– Komórka to podstawowa jednostka organizmu. Komórki budują tkanki.

Tkanka to zespół komórek, które pełnią określoną funkcję. Tkanki budują

narządy, a narządy budują układy. Układy narządów składają się na organizm.
– Komórki można podzielić ze względu na stopień złożoności budowy. Wyróżnia
się komórki prokariotyczne i eukariotyczne.
– Komórki prokariotyczne są charakterystyczne dla komórek
jednokomórkowych, z reguły niewielkich rozmiarów i prostej budowy. Komórki
prokariotyczne nie posiadają jądra komórkowego. Funkcje jądra komórkowego
pełni nukleoid (genofor). Informacja genetyczna komórki nie jest oddzielona od
reszty cytoplazmy żadną błoną. Są wielkości od 1 do kilku mikrometrów.
– Komórki eukariotyczne to komórki pierwotniaków, glonów, grzybów, roślin i
zwierząt. Charakteryzują się znacznie skomplikowaną budową, posiadają jądro
komórkowe. Materiał genetyczny oddzielony jest od reszty komórki podwójną
osłonką jądrową. Najczęściej osiągają rozmiary od 10 do 100 mikrometrów.
Wyjątkami są: komórki jajowe ptaków oraz komórki zielenicy – nawet kilka
centymetrów.
Komórki prokariotyczne:
 Nie mają jądra komórkowego, DNA znajduje się w pewnym rejonie
cytoplazmy, ale nie jest oddzielona od niej błoną.
 Cząsteczki DNA mają kształt kolisty, ponadto DNA jest połączony
niewielką liczbą białek.
 Występują u bakterii
Komórki eukariotyczne:
 Posiadają jądro komórkowe, utworzone przez DNA otoczone dwiema
błonami śródplazmatycznymi (tzw. otoczką jądrową)
 Cząsteczki DNA mają postać cząsteczek liniowych z wolnymi końcami,
DNA tworzy także kompleks z dużą liczbą białek.
 Występują u zwierząt, roślin, grzybów, protistów.

– Zarówno komórki prokariotyczne jak i eukariotyczne posiadają błonę

komórkową. Jest to struktura uniwersalna, występuje w każdej komórce i pełni
niezwykle istotne funkcje.
– Błona komórkowa to struktura, która oddziela zawartość komórki od
środowiska zewnętrznego. Ma ona charakter półprzepuszczalny (selektywny), a
co za tym idzie, jest zdolna do wymiany informacji ze środowiskiem
zewnętrznym. Wszystkie błony komórkowe składają się głównie z lipidów i
białek. Jeśli chodzi o lipidy to błonę budują przede wszystkim fosfolipidy,
glikolipidy. W skład błony komórkowej wchodzi również pewna ilość
węglowodanów.
– Błona komórkowa utworzona jest z dwuwarstwy lipidowej, w której
zanurzone są białka. Posiada dwie warstwy – zewnętrzną i wewnętrzną,
zbudowane z fosfolipidów i glikolipidów. Cząsteczki fosfolipidów mają
specyficzną właściwość. Posiadają w swej budowie część rozpuszczalną w
wodzie – hydrofilową główkę i część nierozpuszczalną w wodzie – hydrofobowe
ogonki.
– W skład błony komórkowej wchodzą również węglowodany, które na
powierzchni jej zewnętrznej warstwy tworzą pokład – glikokaliks. Chroni ona
komórkę przed uszkodzeniami chemicznymi i mechanicznymi oraz odgrywa
ważną rolę w rozpoznawaniu komórek.
– Właściowości błon biologicznych:
• asymetryczność – każda warstwa ma inny skład i właściwości
• płynność i dynamiczność – lipy przemieszczają się wzdłuż błony (dyfuzja
boczna) oraz w poprzek (ruch flip-flop –„koziołkowanie” z jednej warstwy do
drugiej), im więcej cholesterolu tym mniejsza płynność błony.
– Każda komórka jest układem otwartym, w którym zachodzi ciągła wymiana
substancji, energii i informacji między wnętrzem, a otoczeniem. Transport
substancji przez błony biologiczne może odbywać się zgodnie z gradientem
stężeń - transport bierny lub wbrew gradientowi i wymaga wówczas
dostarczenie energii - transport aktywny (czynny).
– Wyróżniamy dwa rodzaje transportu biernego: dyfuzję prostą i dyfuzję
wspomaganą (ułatwioną). Dyfuzja prosta polega na transporcie substancji
zgodnie z gradientem stężeń, bez udziału energii. W ten sposób przemieszczane
są gazy (O2 i CO2), H2O, mocznik. Natomiast cukry i aminokwasy wymagają
nośnika w postaci transportujących białek błonowych.(dyfuzja ułatwiona)
– Odmianą dyfuzji prostej jest osmoza, która polega na przenikaniu wody przez
błonę półprzepuszczalną z roztworu hipotonicznego (o niższym stężeniu) do
roztworu hipertonicznego (o wyższym stężeniu).
Endocytoza – to proces pobierania makrocząstek z zewnętrznego otoczenia
komórki do jej wnętrza.
Egzocytoza – jest procesem odwrotnym do procesu endocytozy. Podczas
egzocytozy dochodzi do uwolnienia metabolitów powstających wewnątrz
komórki.