BUDOWA KOMÓRKI

PROKARIOTYCZNEJ
I EUKARIOTYCZNEJ

OPRACOWALI
Anna Grzesik
Patryk Włodarczyk
Robert Podlasiak
Tomasz Wojciechowski
 SPIS TREŚCI

1. Definicja komórki i jej typy

2. Budowa komórki prokariotycznej
3. Budowa komórki eukariotycznej
4. Podobieństwa i różnice między komórką prokariotyczną a
eukariotyczną
5. Film o budowie komórki prokariotycznej i eukariotycznej
6. Bibliografia
Komórka – podstawowy element budujący żywe organizmy.
Najmniejsza jednostka funkcjonalna, w której zachodzą procesy
przemiany materii, wzrostu, rozmnażania i dziedziczenia.
Zróżnicowanie komórek wynika z pełnionych przez nie funkcji.

TYPY KOMÓREK

Komórki prokariotyczne: Komórki eukariotyczne:

- bakterie - komórka grzybowa

- sinice - komórka roślinna
- komórka zwierzęca
BUDOWA KOMÓRKI PROKARIOTYCZNEJ

 nukleoid
 rybosom 70s
 cytoplazma
 błona i ściana komórkowa
 pilusy (pile)
 wici rodzaje rzęsek
 fimbrie
 Nukleoid (prokarion), to obszar cytoplazmy komórek
prokariotycznych, w którym znajduje się kolista nić kwasu
deoksyrybonukleinowego (DNA) w postaci genoforu. Jej
odpowiednikiem u eukariontów jest jądro komórkowe, które
dodatkowo otoczone jest błoną jądrową.
 Rybosom, czyli struktura komórkowa uczestnicząca w
produkcji białek. Ich zawartość w komórce zależy od jej
aktywności metabolicznej i może wynosić nawet do 25%
całkowitej masy.
 Cytoplazma, to składnik komórki stanowiący środowisko, w
którym zawarte są organelle komórkowe, płyny plazmatyczne i
inne struktury. Ma postać koloidalną, jest galaretowata,
elastyczna, lepka i ciągliwa. Posiada zdolność ruchu.
 Wicie, pilusy i fimbrie są rodzajami specyficznego, pustego w
środku "włoska" komórkowego pełniącego ważną rolę w
procesie koniugacji. Zbudowane są z piliny.
TYPY KOMÓRKI PROKARIOTYCZNEJ
 BUDOWA KOMÓRKI EUKARIOTYCZNEJ
Komórki eukariotyczne, to komórki pierwotniaków, glonów,
grzybów, roślin i zwierząt. Charakteryzują się skomplikowaną
budową. Posiadają jądro komórkowe ograniczone otoczką
jądrową, zawierające DNA z histonami upakowane w
chromosomy. Materiał genetyczny oddzielony jest od reszty
komórki podwójną osłonką jądrową. Komórki te mogą być
samodzielnymi organizmami, tworzyć kolonie lub agregaty
wielokomórkowe.
 Ściana komórkowa, to zewnętrzna osłona komórki zbudowana z celulozy (u
roślin), celulozy i chityny (u grzybów) i glukopeptydów (u bakterii). Zapewnia
ochronę przed czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi oraz
nadaje kształt i sztywność komórce.
 Błona komórkowa, to półprzepuszczalna, elastyczna struktura lipidowo-
białkowa otaczająca cytoplazmę każdej komórki i niektóre organelle
wewnątrzkomórkowe. Chroni komórkę przed działaniem czynników
fizycznych, chemicznych i przed wnikaniem obcych organizmów. Reguluje
transport wybranych substancji z i do komórki. Reaguje na bodźce
chemiczne, termiczne i mechaniczne. Katalizuje też różne reakcje
metaboliczne oraz utrzymuje równowagę między ciśnieniem osmotycznym
wewnątrz i na zewnątrz komórki.
 Aparat Golgiego, to organellum służące chemicznym modyfikacjom
wytwarzanych przez komórkę substancji, ich sortowaniu oraz dystrybucji w
obrębie komórki. Składa się ze stosu spłaszczonych cystern.
 Jądro komórkowe, to największe organellum występujące w komórkach
eukariotycznych, które przechowuje informacje zawarte w DNA, powiela te
informacje w procesie podziału komórki i kontroluje całość metabolizmu
komórki dzięki kopiowaniu fragmentów DNA.
 Mitochondrium, to organellum wyspecjalizowane w przemianach
tlenowych (oddychanie tlenowe), w wyniku których powstaje większość
ATP komórki, będącego jej źródłem energii. Ponadto są zaangażowane w
takie procesy jak sygnalizacja komórkowa, specjalizacja, wzrost, śmierć
komórki czy kontrola cyklu komórkowego.
 Chloroplasty, to otoczone podwójną błoną białkowo-lipidową organellum u
roślin i glonów. Są rodzajem plastów. Zawierają zielone barwniki chlorofile
pochłaniające energię światła słonecznego potrzebną do fotosyntezy. W
nich zachodzi przemiana dwutlenku węgla i wody w glukozę oraz tlen.
 Lizosom, to niewielki pęcherzyk występujący w komórkach
eukariotycznych, który zawiera enzymy rozkładające białka, kwasy
nukleinowe, węglowodany i tłuszcze.
 Wodniczka (wakuola), to pęcherzyk otoczony pojedynczą błoną
cytoplazmatyczną, wypełniony sokiem komórkowym zawierającym różne
substancje.
 Siateczka wewnątrzplazmatyczna stanowi trójwymiarowy system
spłaszczonych błon, kanalików i pęcherzyków. Występuje w 2 postaciach:
ER szorstkie (na błonach siateczki znajdują się rybosomy; jestem
miejscem syntezy białek) i ER gładkie (nie ma rybosomów na błonach;
jest miejscem syntezy lipidów).
TYPY KOMÓRKI EUKARIOTYCZNEJ
 PODOBIEŃSTWA POMIĘDZY KOMÓRKĄ
PROKARIOTYCZNĄ A EUKARIOTYCZNĄ

