Bu zehirli mantar türü lemliyor.
rüzgarla yayılarak küresel bir tehdit
oluşturuyor.

İnternet Haberi

ılık su
Yukarıda hastalık yapan mantarlarla il-
bir süre sonra
gili bir haber verilmiştir. Bu haberden
yola çıkarak aşağıdakilerden hangisi- maya mantarı
ne ulaşılmaz? + şeker

A) Mantarın oluşturacağı salgın küresel Canan öğretmen yapmış olduğu deney-
bir tehdit oluşturabilir. den yola çıkarak
B) Oluşan salgın sonucunda buğday fi- I. Mayalanma için uygun bir sıcaklık ge-
yatlarındaki artış ülke ekonomisini reklidir.
zora sokabilir. G
A II. Mayalanma için maya mantarlarının
C) Bu zehirli mantar salgınını önlemek M besine ihtiyacı vardır.
A
mümkün değildir. OKUL

III. Mayalanma sonucu açığa çıkan gaz


D) Salgın açlığa sebep olabilir. balonda birikmiştir.

Sonuçlarından hangilerine ulaşılır?


A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III D) I, II ve III

4. Bitkilerle ilgili aşağıdaki tablo hazırlanı-


2. Öğretmen “Canlıları sınıflandırırken nele- yor.
re dikkat ederiz?”
D Y
Öğrenciler öğretmenin sorusuna aşağı-
Kendi besinini kendi üretir.
daki cevapları veriyorlar.
Yer değiştirme (aktif hareket)
Ayla : “Canlıların beslenme şekilleri” yetenekleri vardır.
Leyla : “Canlıların çoğalma şekilleri” Çiçekli ve çiçeksiz olarak ikiye
Eda : “Canlıların vücut sıcaklığı” ayrılır.

Seda : “Canlıların yaşama şekilleri” Yukarıdaki tabloyu dolduran Derin


doğru cevap verdiğine göre cevabı
Hangi öğrenci öğretmenin sorusuna
aşağıdakilerden hangisidir?
yanlış cevap vermiştir?
A) D, Y, D B) D, D, Y
A) Ayla B) Leyla
C) D, D, Y D) Y, Y, D
C) Eda D) Seda

33
test 15
Ünite
2

5. Aşağıdakilerden hangisi mikroskobik 9. • Yumurtalarını suya bırakırlar.


canlıların özellikleri arasında yer al- • Yavru canlı ana canlıya benzemez.
maz? (Başkalaşım geçirirler.)
A) Sütten peynir yapılmasını sağlarlar. • İki yaşamlıdırlar.
B) Sıtma, kolera, tifo gibi hastalıklara ne- Yukarıda özellikleri verilen canlı aşağı-
den olurlar. dakilerden hangisidir?
C) Besinlerin bozulmasında etkili olmazlar.
A) B)
D) Üzüm suyundan sirke elde edilmesini
sağlarlar.

6. • Çiçek tozlarının erkek organdan dişi


organa taşınmasına _____ denir. Balık Kurbağa
• Tohumun uygun şartlarda gelişerek
yeni bitki oluşturmasına ____ denir. C) D)
Yukarıdaki cümlelerin doğru olarak ta-
mamlanması için sırasıyla hangi keli-
meler kullanılmalıdır?
A) tozlaşma - çimlenme Kelebek Kaplumbağa
B) tozlaşma - büyüme
C) çimlenme - büyüme
D) çimlenme - tozlaşma G
A
M
7. 1 - Bitkinin dik durmasını A
OKUL

sağlar.
2
- Madde iletimini sağlar.
3 - Çiçeği, meyveyi ve
yaprağı taşır.
4
10. • Yavrularını sütle besler.
• Doğurarak çoğalır.
Yukarıdaki görevleri üstlenmiş bitki
kısmı aşağıdakilerden hangisidir? • Vücudu kıllarla kaplıdır.

A) 1 numaralı yapı Yukarıda özellikleri verilen canlı aşağı-


dakilerden hangisi olabilir?
B) 2 numaralı yapı
C) 3 numaralı yapı A) B)
D) 4 numaralı yapı

8. Defne: “Öğretmenim mikroskobik canlı-


ları görmemiz mümkün mü?” Timsah Güvercin
Öğretmen : “Mikroskobik canlıları _____
adı verilen aletle gözlemleyebiliriz.” C) D)
Öğretmenin yukarıda bahsettiği alet
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Teleskop B) Büyüteç
C) Gözlük D) Mikroskop Kedi Kurbağa

34
test 16
CANLILARI TANIYALIM
Ünite
2

1. Çimlenme için nelerin gerekli olduğunu 3.


Açıkta kalan besin madde-
göstermek isteyen Sedat öğretmen sı-
lerinin üzerinde mikroskobik
nıfındaki iki deney grubuna yapacakları
canlılar çoğalır ve zamanla
deneyleri aşağıdaki gibi anlatıyor.
besinlerin bozulmasına ne-
1. Grup: Fasulye tohumlarını pamuğun den olurlar.
arasına yerleştirerek ışık alan bir alana
Çocuklar besin maddeleri-
bırakacak ve nemli kalmasını sağlayacak
ni mikroskobik canlılardan
şekilde düzenli olarak sulayacaksınız.
korumak için evde annele-
2. Grup: Fasulye tohumlarını pamuğun rinizin yaptığı uygulamalara
arasına yerleştirerek ışık alan bir alana örnek verir misiniz?
bırakacak ve sulamayacaksınız.

Yukarıdaki yönergelere uyan 1. grup Öğrenciler Sibel öğretmenin sorusuna


üyeleri 1 hafta sonunda fasulyelerinin aşağıdaki cevapları vermişlerdir.
çimlendiğini 2. grup üyeleri fasulyelerinin Burcu: Ö
 ğretmenim annem patlıcan ve
çimlenmediğini gözlemliyor. biberleri iplere dizerek kurutuyor.
Öğrenciler yaptıkları bu deney ile aşa- Melih: Ö
 ğretmenim annem kışın yetiş-
ğıdaki sonuçlardan hangisine ulaş- meyen sebzeleri yazın dondura-
miştır? rak saklıyor.
A) Çimlenme için toprak gereklidir. Tuna: Ö
 ğretmenim annem domatesleri
B) Çimlenme için ışık gereklidir. G salça yaparak uzun süre saklıyor.
A
C) Çimlenme için su gereklidir. M Hangi öğrenciler Sibel öğretmenin so-
A rusuna cevap vermiştir?
D) Çimlenme için uygun sıcaklık gerekli- OKUL

dir. A) Burcu, Melih, Tuna


B) Burcu, Tuna
C) Melih, Tuna
D) Burcu, Melih
2.
Canlılar

Bitkiler Mikroskobik 4.
Hayvanlar
canlılar

■ 
Mantarlar
▲ Omurgalı Omurgasız
Aslan 1. Kelebek 5. Arı
2. Kedi 6. Örümcek
Yukarıda verilen şemada ■, ve ▲ ile 3. Serçe 7. Balık
gösterilen yerlere hangisi getirilmelidir? 4. Köpek 8. Solucan
■  ▲ Yukarıdaki şemanın doğru olması için
A) Lale Hayvanlar Kedi hangi ikili yer değiştirmelidir?
B) Lale Hayvanlar Bakteri A) 1 ve 6 B) 2 ve 7
C) Mantar Balık Amip
C) 1 ve 7 D) 1 ve 8
D) Mantar Kedi Bakteri

35
test 16
Ünite
2

5. 7. Öğretmen: “Yandaki bitki bölü-


1. Tomurcuk halindeki münün görevleri nelerdir?”
a. Taç yaprak
çiçeği korur. Öğretmenin sorusuna öğrenci-
2. Dişi üreme hücrelerini ler aşağıdaki cevapları vermiştir.
b. Çanak yaprak
üretir. Aslı : Terlemeyle boşaltım yapar.
3. Güzel renk ve Murat : Solunum yapar.
kokusuyla tozlaşmaya c. Dişi organ Deniz : Topraktan mineral alır.
yardımcı olur.
Derya : Besin üretir.
Yukarıdaki kavramlar görevleriyle eş- Hangi öğrencinin verdiği cevap yan-
leştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi lıştır?
gibi olur? A) Aslı B) Murat
A) 1-a B) 1-b C) Deniz D) Derya
2-b 2-a
3-c 3-c

C) 1-b D) 1-a 8. Pelin, beslenme şekillerine göre canlıları


2-c 2-c gruplandıran aşağıdaki tabloyu dolduruyor.
3-a 3-b
Etçil Otçul
Kartal
G Tavşan
A
M Geyik
A
OKUL Zebra

Pelin tabloya kaç tane otçul hayvan


6. • Yumurta ile çoğalır. işaretlemiştir?
• Yavru bakımı görülmez
• Vücudu pullarla kaplıdır. A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

Babası Defne’ye yukarıdaki özellikleri ta-


şıyan bir hayvan alıyor.
Defne’ye babasının aldığı hayvan han-
gisidir?
9. Ot  çekirge  fare  yılan
A) B)
Bir grup canlının beslenme ilişkileri yuka-
rıdaki şemada gösterilmiştir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
Kurbağa Kuş A) Yılan sayısı artarsa fare sayısı da ar-
C) D) tar.
B) Ot sayısı azalırsa bütün canlılar olum-
suz etkilenir.
C) Fare sayısının artması ot sayısında
artış sağlar.
Kedi Balık D) Çekirge otçul bir canlıdır.

36
test 17
KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ
Ünite
3

1. Aşağıda bazı olaylar verilmiştir. 3. Aşağıda bir araç ile ilgili bilgiler verilmiştir.
 Pencerenin açılması  Kuvvetin büyüklüğünü ölçer.
 Teneke kutunun ezilmesi
 Yapısında sarmal yay bulunur.
 İtilen el arabasının harekete geçmesi
 Yapısındaki sarmal yayın uzama mik-
 Tahtaya yazı yazılması
tarı; yayın cinsine, kalınlığına ve bo-
Buna göre olayların kaç tanesi kuvve- yuna bağlıdır.
tin etkisiyle gerçekleşmiştir?
Bu bilgiler aşağıdaki araçlardan han-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 gisine aittir?
A) B)

Eşit kollu terazi Dinamometre

2. Kuvvetin ölçülebilir bir büyüklük olduğu- C) D)


nu söyleyen Gamze öğretmen öğrencile-
rinden kuvveti ölçen aletin adını söyleyip
bu aletin basit bir modelini yapmalarını
istiyor. Eda ve Ahmet aşağıdaki modelleri
hazırlayıp aletin adını üzerine yazıyorlar. G Kronometre Dereceli kap
A
M
Eda Ahmet A OKUL

ip yay

kağıt kağıt
şerit şerit 4.
plastik plastik
bardak bardak
Dinamometre Termometre

Eda ve Ahmet’in yaptığı modeller ve
verdikleri cevapla ilgili olarak aşağı-
dakilerden hangisi yanlıştır? 
A) Eda dinamometrede esnek cisimlerin 
kullanıldığını bilmiyor.
K cismi dinamometreye asıldığında 10 N
B) Ahmet kuvvet ölçen aletin adını yan- değerini gösteriyor. L cismi asıldığında
lış biliyor. ise yukarıda verilen durum oluşuyor.
C) Eda kuvvet ölçen aletin adını doğru Buna göre L cismi asıldığında dinamo-
biliyor. metre kaç N gösteriyordur?
D) Ahmet kuvvetin nasıl ölçüleceğini ve
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40
aletin adını doğru biliyor.

37
test 17
Ünite
3

5. Özdeş dinamometrelere farklı kuvvetler 7. Günlük hayatımızın pek çok alanında


uygulandığında şekildeki durumlar olu- kuvvetlerle iç içe bulunuruz.
şuyor.
Buna göre verilen resimlerden hangi-
sinde kuvvetin etkisinden bahsedile-
 mez?

A) B)




Buna göre dinamometrelere uygula-


nan kuvvetlerin büyüklüklerinin sıra- C) D)
laması aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak verilmiştir?
A) 1 > 2 > 3 B) 2 > 1 > 3
C) 3 > 1 > 2 D) 2 > 3 > 1

G
A
M 8. Aşağıda iki farklı dinamometrede kullanı-
A
OKUL
lan yaylara ait resimler verilmiştir.

6. Aşağıda verilen resimde çocuklar halat
çekme oyunu oynamaktadırlar.


1 2

1. Grup 2. Grup Bu yaylarla ilgili olarak aşağıdaki ifa-
delerden hangisi yanlıştır?
Halat çekme oyununu 1. gruptaki öğ-
renciler kazandığına göre aşağıdaki A) 1. dinamometredeki yay ölçümden
ifadelerden hangisi kesinlikle doğru- sonra eski hâline gelmiştir.
dur? B) 2. dinamometre ile dinamometrenin
A) 1. gruptaki öğrenciler daha fazla kuv- en fazla ölçebileceği kuvvetten daha
vet uygulamışlardır. büyük bir kuvvet ölçülmüştür.
B) 2. gruptaki öğrenciler daha fazla kuv- C) 2. dinamometrede kullanılan yayın es-
vet uygulamışlardır. neklik sınırı aşılmış ve esneklik özelli-
C) 1. gruptaki öğrenci sayısı azalırsa ğini kaybetmiştir.
oyunu yine kazanırlar. D) 1. dinamometre kullanılan yayın es-
D) 2. gruptaki öğrenci sayısı azalırsa neklik sınırı aşılmış ve esneklik özel-
oyunu kazanan 2. grup olur. liğini kaybetmiştir.

38
test 18
KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ
Ünite
3

1. Yeliz farklı kalınlıklardaki iki çelik yayı 3. K, L, M ve N dinamometrelerinin ölçebi-


sabitleyerek iki yayı da aynı uzama mik- leceği en büyük kuvvet değerleri aşağıda
tarını elde edene kadar uçlarına ağırlık verilmiştir.
asıyor.


ince








yay

64748
4 cm
10N    

Buna göre 45 N büyüklüğündeki bir


kuvvetin ölçülebilmesi için hangi di-
kalın
yay namometre kullanılmalıdır?
A) K B) L C) M D) N
64748

4 cm
10N
10N

Yeliz yapmış olduğu bu deneyin sonu-
cunda aşağıdakilerden hangisine ula-
şamaz? G
A
A) Daha büyük kuvvetleri ölçmek için ka- M
A
lın yaylar kullanmalıyız. OKUL

B) Dinamometrelerin ölçebileceği en bü-


yük kuvvet değeri yay kalınlıklarına
bağlıdır.
C) İnce yay ile büyük kalın yay ile küçük 4. Dinamometrenin ölçebileceği en büyük
kuvvetleri ölçeriz. kuvvet değeri; kullanılan sarmal yayın
cinsine, kalınlığına ve boyuna bağlıdır.
D) Küçük kuvvetleri ölçmek için ince
yaylı dinamometreleri tercih etmeliyiz.
   
   
   

2. Aşağıdaki olaylardan hangisi kuvvetin


  
etkisi olmadan gerçekleşmiştir?
A) Odamızda bulunan sandalyeyi iterek 
yerini değiştirmemiz Buna göre dinamometrelerde ölçüle-
B) Elektriğin odamızdaki televizyonu ça- cek kuvvet değerinin yayın kalınlığına
lıştırması bağlı olduğu gösterilmek istenirse,
kaç numaralı yaylar kullanılmalıdır?
C) Elimize aldığımız teneke kutuyu bu-
ruşturmamız A) I ve III B) I ve IV
D) Futbol topuna vurarak hızlandırmamız C) II ve III D) II ve IV

39
test 18
Ünite
3

5. Aşağıda verilen özdeş dinamometrelere 7. Dinamometre ile ilgili,


farklı cisimler takılmış ve uygulanan kuv-  Cisimlerin esneklik özelliğinden ya-
vetler ölçülmüştür. rarlanılarak yapılmıştır.
 Kuvvetin büyüklüğünü ölçer.
 Sınırlı bir aralıkta ölçüm yapar.
 Dinamometrede okunan değerin biri-


  
mi Newton'dur.
ifadelerden kaç tanesi doğrudur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

İlk dinamometrede okunan değer 4 N


olduğuna göre, diğer dinamometreler-
de okunan değerler aşağıdakilerden 8. Kuvvetin büyüklüğünü ölçmek isteyen
hangisinde verilmiştir? Hümeyra, dinamometrenin ucuna farklı
büyüklükte cisimler takmış ve dinamo-
2 3 metrenin uzama miktarını aşağıdaki tab-
A) 8N 4N loya yazmıştır.
Kuvvetin Uzama
B) 2N 6N Cisim
büyüklüğü (N) miktarı (cm)
C) 8N 2N G K 20 2
A
D) 2N 8N M L 40 4
A
OKUL

M 60 6

Tablodaki değerlere göre kuvvet - uza-


ma miktarı grafiği aşağıdakilerden han-
6. Aşağıda “Kuvvetin Ölçülmesi” konusuyla gisinde doğru olarak çizilmiştir?
ilgili bir şema hazırlanıyor.
   
 
   
  
  
 
 
 
       
   
   
 



       
    
  ­ 
 

   
   
 
Buna göre verilen şemada hangi nu-  
maralı kutucukta hata yapılmıştır?  
       
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4    

 


40
test 19
KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ
Ünite
3

1. . 3.
KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ Kuvveti ölçmede
kullanılan araç-
Kuvveti ölçmek için kullanılan araç- lara dinamometre
lara dinamometre adı verilir. Kuvvet
denir.
birimi Newton’dur. Kısaca N harfi
ile gösterilir. Dinamometrelerin yapı- D Y
sında esnek bir cisim olan yay bulu-
nur. Yaylar esnek madde olsalar da Dinamometre Dinamomet-
üzerlerine dayanabileceklerinden cisimlerin rede okunan
fazla kuvvet uygulanırsa ve esneklik esneklik değerin birimi
özelliklerini kaybederler. Bu yüzden özelliğinden Newton’dur.
bir dinamometre ile en fazla üzerin- yararlanılarak
de yazılı kuvvet değeri kadar kuvvet D Y
yapılmıştır.
ölçülebilir. Dinamometrenin ölçebi- 3.çıkış 4.çıkış
leceği kuvvet değeri yayın cinsine, D Y
boyuna ve kalınlığına bağlıdır.
1.çıkış 2.çıkış

İnternet Haberi
Açıklamaları doğru şekilde değerlen-
Kuvvetin ölçülmesi ile ilgili yukarıdaki direrek ilerleyen öğrenci hangi çıkışa
metni okuyan bir öğrenci aşağıdaki- ulaşır?
lerden hangisine ulaşamaz?
A) 1. çıkış B) 2. çıkış
A) Dinamometrenin yapısında kullanılan
G C) 3. çıkış D) 4. çıkış
malzemenin özelliği A
B) Dinamometrenin kim tarafından icat M
A
edildiği OKUL

C) Kuvvetin birimi
D) Dinamometrenin ölçeceği kuvvetin
nelere bağlı olduğu

2.

F2
F1 F3
4. ● Kağıdın buruşturulması
Özdeş dinamometrelere farklı kuvvetler
● Kapının çekilerek açılması
uygulandığında şekildeki konuma geli-
yorlar. ● Tahtanın silinmesi
● Çantanın taşınması
Uygulanan kuvvetlerin büyüklüklerini
sıralayınız. Yukarıdaki olayların kaç tanesinin ger-
çekleşmesinde kuvvetin etkisi vardır?
A) F1 > F2 > F3 B) F3 > F1 > F2
C) F3 > F2 > F1 D) F1 > F3 > F2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

41
test 19
Ünite
3

5. 7. Öğretmen kuvvetle ilgili bir tablo hazırlı-


yor. Hazırladığı tabloda doğru bilgilerin
1. Kuvvet birimidir. a. Dinamometre karşısına , yanlış bilgilerin karşısına 
2. Kuvvetin sem- işareti konmasını istiyor.
b. F
bolüdür. Kuvvetin birimi Newton’dur.
3. Kuvveti ölçen
c. Newton Kuvvet dinamometre ile ölçülür.
araçtır.
Dinamometrede cisimlerin gen-
Yukarıdaki tanım ve kavramlar eşleşti- leşme özelliğinden faydalanılmıştır.
rildiğinde hangi seçenek doğru olur?
Kuvvetin sembolü “N”dir.
A) 1-a B) 1-b
2-b 2-a Cansu tabloyu doğru doldurduğu-
3-c 3-c na göre işaretlemesi aşağıdakilerden
hangisi gibidir?

C) 1-c D) 1-b A) B) C) D)
   
2-b 2-c
   
3-a 3-a
   

   

G
A
M
A
OKUL

6. Özdeş dinamometrelere farklı cisimler


asılarak ağırlıkları aşağıdaki gibi ölçül-
müştür.

8. Bir dinamometreye ait kuvvet - uzama
miktarı grafiği şekildeki gibidir.

M
60 N K
20
10
K cisminin ağırlığı 60 N olduğuna göre
M ve N cisimlerinin ağırlıkları nedir?
M N 2 4
A) 20 60
Bu dinamometreye 60 N’luk kuvvet
B) 40 80
uygulanırsa yay kaç cm uzar?
C) 80 40
D) 40 100 A) 6 B) 8 C) 10 D) 12

42
test 20
SÜRTÜNME KUVVETİ
Ünite
3

1. Aşağıda “Sürtünme Kuvveti” konusuyla 3. Mehmet Amca el arabası ile bitki taşı-
ilgili neler öğrendiğimizi gösteren bir şe- maktadır.
ma hazırlanıyor.
Birbirine
Bir kuvvet temas eden
çeþididir. tüm yüzeylerde
oluþur.




Çeþitli .....................
uygulamalarla .....................
artýrýlýp
..................... Buna göre Mehmet Amca'nın arabaya
azaltýlabilir. uyguladığı kuvvetin ve sürtünme kuv-
Buna göre şemada boş bırakılan ku- vetinin yönü aşağıdakilerden hangi-
tucuğa aşağıdakilerden hangisi yazı- sinde verilmiştir?
labilir?  
 
A) Cismi hızlandırır.
B) Cismin hareketini zorlaştırır. 
C) Cismin hareketini kolaylaştırır.
G
D) Duran cismi harekete geçirir. A
M
A
OKUL


2. Ahmet bisikletiyle değişik yolları kullana-


rak evine gitmektedir. 4. Sürtünme kuvveti ile ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Havada hareket eden cisimlere, hare-
kete ters yönde hava direnci etki eder.
B) Sürtünme kuvveti birbirine temas eden
yüzeyler arasında oluşur.
  

    C) Cismin hareket edebilmesi için uygu-
lanan kuvvetin sürtünme kuvvetinden
Buna göre bisiklete hangi yolda daha
küçük olması gerekir.
az sürtünme kuvveti etki etmiştir?
D) Bir cismi kaygan yüzeyde hareket et-
A) Çakıllı yolda B) Asfalt yolda
tirmek pürüzlü yüzeyde hareket ettir-
C) Buzlu yolda D) Toprak yolda mekten daha kolaydır.

43
test 20
Ünite
3

5. Odun parçalarını 7. Aşağıda sürtünme kuvveti ile ilgili örnek-


birbirine sürterek ler verilmiştir.
ateş yakan bir kişi 1. Dalgıçların özel tasarlanmış dalgıç
yanda gösteril- kıyafetleri giymesi
miştir. 2. Gemilerin ön kısımlarının "V" şeklin-
de tasarlanması
3. Paraşütçünün daha yavaş ve güvenli
bir şekilde yere inmesi
Buna göre aşağıdaki ifadelerden han- 4. Balıkların vücut şekillerinin ve kaygan
gisi yanlıştır? pullarının hareket etmelerini kolaylaş-
A) Ateşin yanması sürtünme kuvvetinin tırması
bir sonucudur. Buna göre örnekler hava ve su or-
B) Tahta parçalarında bulunan tümsek ve tamındaki sürtünme kuvveti olarak
çukurlar iç içe geçmiştir. gruplandırılırsa, hangi örnek tek başı-
C) Sürtünme sonucu ısı açığa çıkmıştır. na kalır?
D) Ateşi daha kısa sürede yakmak için A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
tahta parçalarına yağ sürülmelidir.

6. Aşağıda iki tane dosya kağıdından biri


buruşturuluyor ve kağıtlar aynı yüksek- G 8. Günlük yaşantımızda sürtünmenin art-
likten yere bırakılıyor. A
M masını istediğimiz durumlar olduğu gibi
 A azalmasını istediğimiz durumlar da var-

OKUL

  dır.



 



Haltercilerin ellerine Araba tekerleklerine


 
 

  toz sürmesi zincir takýlmasý
   
 
Buna göre kağıtların düşme süreleri-
nin birbirinden farklı olmasının nede-
ni, aşağıdakilerden hangisinde veril-
miştir?
Merdivenlerde Güreþçilerin
A) Havanın direnci kağıt buruşturulunca

kaydýrmaz bant yað
vücutlarýna
azalmıştır. kullanýlmasý sürmesi
B) Buruşturulan kağıt ağırlaşmıştır. Buna göre yukarıdaki durumlardan
C) Havanın direnci kağıt buruşturulunca hangisi sürtünmeyi azaltmak için ya-
artmıştır. pılmıştır?
D) Hava direnci sadece dosya kağıdına A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
etki etmiştir.

44
test 21
SÜRTÜNME KUVVETİ
Ünite
3

1. 3. Aşağıda bazı olayların resimleri verilmiştir.


 

Dalgýçlarýn özel Jet uçaklarýnýn dur-


tasarlanmýþ dalgýç durulmasýnda pa-
kýyafeti giymesi raþüt kullanýlmasý

Buzlu bir yolda kayıp düşmemizin ne-  


deni aşağıdakilerden hangisinde veril-
miştir?
A) Dengemizin bozulması
B) Sürtünme kuvvetinin artması
Makine parçalarý- kar las-
Arabalarda
nýn yaðlanmasý tiklerinin kullanýlmasý
C) Yüzeyin daha pürüzlü hâle gelmesi
D) Sürtünme kuvvetinin azalması Buna göre hangi olaylarda sürtünme
kuvvetinin artırılması veya azaltılması
amaçlanmıştır?

G Artar Azalır
A
M A) 1 ve 2 3 ve 4
A
OKUL
B) 1 ve 3 2 ve 4
C) 3 ve 4 1 ve 2

2. Aynı yükseklik ve uzunluktaki eğimli yü- D) 2 ve 4 1 ve 3


zeylerden K, L ve M arabaları bırakılıyor.
 

 

 4. Aşağıda gerçekleşen olayların,


1. Yürümek
2. Yazı yazmak

3. Tırmanmak
Buna göre arabaların aldığı yolların 4. Bardağı tutmak
büyükten küçüğe doğru sıralaması
aşağıdakilerden hangisinde verilmiş- hangilerinde sürtünme kuvvetinden
tir? yararlanılır?

A) K > L > M B) L > K > M A) 2 ve 3 B) 1, 2 ve 4


C) M > L > K D) L > M > K C) 2, 3 ve 4 D) 1, 2, 3 ve 4

45
test 21
Ünite
3

5. Aşağıdaki araçlardan hangisine hem 7. Aşağıdaki tabloda pürüzlü ve kaygan (az


hava hem de su direnci etki etmekte- pürüzlü) yüzeylerin özellikleri verilmiştir.
dir?
Pürüzlü yüzey Kaygan yüzey
A) B)
1. Girinti ve çıkıntı 3. Girinti ve çıkıntı
fazladır. Bu daha azdır. Bu
durum hareketi durum hareketi
zorlaştırır. kolaylaştırır.
2. Bu yüzeylere 4. Mikroskop altında
C) D) uzaktan bakılınca bakıldığında bu
düz görülür. yüzeyler pürüz-
süzmüş gibi gö-
rülür.

Buna göre tabloda kaç numaralı özel-


likte hata yapılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

G
A
M
6. Aşağıdaki şekilde ucuna dinamometre A
takılan takoz sırasıyla yağlı kağıt ve zım-
OKUL

para kâğıdı üzerine konulup çekiliyor.

8. Otomobilin mo-
tor içerisine mo-
tor yağı konul-

ması yanda gös-
terilmiştir.



 Buna göre motor yağının konulması-
nın sebebi aşağıdakilerden hangisi
Buna göre dinamometrenin göstere-
olamaz?
ceği değerler aşağıdakilerden hangisi
gibi olabilir? A) Motor parçalarının aşınmasını önle-
mek
Yağlı kağıt Zımpara kağıdı
B) Motor parçalarının hareketini kolay-
A) 20 N 20 N laştırmak
B) 10 N 18 N C) Motor parçaları arasındaki sürtünmeyi
azaltmak
C) 18 N 10 N
D) Motor parçalarının ısınmasını sağla-
D) 30 N 20 N mak

46
test 22
SÜRTÜNME KUVVETİ
Ünite
3

1. Aşağıdaki durumların hangisinde ha- 3. Aynı eğime sahip yollardan ve aynı yük-
va direncinin daha fazla etki etmesi seklikten bırakılan arabanın, üç farklı ze-
istenir? minde gittiği mesafeler ölçülüp aşağıdaki
grafik çiziliyor.
A) B)
Arabanýn gittiði
mesafe (cm)

80
60

C) D) 40
20

1. 2. 3. Zemin

Grafiğe göre aşağıdaki ifadelerden


hangisi yanlıştır?
A) 1. zemin çok pürüzlüdür.
B) 2. zemin kaygandır.
C) 3. zeminin pürüzlülüğü 1. zemine göre
G daha azdır.
A
M D) Durmakta olan bir cisim, 1. zeminde
A daha kolay hareket ettirilir.
OKUL

2. Aşağıda iki farklı aracın resimleri veril-


miştir.


1 2 4. Aşağıdakilerden hangisi sürtünme
kuvvetini azaltmak için yapılan uygu-
Bu araçlarla ilgili aşağıdaki ifadeler- lamalara örnek verilebilir?
den hangisi yanlıştır?
A) Karlı yollarda arabaların tekerleklerine
A) 1. araca hava direnci etki etmektedir. zincir takılması
B) 2. araca su direnci etki etmektedir. B) Jet uçaklarının durdurulmasında para-
C) Araçlara etki eden hava ve su direnci şüt kullanılması
araçların hareketlerini kolaylaştırır. C) Kapı menteşelerinin yağlanması
D) Araçlara etki eden hava ve su direnci D) Kavanoz kapağının kuru bez yardı-
araçların hareketine zıt yönde etki et- mıyla açılması
mektedir.

47
test 22
Ünite
3

5. Bir cismi pürüzlü ve kaygan yüzeyde 7.


çekebilmek için uygulanması gereken
kuvvetler aşağıda gösterilmiştir.
 


