Tôi đ c yêu c u vi t l i gi i thi u cho b n d ch tác ph m Tr i Súc V t sang ti ng
Tr i súc v t
George Orwell
Ph m Minh Ng c d ch và gi i thi u
Tr i Súc V t đ c in Anh ngày 17 tháng 8 năm 1945 và m t năm sau thì đ c in Mĩ.
Tr c đó George Orwell đã cho xu t b n 9 đ u sách v i t ng s b n in c Anh và Mĩ là
195 500 cu n. Sau chi n tranh th gi i th II do thi u gi y nên s l ng b n in h n ch ,
tuy v y cho đ n khi Orwell m t vào tháng giêng năm 1950 đã có t t c 25 500 cu n Tr i
Súc V t đ c in Anh và 590 000 cu n đ c in Mĩ. Đi u đó nói lên thành công to l n
và ngay l p t c c a tác ph m. Sinh th i Orwell tác ph m này đã đ c d ch ra t t c các
ngôn ng chính c a châu Âu cũng nh các th ti ng nh Telugu (m t dân t c thu c b c
n Đ ), Ba T , Aixlen và Ukraine. Sau h n 50 năm k t l n xu t b n đ u tiên, tác ph m
đã đ c d ch ra 68 th ti ng trên th gi i và thu ng xuyên đ c tái b n. Trong l n bình
ch n 100 tác ph m hay nh t trong th k XX do nhà sách Random House ti n hành, Tr i
Súc V t đ c x p th 31.
Nhân k ni m 100 năm ngày sinh c a George Orwell chúng tôi xin gi i thi u Tr i Súc
V t, m t trong hai tác ph m n i ti ng nh t c a ông v i l i t a cho l n xu t b n b ng
ti ng Ukraine do chính Orwell vi t. L i t a này đ c Orwell vi t b ng ti ng Anh (b n
g c đã b th t l c), theo đ ngh c a ng i t ch c d ch thu t và phân ph i tác ph m này
cho nh ng ng i Ukraine ch y tr n ch đ Xô vi t và s ng trong các tr i t m c do quân
đ i Anh và Mĩ thi t l p trên đ t Đ c. L i t a đ c d ch sang ti ng Ukraine dành cho l n
xu t b n đ u tiên vào năm 1947, nhà sách Penguin Classic trong l n xu t b n năm 2000
đã cho d ch l i và in kèm v i l i gi i thi u c a Malcolm Bradbury.
Sau tác ph m Tr i Súc V t, George Orwell còn vi t m t tác ph m n i ti ng 1984. Tác
ph m này n m v trí 13 trong b ng t ng s p c a nhà sách Randomhouse đã nói trên.
Tin r ng m t ngày g n đây tác ph m b t h này cũng s ra m t đ c gi ti ng Vi t.
Ph m Minh Ng c
Vì v y gi a năm 1947 khi nh ng ng i C ng s n n m đ c quy n ki m soát (hay m
ph n quy n ki m soát) chính ph Tây Ban Nha và b t đ u săn đu i nh ng ng
Troskist thì c hai v ch ng tôi đ u tr thành n n nhân. Chúng tôi may m n đi kh i đ
Tây Ban Nha, th m chí không b b t l n nào. Nhi u b n bè c a chúng tôi đã b b n b
m t s b tù đày nhi u năm, s khác thì m t tích.
Nh ng cu c săn ng i Tây Ban Nha x y ra đ ng th i v i nh ng cu c thanh tr ng vĩ
đ i Liên Xô. Th c ch t nh ng v thanh tr ng Tây Ban Nha và Nga ch là m t (g i
là âm m u v i b n phát xít) và n u nói v Tây Ban Nha thì tôi có đ y đ c s đ tin r ng
đ y là nh ng v k t án oan. Qua đó tôi đã nh n đ c m t bài h c đ t giá: nó d y tôi r ng
b máy tuyên truy n c a ch đ toàn tr d dàng lèo lái d lu n nh ng n c dân ch
đ n m c nào.
Hai v ch ng tôi đã ch ng ki n nh ng ng i vô t i b qu ng vào nhà giam ch vì h b
nghi là không theo đ ng l i chính th ng. Khi tr v Anh chúng tôi th y r t nhi u ng i
th o tin và nh y bén tin vào nh ng b n án kì qu c v âm m u ph n b i và phá ho i do
báo chí t ng thu t t nh ng v án Moscow.
Và tôi th c s hi u ra nh h ng tiêu c c c a huy n tho i Xô vi t đ i v i phong trào xã
h i ph ng Tây.
Đ n đây tôi xin d ng l i m t chút đ trình bày thái đ c a tôi đ i v i ch đ Xô vi t.
Tôi ch a đ n thăm Nga bao gi và hi u bi t c a tôi v n c Nga ch là ki n th c do thu
l m đ c t báo chí, sách v . Ngay c n u có đ s c tôi cũng s không can thi p vào
công vi c n i b c a Liên Xô: tôi s không k t án Stalin và các c ng s c a ông ta ch vì
nh ng ph ng pháp dã man và phi dân ch c a h . Có th là trong nh ng đi u ki n nh
th , dù có mu n, h cũng không th hành đ ng khác đ c.
Nh ng m t khác đ i v i tôi đi u c c kì quan tr ng là nhân dân Tây Âu ph i nh n rõ ch
đ Xô vi t nh nó đang là. T năm 1930 tôi nhìn th y r t ít b ng ch ng là Liên Xô đang
ti n đ n cái có th th c s g i là Ch nghĩa xã h i. Ng c l i, có nh ng ch d u rõ ràng
r ng xã h i y đang chuy n hoá thành xã h i có tôn ti tr t t và nh ng ng i c m quy n,
cũng nh m i giai c p c m quy n khác, ch ng th y có lí do gì đ r i b quy n l c đã làm
tôi choáng váng. H n n a công nhân và trí th c nh ng n c nh Anh qu c l i không
hi u r ng Liên Xô hôm nay đã khác h n Liên Xô năm 1917. M t ph n vì h không ch u
hi u (nghĩa là h mu n tin r ng có m t n c xã h i ch nghĩa qu th c đang t n t i
đâu đó), m t ph n vì h quen v i cu c s ng t do và ôn hoà, h không bi t gì v ch
nghĩa toàn tr .
C n ph i nh r ng n c Anh ch a ph i là n c hoàn toàn dân ch . Đây v n là n c t
b n v i nh ng đ c quy n đ c l i giai c p (ngay c bây gi , sau cu c chi n tranh có xu
h ng làm cho m i ng i bình đ ng h n) và s chênh l ch gay g t v tài s n. Nh ng dù
sao đây ng i dân đã có cu c s ng không có nh ng xáo tr n l n su t m y trăm năm
qua, lu t pháp t ng đ i công chính, tin t c và s li u c a chính quy n có th tin đ c và
Ukraine. Tôi nh n th c rõ r ng tôi đang vi t cho nh ng đ c gi mà tôi không có m t chút
hi u bi t nào và h cũng ch a t ng có c h i tìm hi u tôi.
Trong l i gi i thi u ch c ch n các đ c gi mu n tôi k v quá trình sáng tác tác ph m Tr i
Súc V t, nh ng tr c tiên tôi mu n t k v mình và nh ng tr i nghi m đã d n tôi đ n
quan đi m chính tr hi n nay.
Tôi sinh năm 1903 t i n Đ . Lúc đó cha tôi là m t viên ch c trong b máy hành chính
Anh qu c đ y, gia đình tôi thu c t ng l p trung l u g m các quân nhân, tu sĩ, viên
ch c chính ph , giáo s , lu t s , bác sĩ v.v... Tôi t t nghi p trung h c t i Eton, m t
tr ng công l p thu c lo i đ t nh t n c Anh th i đó. Nh ng tôi đ c vào h c đây là
do đ c nh n h c b ng ch cha tôi không th có ti n đ g i tôi vào h c nh ng tr ng
nh th .
Ngay sau khi thôi h c (lúc đó tôi ch a đ 20 tu i) tôi đi Mi n Đi n và tham gia l c l ng
c nh sát Hoàng gia t i đây. Tôi làm đó năm năm. Vi c này hoàn toàn không h p v i
tôi, tôi tr nên căm ghét ch nghĩa đ qu c m c dù lúc đó tinh th n qu c gia Mi n Đi n
ch a cao và quan h gi a ng i Anh và ng i Mi n cũng ch a đ n n i nào. Sau khi v
l i Anh qu c vào năm 1927 tôi gi i ngũ và b t đ u vi t văn: th i gian đ u không có thành
công đáng k nào. Trong nh ng năm 1928 1929 tôi s ng Paris, chuyên vi t truy n ng n
và ti u thuy t nh ng không có nhà xu t b n nào ch u in (tôi đã xé b h t). Nh ng năm
sau đó tôi ph i tay làm hàm nhai, đôi khi ph i nh n đói. Ch t năm 1934 t i nay tôi m i
s ng đ c b ng ngòi bút. Trong th i gian này tôi đã s ng nhi u tháng gi a nh ng ng i
nghèo kh và b t h o, ăn xin và ăn c p t i nh ng khu v c t i t nh t c a nh ng khu ph
nghèo. Lúc đ u tôi ph i nh p b n v i h vì không có ti n, nh ng sau này tôi l i r t thích
l i s ng đó. Tôi đã dành nhi u tháng tr i đ nghiên c u đ i s ng th m mi n B c
n c Anh. Cho đ n năm 1930 nói chung tôi v n ch a ph i là ng i theo tr ng phái xã
h i. Th c ra tôi v n ch a xác đ nh đ c quan đi m chính tr c a mình.Tôi tr thành
ng i theo tr ng phái xã h i vì căm thù cách ng i ta đàn áp và khinh th ng t ng l p
công nhân công nghi p nghèo kh ch không ph i vì thán ph c xã h i theo k ho ch hoá
v m t v m t lí lu n.
Tôi l p gia đình năm 1936. Cu c n i chi n Tây Ban Nha n ra ngay trong nh ng ngày
đó. Hai v ch ng tôi đ u mu n đi Tây Ban Nha đ chi n đ u cho chính ph n c này.
Chúng tôi s n sàng lên đ ng, sáu tháng sau đó, khi tôi vi t xong cu n sách mà tôi đã
kh i s t tr c. Tôi đã m t tr n Aragon g n Huesca sáu tháng li n, cho đ n khi b m t
phát đ n b n t a xuyên qua c .
Trong giai đo n đ u c a cu c chi n nh ng ng i ngo i qu c hoàn toàn không hi u đ c
cu c đ u tranh gi a các đ ng phái ng h chính ph Tây Ban Nha. Do m t lo t s tình
c , tôi không tham gia các Binh đoàn Qu c t nh đa s nh ng ng i ngo i qu c khác
mà chi n đ u trong hàng ngũ c a l c l ng vũ trang POUM, đ ng c a nh ng ng i theo
phái Troskist Tây Ban Nha.
t cu i cùng, nh ng không kém ph n quan tr ng là ng i ta có th gi và ng h quan
i đi m c a thi u s mà không b b t kì đe d a ch t ng i nào. Trong hoàn c nh nh v y
c ng i ta không th nào hi u đ c nh ng hi n t ng nh tr i t p trung, c ng ép di c
, hàng l at, b tù không c n xét x , ki m duy t báo chí v.v... T t c nh ng đi u đ c đ c
trên báo chí v nh ng n c nh Liên Xô đ c t đ ng phiên d ch sang các thu t ng c a
n c Anh và h ngây th tin ngay nh ng đi u d i trá c a b máy tuyên truy n c a ch
đ toàn tr đó. Cho đ n năm 1939, và c sau này n a, đa s ng i Anh không hi u đ c
th c ch t ch đ phát xít Đ c và nay h cũng có o t ng t ng t nh v y đ i v i
Liên Xô.
Đi u đó đ c bi t có h i đ i v i phong trào Xã h i Anh và gây h u qu x u đ i v i chính
sách đ i ngo i c a n c Anh. Theo tôi, tin r ng n c Nga là n c xã h i ch nghĩa và
m i hành vi c a nh ng ng i c m quy n đó đ u nên đ c tha th , n u không nói là
ph i theo là s ph n b i đ i v i lí t ng xã h i ch nghĩa. Vì v y trong m i năm g n
đây tôi đã đi đ n k t lu n r ng vi c phá tan huy n tho i Xô vi t là vi c làm vô cùng c n
thi t n u ta mu n tái sinh phong trào xã h i ch nghĩa.
Ngay sau khi tr v t Tây Ban Nha tôi đã nghĩ đ n vi c v ch tr n huy n tho i Xô vi t
d i d ng m t câu chuy n d hi u và d d ch sang các th ti ng khác. Nh ng chi ti t c a
câu chuy n v n ch a có, cho đ n m t hôm (khi đó tôi s ng nông thôn) tôi trông th y
m t c u bé, kho ng m i tu i, đang đánh m t chi c xe ng a to trên m t con đ ng h p,
c m i l n con ng a đ nh quay ngang là c u bé l i ra roi. Trong đ u tôi b ng loé lên ý
nghĩ r ng n u loài v t nh n th c đ c s c m nh c a chúng thì con ng i không th nào
còn đi u khi n đ c chúng n a và con ng i bóc l t loài v t cũng h t nh các t ng l p
h u s n bóc l t giai c p vô s n v y.
Tôi ti n hành phân tích h c thuy t c a Marx trên quan đi m c a súc v t. Đ i v i loài v t
thì rõ ràng là lu n đi m v đ u tranh giai c p gi a ng i v i ng i ch là m t s l a m ,
vì m i khi c n bóc l t súc v t là t t c m i ng i l i đoàn k t v i nhau đ ch ng l i
chúng: cu c đ u tranh th c s là cu c đ u tranh gi a loài v t và loài ng i. T đây vi c
t o ra tác ph m không còn khó n a. Tôi b n nhi u vi c khác, không có thì gi , cho nên
mãi đ n năm 1943 tôi v n ch a b t đ u vi t truy n này và cu i cùng tôi đã đ a thêm m t
s s ki n, thí d nh H i ngh Teheran là s ki n x y ra trong th i gian tôi vi t. Nh
v y là đ ng h ng chính c a câu chuy n đã n m trong đ u tôi su t sáu năm tr c khi
tôi th c s đ a nó lên gi y.
Tôi không có ý bình lu n tác ph m, n u tác ph m không có s c thuy t ph c thì có nghĩa
là tác ph m y đã th t b i. Tôi ch mu n nh n m nh hai đi m: th nh t, m c dù nhi u
tình ti t đ c l y t l ch s c a cu c Cách m ng Nga nh ng chúng ch có ý nghĩa t ng
tr ng và tr t t đã đ c thay đ i cho cân đ i v i c t truy n. Đi m th hai th ng b các
nhà phê bình b qua, nguyên nhân có th là vì tôi ch a nh n đúng m c. Nhi u đ c gi
sau khi đ c xong có c m t ng r ng cu n sách đã d ng l i s hoà gi i hoàn toàn gi a
loài l n và loài ng i. Nh ng đ y không ph i là ý c a tôi, ng c l i, tôi c ý k t thúc
ch ch rõ s b t hoà, vì tôi vi t chuy n này ngay sau H i ngh Teheran, m i ng i lúc đó
đ u nghĩ r ng H i ngh này s thi t l p m t m i quan h t t đ p nh t có th gi a Liên Xô
và ph ng Tây. Cá nhân tôi không tin r ng quan h t t đ p đó có th kéo dài đ c lâu,
và nh các s ki n cho th y, tôi đã không l m.
Tôi không bi t ph i nói gì thêm n a. N u đ c gi nào quan tâm đ n cá nhân tôi thì tôi xin
nói thêm r ng tôi đã goá v , hi n tôi đang s ng v i con trai ba tu i, tôi là nhà văn chuyên
nghi p nh ng t khi b t đ u cu c chi n thì tôi làm vi c ch y u nh m t phóng viên.
Tôi th ng vi t cho t Tribune, m t t tu n báo đ i di n cho phái t c a đ ng Lao đ ng.
Các cu n sách sau đây c a tôi có th đ c đ c gi quan tâm: Nh ng ngày Mi n đi n
(câu chuy n v Mi n đi n), T ng nh Catalonia (vi t v nh ng tr i nghi m c a tôi
trong cu c n i chi n Tây Ban Nha) và tác ph m Phê bình (các bài vi t v văn h c
đ ng đ i Anh, đ c vi t ch y u t quan đi m xã h i h c h n là quan đi m thu n tuý
văn ch ng).
1947
Th là t t c các con v t trong Đi n Trang đã có m t đ y đ , ch tr con qu Moses, nó
ng trên hàng rào ngay bên ngoài c a sau. Khi Th Lĩnh th y t t c đã an v và s n sàng
l ng nghe thì húng h ng ho l y gi ng và b t đ u:
Th a các đ ng chí! Nh các đ ng chí đã bi t, đêm qua tôi có m t gi c m kì l . Nh ng tôi s nói
chuy n đó sau. Đ u tiên tôi mu n nói v i các đ ng chí m t s vi c hoàn toàn khác. Th a các đ ng
chí, tôi nghĩ r ng tôi không l i v i các đ ng chí đ c bao lâu n a, vì v y tôi cho r ng tr c khi
ch t mình ph i có trách nhi m chia s v i các đ ng chí nh ng kinh nghi m mà tôi đã tích lũy đ c
trong su t cu c đ i mình. Tôi đã có m t cu c đ i ph i nói là dài và tôi đã suy nghĩ r t nhi u khi
n m m t mình trong chu ng, tôi nghĩ r ng tôi có th nói là tôi hi u đ i không thua b t kì con v t
nào trên th gian này. Đó là đi u tôi mu n nói v i các đ ng chí.
Bây gi , th a các đ ng chí, th c ch t đ i s ng c a chúng ta là gì? Chúng ta hãy nhìn th ng vào
s th t. Cu c đ i c a chúng ta là kh sai, kh n n n và y u m nh. Chúng ta sinh ra, chúng ta đ c
m t kh u ph n v a đ đ kh i ch t vì đói, nh ng con nào có th làm thì ph i làm đ n ki t s c và
khi không làm đ c n a thì chúng ta b gi t m t cách vô cùng dã man, tàn b o. Không có con v t
nào n c Anh này bi t đ n h nh phúc và ni m vui ngay khi v a tròn m t tu i. Không có con
v t nào n c Anh này đ c t do. Cu c s ng c a loài v t là cu c s ng nghèo kh và nô l : s
th t tr n tr i là nh th đ y.
Nh ng đ y có ph i là qui lu t c a t nhiên không? Ch l n c ta l i nghèo đ n đ không nuôi
n i nh ng đ ng v t s ng đây ? Không, ngàn v n l n không, th a các đ ng chí. Đ t Anh màu
m , th i ti t thu n hòa, th a s c cung c p th c ăn cho m t s l ng đ ng v t l n h n hi n nay
r t nhi u. Ch n i cái trang tr i c a chúng ta đã có th nuôi đ c m t tá ng a, hai ch c bò, hàng
trăm c u và t t c đ u có th s ng trong ti n nghi và ph m giá mà nay chúng ta không th nào
t ng t ng n i. Th thì t i sao chúng ta l i c ti p t c s ng trong đi u ki n kh n n n th này?
B i vì h u nh toàn b nh ng gì chúng ta làm ra đ u b con ng i chi m đo t h t. Đ y là nguyên
nhân t t c các v n n n c a chúng ta. Nói ng n g n b ng m t t là: Con Ng i. Con Ng i là k
thù c a chúng ta. N u không còn ng i n a thì chúng ta vĩnh vi n s không còn b đói, không còn
ph i làm công vi c kh sai n a.
Ng i là gi ng v t duy nh t ch ăn mà không làm. Ng i không làm ra s a, không đ ra tr ng,
ng i không th kéo cày, không ch y nhanh b ng th . Nh ng nó l i là ch c a t t c chúng ta. Nó
b t chúng ta làm vi c, c p l y m i thành qu lao đ ng c a chúng ta, ch cho chúng ta ăn v a đ
đ không ch t đói mà thôi. Chúng ta ph i cày b a, phân chúng ta bón ru ng, th mà chúng ta có
gì? Ch ng có gì ngoài da b c x ng. Các đ ng chí bò đang ng i tr c m t tôi đây, năm v a qua
các đ ng chí cho bao nhiêu lít s a? Th s s a mà đáng l dùng đ nuôi các chú bò con y đi đâu?
K thù c a chúng ta đã u ng đ n gi t cu i cùng. Còn các b n gà, năm v a qua các b n đã đ bao
nhiêu tr ng, trong đó có bao nhiêu qu n thành gà con? Lão Jones và gia nhân đã mang ra ch
bán l y ti n h t r i. Bà M p, b n đ a con c a bà, ni m vui và ch n n ng t a lúc tu i cao bóng
x c a bà đâu r i? Chúng đã b đem bán khi v a tròn m t tu i, bà s không bao gi đ c g p l i
chúng n a. M t kh u ph n ăn ch t đói và cái chu ng, công cho b n l n v t c n cũng nh công
vi c đ ng áng c a bà ch có th mà thôi!
Ông Jones, ch Đi n Trang đóng c a chu ng gà, nh ng vì say quá nên quên đóng c a
chu ng l n. V i chi c đèn bão trong tay, đung đ a, khi sang ph i, khi sang trái, ông l o
đ o đi qua sân, t i c a sau thì l y chân đ p ng ra và b c vào b p đ u ng n t v i bia
cu i cùng trong ngày r i leo lên gi ng, n i v ông, bà Jones đã ngáy khò khò.
Ngay khi đèn trong phòng ng v a t t, đây đó b ng d y lên nh ng ti ng s t so t, thì
th m. Ngày hôm đó có tin đ n r ng Th Lĩnh, m t con l n đ c tr ng, t ng đ c huy
ch ng trong m t cu c tri n lãm, đêm hôm tr c có m t gi c m kì l và mu n k cho
m i loài cùng nghe. Chúng tho thu n v i nhau là ngay sau khi ông Jones đi ng s t p
trung trong nhà kho l n. T t c các con v t trong trang tr i đ u kính tr ng Th Lĩnh
(chúng g i nó nh v y, m c dù khi đi d tri n lãm nó mang tên Willingdon Đi n Trai) và
s n sàng hi sinh gi c ng đ đ c nghe nó nói chuy n.
