KHUTBAH JUM’AT BAHASA JAWAAKHLAK TERPUJI Agami Islam ingkang dipun turunaken dining Allah‫ ﷻ‬kanggem

kito sedoyo meniko arupi agami ingkang sampun sempurno.

Khutbah Pertama Agami Islam meniko sampun anggadahi tuntunan ingkang lengkap
ingndalem sedoyo urusan hablum minalloh ugi hablum minan-nas.
‫اًل‬ َ ُ َ ُ ُ َ ْ ْ ََ َّ ّٰ ْ َ ّٰ َْ
‫ َو ُه َو‬, ‫ ال َح ْم ُد ِلل ِه ال ِذ ْي خل َق ال َـم ْو َت َوال َح َي اة ِل َي ْبلـك ْم ا ُّيك ْم ا ْح َس ُن َع َم‬,‫ال َح ْم ُد ِلل ِه‬ Syariat Islam meniko mboten namung ngajaraken kito iman utawi
َ َ ُ ً َ َ َ َ ‫َ ْ َ َ ٰ اَّل‬ َْ ْ
‫ ش َه َادة ت ْن ِجى قاِئ ل َه ا ِم َن‬,‫ اش َه ُد ا ْن ال ِال َه ِا هللا َو ْح َد ُه ال ش ِر ْي َك ل ُه‬.‫ال َع ِز ْي ُز الغ ُف ْو ُر‬
aqidah, ibadah, lan muamalah kemawon, hananging syariat Islam
ugi sampun ngajaraken nilai-nilai akhlaq ingkang sae.
َ َ ْ ً َ ْ َ ُ ْ ُ ْ َ ْ ُ ُ ْ ُ َ َ ُ ُ ْ َ ً َّ َ ُ َ َ َّ َ ُ ْ َ َ َ ْ
‫ـم ْي َن‬
ِ ‫ الـمبعوث رحم ة ِللعال‬ ‫ واش َهد ان س ِّي ِدنا محمدا عب ده ورس وله‬,‫ال ِّنـير ِان‬
Akhlak ingkang sae tumrap sesami menungso meniko katah
sanget surahipun, ing antawasipun:
ٰ َ ٰ ِّ
‫ َو َعلى ِآل ِه‬,‫ص ِّل َو َس ل ْم َو َب ِار ْك َعلى َس ِّي ِدنا ُم َح َّم ٍد‬ َ ‫ َا َّلل ُه َّم‬.‫ل ُي َت ّم َم َم َك ار َم ْا َال ْخاَل ق‬ Nomer setunggal : Nindaki Perliaku Jujur. Sifat jujur meniko
ِ ‫َأ‬ ِ ِ ِ merupakan sikap ingkang mencerminkan kesesuaian antawisipun
ُ َ ‫اَل‬ َُ َ ‫ ا َّت ُق وا‬،‫الـم ْسل ُم ْو َن‬ ‫َأ‬ َ
َ ‫ َف‬ ‫ َّما َب ْع ُد؛‬.‫ص َحابه ا ْج َمع ْي َن‬ ْ ‫َوَأ‬
‫هللا َح َّق تقا ِت ِه َو ت ُم ْوت َّن‬ ِ ِ ُ ‫ا‬ ‫ه‬ َ ‫ي‬ُّ ‫ا‬ ‫ي‬ ِ ِِ manah, lisan, lan perbuatan. Nopo ingkang den ucapaken kedah
ً ْ َ ْ ُُْ َ َ ُ ّ ْ ُ َ َ ْ َّ َ ُّ ‫اَّل َ َ ْ ُ ْ ُ ْ ُ ْ َ َ َ َ َ َ ٰ ٰ َأ‬ sesuai marang nopo ing wonten ing ndalem manah. Nopo ingkang
‫يا يه ا ال ِذين آمن وا اتق وا هللا وقول وا ق وال‬  : ‫ وق ال تع الى‬،‫ِا وانتم مس ِلمون‬ dipun perbuat kedah sesuai kalian nopo ingkang sampun den
َ ََ َ
‫هللا َو َر ُس ْول ُه فق ْد ف َاز‬َ ‫ص ل ْح َل ُك ْم َأ ْع َم َال ُك ْم َو َي ْغف ْر َل ُك ْم ُذ ُن ْو َب ُك ْم َو َم ْن ُيط ع‬ ُ ًْ َ ucapaken. Rasulullah ‫ﷺ‬ dawuh:
ِ ِ ِ ِ ْ ‫ ي‬.‫س ِديدا‬ ْ َ ْ ْ َ
.‫الص ْد َق َي ْه ِدي ِإ لى ال ِب ِّر َوِإ َّن ال ِب َّر َي ْه ِدي ِإ لى ال َج َّن ِة‬ ِّ ‫َع َل ْي ُك ْم ب‬
ِّ ‫الص ْدق َف َّن‬
َ ‫ِ ِإ‬ ِ
،‫ف ْو ًزا َع ِظ ْي ًما‬ Artosipun “moko berlakuo jujur siro kabeh, sak temene sifat jujur iku
iso nggowo maring kebajikan, lan kebajikan iku iso nduduhno
Ma’asyiral muslimin rahimakumullah, marang suwargo.