 

Buna göre,
I. Cisme kaygan yüzeyde daha az sür-
tünme kuvveti etki etmiştir. Antalya’dan Karaman’a sunta götüren
kamyon, Konya’nın Seydişehir ilçesine 10
II.
Pürüzlü yüzeylerde cismi hareket et-
kilometre kala freni arızalanınca kontrolden
tirmek için daha fazla kuvvet uygu- çıktı. Acil kaçış rampasını gören sürücü,
lanmalıdır. kamyonu ile buraya girdi. Mıcıra saplanan
III. Kaygan yüzeyde hareketli olan cismi kamyon dururken, olası bir kaza da önlen-
durdurmak daha zordur. miş oldu.
İnternet Haberi
ifadelerinden hangisi ya da hangileri
doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II Yukarıdaki haberi okuyan Ceyda'nın,
aşağıdaki yorumlardan hangisini yap-
C) II ve III D) I, II ve III
ması yanlış olur?
G
A A) Kamyonun freni arızalanınca, fren te-
M kerleklere sürtünme kuvveti uygula-
A
OKUL
mamıştır.
B) Kamyonun durmasını sürtünme kuv-
veti sağlamıştır.
6. Dört farklı paraşütçünün kullandığı para-
şütler aşağıda gösterilmiştir. C) Kaçış rampasındaki mıcır kamyonun
durmasını sağlamıştır.
Buna göre hangi paraşütçü yere en
son iniş yapar? D) Kaçış rampasına mıcır yerine beton
dökülürse kamyon güvenli bir şekilde
 
yine dururdu.

8. Aşağıdakilerden hangisi sürtünme


kuvvetinin olumsuz etkisine örnek
olarak verilemez?

  A) Bisikletin fren papuçlarının aşınması


B) Ayakkabımızın tabanının eskimesi ve
aşınması
C) Kapı menteşelerinin ses çıkartmaya
başlaması

D) Futbolcuların çim zeminde çivili ayak-
kabılar giymesi

48
test 23
SÜRTÜNME KUVVETİ
Ünite
3

1. Bir araştırmacı hava direncinin cisimler 2. Özdeş toplar belirtilen yükseklikten X, Y,


üzerindeki etkisini araştırmak için aşağı- Z yollarına aynı anda bırakılıyor.
daki deneyi yapıyor.
Birinci durumda özdeş iki kağıttan birini
buruşturarak aynı yükseklikten bırakıyor
z
ve yere düşme anlarını gözlemliyor. y
x

X yoluna bırakılan top 4 cm, Y yoluna bı-


rakılan top 8 cm, Z yoluna bırakılan top
12 cm sonra duruyor.
X, Y, Z yolları hangi malzemeden yapıl-
hava mış olabilir?

X yolu Y yolu Z yolu
İkinci durumda aynı deneyi havası bo-
şaltılmış bir odada tekrarlayıp kağıtların A) Çakıl Kum Cam
yere düşme anlarını gözlemliyor. B) Çakıl Cam Kum
C) Cam Çakıl Kum
D) Cam Kum Çakıl

G
havasız A
ortam M
A
OKUL

Yaptığı gözlemler sonucunda 1. durum-


da buruşturulmuş kağıdın daha önce
düştüğünü, ikinci durumda her iki kağıdın
da aynı anda yere düştüğünü görüyor.
Araştırmacı bu deneyden yola çıkarak,
I. 1. durumda buruşturulmamış kağıda 3. I. Araba lastiklerine zincir takılması
daha fazla hava direnci etki ettiğinden II. Zeminin deterjanlı suyla silinmesi
daha geç düşmüştür.
III. Kapı menteşelerinin yağlanması
II. 2. durumda hava direnci olmadığın- Öğretmen yukarıdaki örneklerin sürtün-
dan kağıtlar aynı anda yere düşmüş- me kuvvetini arttırmaya mı yoksa azalt-
tür.
maya mı yönelik olduğunu soruyor.
III. 1. durumda kağıt buruşturulunca Doğru cevap veren Buse’nin cevabı
ağırlığı arttığından daha önce yere sırasıyla azaltmak, azaltmak, arttırmak
düşmüştür.
şeklinde olduğuna göre Buse soruya
Sonuçlardan hangilerine ulaşılır? hangi sırayla cevap vermiştir?
A) I ve II B) II ve III A) II, III, I B) I, II, III
C) I ve III D) I, II ve III C) I, III, II C) II, I, III

49
test 23
Ünite
3

4. Annesinin yerleri yeni sildiğini fark etme- 6. Bir araba aynı eğime sahip ve aynı yük-
yen Defne kayıp yere düşüyor. seklikteki yollardan bırakılıyor. Üç farklı
zeminde gittikleri mesafeler ölçülerek
Defne’nin kayıp düşmesinin nedeni
tabloya kaydediliyor.
aşağıdakilerden hangisidir?
Aldığı mesafe
A) Yüzeyin pürüzlülüğünün artması
B) Sürtünme kuvvetinin artması 1. zemin 4 cm
C) Sürtünme kuvvetinin azalması 2. zemin 10 cm
D) Ayağının takılması 3. zemin 6 cm

Buna göre zeminlerin pürüzlülüğünü


büyükten küçüğe doğru sıralaması
aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1. zemin > 2. zemin > 3. zemin
B) 1. zemin > 3. zemin > 2. zemin
C) 2. zemin > 1. zemin > 3. zemin
D) 2. zemin > 3. zemin > 1. zemin

G
A
M
A
5. Aslıhan, 40N’luk bir cismi özdeş dinamo-
OKUL

metrelere takarak farklı zeminlerde sü-


rüklüyor.
Dinamometreler aşağıdaki değerleri gös-
teriyor. 7. 1. ortam 2. ortam

30N
1. yüzey
Hava Boşluk

Özdeş cisimler 1. ve 2. ortamlarda aynı


25N yükseklikten bırakılıyor. 2. ortamdaki cis-
2. yüzey min yere daha önce düştüğü görülüyor.
Bu durumun sebebi aşağıdakilerden
Buna göre 1. ve 2. yüzeyler aşağıdaki- hangisidir?
lerden hangisindeki gibi olabilir?
A) Boşlukta çekimin daha çok olması
1. yüzey 2. yüzey B) Havanın cisimleri hafifletmesi
A) Kum Kum C) Hava direncinin 1. şekildeki cismi ya-
B) Kum Çakıl vaşlatması
C) Cam Kum D) Hava direncinin 1. şekildeki cismi hız-
D) Kum Cam landırması

50
test 24
KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME
Ünite
3

1. Şeyma elindeki dinamometre ile aşa- 3. Kutuyu iterek


ğıdaki cisimleri asarak sırasıyla ölçüm ileriye taşımak
yapıyor. Ölçümleri bulduktan sonra de- isteyen işçi ku-
ğerleri grafikte gösteriyor. tuyu hareket et-
tirememektedir.




Buna göre işçi, kutuyu hareket ettire-
bilmek için aşağıdakilerden hangisini
yapmalıdır?
  
A) Zemine kum dökmelidir.
Buna göre Şeyma'nın çizdiği grafik
B) Zemine kaydırmaz bant yapıştırmalıdır.
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
C) Kutunun üstüne ağırlık koymalıdır.
   
D) Zemini zımparalayıp daha pürüzsüz
hâle getirmelidir.

       
G
A
    M
A
OKUL

4.

       


Yukarıda iki farklı uçağın resimleri veril-


miştir.
Bu uçaklarla ilgili aşağıdaki ifadeler-
den hangisi yanlıştır?
A) Uçaklara hava direnci etki eder.
2. 100 N ölçebilen bir dina- B) 1 nolu uçak hava direncinden daha
mometre ile aşağıdaki kuv- fazla etkilenir.
vetlerden hangisi ölçüle-
C) 2 nolu uçak hava direncinden en az
 mez?
etkilenecek şekilde tasarlanmıştır.
D) 1 nolu uçak hava direncinden az etki-
A) 10 N B) 70 N lendiğinden daha büyük hızlara ulaşa-
C) 95 N D) 120 N bilir.

51
test 24
Ünite
3

5. Ali, Serkan ve Ci- 7.


hat boyu 80 cm
olan esnek lastik
kumaşa kuvvet
uygulayarak bo-
yunu aşağıdaki
gibi uzatıyorlar.
Maglev adı verilen trenler çok güçlü
 Ali lastiğin boyunu 105 cm yapıyor. mıknatıslarla raylardan bir miktar yukarı
 Serkan lastiğin boyunu 150 cm yapı- doğru kaldırılarak hareket ettirilmektedir.
yor.
Maglev ile ilgili,
 Cihat lastiğin boyunu 130 cm yapıyor.
I. Hava direncini en aza indirecek şekil-
Buna göre lastiğe en az ve en fazla de tasarlanmıştır.
kuvvet uygulayan kişiler aşağıdakiler-
II.
Az sürtünme kuvveti uygulandığı için
den hangisinde verilmiştir?
yüksek hızlara ulaşır.
En az En fazla III. Diğer trenlerden farklı olarak raylar
maglev trenine sürtünme kuvveti uy-
A) Ali Serkan
gulamaz.
B) Serkan Cihat ifadelerden hangisi ya da hangileri
C) Cihat Ali doğrudur?
D) Ali Cihat G A) Yalnız II B) I ve II
A
M C) II ve III D) I, II ve III
A
OKUL

8. Aşağıda sürtünme kuvveti ile ilgili resim-


ler verilmiştir.


1. Kayak yapılması 2. Fren yapılması
6. Aşağıda verilen örnekler sürtünme
kuvvetini artırıcı veya azaltıcı olarak
gruplandırılırsa, hangi örnek grup dı-
şında kalır?
A) Makine parçalarının yağlanması
3. Dağa tırmanılması 4. Kalemin tutulması
B) Bazı yollarda zeminin pürüzlü yapıl-
ması Buna göre hangi durumlarda sürtün-
C) Uçakların burnunun sivri tasarlanması me kuvvetinin az olması istenir?

D) Yüzücülerin suya atlarken ellerini bir- A) Yalnız 1 B) 1 ve 3


leştirmesi C) 2 ve 4 D) 1, 3 ve 4

52
test 25
KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME
Ünite
3

1. Öğretmen özdeş demir bilyeleri aynı yük- 3.


seklikten birinde su diğerinde hava olan Çocuklar aşağıdaki şema-
iki kaba aynı anda bırakıyor. da cümleleri doğru şekilde
tamamlayacak kavramları
Öğrencilerine “Hangi bilye kap tabanına işaretleyin
öğretmen
daha önce düşer, neden?” sorusunu so-
ran öğretmen aşağıdaki cevapları alıyor. 1 2
Karlı ve buzlu Kapı menteşe-
yollara kum lerinin yağlan-
dökülmesi sür- ması sürtünme
tünme kuvvetini kuvvetini
arttırır/azaltır. arttırır/azaltır.
hava su
Sürtünme
3 kuvveti
1. şekil 2. şekil
Traktör te- 4
kerleklerinde Ağır eşyaların
1. durumda bilye daha önce kalın dişlerin altına tekerlek
düşer çünkü hava direnci su bulunması sür- takılması sür-
direncinden daha azdır. tünme kuvvetini tünme kuvvetini
Mert arttırır/azaltır. arttırır/azaltır.
G
A Öğretmeninin sorusunu doğru cevap-
İki bilyede aynı anda düşer M
A layan Aysel sırasıyla hangi kavramları
çünkü bilyelerin ağırlıkları OKUL
kullanmıştır?
eşittir.
Özlem A) arttırır, arttırır, azaltır, azaltır

Öğrencilerin verdiği cevaplarla ilgili B) azaltır, arttırır, azaltır, arttırır
olarak yapılan yorumlardan hangisi C) arttırır, azaltır, arttırır, azaltır
doğrudur? D) azaltır, azaltır, arttırır, arttırır
A) Öğretmenin sorusuna Mert doğru Öz-
lem yanlış cevap vermiştir.
B) Öğretmenin sorusuna her iki öğrenci
de doğru cevap vermiştir.
C) Öğretmenin sorusuna Mert yanlış Öz-
lem doğru cevap vermiştir. 4.
F1 = 60N
D) Öğretmenin sorusuna her iki öğrenci
de yanlış cevap vermiştir.
F2
2. Aşağıdaki olaylardan hangisinin ger-
Özdeş dinamometrelere uygulanan F1
çekleşmesinde kuvvetin etkisi yoktur?
kuvveti 60N olarak ölçülüyor.
A) Elmanın ağaçtan yere düşmesi F2 kuvveti kaç N’dur?
B) Ampulün ışık vermesi
A) 40 B) 20 C) 60 D) 80
C) Kalecinin topu durdurması
D) Çivinin duvara çakılması

53
test 25
Ünite
3

8. Farklı kuvvetler aynı dinamometre ile öl-


5. Yanda gösterilen aletle ilgili aşa- çülmüş ve elde edilen değerler aşağıdaki
ğıdakilerden hangisi yanlıştır? tabloya kaydedilmiştir.
Kuvvet (N) 10 20 30 40 50 60
Uzama miktarı 2 4 6 8 9 13
(cm)
Tabloya göre aşağıdaki yorumlardan
hangisi yanlıştır?
A) Kuvvet ölçmek için kullanılır.
B) İçinde esnek bir yay vardır. A) 40 N’luk kuvvet uygulandığında yay-
C) Uygulanan kuvvet ne kadar büyük da 8 cm’lik uzama meydana gelmiştir.
olursa yaydaki uzama o kadar küçük B) 50 N’luk kuvvet dinamometrenin ölçe-
olur. bileceğinden fazladır.
D) Kalın yay kullanılırsa büyük kuvvet öl- C) Uygulanan kuvvet arttıkça yaydaki
çülebilir. uzama miktarı azalmıştır.
D) Bu dinamometre ile 100N’luk kuvvet
ölçülmez.
6. Bir dinamometreye farklı kuvvetler uygu-
layarak elde edilen uzama miktarları aşa-
ğıdaki tabloya kaydediliyor.
9. Uçakların ön taraflarının sivri olarak
Kuvvet (N) 20 40 60
G tasarlanmasının sebebi aşağıdakiler-
Uzama miktarı (cm) 4 8 12 A den hangisidir?
M
Bu dinamometreye 200N’luk kuvvet A A) Sürtünme kuvvetini arttırarak hareketi
uygulandığında yay kaç cm uzar? OKUL

kolaylaştırmak
A) 20 B) 30 C) 36 D) 40 B) Sürtünme kuvvetini arttırarak hareketi
zorlaştırmak
C) Sürtünme kuvvetini azaltarak hareke-
ti kolaylaştırmak
7.
D) Sürtünme kuvvetini azaltarak hareke-
Sürtünme Sürtünme
ti zorlaştırmak
Kuvvetini Arttırıcı Kuvvetini Azaltıcı
1. Makine 3. Gemilerin
parçalarının önünün sivri
10. Burcu 60 N ağırlığındaki çantanın ağırlı-
yağlanması tasarlanması
ğını dinamometre ile ölçmek istiyor.
4. Dağcıların altı
2. Araba lastiklerine Aşağıdaki dinamometrelerden hangi-
tırtıklı ayakkabı
zincir takılması sini kullanması daha doğru olur? (Di-
giymesi
namometrelerin üzerinde kaldıracakları
Dilek sürtünme kuvvetiyle ilgili yukarıdaki en büyük kuvvet yazılıdır.)
tabloyu hazırlıyor.
A) B) C) D)
Tabloda bir hata yaptığını fark ediyor.
100 N
10 N

20 N

50 N

Hangi iki ifade yer değiştirirse tablosu


doğru olur?
A) 1 ve 2 B) 1 ve 4
C) 2 ve 4 D) 2 ve 3

54
test 26
MADDENİN HÂL DEĞİŞİMİ
Ünite
4

1. Aşağıda bazı olaylar verilmiştir. 3. Aşağıda buharlaşma ve kaynama ile ilgili


özellikler verilmiştir.
1. Belirli sıcaklıkta olur.
2. Sıvının yüzeyinde olur.
3. Her sıcaklıkta olur.
4. Isı alarak gerçekleşir.
1. Dondurmanın 2. Karın yağması
5. Sıvının her yerinde olur.
erimesi
6. Sıvının her yerinde kabarcıklar olu-
şur.
Buna göre verilen özelliklerin buhar-
laşma ve kaynama olarak gruplandırıl-
ması aşağıdakilerden hangisinde doğ-

ru yapılmıştır?
3. Suyun 4. Çamaşırların
kaynaması kuruması Buharlaşma Kaynama
Buna göre hangi olay gerçekleşirken A) 2, 3, 4 1, 4, 5, 6
çevresine ısı verir?
B) 1, 5, 6 2, 3, 4
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
C) 1, 2, 4, 6 3, 5

G D) 2, 3, 4, 6 1, 4, 5
A
M
A
OKUL

2. 4. Buzluğa ko-
1 3 nulan şişede-
ki su bir süre
2 4 sonra resim-
buz
su deki gibi olu-
su buharı
yor.
Yu­ka­rı­da ısının etkisiyle maddelerde
meydana gelen hâl değişimleri numara-
larla gösterilmiştir.
Bu­na gö­re aşağıdaki ifadelerden han- Buna göre buzlukta gerçekleşen olay
gisi yan­lıştır? ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
A) 1. olayda eri­me ger­çek­le­şir.
A) Su ısı vererek donmuştur.
B) 2. olayda buharlaşma ger­çek­le­şir.
B) Su ısı alarak donmuştur.
C) 3. olayda mad­de ısı almıştır.
C) Su hâl değiştirmiştir.
D) 4. olayda yoğuşma gerçekleşir. D) Su, sıvı hâlden katı hâle geçmiştir.

55
test 26
Ünite
4

5. Aşağıda verilen olay çiftlerinden han- 8. Mert bir konu ile ilgili arkadaşlarına aşa-
gileri birbirinin tersi değildir? ğıdaki resmi göstermiştir.
A) Donma - Erime
B) Buharlaşma - Yoğuşma
C) Kaynama - Buharlaşma ?
D) Süblimleşme - Kırağılaşma

Buna göre Mert ikinci resim olarak
aşağıdaki resimlerden hangisini arka-
daşlarına gösterebilir?
A) B)
6. İnsan sağlığı için
zararlı olan cıva-
nın eldeki duru-
mu yanda göste-
rilmiştir.
C) D)

Yukarıda gerçekleşen olayla ilgili aşa-


ğıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Erime olayı gerçekleşmiştir. G
A
B) Ele alınan cıva elden ısı almıştır. M
A
C) El ısı kaybettiği için ısınır. OKUL

D) Cıva katı hâlden sıvı hâle geçmektedir.

9. Aşağıda iki olayla ilgili bir şekil verilmiştir.



7. Aşağıda bazı hâl değişimleri verilmiştir. 
 Demirin erimesi 

 Islak elin kuruması 
 Dondurmanın külahtan akmaya baş-

laması
 Konsantre meyve sularının üretilmesi Buna göre şekildeki numaralı yerlere
aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Bu hâl değişimleri için aşağıdaki ifa-
delerden hangisi ortaktır? 1 2
A) Hepsinde buharlaşma olayı gerçek- A) Erime Donma
leşmiştir. B) Buharlaşma Yoğuşma
B) Hepsinde erime olayı gerçekleşmiştir.
C) Süblimleşme Kırağılaşma
C) Maddeler ısı almıştır.
D) Kaynama Donma
D) Maddeler ısı vermiştir.

56
test 27
MADDENİN HÂL DEĞİŞİMİ
Ünite
4

1. Aşağıda hâl değişim olayları ile ilgili re- 3. Aşağıda “Maddenin Hâl Değişimi” konu-
simler verilmiştir. suyla ilgili bir şema hazırlanıyor.
Buna göre hangi olayda buharlaşma- Sývýnýn her
Isý alarak
nın tersi gerçekleşmiştir? tarafýnda ve hýzlý
gerçekleþir.
gerçekleþir.
A) B)



ele kolonya deniz suyundan Sývýnýn her


Belirli sýcaklýkta
dökülmesi tuz elde edilmesi yerinde

gerçekleþir.
kabarcýklar oluþur.
C) D)
Buna göre şema hangi kavramı anlat-
mak için hazırlanmıştır?
A) Erime B) Kaynama
C) Buharlaşma D) Yoğuşma
şişenin dışında denizden çıkan
su damlacıklarının çocuğun üşümesi
oluşması

G
A 4. Maddenin hâl değişimi ile ilgili aşağıda
M
A verilen bilgilerden doğru olanlara “D”,
OKUL
yanlış olanlara ise “Y” yazılıyor.
Doğru /
Bilgi
Yanlış
Gaz hâlindeki su buharının, soğu-
yarak sıvı hâle geçmesine yoğuş-
ma adı verilir.
2. Isınma ve soğuma, maddenin bir
Sabah duş alıp banyoda beklerken üşü- hâlden diğerine geçmesine ne-
düm ve vücudumdaki su kurumaya baş- den olur.
ladı. Banyo aynasına baktığımda kendimi Sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı
net olarak göremedim. Çünkü ayna yüze- da azalır.
yinde su damlacıkları oluşmuştu. Evden
Havadaki su buharının doğrudan
çıkıp yürürken evin önündeki buz tutmuş
katıya dönüşmesi kırağılaşmadır.
su birikintisine basıp düştüm.
Buna göre doğru - yanlış sütununda
Orhan'ın sabah yaşadığı olaylarda sı-
oluşan harfler aşağıdakilerden hangi-
rasıyla hangi hâl değişimleri meydana
si gibi olur?
gelmiştir?
A) B) C) D)
A) Yoğuşma - Donma - Buharlaşma Y D D Y
B) Erime - Buharlaşma - Yoğuşma D D Y D
C) Buharlaşma - Yoğuşma - Donma Y Y D D
D) Buharlaşma - Kaynama - Kırağılaşma D D Y D

57
test 27
Ünite
4

5. Aşağıdaki olaylar buharlaşma veya yo- 7. Aşağıda bazı olaylar verilmiştir.


ğuşmanın gerçekleşme durumuna göre  Şelalenin donması
işaretlenmiştir.
 Çamaşırların kuruması

Buharlaşma
 Margarinin erimesi

Yoğuşma
 Yükseklerde uçan uçakların beyaz iz
bırakması

1. Buzdolabından çıkarılan şişe-


Buna göre olaylarda maddeler arasın-
nin dışında damlacıklar oluş-  da hangi hâl değişimi gerçekleşme-
ması miştir?
2. Yere dökülen suyun zamanla A) Katı hâlden sıvı hâle
kaybolması

B) Sıvı hâlden katı hâle
3. Elimize kolonya döktüğümüz- C) Gaz hâlden sıvı hâle
de ferahlama hissitmemiz

D) Sıvı hâlden gaz hâle
4. Kışın odamızın penceresinde
buğulanmanın oluşması

Buna göre hangi olayların işaretlen-


mesinde hata yapılmıştır? 8. Aşağıda şekil verilmiş maddeler gösteril-
miştir.
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 2 ve 4 D) 3 ve 4 G
A
M
A
OKUL

6. Aşağıda hâl değişim olayları numaralarla Buna göre maddelere şekil verilebil-
verilmiştir. mesi için hangi hâl değişim olayların-
1. Süblimleşme 2. Erime 3. Kırağılaşma dan yararlanılmıştır?

4. Buharlaşma 5. Donma 6. Yoğuşma A) Erime ve donma

B) Buharlaşma ve yoğuşma
Buna göre, sorulan sorulara verilen C) Erime ve süblimleşme
cevaplardan hangisi yanlıştır?
D) Kırağılaşma ve süblimleşme
A) Soru: Hangi olayların gerçekleşmesi
için maddenin ısı alması gerekir?
Cevap: 1., 2. ve 4. olaylar
B) Soru: Hangi olaylar gerçekleşirken 9. Maddenin hâl değişimi konusu ile ilgili
sıvı hâl gözlenmez? aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Cevap: 1. ve 3. olaylar A) Göllerde bulunan su yaz aylarında
daha çok buharlaşır.
C) Soru: Deniz suyundan tuz elde edil-
mesinde hangi olay gerçekleşir? B) Donma sırasında sıvı madde dışarıya
ısı vererek katı hâle geçer.
Cevap: 6. olay
C) Gazlar ısı vererek süblimleşirken, ka-
D) Soru: Kuru buzun ısı alması sonucu tılar ısı alarak kırağılaşırlar.
hangi olay gerçekleşir?
D) Sıvı zeytinyağı donarken ısı verir.
Cevap: 1. olay

58
test 28
MADDENİN HÂL DEĞİŞİMİ
Ünite
4

1. A 3. Öğrenciler aşağıdaki tabloyu ısı alır / ısı


verir şeklinde dolduracaklardır.
1 2
Çamaşırların kuruması 
Dolaptan çıkan dondurmanın 
Taneciklerinin görünümü şekildeki gibi erimesi
olan A maddesine yapılan işlem sonra-
Yağmur yağması 
sında meydana gelen değişim aşağıdaki
gibi oluyor. Dolaba konulan suyun don- 
ması
İşlem → Tanecikler birbirine yaklaşıyor.
A maddesine yapılan işlem ve madde- Defne tabloyu doğru olarak doldurdu-
nin son görünümü hangi seçenekte ğuna göre 1 ve 2 numaralı bölümlere
doğru olarak verilmiştir? ne yazılmalıdır?
İşlem Görünüm 1 2
A) Erime A) Isı verir Isı alır
B) Isı alır Isı verir
C) Isı alır Isı alır
D) Isı verir Isı verir
B) Donma
4. Saf maddeler için,
G Erime sıcaklığı = Donma sıcaklığı
A ilişkisi vardır.
M
C) Yoğuşma A Benzer bir ilişki aşağıdakilerden han-
gileri arasında da vardır?
OKUL

A) Erime sıcaklığı - yoğuşma sıcaklığı


B) Erime sıcaklığı - kaynama sıcaklığı
D) Donma C) Donma sıcaklığı - kaynama sıcaklığı
D) Kaynama sıcaklığı - yoğuşma sıcaklığı

5. Öğretmen öğrencilerden buharlaşma ola-


yına günlük hayattan örnek vermelerini is-
2. 2 temiştir.
Eylül : Çamaşırların kuruması
Sıvı Gaz Elif : Kolonya dökülen elimizin serin-
lemesi
1 Esra : Banyodan çıkınca aynanın bu-
Yukarıdaki şemaya göre 1 ve 2 numa- ğulanması
ralı yerlere hangi olaylar gelmelidir?
Esma : Yağmur yağınca oluşan su biri-
1 2
kintilerinin kuruması
A) Donma Erime
Hangi öğrencinin verdiği örnek yan-
B) Erime Donma
lıştır?
C) Yoğuşma Buharlaşma
D) Buharlaşma Yoğuşma A) Eylül B) Elif C) Esra D) Esma

59
test 28
Ünite
4

6. Başlangıçta sıvı halde bulunan saf bir 9.


maddenin sıcaklığının zamanla değişimi Saf maddeler
aşağıdaki gibi oluyor. hal değiştirirken
sıcaklıkları sabit
Zaman 0 2 4 6 8 10 12 14 16 kalır.
(dk)
D Y
Sıcaklık 20 25 30 30 30 35 40 45 50
(oC)
Katı maddeler Sıvı maddeler
Tabloya göre aşağıdaki ifadelerden erirken çevre- donarken çev-
hangisi yanlıştır? lerine ısı verir. relerinden ısı
A) 4 ve 8 dakikalar arasında maddenin alır.
D Y
sıcaklığı sabit kalmıştır. D Y
1.çıkış 2.çıkış
B) Sıvının kaynama sıcaklığı 30oC’dir. 3.çıkış 4.çıkış
C) Madde ısı almıştır.
D) Son durumda madde katı haldedir. Yukarıdaki cümleler D, Y şeklinde de-
ğerlendirilerek ilerlendiğinde hangi çı-
kışa ulaşır?
A) 1. çıkış B) 2. çıkış
7. C) 3. çıkış D) 4. çıkış
Erime Sıcaklığı Kaynama
Madde
(oC) Sıcaklığı (oC) G
X 10 90 A
M
Y 0 100 A
OKUL

Z –25 180
T 60 240
Tabloda bazı saf maddelerin erime ve
kaynama sıcaklıkları verilmiştir. 10.
Buna göre 95oC’de hangi madde gaz 1. Nehrin buz tutması a. Erime
halindedir? 2. Çamaşırların arası-
na konan naftalinin b. Donma
A) X B) Y C) Z D) T yok olması
3. Tavaya konan tere-
c. Süblimleşme
yağının sıvılaşması

Yukarıdaki hal değişim olayları ve


örneklerin eşleştirilmesi hangisinde
8. “Kahvaltı hazırlamak için mutfağa geçen doğru olarak verilmiştir?
Ebru, çaydanlığa su koyarak ocağın al-
tını yakıyor. Çaydanlıktaki su kabarcıklar A) 1-b B) 1-b
çıkarmaya başlayınca çayı demliyor.” 2-c 2-a
Ebru’nun çay demlemesi sırasında 3-a 3-c
suda meydana gelen değişim aşağı-
dakilerden hangisidir?
C) 1-c D) 1-c
A) Buharlaşma B) Erime 2-a 2-b
C) Yoğuşma D) Kaynama 3-b 3-a

60
test 29
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
Ünite
4

1. Aşağıdakilerden hangisi maddelerin 4. Aşağıdaki tabloda bazı saf maddelerin


ayırt edici özelliklerinden biri değildir? donma sıcaklıkları verilmiştir.
A) Erime noktası Madde Donma sıcaklığı (°C)
B) Kaynama noktası Su 0
C) Donma noktası
Etil alkol ‒117
D) Buharlaşma noktası
Cıva ‒39
Parafin 64

2. Yanda erimekte
olan buz göste-
rilmiştir.

Buna göre kışın soğuk havalarda uçak-
ların donmaması için tablodaki madde-
lerden hangisi ile yıkanması daha uy-
gundur?
Buna göre aşağıdaki ifadelerden han-
gisi yanlıştır? A) Su B) Etil alkol
G
A) Erimekte olan buzun sıcaklığı 0°C'tır. A C) Cıva D) Aseton
M
B) Buzun tamamı eriyene kadar sıcaklık A
değişmez.
OKUL

C) Buz katı hâlden sıvı hâle geçmektedir.


D) Buzun kütlesi artırılırsa erime sıcaklığı
da artar. 5. Aşağıdaki tabloda su ve etil alkolün buz-
dolabındaki donma durumları verilmiştir.