Th Lĩnh ng i trên m t cái b c có n m r m phía trong cùng nhà kho, d i ánh sáng c a
chi c đèn bão treo trên xà nhà. Nó đã m i hai tu i, m c dù th i gian g n đây có béo
thêm, v i nh ng chi c răng nanh thò c ra, nh ng trông nó v n có v tiên phong đ o c t,
phúc h u. Nh ng con khác b t đ u l c t c kéo t i, m i con tìm m t ch ng i thu n l i.
Đ u tiên là ba con chó Bluebell, Jessie và Pincher, sau đó là lũ l n; chúng ng i trên đ ng
r m phía tr c b c. Lũ gà leo lên b u c a s , đám b câu đ u trên rui mè, b n bò và c u
n m phía sau lũ l n và b t đ u công vi c nhai l i c a chúng. Hai con ng a kéo xe tên là
Chi n Sĩ và Bà M p cùng vào, t t l i g n cái b c, tr c m i b c chúng đ u th n tr ng
quan sát đ không gi m b p m t con thú nh nào bên d i l p r m. Bà M p, m t con
ng a cái trung niên hi n lành, thân hình đã s s vì b n l n sinh n . Chi n Sĩ, m t con
tu n mã cao đ n g n hai mét và kho b ng hai con ng a khác. Vì có m t v t tr ng d c
s ng mũi nên trông nó có v đ n, th c ra cu c u cũng không thu c lo i thông minh,
nh ng bù l i, nó đ c các con khác tôn tr ng vì tính kiên đ nh và hay lam hay làm. Sau
đó là đ n con dê tr ng tên là Mona và con l a tên là Benjamin. Benjamin là con v t già
nh t b n, nh ng cũng là con x u tính nh t. Benjamin ít nói, nh ng h m mi ng là y nh
r ng nó tìm cách gi u c t, ví d có l n nó tuyên b r ng Th ng Đ t o cho nó cái đuôi
đ đu i ru i, nh ng giá đ ng có c đuôi l n ru i thì còn thích h n. Nó là con v t duy
nh t không bao gi c i. N u h i t i sao thì nó b o: ch ng có lí do gì. M c dù v y và tuy
không nói ra nh ng nó r t trung thành v i Chi n Sĩ, ch nh t nào hai con cũng yên l ng
g m c bên nhau bãi gi ng a phía sau khu v n.
Hai con ng a v a n m xu ng thì b y v t con m côi lao vào nhà kho, chúng v a kêu
chi p chi p khe kh v a ch y loanh quanh, mong tìm m t ch an toàn. Bà M p l y chân
tr c khoanh thành m t khu cho chúng, lũ v t con mau chóng chui vào đó r i ng thi p
đi lúc nào không hay. Ngay tr c khi bu i nói chuy n b t đ u thì Mollie, m t ng a cái
d t nát, màu tr ng, chuyên kéo chi c xe nh c a ông Jones, v a đi v a nhai m t c c
đ ng, m i õng o b c vào. Nó l p t c chi m ngay v trí phía tr c cái b c và l c l
b m đ mong nh ng con khác chú ý đ n d i ruy băng đ trang đi m trên đó. Cu i cùng
là m t con mèo, nó nhìn quanh và v n nh m i khi, c tìm cho mình m t ch th t m, r i
chen vào n m gi a Chi n Sĩ và Bà M p, ch chàng sung s ng phát ra nh ng ti ng g …
g … trong c h ng, m c Th Lĩnh mu n nói gì thì nói.
Nh ng dù kh n n n nh th chúng ta cũng có đ c s ng tr n tu i tr i đâu. Riêng tôi thì ch ng
có gì ph i phàn nàn, vì th c ra tôi đã g p may. Năm nay tôi đã m i hai tu i r i, tôi có h n b n
trăm đ a con. Tr i đ t sinh ra gi ng l n là nh th . Nh ng cu i cùng thì cũng ch ng có con v t
nào thoát kh i l i dao oan nghi t. T t c các b n l n th t đang ng i tr c m t tôi đây, trong
vòng m t năm n a t t c các b n s ph i t giã cõi đ i trên t m ph n m . T t c chúng ta, bò, l n,
gà, c u, không ai trong chúng ta tránh kh i cái k t c c kh ng khi p đó. S ph n c a loài ng a và
loài chó cũng ch ng t t đ p h n. Đ ng chí Chi n Sĩ n a, ngay khi c b p c a đ ng chí v a y u đi
thì lão Jones s bán đ ng chí cho lão m ng a, h n s c t c đ ng chí r i h m d cho lũ chó săn ăn.
Nh ng con chó già, r ng răng s b lão Jones bu c m t viên g ch vào c và quăng xu ng h .
Th a các đ ng chí, ch l các đ ng chí không th y r ng t t c m i kh đau trong cu c đ i này c a
chúng ta chính là do con ng i mà ra hay sao? N u chúng ta lo i b đ c Con Ng i thì m i
thành qu lao đ ng c a chúng ta s thu c v chúng ta. N u làm đ c th thì ch sau m t đêm
chúng ta s tr nên giàu có và t do. Th thì chúng ta ph i làm gì? Làm vi c, không k ngày đêm,
c b ng s c m nh và tài năng đ l t đ ách th ng tr c a loài ng i! Kh i nghĩa! Các đ ng chí
đ y là thông đi p c a tôi. Tôi không bi t khi nào thì cu c Kh i Nghĩa s x y ra, có th trong tu n
t i, cũng có th là m t trăm năm n a, nh ng tôi bi t rõ, nh tôi đang nhìn th y nh ng c ng r m
bên d i chân tôi đây r ng s m mu n gì r i công b ng cũng s đ c thi t l p. Các đ ng chí hãy
nghĩ đ n đi u đó trong su t cu c đ i còn l i ng n ng i c a mình! Ngoài ra, hãy chuy n thông
đi p c a tôi đ n các th h t ng lai, đ các th h đó ti p t c cu c đ u tranh cho đ n th ng l i
cu i cùng.
Các đ ng chí hãy kiên đ nh. Không đ c dao đ ng. Đ ng có nghe theo l i tuyên truy n r ng Con
Ng i và các loài v t cùng có chung quy n l i, r ng s th nh v ng c a loài này cũng là s th nh
v ng c a loài kia. B p b m h t. Con Ng i không quan tâm đ n quy n l i c a ai, nó ch quan
tâm đ n chính nó mà thôi. Các loài v t chúng ta ph i đoàn k t nh t trí, ph i có tinh th n đ ng chí
trong cu c đ u tranh này. T t c loài ng i đ u là k thù. T t c các con v t đ u là đ ng chí.
Đúng lúc đó thì ti ng n ào n i lên. Ch là trong khi Th Lĩnh đang nói thì có b n con
chu t c ng bò ra kh i hang và cũng đ n nghe. M y con chó đã trông th y và may là lũ
chu t k p ch y vào hang, không thì đã m t m ng r i. Th Lĩnh ph i gi chân lên đ ngh
im l ng.
Th a các đ ng chí , nó nói, có m t v n đ c n ph i gi i quy t. Nh ng con thú hoang
nh chu t c ng và th , chúng là b n hay là k thù c a chúng ta? Đ ngh bi u quy t. Tôi
xin đ t v n đ v i h i ngh nh sau: Chu t có ph i là đ ng chí không?
Cu c b phi u đ c th c hi n ngay, đa s tán thành coi chu t là đ ng chí. Ch có b n
phi u ch ng, đ y là ba con chó và m t con mèo, nh ng sau này m i phát hi n ra r ng
mèo ta b c phi u thu n l n phi u ch ng. Th Lĩnh ti p t c:
Tôi xin nói thêm m t chút n a. Tôi ch mu n nh c l i r ng nhi m v c a các đ ng chí là ph i
luôn luôn tranh đ u v i Con Ng i và t t c nh ng gì do nó t o ra. T t c nh ng loài hai chân
đ u là k thù. T t c nh ng loài b n chân ho c có cánh đ u là b n. Các đ ng chí l i ph i luôn luôn
nh r ng chúng ta không đ c b t ch c loài ng i trong cu c đ u tranh ch ng l i chúng. Ngay
c khi đã chi n th ng, chúng ta cũng không đ c t p nhi m các thói x u c a chúng. Không có con
v t nào đ c s ng trong nhà, ng trên gi ng, m c qu n áo, u ng r u, hút thu c, s d ng ti n
ho c tham gia buôn bán. T t c phong t c c a loài ng i đ u là có h i. Quan tr ng nh t là không
con nào đ c áp ch con nào. Kho cũng nh y u, thông minh tài trí cũng nh bình th ng, t t
c chúng ta đ u là anh em. Không đ c gi t h i l n nhau. M i con v t sinh ra đ u bình đ ng.
Và bây gi , th a các đ ng chí, tôi s k cho các đ ng chí nghe gi c m c a tôi t i hôm qua. Tôi
không th mô t đ c. Tôi m th y trái đ t khi con ng i đã bi n đi r i. Gi c m này làm s ng
d y trong trí tôi m t vi c nh sau:
Cách đây đã lâu, khi tôi còn là m t chú l n nh , m tôi cùng v i các cô bác l n khác th ng hát
m t bài hát có t ngày x a: h ch nh nh c đi u và ba t đ u tiên thôi. Lúc bé tôi cũng thu c
nh c đi u, nh ng tôi đã quên t lâu. Th mà đêm qua, trong gi c m , tôi đã nh l i t t c , h n th
n a, tôi còn nh l i đ c c l i bài hát, tôi tin ch c r ng ngày x a các loài v t đã t ng hát nh
th , nh ng sau này h quên và m y th h g n đây hoàn toàn không bi t hát n a. Bây gi tôi s
hát cho các đ ng chí nghe. Tôi đã già, gi ng không còn trong, nh ng khi tôi d y nh c đi u cho các
đ ng chí thì các đ ng chí s hát hay h n. Bài hát tên là: Súc Sinh Anh qu c .
Th lĩnh già h ng gi ng và b t đ u hát. Gi ng đúng là đã khàn, nh ng nó hát cũng
không đ n n i t i, giai đi u h n h p gi a ki u Clementine và La Cucuracha . L i bài
hát nh sau:
Súc sinh Anh qu c
Súc sinh muôn n i
L ng nghe ni m vui m i
C a m t ngày mai sáng t i toàn m i n i nh ng con thông minh. Chúng không bi t khi nào thì cu c Kh i Nghĩa mà
Đ ng c núi đ i
Mãi mãi xanh ng i
Khi lũ ng i
Không còn là ách trên vai
Ch c, ch c không còn
C ng, c ng cũng không
Roi v t, ch i m ng
Ch là quá kh t i tăm
Ta giàu, ta có
V n cây, đ ng lúa
Đ u, s n, ngô, khoai
Là c a chúng ta t đây
M t tr i sáng soi
N c càng ng t t i r t ngu d t. Có con nói r ng có nghĩa v trung thành v i ông Jones mà nó g i là ông ch ,
có con còn phát bi u m t cách thi u ý th c: Ông Jones nuôi chúng ta. Không có ông y thì ta
ch t đói rã h ng ra y ch . M t s con còn đ t câu h i đ i lo i: Quan tâm đ n chuy n sau khi
ta ch t đ làm gì? ho c Đ ng nào thì cu c kh i nghĩa cũng s di n ra, ta làm hay không làm thì
cũng th thôi . M y con l n ph i khó khăn l m m i thuy t ph c đ c chúng r ng nh ng
lu n đi u nh th là hoàn toàn trái v i tinh th n c a Súc Sinh Kinh. Nh ng nh ng câu
h i ngu xu n nh t l i là c a ng a cái màu tr ng tên là Mollie. Đ u tiên h i Tuy t
Tròn:
Th sau khi kh i nghĩa thì có đ ng không?
Không , Tuy t Tròn ng t l i, Chúng ta không s n xu t đ ng. Th c ra đ ng chí s không c n
đ ng. Đ ng chí s có đ y n m ch và r m mà đ ng chí c n.
Th tôi có còn đ c đeo ruy băng n a không?
Đ ng chí , Tuy t Tròn nói, Cái ruy băng mà đ ng chí yêu thích đó chính là bi u t ng c a
tinh th n nô l . Ch l đ ng chí không th y r ng t do đáng quí h n cái ruy băng hay sao?
Mollie đ ng ý, nh ng trông nó có v không tin t ng l m.
B n l n còn g p nhi u khó khăn h n trong vi c bác b nh ng lu n đi u do con qu
Moses đ a ra. Moses là con v t c ng c a ông Jones, nó chuyên đi rình r p nh ng l i nh
r t nhi u chuy n c tích và cũng là m t di n gi có h ng. Nó b o r ng có bi t m t v ng
qu c th n tho i tên là Núi Xôi, n i linh h n các con v t s t i sau khi ch u tr i. Moses nói
r ng vùng đó n m không xa, sau các đám mây. đó c b y ngày trong tu n đ u là ch
nh t h t, còn c ba lá thì xanh quanh năm, đ ng phèn và bánh khô thì m c ngay trên b
d u. Các con v t r t ghét Moses vì nó ch nói ch không làm, nh ng có vài con l i tin là
có mi n c c l c Núi Xôi c a nó, thành ra lũ l n ph i v t v l m m i thuy t ph c đ c
chúng r ng không th nào có m t mi n nh th đ c.
Tông đ tin c y nh t c a chúng là hai con ng a kéo xe, Chi n Sĩ và Bà M p. Hai con này
v n dĩ ch m hi u nh ng khi chúng đã coi lũ l n là s ph r i thì nu t l y t ng l i giáo
hu n r i gi ng gi i l i cho nh ng con khác b ng th ngôn ng d hi u h n. Hai con này
không b b t c m t bu i h p nào và th ng là nh ng k c m càng bài Súc Sinh Anh
qu c m i khi cu c h p k t thúc.
Cu c Kh i Nghĩa x y ra s m h n và d dàng h n chúng t ng r t nhi u. Trong nh ng
năm g n đây, ông Jones, v n là m t đi n ch gi i và nghiêm kh c, đã g p nhi u s c .
Sau khi b m t nhi u ti n vào vi c ki n t ng, ông tr nên d t và u ng nhi u r u h n
bình th ng. Ông th ng ng i c ngày trên chi c gh bành trong b p, v a đ c báo v a
u ng bia, th nh tho ng l i cho con Moses nh ng m u v bánh mì ch m bia. Gia nhân
thành ra m t lũ l i nhác, tr m c p, đ ng n i thành bãi đ t hoang, nhà c a d t nát, rào
d u nghiêng đ , súc v t th ng xuyên b b đói.
Gió mát muôn đ i
Là ngày t do t ng lai
Súc sinh Anh qu c
Súc sinh muôn n i
L ng nghe ni m vui m i
C a m t ngày mai sáng t i [1]
Bài hát đã làm cho lũ súc v t kích đ ng t t đ . M t s con k p b t theo ngay tr c khi
Th lĩnh hát h t bài. Ngay nh ng con ngu d t nh t cũng n m đ c nh c đi u và thu c
m y t , còn nh ng con thông minh h n, nh lũ chó và lũ l n, thì thu c lòng c bài ngay
trong vài phút đ u. Sau vài l n t p, c trang tr i đã cùng đ ng ca đ c bài Súc Sinh Anh
qu c. M i loài hát m t gi ng, bò r ng, chó s a, c u kêu be be, ng a hí, v t kêu c p c p.
Chúng khoái bài hát đ n đ hát li n m t m ch năm l n và chúng có th hát mãi nh th
su t đêm n u không b ngăn tr .
Đáng ti c là ti ng n ào đã làm ông Jones th c gi c, ông b c xu ng gi ng vì tin ch c là
có m t con cáo đã l t vào sân. Ông tìm kh u súng v n th ng d ng góc phòng và b n
m t l at đ n ghém lên tr i. Có m y viên găm vào t ng nhà kho và cu c h p mau chóng
k t thúc. T ng con quay v ch ng c a mình. Gia c m nh y lên , còn gia súc thì n m
xu ng đ ng r m và ch ng bao lâu sau c trang tr i đã chìm vào gi c ng .
Ba đêm sau Thũ Lĩnh già bình th n ra đi. Xác nó đ c chôn cu i khu v n.
Chuy n đó x y ra vào đ u tháng ba. Lũ súc v t tăng c ng ho t đ ng ng m liên t c
trong ba tháng ti p theo. Bài di n văn c a Th Lĩnh đã t o ra m t quan ni m s ng hoàn
Th Lĩnh tiên đoán s x y ra, chúng cũng không nghĩ s đ c ch ng ki n c nh t ng đó,
nh ng chúng bi t rõ m t đi u là có trách nhi m ti n hành công vi c chu n b . Công tác
giáo d c và t ch c dĩ nhiên là đ c giao cho b n l n vì chúng v n đ c coi là loài thông
minh nh t. Hai con l n đ c gi ng tr tên là Tuy t Tròn và Napoleon đang đ c ông
Jones v béo đ bán là hai con n i ti ng nh t. Napoleon là m t con l n đ c, trông hung
d , gi ng Berkshire duy nh t trong Đi n Trang, nó v n ki m l i nh ng n i ti ng kiên
nh n. Tuy t Tròn thì ho t bát, d o mi ng h n, có nhi u sáng ki n h n, nh ng đa s cho
r ng tính cách không đ c sâu s c b ng Napoleon. S còn l i đ u là l n th t. Con n i b t
nh t trong s đó tên là Ch Đi m, m t con l n nh , khá béo nh ng lanh l i, hai má phính,
đôi m t đ o lia l a còn gi ng nói thì the thé. Nó là m t di n gi có h ng, khi c n ch ng
minh m t v n đ khó khăn thì nó nh y qua nh y l i và v y đuôi, trông r t thuy t ph c.
Đ n r ng nó có th bi n đen thành tr ng d nh ch i.
Ba con này đã phát tri n h c thuy t c a Th Lĩnh già thành m t h th ng tri t h c hoàn
ch nh mà chúng g i là Súc Sinh Kinh. Đêm nào cũng v y, c sau khi ông Jones đi ng là
chúng bí m t t h p trong nhà kho đ gi ng gi i cho nh ng con khác các lu n đi m ch
y u c a Súc Sinh Kinh. Tho t đ u qu là có nhi u khó khăn vì lũ súc v t t ra h h ng và
Đã sang tháng sáu, đây là mùa c t c . Tr c ngày H chí [2] , hôm y là th b y, ông
Jones đi Willingdon và u ng đ n say kh t t i nhà hàng S T Đ , tr a ch nh t m i v .
B n gia nhân thì v i vàng v t s a t sáng s m r i b đi săn th mà không thèm cho súc
v t ăn tí nào. V đ n nhà ông Jones leo ngay lên gh sopha trong phòng khách r i l y t
News of the World [3] ph lên m t và ng , súc v t b b đói cho đ n t n chi u t i. Cu i
cùng chúng h t ch u n i. M t con bò cái húc đ c a nhà kho và th là t t c m i con v t
cùng lao vào các thùng ch a ngũ c c. Đúng lúc đó thì ông Jones th c gi c. Ông và b n
ng i làm công l p t c v l y roi và lao vào kho, h c th qu t túi b i lên l ng lũ súc
v t kh n n n. Lũ súc v t đói khát không th ch u đ ng thêm đ c n a. Dù không h n
tr c, chúng cùng xông lên và lao th ng vào nh ng k áp b c. Ông Jones và gia nhân b t
ng b đá, b húc t m i h ng. Tình hình tr nên không th ki m soát đ c. H ch a
t ng g p chuy n nh th bao gi , cu c n i lo n b t thình lình c a lũ súc v t mà tr c
đây mu n đánh đ p, mu n hành h th nào m c lòng, đã làm h ho ng lo n. H ch c m
c đ c vài phút r i ph i b ch y. C năm ng i v i vã lao ra con đ ng nh đ ch y
lên đ ng làng, trong khi lũ súc v t hào h ng truy kích theo.
Qua c a s phòng ng , bà Jones đã nhìn th y h t m i chuy n, bà v i vàng cho m t vài
th vào cái túi v i r i lu n theo c a sau tr n kh i Đi n Trang. Moses cũng k p lao ra kh i
t r i v a kêu v a bay theo bà ch . Lũ súc v t sau khi truy kích th ng l i đã quay v và
đóng c ng. Th là, cu c Kh i Nghĩa đã toàn th ng, ông Jones b đu i đi, Đi n Trang là
c a b n súc sinh ngay tr c khi chúng k p hi u m i chuy n.
Ban đ u chúng không tin là s ph n đã m m c i v i chúng. Vi c làm đ u tiên c a chúng
là t p trung l i và ch y vòng quanh khu nhà đ tìm xem có còn sót ng i nào bên trong
không, sau đó chúng lao vào các toà nhà đ phá h y tàn tích c a ch đ cai tr đ c tài c a
ông Jones. Kho công c phía cu i chu ng ng a b đ p phá, th là bao nhiêu hàm thi c
ng a, vòng đeo mũi bò, xích chó, dao ho n l n và c u b ném h t xu ng gi ng. Còn dây
c ng, dây thòng l ng, các mi ng da che m t ng a, gi th c ăn cũ th ng treo c ng a
thì b quăng vào đ ng l a gi a sân. Nh ng chi c roi cũng cùng chung s ph n. M i con
v t cùng nh y c n lên khi trông th y nh ng cái roi b t l a. Tuy t Tròn còn v t luôn vào
l a nh ng cái ruy băng v n th ng bu c trên b m và đuôi ng a m i kì h i ch .
Ruy băng , nó tuyên b , ph i đ c coi là qu n áo, cũng là bi u t ng c a loài ng i. M i con
v t đ u ph i kh a thân.