     Wonten ing kesempatan ingkang sae meniko, pertama, kulo
tansah ngajak dhateng penjenengan sedoyo lan khususipun pribadi Hikmah kagem tiyang engkang jujur inggih, ndadosaken ati
kawulo piyambak, monggo sami-sami ningkataken taqwa dumateng antheng, mboten ngeroso was was, lan kiyambake gampang
Allah SWT kelawan sa’estu-estunipun taqwa. Nggeh meniko ajrih anggenipun angsal kepercayaan saking tiang sanes. Wondene
dumateng Allah, kanthi nindaki sedoyo perintah lan nebihi sedoyo lawanipun sifat jujur nun inggih goroh utawi dusto. Tiang ingkang
laranganipun. Keranten kalian taqwa menikolah, insyaAllah, kito senengane mbujuki meniko klebet ciri-cirine tiang munafik, “wa
saget pikantuk derajat kemulyaan ing ngarsane Allah ‫ﷻ‬. Ugi, idza hadatsa kadzaba”, nalikane ngucap kiambe’e goroh.
jalaran taqwa meniko, insyaallah Allah ‫ﷻ‬, Allah ‫ﷻ‬ bade maringi rizki Ma’asyiral muslimin rahimakumullah,
dhateng kito sedoyo puniko saking margi ingkang mboten kanyono- Engkang nomer kalih inggih puniko sifat tawadhu’ utawi
nyono, lan ndade’ake gampil urusan kito. andhap ashor, rendah hati, mboten sombong utawi takabbur ing
َ ‫ُ اَل‬ ْ ْ َّ َّ
‫َو َمن َي َّت ِق الل َه َي ْج َعل ل ُه َمخ َر ًجا َو َي ْر ُزق ُه ِم ْن َح ْيث َي ْحت ِس ُب‬
atase kelebihan ingkang sampun dipun karunia-aken dining
Allah ‫ﷻ‬ arupi harta, jabatan, gelar, pendidikan, kepinteran, lan
Artosipun: Sapane wong kang taqwa marang Allah ‫ﷻ‬, mongko lintu-lintunipun.
Allah ‫ﷻ‬ bakal ndadekno gawe wong iku dalan ingkang gampang, Contoh sifat sombong meniko: ngeroso paling sugih, ngroso
mboten wonten tiang lintu ingkang nglebihi kesugihane. Ngeroso
lan bakal ngawehi rizki soko arah kang ora den songko-songko. paling bener lan tiang lintu mesti salah. Ngeroso paling pinter, lan
Ma’asyiral muslimin rahimakumullah, mboten wonten tiang lintu kang saget nandingi kepinterane.
‫‪Padahal ing nginggile tiang ingkang berpengetahuan, taksih wonten‬‬
‫‪. Dawuhipun‬ﷻ‪Dzat ingkang langkung ngudaneni, nun nggeh Allah ‬‬ ‫‪Khutbah Kedua‬‬
‫‪ :‬ﷺ‪Kanjeng Rasul ‬‬ ‫َ‬ ‫اَل َ‬ ‫َ َ َ ْ َ اَل َ اَّل‬ ‫َ‬ ‫َْ‬
‫اَل َ ْ ُ ُ ْ َ َّ َ َ ْ َ َ َ ْ ْ َ ُ َ‬
‫ال ذ َّر ٍة ِم ْن ِك َب ٍر‪(  ‬راه مسلم)‬ ‫يدخل الجنة من كان ِفي قل ِب ِه ِمثق‬ ‫ال َح ْم ُد هلل َح ْم ًدا ك ِث ْي ًرا ك َما ا َم َر‪ .‬اش َه ُد ا ْن ِال َه ِا هللا َو ْح َد ُه ش ِر ْي َك ل ُه‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫‪Artosipun: “Mboten saget mblebet suwargo tiang ingkang teng lebet‬‬ ‫ِا ْرغا ًم ا ِل َـم ْن َج َح َد ِب ِه َوك َف َر‪َ .‬واش َه ُد ا َّن َس ِّي َدنا ُم َح َّم ًدا َع ْب ُد ُه َو َر ُس ْول ُه َو َح ِب ْي ُب ُه‬