Saf madde Buzdolabındaki durumları


Su Donuyor

3. Saf maddeler ile ilgili, Etil alkol Donmuyor

I. Saf bir maddenin erime ve donma sı- Buna göre bu durumun sebebi aşağı-
caklıkları aynıdır. dakilerden hangisinde verilmiştir?
II.
Erime, donma ve kaynama süresince A) Farklı maddeler aynı sıcaklıkta dona-
sıcaklık sabit kalır. bilir.
III. Saf sıvı maddeler belirli sıcaklıkta B) Saf maddelerin donma sıcaklığı birbi-
kaynar. rinden farklıdır.
ifadelerden hangisi ya da hangileri C) Maddeler donma sıcaklığına bakılarak
doğrudur? ayırt edilemez.
A) Yalnız II B) I ve III D) Donma sırasında maddelerin sıcaklığı
değişmez.
C) II ve III D) I, II ve III

61
test 29
Ünite
4

6. Saf bir maddenin ısıtılması sırasında 8. Özdeş K ve L şişele-


yapılan ölçümlere göre, aşağıdaki sıcak- rinde farklı tür saf sı-
lık-zaman grafiği çizilmiştir. vılar bulunmaktadır.



 

Buna göre,

I. Sıvıların rengine bakıp koklamak

II.
Sıvıları soğutup donmaya başladığı
 sıcaklığı ölçmek
III. Sıvıları ısıtıp kaynamaya başladığı
        

sıcaklığı ölçmek
Grafiğe göre, bu sıvının kaynama sı-
yukarıdakilerden hangisi ya da hangi-
caklığı kaç °C’tır?
leri yapılırsa sıvılar kesin olarak ayırt
A) 40 B) 60 C) 78 D) 90 edilebilir?
A) Yalnız III B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

G 9. Bilgi: K maddesinin erime sıcaklığı 40


A ºC, kaynama sıcaklığı ise 160 ºC'tır.
M
7. Aşağıdaki tabloda bazı saf maddelerin A Buna göre 70 ºC'ta K maddesi hangi
OKUL

erime ve donma sıcaklıkları verilmiştir. hâlde bulunur?


Donma Erime A) Katı B) Sıvı
Madde
sıcaklığı (°C) sıcaklığı (°C) C) Gaz D) Kırağı
Su 0 0
Cıva ‒39 ‒39
10.
Bakır 1083 1083
Tungsten 3442 3442 
  
Tabloya göre,  

I. Bir maddenin erime sıcaklığı donma   


sıcaklığına eşittir.
K, L ve M kaplarında bulunan sular so-
II.
Erime ve donma sıcaklıkları ayırt edi-
ci özelliklerdir. ğuk bir ortama konuluyor.
III. Farklı saf maddelerin donma sıcak- Kaplardaki suların donmaya başladık-
lıkları aynıdır. ları sıcaklık değerleri arasındaki ilişki
ifadelerden hangisi ya da hangileri aşağıdakilerden hangisinde verilmiş-
doğrudur? tir?

A) Yalnız III B) I ve II A) K ˃ L ˃ M B) K = L = M

C) II ve III D) I, II ve III C) M ˃ K ˃ L D) L ˃ K ˃ M

62
test 30
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
Ünite
4

1. Sıvı hâlde bulunan saf bir maddenin 3. Aşağıdaki tabloda bazı saf maddelerin
sıcaklığının zamanla değişimi aşağıdaki erime ve kaynama sıcaklıkları verilmiştir.
gibi oluyor.
Erime Kaynama
 Madde
sıcaklığı (°C) sıcaklığı (°C)
Su 0 100

Etil alkol ‒117 78
 Cıva ‒39 357

 Naftalin 80 218

Buna göre hangi madde 90 ºC'ta gaz


hâlde bulunur?
 
   
A) Su B) Etil alkol
Grafiğe göre, aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır? C) Cıva D) Naftalin

A) Madde ısı almıştır.


B) Maddenin 8. ve 10. dakikalar arasında
sıcaklığı sabit kalmıştır.
C) Sıvının kaynama sıcaklığı 56 °C’tır.
D) Son durumda madde katı hâldedir.
G
A
M 4. Bilgi: Maddelerin erime ve donma sı-
A
OKUL
caklıklarının bilinmesi kullanım alanları-
na uygun madde seçilmesini sağlar.

2. Aşağıda maddelerin ayırt edici özellikleri


ile ilgili bilgiler boşluklar bırakılarak veril-
miştir. 1. Ampul teli 2. Araba motoru

 Saf suyun kaynama süresince sıcaklı-


ğı ................... .
 2 L aseton ile 4 L asetonun kaynama
noktası ................... .

 Aynı ortamdaki aseton ile naftalinin
3. Metal kaplar
kaynama sıcaklıkları ................... .
Buna göre yukarıda verilenlerin hangi-
Bilgilerdeki boşluklara aşağıda verilen
si ya da hangileri, erime sıcaklığı çok
kelimelerden hangisi yazılamaz?
yüksek maddelerden yapılmıştır?
A) farklıdır B) artar
A) Yalnız 1 B) 1 ve 2
C) değişmez D) aynıdır
C) 1 ve 3 D) 1, 2 ve 3

63
test 30
Ünite
4

5. 1. kaptaki buz bir ısıtıcı ile, 2. kaptaki buz 7. Bazı saf maddelerin erime noktası tablo-
iki ısıtıcı ile, miktarı diğerlerine göre fazla da verilmiştir.
olan 3. kaptaki buz bir ısıtıcı ile ısıtılmak-
tadır. Madde Erime noktası (°C)
K ‒39
  
 L 80
  
  M 328
N 962
Buna göre hangi madde 328 ºC sıcak-
lıkta donar?
Buna göre kaplardaki buzların hangi
A) K B) L C) M D) N
sıcaklıklarda eridiği doğru olarak ve-
rilmiştir?

1. kap 2. kap 3. kap


A) 0 °C 0 °C 0 °C 8. Bir kap içerisinde bulunan saf su üze-
rine saf su eklendiğinde,
B) 0 °C 10 °C 20 °C
I. Kütle
C) 10 °C 20 °C 20 °C
II.
Donma noktası
D) 0 °C 20 °C 20 °C
G III. Kaynama noktası
A
M niceliklerinden hangisi ya da hangileri
A değişmez?
6. Aşağıdaki tablo sıvı bir maddenin ısıtıl- OKUL

ması sırasındaki sıcaklık değişimini gös- A) Yalnız III B) I ve II


termektedir.
C) II ve III D) I, II ve III
Süre (dk) 5 10 15 20 25 30 35
Sıcaklık (°C) 20 30 40 50 56 56 56
9. Grafikte ısıtılan K sıvısının sıcaklığının
Tabloya göre aşağıdaki doğru yanlış zamanla değişimi gösterilmiştir.
etkinliği takip edilirse hangi çıkışa 
ulaşılır?



 
 


 
 
 


 

       


    Buna göre K maddesi verilen dakika-
ların hangisinde tamamen gaz hâlde
A) 1. çıkış B) 2. çıkış bulunur?
C) 3. çıkış D) 4. çıkış A) 2 B) 3 C) 4 D) 6

64
test 31
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
Ünite
4

1. Aşağıdaki tabloda bazı saf maddelerin 4. Saf K ve L sıvılarına ait sıcaklık - zaman
erime ve donma sıcaklıkları verilmiştir. grafikleri aşağıdaki gibidir.
Erime Donma Sıcaklık Sıcaklık
Madde
Sıcaklığı sıcaklığı
Civa -39 -39 80°C
40°C
Su 0 0
Bakır 1083 1083 -K- Zaman - L- Zaman
Etil Alkol -117 -117
Bu grafiklere göre aşağıdaki bilgiler-
Bu tabloya göre aşağıdakilerden han- den hangisi yanlıştır?
gisi yanlıştır?
A) K maddesinin kaynama sıcaklığı
A) Bir maddenin erime sıcaklığı donma 80oC’dir.
sıcaklığına eşittir. B) K ve L maddeleri farklı cins maddeler-
B) Bakırın erime sıcaklığı en fazladır. dir.
C) En düşük sıcaklıkta donan madde su- C) L maddesinin kaynadığı sıcaklıkta K
dur. maddesi sıvı haldedir.
D) Tüm maddelerin donma sıcaklıkları D) L maddesinin kütlesi artarsa daha
birbirinden farklıdır. yüksek sıcaklıkta kaynar

G
A
2. Erime sıcaklığı 30 C kaynama sıcaklı- M
o
A
ğı 120oC olan X maddesi 60oC'de hangi OKUL

fiziksel halde bulunur?


A) Katı B) Sıvı
C) Gaz D) Plazma

5. Tabloda sıvı bir maddenin ısıtılması sıra-


sındaki sıcaklık değişimi gösterilmiştir.
Süre (dk) 4 6 8 10 12 14
o
Sıcaklık ( C) 30 35 40 40 40 50
3.
200 ml 100 ml 300 ml
su su su Eylül bu tabloya bakarak aşağıdaki yo-
rumları yapıyor.
A B C I. Madde 40oC’de kaynamaya başla-
mıştır.
A, B, C kapları özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor. II. Kaynama 8 - 12 dakikaları arasında
sürmüştür.
Kaplardaki suların kaynamaya baş-
ladıkları sıcaklık değerleri arasındaki III. Madde 35oC’de katı haldedir.
ilişki hangisinde doğru olarak veril- Eylül’ün yaptığı yorumlardan hangisi
miştir? ya da hangileri doğrudur?
A) A = B = C B) A > B > C A) Yalnız I B) I ve II
C) C > A > B D) B > A > C C) I ve III D) I, II ve III

65
test 31
Ünite
4

6. Öğretmen: “Maddenin ayırt edici özellik- 9. Bilgi: Suyun donma sıcaklığı 0°C’dir. Bu-
leri nelerdir?” zun erime sıcaklığı 0°C’dir.
Öğrenciler öğretmenin sorusuna aşağı- Yukarıdaki bilgide verilene benzer bir
daki cevapları veriyor. ilişki kaynama sıcaklığı ile hangisi ara-
sında vardır?
Derin: “Kaynama sıcaklığı”
Pelin: “Hacim” A) Buharlaşma sıcaklığı
B) Süblimleşme sıcaklığı
Selin: “Donma sıcaklığı”
C) Yoğuşma sıcaklığı
Hangi öğrencilerin cevabı doğrudur?
D) Kırağılaşma sıcaklığı
A) Derin ve Pelin
B) Pelin ve Selin
C) Derin ve Selin
D) Derin, Pelin ve Selin

7. Bilgi: Bakırın erime sıcaklığı 1083oC’dir.


10. Bir kapta kaynamakta olan suyun hangi
Yukarıdaki bilgiye göre aşağıdakiler- özelliği kaynama süresince değişmez?
den hangisi doğrudur?
G A) Kütle B) Hacim
A) Bakırın kaynama sıcaklığı 1083oC’dir. A
M C) Isı D) Sıcaklık
B) Bakırın donma sıcaklığı 1083oC’dir. A
OKUL

C) Bakır erirken sıcaklığı sürekli artar.


D) Bakırın kütlesi arttıkça erime sıcaklığı
da artar.

8.
11.
Erime Kaynama
Madde Erime sıcaklığı saf mad-
Sıcaklığı Sıcaklığı deler için ayırt edicidir.
K 0 100 Bilge
L 30 140
M –20 50 Erime boyunca madde-
N –110 15 nin sıcaklığı değişmez.
Bilgin
Yukarıdaki tabloda bazı saf maddelerin
Yukarıdaki yorumlar için aşağıdakiler-
erime ve kaynama sıcaklıkları verilmiştir.
den hangisi söylenebilir?
Bu maddelerden hangisi veya hangi-
leri oda sıcaklığında (25oC) sıvı halde A) Her ikisi de doğru söylemiştir.
bulunur? B) Bilge doğru, Bilgin yanlış söylemiştir.
C) Bilgin doğru, Bilge yanlış söylemiştir.
A) Yalnız L B) K, L ve M
D) Her ikisi de yanlış söylemiştir.
C) K ve M D) L ve M

66
test 32
ISI VE SICAKLIK
Ünite
4

1. Bilgi: Sıcaklıkları farklı olan maddeler 3. Cansu sıcak bir


arasında ısı alışverişi gerçekleşir. kahve içmektedir.
Buna göre sıcaklıkları verilen aşağıda- Buna göre sıcak
ki maddelerin hangisinde ısının akış kahve ve Can-
yönü yanlış gösterilmiştir? su'nun eli ile ilgili
aşağıdaki ifade-

  lerden hangisi doğrudur?
A) Cansu'nun elinin sı­cak­lığı azalır.

 B) Kahve daha da sıcak olur.

C) Kahve Cansu'nun eline ısı vermiştir.
 D) Kahve ile Cansu'nun elinin sıcaklığı
  artar.


 

G
A
M
A
OKUL

4.
Sonbahar ne kadar çabuk geçti. Hava iyi-
ce soğumaya başladı. Bir hafta önce hava
2. Aşağıda ısı ve sıcaklık ile ilgili ifadeler durumunu izlerken İstanbul’un sıcaklığının
verilmiştir. 10 ...°C... olduğunu spiker söylemişti. Ba-
bam akşam sobayı yaktı. Sobada yanan
Isı Sıcaklık
kömürün verdiği ...ısı... odanın sıcaklığını
Enerji çeşididir. yükseltti. Odada bulunan ...kalorimetre
kabında..., odanın sıcaklığını 22 °C olarak
Termometre ile ölçülür.
okudum.
Birimi kalori veya jouledür. Sobanın üzerine koyduğu kestane ...sıcak...
Sıcaklıkları farklı olan mad- olduğu için babam maşayla kestaneyi aldı.
deler arasında alınıp verilir.
Kalorimetre kabı ile hesap-
Yukarıdaki paragrafta yer alan cümleleri
lanır.
Mert, kırmızı kalemle uygun kelimeleri
Birimi santigrat derecedir. yazarak tamamlamıştır.
Isının akış yönünü gösterir.
Buna göre Mert paragrafa yazdığı han-
Buna göre ısının olduğu sütuna kaç gi kelimede hata yapmıştır?
tane "" işareti konulmalıdır? A) °C B) ısı
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 C) kalorimetre kabı D) sıcak

67
test 32
Ünite
4

5. Günlük yaşamda ısı ve sıcaklık kavram- 8. Aşağıda K, L, M ve N cisimlerinin sıcaklık


ları birbirlerine karıştırılmaktadır. değerleri verilmiştir.
 Suyun kaynama sıcaklığı 100 °C’tır.  
 İnsanların vücut sıcaklığı 36,5 kaloridir.
 
 Yarın Ankara'nın hava ısısı 20 °C ol-
ması bekleniyor.  
 
 Odada bulunan termometre odanın

sıcaklığını 20 °C olarak gösteriyor.  
Yukarıda verilen ısı ve sıcaklık örnekle- Buna göre ısının akış yönü aşağıdaki-
rinden kaç tanesi yanlış kullanılmıştır? lerden hangisinde doğru gösterilmiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4  

6. Sıcaklıkları farklı olan kaplardaki sular

birbirine temas ettiriliyor. Sonra sıcaklık
değişimleri termometre ile ölçülüyor.

   


G
A
M
A
  OKUL

9. Aşağıda sıcaklık değerleri verilen sular


Buna göre yapılan deneyden aşağıda-
yeterince büyük bir kaba konulup karıştı-
ki sonuçlardan hangisine ulaşılamaz?
rılıyor.
A) Isı alan maddenin sıcaklığı artar.
Buna göre oluşan karışımın sıcaklığı
B) Isı veren maddenin sıcaklığı azalır. hangisinde 40 °C olabilir?
C) Sıcaklıkları farklı olan maddeler ara-

sında sıcaklık alışverişi olur.
D) Isı alışverişi, her iki maddenin sıcaklı-  
ğı eşit olduğunda sona erer.


7. Isı ve sıcaklık ile ilgili,  


I. Isı bir enerjidir.

II.
Sıcaklık dinamometre ile ölçülür.
III. Isı, sıcak maddeden soğuk maddeye  
doğru akar.
ifadelerden hangisi ya da hangileri 
doğrudur?
 
A) Yalnız I B) I ve III
C) II ve III D) I, II ve III

68
test 33
ISI VE SICAKLIK
Ünite
4

1. 3. 
 
    

      

Şekildeki cisimler sadece kendi araların-


Sıcaklığı 40 °C olan K topu, sıcaklığı
da ısı alışverişi olacak biçimde bir araya
getiriliyor. 90 °C olan L sıvısının içine atılıyor.
Buna göre, Buna göre K topu ve L sıvısı için aşa-
I. K cismi, L cisminden ısı alır. ğıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
II.
M cismi, N cismine ısı verir. A) K topu ve L sıvısı arasında ısı alışveri-
III. X cismi, Y cismine ısı verir. şi gerçekleşir.
ifadelerden hangisi ya da hangileri B) Son sıcakları eşit olana kadar ısı alış-
doğrudur? verişi devam eder.
C) K topunun sıcaklığı artar.
A) Yalnız III B) I ve II
D) L sıvısı ısı almıştır.
C) I ve III D) I, II ve III

2.

G
A
M
A
OKUL


 

    
 

  
   4. 
 

      
    
 
 


 €
‚ ƒ  €
‚       
   

‚„  ­  

  Serhat yukarıdaki malzemeleri kullana-
 
  ­

   rak ısı alışverişi olayını göstermek istiyor.
 Buna göre Serhat aşağıdakilerden
Seksek oynayan Yasemin yalnızca ısı hangisini yapmalıdır?
kavramına ait özelliklere zıplayarak iler- A) Cam bilyeyi zeytinyağının içine koy-
leyecektir. malı
Buna göre Yasemin hangi alanlara zıp- B) Demir bloğu suyun içine koymalı
layarak ilerlemelidir? C) Suyun üzerine diğer kaptaki zeytinya-
A) 1, 3, 5, 7 B) 1, 4, 6, 7 ğından koymalı
D) Demir bloğu zeytinyağının içine koy-
C) 2, 3, 6, 8 D) 2, 4, 5, 8
malı

69
test 33
Ünite
4

5. Isı veya sıcaklık kavramı aşağıdakiler- 8. 25 °C sıcaklıkta ve farklı miktarlardaki


den hangisinde doğru kullanılmıştır? sular özdeş ısıtıcılarla eşit süre ısıtılıyor.
A) Bugün Ankara'nın hava ısısı 25 °C
olacakmış.
B) Elimizi sıcak çay bardağına dokundur-
 
duğumuzda elimiz çay bardağından
sıcaklık alır.
C) Soba yandığında çevresine ısı enerjisi
verir. Buna göre,
D) Hemşire, Ahmet'in vücut ısısını hasta I. Miktarı az olan su 50 °C sıcaklığa da-
termometresi ile ölçtü. ha önce ulaşır.
II.
Isıtma işlemi bittiğinde kaplardaki su-
ların sıcaklıkları eşit olur.
6.   III. Isıtma işlemi bittiğinde miktarı fazla

olan suyun sıcaklığı daha fazla olur.
 
ifadelerden hangisi ya da hangileri
doğrudur? (Isıtma işlemi bittiğinde sular
K ve L maddelerinin sıcaklıkları 70 °C ve
kaynama sıcaklıklarına ulaşmamıştır.)
50 °C'tır. Birbirlerine temas ettirilen mad-
deler arasında ısı alışverişi oluyor. A) Yalnız I B) I ve II
G
Isı alışverişi tamamlandıktan sonra ci- A C) II ve III D) I, II ve III
simlerin sıcaklıkları kaç °C olabilir? M
A
A) 70 B) 65 C) 50 D) 45 OKUL

9. Büyük kapta bulunan L sıvısı ile küçük


kapta bulunan K sıvısı arasında gerçek-
leşen ısı alışverişinde, ısının akış yönü
7.   
gösterilmiştir.

  


   


K, L ve M kaplarında eşit kütle ve sıcak- Buna göre aşağıdaki ifadelerden han-


lıkta su bulunmaktadır. K, L ve M kapları gisi yanlıştır?
özdeş ısıtıcılarla farklı sürelerde ısıtıl-
dığında L kabındaki suyun sıcaklığı en A) İlk durumda K sıvısının sıcaklığı daha
fazla, K kabındaki suyun sıcaklığı en az fazladır.
oluyor. B) Isı alışverişi sonucunda L sıvısının sı-
caklığı artar.
Buna göre kapların ısıtılma süreleri
arasındaki ilişki aşağıdakilerden han- C) L sıvısının sıcaklığı fazla olduğunda
gisinde verilmiştir? ısı alışverişi biter.
D) Isı alışverişi tamamlandığında K ve L
A) K ˃ L ˃ M B) L ˃ M ˃ K
sıvısının sıcaklığı birbirine eşit olur.
C) L ˃ K ˃ M D) M ˃ L ˃ K

70
test 34
ISI VE SICAKLIK
Ünite
4

1. a. Termometre ile ölçülür. 4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ısı


b. Birimi kabri ve jouldür. ve sıcaklık kavramları doğru kullanıl-
mıştır?
c. Kalorimetre kabı ile hesaplanır.
d. Enerji çeşitidir. A) Kardeşimin vücut ısısı 38oC olmuş
e. Birimi oC’dir. B) Bugün hava sıcaklığının 25oC olması
bekleniyor.
Yukarıdaki ifadeleri ısı ve sıcaklık kav-
ramlarıyla eşleştirdiğimizde aşağıda- C) Bardaktaki suyun ısısını termometre
kilerden hangisi doğru olur? ile ölçtüm.
D) Çaydanlıktaki suyun sıcaklığı 70 ka-
Isı Sıcaklık loriydi.
A) b, c, d a, e
B) b, c d, a, e
C) a, e b, c, d
D) a, e, d b, c 5. İlk sıcaklıkları 30ºC ve 50ºC olan sular bir
kapta karıştırılıyor.

2. Üç madde arasında-
A ki ısı akış yönü şe-
madaki gibidir.
Bu maddelerin ilk G
B sıcaklıklarının doğ- A
ru sıralanması han- M
gi seçenekteki gibi- A
C OKUL

dir? Karışımın son sıcaklığı aşağıdakiler-


den hangisi gibi olamaz?
A) A > B > C B) A > C > B
C) B > A > C D) B > C > A A) 28oC B) 35oC
C) 40oC D) 42oC

3. 6.
30°C

80°C
Dem�r Su
80ºC 40ºC 30ºC 70ºC b�lye

1. Şekil 2. Şekil Şekildeki demir bilye su dolu kabın içine


Yukarıda sıcaklıkları verilen maddeler bırakılıyor.
arasında ısının akış yönü hangi seçe- Buna göre demir bilye ve su için aşa-
nekte doğru olarak verilmiştir? ğıdakilerden hangisi doğrudur?
1. şekil 2. şekil
A)   A) Demir bilye sudan ısı almıştır
B)   B) Demir bilyenin sıcaklığı artmıştır
C)   C) Suyun sıcaklığı artmıştır
D)   D) Suyun sıcaklığı azalmıştır

71
test 34
Ünite
4

7. 10. Bilgi: Isı alış-verişi sırasında ısı akışı sı-


A B cak maddeden soğuk maddeye doğrudur.

Farklı sıcaklıktaki A ve B maddeleri bir- Buna göre hangi maddeler arasındaki


birine temas ettiklerinde A maddesinin ısının akış yönü yanlış gösterilmiştir?
sıcaklığı zamanla artarken B maddesinin
sıcaklığı zamanla azalıyor. 60°C 30°C

Buna göre A ve B maddelerinin başlan-


gıç sıcaklıkları hangisi gibi olabilir? 20°C 50°C

A maddesi B maddesi
A) 40 C 30 oC
o
10°C 30°C
B) 30 oC 30 oC
C) 50 oC 30 oC 45°C 70°C
D) 30 oC 50 oC

8. “Kahvaltı hazırlamak için mutfağa geçen


annem ocağı yaktı. Ocak çaydanlıktaki
11. Isı maddeler arasında
suya ____ vermeye başladı. Suyun ____
zamanla yükseldi. Su 100 ____ kaynama- alınıp verilen bir
enerji çeşididir.
ya başladı.”
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yer- G D Y
leri uygun kelimelerle doldurduğu- A
muzda hangi kavram açıkta kalır? M Isının ölçülmesini Isının birimi
A sağlayan alet kalori ve
termometredir. jouledür.
OKUL

A) Kalori B) Isı
C) Sıcaklık D) oC
D Y D Y
1.çıkış 2.çıkış 3.çıkış 4.çıkış
9. Oda sıcaklığında bulunan farklı miktarda-
ki sular kaynayıncaya kadar özdeş ısıtıcı- Yukarıdaki ifadelerden doğru olanlar
larla ısıtılıyor. için D, yanlış olanlar için Y yolu izlen-
1. kap 2. kap diğinde hangi çıkışa ulaşılır?
A) 1. çıkış B) 2. çıkış
Su Su C) 3. çıkış D) 4. çıkış

I. 1. kaptaki su daha sonra kaynar.


12. Birbirine temas eden iki madde ara-
II. 2. kaptaki suyun kaynamak için daha sında ısı alış-verişi gerçekleşmesi için
az ısıya ihtiyacı vardır. aşağıdaki şartlardan hangisi sağlan-
III. 1. kaptaki su daha yüksek sıcaklıkta malıdır?
kaynar.
A) Maddelerin sıcaklıkları farklı olmalıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
B) Maddelerin kütleleri farklı olmalıdır.
A) Yalnız I B) I veII C) Maddelerin hacimleri farklı olmalıdır.
C) I ve III D) I, II ve III D) Maddelerin cinsleri farklı olmalıdır.

72
test 35
ISI MADDELERİ ETKİLER
Ünite
4

1. İçinde eşit miktarda su bulunan 1, 2 ve 3.


3 nolu şişelere özdeş üç balon şekildeki
gibi bağlanıp bir süre beklendiğinde ba-

lonların hacimleri aşağıdaki gibi oluyor. 



Ağzına kadar mürekkepli su ile dolu olan


erlenmayer, ısıtıcı yardımıyla ısıtılıyor.
Bir süre sonra mürekkepli suyun seviyesi
yükseliyor ve erlenmayerin hacmi biraz

   artıyor.
Bu deneyin sonucunda hangi ifadeye
Buna göre şişelerin içerisinde bulu-
ulaşılamaz?
nan suların sıcaklıkları aşağıdakiler-
den hangisi gibi olabilir? A) Isı alan sıvının hacmi artar.
B) Isı alan sıvının kütlesi artar.
1. şişe 2. şişe 3. şişe
C) Sıvılar, katılara göre daha fazla genle-
A) 30 °C 80 °C 50 °C şir.
B) 30 °C 50 °C 80 °C G D) Sıvılar genleşirken içinde bulundukları
C) 50 °C 80 °C 30 °C A cam kapta daha az genleşme olur.
M
D) 80 °C 30 °C 50 °C A
OKUL

4. Aşağıdaki bakır kürelerden K küresi, L


küresinden daha büyüktür.
2.


     

 Buna göre,
1. işlem: K küresi soğuk suyun içinde
bekletilmeli
  2. işlem: L küresi sıcak suyun içinde bek-
letilmeli
Şekil - 1'deki eşit sıcaklıkta farklı boylar- 3. işlem: K ve L küreleri aynı suyun içinde
da bulunan metal çubuklara bazı işlemler bekletilmeli
uygulanıyor. bakır kürelerin boyutlarının eşit ola-
Buna göre hangi çubuklar ısıtılarak bilmesi için yukarıdaki işlemlerden
Şekil - 2'deki gibi olmuştur? hangisi ya da hangileri yapılabilir?
A) K ve L B) L ve M A) Yalnız 1 B) 1 ve 2
C) K ve M D) M ve N C) 2 ve 3 D) 1, 2 ve 3

73
test 35
Ünite
4

5. Gen­leş­me­ ile gerçekleşen olayların 8. Fen Bilimleri dersinde öğretmen gen-


za­rar­la­rı ile il­gi­li ve­ri­len ifade­ler­den leşme ve büzülme olaylarını anlatırken
han­gi­si yan­lıştır? tahtaya aşağıdaki örnekleri yazıyor.
A) Mut­fak ve sprey tüp­le­rinin çok ısın­ma­ 1. Kış aylarında futbol topunun havası-
sı sonucu patlaması nın inmesi
B) Sıcak su ko­nu­lan cam bar­da­ğın kı­rıl­ 2. Yazın elektrik tellerinin sarkması
ma­sı 3. Termometrenin içindeki sıvının cam
C) Demir yolu rayları arasında boşluklar boru içinde alçalması
bırakılarak döşenmesi 4. Su ısıtıcısında su kaynadıktan sonra
D) Sıcak gün­ler­de göz­lük ca­mının düş­ termostatın su ısıtıcısını kapatması
me­si Öğretmenin yazdığı örneklerin gen-
leşme ve büzülme olarak gruplan-
6. Aşağıda iki farklı demir yolunda bulunan dırılması aşağıdakilerden hangisinde
raylar arasındaki boşluklar gösterilmiştir. doğru olarak verilmiştir?

Genleşme Büzülme
A) 1 ve 2 3 ve 4
B) 3 ve 4 1 ve 2
C) 1 ve 3 2 ve 4
1 2 G D) 2 ve 4 1 ve 3
A
Buna göre aşağıdaki ifadelerden han- M
gisi yanlıştır? A OKUL

A) 1. rayların resmi kışın çekilmiş olabilir.


B) 2. rayların resmi yazın çekilmiş olabilir.
C) Raylarda boşluk bırakılmazsa yazın
9. Aşağıda günlük hayatta kullandığımız
meydana gelen genleşmeden dolayı
bazı araçlar verilmiştir.
raylar bozulur ve kazalara neden olur.
Bu araçların hangisinde maddelerin
D) 2. rayların resmi kışın çekilmiş ise ray-
genleşme veya büzülme özelliğinden
daki boşluk yazın daha artar.
faydalanılmamıştır?
A) B)
7. Aşağıdaki olaylardan hangisi gaz
maddelerin genleşmesi ile ilgilidir?
A) Otomobil lastiklerinin yaz ve kış ayla-
rında şişkinliklerinin değişmesi
Termostat Yangın alarmı
B) Sıcak ortamda termometrenin göster-
diği değerin artması C) D)
C) Gözlük yapımında, çerçevenin ısıtılıp
içine cam takıldıktan sonra soğutul-
ması
D) Kalorifer peteklerinin ısınırken veya
soğurken çıtırtı sesi çıkarması Dinamometre Termometre

74
test 36
ISI MADDELERİ ETKİLER
Ünite
4

1. Eşit miktarlarda şişirilen balonlar 4 farklı 4. Metal kapağı sıkı-


ortama konuluyor. şan cam kavanoz
ters çevrilip sıcak
suda bir süre bek-
letilirse metal ka-
pak kolayca açılır.
Bu işlemden aşağıdaki sonuçlardan
hangisine ulaşabiliriz?