Nghe th y th Chi n Sĩ v i tháo cái mũ r m mà nó th ng mang trong mùa hè đ ngăn
ru i kh i l t vào tai và ném vào l a.
Ch ng m y ch c lũ súc v t đã phá h y t t c nh ng th có liên quan đ n ông Jones.
Napoleon d n c b n vào kho và phát g p đôi kh u ph n ăn hàng ngày, m i con chó
đ c hai bánh qui b . Sau đó chúng hát bài Súc Sinh Anh qu c b y l n li n, r i c b n đi
ng , ch a bao gi chúng ng ngon nh hôm y.
Nh th ng l , chúng th c d y khi tr i v a r ng sáng, nh ng chúng l p t c nh ngay
đ n s ki n vinh quang v a x y ra và th là c b n cùng lao ra đ ng c . Trên đ ng c có
m t cái gò nh , t đây có th nhìn th y h u kh p trang tr i. Lũ súc v t ch y lên đó và
ng m nhìn khung c nh trong ánh h ng c a m t ngày m i. T t c , t t c nh ng gì tr c
m t kia gi đây đã thu c v chúng! Trong tr ng thái ng t ngây, chúng c ch y quanh,
ch y quanh mãi, th nh tho ng chúng l i nh y lên vì sung s ng! Chúng lăn mình trên
s ng t, chúng g m đ y m m c ng t mùa hè, chúng h t tung lên nh ng n m đ t đen
và hít hà mùi v m n ng c a nó. Sau đó chúng đi ki m tra m t vòng kh p trang tr i,
chúng yên l ng ng m nhìn khu ru ng lúa, đ ng c , vu n qu , ao cá, lùm cây. Chúng
ng m nhìn nh ch a t ng nhìn th y nh ng th y bao gi , và ngay c lúc này chúng
cũng ch a tin r ng t t c nh ng th đó đã là c a chúng.
Sau đó c b n l i cùng nhau quay v và yên l ng t p trung tr c ngôi nhà chính. Dù ngôi
nhà này cũng đã thu c v chúng nh ng chúng còn ng i, ch a dám vào ngay. Nh ng
Tuy t Tròn và Napoleon đã mau chóng l y l i đ c bình tĩnh và dùng vai phá c a, r i
t ng con l c t c, th n tr ng b c vào, tránh không làm xáo tr n các đ v t bên trong.
Chúng nhón gót đi t phòng n sang phòng kia, thì thào, h i h p ng m nhìn c nh xa hoa
không th nào tin đ c đang bày ra tr c m t, nào gi ng n m lông v t, nào g ng soi,
nào gh n m lông ng a, nào th m nhung [4] , r i nh n hòang Vitoria [5] treo trên lò
s i trong phòng khách. Nh ng khi xu ng đ n b c tam c p thì chúng b ng phát hi n ra
là thi u m t Mollie. Chúng quay vào và th y Mollie còn đ ng trong căn phòng ng đ p
nh t nhà. Hoá ra cô nàng đã l y m t d i ruy băng màu xanh trên bàn trang đi m c a bà
Jones, v t lên vai và đang th n th soi g ng. Các con khác túm ngay l y nó và lôi ra
kh i nhà. M y cái đùi l n mu i treo trong b p đ c đem đi chôn, thùng bia trong phòng
r a bát thì b Chi n Sĩ đá th ng, nh ng th khác h u nh đ c gi nguyên ch cũ. M t
ngh quy t v vi c gi toà nhà chính làm vi n b o tàng đ c nh t trí thông qua ngay t i
ch . T t c đ u đ ng ý là không con nào có quy n s ng trong toà nhà này.
Chúng đi ăn sáng và sau đó Tuy t Tròn và Napoleon m i t t c t p trung.
Th a các đ ng chí , Tuy t Tròn nói, Bây gi là b y gi r i, chúng ta còn c m t ngày n a c .
Hôm nay chúng ta s b t đ u c t c , nh ng chúng ta còn m t vi c ph i làm tr c đã.
Th là hai con l n nói r ng nh nh ng cu n sách v lòng c a con ông Jones tìm đ c
trong đ ng rác mà su t ba tháng qua chúng đã h c và nay chúng đã bi t đ c, bi t vi t.
Napoleon sai đi l y m t l s n đ , m t l s n tr ng r i d n c b n đi ra c ng l n. Tuy t
Tròn (vì nó là con vi t đ p nh t) k p cái ch i s n gi a hai móng chân, xoá ch Đi n
Trang và vi t ch Tr i Súc V t lên cái thanh trên cùng c a cánh c ng. T nay tr đi đ y
s là tên chính th c c a tr i này. Sau đó c b n quay l i khu nhà, Tuy t Tròn và
Napoleon l i ra l nh tìm m t cái thang r i d ng sát vào đ u h i nhà kho. Chúng gi i
thích r ng sau m t th i kì kh công nghiên c u, ba tháng g n đây chúng đã đúc k t các
lu n đi m c a Súc Sinh Kinh thành B y Đi u Răn. B y Đi u Răn s đ c k lên t ng và
s là lu t vĩnh vi n b t di b t d ch c a t t c các thành viên Tr i Súc V t. Tuy t Tròn leo
lên thang m t cách khó nh c (vì l n khó gi thăng b ng khi đ ng trên thang) và b t đ u
vi t, trong khi Ch Đi m c m h p s n đ ng bên d i m y b c. Các đi u răn đ c vi t
b ng s n tr ng trên b c t ng quét h c ín, đ ng xa c ba ch c mét cũng đ c rõ. N i
dung nh sau:
Soon or late the day is coming,
Tyrant Man shall be o'erthrown,
And the fruitful fields of England
Shall be trod by beasts alone.
Rings shall vanish from our noses,
And the harness from our back,
Bit and spur shall rust forever,
Cruel whips no more shall crack.
Riches more than mind can picture,
Wheat and barley, oats and hay,
Clover, beans and mangel-wurzels
Shall be ours upon that day.
Bright will shine the fields of England,
Purer shall its waters be,
Sweeter yet shall blow its breezes
On the day that sets us free.
For that day we all must labour,
Though we die before it break;
Cows and horses, geese and turkeys,
All must toil for freedom's sake.
Beasts of England, beasts of Ireland,
Beasts of every land and clime,
Hearken well and spread my tidings
Of the golden future time.
[2] H chí: ngày 24 tháng 6.
[3] News of the World - T báo ra vào ch nh t, th ng ng các tin gi t gân, không mang tính
ch t chính tr , phát hành 5 tri u b n m i s . Xu t b n t n m 1843.
[4] Nguyên v n the Brussels carpet - Th m Brussels.
[5] N hoàng Anh tr vì t n m 1837 n n m 1901
Ph i công nh n là chúng làm vi c r t chăm, không qu n m t m i, ch c t thu ho ch cho
xong! Công khó c a chúng đã đ c đ n bù, chúng thu đ c nhi u h n d ki n.
Đôi khi chúng cũng g p m t s khó khăn vì t t c công c đ u đ c làm đ dành cho
ng i ch không ph i cho súc v t, mà mu n s d ng công c đó thì ph i đ ng đ c trên
hai chân sau. Nh ng ph i nói b n l n là m t gi ng thông minh khó đ n đâu chúng
cũng có cách. Còn lũ ng a thì hi u rõ t ng th a ru ng, mà c t và vun c thành đ ng thì
chúng làm th o h n ông Jones và gia nhân nhi u. B n l n không làm mà ch h ng d n
và ki m tra các con khác. V i ki n th c nh th thì vi c chúng n m vai trò lãnh đ o là
đ ng nhiên. Chi n Sĩ và Bà M p t khoác lên mình máy c t ho c máy b a c (dĩ nhiên
là không c n hàm thi c, cũng ch ng c n c ng) và kiên nh n đi kh p cách đ ng, trong
khi m t con l n nào đó b c theo sau, th nh tho ng l i kêu Đi th ng, đ ng chí! ho c
B Y ĐI U RĂN
T t c các loài hai chân đ u là k thù.
T t c các loài b n chân ho c có cánh đ u là b n.
Không con v t nào đ c m c qu n áo.
Không con v t nào đ c ng trên gi ng.
Không con v t nào đ c u ng r u.
Loài v t không đ c gi t h i l n nhau.
M i con v t sinh ra đ u bình đ ng.
Các ch đ u đ c vi t rõ ràng và c đo n ch có hai l i chính t mà thôi, đ y là ch
gi ng b vi t thành g ì ng và m t ch S b vi t ng c. Tuy t Tròn đ c to lên cho t t
c cùng nghe. T t c đ u g t đ u đ ng ý, nh ng con thông minh h n l p t c h c thu c
lòng các Đi u Răn.
Bây gi , th a các đ ng chí Tuy t Tròn v a ném cái ch i s n xu ng đ t v a gào lên, t t c
ra đ ng c t c ! Chúng ta ph i thu ho ch nhanh h n lão Jones và lũ gia nhân c a h n.
Đúng lúc đó thì ba con bò cái v n c m th y khó ch u t tr c b ng r ng lên. Su t hai
m i b n ti ng đ ng h qua chúng ch a đ c v t s a, vú c a chúng căng m ng nh
mu n n ra đ n n i. Sau m t chút đ n đo, lũ l n sai mang xô t i và đã th c hi n công
vi c khá thành th o, chân chúng t ra phù h p v i công vi c này. Ch ng m y ch c đã v t
đ c năm xô đ y s a béo, m t s con tò mò đ n xem.
Làm gì v i s s a này nh , có con h i.
Lão Jones th nh tho ng có tr n s a vào th c ăn c a chúng tôi đ y , m t ch gà mái lên ti ng.
Các đ ng chí, đ ý đ n s a làm gì! , Napoleon v a gào lên v a b c ra đ ng tr c m y xô
s a, Đ đ y r i tính sau. Thu ho ch quan tr ng h n. Đ ng chí Tuy t Tròn s d n đ u. Tôi s ra
sau m t lúc. Các đ ng chí, ti n lên! V thu ho ch đang c n chúng ta.
Các con v t ti n ra cánh đ ng và b t đ u c t c , nh ng chi u v thì chúng không th y
m y xô s a đâu n a.
[1] Nguyên v n hai bài th "Súc Sinh Anh qu c"
Beasts of England
Beasts of England, beasts of Ireland,
Beasts of every land and clime,
Hearken to my joyful tidings
Of the golden future time.
Quay l i, đ ng chí! . T t c các con v t, không k l n nh , đ u tham gia c t và x p c .
Ngay đ n b n gà v t cũng ph i mình d i n ng su t ngày đ tham gia v n chuy n t ng
l n c nh b ng m . Chúng đã hoàn t t công vi c m t cách nhanh chóng, ph i nói là
nhanh h n ng i, n u ông Jones và gia nhân làm thì ph i hai ngày n a m i xong. H n
n a đ y l i là m t v mùa năng su t nh t t tr c đ n nay. Không có chuy n r i vãi vì
b n gà, v t r t tinh m t, chúng nh t đ n t ng c ng m t. Và cũng không có con nào ăn
v ng, dù ch m t mi ng ngo m.
Công vi c c a trang tr i di n ra thu n l i trong su t mùa hè năm đó. B n súc v t c m
th y vô cùng sung s ng, chúng ch a bao gi nghĩ r ng chuy n đó l i có th x y ra. Ăn
là c m t ni m vui, vì bây gi th c ăn là c a chúng, do chúng và vì chúng ch không
ph i là th do m t ông ch keo b n b thí cho n a. Sau khi chúng đã t ng kh đ c lũ
ng i ăn bám vô tích s đi r i thì kh u ph n m i con dĩ nhiên là nhi u h n. Và m c dù
ch a có kinh nghi m, chúng v n có nhi u th i gian th giãn h n. Chúng có g p m t s
khó khăn, ví d khi thu ho ch ngũ c c thì ph i dùng s c đ th i tr u đi vì trang tr i
không có máy đ p, nh ng v i trí thông minh c a lũ l n và s c kho c a Chi n Sĩ thì vi c
gì mà chúng ch ng làm đ c. Chi n Sĩ r t đ c kính tr ng. Ngay khi còn ông Jones nó
đã chăm ch r i, nh ng bây gi nó làm vi c b ng ba, có ngày t ng ch ng nh toàn b
công vi c c a tr i đ u đ d n lên vai nó. Nó kéo r i đ y t sáng đ n t i và bao gi cũng
có m t nh ng ch khó khăn nh t. Nó nh m t con gà tr ng đánh th c tr c n a ti ng
và t nguy n làm m t s vi c c n kíp nh t tr c khi ngày làm vi c chính th c b t đ u.
Tr c b t c khó khăn, tr ng i nào nó đ u nói: Tôi s c g ng h n n a! , câu y đã tr
thành ph ng châm hành đ ng c a chính nó.
Nh ng con khác cũng làm vi c h t mình. Thí d lũ gà và v t đã mót đ c đ n hai t ngũ
c c. Thói ăn c p v t; nh ng ti ng eo v mi ng ăn, mi ng u ng; chuy n cãi vã, c n xé;
thói ghen t nh ng thói x u đó c a quá kh đã bi n m t h n. Không con nào tr n vi c
đúng ra là g n nh không con nào. Mollie không thích d y s m và tìm cách chu n tr c,
n i r ng có hòn đá nh d t vào móng. Thái đ c a con mèo cũng đáng ng . C khi nào
c n là y nh r ng nó đã b đi đâu m t t tr c r i. Ch chàng th ng b đi đâu đó r t
lâu và ch xu t hi n, nh ch a có chuy n gì x y ra, ngay tr c b a ăn hay vào bu i chi u,
khi công vi c đã hoàn t t. Nh ng nó luôn luôn tìm đ c cách gi i thích và kêu g g m t
cách đáng yêu, thành ra khó mà nghi ng đ c thi n chí c a nó. Ch có con l a già
Benjamin là v n nh cũ. Nó v n làm công vi c m t cách ch m ch m c h u nh th i còn
ông Jones, không bao gi tr n vi c, cũng ch ng bao gi làm h n. Nó không nói gì v cu c
Kh i Nghĩa cũng nh nh ng đ i thay sau đó. N u đ c h i có c m th y vui h n th i còn
ông Jones không, thì nó b o: Đ i l a dài l m. Các v ch a th y l a ch t bao gi c mà
bao gi nó cũng nói m t câu bí hi m nh v y.
Ngày ch nh t ngh . B a sáng ăn mu n h n m t ti ng và sau đó bao gi cũng có m t
cu c h p m t long tr ng. Tr c h t là l kéo c . Tuy t Tròn tìm đ c trong kho d ng c
m t t m khăn tr i bàn cũ màu xanh c a bà Jones r i v m t cái móng và m t cái s ng
màu tr ng lên trên. Và th là bu i sáng ch nh t nào chi c khăn tr i bàn cũng tung bay
trên c t c trong v n hoa. Tuy t Tròn gi i thích r ng màu xanh t ng tr ng cho đ ng
ru ng Anh qu c, còn s ng và móng là bi u t ng c a n c C ng Hòa Súc V t t ng lai,
khi đã l t đ đ c toàn b gi ng ng i r i. Sau khi kéo c m i con v t cùng đ n t p
trung trong nhà kho l n, chúng g i đ y là H p. Chúng l p k h ach cho tu n sau cũng
nh th o lu n và ra ngh quy t v các ki n ngh khác nhau t i đây. Ch có b n l n đ a ra
ki n ngh mà thôi. Nh ng con khác ch bi t bi u quy t ch không ki n ngh gì bao gi .
Tuy t Tròn và Napoleon th o lu n hăng nh t. Nh ng hai con này luôn luôn ch ng đ i
nhau: h con này đ a ra ý ki n gì là con kia l p t c ph n đ i. Ngay c khi v n đ đã đ c
quy t đ nh r i, nh vi c dành m t mi ng đ t nh phía sau khu v n làm ch d ng già,
không ai có th ph n đ i chuy n đó, thì hai con này l i tranh lu n gay g t v vi c loài
nào, đ n bao nhiêu tu i thì đ c ngh h u. Các bu i H p bao gi cũng k t thúc b ng bài
đ ng ca Súc Sinh Anh qu c , còn bu i chi u thì chúng đ c ngh t do.
B n l n dành cái kho d ng cũ làm t ng hành dinh. Bu i t i chúng h c ngh m c, ngh
rèn và nh ng ngh khác qua nh ng cu n sách nh t đ c trong toà nhà chính. Tuy t Tròn
còn đ a nh ng con khác vào các t ch c mà nó g i là y H i Súc Sinh. Nó làm vi c này
m t cách say s a, không bi t m t là gì. Nó đã thi t l p đ c y Ban Tr ng cho lũ gà mái,
y Ban Chăm Sóc Đuôi cho lũ bò, Hi p H i c i hu n các đ ng chí thú hoang (m c đích là
c i t o b n chu t và th r ng); Phong Trào gi lông th t tr ng cho b n c u, vân vân và
vân vân, đ y là ch a k các t xoá n n mù ch n a. Nói chung các d án c a Tuy t Tròn
đ u không có k t qu . Vi c c i t o lũ thú hoang th t b i g n nh ngay t đ u. Thái đ
c a chúng ch ng thay đ i tí nào, mà c x t t thì chúng l i càng láo thêm. Con mèo cũng
có chân trong Hi p H i c i hu n và đã h at đ ng r t tích c c trong m y ngày đ u. Có l n
nó lên t n mái nhà nói chuy n v i m y con chim s đ u ngoài t m v i c a nó. Nó b o
r ng bây gi m i loài đ u là đ ng chí và n u con s nào mu n thì có th đ u ngay lên
chân tr c nó; nh ng b n s không dám l i g n.
Các l p h c đ c, h c vi t thu đ c k t qu kh quan. Tr c khi mùa thu v đa s các con
v t trong tr i đ u đã thoát n n mù ch nh ng m c đ nh t đ nh.
B n l n đ c thông vi t th o. Lũ chó cũng bi t đ c, nh ng chúng ch đ c m i B y Đi u
Răn mà thôi. Con dê tên là Muriel đ c thông h n lũ chó nên bu i t i nó th ng đ c cho
nh ng con khác nghe các m u báo nh t đ c trên đ ng rác. L a Benjamin đ c nhanh
không kém gì lũ l n, nh ng nó ch ng đ c cái gì bao gi . Nó b o ch ng th y có gì đáng
đ c. Bà M p h c thu c c b ng ch cái nh ng không bi t ghép v n. Chi n Sĩ không v t
qua đ c ch D. Nó th ng l y nh ng cái móng to k nh c a mình đ vi t lên cát nh ng
ch cái A, B, C, D r i đ ng ng m, tai c p l i phía sau, th nh tho ng l i v y v y b m, c
g ng nh xem sau đó là ch gì, nh ng ch ng bao gi nh ra. Đôi khi nó cũng thu c đ c
các ch cái E, F, G, H, nh ng bao gi cũng v y, h thu c m y ch đó thì l i quên các ch
A, B, C, D. Cu i cùng nó đành tho mãn v i b n ch cái đó và ngày nào cũng vi t m t
hai l n đ rèn trí nh . Mollie ch h c năm ch cái ghi đ tên nó mà thôi. Nó th ng l y
cành cây nh đ x p các ch đó r i trang trí thêm b ng m t vài bông hoa, sau đó đi vòng
quanh đ ng m.
Nh ng con khác không v t qua ch A. Nh ng loài ngu h n nh c u, gà và v t không
th thu c đ c B y Đi u Răn. Sau khi suy nghĩ, Tuy t Tròn tuyên b r ng có th rút B y
Đi u Răn thành m t cách ngôn nh sau: B n chân t t, hai chân x u . Nó b o đ y chính
Đ n cu i mùa hè thì tin t c v Tr i Súc V t đã bay ra kh p n a n c. Ngày nào Tuy t
Tròn và Napoleon cũng c t ng đàn b câu thâm nh p vào các trang tr i khác đ tuyên
truy n v cu c Kh i Nghĩa và d y hát bài Súc Sinh Anh qu c .
Trong khi đó ông Jones h u nh ngày nào cũng ng i trong nhà hàng S t Đ
Willingdon đ than van v i b t c ng i ch u chuy n nào v vi c b lũ súc v t vô tích s
c p đo t m t tài s n. Các ch tr i khác t ra thông c m, nh ng l i ch ng ch u giúp đ gì
c . Không nh ng th , trong thâm tâm b n đó l i còn tìm cách l i d ng tai ho c a lão
n a. May là ch hai đi n trang ti p giáp v i Tr i Súc V t luôn luôn b t hoà v i nhau. M t
tr i có tên là Tr i Cáo, m t tr i l n nh ng b b bê, canh tác theo l i cũ, nhi u ch cây
m c um tùm, các bãi chăn th b d m nát, hàng rào thì xiêu v o. Ch trang tr i này, ông
Pilkington là m t ng i vô lo, dùng ph n l n thì gi vào vi c săn b n và câu cá. Trang
tr i th hai tên là Tr i Keo, nh h n nh ng đ c chăm sóc kĩ l ng h n. Ch trang tr i
này là ông Frederick, m t ng i thô b o, s c s o, th ng xuyên dính líu vào các v ki n
cáo và n i ti ng là m t tay l a g t có h ng. Hai v này ghét nhau đ n n i không th tìm
đ c ti ng nói chung ngay c trong vi c b o v quy n l i c a chính mình.
Nh ng cu c Kh i Nghĩa Tr i Súc V t đã làm c hai ho ng s và h tìm m i cách ngăn
không cho tin t c đó l t vào trang tr i c a mình. Đ u tiên h gi v ch gi u chuy n
b n súc v t t đi u hành trang tr i. Ch ba b y hai m t [1] ngày là toi , h b o. H tung tin
là lũ súc v t trong Đi n Trang (h khăng khăng g i là Đi n Trang ch không ch u ch p
nh n tên Tr i Súc V t) su t ngày tranh giành nhau và ch ng m y n a r i s ch t đói thôi.
