Podzial komorek – eukariotyczne i prokariotyczne, organella które gdzie ile błon

Dogmat biologii
Transporty
Budowa komórki – ogolnie organella role i funkcje

PODZIAŁ KOMÓREK
Komórka – podstawowa jednostka strukturalna wszystkich organizmów zdolna do
wykonywania czynności życiowych

Komórki prokariotyczne (np. bakterii) – nie mają jądra, materiał genetyczny luźno
ułożony w cytozolu

Komórki eukarioryczne (np. roślinne, zwierzęce, grzybowe) – mają jądro komórkowe,

które zawiera większość DNA komórki

Struktury Kom. zwierzęca Kom. roślinna Kom. grzybowa

komórkowe
Charakterystyczn Lizosomy (1) – Chloroplasty (2) – Ściana kom. z chityny
e trawienie składników wytwarza substancje Wakuole – małe i
pokarmowych i pokarmowe podczas liczne
uszkodzonych fotosyntezy
organelli Ściana kom. z
celulozy
Wakuola (1) – jedna,
centralnie położona,
gromadzi wodę
Występujące we Błona komórkowa – tworzy barierę oddzielającą komórkę od środowiska
wszystkich zewnętrznego
Cytozyl – wypełnia przestrzeń między organellami, pośredniczy w
transporcie substancji
Jądro komórkowe (0) – zawiera DNA, kontroluje przebieg procesów
życiowych komórki
Rybosomy (0) – uczestniczą w syntezie białek
Siateczka śródplazmatyczna (szorstka/gładka) – szorstka: wytwarza
białka, gładka: wytwarza lipidy
Aparat Golgiego – modyfikuje białka i lipidy i transportuje je do komórki
lub poza nią
Mitochondrium – zachodzą w nim główne etapy oddychania
komórkowego

DOGMAT BIOLOGII
DNA – mRNA – białko

BŁONY BIOLOGICZNE
Zbudowane z lipidów (głównie fosfolipidy) i białek
 Fosfolipidy tworzą dwuwarstwę (ogony do wnętrza, głowy na zewnątrz)
 Białka mogą być połączone tylko z jedną warstwą lub przechodzić przez obie
TRANSPORTY
1. TRANSPORT BIERNY (PASYWNY) – ze środowiska o większym stężeniu
substancji rozpuszczonych do środowiska o mniejszym stężeniu (zgodnie z
różnicą stężeń), nie wymaga nakładu energii, jeśli zachodzi bezpośrednio
przez błonę – dyfuzja prosta, jeśli zachodzi z udziałem białek błonowych –
dyfuzja ułatwiona
2. TRANSPORTY CZYNNY (AKTYWNY) – ze środowiska o mniejszym stężeniu
substancji rozpuszczonych do środowiska o większym stężeniu (wbrew
różnicy stężeń), wymaga nakładu energii (ATP), zawsze uczestniczą białka
błonowe

Dyfuzja prosta – swobodne przenikanie substancji przez błonę biologiczną, tak

odbywa się transport np. tlenu (O2) i dwutlenku węgla (CO2)
 Osmoza – przez błonę przemieszczają się cząsteczki wody

Dyfuzja ułatwiona – zachodzi, gdy cząsteczki są przenoszone biernie, ale z

udziałem transportujących białek błonowych, do wnętrza komórek wnikają związki
chemiczne potrzebne im do życia