    A) Sıvıların genleşmesi katıların genleş-
mesinden fazladır.
Buna göre balonların konulduğu or- B) Gazlar, sıvılardan daha fazla genleşir.
tamlardan hangisi en soğuktur?
C) Farklı sıvıların genleşme oranları fark-
A) 1. ortam B) 2. ortam lıdır.
C) 3. ortam D) 4. ortam D) Farklı katı maddelerin genleşme oran-
ları birbirinden farklıdır.

2. Katı, sıvı ya da gaz hâldeki maddelerin


ısı verdiklerinde hacimlerinde meyda-
G
na gelen azalmaya ne denir? A
M
A) Donma B) Büzülme A
5. OKUL

C) Kaynama D) Genleşme


3. Cansu 1 TL'lik Gravzant halkasında bulunan metal küre
madeni para- ısıtılmadan önce çemberden geçebil-
nın ortasını mektedir. Ancak küre yeterince ısıtıldı-
çıkartmıştır. ğında çemberden geçememektedir.
Buna göre,
I. Isı alan küre genleşmiştir.
Paranın ortasını tekrar yerine yerleş-
tirmek isteyen Cansu, II.
Çemberden geçemeyen küre soğu-
yup büzüldüğünde yine çemberden
I. Paranın ortasını ısıtmalı
geçebilir.
II.
Paranın ortasını soğutmalı
III. Sıcaklığı artan madde genleştiği gibi
III. Paranın dış kısmını soğutmalı sıcaklığı azalan madde de büzülür.
ifadelerinden hangisi ya da hangilerini ifadelerden hangisi ya da hangileri
yapmalıdır? doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III C) II ve III D) I, II ve III

75
test 36
Ünite
4

6. Ebru, Fen Bilimleri dersi için aşağıdaki 8. İlk boyları eşit olan özdeş K ve L metal
posteri hazırlamıştır. çubukları içerisinde su bulunan farklı
bölmelere konuluyor.
..............................

 

 
 

 
Bağlantı yerlerinde
Camdan ya da por- Bölmeler arasındaki musluk açıldıktan
gerekli boşluk-
selenden yapılan
lar bırakılmadığı sonra K ve L çubukların boyları aşağı-
kaplar ani sıcaklık
zaman, tren rayları
değişikliğiyle çatla- dakilerden hangisi gibi değişir?
yaz mevsiminde
yıp kırılabilir.
bükülebilir.
K çubuğu L çubuğu
A) Uzar Uzar
B) Uzar Kısalır
C) Kısalır Uzar
D) Kısalır Kısalır
Isının etkisiyle gözlük
çerçevesindeki cam G
düşebilir. A
M
A
Buna göre Ebru'nun hazırladığı pos- OKUL

terin başlığı aşağıdakilerden hangisi 9. Aşağıdaki şekilde ilk boyları eşit olan iki
olabilir? metal gösterilmiştir.

A) Genleşmenin Zararları
B) Büzülmenin Zararları

C) Genleşmenin Yararları
D) Büzülmenin Yararları Alüminyum metalinin genleşme mik-
tarı, demir metalinden fazla olduğuna
göre, metaller ısıtıldığında şekilleri
aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
7. Aşağıdakilerden hangisi “Soğuyan
maddeler büzülür.” ifadesini açıklamak
için verilen bir örnektir?
A) Termometre içindeki cıva seviyesinin
yukarı doğru çıkması
B) Plastik topun sıcakta büyümesi
C) Elektrik tellerinin soğuk havalarda ger-
ginleşmesi
D) Elektrikli su ısıtıcısında su kaynadık-
tan sonra termostatın ısıtıcıyı kapat-

ması

76
test 37
MADDE VE DEĞİŞİMİ
Ünite
4

1. Aşağıda suyun yeryüzü ile atmosfer ara- 3. İç içe geçmiş iki cam
sındaki dolanımı verilmiştir. bardak şekildeki gibi
 sıkışmıştır.

 


Bardakların kırılmadan ayrılabilmesi
için,
Buna göre şekildeki numaralı yerlere
aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? I. Yalnız 1. bardağın içine buz konul-
malı
1 2 II. Yalnız 2. bardak ocakta ısıtılmalı
A) Erime Donma III. Aynı anda 1. bardak soğutulmalı, 2.
bardak ısıtılmalı
B) Buharlaşma Yoğuşma
ifadelerden hangisi ya da hangileri
C) Süblimleşme Kırağılaşma yapılmalıdır?
D) Kaynama Donma A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
G
A
M 4. Aşağıdaki öğrencilerin düzeneklerinde
A
OKUL
özdeş kaplarda eşit miktarlarda su ve tuz
bulunmaktadır.
2.   İlk sıcaklıkları verilen kaplar şekildeki
gibi özdeş ısıtıcılarla eşit süre ısıtıldı-
ğında, hangi öğrencinin kabındaki su
daha tuzlu olur?
   
 

 
 

  



Islak olan bir tişörtün dört farklı bölgede  
 
kuruması sağlanacaktır.
Bu­na gö­re tişört hangi bölgede daha
çabuk kurur?  

A) 1. bölgede B) 2. bölgede
C) 3. bölgede D) 4. bölgede  

77
test 37
Ünite
4

5. Eşit miktarda şişirilen özdeş iki balon 7. Katı hâldeki saf maddenin ısıtılması sıra-
farklı sıvıların üzerine konulup bekletildi- sındaki sıcaklık değişimi aşağıdaki tablo-
ğinde hacimleri aşağıdaki gibi oluyor. da verilmiştir.

Süre (dk) 5 10 15 20 25 30 35
  Sıcaklık (°C) 25 40 55 70 80 80 95

Buna göre bu maddenin erime noktası


kaç °C'tır?
A) 25 B) 55 C) 80 D) 95

Buna göre aşağıdaki ifadelerden han-


gisi yanlıştır?
A) 1. balonda genleşme olayı gerçekleş-
miştir.
B) 2. balonda büzülme olayı gerçekleş-
miştir.
C) 1. balonun konulduğu sıvı daha so-
ğuktur.
8. Yandaki şekilde
D) Gaz hâldeki maddelerde de genleşme içerisinde K sıvısı
ve büzülme olayı gerçekleşir. bulunan küçük kap,
G
A  L sıvısı bulunan
M 
A büyük kabın içerisi-

OKUL
ne konuluyor.
Kaplarda gerçekleşen ısı alışverişi sonu-
6. Aşağıda ısı ve sıcaklık konusu ile ilgili cunda aşağıdaki grafikler çiziliyor.
ifadeler verilmiştir.  
1. Termometre ile ölçülür. 
2. Enerji çeşididir.  
 
3. Birimi santigrat derecedir.
4. Isının akış yönünü gösterir. 

5. Birimi kalori veya jouledür.  
6. Kalorimetre kabı ile hesaplanır.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden han-
Buna göre verilen ifadelerin ısı ve sı- gisi yanlıştır?
caklık olarak eşleştirilmesi aşağıdaki-
A) Isının akış yönü K sıvısından L sıvısı-
lerden hangisinde doğru yapılmıştır?
na doğrudur.
Isı Sıcaklık B) Isı alışverişi bittiğinde sıvıların son sı-
caklıkları 40 °C olmuştur.
A) 1, 3, 4 2, 5, 6
C) L sıvısının ilk sıcaklığı, K sıvısının ilk
B) 2, 5, 6 1, 3, 4 sıcaklığından fazladır.
C) 1, 2, 4 3, 5, 6 D) K sıvısının sıcaklığı azaldıktan sonra
D) 3, 5, 6 1, 2, 4 40 °C'ta sabit kalmıştır.

78
test 38
MADDE VE DEĞİŞİMİ
Ünite
4

1. Yandaki kurşu- 3. Aşağıda maddenin hâl değişimi ile ilgili


nun erime nok- örnekler verilmiştir.
tası 327 °C'tır. 1. Kışlık kıyafetlerimizin arasına naftalin
koymak 
2. Dondurmanın erimesini engellemek
için kuru buz koymak

Kurşun ile ilgili, 3. Tuvaletlerdeki kokuyu gidermek için


katı koku giderici koymak
I. Erime noktası kurşunun ayırt edici
özelliklerinden biridir. 4. Sıcak havalarda yerleri ıslatmak
II.
Kurşunun donma noktası 327 °C'tan Buna göre verilen örneklerden hangi-
küçüktür. sinde farklı bir hâl değişim olayı ger-
III. Kurşunun kaynama noktası 327 °C'tır. çekleşir?

ifadelerden hangisi ya da hangileri A) 1 B) 2 C) 3 D) 4


doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

G
A 4. Aşağıda birbiriyle temas ettirilen K ve L
M maddelerine ait sıcaklık - zaman grafiği
A
OKUL verilmiştir.
 

2. Aşağıda K, L ve M maddelerinin hâlleri 


verilmiştir.   
K L M  




 


   
Buz Su Su buharı
Grafiklere göre, bu maddelerle ilgili
Buna göre K, L ve M maddeleri ile ilgi- aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
li aşağıda verilen ifadelerden hangisi A) K maddesi ısı almış, L maddesi ısı
yanlıştır? vermiştir.
A) L maddesi gaz hâle geçmek için ısı B) 6. dakikada maddelerin sıcaklıkları
alır. birbirine eşitlenmiştir.
B) K maddesi ısı alırsa hâl değiştirebilir. C) K ve L maddeleri arasında gerçekle-
C) M maddesi sıvı hâle geçmek için ısı şen ısı alışverişi 8. dakikada sona er-
verir. miştir.
D) L maddesi K maddesine dönüşmek D) K ve L maddelerinin başlangıç sıcak-
için sıcaklık alır. lıkları birbirinden farklıdır.

79
test 38
Ünite
4

5. Farklı ortamlarda bulunan üç termometre 7.


sıcaklığı 50 °C olan bir ortama konuluyor. Isı, ..............................................................

....................................................................
  

Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yere


aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?
A) birimi santigrat derecedir.
B) maddeler arasında alınıp verilebilir.
  
   C) bir enerji türüdür.
D) sıcak maddeden soğuk maddeye doğ-
Buna göre aşağıdaki ifadelerden han-
ru akar.
gisi yanlıştır?
A) 1. termometredeki cıva genleşir.
B) 2. termometredeki cıva büzülür.
8. Bilgi: Deodorant ve sprey kutuları gü-
C) 3. termometredeki cıva seviyesinde
neşte bırakılır veya ateşe atılırsa bir süre
bir değişiklik olmaz.
sonra patlar.
D) Sadece 2. ve 3. termometreler ortam
ile ısı alışverişi yapar. Buna göre patlama olayının gerçek-
leşmesinin sebebi aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
G
A A) Genleşme B) Büzülme
M
A C) Donma D) Yoğuşma
6. Şekildeki gibi bir ısıtıcı ile sürekli ısıtılan OKUL

saf buzun sıcaklığı, belirli aralıklarla ölçü-


lüp tabloya yazılıyor. 9. Yandaki demirin
erime noktası
1535 °C'tır.




Buna göre sıcaklığı 1535 °C olan katı
Süre (dk) 5 10 15 20 25 30 35 hâldeki demir ısıtılırsa,
I. Demir eriyerek sıvı hâle geçmeye
Sıcaklık (°C) -20 -10 0 0 0 10 20
başlar.
Tabloya göre, buz ile ilgili aşağıdaki II.
Demirin sıcaklığı artmaya devam
ifadelerden hangisine ulaşılır? eder.
A) Buz, 25. dakikada erimeye başlamıştır. III. Demir tamamen eriyinceye kadar sı-
B) Buzun erime noktası 0 °C'tır. caklığı sabit kalır.
C) Buzun sıcaklığı erime süresince art- yukarıdakilerden hangisi ya da hangile-
mıştır. ri gerçekleşir?
D) Buz, 35. dakikada gaz hâlde bulun- A) Yalnız III B) I ve II
maktadır. C) I ve III D) I, II ve III

80
test 39
IŞIĞIN YAYILMASI
Ünite
5

1. Öğretmen: “Işık doğrusal yolla yayılan 2. Aşağıda “Işığın Yayılması” konusuyla


bir enerjidir. Kurduğum düzenekleri kulla- ilgili bir şema hazırlanıyor.
narak ışık kaynağını görüp görmediğinizi
 
not edin”  
Öğrenciler öğretmenlerinin kurduğu dü-
zenekleri test ederek sonuçları not alı-

yorlar.


1. düzenek 

Buna göre şemadaki boşluklara aşağı-


dakilerden hangisi yazılamaz?
2. düzenek
A) Her yönde yayılır.
B) Bir doğru boyunca yayılır.
C) Eğrisel olarak yayılır.
3. düzenek
D) Işın çizgileri ile gösterilir.

4. düzenek G
A
M
A 3. Bir el fenerinden yayılan ışınlar aşağıda
OKUL

gösterilmiştir.

Buna göre hangi düzenekte gözlem
yapan öğrenci ışığı görebilmiştir?

A) 1. düzenek B) 2. düzenek
C) 3. düzenek D) 4. düzenek Buna göre,
I. Lambanın bir noktasından değil her
noktasından ışınlar bir araya gelerek
ışın demetlerini oluşturur.
II.
Işın demetlerini kağıt üzerinde göste-
rirken basit ışın çizimlerinden yararla-
nılır.
III. Işığın yayılma doğrultusuna göre
ışınlar çizilir, koyulan okun yönü ise
ışığın yayılma yönünü gösterir.
yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da
hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

81
test 39
Ünite
5

4. Fen Bilimleri öğretmeni bir bilgiyi anlat- 6.


mak için aşağıdaki resimleri öğrencilere
göstermiştir.





stadyum ışığı deniz fenerinden 
çıkan ışık
Yukarıda bazı araç ve gereçlerden çıkan

ışıklar basit ışın çizimleri ile gösterilmiştir.
Buna göre ışın demetleri hangisi ya da
hangilerinde doğru olarak çizilmiştir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız 3
ağaçların arasından C) 1 ve 2 D) 1 ve 3
süzülen ışık
Buna göre öğretmen hangi bilgiyi an-
latmak istemiştir?
A) Işık bir enerjidir.
G
B) Işık bir doğru boyunca yayılır. A
C) Işık, ışın çizgileri ile gösterilir. M 7. Işığın yayılması ile ilgili aşağıda verilen
A
D) Işık, her ortamda yayılır.
OKUL
bilgilerden doğru olanlara “D”, yanlış
olanlara ise “Y” yazılıyor.
Doğru/
Bilgi
Yanlış
Araba farından yayılan ışık, doğ-
5.
Bilim insanları ışık kaynaklarından çıkan rusal biçimde yayılır.
ışığı kağıt üzerinde gösterirken basit Dünya'mızın en önemli ışık kay-
...ışın... çizimlerinden yararlanılırlar. Bu- nağı Güneş'tir.
nun için düz bir çizgi çizer ve bu çizginin Bir ışık kaynağından çıkan ışınlar
ortasına bir ...ok işareti... koyarlar. Çizi- bazen eğrisel yol izleyebilir.
len bu çizgilere ışın veya ...ışık ışını... Işık olayların nasıl gerçekleştiğini
denir. Bu çizimler, ışığın ...eğrisel... bir anlamamıza yardım eder.

yol izlediğini göstermek için kullanılır. Buna göre doğru - yanlış sütununda
oluşan harfler aşağıdakilerden hangi-
Yukarıdaki paragrafta yer alan cümleleri si gibi olur?
Hümeyra, kırmızı kalemle uygun kelime-
leri yazarak tamamlıyor. A) B) C) D)
Y D D Y
Buna göre Hümeyra paragrafa yazdığı D D Y D
hangi kelimede hata yapmıştır?
Y Y D D
A) ışın B) ok işareti
D D Y D
C) ışık ışını D) eğrisel

82
test 40
IŞIĞIN YAYILMASI
Ünite
5

1. Lambalardan etrafa yayılan ışınlar çizim 3. Eşit bölmeli düzlemde bir mum ve ışık
olarak aşağıda gösterilmiştir. geçirmeyen engel ile bir düzenek kurul-
muştur.
 



 






 

Buna göre, hangi çizim ya da çizimler Buna göre mumdan yayılan ışık hangi
doğrudur? noktaya ulaşamaz?
A) K B) L C) M D) N
A) Yalnız 1 B) Yalnız 3
C) 1 ve 2 D) 1 ve 3

G
A
M
A
OKUL

4. Yanan muma pipetle farklı yer ve açılarla


bakan Erhan mumun alevini görüyor.
Sonra aynı muma pipetin körüklü kısmını
büküp tekrar baktığında mumun alevini
2. Işık veren bir
göremiyor.
ampulün resmi
gösterilmiştir.

Buna göre aşağıdaki ifadelerden han-


gisi doğrudur?
A) Ampulden çıkan ışık tek yönde ve Bu deney sonucunda Erhan aşağıdaki
doğrusal yollar izleyerek yayılır. bilgilerden hangisine ulaşmıştır?
B) Ampulden çıkan ışık her yönde ve A) Işık bir enerjidir.
doğrusal yollar izleyerek yayılır. B) Işık doğrusal olarak yayılır.
C) Ampulden çıkan ışık her yönde ve eğ- C) Işın çizimi, çizgi üzerine konulan ok ile
risel yollar izleyerek yayılır. gösterilir.
D) Ampulden çıkan ışık tek yönde ve eğ- D) Işık, ışın çizgileri ile gösterilir.
risel yollar izleyerek yayılır.

83
test 40
Ünite
5

5. Işığın yayılması konusuyla ilgili Ahmet iki 7.


düzenek hazırlıyor. “Işık bir enerjidir. Bir ışık kay-
 nağından çıkan ışık ışınları
her yöne doğrular boyunca
yayılır. Işık, ışınlar çizilerek
 gösterilir. Işık ışınlarının önü-

 ne bir engel gelmediği sürece
ilerlemesine devam eder. Işık

saydam ortamlarda ve boşluk-
ta yayılır. Işığın doğrusal yolla
yayıldığını anlamamızı sağla-

  yan olaylar vardır. Bu olaylara
örnek verir misiniz?
Buna göre Ahmet'in 1. ve 2. düzenek-
lerde mumun alevini görmesi ile ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru- Öğretmenin ışık ile ilgili açıklamayı yap-
dur? tıktan sonra sorduğu soruya öğrenciler
A) Her iki düzenekte de mumun alevini aşağıdaki cevapları vermiştir.
göremez. Defne : Tam gölgenin oluşması sı-
B) Her iki düzenekte de mumun alevini rasında cisim ile gölgesinin
görür. G birbirine benzemesi
A
C) 1. düzenekte mumun alevini göremez, M Derin :  Yanan bir muma düz bir pipet-
2. düzenekte mumun alevini görür. A OKUL
le baktığımızda ışığı görürken
D) 1. düzenekte mumun alevini görür, 2. eğri pipetle baktığımızda gö-
düzenekte mumun alevini göremez. remeyiz.
Zeynep :  Aynaya baktığımızda düzgün
bir görüntümüzün oluşması
Aysel :  Güneş ve Ay tutulmalarının
meydana gelmesi
Buna göre hangi öğrenci öğretmenin
sorusuna yanlış cevap vermiştir?
A) Aysel B) Zeynep
6. Işığın yayılması ile ilgili aşağıdaki ifa-
delerden hangisi yanlıştır? C) Derin D) Defne
A) Tüm ışık kaynaklarından yayılan ışın-
lar doğrular boyunca yayılır.
B) Işığın izlediği kabul edilen doğrusal
yollara ışık ışını denir.
C) Işık, önüne çıkan engelin etrafından
dolanarak yoluna devam eder.
D) Cisimlerin görülebilmesi için ortamda
ışık kaynağı olması gerekir.

84
test 41
IŞIĞIN YANSIMASI
Ünite
5

1. “Işık ışıklarının pürüzlü yüzeylere çar- 3.


N
parak farklı doğrultularda yansımasına
dağınık yansıma denir. Fotoğrafçıların
kullandığı spot lambalarının etrafındaki
çanak parlak ve pürüzlüdür. Pürüzlü ol-
masının nedeni dağınık yansıma oluştur- a
mak ve daha iyi aydınlanma sağlamaktır.
Lambanın etrafındaki çanaktaki pürüz-
lerin herbiri farklı açılarla yerleştirilmiş Şekilde a harfiyle gösterilen bölgenin
küçük birer ayna gibi davranır ve ışınlar tanımı hangisidir?
farklı doğrultularda yansır.”
A) Gelen ışınla yansıyan ışın arasındaki
Öğretmen: Çocuklar dağınık yansıma- açıdır.
nın faydalarına siz de birer örnek verir B) Yansıyan ışınla normal arasındaki
misiniz? açıdır.
C) Gelen ışınla normal arasındaki açıdır.
Emel: Sayfaları parlak kağıtlı kitabı oku-
D) Gelen ışınla ayna arasındaki açıdır.
mak, üzerine düşen ışınlar düzgün yan-
sıma yapacağı ve göze fazla ışık gelece-
ği için daha zordur. Saman kağıtlı kitapta
dağınık yansıma sonucu ışınlar her yöne
gider ve göze fazla ışık gelmesini engel-
ler. G
A
Çiler: Rüzgarsız bir günde, su birikintisi M
veya gölde görüntümüzü net bir şekilde A OKUL

görebiliriz.
Buna göre öğrencilerin verdiği örnek-
lerle ilgili olarak yapılan yorumlardan
4.
hangisi doğrudur?
Ayna
A) Emel’in örneği doğru Çiler’in örneği
Halı
yanlıştır.
Durgun su
B) Emel ve Çiler’in örnekleri doğrudur.
Metal kaşık
C) Emel ve Çiler’in örnekleri yanlıştır.
D) Emel’in örneği yanlış Çiler’in örneği Yukarıdaki tabloyu dolduran İbrahim düz-
doğrudur. gün yansıma yapan yüzeylerin karşısına
, dağınık yansıma yapan yüzeylerin
karşısına  sembolü koyuyor.
2. Işığın yansımasıyla ilgili aşağıdakiler-
den hangisi yanlıştır? Tabloyu doğru doldurduğuna göre
işaretlemesi nasıl olmuştur?
A) Gelme açısı daima yansıma açısına
eşittir. A)  B)  C)  D) 
B) Yüzeye dik olarak çizilen hayali çizgi-    
ye normal denir. 
  
C) Yüzeye dik gelen ışınlar yansımaz.
   
D) Aynalar düzgün yansıma yapan ci-
simlerdir.

85
test 41
Ünite
5

5. 7.
Işığın Yansıması Utku

.......a........ Dağınık Yansıma

Utku’nun tünelin diğer ucundaki topu


Metal .......b........ görebilmesi için kaç tane ayna kullan-
kaşık ması uygun olur?
Yukarıdaki şemada a ve b ile gösterilen A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
yerlere hangi kavramlar gelmelidir?
a b
A) Düzgün yansıma Durgun su
B) Dağınık yansıma Durgun su
C) Düzgün yansıma Metal çaydanlık
D) Düzgün yansıma Dalgalı su

G
A
M
A
OKUL

6. Yüzeye paralel gelen


ışınların yine paralel ola- 8.
cak şekilde yansımasına
N
dağınık yansıma denir.

D Y

Işığı dağınık Durgun suda 50°


yansıtan yü- düzgün yan-
zeyler mat sıma gerçek-
görünür. leşir. Yukarıdaki yansımada gelme açısı ve
yansıma açısı kaç derecedir?
D Y D Y
Gelme açısı Yansıma açısı
1.çıkış 2.çıkış 3.çıkış 4.çıkış
A) 40 40
Yukarıdaki şemada doğru yönde iler-
B) 40 50
lendiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
C) 50 50
A) 1. çıkış B) 2. çıkış D) 50 40
C) 3. çıkış D) 4. çıkış

86
test 42
IŞIĞIN YANSIMASI
Ünite
5

1. Işığın yansıması konuyla ilgili bir oyun 2. Öğrenciler ışığın yansımasıyla ilgili aşa-
tasarlayan Berke tahtaya aşağıdaki tab- ğıdaki bilgileri veriyor.
loyu çiziyor. İlknur → Işığı dağınık yansıtan cisim-
ler mat görünür.
Yansıma Kadir → Yansıtıcı yüzeye dik çizilen
doğruya normal denir.
Özge → Durgun suda düzgün yansı-
ma gerçekleşir.
Düzgün yansıma Dağınık yansıma Emirhan → Işığı düzgün yansıtan cisim-
lere duvar örnek verilebilir.
Hangi öğrencinin verdiği bilgi yanlış-
tır?
A) İlknur B) Kadir

C) Özge D) Emirhan
Üzerinde yansıma ile ilgili bilgiler bulu-
nan yapışkanlı kartları dağınık şekilde
3. N
tahtaya yerleştiriyor.

1. Ayna gibi düzgün yüzeylerde olur.


G
2. Yansıyan ışınlar birbirine paralel A 40°
değildir M
A
Bir ışık ışınının düzgün yüzeyde yansı-
OKUL

3. Cisimler parlak görünür. ması şekildeki gibi gösterilmiştir.


Işığın gelme açısı kaç derecedir?
4. Yansıyan ışınlar birbirine paraleldir. A) 40 B) 50 C) 60 D) 30

5. Kumaş, döşeme gibi pürüzlü yü- 4.


zeylerde olur.
Ali
6. Cisimler mat görünür. Mehmet


Yapışkanlı kartları en kısa sürede tabloya
yerleştiren öğrenci oyunu kazanacaktır.
Buket oyunu kazandığına göre kartları Sude Dilara
tabloya nasıl yerleştirmiştir?
Düzgün yansıma Dağınık yansıma

A) 2, 5, 6 1, 3, 4 Hangi öğrenci ışık kaynağını görebi-
B) 1, 3, 4 2, 5, 6 lir?
C) 2, 3, 4 1, 5, 6 A) Sude B) Dilara
D) 1, 5, 6 2, 3, 4 C) Mehmet D) Ali

87
test 42
Ünite
5

5. Öğretmen tahtaya aşağıdaki çizimleri ya- 8. Aşağıdaki tabloda ışıkla ilgili bazı işaret-
pıyor. Çizimlerde gösterilen yansıma çe- lemeler yapılmıştır.
şitlerinin isimlerini soruyor.
D Y

Işık doğrusal yolla yayılır. 
Işık boşlukta yayılır. 
Ayna dağınık yansıma
A B 
yapar.
Hangi öğrenci öğretmenin sorusuna Işığı geçiren maddelere

doğru cevap vermiştir? opak madde denir.

A) Kerem : A şekli dağınık yansıma Her doğru işaretleme 10 puan olduğu-


B şekli düzgün yansıma na göre öğrenci kaç puan almıştır?
B) Elif : A şekli düzgün yansıma A) 40 B) 30 C) 20 D) 10
B şekli dağınık yansıma
C) Yiğitcan : Her ikisi de düzgün yansıma 9. N
D) Utku : Her ikisi de dağınık yansıma

6. a. Dalgalı su
b. Ayna
c. Metal kaşık b c
a d
d. Buruşturulmuş alüminyum folyo G
A
Ege, yukarıda verilen ortamları yansıma M Yukarıdaki çizimde gelme açısı ve
özelliklerine göre gruplandıracaktır. A
OKUL
yansıma açısı hangi harflerle gösteril-
Gruplandırma sonucu hangi seçenek- miştir?
te doğru olarak verilmiştir?
Gelme açısı Yansıma açısı
Düzgün Dağınık A) a b
yansıma yansıma B) a d
A) b - c a - d C) c d
B) a - b c - d D) b c
C) a - c b - d
D) a - d b - c
10. N
7.

2
50°
3
Bir ışık ışınının düzgün yüzeyde yansı-
ması şekildeki gibi gösterilmiştir.
4
Buna göre ışığın yansıma açısı kaç de-
Şekildeki ışın düzgün yüzeyde yansı-
recedir?
dıktan sonra hangi noktadan geçer?
A) 50° B) 40° C) 30° D) 20°
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

88
test 43
IŞIĞIN YANSIMASI
Ünite
5

1. 3.
Çocuklar bir cismin görüle-
BİLGİ
bilmesi için bir ışık kaynağı
olmalıdır. Işık kaynağı ol- Işık ışınlarının parlak bir yüzeye
mayan yerler karanlık olur çarptıktan sonra geldikleri ortama
ve cisimler görülemez. Işık geri dönmelerine ışığın yansıması
kaynağından çıkan ışık ışın- denir.
ları cisme çarpar gözümüze Işığın yansıması sırasında gelme
gelir. Bu sayede cisimleri açısı daima yansıma açışına eşittir.
görmüş oluruz. Bu bilgiler
ışığında sıralarınızın üzerin-
de duran kitaplarınızı na- Yukarıdaki bilgiyi tahtaya yazan Ozan
sıl görebildiğinizi bir çizimle aşağıdaki düzenekleri kurarak özdeş ay-
gösterin. nalara farklı açılarla ışık ışınla gönderiyor

ve yansımalarını gözlemliyor.
Öğrenciler, öğretmenlerinin sorusuna
aşağıdaki çizimlerle cevap veriyorlar.
70º
ışık kaynağı ışık kaynağı 60º
1. düzenek 2. düzenek 3. düzenek

Buna göre Ozan’ın kurduğu düzenek-
lerde yansıma açıları arasındaki ilişki
aşağıdakilerden hangisidir?
Elif Azra
G A) 3 > 2 > 1 B) 2 > 1 > 3
ışık kaynağı ışık kaynağı A
M C) 3 > 1 > 2 D) 1 > 3 > 2
A
OKUL

4. Aşağıdaki tabloda ışığın yansımasıyla il-


gili bilgiler verilmiştir.
D Y
Emir Kaan
Pürüzsüz yüzeylerde düz-
Buna göre hangi öğrencinin yaptığı çi- gün yansıma gerçekleşir.
zim öğretmenin sorusunun doğru ce- Gelen ışınla yüzey normali
vabıdır? arasındaki açıya gelme
açısı denir.
A) Elif B) Azra
Halı dağınık yansıma
C) Emir D) Kaan yapan bir yüzeydir.
Tablo doğru, yanlış şeklinde doldurul-
2. Yansıtıcı yüzey duğunda görünümü nasıl olur?
A) D Y B) D Y
K L M N  
 
 

C) D Y D) D Y
Şekildeki ışın düzgün yüzeyde yansı-  
dıktan sonra hangi noktadan geçer?
 
A) K B) L C) M D) N
 

89
test 43
Ünite
5

b 8. Ayna ......1...... yansıma gerçekleştiren


5.
bir cisimdir.
a c
Yansıtıcı yüzeyle dik açı oluşturacak şe-
kilde çizilen doğruya ......2...... denir.
Aynada cisimlerin ......3...... görüntüsü
d oluşur.
Yukarıdaki cümleler doğru şekilde ta-
Şekildeki çizime göre gelen ışın ve
mamlandığında sırasıyla hangi keli-
yansıyan ışın hangi seçenekte doğru
meler kullanılır?
olarak gösterilmiştir?
Gelen ışın Yansıyan ışın 1 2 3
A) a b A) Düzgün Normal Net
B) b c B) Düzgün Normal Bulanık
C) a c C) Dağınık Net Bulanık
D) a d
D) Dağınık Normal Net
6.

