HODOWLE KOMÓRKOWE

Dr n. med. Ewa Pius-Sadowska

Hodowla komórkowa (in. kultura komórkowa) –
utrzymanie oddzielonych od organizmu komórek i
tkanek w warunkach laboratoryjnych (in vitro) przez
okres dłuższy niż 24h.
Inkubacja – utrzymanie oddzielonych od organizmu
komórek i tkanek w warunkach laboratoryjnych (in
vitro) przez okres krótszy niż 24h.

HODOWLA KOMÓRKOWA, A
INKUBACJA
 1885 r.
➢ Wilhelm Roux, niemiecki
zoolog, pionier embriologii
eksperymentalnej
➢ w Breslau (dzisiejszym
Wrocławiu) założył i
kierował Instytutem
Embriologii
➢ jego metody bazowały na
uszkadzaniu zarodków i
obserwacji wyników
powstałego uszkodzenia
➢ przez kilka dni
podtrzymywał hodowlę
fragmentu zarodka kurzego
w ciepłym roztworze,
RYS HISTORYCZNY zbliżonym do soli
fizjologicznej. Komórki nie
obumarły
 ➢ Temperatura: w zależności od preferencji
organizmu, z którego pochodzą pobrane
komórki, zwykle 37C
➢ CO2: 5%
WARUNKI ➢ Wilgotność: 95%

HODOWLI ➢ Odpowiednia pożywka hodowlana (medium

hodowlane)
➢ Odpowiednie naczynie hodowlane
➢ Ścisła aseptyka
 KOMORA Z
LAMINARNYM
PRZEPŁYWEM
POWIETRZA
SKŁAD MEDIUM HODOWLANEGO
➢ Substancje odżywcze, energetyczne i budulcowe: aminokwasy (L-
glutamina), glukoza, lipidy, kwasy tłuszczowe, zasady purynowe i
pirymidynowe
➢ Witaminy, niezbędne do prawidłowego metabolizmu komórek
(najczęściej z grupy B)
➢ Sole mineralne, będące źródłem jonów koniecznych dla licznych
procesów czynnościowych (agregacja, adhezja do podłoża, migracja)
oraz odpowiadających za utrzymanie prawidłowej osmolarności i pH
➢ Czerwień fenolowa – wskaźnik pH
➢ Surowica (najczęściej cielęca lub bydlęca), która zawiera białka i
czynniki wpływające na wzrost i podział komórek.
➢ Antybiotyki, aby nie dopuścić do namnożenia się mikroorganizmów
NACZYNIA HODOWLANE
 RODZAJE HODOWLI KOMÓRKOWYCH
1. Adherentne: komórki przylegają do powierzchni naczynia hodowlanego i namnażają się w
monowarstwie
2. Zawiesinowe: komórki rosną wolno zawieszone w medium
3. Na mikronośnikach: stosuje się różnego rodzaju kulki (dekstranowe, żelatynowe,
plastikowe), które zwiększają powierzchnię wzrostu dla komórek w małej objętości pożywki
4. Przestrzenne: modele, które naśladują tkanki:
• Sferydy – komórki rosną w skupiskach w warunkach uniemożliwiających przyczepienie
się ich do podłoża (np. hodowle rotacyjne, hodowle na podłożu nieadhezyjnym)
• Hodowle organotypowe (in. kokultura organotypowa) – hodowla 2 lub więcej typów
komórek w systemie przestrzennym
• Hodowle narządowe – hodowle całych organów lub ich fragmentów
 1. Hodowla pierwotna –
zapoczątkowana
pobraniem komórek i
tkanek bezpośrednio z
organizmu
2. Hodowla wtórna –
subkultura komórek
powstała z hodowli
pierwotnej po
wielokrotnym
pasażowaniu

TYPY HODOWLI KOMÓRKOWYCH

 HODOWLA KOMÓREK –
TRANSFORMACJA I IMMORTALIZACJA
WZROST KOMÓREK PODCZAS HODOWLI
IN VITRO
➢ Czas podwojenia populacji (ang. population doubling time, PDT) –
określa się na podstawie krzywej wzrostu komórek. Wynosi zwykle
od kilku godzin do kilku dni.
➢ Konfluencja – stopień pokrycia powierzchni hodowlanej przez
rosnące komórki. Konfluencja 80% jest sygnałem do pasażu
komórek.
➢ Pasaż – przeniesienie rosnących komórek do nowych naczyń
hodowlanych. W przypadku komórek adherentnych należy
najpierw „oderwać” je od podłoża np. przez zastosowanie roztworu
trypsyny oraz innych enzymów proteolitycznych lub przez
zastosowanie skrobaków.

WZROST KOMÓREK PODCZAS

HODOWLI IN VITRO
LINIA KOMÓRKOWA I USTALONA LINIA
KOMÓRKOWA
LINIA KOMÓRKOWA
➢ powstaje przez przeniesienie części
hodowli pierwotnej do odrębnej hodowli.
Namnażające się komórki linii można
następnie wielokrotnie pasażować do
kolejnych hodowli.
➢ limit Hayflicka (maksymalna liczba
podziałów)
USTALONA LINIA KOMÓRKOWA
➢ linia, której komórki się nie starzeją,
dzielą bez ograniczeń i nie zmieniają
swoich właściwości podczas
pasażowania do kolejnych hodowli
➢ zazwyczaj ustalona linia komórkowa
wywodzi się z komórek nowotworowych
➢ transformowana linia komórkowa
LINIA KOMÓRKOWA I
USTALONA LINIA
KOMÓRKOWA
USTALONA LINIA KOMÓRKOWA
USTALONA LINIA
KOMÓRKOWA – HELA
➢ Pierwsza ustalona linia komórkowa, założona
przez Georg’a i Margarett’e Gey
➢ Została wyprowadzona z komórek raka
szyjki macicy (adenocarcinoma) pacjentki
Henrietty Lacks w 1951 r.
➢ HeLa została użyta w badaniach nad
leczeniem białaczki, grypy, raka, AIDS, polio,
a także przyczyniła się rozwoju dziedzin z
zakresu klonowania, mapowania genów i
zapłodnienia in vitro.
➢ Szacuje się, że na całym świecie naukowcy
wyhodowali 50 milionów ton komórek HeLa
1. Europejska Kolekcja Linii Komórkowych ECACC (ang.
The Europen Collection of Cell Cultures), która
powstała w roku 1984 r. w Wielkiej Brytanii
2. Amerykańska Kolekcja Hodowli Komórkowych ATCC

BANKI LINII KOMÓRKOWYCH

 ➢ Produkcja szczepionek
➢ Namnażanie komórek macierzystych przed transplantacją
➢ Produkcja enzymów, hormonów, przeciwciał
➢ Badania naukowe
➢ Agrokultura komórkowa
ZASTOSOWANIE
HODOWLI
KOMÓRKOWYCH