M t th i gian sau, th y lũ súc v t không ch t đói, Frederick và Pilkington li n đ i gi ng
và b t đ u nói v nh ng c nh t ng vô luân không th t ng t ng đ c đang di n ra
trong Tr i Súc V t. H b o r ng lũ súc v t ăn th t l n nhau, chúng tra t n nhau b ng
móng s t nung đ , còn nh ng con cái thì thành v chung. Ch ng l i qui lu t c a T Nhiên
thì k t qu nh v y đ y , Frederick và Pilkington nói.
Nh ng chuy n đó cũng ch ng có m y ng i tin. L i đ n v m t trang tr i kì l , n i con
ng i b đu i đi và các con v t t đi u hành l y công vi c ti p t c đ c truy n t ng m t
cách tù mù và xuyên t c, su t năm đó làn sóng b o đ ng lan tràn kh p c vùng nông
thôn. Nh ng con bò đ c v n d b o b ng tr nên hung d , c u thì phá đ hàng rào và
d m nát đ ng c , bò cái h t đ xô s a, ng a đua thì không ch u nh y qua hàng rào mà
h t tung k sĩ lên cao. Nh c đi u và l i c a bài Súc Sinh Anh qu c ph bi n đ n t n hang
cùng ngõ h m. Nó đ c truy n bá v i m t t c đ nhanh ch a t ng th y. Bài hát làm cho
con ng i phát điên lên đ c, nh ng h l i gi đò nh đ y ch là m t trò l b ch. Ngay c
súc v t cũng không th nào l i hát m t th rác r i đê ti n nh th đ c, h b o. Con v t
nào b b t qu tang đang hát bài đó l p t c b đánh đòn t i tr n. Th mà v n không c m
tuy t đ c. Sáo hót bài đó trên hàng rào, b câu gù trên cây, bài hát đi vào ti ng d n
non, vào c ti ng chuông nhà th n a. Con ng i run lên m i l n nghe th y nó, h nh
nghe th y đi m báo tr c tai h a c a chính mình.
Đ u tháng m i, khi đã thu ho ch và đ a h t ngũ c c vào kho, m t s đã đ c đ p thì
có m t đàn b câu b t ng xé không khí lao t i đ u xu ng sân trang tr i, dáng v vô cùng
là nguyên lí c b n c a Súc Sinh Kinh. Ch c n n m v ng cách ngôn này thì không còn s
gì nh h ng c a con ng i n a. B n gà v t ph n đ i vì cho r ng chúng ch có hai chân,
nh ng Tuy t Tròn đã ch ng minh không ph i nh v y.
Cánh chim, th a các đ ng chí , Tuy t Tròn nói, là c quan đ v n đ ng ch không ph i đ c m
n m. Cánh cũng là chân thôi. Đ c tr ng đ phân bi t v i Gi ng Ng i là bàn tay, m i vi c x u xa
đ u do đôi bàn tay c a chúng làm h t.
B n gà v t không hi u h t bài thuy t pháp tràng giang đ i h i đó, nh ng chúng đ ng ý
v i cách gi i thích c a Tuy t Tròn và t t c nh ng con v t ngu si h n l i ph i h c thu c
lòng cách ngôn m i. B N CHÂN T T, HAI CHÂN X U đ c vi t to h n, bên trên B y
Đi u Răn. Khi đã thu c lòng r i thì lũ c u t ra r t khoái cách ngôn này, m i khi n m
ngh là chúng l i đ ng thanh t ng B n chân t t, hai chân x u! B n chân t t, hai chân x u!
và c th hàng gi li n không bi t m t.
Napoleon không quan tâm đ n các y h i c a Tuy t Tròn. Nó b o r ng giáo d c th h
tr quan tr ng h n công tác v n đ ng nh ng con đã tr ng thành. Hai con chó cái Jessie
và Bluebell đ đ c chín con chó con kho m nh ngay sau v thu ho ch. Napoleon b t lũ
chó con ngay khi chúng v a cai s a, nó b o s ch u trách nhi m giáo d c b n tr . Nó đem
lũ chó con gi u trên gác xép, bên trên kho d ng c , ph i có thang m i trèo lên đ c, và
gi chúng đó kín đ n n i d n d n không con nào còn nh đ n lũ chó con y n a.
Chuy n m t s a không còn là bí m t. B n l n đem tr n vào cám ăn hàng ngày. Nh ng
qu táo đ u mùa đã chín, ngày nào cũng có qu r ng trên đám c trong v n. M i con
v t đ u nghĩ là s đem chia đ u, nh ng m t hôm có l nh nh t táo r ng r i đem vào nhà
kho d ng c đ dành riêng cho lũ l n. Có m y con phàn nàn v chuy n này, nh ng
không đi đ n đâu. V v n đ này thì lũ l n, k c Tuy t Tròn và Napoleon, đ u th ng
nh t quan đi m. Ch Đi m đ c c đi làm công tác t t ng.
Th a các đ ng chí , Nó nói, Tôi hy v ng là các đ ng chí không nghĩ r ng loài l n chúng tôi làm
nh th là do ích k và đ c quy n đ c l i ch ? Nhi u đ ng chí l n cũng ngán s a và táo l m. Tôi
cũng ch ng thích gì hai th đó. M c đích c a chúng tôi khi ăn nh ng th đó ch là nh m b o v
s c kho mà thôi. S a và táo (Th a các đ ng chí, khoa h c đã ch ng minh) có ch a nhi u ch t c c
kì c n thi t cho s c kho loài l n. Loài l n chúng tôi làm công vi c trí óc. Chúng tôi n m toàn b
công tác t ch c và qu n lí trang tr i này. Vì s ph n vinh c a các đ ng chí mà chúng tôi ph i
làm vi c c ngày l n đêm. Chúng tôi u ng s a và ăn táo vì l i ích c a chính các đ ng chí đ y. Các
đ ng chí có t ng t ng đ c chuy n gì s x y ra n u loài l n chúng tôi không cáng đáng n i
nhi m v không? Lão Jones s quay v ! Vâng, lão Jones s quay v ! Ch c ch n là nh th , th a các
đ ng chí , Nó van v gào to, v a gào v a nh y t ph i sang trái, đuôi v y nh ng lên, Ch c
ch n là không ai trong chúng ta mu n lão Jones quay v r i, có ph i th không ?
Ch c ch n là không m t con v t nào mu n lão Jones quay v r i. Đ t v n đ theo cách đó
thì không con nào dám m mi ng ra n a. S c kho loài l n là vi c h tr ng, chuy n đó
không c n ph i bàn. Th là chúng đi đ n th ng nh t mà không bàn cãi thêm là s a và táo
r ng (khi vào mùa thì toàn b ) ch đ dành cho riêng loài l n dùng mà thôi.
xúc đ ng. Ông Jones cùng v i gia nhân và kho ng n a tá thanh niên c a Tr i Cáo và Tr i
Keo đã v t qua c ng l n và đang ti n vào trang tr i này. Ông Jones lăm lăm kh u súng
đã lên đ n, còn nh ng ng i khác đ u đ c trang b b ng g y g c. Không còn nghi ng
gì n a, h mu n tái chi m trang tr i.
Nh ng lũ súc v t không b b t ng , ng c l i, chúng đã chu n b cho s ki n này t lâu.
Tuy t Tròn, tr c đây đã t ng nghiên c u kĩ l ng cu n sách vi t v các chi n d ch c a
Julius Ceasar [2] , mà nó tìm th y trong ngôi nhà chính, đ c phân công t ch c phòng
v . Nó l p t c đ a ra các m nh l nh và các con v t mau chóng chi m lĩnh các v trí đ c
phân công.
Tuy t Tròn ra l nh t n công ngay khi nhóm ng i kia v a ti n g n đ n dãy nhà trong
trang tr i. Ba m i lăm con b câu xu t kích, chúng bay qua bay l i và a vào đ u đám
ng i phía d i, trong khi h m i tránh và ph i thì lũ ng ng, ph c kích s n sau hàng rào
xông ra và c n vào chân. Nh ng đ y m i ch là đòn chi n thu t có tác d ng làm r i lo n
hàng ngũ đ i ph ng b i vì ng i ta d dàng dùng g y đ xua lũ ng ng đi. Mũi t n
công th hai đ c đ a ra m t tr n. Muriel, Benjamin và toàn th b y c u do chính Tuy t
Tròn d n đ u xông lên vây ch t đám ng i r i lao vào húc l y húc đ trong khi Benjamin
quay l ng v phía h và đá vung vít. Nh ng l n này lũ súc v t cũng không th ng, g y và
giày đinh mà con ng i s d ng là nh ng vũ khí quá m nh đ i v i chúng. Th y tình th
b t l i, Tuy t Tròn hí lên m t ti ng và đ y chính là tín hi u t m lui binh, lũ súc v t v i
tháo ch y vào trong sân.
Ti ng hò reo chi n th ng vang lên. Nh ng ng i t n công th y quân thù đã b ch y nh
d ki n nên ch ng c n ch nh đ n hàng ngũ, v i vàng xông lên truy kích. Đúng nh
Tuy t Tròn đã d li u. Khi ng i đã vào h t trong sân thì ba con ng a, ba con bò và t t
c lũ l n còn l i tr c đó đã n m mai ph c s n trong chu ng bò li n lao ra c t đ t đ ng
rút lui. Tuy t Tròn h l nh t ng công kích. Chính nó lao th ng vào ông Jones. Ông Jones
trông th y nó lao t i li n bóp cò. Phát đ n ghém đã làm Tuy t Tròn b th ng d c s ng
l ng, máu ch y lênh láng và làm ch t m t con c u. Không l ng l m t giây, Tuy t Tròn
c th đâm th ng t m thân t r i c a nó vào chân ông Jones. Ông ngã sóng soài lên
đ ng phân, súng văng ra xa. Nh ng kh ng khi p nh t là Chi n Sĩ, nó đ ng trên hai chân
sau và giáng xu ng đ u ng i b ng nh ng chi c móng s t. Cú n n đ u tiên c a nó khi n
anh chàng d n chu ng ng a c a Tr i Cáo ngã v t ra đ t, b t t nh nhân s . Có m y ng i
v t g y và b ch y. Không b l th i c , lũ súc v t li n đu i theo vòng quanh sân. Chúng
húc b ng h lên, r i c n, đá, đ p. Không có con nào trong tr i là không tham gia báo thù
theo cách c a mình. Ngay con mèo cũng nh y t mái chu ng bò xu ng vai anh chăn bò
r i v a c n vào c v a gào nh lên c n đ ng c n. V a th y có th rút lui đ c là m i
ng i v i ch y kh i sân đ ra đ ng l n. Th là thâm nh p ch a đ c năm phút, h đã
ph i tháo ch y, phía sau là lũ ng ng v a c n vào đùi v a rú rít đu i theo.
Có m t ng i không ch y thoát. Trong sân, Chi n Sĩ đang c l t anh d n chu ng ng a
v n n m úp m t xu ng bùn lên. Anh chàng không h đ ng đ y.
 H n ch t r i! , Chi n Sĩ bu n bã th t lên, Tôi đâu có đ nh làm nh v y. Tôi quên m t là mình
đeo móng s t. Bây gi ai mà tin là tôi không ch ý ch ?
Thôi đ ng có y m , đ ng chí! , Tuy t Tròn nói, máu trên l ng nó v n r ra t ng lúc, Chi n
tranh là chi n tranh. Ng i t t là ng i đã ch t.
Tôi không có ý gi t, ngay c gi t ng i , Chi n Sĩ c nh c đi nh c l i nh th , m t đ m l .
Th Mollie đâu nh ? , Có con nào đó h i.
Đúng là không th y Mollie đâu. Ban đ u chúng r t lo, chúng s r ng Mollie có th đã b
th ng ho c b b n ng i kia b t theo cũng nên. Cu i cùng cô nàng đã đ c tìm th y
đang tr n trong chu ng ng a, đ u rúc trong đ ng r m. Nó đã b tr n ngay khi nghe
th y ti ng súng n . Trong khi các con v t đi tìm Mollie thì anh chàng d n chu ng ng a
h i t nh và tr n m t.
Lũ súc v t đã t t p l i đ y đ , chúng vô cùng ph n khích, tranh nhau nói. L m ng
chi n th ng đ c t ch c ngay l p t c. C đ c kéo lên và chúng hát bài Súc Sinh Anh
qu c m y l n li n, sau đó chúng làm l mai táng con c u t tr n và tr ng trên m c a nó
m t b i táo gai. Tuy t Tròn đ c m t bài di n văn ngay bên c nh m chi n sĩ tr n vong,
nh n m nh r ng m i con v t đ u ph i s n sàng hi sinh cho Tr i Súc V t khi c n.
Lũ súc v t nh t trí l p ra ph n th ng cho nh ng chi n công v a qua, đ y là danh hi u
Súc v t Anh hùng h ng nh t, danh hi u này đ c trao ngay cho Tuy t Tròn và Chi n Sĩ.
Ph n th ng là m t chi c huy ch ng đ ng (chính là t m đ ng trang trí yên ng a tìm
đ c trong kho d ng c ) đ c đeo vào ngày l và ch nh t. Danh hi u Súc v t Anh hùng
h ng hai đ c trao cho con c u đã hy sinh.
Chúng tranh cãi r t lâu v chuy n đ t tên cho chi n th ng. Cu i cùng chúng quy t đ nh
g i là Chi n d ch Chu ng bò vì cu c ph c kích di n ra trong chu ng bò. Chúng tìm đ c
kh u súng c a ông Jones trong đám bùn, đ n thì trong tr i v n có s n. Kh u súng đ c
mang đ t d i chân c t c , gi nh súng đ i bác các n i khác, chúng s b n súng m ng
hai l n trong m t năm, m t l n vào d p h chí đ m ng ngày Kh i Nghĩa, l n khác vào
ngày hai m i tháng m i đ m ng Chi n Th ng.
Càng đ n g n mùa đông thì Mollie càng tr nên khó ch u. Sáng nào cô nàng cũng đi làm
mu n, vi n c là ng quên; ngoài ra nó còn phàn nàn là b nh ng căn b nh l , m c dù
v n ăn nh thu ng lu ng v y. Nó th ng tìm m i cách đ tr n vi c và ch y ra h n c,
th n th đ ng ng m bóng mình. Nh ng c nh tin đ n thì nó còn m c nh ng khuy t
đi m nghiêm tr ng h n nhi u. M t hôm, nó đang đi d o trong sân, vô t v y cái đuôi
dài, mi ng nhai m t n m c thì Bà M p kéo sang m t bên và b o:
Mollie, ch có vài đi u c n nói v i em. Sáng nay ch trông th y em đ ng bên hàng rào gi a Tr i
Súc V t và Tr i Cáo. Bên kia hàng rào là ng i c a nhà Pilkington. Dù đ ng r t xa nh ng ch
ch c ch n là lúc đó h n ta đang nói chuy n v i em, ch nhìn th y rõ nh th , còn em thì đã cho nó
v v vào hai bên má. Mollie, chuy n đó là th nào?
Trên cánh đ ng c , không xa nh ng dãy nhà c a tr i là m y, có m t cái gò nh , cũng là
ch cao nh t trong tr i. Sau khi đã kh o sát, Tuy t Tròn tuyên b r ng đây là khu v c t t
nh t đ xây d ng m t chi c c i xay gió, chúng s l p lên đó m t máy phát đi n đ cung
c p đi n cho toàn tr i. Các chu ng r i s có đèn đi n, mùa đông thì s có lò s i, ch a
nói đ n vi c s dùng đi n đ ch y máy c a, máy thái c , máy thái c c i đ , máy v t s a
n a. Lũ súc v t ch a t ng đ c nghe chuy n nh th bao gi (tr i này v n thu c lo i l c
h u, ch có các máy đ n gi n nh t), chúng vô cùng kinh ng c l ng nghe Tuy t Tròn thao
thao b t tuy t v nh ng chi c máy kì di u s thay chúng làm vi c trong khi chúng có th
ung dung g m c ngoài đ ng ho c ng i đ c sách và tranh lu n đ nâng cao d n trí óc.
Ch vài tu n sau Tuy t Tròn đã hoàn t t các tài li u kĩ thu t v d án c i xay gió. Các b n
v chi ti t ph n c khí đ c so n th o d a trên ba cu n sách c a ông Jones: M t ngàn đ
v t h u d ng trong gia đình , T làm th xây và Ng i b t đ u làm th đi n c n bi t . Tuy t
Tròn dùng cái nhà kho, tr c đây v n là khu p tr ng, làm văn phòng vì đó có m t cái
n n ph ng b ng g r t thích h p cho vi c v kĩ thu t. Tuy t Tròn ng i trong đó hàng gi
li n. Nó l y m t hòn đá đè lên trang sách c n thi t, m t chân k p viên ph n; nó nh y qua
nh y l i, v a nh y v a v , đôi khi khoái quá l i rít lên khe kh . D n d n, các b n v bao
g m r t nhi u tr c và bánh răng xo n xuýt l y nhau x p kín g n n a gian nhà kho, các
con khác tuy ch ng hi u gì nh ng vô cùng thán ph c. Ngày nào các con v t cũng đ n
xem các b n v c a Tuy t Tròn ít nh t m t l n. Ngay c lũ gà, v t cũng t i, nh ng đ ng
xa xa dòm vào đ không đ p ph i các hình v b ng ph n. Ch có Napoleon là không h
b n tâm. Nó ph n đ i ngay t đ u. M c dù v y, m t hôm nó đã đ n ki m tra d án mà
không báo cho con nào bi t tr c. Nó đi xung quanh khu kho, r i vào xem xét kĩ l ng
các b n v , hít ch này ch kia, r i nh c chân lên tè vào đ y m t bãi, sau đó nó bình th n
đi ra mà không thèm nói m t l i nào.
Vì vi c xây d ng c i xay gió mà tr i chia làm hai phái đ i đ ch nhau. Tuy t Tròn không
gi u gi m r ng vi c xây c i xay gió s đòi h i m t s hy sinh to l n. Ph i khai thác, v n
chuy n đá đ n công tr ng, r i xây, sau đó m i l p cánh qu t, đ ng c và dây đi n (làm
sao ki m đ c nh ng th đó thì Tuy t Tròn không nói). Nh ng nó v n kh ng đ nh r ng
có th hoàn t t công trình trong vòng m t năm. Còn sau đó, nó tuyên b , công vi c s b t
đi r t nhi u và chúng s ch ph i làm ba bu i m t tu n mà thôi. Ng c l i, Napoleon cho
r ng nhi m v quan tr ng nh t hi n nay là s n xu t l ng th c, n u chúng phí thì gi
vào vi c xây d ng c i xay gió thì chúng s b ch t đói. Lũ súc v t chia thành hai phe; m t
phe đ a ra kh u hi u: ng h Tuy t Tròn và ba ngày làm vi c m t tu n ; phe kia đ a ra
kh u hi u: ng h Napoleon và no b ng . Ch có Benjamin là không tham gia phe phái
nào. Nó không tin là r i đây th c ăn s d th a, cũng ch ng tin là c i xay gió s giúp
gi m công vi c chân tay. Có c i xay hay không c i xay thì cũng th thôi, chúng đã s ng
th nào thì r i cũng s s ng nh v y, nghĩa là còn kh .
Ngoài c i xay gió thì chúng còn tranh cãi v vi c phòng v n a. T t c đ u hi u r ng tuy
con ng i b thua trong Chi n d ch Chu ng bò nh ng nh t đ nh h s đánh m t tr n
n a, tr n này s d d i h n, đ giành l i trang tr i cho ông Jones. Ng i ta nh t đ nh s
làm nh th vì tin đ n v tr n đ i b i c a con ng i đã lan kh p vùng thôn quê và lũ súc
v t trong các trang tr i khác nay tr nên ra b ng b nh h n bao gi h t. Cũng nh m i
Anh ta không v ! Em không đ ng đó! Làm gì có chuy n đó! Mollie gào lên , hai chân
nh y d ng và n n m m xu ng m t đ t.
Mollie, hãy nhìn th ng vào m t ch đây! Em có dám th v i ch là gã đó ch a t ng v vào má em
không?
Không có chuy n đó! , Mollie nh c l i, nh ng nó không dám nhìn Bà M p và l p t c
phóng ra đ ng.
M t ý nghĩ ch t lóe lên trong đ u Bà M p. Không nói cho con nào bi t, nó t t ti n l i
phía chu ng c a Mollie và l y móng l t đ ng r m trong chu ng lên. Bên d i đ ng r m
có m t c c đ ng và m y s i ruy băng đ màu s c.
Ba ngày sau Mollie bi n m t. Sau m y tu n v n ch a có tin t c gì, nh ng r i lũ b câu
báo cáo l i là đã nhìn th y Mollie bên ngòai Willingdon. Nó kéo m t cái xe nh , s n hai
màu đen đ l ng l y, đ ng ngh g n m t quán bia. M t gã đàn ông béo t t, m t đ gay,
m c qu n ca rô, ng ch n, đi gh t; có v nh là ch quán; đang v a v v v a đút cho nó
mi ng đ ng. B m nó m i đ c c t ch i c n th n, đám b m trên trán có th t m t d i ruy
băng màu đ t i. Theo nh ng con b câu nói l i thì trông nó có v tho mãn. T đó
không con nào nh c đ n nó n a.