Durgun su Alüminyum Asfalt


folyo G
A
M
A
OKUL

Duvar Metal kaşık Ayna



Yukarıdakilerden kaç tanesinde düz- 9. N
gün yansıma gerçekleşir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

7. Düzgün yansıma: Yansıtıcı yüzeye pa- 60°


ralel gelen ışınlar yine paralel olacak şe-
kilde yansırlar. Bir ışık ışınının düzgün yüzeyde yansı-
Öğretmen düzgün yansımayı yukarıdaki ması şekildeki gibidir.
gibi tanımlıyor ve öğrencilerden bu tanı- Buna göre gelme açısı ve yansıma açı-
ma uygun çizim yapmalarını istiyor. sı hangi seçenekte doğru olarak veril-
Hangi öğrencinin yaptığı çizim doğru- miştir?
dur?
Gelme açısı Yansıma açısı
A) B) A) 30 30o
o

B) 60o 60o
C) 60o 30o
C) D) D) 30o 60o

90
test 44
IŞIĞIN MADDEYLE KARŞILAŞMASI
Ünite
5

1. Aşağıda ışığın maddeyle karşılaşması ile 3. Aşağıda öğrencilerin ışık ve madde ile
ilgili cümleler boşluklar bırakılarak yazıl- ilgili ifadeleri verilmiştir.
mıştır.
Buna göre, hangi öğrencinin ifadesi
 Işığı iyi geçiren maddelere .......I....... yanlıştır?
madde denir.
A)
 Işığı geçirmeyen maddelere ......II.....
Kalınlığı artırılan pencere
madde denir.
camının saydamlığı azalır.
 Işığı kısmen geçiren maddelere
.......III....... madde denir. B)
Saydam maddeler ışığı
Cümlelerdeki boşluklara gelmesi ge- diğer tarafa tam olarak geçi-
reken ifadeler aşağıdakilerden hangi- remez.
sinde doğru verilmiştir? C)
Opak maddeler ışığı geçir-
I II III mediklerinden diğer tarafta-
A) Saydam Opak Yarı ki cisimler görünmez.
saydam D)

Sisli ve bulutlu havalarda,
B) Opak Yarı Saydam hava yarı saydam hâle gelir.
saydam

C) Yarı Saydam Opak


saydam
G
A
M
D) Saydam Yarı Opak A
OKUL

saydam
4. Bir buzlu camın
arka tarafındaki
kişinin resmi gös-
2. Aşağıdaki tabloda bazı maddelerin ışığı terilmiştir.
geçirme durumları verilmiştir.
Yarı
Madde Saydam Opak
saydam
Yağlı Buna göre buz­lu ca­mın ar­ka­sın­da­ki ki-

kağıt şinin ön ta­raf­tan net gö­rüle­me­me­si­nin
Tahta se­be­bi aşağıdakilerden hangisinde

parçası verilmiştir?
Kitap
 A) Saydam maddenin kişiden gelen ışın-
kapağı
ların tamamını geçirmesi
Pencere
camı
 B) Yarı saydam maddenin kişiden gelen
ışınların bir kısmını geçirmesi
Buna göre, tabloda hangi madde için
C) Saydam olmayan maddenin kişiden
yapılan işaretleme yanlıştır?
gelen ışınları geçirmemesi
A) Yağlı kağıt B) Tahta parçası D) Ortamın karanlık olması
C) Kitap kapağı D) Pencere camı

91
test 44
Ünite
5

5. Bilgi: Seralarda mevsiminden önce seb- 8. Bilgi: Maddelerin saydamlık özelliği de-
ze ve meyve yetiştirilir. Sera ortamı, hem ğişebilir.
soğuk hava koşullarından kaynaklanan
Bu bilgiyi doğrulamak için hazırlanan
olumsuz etkenlere karşı bitkilerin ko-
resimlerden hangileri yanlış gösteril-
runmasını hem de güneş ışığının içeri
miştir?
girmesini sağlamaktadır.
A)
Buna göre, seraların üzeri hangi mad-
de ile kapatılmıştır?
A) Saydam madde
B) Yarı saydam madde
Az yoğun sis Çok yoğun sis
C) Opak madde
B)
D) Opak ve yarı saydam madde

Kağıt Yağlı kağıt


6.
C)

G
A
M
A
OKUL

Açık hava Bulutlu hava


D)
Fen Bilimleri öğretmeninin tahtaya yaz-
dığı maddelerden kaç tanesi yarı say-
dam maddedir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
Duvar Boyanmış duvar

9. Aşağıda bazı maddeler verilmiştir.


7. Işığın maddeyle karşılaşması ile ilgili
 Beyaz kağıt
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
 Buzlu cam
A) Bazı saydam maddelerin kalınlıkları
 Cam bardak
artırılırsa yarı saydam hâle gelir.
 Yağlı kağıt
B) Saydam maddeler arkalarındaki mad-
deleri gösterir. Bu maddeler ışığı geçirme durumları-
na göre gruplandırılırsa hangisi grup
C) Opak maddeler ışığı hiç geçirmeyen
dışında kalır?
maddelerdir.
D) Saydam olmayan bir karton, yeterince A) Beyaz kağıt B) Buzlu cam
inceltilirse saydam özellik gösterir. C) Cam bardak D) Yağlı kağıt

92
test 45
IŞIĞIN MADDEYLE KARŞILAŞMASI
Ünite
5

1. 3.
1
2

 

cam bardak kitap


3
4


su buzlu cam K, L ve M maddelerine ulaşan ışık ışın-
larının bu maddelerden geçme miktarı
Yukarıdaki resimde bazı maddeler nu- ya da geçememe durumu şekildeki gi-
maralarla gösterilmiştir. bidir.
Buna göre, gösterilen maddelerin ışık Bu maddelerin yapıları ile ilgili aşağı-
geçirgenliği ile ilgili aşağıdaki ifade- daki eşleştirmelerden hangisi doğru-
lerden hangisi yanlıştır? dur?
A) 1 numaralı madde saydam bir maddedir.
K L M
B) 2 numaralı madde saydam olmayan
A) Saydam Opak Yarı
(opak) bir maddedir. G
saydam
C) 3 numaralı madde yarı saydam bir A
M
maddedir. A B) Opak Saydam Yarı
OKUL

D) 4 numaralı madde yarı saydam bir saydam


maddedir.
C) Yarı Saydam Opak
saydam

D) Opak Yarı Saydam


saydam
2. Aşağıdaki tabloda bazı maddelerin ışığı
geçirme durumları verilmiştir.

Madde Geçirdi Az geçirdi Geçirmedi


4. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlış-
Tül
 tır?
perde
A) Sisli ortamların, sis yoğunluğuna göre
Ayna  ışık geçirgenliği değişebilir.
Kiremit  B) Saydam maddeler ışığı iyi geçirdikle-
rinden diğer taraftaki cisimler rahatlık-
Pencere
 la görülebilir.
camı
C) Maddelerin saydamlık özelliği değişti-
Burcu her doğru işaretleme için 10 rilemez.
puan aldığına göre, Burcu toplam kaç
D) Yağlanmış olan kağıt yarı saydam
puan almıştır?
hâle gelebilir.
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40

93
test 45
Ünite
5

5. Aşağıda iki farklı evde kullanılan camlar 7. Havanın bulutlu olduğu günlerde yeryüzü
gösterilmiştir. yeterince aydınlık olmaz.


 


 

Buna göre aşağıdaki ifadelerden han-
gisi yanlıştır?
Bu olaya neden olan bulutlarla ilgili aşa-
A) 1. ev, 2. eve göre daha aydınlıktır.
ğıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
B) 1. evde oturanlar içerinin görünmeme-
si için tül perdeleri kapalı tutmalıdır. A) Saydam maddelerdir.
C) 2. evin camından bakan bir kişi dışarı- B) Işığı geçirmezler.
yı net olarak görür. C) Yarı saydam maddelerdir.
D) Dışarıdan 1. evin camına bakan bir D) Saydam olmayan (opak) maddelerdir.
kişi evdeki eşyaları rahatlıkla görebilir.

G
A 8. Aşağıda verilen maddelerden hangisi
M
A üzerine düşen ışığın bir kısmının geç-
mesini sağlar?
OKUL

A) Mumlu kağıt B) İnce naylon


6. Bilgi: Bazı saydam maddelerin kalınlığı
arttırıldığında yarı saydam hâle gelir. C) Hava D) Beton

Aşağıda derinlikleri verilen suların içeri-


sinde metal para bulunmaktadır.
Buna göre metal paralara yukarıdan
bakıldığında, hangisi diğerlerine göre 9. Aşağıda bazı camların resimleri verilmiştir.
daha zor görünür? 1 2 3
 


   Buzlu cam Cam Kalın buzlu
cam
Buna göre verilen maddelerin ışığı en
  az geçirenden en çok geçirene doğru
sıralaması aşağıdakilerden hangisin-
 de doğru verilmiştir?


  A) 1, 2, 3 B) 3, 2, 1
C) 2, 1, 3 D) 3, 1, 2

94
test 46
TAM GÖLGE
Ünite
5

1. Yanda bir öğren- 3. Bir ışık kaynağının önüne paralel konu-


ciye ait gölge lan engelin tam gölgesi oluşmaktadır.
gösterilmiştir.

Gölge oluşması ile ilgili, 





I. Öğrencinin arka tarafında bir ışık
kaynağı vardır.
Buna göre ekranda oluşan tam gölge-
II.
Işık kaynağından çıkan ışınlar öğren- nin şekli aşağıdakilerden hangisinde-
cinin vücudundan geçmemiştir. ki gibi olur?
III. Öğrencinin tam gölgesi oluşmuştur.
 
ifadelerden hangisi ya da hangileri
doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III
 
 

 
G
A
M
A
OKUL

 
2. Aşağıdaki 4 farklı ışık kaynağından sa-  
dece biri açıktır. Bu ortamda bulunan, bir
kişinin gölgesi şekilde gösterilmiştir.

 
4. Karanlık bir ortamda ışık kaynağının önü-
ne perde şekildeki gibi yerleştirilmiştir.



   


 
 

Buna göre tenis topu K, L, M ve N nok-
talarından hangisine konulursa, per-
Buna göre hangi ışık kaynağı açıktır? dede oluşan tam gölge daha küçük
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 olur?
A) K B) L C) M D) N

95
test 46
Ünite
5

5. 8.
    
  
 


    


   Güneş tutulmasını göstermek için K,

 L ve M cisimleri şekildeki gibi dizilmiş-

 
  tir.
Buna göre K, L ve M cisimleri hangi
gök cismini temsil etmektedir?
   
K L M
Yukarıdaki şemada verilen ifadeler
doğruysa "D", yanlışsa "Y" yönünde A) Dünya Güneş Ay
ilerlendiğinde kaç numaralı çıkışa ula- B) Ay Dünya Güneş
şılır?
C) Güneş Ay Dünya
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
D) Güneş Dünya Ay

6. Karanlık bir odada gölge oluşturmak


için aşağıdakilerden hangisine gerek
yoktur?
9. Bir ışık kaynağı ile bir perde arasına
A) El feneri B) Kitap aşağıdaki maddelerden hangisi konu-
G
C) Cam D) Perde A lursa, perde üzerinde tam gölge oluş-
M maz?
A
A) Silgi B) Defter
OKUL

7. Aşağıda gölge oluşumu ile ilgili deney C) Futbol topu D) Şeffaf poşet
yapılmıştır.

10.









Bu deney ile ilgili aşağıdaki ifadeler-


den hangisi yanlıştır?
   
A) Top, muma yaklaştırılırsa gölge büyür.
B) Mum, topa yaklaştırılırsa gölge küçü- Bir öğrenci K, L, M ve N konumlarında
lür. gölge boyunu ölçmektedir.
C) Perde, topa yaklaştırılırsa gölge küçü- Buna göre öğrenci hangi konumda
lür. iken gölge boyu en fazladır?
D) Top, perdeye yaklaştırılırsa gölge kü- A) K B) L C) M D) N
çülür.

96
test 47
TAM GÖLGE
Ünite
5

1. Gölge oluşumunu göstermek için aşağı- 3.


daki düzenekler hazırlanmıştır.
  

 
 


  

Yukarıdaki deneyde tenis topu 1 ve 2
 yönünde hareket ettiriliyor.
Buna göre perdede oluşan tam gölge-
nin büyüklüğü aşağıdakilerden hangi-
si gibi değişir?
  
 1 2
A) Büyür Küçülür

B) Büyür Büyür
C) Küçülür Büyür
D) Küçülür Küçülür
  

G
Buna göre hangi düzeneğin ya da dü- A
M
zeneklerin perdelerinde gölge oluşu- A 4.
mu gözlenir?
OKUL

A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III D) II ve III



 
 

Işık kaynağı önüne bir cisim konulduğun-


da perdede tam gölge oluşuyor.

2. Güneş ve Ay tutulmaları ile ilgili aşağı- Gölgenin alanını küçültmek için,


daki ifadelerden hangisi yanlıştır? I. Işık kaynağı cisimden uzaklaştırılma-

A) Güneş ışık kaynağı, Dünya ve Ay ise
opak madde görevi görür. II.
Cisim perdeye yaklaştırılmalı
B) Ay tutulmasında Dünya'dan bakıldı- III. Perde cisimden uzaklaştırılmalı
ğında Ay görülmez. yukarıdakilerden hangisi ya da hangi-
C) Güneş tutulmasında Güneş, Dünya ve leri yapılmalıdır?
Ay aynı doğrultudadır. A) Yalnız I B) I ve II
D) Ay tutulması olayında Ay, Dünya ile
C) II ve III D) I, II ve III
Güneş arasında bulunur.

97
test 47
Ünite
5

5. 
7. Bazen farklı cisimlerin gölgeleri birbirine

çok benzer. Biz hangi gölgenin hangi
cisme ait olduğunu anlamayabiliriz.

    




Yukarıdaki meyvelerden hangilerinin
 gölgesi aynı görünebilir?
Bir öğrencinin gölge boyları Şekil-2'de A) Kiraz ve karpuz
gösterilmiştir. B) Kiraz ve üzüm
Buna göre öğrenci Şekil-1'de hangi
C) Karpuz ve portakal
konumda bulunuyordur? (Bölmeler eşit
D) Üzüm ve portakal
aralıktadır ve M noktası lambaların tam
ortasındadır.) G
A
A) L B) M C) N D) O M
A OKUL

8.
6.








Güneş tutulması şematik olarak yukarıda
gösterilmiştir. Şekildeki düzenekte K ve L toplarının eşit
Buna göre aşağıdaki ifadelerden han- büyüklükte tam gölgesi oluşmaktadır.
gisi yanlıştır? Buna göre,
A) Güneş, Dünya ve Ay aynı doğrultuda- I. K topu, L topundan büyüktür.
dır.
II.
K ve L topunun büyüklükleri eşittir.
B) Güneş tutulmasında opak madde
Ay'dır. III. L topu, K topunun yanına getirilirse
C) Ay'ın tam gölgesinin düştüğü yerler alttaki gölgenin büyüklüğü artar.
ışık alamaz ve bu bölgelerde Güneş ifadelerinden hangileri doğrudur?
bir süre görülmez. A) Yalnız III B) I ve II
D) Güneş tutulması Dünya'da gündüz
saatlerinde gözlemlenemez. C) II ve III D) I, II ve III

98
test 48
IŞIĞIN YAYILMASI
Ünite
5

1. Koray üç farklı maddeyle aşağıdaki de- 3. Uzay Neden Karanlık?


neyi yapıyor. Işık kaynağından dağılan ışınların
cisimlerden yansıyarak gözümüze
Maddeleri ışık kaynağının önüne koyarak gelmesi sayesinde cisimleri ve on-
geçirdikleri ışık miktarlarını gözlemliyor. ların sayısız tondaki renklerini gö-
Yaptığı gözlemler sonucunda aşağıdaki rebiliyoruz. Yani eğer uzayda ışığın
grafiği elde ediyor. çarpıp gözümüze geleceği bir du-
rum olmazsa etrafı karanlık görürüz.
Geçirdiği Uzayın boşluk olduğunu düşünür-
ışık miktarı sek bu durumu anlayabiliriz.
İnternet Haberi

Uzayın neden karanlık olduğuyla ilgili
olan yukarıdaki makaleyi okuyan bir öğ-
renci,

K L M N maddeler I. Uzay boşluğunda madde olmadığın-


dan ışık yansımaya uğramaz.
Buna göre tam gölgeyi göstermek için II. Cisimleri görebilmemiz için ışığın ci-
ikinci bir deney yapacak olan Koray simlerden yansıyıp gözümüze gelme-
deneyinde hangi maddeyi kullanmalı- si gerekir.
dır?
III. Işığın yansıması sırasında gelme açı-
A) K B) L C) M D) N
G sı yansıma açısına eşittir.
A
M sonuçlardan hangilerine ulaşabilir?
2. Maddeler ışık geçirgenliğine göre aşağı- A
A) Yalnız I B) I ve III
OKUL

daki şema gibi gruplandırılır.


C) I, II ve III D) I ve II
Madde

Saydam Opak
madde madde
4. “Uykudan uyanan Elif perdeyi açınca
içerisi aydınlandı. Güneş ışınlarının oda-
sında yayılmasını bir süre izledi. Işınların
II
I Tahta oyuncak ayısının arkasına geçemediğini
ve gölge oluştuğunu fark etti.”
Yukarıdaki metni okuyan kişi ışık ile
Buzlu cam ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisine
ulaşamaz?
Şemada boş bırakılan kutulara hangisi
A) Işık aydınlanmayı sağlayan bir ener-
yazılabilir?
jidir.
I II B) Işık her maddeden geçemez.
A) Cam Yarı saydam C) Parlak yüzeylere çarpan ışık ışınları
B) Duvar Yarı saydam yansımaya uğrar.
C) Cam Pürüzsüz madde D) Işığı geçirmeyen cisimlerin arkasında
D) Demir Yarı saydam gölge oluşur.

99
test 48
Ünite
5

5. Maddeler ışık geçirgenliğine göre grup- 8. Işık kaynağının önüne sırasıyla X, Y, Z


landırılarak aşağıdaki tabloya yazılmıştır. cisimleri konuluyor. Bu cisimlerin ışık
geçirgenlikleri sırasıyla Y > X > Z olarak
Saydam Opak gözlemleniyor.
madde madde
1. Su Tahta Buna göre X, Y, Z cisimleri hangisi gibi
olabilir?
2. Hava Duvar
3. Demir Cam X Y Z
4. Şeffaf poşet Taş A) Yağlı kağıt Cam Duvar
Tabloda bir satırda hata yapılmıştır. B) Cam Duvar Yağlı kağıt
Hatalı satır hangisidir? C) Duvar Cam Yağlı kağıt
D) Cam Yağlı kağıt Duvar
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

9. Yüzeye gönderilen ışık ışını şekildeki gibi


yansıyor.
6. Ay tutulmasını modellemek isteyen bir
öğrenci üç tane topu aşağıdaki gibi diz- N
miştir.
X Y Z
Buna göre, X, Y, Z topları hangi gök ci-
simlerini temsil etmektedir? G 40°
A
X Y Z M Buna göre gelme açısı kaç derecedir?
A) Ay Güneş Dünya A
A) 40 B) 50 C) 30 D) 20
OKUL

B) Dünya Ay Güneş
C) Güneş Ay Dünya 10. ● Gölge oyunu
D) Güneş Dünya Ay ● Güneş ve Ay tutulması
Yukarıdaki olaylar ışığın hangi özelli-
ğinin kanıtıdır?
7. Işığın yansıması aşağıdaki şekilde gös- A) Işık bir enerjidir.
terilmiştir.
B) Işık bazı maddelerden geçer.
N C) Işık doğrusal yolla yayılır.
a d D) Işık maddeler tarafından soğurulur.

b c
11. Cisimlerin ışık geçirgenliğini test etmek
isteyen öğretmen sınıfa el feneri, cam,
tahta ve buzlu cam getiriyor. El fenerini
Bu gösterimde b ve d harfleri hangi sırasıyla bu nesnelere tutuyor.
kavramları temsil etmektedir?
Işığın bu nesnelerden geçme miktarla-
b d rı çoktan aza doğru nasıl olur?
A) Gelme açısı Yansıyan ışın A) Cam > Buzlu cam > Tahta
B) Gelen ışın Yansıma açısı B) Cam > Tahta > Buzlu cam
C) Gelme açısı Yansıma açısı C) Tahta > Cam > Buzlu cam
D) Gelen ışın Yansıyan ışın D) Tahta > Buzlu cam > Cam

100
test 49
BİYOÇEŞİTLİLİK
Ünite
6

1. Biyoçeşitlilik insan yaşamının vazgeçil- 3. Canlı Canlı


mez unsurudur. İnsanların gereksinimi Sayısı Sayısı
olan yiyecek, giyecek, ilaç ve bunlar için
gerekli olan gereçler hep doğadan sağ-
lanır. Küresel ısınmanın yavaşlatılması,
ormanlar sayesinde olmaktadır.
Canlı Canlı
A B C Türü A B C Türü
Göller, sulak alanlar ve bataklıklar su
akışını düzenleme gibi işlevlere sahiptir.
Biyoçeşitlilik, yaşam için sağladığı bu İlaç kullanımından İlaç kullanımından
önce sonra
önemli yararlarına rağmen büyük bir hız-
la yok olmakta, tropik yağmur ormanları, Tarımsal bir alanda ilaç kullanımından
sulak alanlar gibi biyoçeşitliliğin zengin önce ve sonra canlı sayısındaki değişimi
olduğu yerler insan eliyle zarara uğratıl- gösteren grafikler yukarıda verilmiştir.
makta veya bozulmaktadır. Grafiklere göre aşağıdakilerden han-
gisi yanlıştır?
Biyoçeşitlilikle ilgili yukarıdaki metni
okuyan bir kişi aşağıdaki sonuçlardan A) A canlısının nesli tükenmiştir.
hangisine ulaşamaz? B) B canlısı ilaçtan olumlu etkilenmiştir.
A) İnsan yaşamı için gerekli olan gereç- C) C canlısı ilaçtan en çok etkilenmiştir.
ler doğadan karşılanır. D) B canlısının sayısı artmıştır.
B) Biyoçeşitlilik insan etkileri nedeniyle
zarar görmektedir. G
A
C) Biyoçeşitliliğin azalması küresel ısın- M
mayı yavaşlatmaktadır. A 4.
OKUL
Kelaynak Moa
D) Göller, sulak alanlar ve bataklıklar su Mamut Dinazor
akışının düzenlenmesinde rol oyna-
maktadır. Yukarıdaki tabloda nesli tükenen hay-
vanların bulunduğu kutular boyandı-
ğında tablonun görünümü nasıl olur?
2. Aşağıdaki canlılardan hangisinin ülke- A) B)
mizde nesli tükenme tehlikesi altında
değildir?
C) D)
A) B)

5. I. Aşırı avlanmayı engellemek


Kelaynak Bozayı II. Kimyasal gübre kullanmak
C) D) III. Çöpleri çevreye atmamak
Biyoçeşitliliği olumsuz etkileyen fak-
törleri ortadan kaldırmak için hangileri
yapılmalıdır?
A) I ve III B) I ve II
Deniz kaplumbağası Güvercin
C) II ve III D) I, II ve III

101
test 49
Ünite
6

6. Öğretmenin sorduğu sorulara öğrenciler 9. I. Asya fili


aşağıdaki cevapları veriyorlar. II. Kunduz
Aslı: Moa III. Kardelen
Mesut: Kelaynak IV. Anadolu leoparı
Halil: Panda V. Deniz kaplumbağası
Aşağıdakilerden hangisi öğretmenin Yukarıdaki hayvanlardan kaç tanesi ül-
sorduğu sorulardan biri değildir? kemizde nesli tükenmiş hayvanlardır?
A) Ülkemizde nesli tükenen canlılara ör- A) 5 B) 4 C) 3 D) 2
nek verir misiniz?
B) Ülkemizde nesli tükenme tehlikesin-
de olan canlılara örnek verir misiniz? 10.
Canlı türü
C) Dünya’da nesli tükenen canlılara ör- sayısı
nek verir misiniz?
D) Dünya’da nesli tükenme tehlikesinde-
ki canlılara örnek verir misiniz?

7. • Ağaçların bilinçsizce kesilmesi biyo-


çeşitliliği arttırır / azaltır. K L M N Bölge
• Mamut / bozayı ülkemizde nesli tü-
Yukarıdaki grafiğe göre biyolojik çe-
kenme tehlikesindeki canlılardır.
şitliliğin en çok olduğu bölge hangisi-
Yukarıdaki cümlelerin doğru olması G dir?
A
için sırasıyla hangi kelimeler kullanıl- M
malıdır? A
OKUL
A) K B) L C) M D) N

A) arttırır, bozayı 11. Biyoçeşitliliğin kaybı birçok şekilde olabi-


B) azaltır, bozayı lir. Bunların en önemli ve geri dönüşüm-
C) arttırır, mamut süz olanı türlerin sayılarının yok olması-
D) azaltır, mamut dır. Türlerin yok olması doğal bir süreç
sonucu olduğu gibi insan etkilerinin de
bir sonucudur. Ülkemizde de bazı türlerin
8. Aşağıdaki canlılardan hangisinin ül- yok olması biyoçeşitliliği etkilemiştir.
kemizde nesli tükenme tehlikesi altın-
dadır? Aşağıdaki canlılardan hangisinin
A) B) ülkemizde nesli tükenmiştir?
A) B)

Portakal Akdeniz foku


Kelaynak Van kedisi
C) D)
C) D)

Papatya Sincap Asya fili Kardelen

102
test 50
BİYOÇEŞİTLİLİK
Ünite
6

1. 3. Nesli tükenmiş hay-


Türkiye’nin Biyoçeşitliliği
Nerg�s Moa
vanların bulunduğu
Ülkemizin Asya ve Avrupa kıtaları yapraklar koparıldı-
arasında bir köprü görevi görmesi, ğında çiçeğin görü-
ayrıca çok değişik iklim ve coğrafi Mamut Kelaynak nümü nasıl olur?
yapıya sahip olması nedeni ile bitki
ve hayvan türleri bakımından olduk-
ça zengin bir çeşitliliğe sahiptir. 120
memeli, 413 kuş, 93 sürüngen, 18 A) B)
kurbağagil, 276 deniz balığı, 192
tatlı su balığı ve 60.000-80.000 bö-
cek türü bulunmaktadır. Ülkemizde
bulunan bitki türlerinin %30’u en-
demiktir. Tüm bu yönleriyle Türkiye, C) D)
biyolojik çeşitlilik bakımından dün-
yada eşsiz bir yere sahiptir.
İnternet Haberi

Türkiye’nin biyoçeşitliliği ile ilgili yukarı-


daki metni okuyan bir kişi
I. Ülkemiz biyoçeşitlilik bakımından
Dünya’nın en zengin ülkesidir. G
A
II. Ülkemizde farklı iklim tiplerinin görül- M
mesi biyoçeşitliliği etkiler. A OKUL

III. Ülkemizdeki bitki türlerinin %30’u sa-


dece ülkemizde yetişen bitkilerden
oluşmaktadır. 4. Canlı çeş�tl�l�ğ�

Yorumlarından hangilerini yapabilir?


A) Yalnız I B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

Zaman
2. Nesli Bir bölgedeki canlı çeşitliliğinin zamanla
Canlı türü Nesli tükenme
tükenmiş tehlikesinde değişimi grafikteki gibidir.
Kardelen  Bu değişimin sebebi aşağıdakilerden
Asya fili hangisi olabilir?

Deniz A) Bölgede zirai ilaç kullanımının azal-
 ması
kaplumbağası
Kunduz  B) Bölgede ağaçlandırma çalışmalarının
artması
Yukarıdaki tabloyu dolduran Fatih kaç C) İnsanlarda çevre bilincinin oluşması
tane doğru işaretleme yapmıştır?
D) Bölgede sanayileşmenin artması
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

103
test 50
Ünite
6

5. “Bir bölgede sanayileşmenin hızla artma- 8. Ülkemizde Ülkemizde nesli


sı sonucu hava kirlenmeye başlamıştır. nesli tükenen tükenme teh-
Sanayi bölgesinde oluşan atıkların do-
canlılar likesindeki canlılar
ğaya bırakılması sonucu toprak kirlenmiş
ve bitki örtüsü zarar görmüştür. Tüm bu 1. Kunduz Kardelen
olumsuzluklar canlı çeşitliliğinde azalma- 2. Kelaynak Asya fili
ya neden olmuştur.” 3. Anadolu aslanı Bozayı
Yukarıdaki metne göre aşağıdakiler- 4. Anadolu leoparı Akdeniz foku
den hangisine ulaşılamaz?
Yukarıdaki tabloyu hazırlayan Kaan
A) Sanayileşme sonucu hava kirliliği kaç numaralı satırda hata yapmıştır?
oluşmuştur.
B) Bölgede yeni canlı türleri ortaya çık- A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
mıştır.
C) Sanayi atıkları toprak kirliliğine sebep 9. Bir ülkenin
olmuştur. biyoçeşitliliğinin fazla
D) Bitki örtüsü zarar görmüştür. olması zenginliktir.

