Kripto Para Nedir?

Kripto para, kriptografi ile güvence altına alınan dijital veya sanal bir para birimidir,
bu da sahteciliği veya çifte harcamayı neredeyse imkânsız hale getirir. Birçok kripto para
birimi, farklı bir bilgisayar ağı tarafından uygulanan dağıtılmış bir defter olan blokchain
teknolojisine dayalı merkezi olmayan ağlardır. Kripto para birimlerinin tanımlayıcı bir
özelliği, genellikle herhangi bir merkezi otorite tarafından çıkarılmamaları ve teorik olarak
hükümet müdahalesi veya manipülasyonuna karşı bağışık olmalarıdır.

Önemli Noktalar
 Kripto para birimi, birçok bilgisayara dağıtılan bir ağa dayalı yeni bir dijital varlık
biçimidir. Bu merkezi olmayan yapı, hükümetlerin ve merkezi yetkililerin kontrolü
dışında var olmalarına izin verir.
 “Kripto para birimi” kelimesi, ağı güvenli hale getirmek için kullanılan şifreleme
tekniklerinin isimlerinden türetilmiştir.
 İşlem verilerinin bütünlüğünü sağlamaya yönelik organizasyonlu yöntemlere
blokchain denilir, birçok kripto para biriminin temel bir bileşenidir.
 Pek çok uzman, blockchain ve ilgili teknolojinin finans ve hukuk dahil olmak üzere
birçok sektörü alt üst edeceğine inanıyor.
 Kripto para birimleri, yasa dışı faaliyetler için kullanımları, döviz kuru oynaklığı ve
bunların altında yatan altyapının güvenlik açıkları dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle
eleştirilir. Bununla birlikte, taşınabilirlikleri, bölünebilirlikleri, enflasyona karşı
dirençleri ve şeffaflıkları nedeniyle de övgüyle karşılandılar.
Kripto Parayı Anlamak
Kripto para birimleri, sistem içindeki defter girişleriyle temsil edilen sanal
"tokenlerin" cinsinden ifade edilen çevrimiçi güvenli ödemelere izin veren sistemlerdir.
"Kripto", eliptik eğri şifreleme, genel-özel anahtar çiftleri ve karma işlevler gibi, bu
ödemeleri koruyan çeşitli şifreleme algoritmalarını ve kriptografik teknikleri ifade eder.

Kripto Para Türleri

Blokchain tabanlı ilk kripto para birimi, en popüler ve en değerli olmaya devam eden
Bitcoin'di. Günümüzde, çeşitli işlevlere ve özelliklere sahip binlerce alternatif kripto para
birimi var. Bunlardan bazıları Bitcoin'in klonları veya farklı dallarıyken, diğerleri sıfırdan
oluşturulmuş yeni para birimleridir.
Bitcoin, 2009 yılında "Satoshi Nakamoto" takma adıyla bilinen bir kişi veya grup
tarafından piyasaya sürüldü. Kasım 2019 itibariyle, dolaşımdaki toplam piyasa değeri
yaklaşık 146 milyar dolar olan 18 milyondan fazla bitcoin vardı.
Bitcoin'in başarısıyla ortaya çıkan ve "altcoinler" olarak bilinen rakip kripto para
birimlerinden bazıları Litecoin, Peercoin ve Namecoin ile Ethereum, Cardano ve EOS'u içerir.
Günümüzde var olan tüm kripto para birimlerinin toplam değeri yaklaşık 214 milyar dolar.
Ve bu Bitcoin’in, şu anki toplam değerin %68'inden fazlasını temsil ettiği anlamına geliyor.
 Bugün kripto para biriminde kullanılan kriptografinin bir kısmı aslen askeri
uygulamalar için geliştirilmiştir. Bir noktada hükümet, silahlar üzerindeki yasal kısıtlamalara
benzer şekilde kriptografiye de denetimler getirmek istedi, ancak sivillerin kriptografiyi
kullanma hakkı ifade özgürlüğü gerekçesiyle güvence altına alındı.