B c sang tháng giêng, th i ti t tr nên vô cùng kh c nghi t. Đ t r n nh đá, không th
làm đ c vi c gì n a. Các cu c H p đ c chuy n vào nhà kho l n, lũ l n chuyên tâm
vào vi c l p k ho ch cho v t i. Chúng nh t trí r ng vì lũ l n thông minh nh t nên s
ch u trách nhi m v đ ng l i chung c a tr i, nh ng quy t đ nh c a chúng ph i đ c
thông qua v i đa s tuy t đ i. M i vi c s vô cùng hoàn h o n u nh Tuy t Tròn và
Napoleon không th ng xuyên ch ng đ i nhau. Hai con này b t đ ng nhau v m i v n
đ m i khi có d p. N u con này b o ph i gieo nhi u lúa m ch h n thì con kia nh t đ nh
s nói ph i gieo nhi u y n m ch h n; n u m t con nói cánh đ ng nào đó h p v i b p c i
thì con kia nh t đ nh s b o vùng đó ch có th tr ng c c i. Con nào cũng có m t s ng
h viên cho nên các cu c tranh lu n th ng di n ra r t quy t li t. Do bi t ăn nói nên
Tuy t Tròn th ng giành đ c đa s trong các cu c H p, còn bên ngoài thì đa s l i
ng h Napoleon. Trung thành nh t v i Napoleon là b y c u. Th i gian g n đây lũ c u
th ng t ng B n chân t t, hai chân x u khi có lí do cũng nh ch ng c n lí do gì và các
cu c H p cũng th ng b gián đo n là vì th . Đ c bi t là c đ n nh ng đo n quan tr ng
nh t trong các bài phát bi u c a Tuy t Tròn là y nh r ng lũ c u l i gào lên B n chân t t,
hai chân x u . Tuy t Tròn đã nghiên c u kĩ t p chí Tr ng tr t và chăn nuôi tìm đ c trong
ngôi nhà chính, trong đ u nó có c m t m k ho ch c i cách và hi n đ i hóa công tác s n
xu t. Nó k v h th ng thoát n c cho đ ng ru ng, lò chua, phân ph t phát cho c tr i
nghe, nó còn so n ra m t s đ đi v sinh, sao cho t ng con đi m i l n m t n i khác
nhau cho đ t n công v n chuy n sau này. Napoleon thì ng c l i, không so n gì c ,
nh ng l i r tai các con khác r ng Tuy t Tròn ch nói nh m và có v nh đang đ i th i c
đ ra tay. Nh ng cu c tranh ch p d d i nh t gi a hai con là v vi c xây d ng c i xay
gió.
khi, Tuy t Tròn và Napoleon không tìm đ c ti ng nói chung. Theo Napoleon thì vi c
c n làm tr c h t là tìm mua và t p s d ng vũ khí nóng. Theo Tuy t Tròn thì vi c c p
bách hi n nay là c nh ng đàn b câu đ n các trang tr i khác đ kêu g i các cu c kh i
nghĩa đó. M t con cho r ng n u chúng không t phòng v đ c thì chúng nh t đ nh s
b ng i ta chinh ph c, con kia thì nói r ng n u kh i nghĩa n ra kh p n i thì không c n
phòng v n a. Các con v t nghe Napoleon r i nghe Tuy t Tròn, nh ng không quy t đ nh
đ c là con nào đúng, th c ra c con nào đang nói là con y đúng, chúng ch ng có chính
ki n gì h t.
Cu i cùng Tuy t Tròn đã hoàn t t toàn b b n v đ án c a mình. Trong cu c H p vào
hôm ch nh t, v n đ xây d ng c i xay gió đ c đ a ra bi u quy t. T t c lũ súc v t t p
h p đ y đ trong nhà kho l n, Tuy t Tròn phát bi u tr c và m c dù th nh tho ng l i b
bày (b y) c u ch n h ng, nó đã trình bày m t cách đ y thuy t ph c các l i ích c a c i
xay gió. Sau đó đ n l t Napoleon. Nó tuyên b m t cách nh nhàng r ng c i xay gió là
chuy n nh m nhí và khuyên m i con ch có ng h d án này; nó ch nói ch ng ba m i
giây r i bình th n ng i xu ng, có v nh nó cũng ch ng thèm quan tâm đ n hi u qu
v a t o ra n i thính gi . Tuy t Tròn đ ng lên trên hai chân sau và l p t c ng kh u m t
bài di n văn hùng h n nh m thuy t ph c nh ng con khác bi u quy t xây d ng c i xay
gió, nó nói to đ n n i át đ c c b y c u. Tr c đó trang tr i v n chia làm hai phe đ u
nhau, nh ng l n này Tuy t Tròn đã thuy t ph c đ c đa s ng h . Nó nói v t ng lai
c a Tr i Súc V t, m t t ng lai vô cùng t i sáng, khi lao đ ng chân tay không còn đè
n ng lên l ng chúng n a. Trí t ng t ng c a nó còn đi xa h n nh ng máy thái r m,
máy thái c c i. Đi n, nó nói, có th ch y máy g t đ p, máy cày, máy b a, máy cán; ngoài
ra còn cung c p đi n chi u sáng, n c nóng, n c l nh và lò s i cho t t c các chu ng
n a. Có th th y k t qu bi u quy t ngay tr c khi Tuy t Tròn k t thúc bài di n văn.
Nh ng đúng lúc đó thì Napoleon đ ng lên, nó li c xéo v phía Tuy t Tròn r i rít lên lanh
l nh nh ti ng còi, ch a con nào nghe th y ti ng rít nh th bao gi .
Có ti ng chó s a d d i bên ngoài, r i m t bày chín con chó c c to, c đeo vòng đ ng
lao vào nhà kho. Chúng xông th ng vào Tuy t Tròn, may mà cu c u tránh đ c cú táp
c a lũ chó. Tuy t Tròn v i ch y ra ngoài còn b y chó thì r t theo sau. Lũ súc v t còn l i
vô cùng ng c nhiên và ho ng s , cùng kéo nhau ra c a đ xem cu c r t đu i. Tuy t
Tròn ch y băng qua đ ng c đ ra đ ng cái l n. Nó ch y th c m ng còn bày chó cũng
luôn bám sát ngay sau. B t thình lình cu c u b tr t chân, c t ng b y chó s nhai nó
đ n n i. Nh ng cu c u l i g ng d y đ c, l n này nó còn ch y nhanh h n và b y chó
v n bám sát. T ng ch ng nh m t con chó đã đ p đ c đuôi Tuy t Tròn r i, may mà
lúc y cu c u k p v y sang h ng khác. Nó l i tăng t c và l n này b xa lũ chó đ c m t
đo n, r i nó chui qua đ c m t l th ng bên hàng rào. Không con nào còn nhìn th y
Tuy t Tròn n a.
Vô cùng ho ng s , lũ súc v t im l ng quay l i nhà kho. Lũ chó săn cũng tr v ngay sau
đó. Lúc đ u con nào cũng t h i: m y con chó y đâu ra th nh ? Nh ng sau đó thì
đi u y cũng ch ng ph i là bí m t n a: m y con này đã b Napoleon b t t lúc còn bé r i
mang đi nuôi riêng. Dù ch a phát tri n hoàn toàn nh ng trông chúng đã to và d không
khác gì chó sói. Chúng đ ng ngay c nh Napoleon. Chúng cũng v y đuôi m ng
Napoleon nh nh ng con khác th ng m ng ông Jones v y.
Napoleon, đ c lũ chó h t ng, b c lên cái b c mà tr c đây Th Lĩnh t ng đ ng nói
chuy n. Nó tuyên b r ng t nay các cu c H p vào ngày ch nh t hàng tu n s b h y
b . Nó nói r ng nh ng cu c H p đó là vô b , ch m t thì gi . T nay các v n đ liên quan
đ n công vi c c a trang tr i s do m t y ban toàn l n và ch t ch là Napoleon gi i quy t.
Đ y s là các cu c H p kín, ngh quy t s đ c thông báo cho toàn tr i sau. Các con v t
s v n ti p t c t p h p vào sáng ch nh t đ chào c , hát Súc Sinh Anh qu c và nh n
công vi c s làm trong tu n sau nh ng không còn các cu c th o lu n n a.
M c dù b s c vì v tr c xu t Tuy t Tròn, quy t đ nh h y b các cu c th o lu n làm c
b n th t v ng hoàn toàn. M t s con ch c ch n s ph n đ i n u chúng tìm đ c lí l kh
dĩ. Ngay Võ Sĩ cũng c m th y b t an. Nó d ng tai lên, rung rung b m m y l n, ý nghĩ c
nh y lung tung và dù r t c g ng nó v n ch ng bi t ph i nói th nào. Nh ng m y con l n
thì d o mi ng h n. B n con l n th t hàng đ u gào lên ph n đ i, r i c b n con cùng
nh y d ng lên đ ng thanh nói. Nh ng nh ng con chó đ ng quanh Napoleon đã s a
vang và m y con l n đó đành ph i ng m mi ng, im l ng v ch . Sau đó là lũ c u v i bài
t ng B n chân t t, hai chân x u kéo dài kho ng m i lăm phút, ch m h t m i cu c bàn
th o. Ch Đi m đ c c đi gi i thích cho nh ng con khác.
Th a các đ ng chí , Ch Đi m nói, Tôi hy v ng r ng t t c các đ ng chí đ u đánh giá cao s hy
sinh c a đ ng chí Napoleon khi đ ng chí y đ ng ra cáng đáng công vi c lãnh đ o tr i. Các đ ng
chí đ ng nghĩ r ng lãnh đ o là vi c d ! Ng c l i, đ y là trách nhi m c c kì n ng n và khó khăn.
Không có ai trong chúng ta tin t ng m t cách sâu s c b ng đ ng chí Napoleon r ng t t c các
con v t sinh ra đ u bình đ ng. Đ ng chí y s r t sung s ng n u các b n có th t quy t đ nh l y
s ph n c a mình. Nh ng ai có th đ m b o r ng đôi khi các đ ng chí s không có quy t đ nh sai,
khi đó tr i c a chúng ta s ra sao? Ví d các đ ng chí có th đi theo tên Tuy t Tròn v i cái c i xay
gió hão huy n c a nó, đi theo m t tên mà hành tung không khác gì m t tên t i ph m thì sao?
Anh ta đã chi n đ u m t cách dũng c m trong Chi n d ch Chu ng bò , có con lên ti ng.
Dũng c m không ch a đ , Ch Đi m nói, Lòng trung thành và s ph c tùng còn quan tr ng
h n. Nói v Chi n d ch Chu ng bò, tôi tin r ng s đ n lúc chúng ta th y vai trò c a Tuy t Tròn đã
b th i ph ng m t cách quá đáng. K lu t, th a các đ ng chí, k lu t s t! Đ y là kh u hi u c a
chúng ta trong giai đo n hi n nay. Ch m t b c đi sai l m là k thù s t n công ngay. Ch c ch n
là các đ ng chí không mu n lão Jones quay l i ch ?
Lí l c a nó qu là khó bác b đ c. Ch c ch n là không có con nào mu n lão Jones quay
v r i, n u nh ng cu c tranh cãi vào các ngày ch nh t t o c cho lão Jones tr v thì
chúng s không tranh cãi n a. Chi n Sĩ đã suy nghĩ kĩ, nó thay m t t t c phát bi u:
Đ ng chí Napoleon nói gì cũng đúng. Đ ng chí Napoleon không bao gi sai.
T đó ngoài Tôi s c g ng h n n a , Chi n Sĩ còn có thêm m t kh u hi u m i: Đ ng chí
Napoleon lúc nào cũng đúng .
Su t mùa xuân và mùa hè chúng đã làm vi c sáu m i t ti ng m t tu n, nh ng sang
tháng tám thì Napoleon tuyên b là s làm c chi u ch nh t. Công vi c này là hoàn toàn
t nguy n, nh ng con nào v ng m t s b c t m t n a kh u ph n. M c dù v y, chúng
v n không hoàn thành đ c k ho ch đã đ ra. Năm nay thu ho ch kém h n năm ngoái,
chúng cũng không k p tr ng c c i trên hai khu ru ng vì cày b a quá ch m. Có th th y
tr c r ng mùa đông t i s có nhi u khó khăn.
Vi c xây d ng c i xay gió cũng g p không ít r c r i. Ngay trong trang tr i đã có m t m
đá vôi t t, cát cũng không thi u, còn xi măng thì s n trong kho; m i v t t xây d ng đ u
có đ . Nh ng có m t v n đ mà lũ súc v t không th gi i quy t ngay đ c, đ y là làm
th nào đ p đ c đá thành nh ng viên có kích th c nh ý. Có v nh ch có m t cách là
dùng cu c chim và xà beng; nh ng không con nào bi t s d ng nh ng th y vì chúng
không th đ ng trên hai chân sau đ c. Ph i m t m y tu n l mày mò chúng m i bi t
cách l i d ng l c hút c a trái đ t. Nh ng t ng đá l n, không th dùng đ c n m d i
đáy m đá vôi. Lũ súc v t l y dây qu n xung quanh nh ng hòn đá, sau đó c b n, nào
bò, nào ng a, nào c u, b t c con nào có th bám vào dây đ u có m t, khi kh n c p c
b n l n cũng n m l y dây và kéo t t theo b d c, r i chúng th r i hòn đá xu ng đáy
cho v thành nh ng m nh nh . Vi c v n chuy n nh ng viên đá v không ph i là khó.
Ng a v n chuy n b ng xe con, c u thì mang t ng viên m t, ngay c Muriel và Benjamin
cũng t th ng vào chi c xe hai ch và tham gia chuyên ch . Đ n cu i mùa hè thì chúng
đã ki m đ c đ đá, công vi c xây d ng b t đ u, lũ l n đóng vai giám sát và đ c công.
Nh ng vi c xây d ng ti n hành r t ch m, t n r t nhi u công s c. Chúng th ng m t c
ngày m i kéo đ c m t hòn đá lên đ n đ nh, nh ng khi th xu ng thì nó l i không v .
Không có Chi n Sĩ thì ch ng có vi c gì nên h n, m t mình nó làm b ng t t c nh ng con
khác c ng l i. N u hòn đá n ng quá, c lũ b nó lôi xu ng thì bao gi Chi n Sĩ cũng g ng
h t s c đ kéo lên. Ai cũng ph i thán ph c khi nhìn th y nó, chân bám ch t vào đ t, h i
th g p gáp, hai bên s n đ m m hôi, g ng s c kéo nh ng hòn đá lên t ng b c m t.
Bà M p th nh tho ng l i nh c nó đ ng có lao l c quá, nh ng nó không nghe. Có v nh
đ i v i nó thì hai câu kh u hi u: Tôi s c g ng h n n a và Đ ng chí Napoleon lúc nào
cũng đúng chính là đáp án cho m i v n đ . Nó l i nh con gà tr ng g i d y tr c b n
m i lăm phút ch không ph i n a ti ng nh tr c đây. Nh ng lúc r nh r i, ph i nói là
bây gi chúng không có nhi u th i gi r i n a, nó đi m t mình ra m đá, x p nh ng hòn
v l i và kéo lên ch xây c i xay gió mà không c n con nào giúp.
Dù có ph i làm vi c v t v nh ng đ i s ng lũ súc v t trong mùa hè cũng không đ n n i
nào. Chúng không đ c ăn nhi u h n th i còn ông Jones, nh ng cũng không ít h n. Bù
l i, chúng ch ph i làm đ t nuôi mình, chúng không ph i nuôi lũ ng i g m nh ng
năm tên tham ăn n a, ch riêng đi u này đã đ đ ng viên chúng v t qua m i khó khăn
ch ng ch t. Thêm n a, cách làm c a lũ súc v t nhi u khi l i hi u qu và nhanh. Ví d
vi c làm c đ c chúng th c hi n nhanh, g n h n ng i nhi u. Bây gi không còn con
nào ăn c p nên cũng không c n ch a hàng rào và c ng gi a khu đ ng c và khu canh tác
n a. Nh ng t mùa hè đó b t đ u có s thi u h t, nay th này, mai th khác. Chúng c n
d u đ t, đinh, dây th ng, bánh cho chó, s t đ làm móng ng a, nh ng th này Tr i Súc
Th i ti t đã m d n lên, b t đ u m t mùa cày m i. Khu kho, n i Tuy t Tròn v thi t k
c i xay gió đã b đóng c a và có l các b n v cũng b xoá r i. C m i gi sáng ch nh t
là lũ súc v t l i t t p trong nhà kho l n đ nh n nhi m v s n xu t cho c tu n sau. S
c a Th Lĩnh, nay ch còn x ng đ c đào lên và đ t trên m t g c cây, c nh kh u súng,
d i chân c t c . Sau khi d l kéo c , lũ súc v t ph i tr nh tr ng b c đ u ngang qua
n i đ t s Th Lĩnh r i m i đi vào nhà kho. Nay chúng cũng không còn ng i l n l n v i
nhau nh m i khi n a. Napoleon, Ch Đi m và K T c, m t con heo có bi t tài trong vi c
so n bài hát và làm th ng i trên cái b c g , chín con chó làm thành n a vòng tròn bao
quanh, nh ng con l n khác ng i phía sau. Các con v t còn l i ng i trên n n nhà.
Napoleon đ c b n phân công công vi c cho tu n sau, r i chúng hát m t l n bài Súc Sinh
Anh qu c và gi i tán.
Ngày ch nh t th ba, k t khi tr c xu t Tuy t Tròn, các con v t b ng nghe Napoleon
tuyên b r ng nh t đ nh ph i xây d ng c i xay gió. Nó không gi i thích vì sao l i thay
đ i quy t đ nh, nh ng b o r ng nhi m v này đòi h i m i con ph i c g ng, hi sinh r t
nhi u, không l ai tr kh năng là ph i c t b t kh u ph n ăn hàng ngày n a. D án đã
đ c l p đ n t ng chi ti t. M t y ban toàn l n đã nghiên c u d án này su t ba tu n
qua. Vi c xây d ng c i xay gió và các công trình ph tr khác có th kéo dài trong hai
năm.
Bu i chi u, Ch Đi m đ n gi i thích cho t ng con r ng th c ra Napoleon không ch ng
đ i vi c xây d ng c i xay gió. Ng c l i, ngay t đ u nó đã ng h d án và nh ng b n
v mà chúng th y trong khu p tr ng chính là do Tuy t Tròn đánh c p c a Napoleon.
C i xay gió là sáng ki n riêng c a Napoleon. Th thì t i sao m t s con h i tr c đây
Napoleon l i kiên quy t ch ng? Ch Đi m t ra r t ranh mãnh. Đ y nó gi i thích đ y là
s khôn khéo c a đ ng chí Napoleon. Đ ng chí y ch gi v ch ng đ có th t ng kh
Tuy t Tròn, k thù nguy hi m có th d n chúng vào con đ ng l m l c b t c lúc nào.
Bây gi , khi Tuy t Tròn không còn thì chúng có th ti n hành mà không s nó gây r i
n a. Đ y g i là chi n thu t, Ch Đi m nói. Nó nh c đi nh c l i: Chi n thu t, các đ ng
chí, đ y chính là chi n thu t r i v a m m c i v a nh y xung quanh, đuôi ngoáy tít. Lũ
súc v t ch ng hi u gì, nh ng Ch Đi m nói r t hùng h n đ ng th i ba con chó đi cùng
v i nó b ng s a m lên, nên chúng đành ch p nh n mà không h i gì thêm n a.
[1] Nguyên v n: fortnight - hai tu n
[2] Hoàng La mã (100-44 tr c công nguyên)
Su t năm đó lũ súc v t ph i làm l ng qu n qu t không khác gì nô l . Nh ng làm vi c đ i
v i chúng là m t ni m vui, chúng không ti c s c, chúng s n sàng ch p nh n m i hy sinh
vì chúng bi t r ng chúng đang làm vi c cho mình và cho con cháu mình ch không ph i
cho m t lũ ng i l i bi ng, tr m c p n a.
V t không s n xu t đ c. Sau đó là đ n h t gi ng, phân hóa h c, các l ai công c nh
cu c, x ng, r i còn thi t b cho c i xay gió n a. Không con nào bi t cách mua nh ng th
đó.
M t sáng ch nh t, khi lũ súc v t t p trung nh n nhi m v cho tu n t i, Napoleon b ng
tuyên b r ng nó đã quy t đ nh ti n hành m t chính sách m i. T nay tr đi Tr i Súc V t
s buôn bán v i các tr i lân c n: dĩ nhiên là không ph i vì l i nhu n mà ch đ mua m t
s v t d ng th t s c n thi t thôi. Nhi m v xây d ng c i xay gió là t i c n thi t đ i v i
chúng ta, nó nói nh th . Vì v y nó đã th ng th o v vi c bán c và m t ph n lúa mì v
v a r i, sau này, n u c n ti n n a thì có th ph i bán tr ng, nhu c u v tr ng
Willingdon là r t cao. Các b n gà, Napoleon nói, ph i l y làm t hào vì đã có nh ng
đóng góp đ c bi t trong vi c xây d ng c i xay gió.
M t l n n a lũ súc v t l i c m th y lo l ng. Không quan h v i con ng i, không tham
gia buôn bán, không s d ng ti n ch l đ y không ph i là nh ng quy t đ nh đ c
thông qua trong cu c H p đ u tiên m ng chi n th ng sau khi đu i đ c lão Jones ? T t
c m i con đ u nh là chúng đã t ng thông qua nh ng quy t đ nh y, hay ít nh t chúng
nghĩ r ng chúng nh là nh th . B n con l n, nh ng con đã đ ng lên ph n đ i khi
Napoleon tuyên b h y b các cu c H p cu i tu n l i đ nh lên ti ng, nh ng chúng ph i
v i vã ng m mi ng vì b y chó đã s a m ĩ lên r i. Cũng nh m i khi, lũ c u l i t ng B n
chân t t, hai chân x u! và m i s đâu v n hoàn đ y. Cu i cùng Napoleon gi chân lên đ
ngh tr t t và tuyên b là nó đã gi i quy t n th a m i chuy n r i. Không con nào ph i
ti p xúc v i loài ng i, vi c đó th t ch ng hay ho gì. Nó s ch u hoàn toàn trách nhi m v
công vi c n ng n đó. M t lu t s hi n s ng Willingdon tên là Whymper đã đ ng ý làm
trung gian gi a Tr i Súc V t và các trang tr i lân c n, ông ta s đ n nh n nhi m v vào
các bu i sáng th hai hàng tu n. Gi ng nh m i khi, Napoleon k t thúc bài di n văn
b ng cách hô kh u hi u Tr i Súc V t muôn năm và sau khi hát bài Súc Sinh Anh qu c , lũ
súc v t gi i tán.