D Y
6.
Çevre kirliliğinin Ormanların
artması tahrip
biyoçeşitliliği edilmesi canlı
G
A olumsuz çeşitliliğini
Kunduz Anadolu leoparı M etkilemez. azaltır.
A
OKUL
D Y D Y
1.çıkış 2.çıkış 3.çıkış 4.çıkış

Yukarıdaki ifadelerden doğru olanlar


için D, yanlış olanlar için Y yolu izlen-
Asya fili diğinde hangi çıkışa ulaşılır?
Yukarıda adı geçen hayvanların ortak
A) 1. çıkış B) 2. çıkış
özelliği nedir?
C) 3. çıkış D) 4. çıkış
A) Ülkemizde yaşayan canlılardır.
B) Ülkemizde nesli tükenme tehlikesin- 10. Aşağıda verilen canlılardan hangisi-
deki canlılardır. nin nesli dünyamızda henüz tükenme-
C) Ülkemizde nesli tükenmiş canlılardır. miştir?
D) Dünya’da nesli tükenmiş canlılardır. A) B)

7. Aşağıdakilerden hangisi biyoçeşitliliği


tehdit eden insan kaynaklı faaliyetler-
den biri değildir? Moa Panda

A) Çayırların aşırı otlatılması C) D)


B) Makineli tarıma geçme
C) Nüfus artışı
D) Toprak kayması
Tazmanya kaplanı Dinazor
104
test 51
BİYOÇEŞİTLİLİK
Ünite
6

1. 2. Sel
Çocuklar, biyoçeşitlilik tüm
dünyanın ortak zenginliğidir. Deprem
Bugünün ihtiyaçlarını karşıla- Bitki ötrüsünün korunması
yarak gelecek kuşaklara da bu Nüfus artışı
çeşitliliği aktarabilmek ama-
cıyla biyoçeşitliliğin korunması İbrahim tabloda biyoçeşitliliği olumlu
gerekir. O zaman bizler de bi- etkileyen olaylara , olumsuz etkile-
yen olaylara  işareti koyacaktır. İşa-
yoçeşitliliği korumak için alma-
retlemeyi hangisi gibi yaparsa doğru
mız gereken önlemlerin yazılı
cevap vermiş olur?
olduğu pankartlar hazırlayıp
koridorlara asalım. A)  B)  C)  D) 

   
Bir grup öğrenci öğretmenlerinin istediği    
pankartları aşağıdaki gibi hazırlamıştır.    

Mete
3. Defne, bazı canlı türlerinin ülkemizin bi-
Çiftçiler aşırı otlatmanın bitkilerin yolojik çeşitliliğine ait olup olmadıklarına
aşırı toplanmasının ormanların tah- göre gruplandırıyor.
rip edilmesinin biyoçeşitliliğe zarar
verdiği konusunda bilinçlendirilme- 1. Grup 2. Grup
lidir. Alabalık Zürafa
G
A Ankara keçisi Fil
Sibel M
A Van kedisi Leopar
Canlıların nesillerini koruma altına
OKUL

Bu gruplandırmaya göre aşağıdakiler-


almak için tabiat parkları ve doğal den hangisi 1. grupta yer alır?
yaşam alanları oluşturulmalıdır.
A) Bozayı B) Timsah
C) Gergedan D) Zebra
Tuna
Balıkçılık ve avlanmanın aşırı yapıl- 4. ( ) Kelaynak, bir zamanlar ülkemizde ya-
ması engellenmelidir. şamış ancak nesli tükenmiş bir canlıdır.

( ) Deniz kaplumbağası ülkemizde nesli
Buna göre hangi öğrencilerin hazır- tükenmekte olan bir canlıdır.
ladığı pankartlar öğretmenin isteğine
uygundur? ( ) Kunduz ülkemizde nesli tükenmiş bir
canlıdır.
A) Mete, Sibel, Tuna
Yukarıda verilen ifadelerden doğru olan-
B) Mete, Sibel ların başına D, yanlış olanların başına Y
harfi konulacaktır.
C) Mete, Tuna
Buna göre parantez içine yazılacak
D) Sibel, Tuna
harfler nasıl olur?
A) D B) Y C) Y D) Y
Y D Y D
Y D D Y

105
test 51
Ünite
6

5. Ülkemizde nesli tükenmiş 7. Bir bölgede yaşayan bir canlı türüne ait
Canlı bireylerin sayısı hızla azalmaktadır.
canlı mıdır?
A Evet Bu azalmanın sebebi aşağıdakilerden
B Hayır hangisi olabilir?
A) Canlının beslendiği bitkilere zirai ilaç
Mert, tablodaki A ve B canlılarıyla ilgi-
verilmesi
li soruya belirtilen cevapları vermiştir.
Mert’in cevapları doğru olduğuna göre B) Bölgede organik tarıma geçilmesi
A ve B canlıları hangi seçenekteki gibi C) Ağaçlandırma çalışmalarının yapıl-
olabilir? ması
D) İnsanlara çevre eğitimi verilmesi
A B
A) Kunduz Anadolu Leoparı
B) Kelaynak Kardelen
C) Kunduz Kardelen
D) Nilüfer Dinazor 8. Bir bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin ve
çeşitlerinin sayıca zenginliği biyolojik çe-
şitlilik anlamına gelir.
Aşağıdakilerden hangisi biyoçeşitlili-
ğin azalmasına neden olmaz?
A) Doğal kaynakların tahribatı
G B) İnsan nüfusunun azalması
A
M C) Doğal yaşam alanlarının zarar gör-
A
OKUL
mesi
D) Canlıların neslinin tükenmesi
6. Öğretmen : “Canlı türlerinin yok olma se-
bepleri nelerdir?”

Bilinçsiz avlanma
Özge
9. Aşağıdaki canlılardan hangisi ülke-
mizde nesli tükenmiş canlılardan biri
Ormanların yakıl- değildir?
ması
Elif A) B)

Milli parkların oluş-
turulması
İlker

Kunduz Anadolu aslanı


Bilinçsiz kentleşme
Ali C) D)
Öğretmenin sorusuna hangi öğrenci
yanlış cevap vermiştir?
A) Özge B) Elif
C) İlker D) Ali Asya fili Hamsi

106
test 52
BİYOÇEŞİTLİLİK
Ünite
6

1. 3. Bir bölgede yaşayan


K L canlı türlerinin sayısı ve
Bölgesi Bölgesi çokluğuna biyoçeşitlilik
denir.
 3 farklı me-  4 farklı memeli
D Y
meli türünden türünden 10’ar
20’şer tane tane Çevre kirliliği Asya fili
 2 farklı kuş  5 farklı ağaç biyoçeşitliliğin ülkemizde
türünden 10’ar türünden 10’ar azalmasına nesli tükenmiş
tane tane yol açar. bir canlıdır.
 5 farklı sürün-  3 farklı kuş
D Y D Y
gen türünden türünden 5’er
1.çıkış 2.çıkış 3.çıkış 4.çıkış
15'er tane tane
Yukarıdaki ifadelerden doğru olanlar
K ve L bölgelerinde bulunan canlı türleri için D, yanlış olanlar için Y yolu izlene-
ve canlı sayıları yukarıda verilmiştir. rek kaçıncı çıkışa ulaşır?
Buna göre A) 1. çıkış B) 2. çıkış
Buket: K bölgesindeki biyoçeşitlilik L böl- C) 3. çıkış D) 4. çıkış
gesinden fazladır.
Zehra: L bölgesindeki biyoçeşitlilik K böl-
gesinden fazladır. G
A
Ozan: L bölgesindeki canlı sayısı K böl- M
gesinden fazladır. A 4. Mete → Kardelen
OKUL

Öğrencilerin yaptığı yorumlardan han-


gileri hatalıdır?
A) Buket ve Zehra
B) Buket ve Ozan Aslı → Mamut

C) Zehra ve Ozan
D) Buket, Zehra, Ozan
Buse → Kelaynak
2. Dört bölgeye ait canlı türü sayısı şekilde
gösterilmiştir.

K Yukarıdaki öğrencilerden hangisi ya
L da hangileri ülkemizde nesli tükenme
M tehlikesiyle karşı karşıya olan canlıla-
ra örnek vermiştir?
N
A) Mete, Buse B) Yalnız Mete
C) Aslı, Buse D) Yalnız Buse
Bu grafiğe göre hangi bölgedeki biyo-
lojik çeşitlilik en azdır?
A) K B) L C) M D) N

107
test 52
Ünite
6

5. Canlı sayısı 7. I. Çöpleri çevreye atmak


II. Aşırı avlanmayı önlemek
III. İnsanlara çevre eğitimi vermek
Yukarıdaki durumlardan hangisi ya da
hangileri bir bölgede yaşayan canlı
türü sayısını olumsuz etkiler?
Zaman
A) Yalnız I B) I ve II
Zaman içerisinde A canlı türünün sayısın- C) II ve III D) I, II ve III
daki değişim grafikteki gibidir.
Bu değişikliğin nedeni hangisi ola-
maz?
A) A türünün aşırı avlanması
B) A türünün yaşadığı bölgede sanayi-
leşmenin artması 8. Biyoçeşitliliği tehdit eden en önemli unsur
C) A türüne zarar verebilecek zirai ilaç insandır.
kullanımı Aşağıdakilerden hangisi insanların bi-
D) A türünün yaşadığı bölgenin ağaçlan- yoçeşitliliğe olumsuz etkilerinden de-
dırılması ğildir?
A) Doğal kaynakların tahrip edilmesi
G B) Zirai ilaç kullanımının azalması
A
M C) Baraj yapımı sırasında bitki örtüsü-
A
OKUL
nün tahrip edilmesi
D) Arazi açmak için ormanların yakılması

6. 1. Mamut
2. Bozayı 9. Ülkemizde nesli
3. Deniz kaplumbağası tükenme tehlike-
sinde olan Akde-
4. Kardelen niz fokunu koru-
5. Dinazor mak için öğrenciler
öneride bulunuyor.
6. Orkide
Yukarıda verilen canlılardan hangileri- Hangi öneri doğru değildir?
nin nesli tükenme tehlikesi altındadır?
A) Denizleri kirletmeyelim.
A) 1 - 2 - 3 B) Besin bulmalarını kolaylaştıralım.
B) 2 - 3 - 4 - 6 C) Üreme alanlarını koruyalım.
C) 1 - 3 - 4 - 6 D) Akdeniz fokuyla beslenen canlı türü-
D) 3 - 4 - 6 nü arttıralım.

108
test 53
İNSAN VE ÇEVRE İLİŞKİSİ
Ünite
6

1. 3. Toprak kirliliği canlı çeşitliliğini tehtit eden


unsurlardandır.
Aşağıdaki durumlardan hangisinin
toprak kirliliğine etkisi yoktur?
A) Çöplerin doğaya bırakılması
B) Bilinçsizce kullanılan zirai ilaçlar
C) Asit yağmurları
D) Taşıtlardan salınan gazlar
Karadenizde 31 Mart ile 10 Nisan tarihle-
ri arasında 11 günde 37 yunus ölü olarak
kıyıya vurdu. Yunus ölümleri konusunda
açıklama yapan Giresun Su Ürünleri
Kooperatifi Başkanı “Türkiye’de yunus 4. Çevre sorunlarına çözüm bulmak isteyen
avcılığı 80’li yıllarda yasaklandı. Yunus öğrenciler aşağıdaki önerileri sunuyorlar.
ölümlerinin sebepleri ............... Eda : Organik tarım çevre sorunlarının
İnternet Haberi azalmasını sağlar.
Yukarıdaki gazete haberinin devamı Seda : Fabrika bacalarına filitre takmak
aşağıdakilerden hangisi olamaz? hava kirliliğini önler.

A) Yunusların bölgede balık avlamak Beyza : Toplu taşıma araçlarını kullan-


için kullanılan ağlara takılması mak atmosfere daha az zararlı
G gaz gönderilmesini sağlar.
A
B) Denizlerde meydana gelen aşırı kir- M
Hangi öğrencilerin önerileri doğru-
lenme A OKUL dur?
C) Yunusların beslenmek için yeterince
A) Eda, Seda, Beyza
balık bulamaması
B) Eda, Seda
D) Sanayileşme sonucunda fabrika ba-
C) Seda, Beyza
calarından çıkan zehirli gazlar.
D) Eda, Beyza

2. Belinay’a annesi havanın çok kirli oldu- 5.


ğunu bu yüzden dışarı çıkarken maske İnsan faaliyetleri çevreye
takması gerektiğini söylüyor. zarar vermez.
Havanın bu duruma gelmesine hangi- Çevre canlı ve cansız
si neden olmamıştır? varlıklardan oluşur.
A) Taşıtlardan havaya yayılan zararlı Çevre kirliliği canlı
gazlar çeşitliliğini etkilemez.
B) Kalitesiz kömür kullanımı sonucu olu- Yukarıdaki ifadeleri doğru (D) veya
şan gazlar yanlış (Y) olarak işaretleyen Akif’in ce-
C) Plastik şişelerin doğaya atılması vabı aşağıdakilerden hangisidir?
D) Fabrika bacalarından çıkan zehirli A) D - D - Y B) Y - D - Y
gazlar
C) Y - Y - D D) D - Y - D

109
test 53
Ünite
6

6. a. Kuraklık 9. Öğretmen, öğrencilerinden aşağıdaki tab-


b. Buzulların erimesi loyu doğru (D) veya yanlış (Y) olarak dol-
durmalarını istiyor.
c. Canlı çeşitliliğinin artması
d. Çölleşme Çevreye en fazla zararı insan
faaliyetleri verir.
Yukarıda verilenlerden hangileri küre-
sel ısınmanın sonuçlarıdır? Çevre canlı ve cansız
varlıklardan oluşur.
A) a, b, d B) a, b, c Doğal afetler çevrenin şekil-
C) a, b, c, d D) b, c, d lenmesinde etkilidir.

Arzu, tabloyu doğru doldurduğuna


göre tablonun görünümü nasıldır?
7. Öğretmen ağaçların canlılar için önemini
sormuştur. Öğrenciler aşağıdaki cevapla- A) D B) D C) D D) Y
rı vermiştir. D Y D D
Derin : Dünya’nın oksijen kaynağıdır. Y Y D D
Defne : Erozyona sebep olurlar.
Öğrencilerin cevapları ile ilgili ne söy-
lenebilir? 10. Öğretmen öğrencilerinden insan ve çev-
re konusuyla ilgili öğrendiklerini yazmala-
A) Her ikisi de doğrudur. rını istiyor.
B) Derin doğru Defne yanlış söylemiştir. G
A Filiz defterine aşağıdakileri yazıyor:
C) Defne doğru Derin yanlış söylemiştir. M • Arıtma tesislerinin kurulması su kirlili-
D) Her ikisi de yanlış söylemiştir. A
OKUL ğini azaltır.
• Fabrikalardan çıkan zehirli gazlar ha-
vayı kirletir.
8. Nesli tükenme tehlikesinde olan kardelen • Ülkemizde nesli tükenen canlı türü
bitkisinin resmini gösteren öğretmen, bu yoktur.
bitkiyi nasıl koruyabileceğimizi öğrencile- • Toplu taşıma araçlarının kullanımı
rine soruyor. hava kirliliğini azaltır.
Öğrenciler aşağıdaki önerilerde bulunu- Filiz’in yazdığı bilgilerden kaç tanesi
yorlar. doğrudur?
Hasan: K
 ardelenin neslinin tükenme ne-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
denlerini araştıralım.
Hüseyin: Kardelenin tohumlarını koruya-
lım.
Barış: K
 ardelenin seralarda üretilmesini
11. Yanda gösteri-
sağlayalım.
len olay ilk ola-
Hangi öğrencilerin önerileri doğru- rak aşağıdaki-
dur? lerden hangisini
etkiler?
A) Hasan, Hüseyin
B) Hasan, Barış
A) Toprak B) Hava
C) Hüseyin, Barış
C) Deniz D) Göl
D) Hasan, Hüseyin, Barış

110
test 54
İNSAN VE ÇEVRE İLİŞKİSİ
Ünite
2

1. Evsel atıkların ve fabrika atıklarının 4. Aynı büyüklükte dört kasabada bulunan


sulara karışması, aşağıdakilerden han- araba sayıları verilmiştir.
gisine neden olmaz?

A) İçme suları kirlenir.
 
B) Su kirliliği meydana gelir.
C) Nehir ve denizlerde yaşayan canlılar 
zarar görür.

D) Havadaki zehirli gaz birikimi artar.



   

Bu kasabalarla ilgili aşağıdaki ifade-


lerden hangisi yanlıştır?
2. Aşağıda bir şehirde yaşanan hava kirliliği
gösterilmiştir. A) Hava kirliliğinin N kasabasında daha
fazla olması beklenir.
B) N kasabasında yaşayan insanlar toplu
taşımaya önem vermelidir.
C) M kasabasında solunum yolu hasta-
lıkları daha az görülür.
G D) K ve L kasabalarında hava kirliliğini
A
M önlemek için çalışma yapmaya gerek
A
OKUL
yoktur.
Bu şehirde yaşayan insanların hangi
organı daha çok zarar görür?
A) Karaciğer B) Kalp
C) Akciğer D) Mide
5.



Yukarıda fabrika, ev ve iş yerlerinden
3. İnsanlar yaşadıkları çevreyi korumak
çevreye bırakılan atık maddeler gösteril-
için aşağıdaki davranışlardan hangisi-
miştir.
ni yapmamalıdır?
Bu atık maddeler aşağıdaki çevre so-
A) Ağaçlandırma çalışmaları yapılmalı
runlarından hangisine neden olmaz?
B) Orman yangınlarını önleyici tedbirler
alınmalı A) Hava kirliliği
C) Toplanan çöpler yakılarak yok edilmeli B) Su kirliliği
D) Fabrika bacalarına filtre takılmalı ve C) Toprak kirliliği
atık sular arıtılarak çevreye bırakılmalı D) Işık kirliliği

111
test 54
Ünite
6

6. Çevre so- 8. Aşağıda verilen hayvanlardan hangisi


runları ile il- ülkemizde koruma altında değildir?
gili bir çizim
A) B)
yanda gös-
terilmiştir.

Kelaynak Akdeniz foku

Çizimdeki balığın tuttuğu pankarta, C) D)


I. Fabrika atıklarını arıtarak suya bıra-
kınız.
II.
Bizi beslemek istiyorsanız, kanalizas-
yon atıklarını suya bırakınız. Deniz kaplumbağası Güvercin
III. Suları kirletirseniz, bizleri öldürürsü-
nüz.
yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da
hangileri yazılabilir?
A) Yalnız III B) I ve II
C) I ve III D) I, II ve III
G 9.
A
M
7. A
OKUL

Bir ormana verilen zarar yukarıda göste-


Meksika'nın Cajititlan gölünde meydana rilmiştir.
gelen çevre felaketi nedeniyle yaklaşık 53 Bu çevre sorunun gerçekleşmesi,
ton ölü balığın kıyıya vurduğu bildirildi.
I. Havadaki oksijen oranının azalması-
İnternet Haberi na
Ceyda, internet sitesinde yukarıdaki ha- II.
Erozyonun gerçekleşme oranının art-
beri okumuştur. masına
Ceyda haberi okuduğunda hangi çev- III. Ormanda yaşayan canlıların yaşama
re sorunu aklına gelmiştir? ve çoğalma alanlarının azalmasına

A) Hava kirliliği yukarıdaki ifadelerden hangisine ya


da hangilerine neden olur?
B) Su kirliliği
C) Toprak kirliliği A) Yalnız III B) I ve II

D) Görüntü kirliliği C) I ve III D) I, II ve III

112
test 55
İNSAN VE ÇEVRE İLİŞKİSİ
Ünite
6

1. 3.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) dün-
yanın en kirli 20 şehrinden 13’ünün
Hindistan’da olduğunu tespit etti.
Bu nedenle ülkedeki su kütleleri
ekosistem için daha sağlıklı hale
getirilmeye çalışılıyor. Özel bir şirket
tarafından geliştirilen bir makine su
üzerindeki her türlü yabani ot kütle-
sini temizleyebiliyor.
Çevre kirliliği, doğal dengeyi bozan ve
kaynağı insan olan zararlardır. Doğal İnternet Haberi
çevrenin kirlenmesi tüm dünyanın ortak
sorunudur. Dünya nüfusunun artması ve Çocuklar incelediğimiz ör-
bu nüfusun ihtiyaçları insan eliyle yaratı- nekten yola çıkarak sizler de
lan kirliliği hızlandırmaktadır. ülkemizdeki kirliliği azaltma-
Yapılan araştırmalara göre her yıl 5 yaş ya yönelik çözüm önerileri
altındaki 1.7 milyon çocuk, kirliliğin ne- sunar mısınız?

den olduğu hastalıklar yüzünden yaşa-
mını kaybetmektedir. Ege: Geri dönüşüm ve kazanım tesisleri
kurarak aktif şekilde kullanımını
İnternet Haberi sağlamalıyız.
Çevre kirliliği ile ilgili yukarıdaki habe- G Cem: Sanayi alanlarını yerleşim alanla-
ri okuyan Ayşe aşağıdaki sorulardan A rından uzaklaştırmalı ve filtreleme
hangisine cevap bulamaz? M
A çalışmaları yapmalıyız.
OKUL

A) Çevre kirliliği nedir? Sude: Organik tarıma geçmeli, kimyasal


B) Çevre kirliliğinin sebepleri nelerdir? gübre kullanımını azaltmalıyız.
C) Çevre kirliliğinin sonuçları nelerdir? Ela: Atık su arıtma tesislerinin sayısını
arttırmalıyız.
D) Çevre Kirliliğini önlemek için alınması
gereken tedbirler nelerdir? Hangi öğrencinin çözüm önerisi hava
kirliliğini önlemek için uygundur?

2. A) Ege B) Cem
Hava kirliliği en büyük
çevre sorunlarından biridir. C) Sude D) Ela
Hava kirliliğinin artması
biyoçeşitliliği azaltır.

Mesut, hava kirliliğini azaltacak önlemler- 4. I. Fosil yakıtların kullanımını azaltmak


le ilgili bir araştırma ödevi hazırlayacaktır. II. Bacalara filtre takmak
Ödevinde aşağıdakilerden hangisine III. Binalara ısı yalıtımı yapmak
yer veremez? Yukarıdaki uygulamalardan hangisi ya
A) Fabrika bacalarına filtre takmak da hangileri hava kirliliğini azaltmaya
yöneliktir?
B) Ağaç kesimini arttırmak
C) Toplu taşıma kullanımını arttırmak A) Yalnız I B) I ve II
D) Kömür kullanımını azaltmak C) I, II ve III D) II ve III

113
test 55
Ünite
6

5. Öğretmen: “Ormanları bilinçsizce yok et- 8.


menin sonuçları nelerdir?” Bilinçsiz kentleşme
Çevre konu-
ve sanayileşme,
Öğretmenin sorusuna öğrencilerin verdi- sunda insan-
hızlı nüfus artışı
ği cevaplar aşağıdaki gibidir. ların yeterince
gibi insan kaynaklı
eğitilmemesi
Ezgi: Çölleşmeye neden olur. olaylar
Sezgi: Hava kirliliğinin artmasına neden Yukarıdaki kartlarda verilenler aşağı-
olur. dakilerden hangilerine neden olabilir?
Sevgi: Biyoçeşitlilik artar. I. Canlı çeşitliliğinin azalmasına
Hangi öğrenci ya da öğrenciler soruyu II. Doğal yaşam alanlarının yok olması-
doğru cevaplamıştır? na
A) Ezgi - Sezgi B) Ezgi - Sevgi III. Canlılar arasındaki beslenme ilişkile-
rinin bozulmasına
C) Sezgi - Sevgi D) Yalnız Ezgi
A) I ve II B) II ve III
C) I ve III D) I, II ve III
6. Aşağıdakilerden hangisinde hava kir-
liliğinin canlı yaşamı için olumsuzluk-
larından bahsedilmemiştir?
A) Canlı çeşitliliğinin azalmasına sebep
olur. 9. Ormanlarla ilgili ödev hazırlayan iki arka-
B) Solunum yolu hastalıklarına neden G daş aşağıdaki bilgileri veriyor.
A
olur. M Onur: “Erozyonu ve toprak kaymasını
C) Asit yağmurlarına sebep olur. A OKUL önler.”
D) Doğal kaynakların artmasına sebep Mete: “Canlıların oksijen kaynağıdır.”
olur.
Onur ve Mete’nin söyledikleriyle ilgili
olarak yapılan yorumlardan hangisi
doğrudur?
7.
Çarpık kentleşme sa-
A) İkisi de doğru söylemiştir.
dece bitkilere zarar verir.
B) İkisi de yanlış söylemiştir.
D Y C) Onur doğru Mete yanlış söylemiştir.
D) Mete doğru Onur yanlış söylemiştir.
Çevre sorun- Çevre konu-
ları türlerin sunda insan-
azalmasını ların eğitilmesi
sağlar. sorunları
azaltır.
D Y
1.çıkış 2.çıkış D Y
10. Aşağıdakilerden hangisi doğal denge-
3.çıkış 4.çıkış yi bozmaz?
Yukarıdaki şemada doğru yoldan gi- A) İklimin değişmesi
dildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
B) Bilinçsiz avlanma
A) 1. çıkış B) 2. çıkış C) Toprağın korunması
C) 3. çıkış D) 4. çıkış D) Canlı çeşitliliğinin azalması

114
test 56
İNSAN VE ÇEVRE İLİŞKİSİ
Ünite
6

1. 3. Aşağıdaki tabloda üç farklı bölgede ya-


şayan canlı türlerinin sayısında meydana
gelen değişim gösterilmiştir

ilk durumda 30 yıl sonra


Bölgeler
tür sayısı tür sayısı
K 2000 1600
L 1800 1750

M 2300 2150
Konya il sınırları içinde bulunan Akşehir
gölü flamingoların yaşam ve üreme ala- Sadece tablodaki veriler dikkate alınarak
nıdır. Kurak geçen mevsimler nedeniyle I. K bölgesinde yok olan tür sayısı L böl-
yağışların az olması sazlık alanların, gesinde yok olan tür sayısından faz-
tamamen kurumasına neden olmuştur. ladır.
İyice küçülen açık su alanlarında üreye-
II. 30 yıllık süre içinde biyoçeşitliliği en
meyen flamingolar başka alanlara göç
etmeye başlamıştır. çok azalan bölge K bölgesi olmuştur.

İnternet Haberi III. Bölgelerde biyoçeşitliliğin azalmasın-


da çevre sorunları etkili olmuştur.
Flamingoların Akşehir gölünü terk et-
mesinin sebebi aşağıdakilerden han- Yapılan yorumlardan hangileri doğru-
gisidir?
dur?
A) Kimyasal ilaçların kullanımı
G A) I ve II B) I ve III
B) Fabrika atıklarının göl sularına karış- A
ması M C) II ve III D) I, II ve III
C) Kuraklık nedeniyle yaşam alanlarının A OKUL

yok olması
D) Flamingoların aşırı avlanması

2. 4. Sorular:
Ülkemiz biyoçeşitlilik
bakımından zengin bir
1. Ülkemizde nesli tükenmekte olan bir
canlı söyler misiniz?
ülkedir.
2. Ülkemizde nesli tükenmiş bir canlı
D Y söyler misiniz?
Cevaplar:
Biyoçeşitliliğin Bir ülkenin biyoçe-
1. Kelaynak
azalması can- şitliliği ekonomik
lılar arasındaki yönden kalkınma- 2. Anadolu leoparı
dengeyi bozar. sını sağlar. Merve, yukarıdaki sorulara belirtilen
cevapları veriyor. Buna göre Mer-
D Y D Y ve’nin sorulara verdiği cevaplar için
Kartal Aslan Kanarya Timsah ne söylenebilir?
Yukarıdaki ifadelerden doğru olanlar 1 2
için D, yanlış olanlar için Y yolu izlene- A) Doğru Yanlış
rek hangi hayvana ulaşılır?
B) Yanlış Doğru
A) Kartal B) Aslan C) Yanlış Yanlış
C) Kanarya D) Timsah D) Doğru Doğru

115
test 56
Ünite
6

5. 8. Bir bölgede yaşayan üç canlı türü ara-


Türkiye’de nesli tüken- sında aşağıdaki gibi bir beslenme ilişkisi
Canlı vardır.
miş canlılardan mıdır?
A Hayır - A canlısı B canlısı ile besleniyor.
B Evet - C canlısı A canlısı ile besleniyor.
Azra tablodaki A ve B canlıları ile ilgili so- A canlısının sayısındaki azalma aşağı-
ruya belirtilen cevapları veriyor. dakilerden hangisine sebep olmaz?
Azra doğru cevap verdiğine göre A ve A) B canlısının sayısı zamanla artar.
B canlıları hangi seçenekteki gibi ola- B) C canlısının sayısı zamanla azalır.
bilir?
C) B canlısı olumlu C canlısı olumsuz et-
A B kilenir.
A) Orkide Keklik D) Diğer canlılar etkilenmez.
B) Kunduz Bozayı
C) Keklik Kunduz 9. Atmosferdeki gaz yoğunluğunun artma-
D) Anadolu aslanı Akdeniz foku sıyla birlikte Dünya sıcaklığı artmaktadır.
Bu olaya küresel ısınma denir. Küresel
6. Başak, aşağıdaki ödevi hazırlayarak sı- ısınma sonucunda hangisinin gerçek-
nıfta sunuyor. leşmesi beklenmez?
“Son yıllarda taşıt sayısındaki artış fo- A) Canlı çeşitliliğinin artması
sil yakıt kullanımını arttırmıştır. Ayrıca G
A B) Buzulların erimesi
sanayinin gelişmesinin de sonucunda M C) Çölleşme
atmosfere daha fazla zehirli gaz gönde- A
rilmektedir.”
OKUL
D) Kuvvetli fırtınalar
Başak’ın ödevinde bahsettiği sorun
en çok hangisiyle ilgilidir?
10. I. Orman tahribatını önlemek
A) Toprak kirliliği II. İnsanları eğitmek
B) Hava kirliliği III. Arıtma tesisleri kurmak
C) Su kirliliği Yukarıdakilerden hangileri doğal ha-
D) Türlerin yok olması yatı korumak için yapılması gereken-
lerdendir?
7. Öğretmen : Bozayı, Akdeniz foku, Asya A) I, II ve III B) I ve III
fili, kunduz canlılarından hangileri ülke-
mizde nesli tükenmiş canlılardandır? C) I ve II D) II ve III

Yunus : Bozayı, Asya fili


İbrahim : Bozayı, Akdeniz foku 11. Bitmiş pillerin çevreye zarar verme-
mesi için aşağıdakilerden hangisi ya-
Utku : Asya fili, Kunduz
pılmalıdır?
Furkan : Kunduz, Akdeniz foku
A) Çöpe atılmalı
Öğretmenin sorusuna hangi öğrenci
B) Denize atılmalı
doğru cevap vermiştir?
C) Pil toplama kutularına bırakılmalı
A) Yunus B) İbrahim D) Toprağa bırakılmalı
C) Utku D) Furkan

116
test 57
YIKICI DOĞA OLAYLARI
Ünite
6

1. 4.
HABER
N Hatay’ın Enzin ilçesinde 2014 sene-
L
sinde oluşan sel felaketi jeoloji mü-
K hendisleri odası tarafından yerinde
M incelenmiştir. Sel baskını sonucu 5
kişi sel sularına kapılarak yaşamını
Türkiyi'nin Deprem Haritası yitirmiş, 15 araç, işyerleri ve konutta
maddi hasarlar oluşmuştur. Yetkili-
Yukarıda Türkiye’nin deprem haritası ve- ler sel baskınının nedenlerini aşağı-
rilmiştir. Bu haritaya göre K, L, M, N böl- daki gibi açıklamıştır.
geleri ile ilgili olan Gazete Haberi

I. K bölgesinde deprem görülme olasılı-
ğı en fazladır.
Yukarıdaki haberi sınıfta okuyan Süley-
II. M bölgesinde kesinlikle deprem mey- man öğretmen devamını öğrencilerinin
dana gelmez. tamamlamasını istemiştir. Öğrenciler ha-
III. N bölgesinde deprem görülme ihtima- beri aşağıdakilerden hangisi gibi tamam-
li L bölgesinden daha fazladır. larsa hata yapmış olur?
Yorumlardan hangileri doğrudur? A) Dere yatağının ağaç, dal, yaprak ve
molozlarla dolması yağışlara geçit
A) I ve III B) Yalnız I
vermemiş ve biriken su ani bir akışa
C) I ve II D) II ve III sebep olmuştur.
G B) Dere yatağına yapılan plansız yerle-
2. “Doğada meydana gelen, insanın engel- A şimler dere yatağını daraltarak sele
leyemeyeceği tabiat olayları vardır. Bun- M sebep olmuştur.
A
lara doğa olayları denir.” OKUL
C) Dere yatağı üzerine kurulan köprüle-
Yukarıdaki bilgiye göre aşağıdakiler- rin sel riski düşünülmeden inşaa edil-
den hangisi doğa olayı değildir? miş olması baskına neden olmuştur.
D) Levha hareketleri sonucu yer kabu-
A) Volkanlar B) Depremler ğunda meydana gelen kırıklar sele
C) Yangınlar D) Kasırgalar neden olmuştur.