Özel Değerlendirmeler
Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin çekiciliğinin ve işlevselliğinin merkezinde,
şimdiye kadar gerçekleştirilen tüm işlemlerin çevrimiçi bir defterini tutmak için kullanılan ve
bu defter için oldukça güvenli bir veri yapısı sağlayan blokchain teknolojisi yer alır. Defterin
bir kopyasını tutan bireysel düğüm veya bilgisayar ağının tamamı tarafından paylaşılır ve
üzerinde anlaşmaya varılır. Oluşturulan her yeni blok onaylanmadan önce her bir düğüm
tarafından doğrulanmalıdır. Bu da işlem geçmişlerini taklit etmeyi neredeyse imkansız hale
getirir.
Pek çok uzman, blokchain teknolojisinin çevrimiçi oylama ve kitle fonlaması gibi
kullanımlar için ciddi bir potansiyele sahip olduğunu ve JPMorgan Chase (JPM) gibi büyük
finans kurumlarının, ödeme işlemlerini kolaylaştırarak işlem maliyetlerini düşürme
potansiyeli olduğunu düşünüyor. Ayrıca, kripto para birimleri sanal olduğundan ve merkezi
bir veri tabanında saklanmadığından, özel anahtarın yedek bir kopyası yoksa, bir dijital kripto
para bakiyesi bir sabit sürücünün kaybı veya imhası ile silinebilir. Aynı zamanda, fonlarınıza
veya kişisel bilgilerinize erişimi olan hiçbir merkezi otorite, hükümet veya şirket yoktur.

Kripto Paranın Artıları ve Eksileri

Artıları
Kripto para birimleri, bir banka veya kredi kartı şirketi gibi güvenilir bir
üçüncü tarafa ihtiyaç duymadan doğrudan iki taraf arasında para transferini
kolaylaştırma sözü verir. Bu transferler bunun yerine ortak anahtarlar ve özel
anahtarlar, Proof of Work veya Proof of Stake gibi farklı teşvik sistemleri biçimleri
kullanılarak güvence altına alınır.
Modern kripto para sistemlerinde, bir kullanıcının "cüzdanı" veya hesap adresi
bir genel anahtara sahipken, özel anahtar yalnızca sahibi tarafından bilinir ve işlemleri
imzalamak için kullanılır. Fon transferleri minimum işlem ücretine tabidir, bu da
kullanıcıların bankalar ve finans kurumları tarafından banka havaleleri için
uygulanan yüksek ücretlerden kaçınmasına olanak tanır.

Eksileri
Kripto para işlemlerinin yarı anonim doğası, onları kara para aklama ve vergi
kaçakçılığı gibi birkaç yasa dışı faaliyet için çok uygun hale getirir. Ancak, kripto
para birimi savunucuları, baskıcı hükümetler altında yaşayan muhbirler veya
aktivistler için koruma gibi mahremiyetin faydalarını öne sürerek kimliklerinin
gizliliğine genellikle fazlaca değer verir. Bazı kripto para birimleri diğerlerinden daha
fazla gizliliğe önem verir.
 Örneğin Bitcoin, çevrimiçi yasadışı iş yapmak için nispeten zayıf bir seçimdir,
çünkü Bitcoin blokchainin adli tıp analizi yetkililerin suçluları tutuklamasına ve
kovuşturmasına yardımcı olmuştur. Bununla birlikte, takip edilmesi çok daha zor olan
Dash, Monero veya ZCash gibi daha gizlilik odaklı kripto para birimleri mevcuttur.

Kripto Para Eleştirisi

Kripto para birimleri için piyasa fiyatları arz ve talebe dayalı olduğundan, birçok
kripto para biriminin tasarımı yüksek derecede kıtlık sağladığından, bir kripto para
biriminin başka bir para birimiyle değiştirilebileceği oran büyük ölçüde dalgalanabilir.

Bitcoin, değerinde bazı hızlı dalgalanmalar ve düşüşler yaşadı ve Aralık 2017'de

Bitcoin başına 19.000 $'a kadar yükseldi ve sonraki aylarda yaklaşık 7.000 $'a düştü.
Kripto para birimleri bu nedenle bazı ekonomistler tarafından kısa ömürlü bir heves
veya spekülatif bir balon olarak kabul edilir.

Bitcoin gibi kripto para birimlerinin herhangi bir maddi mala dayanmadığına dair
endişeler var. Ancak bazı araştırmalar, giderek artan miktarda enerji gerektiren bir
Bitcoin üretme maliyetinin doğrudan piyasa fiyatıyla ilişkili olduğunu tespit etti.

Kripto para blok zincirleri oldukça güvenlidir, ancak borsalar ve cüzdanlar dahil olmak
üzere bir kripto para ekosisteminin diğer yönleri bilgisayar korsanlığı tehdidine karşı
bağışık değildir. Bitcoin'in 10 yıllık tarihinde, birkaç çevrimiçi borsa, bazen
milyonlarca dolar değerinde "para" çalınmasıyla birlikte bilgisayar korsanlığı ve
hırsızlığa konu olmuştur.

Bununla birlikte, birçok gözlemci, kripto para birimlerinde, değerli metallere göre
taşınması ve bölünmesi daha kolay ve merkez bankalarının ve hükümetlerin etkisi
dışında var olurken, enflasyona karşı değer koruma ve değişimi kolaylaştırma olasılığı
gibi potansiyel avantajları olduğuna inanıyor.