‫”‪atine wonten sekedik mawon saking  sifat sombong‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ص ِ ّل َو َس ِل ْم َو َب ِار ْك َعلى َس ِّي ِدنا ُم َح َّم ٍد‪َ ,‬و َعلى‬
‫ّ‬ ‫َو َخل ْي ُل ُه‪َ ,‬س ّي ُد ا ْنس َو ْال َب َش ر‪َ .‬ا َّلل ُه َّم َ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِإْل ِ‬ ‫ِ‬
‫‪Ma’asyiral muslimin rahimakumullah,‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫ص َح ِاب ِه َو َسل َم ت ْس ِل ْي ًما ك ِث ْي ًرا‪.‬‬ ‫َاله َو ا ْ‬
‫َ‬
‫‪Engkang nomer tigo nggeh meniko nduweni sifat pangapuro,‬‬ ‫ِِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ا َّما ب ْع د‪ ،‬ف َي ا ِع َب اد هللا ِاتق ْوا هللا َو اعل ُم ْوا ان هللا يعلم م افي انفس كم‬
‫‪ingkang disebut dining Sayidina Ali karramallahu wajhah kalian‬‬
‫‪al’afwu ‘indal ghadhab utawi purun paring pangapuro rikolo‬‬
‫َ‬ ‫ّ‬ ‫فاح ذروه واعلم وا ان هللا غف ور حليم‪َ .‬ا َّلل ُه َّم َ‬
‫‪kawontenan Ghodob utawi nesu, anangaing perkawis meniko‬‬
‫‪mboten gampang, luwih-luwih kangge tiang ingkang sampun‬‬
‫ص ِ ّل َو َس ِل ْم َو َب ِار ْك َعلى س ِّي َدنا‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ّ َ ُ َ َّ َ َ َ َّ‬ ‫َ َ‬
‫‪ sampun maringi‬ﷻ‪nglarani manah kito. Milo saking meniko, Allah ‬‬ ‫ص ل ْي َت َعلى س ِّي َدنا ِا ْب َر ِاه ْي َم َو َعلى ا ِل س ِّي َدنا‬ ‫ُم َح َّم ٍد َو َعلى ا ِل س ِيدنا محم ٍد كم ا‬
‫ْ َ‬
‫ِا ْب َر ِاه ْي َم ِفى ال َعال ِـم ْي َن ِا َّن َك َح ِم ْي ٌد َم ِج ْي ٌد‪.‬‬
‫‪jaminan kangge sinten kemawon ingkang saget ngendale’aken‬‬
‫‪emosi lan amarahipun, mongko tiang niku bakal selamet saking‬‬
‫ْ ُ ْ ْ َ َ ْ ُ ْ َ َ َأْل‬ ‫ْ ْؤ ْ َ ْ ْؤ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َّ‬
‫ات‪ ,‬ا ْح َي ِاء ِم ْن ُه ْم‬ ‫الل ُه َّم اغ ِف ْر ِلل ُم ِم ِنين وال ُـم ِمن ِ‬
‫‪sikso geni neraka. Rasulullah shallallahu ‘alaihi wa sallam dawuh:‬‬
‫اَّل‬ ‫َّ‬ ‫ات‪ ,‬والـمس ِل ِمين والـمس ِلم ِ‬
‫َو َما َز َاد الل ُه َع ْب ًدا ِب َع ْف ٍو ِإ ِع ًّزا‬ ‫ْ َ‬
‫ات‪َ ,‬ي َار َّب ال َعال ِـم ْي َن‪.‬‬ ‫ْ َ َ‬ ‫َّ َ َ ْ ٌ َ ْ ٌ ُ ْ ُ َّ ْ َ َ َ‬ ‫َ َأْل‬
‫اض َي الحاج ِ‬ ‫ات‪ ,‬وق ِ‬ ‫ات‪ِ  ,‬انك س ِميع ق ِريب م ِجيب الدعو ِ‬ ‫وا ْم َو ِ‬
‫‪Artosipun: “Lan Allah ora bakal nambah marang wong kang seneng‬‬
‫اب‪َ .‬ر َّب َن ا‬ ‫َر َّب َن ا اَل ُت ز ْغ ُق ُل ْو َب َن ا َب ْع َد ِا ْذ َه َد ْي َت َنا َو َه ْب َل َن ا م ْن َل ُد ْن َك َر ْح َم ًة ِا َّن َك َا ْن َت ْال َو َّه ُ‬
‫)‪maring pangapuro kejobo nambahi kemuliaane,”. (HR. Muslim‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫اَل َت ْج َع ْل فى ُق ُل ْو َب َن ا غاًّل ل َّلذ ْي َن َا َم ُن ْوا َر َّب َن ا ِا َّن َك َرُؤ ْو ٌف َّرح ْي ٌم‪َ .‬ر َّب َن ا َه ْب َل َن ا منْ‬