Sau đó Ch Đi m l i đi m t vòng quanh tr i đ công tác t t ng. Nó cam đoan r ng
quy t đ nh không buôn bán và không s d ng ti n ch a h đ c đ a ra bi u quy t ch
đ ng nói là thông qua. Đ y ch là chuy n b a đ t, mà n u theo dõi t kh i kì th y thì có
th do Tuy t Tròn b a ra cũng nên. Nh ng m t s con v n còn ch a tin, th là Ch Đi m
h i: Đ ng chí có ch c là không t ng t ng ra nh th ch ? Đ ng chí có tài li u nào kh ng đ nh
chuy n đó không? Quy t đ nh đó đ c ghi đâu? . Ch c ch n là các quy t đ nh đó không
đ c ghi chép đâu c cho nên cu i cùng lũ súc v t tin là chúng đã l m.
Th hai nào ông Whymper cũng đ n trang tr i. Ông là m t lu t s dáng ng i nh nh n,
đ tóc mai dài, m i b t đ u đi vào làm ăn, nh ng khá ranh mãnh, nh n ra ngay r ng nh t
đ nh Tr i Súc V t s c n m t ng i môi gi i và ti n hoa h ng dĩ nhiên là ph i đ m . Lũ
súc v t s Whymper và tìm cách tránh càng xa càng t t. Dù sao thì vi c Napoleon đ ng
trên b n chân ra l nh cho Whymper đ ng trên hai chân cũng t o ra trong lòng chúng
ni m t hào chính đáng và ph n nào xoa d u đ c ph n ng đ i v i chính sách m i.
Quan h c a chúng v i gi ng ng i đã không hoàn toàn nh tr c đây n a. Lòng thù
h n c a gi ng ng i đ i v i Tr i Súc V t không nh ng không gi m mà còn tăng vì nó
ngày càng th nh v ng h n. Ai cũng tin là tr c sau gì thì cái tr i này cũng phá s n mà
thôi, còn c i xay gió thì th t b i là cái ch c. H th ng t t p trong các quán bia r i v các
s đ đ ch ng minh r ng c i xay gió nh t đ nh s s p, mà n u không s p thì cũng s
ch ng ho t đ ng đ c. Nh ng dù không thích, h v n ph i n lũ súc v t vì chúng qu n lí
trang tr i khá hi u qu . Ch ng c là h đã b t đ u g i tr i này là Tr i Súc V t và đã thôi
gi đò là nó v n mang tên là Đi n Trang. H cũng không còn ng h ông Jones n a, ông
này đã m t h t hy v ng chi m l i đ c trang tr i và đã đi làm ăn n i khác r i. Tuy hi n
nay m i quan h gi a Tr i Súc V t v i th gi i bên ngoài đ u thông qua Whymper,
nh ng ng i ta đ n r ng Napoleon s p s a kí k t h p đ ng th ng m i ho c là v i Tr i
Cáo c a Pilkington ho c là v i Tr i Keo c a Frederick, nh ng thiên h cũng nói r ng s
không có chuy n kí v i c hai tr i cùng m t lúc.
Cũng kho ng th i gian đó lũ l n đ t ng t chuy n vào s ng trong toà nhà chính. L n này
lũ súc v t cũng cho r ng ngay t nh ng ngày đ u tiên chúng đã thông qua quy t đ nh là
không con nào đ c d n vào s ng trong ngôi nhà chính. Ch Đi m l i thuy t ph c đ c
chúng r ng chúng đã l m. Loài l n là b óc c a c tr i, nó nói, cho nên c n ph i dành cho
các đ ng chí y nh ng ch yên tĩnh đ làm vi c. Lãnh t (th i gian g n đây nó b t đ u
g i Napoleon là lãnh t ) ph i s ng m t n i x ng đáng ch không th c s ng mãi
trong chu ng heo đ c. Tuy v y m t s con t ra lo l ng khi nghe nói r ng lũ l n không
nh ng ăn trong b p và ngh trong phòng khách mà còn ng c trên gi ng n a. Chi n Sĩ
v n nói Đ ng chí Napoleon lúc nào cũng đúng , nh ng Bà M p thì cho r ng ch c ch n
là có qui đ nh c m ng trên gi ng nên đã đi ra đ u h i nhà kho đ xem B y Đi u Răn.
Nh ng nó ch nh n đ c m t ch ch không th ghép v n đ c, nó đành đi tìm Muriel.
Muriel , Bà M p b o, đ c cho tôi nghe Đi u Răn Th T . Có ph i là không bao gi đ c ng
trên gi ng không?
Muriel ph i đánh v n mãi m i xong.
Đi u Răn này vi t: Không con v t nào đ c ng trên gi ng có tr i dra , Muriel nói.
Th t là kì, Bà M p nh là Đi u Răn Th T đâu có nói khăn tr i gi ng, nh ng n u đã
ghi rõ trên t ng nh th thì ch c là th thôi. Đúng lúc đó Ch Đi m cùng v i hai hay ba
con chó vô tình đi ngang qua.
Th a các đ ng chí , nó nói, tôi nghĩ r ng các đ ng chí bi t là loài l n chúng tôi đã ng trên
gi ng r i? T i sao l i không nh ? Ch l các đ ng chí l i cho r ng có qui đ nh c m ng trên
gi ng à? Gi ng là gì, ch là ch đ n m ng mà thôi. Nói đúng ra thì m t r m trong chu ng
cũng là gi ng. Qui đ nh là c m ng trên khăn tr i, vì đ y là s n ph m c a con ng i. Chúng tôi
đã b h t khăn tr i gi ng đi r i, bây gi chúng tôi ch dùng chăn thôi. Gi ng ph i nói là r t
ti n! Nh ng cũng không ph i là quá xa x , tôi có th nói v i các đ ng chí r ng đ y chính là th
c n cho nh ng ng i làm vi c trí óc nh chúng tôi. Ch l các đ ng chí l i không mu n cho chúng
tôi đ c ngh ng i hay sao? Ch l các đ ng chí l i mu n chúng tôi ki t s c hay sao? Ch c ch n là
không có ai trong các đ ng chí mu n lão Jones quay l i ch ?
hành rào. Napoleon hít l y hít đ các d u chân y và sau đó tuyên b r ng đ y là chân
Tuy t Tròn. Napoleon nói r ng có th Tuy t Tròn đi t h ng Tr i Cáo t i.
Ch m nghĩa là ch t , Napoleon tuyên b sau khi xem d u chân xong, ph i ti p t c công
vi c, th a các đ ng chí! Chúng ta s b t đ u khôi ph c c i xay gió ngay t sáng hôm nay, chúng
ta s làm trong su t mùa đông này, m c cho gió m a, giá rét. Chúng ta s d y cho tên ph n b i
kh n n n đó m t bài h c là nó không th ngăn c n đ c chúng ta. Xin các đ ng chí nh cho: k
ho ch c a chúng ta v n không thay đ i. Chúng ta nh t đ nh s hoàn thành vi c xây d ng c i xay
gió đúng th i h n. Các đ ng chí, ti n lên! C i xay gió muôn năm! Tr i Súc v t muôn năm! .
Mùa đông năm đó r t kh c nghi t. Bão r i đ n m a, sau đó là tuy t và băng giá, sang
tháng hai mà băng ch a tan. Th mà lũ súc v t v n mi t mài xây d ng l i c i xay gió,
chúng bi t r ng ng i ta đang theo dõi chúng và b n ng i đ c ác y s có c đ vui
m ng n u chúng không hoàn thành công trình đúng h n.
Đ trêu t c chúng, ng i ta còn làm ra v không tin là Tuy t Tròn đã phá c i xay gió, h
b o r ng nó s p là do t ng m ng quá. Nh ng lũ súc v t thì tin ch c là không ph i th .
Dù sao chúng cũng quy t đ nh s xây t ng dày m t mét ch không ph i b n m i
phân nh tr c đây n a, và nh v y thì c n ph i khai thác nhi u đá h n tr c. M đá
chìm d i tuy t trong m t th i gian dài nên không th b t đ u đ c. Sau đó thì tr i tuy
có l nh nh ng khô ráo, nh ng công vi c qu là kh ng khi p, lũ súc v t không còn hăng
hái nh x a n a. Chúng không nh ng b l nh mà còn th ng xuyên b đói n a. Ch có
Chi n Sĩ và Bà M p là v n nhi t tình. Ch Đi m đ ng viên phong trào b ng nh ng bu i
nói chuy n, nó ch ng minh m t cách hùng h n r ng lao đ ng là h nh phúc và vinh
quang. Nh ng nh ng bu i nói chuy n c a Ch Đi m cũng không có tác d ng, chính s c
kho và câu Tôi s c g ng h n n a c a Chi n Sĩ là ngu n đ ng viên r t l n đ i v i
nh ng con khác.
L ng th c b t đ u c n vào tháng giêng. Kh u ph n b ng ngũ c c b c t b t, thay vào đó
là khoai tây. Khi đó l i phát hi n ra là đa s khoai tây đánh đ ng đã b nhũn vì không
đ c che đ y c n th n, s ăn đ c còn l i ch ng đáng là bao. Nhi u hôm chúng ch đ c
ăn m i c và c c i. N n đói b t đ u đe do .
Tin này d t khoát ph i gi kín, không đ c đ cho ng i xung quanh bi t. Ph n ch n vì
v s p c i xay gió ng i ta càng tung nhi u tin th t thi t v Tr i Súc V t h n. Ng i ta
đ n nào là lũ súc v t s p s a ch t vì đói và b nh đ n n i, nào là chúng đánh nhau su t
ngày, nào là chúng đang ăn th t l n nhau, r i gi t c nh ng con non n a. Napoleon hi u
r ng s có nhi u phi n toái n u ng i ngoài bi t tr i đang g p khó khăn v l ng th c
nên quy t đ nh dùng Whymper làm công c ph n tuyên truy n. Tr c đây lũ súc v t
th ng đ ng xa xa m i khi Whymper ghé vào tr i, nh ng bây gi m t s con đ c ch n,
ch y u là c u, đ c phép đ n g n và làm nh vô tình, nói r ng d o này kh u ph n có
tăng. Ngoài ra, Napoleon còn ra l nh đ cát cho g n đ y b b ch trong kho r i l y ngũ
c c và b t ph lên trên. M i khi có d p là chúng l i d n Whymper đi ngang qua nhà kho
đ ông ta có th nhìn th y l ng th c ch a trong đó. Whymper đã b x mũi và th ng
nói v i m i ng i là Tr i Súc V t v n đ l ng th c.
B n súc v t kh ng đ nh v i nó r ng chúng không nghĩ nh v y và t đó cũng không con
nào còn nh c đ n vi c lũ l n ng trên gi ng n a. M y ngày sau có thông báo r ng t
nay tr đi loài l n s d y mu n h n nh ng loài khác m t ti ng, l n này thì không có con
nào phàn nàn gì c .
Mùa thu t i, lũ súc v t tuy m t nh ng vui. Năm qua là m t năm v t v , ph i bán m t
ph n c và ngũ c c nên d tr cho mùa đông không đ c d gi l m, nh ng c i xay gió
đã đ n bù m i công khó c a chúng. C i xay gió đã xây d ng đ c g n m t n a r i. Sau
v thu ho ch th i ti t r t thu n l i, lũ súc v t làm vi c mi t mài ch a t ng th y, chúng
s n sàng đi l i, khuân vác su t ngày mi n là b c t ng c ngày m t cao thêm, dù ch m t
ít. Ban đêm Chi n Sĩ còn tranh th làm thêm m t, hai ti ng d i ánh trăng. Lúc r nh r i
lũ súc v t th ng đi d o xung quanh cái công trình xây d ng đó, ng m nhìn nh ng b c
t ng đ ng th ng và ch c ch n; r i t h i ch l chúng đã xây đ c cái công trình tráng
l nh th này . Ch có Benjamin là v n nh cũ, nó ch ng nói gì, ngo i tr câu c a
mi ng là l a s ng dai l m.
Tháng m i m t b t đ u có gió tây nam. Vi c xây d ng b ng ng tr vì tr i m quá,
không th tr n v a đ c. M t đêm gió m nh đ n n i mái nhà t c ngói, t ng cũng nh
mu n lung lay s p đ . Lũ gà th c gi c và kêu quang quác vì c b n cùng m th y nh có
ti ng súng n đâu đó. Bu i sáng, khi lũ súc v t đi ra kh i chu ng thì th y c t c đã đ
t bao gi , còn cây du cu i v n thì đã b tr c g c không khác gì ng i ta nh cây c
c i. Nh ng đ y ch a ph i đã h t, tr c m t chúng còn m t c nh t ng kh ng khi p h n
nhi u. C i xay gió đã b đ s p hoàn toàn. T t c cùng đ ng thanh thét lên vì th t v ng.
Chúng lao v phía công tr ng. Napoleon v n v n cho r ng ch y là vi c h đ ng cũng ba
chân b n c ng ch y ngay đ u đoàn. Th là xong, t t c đã thành công toi, nh ng viên đá
mà chúng ph i khó nh c m i đ p v và v n chuy n t i đ c nay n m ng n ngang kh p
n i. Không nói nên l i, chúng đ ng l ng, đau kh ng m nhìn đ ng đá đ . Napoleon im
l ng đi đi l i l i, th nh tho ng gí mũi xu ng đ t đ ng i. Đuôi nó du i th ng, đ p qua
đ p l i r t m nh, ch ng t nó đang suy nghĩ r t lung. Nó b ng d ng l i, có nghĩa là nó
đã tìm đ c gi i pháp.
Th a các đ ng chí , nó bình tĩnh nói, các đ ng chí có bi t ai ph i ch u trách nhi m v vi c này
không? K nào đã phá ho i, k nào đã phá s p c i xay gió c a chúng ta đêm qua? Tuy t Tròn! , nó
b ng gào lên, chính Tuy t Tròn ch không ai. Tên ph n b i đ y thù h n đó đã nh n tâm tìm
cách phá chúng ta và tr thù v vi c nó b tr c xu t m t cách nh c nhã, nó đã l i d ng đêm t i đ
mò vào và phá h y toàn b thành qu lao đ ng su t m t năm tr i nay c a chúng ta. Hôm nay, t i
đây, tôi tuyên b k t án t hình Tuy t Tròn. Ai gi t đ c nó s đ c phong Súc V t Anh Hùng
h ng hai và đ c th ng m t n a thùng táo. Ai b t s ng đ c nó s đ c th ng m t thùng
táo.
Con nào cũng vô cùng căm t c khi bi t tin Tuy t Tròn đã ph m t i ác tày tr i nh th .
H n căm b c phát thành ti ng thét, con nào cũng nghĩ cách b t s ng Tuy t Tròn n u nó
còn l ng v ng đâu đây. Chúng còn phát hi n ra d u chân l n trên đám c ngay g n
khu đ i. D u chân kéo dài kho ng ch c mét, có v nh h ng v ch có l th ng trên
M c dù v y, đ n cu i tháng giêng thì th y rõ là ph i tìm cách mua thêm ngũ c c. D o
này Napoleon ít khi đi ra ngoài, nó ng i lì trong ngôi nhà chính, các c a ra vào đ u có
nh ng con chó d canh phòng nghiêm ng t. N u nó đi ra ngoài thì bao gi cũng có sáu
con chó h t ng xung quanh, b n này l p t c nhe nanh g m g , đe d a khi th y nh ng
con khác đ n g n. Nó cũng không còn tham gia các bu i H p ngày ch nh t n a mà giao
cho m t con l n khác, th ng là Ch Đi m, đ c b ng phân công công vi c.
M t l n, vào ch nh t, Ch Đi m tuyên b là lũ gà mái, b n này v a b t đ u đ , ph i giao
n p tr ng. Thông qua Whymper, Napoleon đã kí h p đ ng cung c p b n trăm qu tr ng
m i tu n. Ti n bán tr ng đ mua l ng th c cho đ n mùa hè và khi đó m i s s d
dàng h n.
Lũ gà mái gào toáng lên. Tr c đây chúng cũng đã đ c nh c nh là c n ph i hy sinh,
nh ng không ng m i s l i t i t đ n nh v y. Chúng đã chu n b t cho v p xuân,
chúng tuyên b là bây gi mà l y tr ng thì khác gì sát sinh. K t ngày tr c xu t ông
Jones, đây là l n đ u tiên có m t cu c t t p gi ng nh b o lo n. Ba con gà mái t gi ng
Minorca c m đ u cu c n i d y ch ng l i k h ach c a Napoleon. Bi n pháp c a chúng là
bay lên xà nhà và đ xu ng cho tr ng v . Napoleon hành đ ng nhanh chóng và quy t
li t. Nó h l nh không cho b n gà mái ăn n a và còn tuyên b là con nào cho lũ gà dù ch
m t h t thóc s b t hình ngay l p t c. Lũ chó đ c phân công theo dõi. Lũ gà mái c m
c đ c năm ngày, cu i cùng đã ph i đ u hàng và tr v đ vào t nh cũ. Chín con gà
mái ch t. Chúng b coi là ch t vì b nh c u trùng và đ c chôn trong v n. Whymper
không h bi t chuy n này và đ u đ n tu n nào cũng có m t chi c xe đ n l y tr ng.
Không th y Tuy t Tròn đâu. Có tin đ n là nó tr n trong Tr i Cáo hay Tr i Keo gì đó.
Quan h gi a Napoleon v i các tr i xung quanh đã đ c c i thi n ph n nào. Lúc đó
chúng b ng phát hi n đ c m t đ ng g trong sân tr i, s g này b đ n cách đây
kho ng ch c năm. S g tìm đ c th t đúng lúc, Whymper khuyên Napoleon đem bán,
c Pilkington và Frederick đ u mu n mua. Napoleon l ng l , không bi t nên bán cho
ai. C h nó đ nh bán cho Frederick thì có tin nói là Tuy t Tròn đang tr n trong Tr i Cáo,
mà khi nó ng sang Pilkington thì l i có tin Tuy t Tròn đang trong Tr i Keo.
Đ u tháng giêng toàn tr i b ng sôi đ ng vì m t tin b t ng nh sét đánh gi a tr i quang.
Hoá ra là Tuy t Tròn v n th ng bí m t thâm nh p tr i vào ban đêm! Lũ súc v t lo l ng
đ n m t ng . Đ n r ng đêm nào Tuy t Tròn cũng mò vào phá ho i. Nó ăn tr m l ng
th c, h t đ các xô s a, đ p v tr ng, d m nát các đám m và nhai v cây trong v n.
Khó khăn th t b i nào cũng b qui là t i Tuy t Tròn. N u c a s b v hay ng thoát n c
b t c là y nh r ng có con nói là t i Tuy t Tròn phá, ngay khi chìa khóa nhà kho b m t
thì c tr i cũng cho r ng Tuy t Tròn đã ném xu ng gi ng. Đi u l là sau khi đã tìm th y
chìa khóa bên d i túi b t thì c tr i v n tin là t i Tuy t Tròn. Lũ bò kh ng đ nh r ng ban
đêm Tuy t Tròn chui vào chu ng và v t tr m s a khi chúng ng . Đ n r ng lũ chu t, b n
này t ng gây nhi u r c r i mùa đông v a r i, cũng liên k t v i Tuy t tròn.
Napoleon h l nh ph i đi u tra th t kĩ các ho t đ ng c a Tuy t Tròn. Napoleon, đ c
m y con chó h t ng, kh o sát m t vòng t t c các toà nhà trong tr i, trong khi nh ng
con khác đi theo xa xa phía sau. Nó b o nó có th đánh h i đ c Tuy t Tròn nên c đi
vài b c l i d ng l i và ng i đ t đ tìm d u v t. Góc nào nó cũng ng i, ng i c nhà kho,
chu ng bò, chu ng gà, v n rau và ch nào cũng có d u v t Tuy t Tròn c . Nó dí mũi
xu ng đ t vài l n r i hít vào th t sâu, sau đó tuyên b b ng m t gi ng nghe đã r n
ng i: Tuy t Tròn! H n đã mò đ n đây! Ta đã nh n ra mùi c a nó! , c nghe m i t Tuy t
Tròn là lũ chó l i nhe nanh và s a ph h a.
T t c run lên vì s . Có c m t ng nh tên Tuy t Tròn bí n và đ y quy n năng đang n
náu đâu đây, r t g n và s n sàng trút tai h a xu ng đ u chúng.T i hôm đó, Ch Đi m g i
t t c l i và v i b m t nghiêm tr ng nó b o r ng có m t s tin kh n c p c n thông báo.
Th a các đ ng chí! , nó gào lên, chúng tôi đã phát hi n ra m t t i ác không th tha th đ c.
Tuy t Tròn đã bán mình cho Frederick c a Tr i Keo, lão này v n đang d đ nh t n công đ c p
tr i c a chúng ta! M t khi chi n tranh x y ra thì Tuy t Tròn s làm nhi m v d n đ ng. Nh ng
nó còn táng t n l ng tâm h n th nhi u. Tr c đây chúng ta t ng nghĩ r ng Tuy t Tròn gây r i
là do tính t ph và ham h quy n l c. Nh ng th a các đ ng chí, chúng ta đã l m. Các đ ng chí
có bi t lí do th t s n m đâu không? Ngay t đ u nó đã liên k t v i lão Jones! Nó là gián đi p
n m vùng c a lão Jones. Ch ng c đã đ c th hi n trong nh ng tài li u mà nó đ l i và chúng ta
m i tìm th y g n đây. Th a các đ ng chí, tôi cho r ng đi u đó lí gi i nhi u vi c. Ch l chúng ta
ch a nh n ra là nó đã c g ng, may mà không thành, làm cho chúng ta thua và tan rã trong Chi n
d ch Chu ng bò hay sao?