3. Öğretmenin “Deprem anında ne yapma- 5. Deprem, engellenmesi mümkün olmayan


mız gerekir?” sorusuna iki arkadaş aşa- bir doğa olayıdır. Ancak depremin etkile-
ğıdaki gibi cevap veriyor: rini azaltmak mümkündür.
Deniz: “Güvenli bir yere geçip çök-kapan Aşağıdaki önlemlerden hangisi depremin
tekniğini uygulayarak depremin bitmesini etkilerini azaltmaya yönelik değildir?
beklemeliyiz.”
Yeliz: “En yakın kapı, pencere, balkonu A) Binaları sağlamlaştırarak depreme
kullanarak binayı terk etmeliyiz.” dayanıklı hale getirmek.
Öğrencilerin yorumlarıyla ilgili aşağı- B) Dolap gibi devrilebilecek eşyaları du-
dakilerden hangisi doğrudur? vara sabitlemek.
C) Deprem bölgesi olmayan yerlere ta-
A) Her ikisi de doğru söylemiştir. şınmak.
B) Deniz doğru Yeliz yanlış söylemiştir. D) Binalarda ağır çerçevesi olan tablo
C) Yeliz doğru Deniz yanlış söylemiştir. ve aynaları koltuklardan uzak bir yere
D) Her ikisi de yanlış söylemiştir. asılmak.

117
test 57
Ünite
6

6. 9. “Dünya’da çeşitli doğal afetler yaşanmak-


HABER tadır. Ekonomik yönden gelişmiş olan ül-
Karayip ülkeleri ve ABD’yi etkisi al- keler doğal afetlerin zararlarından daha
tına alan Matthew Kasırgası büyük az etkilenmektedir. Bazı afetler üretimi
can kaybına yol açtı. Kasırga nedeni- azaltmakta ve çevre felaketlerine neden
yle 900’e yakın kişi ölürken 4 kasaba olmaktadır.”
haritadan silindi. Saatte 245 kilome-
tre hızla esen kasırga yıkım, sel ve Yukarıdaki metni okuyan bir kişi aşa-
toprak kaymalarına sebep oldu. ğıdaki yargılardan hangisine ulaşa-
Gazete Haberi maz?

Yukarıdaki gazete haberini okuyan Di- A) Bütün doğal afetler can kaybına ne-
lek aşağıdaki sonuçlardan hangisine den olmaktadır.
ulaşamaz? B) Gelişmiş ülkeler doğal afetlerden daha
az etkilenir.
A) Kasırga Karayip Ülkeleri ve ABD’yi et-
C) Doğal afetler çevre felaketlerine yol
kilemiştir.
açabilir.
B) Kasırga sel ve toprak kaymalarına
D) Doğal afetler üretimi azaltabilir.
neden olmuştur.
C) Kasırgaların hızı saatte 245 kilomet-
reye ulaşmıştır.
D) Ölümlerin çoğu boğulma nedeniyle
meydana gelmiştir.
G
A
M
A
OKUL

7. Doğal afetlerle ilgili olarak verilen bil- 10. Öğretmen: “Yağmur ve kar sularının se-
gilerden hangisi doğru değildir? bep olduğu doğal afetlere ne ad verilir?”
Öğrenciler, öğretmenin sorusuna aşağı-
A) Can ve mal kaybına yol açarlar.
daki gibi cevap veriyor.
B) Beklenmeyen bir zamanda gerçekle-
şirler. Mine: Mehmet:
C) Çevreye zarar vermezler.
D) Deprem, doğal bir afettir.

Selen: Murat:

8. I. Yolların tahrip olması


II. Ev ve iş yerlerinin hasar görmesi
III. Can kayıpları
Yukarıdaki olaylardan hangisi ya da Öğretmenin sorusuna hangi öğrenci
hangileri sel felaketinin sonuçların- doğru cevap vermiştir?
dandır?
A) Mine B) Mehmet
A) Yalnız III B) I ve III C) Selen D) Murat
C) I ve II D) I, II ve III

118
test 58
BASİT BİR ELEKTRİK DEVRESİNDE LAMBA PARLAKLIĞINI ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER
Ünite
7

1. Bilimsel araştırmalarda kullanılan de- 3.


ğişkenlerle ilgili olarak verilen ifade-
lerden hangisi yanlıştır?
A) Yapılan bir deneyde sonucu etkileye-
bilecek olan ve etkisi azaltılıp çoğaltı-
labilen değişken; bağımsız değişken-
dir.
B) Yapılan bir deneyde sabit tutulan ve
etkisi incelenmeyen değişken; kontrol
edilen değişkendir.
C) Bağımlı değişkenin etkilediği değiş- Basit bir elektrik devresindeki lamba yan-
ken, bağımsız değişkendir. mamaktadır.
D) Yapılan bir deneyde gözlenen ya da  Bağlantı kablosunun kopuk olması
ölçülen değişken; bağımlı değişkendir.
 Pile, doğru bağlantının yapılmaması
 Pilin ömrünü tamamlamış olması
 Lambanın içindeki telin kopmuş ol-
ması
Yukarıda verilen ifadelerden kaç tane-
si lambanın yanmama sebebi olabilir?
G A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
A
M
A
OKUL

2.


4. Aşağıdaki devrelerin hangisinde bulu-
Yukarıda verilen ba­sit bir elek­trik dev­ nan K lambası daha fazla ışık verir?
re­siy­le il­gi­li,  
 
1. Devreye aynı yönde bir pil daha ekle-
nirse lambanın parlaklığı artar.
2. Devreye özdeş lambalar eklenirse
lambanın par­lak­lı­ğı ar­tar.   


ifa­de­le­ri için aşağıdakilerden hangisi


doğrudur?  
 
A) Yalnız 1. ifade doğrudur.
B) Yalnız 2. ifade doğrudur.
C) Her iki ifade de doğrudur.
  
 

D) Her iki ifade de yanlıştır.

119
test 58
Ünite
7

5. Aşağıdaki şekilde elektrik devreleri veril- 7.


miştir.


 

  Şekildeki devrede lamba sayısı değiştiril-
meden yalnızca pil sayısı artırılmaktadır.
Elektrik devrelerini inceleyen Emine ba-
Devre ile ilgili olarak,
ğımlı değişken, bağımsız değişken ve
sabit tutulan değişken olarak sınıflandır- I. Lambaların parlaklığı artar.
masını doğru olarak yapıyor. II.
Lamba parlaklığı bağımlı değişkendir.
Buna göre Emine'nin yaptığı sınıflan- III. Pil sayısı bağımsız değişkendir.
dırma aşağıdakilerden hangisidir? ifadelerden hangisi ya da hangileri
Sabit doğrudur?
Bağımlı Bağımsız
tutulan
değişken değişken A) Yalnız I B) I ve II
değişken
A) Pil sayısı Lamba Lamba C) II ve III D) I, II ve III
parlaklığı sayısı
B) Lamba Pil sayısı Lamba G
parlaklığı sayısı A
M
C) Lamba Lamba Pil sayısı A 8. Özdeş piller ve lambalar kullanılarak
oluşturulan K, L ve M devrelerindeki lam-
OKUL

parlaklığı sayısı
baların parlaklıkları sembollerle tabloda
D) Lamba Lamba Pil sayısı
gösterilmiştir.
sayısı parlaklığı
Pil Lamba Lamba
Devre
sayısı sayısı parlaklığı
K 3 2 
6. Bilgi: Bir elektrik devresinde lamba sayı- L 2 2 
sı artırılırsa lambanın parlaklığı azalır. Pil M 1 2 
sayısı artırılırsa lambanın parlaklığı artar.
Yukarıda verilen bilgiye göre, pil ve Buna göre tabloda ,  ve  sem-
lamba sayıları verilen aşağıdaki devre- bolleri ile gösterilen yerlere aşağıdaki-
lerin hangisinde lambaların parlaklığı lerden hangisi gelmelidir?
en fazladır?   
Pil sayısı Lamba sayısı A) Parlak Az parlak Çok parlak
A) 4 2 B) Çok parlak Parlak Az parlak
B) 3 3 C) Az parlak Çok parlak Parlak
C) 2 5 D) Çok parlak Az parlak Parlak
D) 1 4

120
test 59
BASİT BİR ELEKTRİK DEVRESİNDE LAMBA PARLAKLIĞINI ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER
Ünite
7

1. Aşa­ğıda bazı elektrik devreleri verilmiştir. 3. Bazı elektrik devre elemanlarının resim-
leri aşağıda gösterilmiştir.

  


 
1. Lamba 2. Anahtar


 
 


 
3. Pil 4. Bağlantı kablosu
Buna göre hangi devrelerde bulunan
lambaların parlaklıkları birbiri ile ay- Bu devre elemanlarından hangileri bir
nıdır? devreye bağlanırsa devredeki lamba-
lanın parlaklığını değiştirmez?
A) 1. ve 2. devre B) 1. ve 3. devre
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 2. ve 4. devre D) 3. ve 4. devre
G C) 2 ve 4 D) 3 ve 4
A
M
A
OKUL

4. Bir araştırma sorusu ile ilgili yapılan bir


deneyde bağımlı, bağımsız ve kontrol
2. edilen değişkenler tabloda verilmiştir.

Bağımsız değişken Pil sayısı

Bağımlı değişken Lamba parlaklığı

Kontrol edilen değişken Lamba sayısı



Buna göre yapılan deneyin araştırma
Basit elektrik devresindeki lambanın sorusu aşağıdakilerden hangisidir?
parlaklığını artırmak için, A) Pil sayısının artması lamba parlaklığı-
I. Pil sayısı artırılmalı nı değiştirir mi?
II.
Lamba sayısı artırılmalı B) Lamba sayısının artması lamba par-
III. Pil ters bağlanmalı laklığını değiştirir mi?
işlemlerinden hangisi ya da hangileri C) Anahtarın açılması lamba parlaklığını
yapılmalıdır? değiştirir mi?
D) Bağlantı kablosunun uzunluğu lamba
A) Yalnız I B) I ve II
parlaklığını değiştirir mi?
C) II ve III D) I, II ve III

121
test 59
Ünite
7

5. Bir elektrik devresinde lamba parlaklığı, 8.


I. Lamba sayısı
II.
Pil sayısı
III. Anahtar sayısı
verilenlerden hangisi ya da hangileri-
ne bağlıdır?  

A) Yalnız I B) Yalnız II 5/A sınıfında bulunan dört öğrenci yukarı-


daki devrede bazı değişikler yapıyor.
C) I ve II D) I, II ve III
Öğrencilerin yaptığı değişiklere göre
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Kaan: Devreye bir pil daha eklediğim-
6. Özdeş piller ve lambalar kullanılarak de lambanın parlaklığı arttı.
oluşturulan K ve L devrelerindeki lamba- B) Filiz: Anahtarı açtığımda lambanın
ların parlaklıkları tabloda verilmiştir. parlaklığı azaldı.
Pil Lamba Lamba C) Ferhat: Devreye bir lamba daha ekle-
Devre diğimde lambanın parlaklığı azaldı.
sayısı sayısı parlaklığı
D) Alp: Devredeki pilleri ters çevirdiğimde
K  2 Az parlak
lambanın parlaklığında bir değişiklik
L 2  Çok parlak olmadı.
G
Buna göre tabloda  ve  sembolleri A
ile gösterilen yerlere aşağıdakilerden M
A
hangisi gelmelidir? OKUL

 
A) 1 1
9.
B) 2 2 

C) 2 3
D) 3 2

7. Bir elektrik devresinde lamba sayısı


bağımsız değişken olursa, aşağıdaki 
ifadelerden hangisi yanlıştır?    

A) Lambalar aynı parlaklıkta ışık verme- Yukarıda K, L, M ve N elektrik devrelerin-


ye devam eder. deki lambaların parlaklıklarını gösteren
B) Lamba parlaklığı, bağımlı değişken grafik verilmiştir.
olur. Devrelerdeki lamba sayıları eşit oldu-
C) Devrede lamba sayısında değişiklik ğuna göre, hangi devredeki pil sayısı
yapılmıştır. daha fazladır?
D) Anahtar sayısı ve bağlantı kabloları A) K B) L C) M D) N
sabit tutulan değişkenlerdir.

122
test 60
Ünite
BASİT BİR ELEKTRİK DEVRESİNDE LAMBA PARLAKLIĞINI ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER
7

1. Aşağıdaki tabloda elektrik devreleri ile 3. Yanda led lamba-


ilgili değişkenler verilmiştir. lar gösterilmiştir.
Bağımsız Bağımlı Sabit tutulan
değişken değişken değişken
Lamba
Pil sayısı Lamba sayısı
parlaklığı

Buna göre, bu deneyde kullanılan dev- Led lambaları ile ilgili,


reler aşağıdakilerden hangisinde ve- I. Daha az enerji harcayarak daha faz-
rilmiştir? la ışık verirler.
 II.
İç ve dış mekan aydınlatmalarda kul-
lanılırlar.
III. Uzun ömürlü değildirler.
   ifadelerinden hangisi ya da hangileri
doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) II ve III

 


 G 4. Yapılan bir deneyde gözlenen ya da öl-


A
M çülen değişkene ne ad verilir?
A
A) Bağımsız değişken
OKUL

B) Bağımlı değişken

 
 

C) Sabit tutulan değişken
 D) Kontrol edilen değişken



 
 5. K L

2. Bir elektrik devresinde,


I. Lamba sayısı M
II.
Pil sayısı
III. Anahtar sayısı Özdeş piller ve lambalar ile yukarıdaki
yukarıdaki devre elemanlarından han- devre kurulmuştur.
gisi ya da hangilerinin sayısı artarsa Buna göre K, L ve M lambaların parlak-
lamba parlaklığı artar? lıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerden
A) Yalnız I B) Yalnız II hangisinde verilmiştir?
C) I ve III D) I, II ve III A) K ˃ L ˃ M B) K = L = M
C) L ˃ M ˃ K D) M ˃ K ˃ L

123
test 60
Ünite
7

6. 8. 



 


  
Yukarıdaki şekilde özdeş iki lamba ve
pilden kurulmuş basit bir elektrik devresi Yukarıda özdeş piller ve lambalar kullanı-
verilmiştir. larak oluşturulmuş K ve L devrelerindeki
Lambaların daha parlak yanması için lambaların parlaklıklarını gösteren grafik
devredeki pilin yanına aşağıdaki pil ve K devresi verilmiştir.
gruplarından hangisi bağlanmalıdır? Buna göre L devresi aşağıdakilerden
 hangisi olabilir?
 
 
  

  

  
 

G
A  
M
7. Lamba parlaklığının, lamba sayısına gö- A OKUL

re nasıl değiştiğini tespit etmek için bir


öğrenci aşağıdaki devreleri kullanacaktır.

  

  


9.
  


 






 
 

Özdeş piller ve lambalar ile yukarıdaki
  devre kurulmuştur.
Buna göre öğrenci hangi devreleri kul- Buna göre devrede hangi harfle gös-
lanırsa amacına ulaşır? terilen devre elemanı çıkarıldığında,
devredeki lamba parlaklığı artar?
A) 1 ve 2 B) 2 ve 3
A) K B) L C) M D) N
C) 2 ve 4 D) 3 ve 4

124
test 61
Ünite
DEVRE ELEMANLARININ SEMBOLLERLE GÖSTERİMİ VE DEVRE ŞEMALARI
7

1. 4.

Bazı elektrik devrelerinin sembolleri gös-


terilmiştir.
Buna göre hangi devre elemanının
sembolü yukarıda verilmemiştir?
Ahmet, şekilde verilen düzeneği kurduk-
A) Bağlantı kablosu B) Pil
tan sonra devreyle ilgili olarak arkadaşla-
C) Ampul D) Anahtar rına sorular yöneltiyor.
Buna göre aşağıdaki soruların hangi-
sine yanlış cevap verilmiştir?
A) Soru: Devredeki lambalar neden yan-
2. Basit elektrik devre elemanlarının dev- mamaktadır?
re içindeki görevleri ile ilgili aşağıdaki Cevap: Piller ters bağlanmıştır.
ifadelerden hangisi doğrudur? B) Soru: Bu devrede kaç tane lamba var-
A) Anahtar, devreden geçen elektrik dır?
enerjisini kontrol etmemizi sağlar. Cevap: 2 tane
B) Pil, elektrik enerjisini iletir. C) Soru: Devredeki anahtar açık mı?, ka-
C) Duy, pilin takıldığı devre elemanıdır. palı mı?
G
D) Lamba, ışık enerjisini elektrik enerjisi- A Cevap: Açık
ne dönüştürür. M D) Soru: Devredeki bağlantı kablosunun
A
OKUL
görevi nedir?
Cevap: Elektrik enerjisinin iletimini
sağlar.
3.

5. Şemaları aşağıda verilen hangi devre-


Şeması yukarıdaki gibi olan elektrik
deki lamba ışık verir?
devresiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?  
A) Devre iki lamba ve iki pilden oluşmak-
tadır.
B) Lambalardan birini çıkartarak devre
tekrar kurulursa lambanın parlaklığı
artar.
 
C) Devreye bir pil daha bağlanırsa lam-
baların parlaklığı artar.
D) Pillerden biri çıkarılırsa lambaların
parlaklığı değişmez.

125
test 61
Ünite
7

6. Bağımlı değişkenin lamba parlaklığı, 8.


bağımsız değişkenin lamba sayısı ol-
duğu devre şemaları aşağıdakilerden 

hangisinde verilmiştir?



 


Yukarıda şemaları verilen dört farklı


elektrik devresindeki lambalar yanma-
 maktadır.
Buna göre devrelerde yapılan hangi
değişiklik lamba veya lambaların yan-
masını sağlayamaz?
 A) 1. devrede pilin bir tanesi ters çevrilip
tekrar bağlanmalı
G B) 2. devrede yanmayan lamba değiştiril-
A meli
M
A
OKUL
C) 3. devrede boşluğa bağlantı kablosu
eklenmeli
D) 4. devreye bir lamba daha eklenmeli
7. Fen Bilimleri laboratuvarında deney ya-
pan Emrah, eline iki pil, üç lamba, yeterli
miktarda kablo ve anahtar alıyor.
Buna göre, Emrah elindeki malzeme- 9. Yanda değişik
lerle aşağıdaki devrelerden hangisini renklerde bağ-
kuramaz? lantı kabloları
gösterilmiştir.
 

Bağlantı kablosunun elektrik şema-


sındaki sembolü aşağıdakilerden han-
gisidir?
 
 

 

126
test 62
Ünite
DEVRE ELEMANLARININ SEMBOLLERLE GÖSTERİMİ VE DEVRE ŞEMALARI
7

1. 3. Musa, kırtasiyeden aldığı piller, lambalar


ve bağlantı kablosuyla değişik devreler
kurarak lamba parlaklıklarına bakıyor.

Buna göre Musa'nın kurduğu han-


 
gi devredeki lamba veya lambalar en
parlak yanar?
 
 




Yukarıda elektrik devresi ile şemasının


eşleştirilmesi oklar yardımıyla yapılmıştır.  
Buna göre hangi oklar yanlış olarak çi-
zilmiştir?

A) 1. ve 2. ok B) 1. ve 3. ok
C) 2. ve 3. ok D) 3. ve 4. ok

G
A 4.
 Televizyon kumandası
M
A
OKUL
 Klima
 El feneri
 Bulaşık makinesi

2. Aşağıda, basit bir elektrik devresinin şe- Yukarıda verilen elektrikli araçlardan
ması verilmiştir. kaç tanesi şehir elektriği ile çalışır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

5.
 Televizyonun açma-kapama düğmesi
 Bilgisayarın açma düğmesi
 Evdeki lambanın açma düğmesi
Bu devre ile ilgili aşağıdaki ifadeler-
den hangisi yanlıştır? Yukarıda düğme ile bahsedilen devre
elemanının sembolü aşağıdakilerden
A) Dört tane ampul vardır. hangisidir?
B) Biri açık diğeri kapalı 2 anahtar bulun-
 
maktadır.
C) Devredeki ampullerin hepsi yanmak-
tadır.
 
D) Dört tane pil bağlanmıştır.

127
test 62
Ünite  
7

6.  
8. Elektrik şemasındaki sembolü
olan devre elemanının görevi aşağıda-
 
kilerden hangisinde verilmiştir?
A) Açılıp kapatılarak devrede dolanan
  elektrik enerjisini kontrol eder.
 B) Devrenin elektrik enerjisi kaynağıdır.
C) Elektrik enerjisini ışık enerjisine dö-
Yukarıdaki kutucukların içerisinde devre nüştürür.
elemanlarının sembolleri gösterilmiş altı-
D) Devre elemanları arasındaki bağlantı-
na da isimleri yazılmıştır.
yı sağlar.
Buna göre hangi devre elemanının
sembolü yanlış gösterilmiştir?
A) Yalnız pilin
B) Yalnız kapalı anahtarın
9. Yanda verilen
C) Yalnız lambanın elektrik şema-

D) Pilin ve lambanın sında bazı deği-

şiklikler yapıldı-

ğında,
7.
G
A I. K devre elemanı çıkarılıp uçlar yeni-
M den birleştirildiğinde lamba parlaklığı
A
OKUL
azalır.
II.
L devre elemanı çıkarılıp uçlar yeni-
den birleştirildiğinde lambaların par-
 
laklığı artar.
Bir elektrik devresi yukarıda gösterilmiştir. III. M devre elemanı çıkarılıp uçlar yeni-
Bu elektrik devresinin şeması aşağı- den birleştirildiğinde lambaların par-
dakilerden hangisinde doğru olarak laklığı değişmez.
çizilmiştir? ifadelerinden hangisi ya da hangileri
doğrudur?
 
A) Yalnız III B) I ve II
C) II ve III D) I, II ve III

  10. Furkan, elektrik devre şemasının gös-


terimine bakarak aşağıdakilerden han-
gisinin devrede bulunup bulunmadığı
söyleyemez?
A) Anahtar B) Pil
C) Duy D) Lamba

128
test 63
Ünite
DEVRE ELEMANLARININ SEMBOLLERLE GÖSTERİMİ VE DEVRE ŞEMALARI
7

1. 3. Aşağıdaki devrelerden hangisindeki


lamba veya lambalar çevreye ışık ya-
yar?
 

  


  

Ahmet, Kerem ve Mert özdeş piller ve


lambalarla yukarıdaki basit elektrik dev-
relerini hazırlamıştır.
 
Buna göre düzeneklerdeki lamba par-
laklıklarının az olandan çok olana doğ-
ru sıralaması aşağıdakilerden hangi-

sinde verilmiştir?
A) Ahmet, Kerem, Mert
B) Mert, Kerem, Ahmet
C) Kerem, Ahmet, Mert
D) Kerem, Mert, Ahmet

G 4.
A 
M
A 
OKUL




2. Aşa­ğı­da­ki ku­tu­cuk­la­rın için­de ba­sit bir


Hasan, Fen Bilimleri öğretmeninin tahta-
dev­re­nin ele­man­la­rı ve bun­la­rın sem­bol­
ya yazdığı devre elemanlarının hepsini
le­ri ve­ril­miş­tir.
kullanarak bir devre kuruyor.

Buna göre, Hasan'ın kurduğu devre-
nin şeması aşağıdakilerden hangisi
Devre Devre Devre Devre olabilir?
elemaný: elemaný: elemaný: elemaný:  
Anahtar Lamba Pil Baðlantý
kablosu
Sembolü: Sembolü: Sembolü:
+ – Sembolü:
L

Buna göre han­gi dev­re ele­ma­nı­na ait


sem­bol yan­lış gös­te­ril­miş­tir?  

A) Anahtar B) Pil
C) Bağlantı kablosu D) Lamba

129
test 63
Ünite
7

5. Bir elektrik devresinde yapılan değişiklik 8. Bazı elektrik devre elemanlarının resim-
sonucunda lambanın parlaklığı azalıyor. leri aşağıda gösterilmiştir.
Buna göre devrede aşağıdaki değişik-
liklerden hangisi yapılmıştır?
A) Pil sayısı artırılmıştır.
B) Bir anahtar daha eklenmiştir.
C) Lamba sayısı azaltılmıştır.
1. Lamba 2. Pil yatağı
D) Pil sayısı azaltılmıştır.

6.

3. Pil 4. Duy
Buna göre verilenlerden hangilerinin
sembolik gösterimi yoktur?
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 2 ve 4 D) 3 ve 4
G
    A
M
Şeması yukarıdaki gibi olan bir devrenin A 9. 
OKUL

açık noktaları arasına şekildeki devre


elemanlarından biri yerleştirilecektir.
Buna göre hangi devre elemanı bağla-
nırsa K lambasının parlaklığı artar?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 
 

Lamba sayısı sabit tutularak yapılan bir


deneyde lamba parlaklığı yukarıdaki gibi
oluyor.

7. Bir elektrik devresinde, Buna göre bu deneyde, bağımsız ve


bağımlı değişken aşağıdakilerden
I. Devredeki pilin bitmiş olması
hangisidir?
II.
Devredeki pillerin yanlış bağlanmış
olması Bağımsız Bağımlı
değişken değişken
III. Devredeki anahtarın kapalı olması
A) Pil sayısı Lamba parlaklığı
yukarıdakilerden hangisi ya da hangi-
leri lambanın yanmama sebebidir? B) Lamba sayısı Pil sayısı
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Pil sayısı Anahtar sayısı
C) I ve II D) I, II ve III D) Anahtar sayısı Lamba sayısı

130
test 64
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Ünite
7

1. Aşağıda verilen devrede yapılan değişik- 3.


likler gösterilmiştir.



  

 






 




Buna göre yapılan değişiklikler sonu- Yukarıda verilen K, L ve M devreleri öz-


cunda lamba parlaklıklarında aşağıda- deş pil ve lambalardan kurulmuştur.
ki değişimlerden hangisi olur? Buna göre K, L ve M devrelerinde bu-
lunan lambaların parlaklıklarıyla ilgili
1. değişiklik 2. değişiklik
eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
A) Artar Azalır
Çok parlak Parlak Az parlak
B) Azalır Artar G
A A) K L M
C) Artar Artar M
A B) L K M
D) Azalır Azalır
OKUL

C) M L K
D) K M L

2. Aşağıda verilen devrelerin hangisinde


sadece pil, bağlantı kablosu ve ampul
kullanılmıştır? 4. Aşağıdakilerden hangisi elektrik dev-
re şemalarında sembollerin kullanıl-
 
masının amaçlarından biri değildir?
A) Devre elemanlarının çizimini kolaylaş-
tırmak için
B) Tüm dünyada ortak olarak kullanılma-
sı ve aynı anlamı ifade etmesi için
  C) Devre şemalarının daha kolay anlaşıl-
ması için
D) İnsanların devre şemalarını anlaması-
nı zorlaştırmak için

131
test 64
Ünite
7

5. Aşa­ğıda basit elektrik devrelerinin sem- 7. 


bollerle gösterimi verilmiştir.  

 

Yukarıda verilen devre elemanlarının


  sembolleri ile eşleştirilmesi sonucu
Buna göre hangi elektrik devresinde oluşan okların durumu aşağıdakiler-
bulunan anahtar kapatılsa bile lamba den hangisinde doğru olarak gösteril-
veya lambalar ışık vermez? miştir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4  

G
A
M
A
OKUL

 
6. Aşağıda özdeş pil ve lambalardan oluşan
üç devre şeması verilmiştir.

8. Aşağıda yaşamımızdaki elektrik ile ilgili


   bilgiler boşluklar bırakılarak verilmiştir.
Bu devrelerle ilgili,  ................, devre elemanları arasın-
daki bağlantıyı sağlar.
I. 1. devredeki lambanın parlaklığı en
 ................., açılıp kapatılarak devre-
azdır.
de dolanan elektrik enerjisini kontrol
II.
2. devredeki lambaların parlaklığı en eder.
fazladır.  ................., devrenin elektrik enerjisi
III. 1. ve 3. devredeki lambalar eşit par- kaynağıdır.
laklıkta yanar. Buna göre cümlelerdeki boşluklara
ifadelerden hangisi ya da hangileri aşağıda verilenlerden hangisi yazıla-
doğrudur? maz?
A) Kablo B) Duy
A) Yalnız II B) Yalnız III
C) Anahtar D) Pil
C) I ve II D) II ve III

132
test 65
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Ünite
7

1. Fen bilimleri öğretmeni öğrencilerin ma- 3.


sasına özdeş iki pil, özdeş ampuller ve Teknik elemanlar hızlı sanayileşme-
bağlantı kablosu bırakıyor. Öğrenciler- nin, ekonomik, sosyal ve kültürel
den elektrik devresi kurmalarını istiyor ve kalkınmanın en önemli faktörüdür.
en parlak yanan ampulün olduğu masa- Hızlı ve sürekli üretim, yeterli mon-
ya ödül vereceğini söylüyor. taj, bakım ve onarım teknik eleman-
ların aynı dili kullanmaları ile sağla-
Üç öğrenci aşağıdaki deney düzenekleri- nır. Yapılan işin istenen özelliklerde
ni kuruyor. olması teknik elemanların, elektrik
devre şemalarını eksiksiz okuma
ve bunu birebir uygulamaları ile
sağlanır.

