11/7/2022

CHƯƠNG 2: NHÀ NƯỚC

CHXHCN VIỆT NAM

NỘI DUNG CHÍNH

2.1. Một số khái niệm cơ bản
2.2. Một số nguyên tắc hiến định về tổ
chức và hoạt động của BMNN
2.3. Các cơ quan NN hiến định
2.4. Xây dựng NN pháp quyền XHCN ở
VN

1
 11/7/2022

2.1. Một số khái niệm cơ bản

Bộ máy nhà nước là tổng thể các cơ quan

nhà nước từ trung ương tới địa phương hợp
thành hệ thống được tổ chức, hoạt động theo
những nguyên tắc thống nhất, tạo thành cơ
chế đồng bộ nhằm thực hiện nhiệm vụ, chức
năng của nhà nước.

2.1. Một số khái niệm cơ bản

2
 11/7/2022

2.1. Một số khái niệm cơ bản

Cơ quan nhà nước là một tổ chức cấu

thành bộ máy nhà nước; có tính chất, chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức
và hình thức hoạt động khác nhau; sử dụng
quyền lực nhà nước để thực hiện chức năng
quản lý xã hội theo quy định của pháp luật.

2.1. Một số khái niệm cơ bản

3 đặc điểm:
- CQNN nhân danh NN trong tổ chức và
hoạt động
- CQNN sử dụng quyền lực NN trong hoạt
động, được sử dụng sức mạnh cưỡng chế
của NN nhằm đảm bảo thực hiện ý chí của
mình
- CQNN thực hiện hoạt động QLXH (QLNN)

3
 11/7/2022

2.2. Một số nguyên tắc hiến định về tổ

chức và hoạt động của BMNN
Quyền lực NN là thống nhất, có sự phân
công, phối hợp, kiểm soát giữa các CQNN
trong việc thực hiện các quyền lập pháp,
hành pháp, tư pháp
NN được tổ chức và hoạt động theo Hiến
pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng
Hiến pháp và pháp luật.

2.3. Các cơ quan NN hiến định

Quốc hội là cơ quan đại diện cao nhất của
các tầng lớp dân cư trong xã hội, được
thành lập bằng phổ thông đầu phiếu, có
chức năng chủ yếu là lập pháp và giám
sát.
Chức năng của QH:
- Thực hiện quyền lập hiến, lập pháp
- Giám sát tối cao đối với hoạt động của NN
- Quyết định các vấn đề quan trọng khác
của NN

4
 11/7/2022

2.3. Các cơ quan NN hiến định

- Quốc hội họp mỗi năm hai kỳ. Họp bất thường trong
trường hợp Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội,
Thủ tướng Chính phủ hoặc ít nhất một phần ba tổng số
đại biểu Quốc hội yêu cầu.
- Nguyên tắc thông qua Luật, Nghị quyết: quá nửa tổng
số đại biểu tán thành. Yêu cầu 2/3 tổng số đại biểu tán
thành khi: rút ngắn hoặc kéo dài nhiệm kỳ Quốc hội;
quyết định soạn thảo Hiến pháp mới hoặc sửa đổi Hiến
pháp; thông qua dự thảo Hiến pháp mới hoặc Hiến pháp
sửa đổi và bãi nhiệm đại biểu Quốc hội.

2.3. Các cơ quan NN hiến định

Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà

nước, thay mặt nước Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại.
Chủ tịch nước do QH bầu, miễn nhiệm, bãi
nhiệm. Chủ tịch nước được HP quy định khá
nhiều quyền trong cả 3 lĩnh vực lập pháp,
hành pháp và tư pháp nhưng chủ yếu là
mang tính chất đại diện cho NN

5
 11/7/2022

2.3. Các cơ quan NN hiến định

Chính phủ là cơ quan hành chính nhà

nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam, là cơ quan chấp hành của
Quốc hội.
Thủ tướng là người đứng đầu Chính phủ. Thủ
tướng chính phủ do QH bầu, bãi, miễn
nhiệm. Các TV khác của chính phủ do QH
phê chuẩn.

2.3. Các cơ quan NN hiến định

6
 11/7/2022

2.3. Các cơ quan NN hiến định

Toà án nhân dân là cơ quan xét xử của
nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam,
thực hiện quyền tư pháp. CATANDTC do
QH bầu, bãi, miễn; TP TANDTC do QH phê
chuẩn; TP các TA khác do CTN bổ nhiệm,
miễn nhiệm, cách chức.

2.3. Các cơ quan NN hiến định

7
 11/7/2022

2.3. Các cơ quan NN hiến định

Viện kiểm sát nhân dân là cơ quan tư
pháp, có chức năng thực hành quyền
công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp.
Có cơ cấu tổ chức tương đồng với Toà án
nhân dân bao gồm: Viện kiểm sát nhân dân
tối cao, cấp cao, cấp tỉnh và cấp huyện. Bên
cạnh đó, còn có Viện kiểm sát quân sự.
Viện trưởng VKSNDTC do QH bầu, bãi, miễn;
KSV của VKSNDTC do CTN bổ, miễn, cách
chức; KSV các VKS khác do VKSNDTC bổ,
miễn, cách chức.

2.3. Các cơ quan NN hiến định

8
 11/7/2022

2.3. Các cơ quan NN hiến định

Chính quyền địa phương là các cơ quan

thực thi quyền lực nhà nước ở địa phương.

- Cấp chính quyền địa phương gồm có Hội

đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được tổ
chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô
thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc
biệt do luật định

2.3. Các cơ quan NN hiến định

Các thiết chế hiến định độc lập
+ Hội đồng bầu cử quốc gia là cơ quan do Quốc
hội thành lập, có nhiệm vụ tổ chức bầu cử đại
biểu Quốc hội; chỉ đạo và hướng dẫn công tác
bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
+ Kiểm toán nhà nước là cơ quan do Quốc hội
thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo
pháp luật, thực hiện kiểm toán việc quản lý, sử
dụng tài chính, tài sản công.
https://vnexpress.net/interactive/2021/lanh-dao-
nha-nuoc-nhiem-ky-2021-2026

9
 11/7/2022

2.3. Các cơ quan NN hiến định

2.4. Xây dựng NN pháp quyền XHCN ở VN

Quan niệm chung về NN pháp quyền

- Tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm quyền con
người
- Thừa nhận chủ quyền nhân dân
- Giới hạn và kiểm soát chặt chẽ quyền lực
của NN bằng PL
- Tính tối cao của PL

10
 11/7/2022

2.4. Xây dựng NN pháp quyền XHCN ở VN

Đặc trưng của NN pháp quyền XHCN VN
- Tất cả quyền lực NN thuộc về nhân dân
- Quyền lực NN thống nhất và kiểm soát lẫn nhau
- Hiến pháp và đạo luật khác giữ vị trí tối thượng
- Quyền con người, quyền công dân được bảo đảm
- Tôn trọng Điều ước quốc tế
- Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo

11