T t c đ u ng ra. T i ác này th t quá kh ng khi p, v t xa vi c phá ho i c i xay gió.
Ph i m t lúc sau chúng m i nh n th c đ c h t tính ch t nghiêm tr ng c a s vi c. T t
c chúng v n nh , hay chúng t ng là v n nh hình nh c a Tuy t Tròn khi nó xông lên
d n đ u cu c t n công trong Chi n d ch Chu ng bò, khi nó đoàn k t và c vũ chúng, khi
nó không buông b dù đã b lão Jones b n b th ng. Th t khó t ng t ng làm sao
chuy n đó l i x y ra n u nh nó là gián đi p c a lão Jones. Ngay c Chi n Sĩ, v n ki m
l i, cũng c m th y b i r i. Chi n Sĩ n m xu ng, co hai chân tr c vào b ng, nh m m t
l i, c g ng t p trung t t ng và cu i cùng nói:
Tôi không tin, trong Chi n d ch Chu ng bò Tuy t Tròn đã chi n đ u dũng c m. Chính m t tôi
nhìn th y nh th . Ch ng ph i chúng ta đã phong nó làm Súc v t Anh hùng h ng nh t ngay sau
chi n d ch là gì?
Th a các đ ng chí, đ y chính là sai l m c a chúng ta. Bây gi chúng ta bi t r ng, nh ng vi c
này đ u ghi rõ trong các tài li u m t mà chúng ta m i tìm th y, nó đ nh d chúng ta vào b y cho
b n kia tiêu di t.
Nh ng nó cũng b th ng , Chi n Sĩ nói, “t t c chúng ta đ u nhìn th y máu ch y khi nó đang
ch y.
Đ y là do đã s p đ t t tr c! , Ch Đi m gào lên, phát súng c a lão Jones ch s t qua ng i
nó thôi. c gì các đ ng chí bi t đ c đ tôi có th ch cho các đ ng chí th y tên Tuy t Tròn đã vi t
khi nó b tr c xu t kh i tr i, đã giúp nó phá c i xay gió và th a thu n cùng v i nó bán
đ ng Tr i Súc V t cho Frederick. Chúng còn khai thêm r ng Tuy t Tròn đã nói v i chúng
r ng nó là gián đi p c a lão Jones t nhi u năm tr c. Khi chúng v a nói xong thì lũ chó
lao lên c n đ t c h ng c b n con, sau đó Napoleon, b ng m t gi ng đe do , nghe đã
n i gai gà, h i có con nào th y c n ph i thú t i không.
Ba con gà c m đ u cu c n i lo n v tr ng b c lên phía tr c và tuyên b r ng chúng
m th y Tuy t Tròn kích đ ng chúng b t tuân m nh l nh c a Napoleon. Chúng cũng b
hành quy t. Sau đó có m t con ng ng b c ra và thú nh n đã l y sáu bông lúa trong v
mùa v a qua đ đ n đêm ăn. R i m t con c u cái thú nh n đã b Tuy t Tròn xúi gi c đái
vào b n c ăn, r i hai con c u n a thú nh n đã hành h đ n ch t m t con c u đ c già,
con này đ c bi t trung thành v i Napoleon, chúng đu i nó ch y quanh đ ng l a khi nó
b ho. T t c nh ng con này đ u b t hình t i ch . C th , hành quy t đi li n ngay sau l i
thú t i. Ch ng m y ch c d i chân Napoleon đã là m t đ ng xác, còn không khí thì n ng
n c mùi máu t i, m t c nh t ng ch a t ng có t ngày ông Jones b tr c xu t.
Nh ng con v t còn l i sau v hành quy t, t t nhiên không k lũ chó và lũ l n, t t p
thành m t đám và l ng l bò ra kh i sân. Trông chúng th t nh nhoi và kh n n n. Chúng
không hi u gi a s ph n b i c a nh ng con liên k t v i Tuy t Tròn và s tr ng ph t dã
man mà chúng v a ch ng ki n, cái nào gây s c m nh h n. Ngày x a chúng đã t ng
ch ng ki n nh ng c nh th m sát không kém ph n man r , nh ng l n này s vi c rõ ràng
kh ng khi p h n vì đây là chúng gi t l n nhau. T ngày lão Jones ra đi đ n gi ch a có
con nào b gi t c . Ngay c chu t cũng ch a b gi t. Chúng đi lên khu đ i r i cùng n m
sát vào nhau cho m bên c nh cái c i xay gió đang xây d : Bà M p n m c nh Mona,
Benjamin, r i đ n b bò, c u, gà, ng ng, v ng m i con mèo, nó đã l nh ngay tr c khi
Napoleon tri u t p. Chúng n m yên l ng. Ch có Chi n Sĩ là v n đ ng. Nó c đi đi l i l i,
đuôi đ p liên h i vào hai bên s n, th nh tho ng l i hí khe kh đ y lo âu. Cu i cùng nó
nói:
Tôi ch ng hi u gì c . Không th nào tin đ c là chuy n đó có th x y ra trong tr i c a chúng ta.
Có th là chính chúng ta cũng có l i. Ch có m t l i thoát, đ y là làm vi c nhi u h n. T nay tôi s
d y tr c m t ti ng đ ng h .
R i nó bu n bã b c v khu m đá. Cu c u nh t đ y hai xe và kéo đ n công tr ng xây
d ng tr c khi đi ng .
Lũ súc v t túm t m c nh Bà M p nh ng v n không có con nào lên ti ng. T trên đ nh
đ i chúng có th nhìn th y toàn c nh khu v c. Chúng trông th y g n nh toàn b Tr i
Súc V t bãi chăn th kéo dài đ n t n con đ ng chính, đ ng tr ng c , r ng cây, b
n c, cánh đ ng tr ng tr t v i nh ng cây lúa mì đang lên xanh t t và mái ngói c a
nh ng ngôi nhà trong trang tr i v i nh ng v t khói ngo n ngoèo. Đ y là m t bu i chi u
mùa xuân, tr i quang mây t nh. Ánh chi u tà đ vàng trên th m c và trên nh ng b
d u phía xa xa. Chúng ng c nhiên nh l i r ng trang tr i này là c a chúng, m i th c đ t
đây đ u là tài s n c a chúng, m i th c đ t đ u đáng quí xi t bao. Bà M p nhìn ra xa,
m t đ m l . N u có th nói h t đ c nh ng đi u nó nghĩ thì ch c ch n nó s nói r ng đ y
rõ b ng gi y tr ng m c đen nh th nào. Chúng đã tho thu n là vào lúc nguy k ch nh t thì
Tuy t Tròn s h l nh rút lui, nh ng tr n đ a cho đ ch quân. Và nó đã suýt thành công, tôi có th
nói r ng nó ch c ch n s thành công n u nh không có nhà Lãnh đ o Anh hùng, Đ ng chí
Napoleon kính m n c a chúng ta. Các b n còn nh lúc lão Jones và gia nhân ti n vào sân ch ?
Tuy t Tròn quay l ng b ch y và nhi u con đã ch y theo h n. Ch l các b n không nh r ng
đúng lúc đó, khi mà h n lo n b t đ u lan ra và có v nh v m t tr n đ n n i, thì đ ng chi
Napoleon xông lên và hô “Gi t! r i lao th ng vào chân lão Jones ? Th a các đ ng chí, ch c ch n
các đ ng chí nh tình ti t đó! , Ch Đi m v a nói v a nh y t bên này sang bên kia.
Bây gi , khi Ch Đi m mô t s ng đ ng nh th thì lũ súc v t d ng nh đã nh ra. Dù
sao thì chúng cũng nh rõ là Tuy t Tròn đã quay đ u ch y đúng vào lúc nguy ng p.
Nh ng Chi n Sĩ th y v n ch a n.
Tôi không tin là Tuy t Tròn đã ph n b i ngay t đ u , nó nói, sau này l i là chuy n khác. Tôi
tin r ng trong Chi n d ch Chu ng bò Tuy t Tròn v n là m t đ ng chí t t.
Lãnh t c a chúng ta, đ ng chí Napoleon , Ch Đi m nói m t cách ch m rãi và kiên quy t,
đã tuyên b d t khoát, tôi xin nh c l i, th a các đ ng chí, tuyên b d t khoát r ng ngay t đ u
Tuy t Tròn đã là gián đi p c a lão Jones, t tr c khi chúng ta nghĩ đ n Kh i nghĩa c .
Th thì khác! , Chi n S b o Đ ng chí Napoleon đã nói thì nh t đ nh đúng.
Đ y là m t thái đ th c s c u th , th a các đ ng chí! , Ch Đi m reo lên, nh ng m i con
đ u th y đôi m t ti hí, đ o điên, h n h c c a nó chi u th ng vào Chi n Sĩ. Nó đã đ nh đi,
nh ng còn nói thêm đ y đe d a, Tôi xin báo tr c là các b n ph i c nh giác. Có đ y đ c s
đ nghĩ r ng trong tr i này v n còn tay sai c a Tuy t Tròn đ y!
B n ngày sau, bu i chi u, Napoleon h l nh t t c ph i có m t ngoài sân. Khi t t c đã
đ n đ thì Napoleon xu t hi n, ng c đeo hai huy ch ng (nó m i t phong cho mình
danh hi u Súc v t anh hùng b c I và Súc v t anh hùng b c II) v i chín con chó to l n, v a
ch y quanh v a s a to đ n n i lũ súc v t s đ n n i gai c. Chúng ng i yên l ng, thu
mình l i, nh ch đ i m t tr n cu ng phong d d i.
Napoleon nghiêm kh c nhìn đám đông, r i rít lên l nh l nh nh ti ng còi. Ngay l p t c
lũ chó lao vào c n tai b n con l n th t, m y con đó ng t đi vì đau và s , r i kéo đ n chân
Napoleon. Máu ch y ra t tai m y con l n, và lũ chó phát điên lên khi ng i th y mùi
máu t i. M i con còn ng c nhiên h n n a khi có ba con chó lao vào Chi n Sĩ. Chi n Sĩ
li n gi chân lên tóm l y m t con và đè xu ng đ t. Con đó v i kêu m lên xin tha m ng,
hai con kia c p đuôi l i, b ch y. Chi n Sĩ nhìn Napoleon có ý h i nên xéo ch t hay nên
th con chó b gi . Napoleon thay đ i nét m t và h l nh cho Chi n Sĩ th , th là Chi n
S nh c chân lên, con chó th m h i, mình m y thâm tím, v a l t đi v a rên .
Tr t t nhanh chóng đ c vãn h i. B n con l n n m ch s ph n, ng i run b n, t i l i
hi n rõ trên t ng nét m t. Napoleon h l nh cho chúng ph i thú nh n t i l i. Đ y chính
là b n con l n đ ng lên ph i đ i khi Napoleon quy t đ nh h y b nh ng cu c H p vào
ngày ch nh t. Ngay l p t c chúng thú nh n đã t ng bí m t ti p xúc v i Tuy t Tròn t
không ph i là đi u chúng đ nh làm khi chúng quy t đ nh l t đ ách th ng tr c a gi ng
ng i. Trong cái đêm Th Lĩnh già kêu g i chúng kh i nghĩa, chúng không th nào
t ng t ng l i có c nh kh ng b và gi t h i hàng lo t nh ngày hôm nay. N u lúc đó nó
có nghĩ v t ng lai thì đ y ph i là m t xã h i c a nh ng con v t không còn b đói,
không còn b đòn roi, t t cà đ u bình đ ng, t t c đ u làm vi c theo năng l c, con kho
b o v con y u, nh nó t ng b o v lũ v t con m côi trong cái đêm Th Lĩnh già nói
chuy n đó. Th mà, nó không th hi u vì sao, gi đây không con nào còn dám nói lên ý
nghĩ th t c a mình n a, lũ chó săn hung d lùng s c kh p n i và t t c ph i ch ng ki n
c nh gi t h i các đ ng chí sau khi nh ng con này thú nh n đã ph m nh ng t i ác tày
tr i. Nh ng trong đ u nó không h có m t ý nghĩ b t tuân hay t o ph n nào. Dù sao
chúng v n s ng h n th i còn lão Jones và đi u chính y u là ph i ngăn ch n con ng i
quay tr l i. Dù th nào thì nó cũng v n trung thành v i s nghi p, ti p t c lao đ ng
quên mình, hoàn thành m i nhi m v , ti p t c đi theo con đ ng mà Napoleon đã ch n.
Nh ng ch l đ y chính là đi u chúng h ng ao c, là cái chúng đã kh công m i t o
d ng đ c? Không, chúng xây c i xay gió v i m t m c đích hoàn toàn khác, cu c chi n
đ u s ng còn v i lão Jones cũng là đ t o d ng m t xã h i khác h n cái mà chúng nh n
đ c ngày hôm nay. Đ y là nh ng ý nghĩ l t qua đ u Bà M p, nh ng nó không th nói
thành l i.
Không th tìm đ c l i đ nói, Bà M p đành hát bài Súc Sinh Anh qu c , đ y cũng là
m t cách th hi n nh ng tình c m đang cu n dâng trong lòng. Các con khác l p t c hát
theo. Chúng hát ba l n, ti ng hát du d ng, ch m và bu n; ch a bao gi chúng hát nh
th .
Khi chúng v a hát xong l n th ba thì Ch Đi m, có hai con chó h t ng, ti n l i. C
trông dáng chúng là bi t ngay có tin quan tr ng c n ph i thông báo g p. Nó tuyên b
r ng bài Súc Sinh Anh qu c đã b h y b theo m t ngh đ nh đ c bi t c a Đ ng chí
Napoleon. T nay tr đi c m không con nào đ c hát bài đó n a.
Các con v t đ u ng ra.
T i sao? , Muriel h i.
Th a các đ ng chí, bài hát này đã l i th i r i , Ch Đi m l nh lùng nói, Bài Súc Sinh Anh
qu c là bài hát kêu g i kh i nghĩa. Cu c kh i nghĩa đã th ng l i hoàn toàn. V hành quy t chi u
nay chính là tr n cu i cùng đ y. K thù, c bên trong l n bên ngoài đ u đã b đánh b i. Bài Súc
Sinh Anh qu c nói lên c m c a chúng ta v m t xã h i t t đ p h n trong t ng lai. Xã h i đó
đã xây d ng xong. Bài hát này rõ ràng là không còn c n thi t n a.
Dù đã r t ho ng s , nh ng ch c ch n s có con đ ng lên ph n đ i n u nh lúc đó lũ c u
không t ng ngay nh th ng l : B n chân t t, hai chân x u , chúng t ng li n m y phút
thành ra không con nào còn có ý ki n gì đ c n a.
Không con nào còn hát Súc Sinh Anh qu c n a. Thay vào đó, K T c, m t thi sĩ m i n i,
đã vi t m t bài hát khác, b t đ u nh sau:
Súc V t Tr i này, Súc V t Tr i này
K thù n s tan thây.
T đó tr đi bao gi chúng cũng hát bài này sau l kéo c vào các sáng ch nh t hàng
tu n. Nh ng lũ súc v t cho r ng c nh c đi u l n l i bài m i đ u không hay b ng bài
Súc Sinh Anh qu c tr c đây.
Vài ngày sau, khi n i s hãi do v th m sát t o ra đã l ng xu ng thì có m y con đã nh
đ c, hay t ng là nh đ c r ng Đi u Răn Th Sáu nói: Loài v t không đ c gi t h i l n
nhau . Dù không dám nói ra khi đ ng g n lũ chó và l n, nh ng c b n đ u cho là nh ng
v gi t chóc v a qua không phù h p v i Đi u Răn Th Sáu. Bà M p yêu c u Benjamin
đ c cho nghe Đi u Răn Th Sáu, nh ng cũng nh m i khi, Benjamin b o r ng nó không
dây vào nh ng chuy n nh v y. Bà M p đành đi tìm Muriel đ nh đ c. Đi u y đ c
vi t nh sau: Loài v t không đ c gi t h i l n nhau n u không có lí do . Hoá ra là chúng đã
quên m y t cu i. Nh ng nh v y là Đi u Răn này v n đ c tôn tr ng, nh ng tên ph n
b i liên k t v i Tuy t Tròn đáng b gi t quá đi ch .
Năm nay chúng còn làm vi c v t v h n năm tr c r t nhi u. Ngoài nh ng công vi c
th ng nh t c a trang tr i, chúng còn ph i xây d ng l i c i xay gió v i nh ng b c t ng
dày g p đôi, mà l i ph i hoàn thành đúng k h ach. Có nh ng lúc chúng th y ph i làm
nhi u h n mà l i đ c ăn không khác gì th i còn ông Jones. Sáng ch nh t nào Ch Đi m
cũng c m m t m nh gi y dài và đ c cho chúng nghe các s li u ch ng minh r ng s n
l ng các lo i l ng th c, th c ph m đ u tăng, khi thì hai trăm, khi thì ba trăm, khi thì
năm trăm ph n trăm. Chúng ch ng th y có lí do gì đ nghi ng , nh t là vì chúng đã
quên, ch ng còn nh gì quá kh tr c ngày Kh i Nghĩa n a. Tuy th , đôi khi chúng th y
thà s li u ít đi mà th c ăn nhi u thêm thì v n h n.
M i m nh l nh bây gi đ u đ c Ch Đi m hay m t con l n khác đ a xu ng. Napoleon
ch xu t hi n n a tháng m t l n. M i l n nó xu t hi n thì ngoài b y chó h t ng còn có
m t con gà tr ng màu đen đi tr c, gi ng nh lính th i kèn trong đ i k binh, con gà này
bao gi cũng gáy Ò ó o… th t to tr c khi Napoleon h ng gi ng b t đ u bài di n văn.
Có tin nói r ng ngay trong ngôi nhà chính Napoleon cũng có m t phòng riêng, tách bi t
h n v i nh ng con l n khác. Nó ăn riêng, khi ăn bao gi cũng có hai con chó đ ng h u,
bát đĩa đ u b ng s , tr c đây, h i còn ông Jones nh ng th này v n đ trong t phòng
khách và ch đem ra dùng trong nh ng ngày l tr ng. Có thêm m t quy t đ nh m i là t
nay s b n súng chào m ng ba l n, m t l n vào ngày sinh c a Napoleon và hai l n khác
vào nh ng ngày l l n c a tr i.
Bây gi chúng không x ng hô v i Napoleon đ n gi n nh tr c n a. Tên nó luôn đi kèm
v i nh ng t nh Lãnh t c a chúng ta, Đ ng chí Napoleon , lũ l n còn c g ng phát minh
ra các tên m i nh : Cha c a các loài v t, N i khi p s c a gi ng ng i, Ng i b o v c a
loài c u, B n c a loài v t v.v... M i khi nói v trí tu , lòng nhân t , tình yêu th ng sâu
nh tr i bi n c a Napoleon dành cho súc v t, đ c bi t là nh ng con còn ph i s ng trong
vòng nô l t i tăm c a các trang tr i khác là n c m t Napoleon l i ch y t đ m hai gò
má. M i thành tích đ u đ c qui v cho Napoleon. Có th nghe th y hai con gà mái tâm
quân g m hai m i ng i đ y đ súng ng đ t n công và đã mua chu c chính quy n
cũng nh c nh sát đ đ c t do hành s . Ngoài ra tin t c v nh ng vi c làm th t đ c
c a h n đ i v i các con v t trong Tr i Keo cũng đ c ti t l . H n đánh đ n ch t m t con
ng a già, h n b đói b y bò, h n ném m t con chó vào b p lò, chi u nào h n cũng kích
đ ng cho b n gà tr ng đá nhau, mà không đá nhau suông, h n còn bu c dao c o râu vào
c a gà đ tìm c m giác m nh n a. Khi nghe nói các đ ng chí c a mình b đ i x m t cách
man r nh v y thì máu con nào cũng sôi lên vì gi n, đôi khi chúng thét lên đòi kéo nhau
đi t n công Tr i Keo, đu i c gi ng ng i đi, giành l i t do cho lũ súc v t đó. Nh ng
Ch Đi m khuyên chúng tránh hành đ ng m t cách nóng v i và hãy tin t ng vào đ ng
l i chi n l c c a Đ ng chí Napoleon.
Lòng căm thù đ i v i Frederick tăng lên t ng ngày. M t hôm, vào ngày ch nh t,
Napoleon xu t hi n trong nhà kho đ gi i thích cho lũ súc v t là nó ch a bao gi nghĩ s
bán g cho Frederick, nó b o nh ng lo i nh v y không x ng đáng đ nó giao ti p.
Nh ng con b câu v n đ c phái đi kêu g i súc v t trong các tr i khác đ ng lên kh i
nghĩa b c m không đ c lai vãng đ n g n Tr i Cáo, kh u hi u: Đ đ o loài ng i! đ c
thay b ng: Đ đ o Frederick! . Đ n cu i mùa hè thì m t t i ác n a c a Tuy t Tròn đ c
phát hi n. L n này là cánh đ ng lúa mì m c đ y c d i sau khi đi u tra m i phát hi n ra
r ng ban đêm Tuy t Tròn đã l n vào tr i r i tr n h t c vào thóc gi ng. M t con ng ng
đ c đ ng ph m trong v này đã thú nh n t i l i v i Ch Đi m và sau đó nu t ngay m t
qu cà đ c d c t sát. Lũ súc v t còn đ c thông báo r ng, không ph i nh nhi u con
v n tin, Tuy t Tròn ch a bao gi đ c phong danh hi u Súc v t Anh hùng b c I. Chuy n
y là do chính Tuy t Tròn b a ra ngay sau chi n d ch Chu ng bò. Nó không nh ng không
đ c khen th ng mà con b phê phán n ng n vì đã t ra hèn nhát khi lâm tr n. Cũng
nh m i khi, tin này làm m t s con b i r i, nh ng Ch Đi m đã nhanh chóng thuy t
ph c đ c chúng r ng th c ra là do chúng mau quên mà thôi.