1) Skład chemiczny – zbudowane z takich samych klas

związków chemicznych
2) Funkcje życiowe – obie się odżywiają, oddychają, poruszają,
rozmnażają
3) Informacja genetyczna – zapisana w ten sam sposób
4) Ogólna budowa
 RÓŻNICA PROKARIONTY EUKARIONTY
Wielkość komórek Mniejsze, 0,5-10μm Większe, 10-100μm

Jądro komórkowe Nukleoid jako jądro Obecne

Struktura DNA Bez białek histonowych i Nawinięte na rdzenie

błony. Pływa swobodnie w histonowe, tworzy
cytoplazmie. chromatynę.

Ściana komórkowa Obecna Obecna, nie licząc komórki

zwierzęcej.

Cytoplazma Gęsta, bez cytoszkieletu, nie Płynna, obecny

wykazuje ruchu. cytoszkieletu, wykazuje
ruch.

Mitochondria Brak Obecne

Plastydy (np. Brak Obecne, nie licząc komórki

chloroplasty) zwierzęcej. RÓŻNICE POMIĘDZY KOMÓRKĄ
Lizosomy Brak Obecne PROKARIOTYCZNĄ
Siateczka
śródplazmatyczna
Brak Występują w komórkach
roślinnych A EUKARIOTYCZNĄ
przeprowadzających
fotosyntezę.

Rybosomy Pływają swobodnie w Występują na zewnętrznej

cytoplazmie. Współczynnik powierzchni siateczki
sedymentacji wynosi 70S. śródplazmatycznej.
Współczynnik sedymentacji
wynosi 80S.

Wici i rzęski Obecne Obecne bardzo rzadko

Wakuole Brak W komórce roślinnej 1 duża,

w zwierzęcej wiele małych.

Układ Golgiego Brak Obecny

Centriole Brak Obecne

PODSUMUWUJĄCY FILM O BUDOWIE
KOMÓRKI PROKARIOTYCZNEJ
I EUKARIOTYCZNEJ
 BIBLIOGRAFIA

1. Bujnowska Małgorzata – „Zarys fizjologii człowieka” 2012

ISBN 978-83-943650-7-3
2. Balerstet Jacek, Betleja Laura, Falkowski Tomasz, Jakubik
Beata, Kościelniak Robert, Kulpiński Kamil, Tyc Anna,
Zaleska-Szczygieł Monika – „Biologia. Vademecum maturalne
2011” 2010 ISBN 978-83-7680-166-7
3. Władysław J.H. Kunicki-Goldfinger – „Życie bakterii” 1998
ISBN 978-83-01-14378-7.
4. Praca zbiorowa - Tablice biologiczne (wydawnictwo
Adamantan)
5. B. Alberts, D. Bray, A. Johnson – „Podstawy biologii komórki.
Wprowadzenie do biologii molekularnej” 1999