‫‪ tansah maringi rahmat, taufiq, hidayah‬ﷻ‪Mugi-mugi Alloh ‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫اَل‬ ‫ْ‬ ‫اَل‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َا ْز َواج َن ا َوذ ّر َّيتن ا ق َّرة ا ْع ُين َو ْ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫اج َعلن ا ِلل ُم َّت ِق ْين ِا َما ًم ا‪ .‬الل ُه َّم ْادف ْع َع َّنا الغ َء‪َ ,‬وال َب َء‪,‬‬
‫‪soho kekuatan kanggem kito sedoyo, sahinggo kito saget nebihi‬‬
‫‪sifat-sifat kang mboten sae, lan saget nggadahi akhlak ingkang sae,‬‬ ‫ٍ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫‪sahinggo ing akhiripun kito sedoyo saget pikantuk husnul‬‬ ‫َ ْ َ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ ُ ْ َ ْ َ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ َ َ َ ْ َ َ َ ْ ُ ْ َّ َ َ‬
‫‪khotimah. Amiin.‬‬
‫والوب اء‪ ,‬والفحش اء‪ ,‬وس وء ال ِفت ِن م اظهر ِمنه ا وم ا بطن عن بل ِدنا ِإ ندو ِن ِس يا ه ذا‬
‫ً‬ ‫ُّ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ً‬ ‫اَل‬ ‫َ ًَ‬
‫الدن َيا َح َس َنة‬ ‫آصة‪َ ,‬و َع ْن َساِئ ِر ِب ِد ال ُـم ْس ِل ِم ْي َن َع َّآمة‪ِ ,‬ي َار َّب ال َعال ِـم ْي َن‪َ .‬ر َّب َنا ا ِت َن ا ِفى‬ ‫خ‬
‫ٱلر ۡح ٰمٰـن َّٱل ِذ ْي َن َي ۡم ُش ْو َن َع ٰلى ٱَأۡل ۡ‬‫الش ْي َط ِان ال َّر ِج ْيم‪َ :‬و ِع َب ُاد َّ‬ ‫َأ ُع ْو ُذ باهللَ م َن َّ‬ ‫اب َّ‬ ‫َو فى اآْل خ َرة َح َس َن ًة َو ق َنا َع َذ َ‬
‫ض‬ ‫ِ‬ ‫ر‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫الن ِار‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫۬‬ ‫اَل‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ٰ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫۬ َ َ‬ ‫ِ‬
‫َه ۡو ًن ا َوِإ ذا خاط َب ُـه ُم ٱلجـ ِهلون ق الوا َس ًما‪َ ,‬ب َارك هللا ِل ْي ولك ْم ِفي الق ْر ِآن ال َع ِظ ْي ِم‪،‬‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ٰ‬ ‫ْ‬
‫ِع َب َاد هللا! ِا َّن هللا َي ُم ُر ِبال َع ْد ِل َواِإْل ْح َس ِان‪َ ,‬و ِا ْي َت ِاء ِذى ال ُق ْر َبى‪َ ,‬و َي ْن َهى َع ِن‬
‫ْ‬ ‫ْأ‬
‫اس َت ْغف ُر هللاَ‬ ‫الذ ْكر ْال َحك ْيم‪َ ،‬أ ُق ْو ُل َق ْول ْي َه َذا َو ْ‬ ‫َ َ َ َ ْ َ َّ ُ ْ َ ْ َ ْ ٰ َ ّ‬ ‫ُْ ُ‬ ‫ْ َ ْ َ َ ْ ُ ْ َ َ ْ َ ْ َ ُ ُ ْ َ َ َّ ُ ْ َ َّ َّ ُ ْ َ َ ْ ُ ُ ْ َ ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ات و ِ ِ‬ ‫ونفع ِني وِإ ياكم ِبما ِفي ِه ِمن اآلي ِ‬ ‫هللا ال َع ِظ ْي َم َي ذك ْرك ْم‬ ‫الفحش ِاء والـمنك ِر والبغ ِى‪ ,‬ي ِعظكم لعلكم ت ذكرون‪ ,‬ف اذكروا‬
‫ْال َع ِظ ْي َم‪َّ  , ‬ن ُه ُه َو ْال َغ ُف ْو ُر َّ‬
‫الر ِح ْي ُم‪.‬‬ ‫َْ‬ ‫َ ْ ُ ْ ُ ََ َ َ ْ ُ َ َ ْ‬
‫ِإ‬ ‫هللا اك َب ُر‪.‬‬ ‫واشك ُروه على ِنع ِم ِه ي ِزدك ْم و ل ِذك ُر ِ‬