Buna göre bir ülkede üretilen elektro-
Dilara Elif nik bir cihazın Dünya’nın her yerinde-
ki teknik elemanlarca kurulabilmesini
sağlayan temel neden aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) Teknik elemanların Dünya’daki tüm
dilleri bilmesi

Hüseyin B) Devre elemanlarının Dünya’nın her


G yerinde aynı sembollerle gösterilmesi
Buna göre hangi öğrenciler ödülü ka- A
M C) Cihazın üretildiği ülkedeki teknik ele-
zanmıştır? A manların kurulumu gerçekleştirmesi
OKUL

A) Dilara ve Hüseyin D) Teknik elemanların üniversite mezu-


B) Yalnız Elif nu olması

C) Yalnız Hüseyin
D) Yalnız Dilara 4.
İnce boru

Vana
2. Özdeş ampul ve pillerden oluşan dört
Pompa
devreye ait grafik aşağıdaki gibidir.
Eleman
Su tes�satı Elektr�k devres�
Pil sayısı
sayısı Ampul sayısı
Buse elektrik devresiyle ilgili bir ödev ha-
zırlıyor. Ödevinde elektrik devresini su
tesisatına benzetiyor.
Ödevini sunarken aşağıdaki benzet-
melerden hangisini yapmamıştır?
Devre
K L M N
A) Pil → pompa
Buna göre hangi devredeki ampul en B) İnce boru → ampul
parlak yanar? C) Vana → anahtar
A) K B) L C) M D) N D) İnce boru → iletken kablo

133
test 65
Ünite
7

5. Elektrik enerjisini ışık 7.


enerjisine dönüştürür.

Devreyi açıp kapat- + –


maya yarar.

Devreye elektrik sağlar Eda, yukarıdaki düzenekleri kullanarak


bir deney tasarlıyor.
Yukarıda görevi anlatılan devre ele- Bu deneyde kullanılan bağımlı değiş-
manları sembolleriyle eşleştirildiğinde ken, bağımsız değişken ve sabit tutu-
doğru görünüm nasıl olur? lan değişken aşağıdakilerden hangi-
sidir?
A) B)
Bağımlı Bağımsız Sabit
değişken değişken değişken

A)
Ampul Ampul
Pil sayısı
parlaklığı sayısı
C) D)
B)
Ampul Ampul
Pil sayısı
parlaklığı sayısı
G
A C)
M Ampul Ampul
Pil sayısı
A sayısı parlaklığı
OKUL

6. D)
Açık anahtar bulunduran Ampul Ampul
Pil sayısı
devrede ampul ışık verir. sayısı parlaklığı

D Y

Devreye Elektrik enerji-


elektrik akı- sini ışık ener-
mını sağlayan jisine çeviren
devre elemanı devre elemanı
pildir. ampuldür.

D Y D Y
Pil Ampul Açık Kapalı
Anahtar Anahtar

Yukarıdaki şemada doğru yönde iler-


leyen öğrenci aşağıdaki sembollerden
hangisinin ait olduğu devre elemanına
ulaşır?
A) B)

C) D)

134
test 66
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Ünite
7

1. Hipotez: Bir elektrik devresinde ampul 3. Ben açıksam geçmez akım


sayısı arttıkça parlaklık azalır. Bazen olur kapanırım
Koray, yukarıdaki hipotezi test etmek İster açık ister kapalı
için bir deney tasarlıyor. Deneyin değiş- Devrenin vazgeçilmez parçasıyım
kenlerini aşağıdaki gibi belirleyip deney Yukarıdaki dörtlükte kendisini anlatan
düzeneklerini kuruyor. devre elemanı aşağıdakilerden hangi-
sidir?
Değişkenler
Bağımsız Değişken Ampul parlaklığı A) Pil
Bağımlı Değişken Ampul sayısı B) Ampul
Kontrol Değişkeni Pil sayısı C) Anahtar
D) İletken kablo
Deney Düzenekleri


Koray’ın yaptığı deneyle ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Deney düzeneğini doğru kurmuş an- G
A
cak bağımlı ve bağımsız değişkeni M 4.
karıştırmış A
OKUL

B) Deney düzeneğini doğru kurmuş, de-


ğişkenleri doğru belirlemiş 1 2
C) Değişkenleri doğru belirlemiş, ancak
deney düzeneğini yanlış kurmuş
D) Deney düzeneğini yanlış kurmuş, ba-
ğımlı ve bağımsız değişkeni karıştır- 3
mış Ege yapacağı deneyle ampulün parlaklı-
ğının pil sayısına bağlı olduğunu kanıtla-
2. Bir elektrik devresinde ampulün ışık ver- mak istiyor.
mesi için anahtarın _____ olması gerekir. Efe ise yapacağı deneyle ampulün par-
Anahtarın ____ olması durumunda dev- laklığının ampul sayısına bağlı olduğunu
reden akım geçmez. kanıtlamak istiyor.
Yukarıdaki cümlelerin doğru şekilde Ege ve Efe amaçlarına ulaşmak için
tamamlanması için boşluklara sırasıy- hangi düzenekleri kullanılmalıdır?
la hangi kelimeler gelmelidir? Ege Efe
A) açık, açık A) 2 - 3 1-2
B) açık, kapalı B) 1 - 2 2-3
C) kapalı, açık C) 1 - 3 2-3
D) kapalı, kapalı D) 2 - 3 1-3

135
test 66
Ünite
7

5. 7. 1 ampul
2 pil
Kapalı anahtar
İletken kablo

Öğretmen öğrencilerine yukarıdaki mal-


Yukarıdaki elektrik devresinde kullanı- zemeleri veriyor. Tüm malzemeleri kulla-
lan devre elemanları hangisinde doğ- narak bir elektrik devresi hazırlamalarını
ru olarak verilmiştir? istiyor.
A) 2 ampul, açık anahtar, 1 pil Hangi devre doğru hazırlanmıştır?
B) 2 ampul, kapalı anahtar, 1 pil
A) B)
C) 1 ampul, açık anahtar, 2 pil
D) 1 ampul, kapalı anahtar, 2 pil

C) D)

G
A 8. Bir elektrik devresinde ampul sayısı sa-
M
A bit tutulup pil sayısı arttırılırsa parlaklık
OKUL
_____. Pil sayısı sabit tutulup ampul sa-
yısı arttırılırsa parlaklık _____.
6.
Yukarıdaki cümleleri doğru olarak ta-
mamlayan kelimeler sırasıyla hangile-
ridir?
Damla, yukarıdaki düzenekleri kurarak A) azalır, artar B) artar, azalır
bir deney tasarlıyor.
C) artar, artar D) azalır, azalır
Bu deneyde kullanılan bağımlı değiş-
ken, bağımsız değişken ve sabit tutu-
lan değişken hangisinde doğru olarak
verilmiştir?
9. Elektrik devre şemasında
Bağımlı Bağımsız Sabit sembolü ile gösterilen devre elemanı-
değişken değişken değişken nın görevi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ampul Ampul A) Elektrik enerjisini ışık enerjisine çevir-
Pil sayısı
parlaklığı sayısı
mek.
B) Ampul Ampul
Pil sayısı B) Elektrik akımının iletilmesini sağla-
sayısı parlaklığı
mak.
C) Ampul Ampul
Pil sayısı C) Elektrik akımının geçişini kontrol et-
parlaklığı sayısı
mek.
D) Ampul Ampul
Pil sayısı D) Elektrik devresine enerji sağlamak.
parlaklığı sayısı

136
Test 67
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Ünite
7

1. Fen Bilimleri dersinde Gamze öğretmen 2. Öğretmen: “Basit bir elektrik devresinde
özdeş pil ve ampüllerden oluşan elektrik lambaların yanmamasına neler sebep
devreleri oluşturuyor. Oluşturduğu elekt- olabilir?
rik devrelerinin şemaları aşağıdaki gibi- Öğrenciler öğretmenin sorusuna aşağı-
dir. daki cevapları veriyor.
Sıla: Bağlantı kablosunun kopuk olması.
Ebru: Pillerin ters bağlanmış olması
İbrahim: Lambaların içindeki kablonun
kopuk olması
1. devre 2. devre Emre: Pilin bitmiş olması
Öğretmenin sorusuna kaç öğrenci
doğru cevap vermiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

3. Ayça, bir pil, iki ampul, bağlantı kablosu


3. devre ve kapalı anahtar ile devre kurmak isti-

yor.
Buna göre Gamze öğretmenin oluş-
Ayça devresini doğru kurduğu ve lam-
turduğu elektrik devrelerindeki ampul balar ışık verdiğine göre Ayça’nın dev-
parlaklıklarını gösteren grafik aşağı- G resi aşağıdakilerden hangisidir?
dakilerden hangisidir? A
M A) B)
A) Ampul parlaklığı A OKUL

devre
3 1 2 C) D)
B) Ampul parlaklığı

devre 4. Aşağıda devre elemanları ve görevleri


3 1 2
karışık olarak verilmiştir.
C) Ampul parlaklığı
Devre elemanı Görevi

Pil Elektrik enerjiisini ışık


devre Lamba enerjisine çevirir.
3 1 2 Anahtar Devreyi açıp kapatır.
D) Ampul parlaklığı Bağlantı kablosu Devreye enerji sağlar.

Devre elemanları görevleriyle eşleşti-


rildiğinde hangi devre elemanı açıkta
kalır?
devre
3 1 2 A) Pil B) Lamba
C) Anahtar D) Bağlantı kablosu

137
Test 67
Ünite
7

5. Yanda verilen elektrik 8. Yanda şeması çizil-


devresinde yapılan miş olan elektrik dev-
bir değişiklik sonu- resiyle ilgili olarak
cunda lamba parlaklı- yapılan yorumlardan
ğı grafikteki gibi ol- hangisi doğrudur?
muştur.
Lamba A) Devreye bir pil daha eklenirse parlak-
parlaklığı Lamba parlaklığının lık artar.
1. durumdan 2. du- B) Devreden anahtar çıkarılıp kablolar
ruma gelmesini sağ- yeniden bağlanırsa lamba yanmaz.
layan değişiklik aşa-
C) Devreye bir ampul daha eklenirse
Durum ğıdakilerden hangisi
1 2 parlaklık artar.
olabilir?
D) Devreye enerji sağlayan devre ele-
A) Devreye bir ampul daha eklenmiştir.
manı bağlantı kablosudur.
B) Devreye bir pil daha eklenmiştir.
C) Bağlantı kablosunun boyu uzatılmıştır. 9. Bir deneyde kullanılan bağımlı, bağımsız
D) Anahtar devreden çıkartılmıştır. ve kontrol edilen değişken aşağıdaki tab-
loda verilmiştir.
Bağımlı değişken Lamba parlaklığı
6. Aşağıda bazı devre elemanlarının sem-
bolleri ve görevleri karışık olarak veril- Bağımsız Lamba sayısı
değişken
miştir.
Kontrol edilen Pil sayısı
Sembol Görevi değişken
G
• •Devreye enerji sağlar. A Tabloya göre bu deneyin araştırma so-
•Elektrik enerjisini ışık M rusu aşağıdakilerden hangisidir?
• A
enerjisine çevirir. OKUL

A) Pil sayısının artması lamba parlaklığı-


•Elektrik enerjisinin nı etkiler mi?

iletimini sağlar.
B) Anahtarın açık olması lamba parlaklı-
Buna göre devre elemanının sembolü ğını etkiler mi?
ile görevi hangi seçenekte doğru ola- C) Lamba sayısının artması lamba par-
rak eşleştirilmiştir? laklığını etkiler mi?
D) Pillerin bağlanma şekli lamba parlak-
A) • • B) • • C) • • D) • •
lığını etkiler mi?
• • • • • • • •
• • • • • • • •
10. Dilek öğretmen öğrencilerini gruplara
ayırıyor ve her grubun masasına 2 lam-
7. Lamba parlaklığı ba, 1 anahtar, 2 pil ve bağlantı kablosu-
nu koyuyor. Tüm malzemeleri kullanarak
lambaların ışık verdiği bir devre kurmala-
rını istiyor.
Devre Buna göre doğru kurulmuş olan devre-
K L M N
nin şeması aşağıdakilerden hangisidir?
Yukarıda K, L, M, N elektrik devrelerinde-
ki lambaların parlaklıklarını gösteren bir A) B)
grafik verilmiştir.
Devrelerde eşit sayıda özdeş piller
kullanıldığına göre hangi devredeki
ampul sayısı en fazladır? C) D)
A) K B) L C) M D) N

138
DENEME

1. “Güneş, Dünya ve Ay” ünitesini işleyen 3. Aşağıda bazı hayvanlar ve bu hayvanla-


Gamze öğretmen öğrencilerinden bu üç ra ait özellikler karışık olarak verilmiştir.
gök cismine ait özellikleri söylemelerini
• • Yavrularını sütle
istiyor. Öğrencileri aşağıdaki cevapları
besler.
veriyor.
Derin : “Kendi etrafında batıdan do- • • Başkalaşım
ğuya doğru döner. Isı ve ışık geçirir.
kaynağıdır.”
Defne : “Canlıların yaşamasına uy- • • Vücutları tüylerle
kapılır.
gun bir atmosferi vardır.”
Hayvanlar ve özelliklerinin doğru eş-
Zeynep : “Gökyüzünde farklı şekillerde
leştirilmesi hangisidir?
görülür.”
Buna göre hangi öğrenci hangi cisim- A) • • B) • • C) • • D) • •
den bahsetmiştir? • • • • • • • •
• • • • • • • •
Derin Defne Zeynep
A) Dünya Ay Güneş
B) Ay Güneş Dünya 4. Bitkiler üç temel bölümden oluşurlar. Bitki
C) Güneş Dünya Ay _____ ile topraktan su ve mineralleri alır.
D) Dünya Güneş Ay Bunları _____ ile bitkinin diğer kısımları-
na taşır. _____ ise bitkinin solunum, bo-
G şaltım olaylarının gerçekleştiği kısımdır.
A
M Yukarıdaki metinde boş bırakılan yerle-
A
OKUL re sırasıyla hangi kelimeler gelmelidir?
A) Kök, yaprak, gövde
B) Kök, gövde, yaprak
C) Gövde, yaprak, kök
D) Gövde, kök, yaprak

2. Kendi etrafındaki dönü- Dünya  N


şünü 24 saatte tamamlar.
5. Aşağıdaki tabloda bir canlı ile ilgili sorula-
Ay  S
ra cevaplar verilmiştir.
Sorular Yumur- Yavruları- Suda
Ay’ın tam bir daire şeklinde Yeniay  E tayla mı na bakar mı
görüldüğü evredir. Dolunay  A Hayvan çoğalır? mı? yaşar?
? Evet Evet Hayır
Doğal ışık kaynağıdır. Ay  Z
Güneş  R Buna göre tabloda bahsedilen canlı
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Yukarıdaki bilgileri doğru şekilde ta- A) B)
mamlayan kavram takip edildiğinde
ulaşılan harfler yanyana yazılırsa han-
gi kelime elde edilir?
A) NAR B) NAZ C) D)
C) SAZ D) SER

139
DENEME

6. Ayşe, masanın üzerinde duran eşyaları- 8. Ahmet, özdeş arabaları farklı maddelerden
nı dinamometrelere asarak uyguladıkları yapılmış eşit uzunluktaki yollara eşit hızlar-
kuvvetleri ölçüyor. Dinamometrelerin gö- la bırakıyor. Arabalar bir süre yol aldıktan
rünümü aşağıdaki gibi oluyor. sonra duruyor. Arabaların gittikleri mesafe-
lerin büyüklüğünü sırasıyla 3 > 1 > 2 olarak

ölçüyor.
Bu deneyde Ahmet 1, 2 ve 3 numaralı
yollarda hangi maddeleri kullanmıştır?
1 2 3
A) Tahta Cam Toprak
B) Tahta Toprak Cam
C) Toprak Cam Tahta
D) Toprak Tahta Cam
Defter Kalemlik Çanta
9. 4 3
Buna göre eşyaların dinamometrelere
uyguladığı kuvvetleri büyükten küçü-
ğe doğru sıralayınız. 1 2
Su buharı Su Buz

A) Çanta, defter, kalemlik Yukarıdaki şemada maddede meydana


B) Çanta, kalemlik, defter gelen hal değişim olayları numaralarla
G gösterilmiştir.
C) Kalemlik, defter, çanta
A Buna göre aşağıdaki açıklamalardan
D) Kalemlik, çanta, defter M
A hangisi yanlıştır?
OKUL

A) 1 numaralı olay sırasında madde dı-


şarıya ısı verir.
B) 3 numaralı olay sırasında madde dı-
şarıya ısı verir.
C) 2 numaralı olayda madde tanecikleri
7. Kuvvetin birimi _____dur. Kuvvet ölçen
birbirine yaklaşır.
araçlara dinamometre denir. Dinamomet-
reler cisimlerin _____ özelliğinden yarar- D) 4 numaralı olay sırasında madde ta-
lanılarak yapılmıştır. necikleri birbirinden uzaklaşır.
Öğretmen öğrencilerinden verilen metin-
deki boşlukları doldurmalarını istemiştir. 10. Denizden çıkıp güneşe oturan Emel bir
süre sonra üşüdüğünü hissetmiştir.
Asel: " Newton, genleşme" cevabını ver-
miştir. Aşağıdaki olaylardan hangisi bu du-
rumla benzerlik göstermez?
Asel’in cevabı ile ilgili olarak yapılan
hangi yorum doğrudur? A) Elimize kolonya döktüğümüzde bir
süre sonra elimiz serinler.
A) Cevabı doğrudur.
B) Balkona serdiğimiz ıslak çamaşırlar
B) Kullandığı kavramların ikisi de yanlıştır. bir süre sonra kurur.
C) Newton yerine kilogram kelimesini C) Güneşte kalan dondurmamız külah-
kullanırsa cevabı doğru olur. tan akmaya başlar.
D) Genleşme yerine esneklik kelimesini D) Yağmur yağdıktan sonra oluşan su bi-
kullanırsa cevabı doğru olur. rikintileri bir süre sonra kaybolur.

140
DENEME

11. Katı halde bulunan saf bir maddenin sı- 13. Işık cisimleri görmemizi sağlayan bir
caklığının zamanla değişimi aşağıdaki enerji çeşididir. Işık _____ olarak yayılır.
gibi oluyor. Işığı tam olarak geçiren maddelere _____
madde denir. Işık ışınlarının önüne opak
Sıcaklık (°C) bir cisim geldiğinde _____ oluşur. Işığın
bir engele çarparak geldiği ortama geri
40 dönmesine _____ denir.
30
20 Seda, yukarıdaki paragrafta boş bırakı-
lan yerleri uygun kelimelerle tamamlıyor.
Zaman (dk) Seda, yazdığı hangi kelimede hata
2 4 6 8 10
yapmıştır?
Grafiğe göre aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır? A) Dairesel B) Saydam
C) Gölge D) Yansıma
A) Madde ısı almıştır.
B) Maddenin erime sıcaklığı 40°C’dir.
14. Yansıma kanunlarını anlatmak isteyen
C) 6. ve 10. dakikalar arasında madde- öğretmen tahtaya aşağıdaki şekli çiziyor.
nin sıcaklığı sabit kalmıştır.
D) Madde 6. ve 10. dakikalar arasında e
ısı almamıştır. a d

b c
G
A
M
A
OKUL
Bu çizimle ilgili aşağıdaki açıklamaları
yapıyor.
Hangi açıklama yanlıştır?
A) b ve c açıları daima birbirine eşittir.
B) a harfi ile gösterilen ışın gelen ışındır.
C) e ile d arasında kalan açıya gelme
12. Bir grup öğrenci ısı ve sıcaklık kavramla- açısı denir.
rının günlük hayatta kullanımlarıyla ilgili D) d harfi ile gösterilen ışın yansıyan
örnekler vermiştir. ışındır.
Fatma: Yarın Hatay’ın hava ısısının 30°C
olması bekleniyor. 15. Bilgi: Yansıtıcı yüzeye paralel gelen
Faruk: Sağlıklı bir insanın vücut ısısı ışınların yine paralel olacak şekilde yan-
36,5 kaloridir. sımasına düzgün yansıma denir. Düzgün
yansıma parlak ve pürüzsüz yüzeylerde
Mehmet: Termometre suyun sıcaklığını gerçekleşir.
40°C olarak ölçmüştür.
Yukarıdaki bilgiye göre aşağıdakiler-
Işıl: Suyun kaynama ısısı 100°C’dir. den hangisi düzgün yansıma gerçek-
Buna göre hangi öğrencinin verdiği leştiren yüzeylere örnek olarak verile-
örnek doğrudur? mez?

A) Fatma B) Faruk A) Durgun su B) Asfalt


C) Mehmet D) Işıl C) Metal ışık D) Ayna

141
DENEME

16. 19. Hipotez: Bir elektrik devresinde pil sayısı


GAZETE
Mersin’in Anamur İlçesi’nde belirlenmeyen arttıkça ampul parlaklığı artar.
bir sebepten çıkan orman yangınında 40 Yukarıdaki hipotezi test etmek isteyen
hektarlık alan zarar gördü. Yangın nedeniy- öğrenci aşağıdaki düzeneklerden han-
le çevreyi yoğun duman kaplarken, yakın gi ikisini kullanmalıdır?
çevrelerdeki yerleşim alanları boşaltıldı.
Gazete Haberi

Gazete haberinde bahsedilen olayla


ilgili olarak yapılan yorumlardan han- 1. düzenek 2. düzenek
gisi yanlıştır?
A) Yangın sonucu çıkan gazlar hava kir-
liliğine sebep olur.
B) Yangın sonucu oluşan arazi insanlara yeni
yaşam alanı oluşturduğu için faydalıdır. 3. düzenek 4. düzenek
C) Bir çok hayvanın doğal yaşam alanı
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
zarar görmüştür.
D) Yangın sonucunda bitki örtüsünün C) 2 ve 3 D) 1 ve 4
yok olması toprak verimliliğini azaltır.

17. Öğretmen: “Dünya’da nesli tükenmiş


canlılara örnek verir misiniz?” G
A
Murat : Asya fili M
Arif : Mamut A 20. “Bir elektrik devresinde ampul sayısı art-
tıkça parlaklık azalır.” hipotezini test et-
OKUL

Öğretmenin sorusuna öğrencilerin ver- mek isteyen Merve aşağıdaki düzenekle-


diği cevaplarla ilgili olarak yapılan yo- ri kuruyor.
rumlardan hangisi doğrudur?

A) Her ikisi de doğru cevap vermiştir.
B) Murat doğru, Arif yanlış cevap ver-
miştir.
C) Murat yanlış, Arif doğru cevap vermiştir. Bu deneyde kullanılan bağımlı, bağım-
D) Her ikisi de yanlış cevap vermiştir. sız ve sabit tutulan değişken hangi se-
çenekte doğru olarak verilmiştir?

18. Canlılar arasındaki beslenme ilişkilerini Sabit


gösteren şemaya besin zinciri denir. Aşa- Bağımlı Bağımsız tutulan
ğıda bir besin zinciri örneği vardır. değişken değişken değişken
Ot → Çekirge → Fare → Yılan → Kartal A) Ampul Ampul Pil sayısı
Yukarıda verilen besin zincirine göre parlaklığı sayısı
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? B) Ampul Pil sayısı Ampul
parlaklığı sayısı
A) Ot sayısının artması tüm canlıları
olumlu etkiler. C) Ampul Pil sayısı Ampul
sayısı parlaklığı
B) Fare, yılanın besin kaynağıdır.
C) Kartal sayısındaki artış yılan sayısı- D) Pil sayısı Ampul Ampul
nın azalmasına neden olur. sayısı parlaklığı
D) Çekirge sayısı artarsa fare sayısı azalır.

142
CEVAP ANAHTARI

Test 1 1.C 2.D 3.C 4.C 5.A 6.D 7.B 8.D 9.B 10.C

Test 2 1.C 2.B 3.C 4.C 5.B 6.B 7.C 8.A 9.D 10.C 11.C

Test 3 1.B 2.C 3.D 4.A 5.D 6.A 7.A 8.C 9.C 10.A 11.C

Test 4 1.A 2.B 3.B 4.C 5.A 6.C 7.A 8.A 9.B 10.C

Test 5 1.D 2.C 3.C 4.B 5.A 6.B 7.A 8.C 9.D 10.B 11.B

Test 6 1.C 2.A 3.A 4.B 5.C 6.D 7.A 8.B 9.C 10.D

Test 7 1.C 2.B 3.B 4.C 5.D 6.B 7.A 8.C 9.B 10.C 11.A

Test 8 1.C 2.D 3.B 4.B 5.A 6.D 7.A 8.D 9.C 10.B 11.A

Test 9 1.B 2.B 3.D 4.A 5.A 6.D 7.D 8.C 9.B

Test 10 1.B 2.C 3.C 4.B 5.B 6.D 7.C 8.B

Test 11 1.D 2.B 3.C 4.D 5.B 6.A 7.C 8.B

Test 12 1.A 2.A 3.D 4.D 5.D 6.C 7.D 8.B

Test 13 1.B 2.D 3.B 4.D 5.B 6.C 7.D 8.C 9.A

Test 14 1.D 2.C 3.A 4.C 5.A 6.B 7.C 8.B

Test 15 1.C 2.C 3.D 4.A 5.C 6.A 7.C 8.D 9.B 10.C

Test 16 1.C 2.B 3.A 4.C 5.C 6.D 7.C 8.B 9. A

Test 17 1.D 2.D 3.B 4.B 5.D


G
6.A 7.C 8.D
A
Test 18 1.C 2.B 3.D 4.D 5.C M
6.C 7.D 8.A
A
OKUL

Test 19 1.B 2.B 3.A 4.D 5.C 6.D 7.A 8.D

Test 20 1.B 2.C 3.B 4.C 5.D 6.A 7.C 8.D

Test 21 1.D 2.A 3.D 4.D 5.B 6.B 7.B 8.D

Test 22 1.B 2.C 3.D 4.C 5.D 6.C 7.D 8.D

Test 23 1.A 2.A 3.A 4.C 5.D 6.B 7.C

Test 24 1.B 2.D 3.D 4.D 5.A 6.B 7.D 8.A

Test 25 1.A 2.B 3.C 4.A 5.C 6.D 7.B 8.C 9.C 10.D

Test 26 1.B 2.B 3.A 4.B 5.C 6.C 7.C 8.B 9.C

Test 27 1.C 2.C 3.B 4.B 5.B 6.C 7.C 8.A 9.C

Test 28 1.B 2.C 3.A 4.D 5.C 6.D 7.A 8.D 9.B 10.A

Test 29 1.D 2.D 3.D 4.B 5.B 6.C 7.B 8.C 9.B 10.B

Test 30 1.D 2.B 3.B 4.D 5.A 6.B 7.C 8.C 9.D

Test 31 1.C 2.B 3.A 4.D 5.B 6.C 7.B 8.C 9.C 10.D 11.A

Test 32 1.D 2.C 3.C 4.C 5.B 6.C 7.B 8.A 9.B

Test 33 1.C 2.B 3.D 4.A 5.C 6.B 7.B 8.A 9.C

Test 34 1.A 2.B 3.D 4.B 5.A 6.C 7.D 8.A 9.B 10.D 11.B 12.A

Test 35 1.A 2.A 3.B 4.B 5.C 6.D 7.A 8.D 9.C

143
CEVAP ANAHTARI

Test 36 1.B 2.B 3.A 4.D 5.D 6.A 7.C 8.C 9.A

Test 37 1.B 2.A 3.D 4.A 5.C 6.B 7.C 8.C

Test 38 1.A 2.D 3.D 4.C 5.D 6.B 7.A 8.A 9.C

Test 39 1.C 2.C 3.D 4.B 5.D 6.C 7.B

Test 40 1.A 2.B 3.B 4.B 5.C 6.C 7.B

Test 41 1.A 2.C 3.C 4.A 5.D 6.C 7.B 8.A

Test 42 1.B 2.D 3.B 4.D 5.B 6.A 7.B 8.C 9.D 10 .B

Test 43 1.D 2.D 3.B 4.D 5.C 6.D 7.B 8.A 9.A

Test 44 1.A 2.C 3.B 4.B 5.A 6.A 7.D 8.D 9.C

Test 45 1.C 2.C 3.B 4.C 5.C 6.D 7.C 8.A 9.D

Test 46 1.D 2.D 3.B 4.D 5.A 6.C 7.B 8.C 9.D 10.D

Test 47 1.A 2.D 3.A 4.B 5.A 6.D 7.C 8.A

Test 48 1.D 2.A 3.D 4.C 5.A 6.D 7.A 8.A 9.B 10.C 11.A

Test 49 1.C 2.D 3.C 4.A 5.A 6.A 7.B 8.B 9.C 10.A 11.C

Test 50 1.C 2.B 3.A 4.D 5.B 6.C 7.D 8.B 9.B 10.B

Test 51 1.A 2.C 3.A 4.B 5.C 6.C 7.A 8.B 9.D

Test 52 1.B 2.C 3.A 4.A 5.D G


6.B 7.A 8.B 9.D
A
Test 53 1.D 2.C 3.D 4.A 5.B M
6.A 7.B 8.D 9.C 10.C 11.B
A
Test 54 1.D 2.C 3.C 4.D 5.D 6.C 7.B 8.D 9.D
OKUL

Test 55 1.D 2.B 3.B 4.C 5.A 6.D 7.C 8.D 9.A 10.C

Test 56 1.C 2.A 3.A 4.D 5.C 6.B 7.C 8.D 9.A 10.A 11.C

Test 57 1.A 2.C 3.B 4.D 5.C 6.D 7.C 8.D 9.A 10.B

Test 58 1.C 2.A 3.D 4.A 5.C 6.A 7.D 8.B

Test 59 1.B 2.A 3.C 4.A 5.C 6.A 7.A 8.B 9.D

Test 60 1.A 2.B 3.C 4.B 5.B 6.B 7.B 8.A 9.D

Test 61 1.A 2.A 3.D 4.C 5.B 6.A 7.C 8.D 9.A

Test 62 1.C 2.C 3.B 4.B 5.B 6.D 7.A 8.C 9.A 10.C

Test 63 1.C 2.D 3.B 4.A 5.D 6.B 7.C 8.C 9.A

Test 64 1.A 2.B 3.D 4.D 5.D 6.B 7.B 8.B

Test 65 1.D 2.B 3.B 4.D 5.A 6.C 7.A

Test 66 1.A 2.C 3.C 4.A 5.A 6.D 7.A 8.B 9.D

Test 67 1.B 2.D 3.C 4.D 5.B 6.D 7.C 8.A 9.C 10.D

DENEME 1.C 2.A 3.A 4.B 5.C 6.A 7.D 8.D 9.B 10.C

11.D 12.C 13.A 14.C 15.B 16.B 17.C 18.D 19.B 20.A

144

You might also like