C i xay gió đ c xây d ng xong vào mùa thu, đúng vào lúc thu ho ch v mùa, chúng đã
ph i làm vi c đ n ki t s c. Dù còn ph i l p thi t b n a, Whymper đang đàm phán đ
mua, nh ng cái chính là đã xây xong nhà x ng r i. Bi t bao nhiêu khó khăn, ch a có kĩ
thu t và kinh nghi m, l i còn b Tuy t Tròn phá ho i, th mà chúng v n hoàn thành công
tác xây d ng đúng ngày gi đã đ nh! Dù r t m t m i, lũ súc v t v n c đi nhi u vòng
quanh c i xay gió, lòng đ y t hào, lúc này trông nó còn đ p h n l n xây đ u tiên. Đ y là
ch a nói t ng l n này dày g p đôi l n tr c. Bây gi mu n phá mà không có thu c n
không xong! Và khi chúng nghĩ đ n kh i l ng công vi c đã làm, nh ng khó khăn đã
v t qua, nh ng đ i thay s t i khi cách qu t c i xay gió b t đ u quay, khi máy phát
đi n b t đ u ch y; khi chúng nghĩ đ n nh ng chuy n đó thì bao nhiêu m t m i đ u tan
bi n, chúng cùng nhau ch y vòng quanh c i xay gió, v a ch y v a reo hò m ĩ. Chính
Napoleon, đ c m y con chó và con gà tr ng h t ng, cũng t i xem, nó chúc m ng c lũ
nhân d p hoàn thành công trình và tuyên b s đ t tên công trình là Nhà máy Napoleon.
Hai ngày sau, lũ súc v t đ c m i t i d m t phiên h p đ c bi t trong nhà kho. Chúng
không th nào tin đ c khi nghe Napoleon nói đã bán g cho Frederick. Ngày mai xe c a
Frederick s t i ch . Hoá ra th i gian qua Napoleon gi v thân thi n v i Pilkington
nh ng l i bí m t đàm phán v i Frederick.
s : D i s d n d t c a Đ ng chí Napoleon, Lãnh t c a chúng ta, tôi đã đ đ c năm qu
tr ng trong sáu ngày v a r i ; hay hai con bò v a u ng n c v a nói: Nh s lãnh đ o sáng
su t c a đ ng chí Napoleon mà n c d o này m i ng t làm sao! . Tâm tr ng chung c a tr i
đ c th hi n trong bài th mang tên: Đ ng chí Napoleon do K T c sáng tác:
ng chí Napoleon!
Ng i là cha c a nh ng a tr m côi,
Là su i ngu n h nh phúc muôn i,
Là v ng thái d ng chi u sáng b u tr i.
Ánh m t ng i m mãi lòng tôi.
ng chí Napoleon!
Ng i cho tôi b a n lúc ói lòng.
Ng i cho tôi n m r m m mùa ông.
Ng i ng i canh,
Cho b y con gi c ng yên lành.
Con i!
H nh phúc muôn i,
Là nh ng chí Napoleon.
Tên cha tên m tên ch ng,
Con có th quên.
Nh ng tên ng i,
V ng thái d ng chi u sáng i i
Con ph i nh mãi không thôi:
Napoleon, Napoleon, ng i i! [1]
Napoleon ch p nh n bài th và b o vi t lên b c t ng nhà kho l n, bên c nh B y Đi u
Răn. Bên trên bài th là hình Napoleon nhìn nghiêng do Ch Đi m v b ng s n tr ng.
Trong khi đó, Napoleon, qua trung gian là Whymper, đang ti n hành nh ng cu c đàm
phán r c r i v i Frederick và Pilkington. V n ch a bán đ c đ ng g . Frederick mu n
mua l m, nh ng l i tr giá quá th p. Đ ng th i l i có tin đ n r ng Frederick và lũ gia
nhân đang âm m u t n công Tr i Súc V t đ phá c i xay gió vì lão ghét cay ghét đ ng
ngôi nhà này. Nghe nói Tuy t Tròn v n đang tr n trong Tr i Keo. Đ n gi a mùa hè thì lũ
súc v t l i đ c m t phen ho ng lo n khi nghe đ n có ba con gà t thú đã b Tuy t Tròn
xúi gi c m u sát Napoleon. Chúng b hành quy t ngay l p t c và các bi n pháp an ninh
nghiêm ng t h n cho Napoleon đã đ c th c hi n. T nay tr đi, ban đêm s có b n con
chó, m i con canh m t góc gi ng, đ ng th i đ tránh b đ u đ c, m t con chó tên là
Pinkeye đ c phân công n m t t c th c ăn tr c khi Napoleon dùng.
Cũng kho ng th i gian đó có tin Napoleon đã quy t đ nh bán g cho Pilkington; h n th ,
nó còn d đ nh s thi t l p vi c trao đ i s n ph m th ng xuyên gi a Tr i Súc V t và
Tr i Cáo n a. Quan h gi a Napoleon và Pilkington, dù ch m i qua trung gian là
Whymper, đã tr nên khá thân tình. Pilkington, cũng nh m i ng i nói chung, ch ng
bao gi đ c lũ súc v t tin, nh ng dù sao thì chúng cũng thích h n Frederick là ng i
chúng v a ghét v a s . Càng đ n cu i mùa hè, khi mà c i xay gió đã s p xong, thì tin
đ n v cu c t n công ph n tr c càng tăng. Có ng i nói r ng Frederick d đ nh dùng đ i
M i quan h v i Tr i Cáo đ u b c t, m t công hàm ch a đ y các t ng có tính xúc
ph m đ c g i cho Pilkington. Đám b câu đ c l nh tránh Tr i Keo và thay kh u hi u
Đ đ o Frederick thành Đ đ o Pilkington . Đ ng th i Napoleon cũng cam đoan v i lũ
súc v t r ng l i đ n v v t n công Tr i Súc V t là hoàn toàn vô căn c , cũng nh vi c
Frederick đ i x tàn t v i gia súc đã b th i ph ng quá đáng. Ch c là Tuy t Tròn và tay
sai đã tung ra các tin này. Hoá ra là Tuy t Tròn không nh ng không tr n trong Tr i Keo
mà còn ch a bao gi đ n đ y n a, th c ra là nó đang s ng, theo ng i ta nói, thì khá
sung túc trong Tr i Cáo: nó đã bán mình cho Pilkington t lâu.
Lũ l n đ c d p đ a Napoleon lên chín t ng mây. Gi v thân thi n v i Pilkington, nó
đã bu c Frederick ph i tr thêm hai m i b ng. Ch Đi m còn nói r ng Napoleon là m t
con heo siêu qu n vì nó không bao gi tin ai, không tin b t c con nào, không tin c
Frederick. Frederick mu n thanh toán b ng sec, nghĩa là b ng m t t gi y có ghi rõ s
ti n có th nh n khi c n. Nh ng Napoleon t ra khôn h n h n ta nhi u. Nó đòi thanh
toán b ng ti n m t, lo i năm b ng [2] , mà ph i tr đ ti n thì m i đ c mang g đi.
Frederick đã thanh toán h t r i, s ti n này đ mua toàn b thi t b cho c i xay gió.
G đ c chuy n đi khá nhanh. Khi s g trong sân đã đ c đ a đi h t thì lũ súc v t l i
đ c m i tham gia m t cu c h p đ c bi t đ cùng ki m tra s ti n do Frederick giao.
Napoleon, ng c đeo hai t m huy ch ng, mi ng c i r t t i, n m ng ng i trên n m
r m, bên c nh là cái đĩa s ch t đ y nh ng t p ti n m i c ng. Lũ súc v t l n l t đi
ngang qua, tha h ng m nghía. Chi n Sĩ còn đ a mũi hít, nh ng t gi y m i kh rung lên
và phát ra ti ng kêu lo t xo t.
Ba ngày sau thì x y ra m t v náo lo n. Hôm đó, Whymper, m t tr ng b ch nh ng i
s p ch t, phóng xe đ p nh điên vào sân tr i, v a t i n i đã qu ng xe xu ng đ t r i v i
vàng lao vào toà nhà chính. G n nh ngay l p t c ng i ta nghe th y ti ng thét kinh
hoàng phát ra t phòng Napoleon. Tin t c truy n kh p tr i nhanh nh l a ch p. Ti n do
Frederick thanh toán là gi h t! H n đã ăn không s g r i!
Napoleon l p t c h l nh t p trung và tuyên b k t án t hình Frederick. Th ng y đáng
b thiêu s ng nó b o nh v y. Đ ng th i nó cũng nói ph i chu n b tinh th n đ đ i phó
v i nh ng tình hu ng x u nh t. Frederick và gia nhân c a h n có th t n công b t c lúc
nào. Ph i c lính canh trên m i ng đ ng d n vào tr i. Ngoài ra nó còn c b n con b
câu mang theo thông đi p h u h o sang Tr i Cáo đ mong bình th ng hóa quan h .
Ngay sáng hôm sau Frederick đã t ch c t n công. Lũ súc v t đang chu n b ăn sáng thì
con canh gác ch y vào báo r ng Frederick cùng gia nhân đã v t qua c ng chính c a tr i.
Không l ng l , lũ súc v t l p t c xông lên, nh ng l n này chúng ph i chi n đ u v t v
h n chi n d ch Chu ng bò nhi u. C th y có m i lăm ng i v i kho ng n a tá súng,
ngay t xa h n m t trăm mét h đã n súng r i. Ti ng súng vang lên đinh tai nh c óc,
đ n ghém vãi nh tr u, lũ súc v t không ng cu c chi n l i d d i đ n nh th nên m c
dù Napoleon và Chi n Sĩ ra s c đ ng vi n, chúng v n lùi d n. M t s con đã b th ng.
Chúng ch y vào n p trong các toà nhà r i ghé m t nhìn qua các l th ng trên t ng.
Toàn b bãi chăn th l n, k c c i xay gió đã l t vào tay đ ch quân. Ngay c Napoleon
cũng t ra b i r i. Nó yên l ng đi đi l i l i, cái đuôi xo n c đ p h t bên này sang bên kia.
Th nh tho ng nó l i nhìn v h ng Tr i Cáo. N u Filkington mang quân ti p vi n t i thì
may ra m i có th đánh đu i đ c đ ch quân. Nh ng đúng lúc đó thì b n con b câu
đ c phái đi tr c đó m t ngày đã quay v . M t con ng m mi ng gi y trên ghi hai ch
Đáng ki p .
Trong khi đó Frederick và gia nhân đã ti n g n đ n c i xay gió. Lũ súc v t chăm chú theo
dõi, ti ng thì th m lo l ng b t đ u n i lên. Có hai ng i mang búa và xà beng t i. Ch c là
h đ nh phá c i xay gió.
Không xong đâu! , Napoleon gào lên, T ng c i xay gió dày l m, chúng không làm gì đ c Chi n th ng nào? , Chi n Sĩ l i nói. Các đ u g i c a nó đ u b rách, móng s t thì b tu t,
đâu. Ph i m t c tu n là ít. C bình tĩnh đi, các đ ng chí!
Nh ng Benjamin v n không r i m t kh i m i đ ng tĩnh. Hai ng i đang dùng búa và xà
beng đào m t cái h ngay d i chân t ng c i xay gió. Benjamin g t gù cái mõm dài
ngo ng, có v nh nó còn c m th y thú v n a.
Tôi v n nghĩ nh th , nó b o, các v có bi t chúng đang làm gì không? Chúng s cho thu c n vào
h đ y.
Lũ súc v t s hãi ch đ i. Không con nào dám li u m ng xông ra. R i chúng th y b n
ng i ch y t n ra t phía. M t ti ng n đinh tai nh c óc vang lên. Lũ b câu bay v t lên,
còn các con khác, tr Napoleon thì v i n m b p xu ng, m t dúi xu ng đ t. Khi ng ng
đ u lên thì chúng th y m t đám khói đen còn trùm lên khu v c c i xay gió. Khói tan d n.
C i xay gió đã b đánh s p hoàn toàn!
C nh t ng làm lũ súc v t l p t c t nh ng . Hành đ ng tàn b o, b t l ng đó làm cho
chúng vô cùng t c gi n. Không c n m nh l nh, chúng đ ng lo t lao lên, xông th ng vào
đ ch quân, mi ng g m lên nh ng ti ng thét căm h n đòi tr thù. Đ n ghém vãi nh m a
trên l ng cũng không làm chúng nao núng. Chúng s n sàng hi sinh t t c . Frederick và
gia nhân b n liên h i kì tr n và khi lũ súc v t đ n g n thì dùng g y đánh, chân đá. M t
con bò, ba con c u, hai con ng ng b gi t, h u nh con nào cũng b th ng. Napoleon,
đ ng đ ng sau ch huy cũng b đ n b n vào đuôi. Nh ng m t s gia nhân c a Frederick
cũng b s t đ u m trán. Ba ng i b Chi n Sĩ đ p v đ u, m t ng i b bò húc th ng
b ng, m t ng i n a b chó c n rách qu n. Khi chín con chó thu c đ i c n v c a
Napoleon đ c l nh b c s n và v a s a v a lao vào t n công thì lũ ng i ho ng lo n.
H hi u r ng s p b bao vây. Frederick h l nh rút lui, th là đ ch quân h t ho ng b
ch y. Lũ súc v t đu i theo đ n t n sát biên gi i và ti p t c húc vào mông ng i khi h
chui qua l hàng rào ngăn cách hai tr i.
Chúng đã th ng, nh ng chúng cũng đã ki t s c vì m t và b th ng. Chúng t t quay
tr v trang tr i. C nh hi sinh c a đ ng đ i làm chúng c m đ ng đ n trào n c m t.
Chúng đ ng l ng bên c nh đ ng xà b n c a c i xay gió. C i xay gió không còn, bao
nhiêu công s c đã b xoá s ch! Ngay c móng cũng b phá h ng g n h t. L n tr c, khi
Sau đó m y ngày thì lũ l n phát hi n đ c m t thùng whisky trong t ng h m c a ngôi
nhà chính. Chi u hôm đó nh ng con khác b ng nghe th y ti ng hát v ng ra t ngôi nhà
chính và đi u làm chúng ng c nhiên h n n a là có c nh ng đo n c a bài Súc Sinh Anh
Qu c . R i vào kho ng chín gi r i, lúc đó tr i v n còn sáng, chúng th y Napoleon chui
ra kh i c a sau, đ u đ i chi c mũ ph t cũ c a ông Jones, nó ch y n c ki u quanh sân
m t vòng r i đi vào. Sáng hôm sau m t không khí im l ng bao trùm c toà nhà chính.
Không th y m t con l n nào hay b t c đ ng tĩnh gì xung quanh toà nhà. Mãi đ n
kho ng chín gi Ch Đi m m i xu t hi n, m t cu c u trông đ d n, đuôi buông thõng,
chân b c u o i, rõ là đang m t n ng. Nó g i t t c l i và nói có m t tin quan tr ng c n
ph i thông báo. Đ ng chí Napoleon đang h p h i!
Ti ng gào khóc d y lên. Chúng v i mang r m đ n tr i xu ng tr c c a ngôi nhà chính,
không con nào dám b c m nh. N c m t l ng tròng, chúng thì th m h i nhau s làm gì
n u nh ch ng may lãnh t có m nh h nào. Có tin đ n Tuy t Tròn đã đ u đ c
Napoleon. M i m t gi Ch Đi m l i xu t hi n. Ch Đi m b o r ng tr c khi t gĩa cõi
đ i, đ ng chi Napoleon đã kí m t ngh đ nh, t nay con nào u ng r u thì s b k t án t
hình.
Đ n chi u có tin Napoleon đã đ và sáng hôm sau thì Ch Đi m thông báo r ng lãnh t
đang bình ph c. Chi u hôm đó Napoleon đã ng i d y làm vi c và sáng hôm sau thì có
tin là nó đã h l nh cho Whymper mua Willingdon m y cu n sách d y c t r u bia.
M t tu n sau Napoleon ra l nh cày đám đ t tr c đây đ nh dành làm bãi c cho nh ng
con v h u. Lũ súc v t đ c nghe gi i thích r ng mi ng đ t y c n c i quá, ph i tr ng
c y m t th i gian đ l y màu, nh ng sau này m i rõ là Napoleon đ nh tr ng lúa m ch
đó.
Cũng kho ng th i gian này đã x y ra m t s ki n mà h u nh không con nào hi u. Hôm
y, đã g n n a đêm, b ng có ti ng đ ng l n vang lên ngoài sân, t t c đ u lao ra kh i
chu ng. Trăng hôm đó r t t , c b n nhìn th y g n đ u h i nhà kho l n, n i có chép B y
Đi u Răn , m t cái thang gãy làm đôi. G n đ y là Ch Đi m, lúc đó đã b t t nh nhân s ,
cái đèn bão cùng m t h p s n màu tr ng lăn lóc bên c nh. M y con chó l p t c đ ng
thành vòng tròn xung quanh Ch Đi m và dìu nó v nhà chính khi nó v a g ng d y
đ c. Có v nh ngoài Benjamin ra thì không con nào hi u đã x y ra chuy n gì, nh ng
nó ch l c đ u, không nói câu nào.
M y ngày sau, Muriel, trong khi đ c l i B y Đi u Răn đã phát hi n ra chúng còn nh sai
m t đi u n a. Chúng t ng r ng Đi u răn th năm là Không con v t nào đ c u ng r u ,
nh ng chúng đã quên m t ba t . Th c ra Đi u Răn đó nh sau: Không con v t nào đ c
u ng r u đ n say x n
[1]Nguyên v n hai bài th " ng chí Napoleon"
Comrade Napoleon
xây l i, chúng còn có th s d ng nh ng viên đá cũ. Bây gi thì đá cũng không còn. V
n đã làm đá b n vung vãi kh p n i, xa đ n c trăm mét.
Khi chúng v g n đ n trang tr i thì Ch Đi m, không con nào nhìn th y nó khi lâm tr n,
b ng đâu ti n l i, đuôi v y nh ng lên có v r t hài lòng. Lũ súc v t nghe th y ti ng
súng.
Sao l i b n súng th nh ? , Chi n Sĩ h i
Đ chào m ng chi n th ng , Ch Đi m gào lên.
bàn chân cũng b th ng, hai chân sau còn dính hàng ch c m nh đ n.
Sao l i chi n th ng nào, th a các đ ng chí? Không ph i là chúng ta v a gi i phóng đ t đai, đ t
đai thiêng liêng c a Tr i Súc V t c a chúng ta đ y ?
Nh ng chúng đã đánh s p c i xay gió, hai năm xây d ng ch có ít đâu!
Th thì đã sao? Chúng ta s xây cái khác. N u mu n chúng ta có th xây sáu cái m t lúc. Có th
đ ng chí ch a đánh giá h t chi n công vĩ đ i v a r i c a chúng ta. K thù đã chi m đ c chính
m nh đ t mà chúng ta đang đ ng đây. Bây gi , nh s lãnh đ o c a đ ng chí Napoleon, chúng ta
đã giành l i đ c t ng t c đ t c a chúng ta.
Chúng ta giành l i chính đ t c a mình , Chi n Sĩ nói.
Đ y chính là chi n th ng ch còn gì n a , Ch Đi m b o.
Cu i cùng chúng cũng lê đ c v đ n sân tr i. Các m nh đ n còn n m trong chân Chi n
Sĩ nh c nh i không th ch u n i. Nó đã m ng t ng đ c nh ng n i c c nh c, v t v
c a quá trình xây d ng l i t đ u c i xay gió và trong thâm tâm đã s n sàng lao vào công
vi c. Nh ng đây cũng là l n đ u tiên nó ý th c đ c r ng nó đã m i m t tu i r i, s c
vóc không còn đ c nh m i năm n a.
Nh ng khi nhìn th y lá c xanh đang tung bay, nghe th y lo t súng chào m ng, hôm đó
b n nh ng b y lo t và nh t là sau khi nghe Napoleon cám n vì đã dũng c m chi n đ u
thì chúng th c s c m th y v a giành đ c m t chi n th ng vĩ đ i. Nh ng con hi sinh
đ c chôn c t chu đáo. Đoàn đ a tang do chính Napoleon d n đ u, phía sau là m t chi c
xe song mã đ c dùng làm xe tang do Chi n Sĩ và Bà M p kéo. Chúng ngh vi c hai ngày
li n đ m ng chi n th ng. Chúng t ch c hát, đ c di n văn chào m ng và b n súng; m i
con gia súc đ c phát m t qu táo, m i con gia c m đ c sáu m i gram thóc, m i con
chó đ c ba cái bánh x p. Sau đó có thông báo r ng tr n đánh này đ c g i là chi n d ch
C i xay gió, Napoleon quy t đ nh thi t l p m t danh hi u m i g i là Huân ch ng c
xanh và g n cho chính mình. Trong ni m vui chung d t dào đó, không con nào còn nghĩ
đ n v ti n gi v a r i n a.
Friend of the fatherless!
Fountain of happiness!
Lord of the swill-bucket! Oh, how my soul is on
Fire when I gaze at thy
Calm and commanding eye,
Like the sun in the sky,
Comrade Napoleon!
Thou art the giver of
All that thy creatures love,
Full belly twice a day, clean straw to roll upon;
Every beast great or small
Sleeps at peace in his stall,
Thou watchest over all,
Comrade Napoleon!
Had I a sucking-pig,
Ere he had grown as big
Even as a pint bottle or as a rolling-pin,
He should have learned to be
Faithful and true to thee,
Yes, his first squeak should be
'Comrade Napoleon!'
l i Vi t hai bài th trong b n d ch này ch là phóng tác. R t mong nh n c s ch giáo c a các
b c cao minh.
[2] n v ti n t c a n c Anh
Cái móng b th ng c a Chi n Sĩ ch a mãi v n không kh i. Trong khi đó lũ súc v t ti n
hành khôi ph c c i xay gió ngay sau l m ng chi n th ng. Chi n Sĩ không ngh ngày nào,
nó r t t hào là đã không đ cho nh ng con khác th y nó đang b đau. Ch đ n t i nó m i
b o v i Bà M p là b v t th ng hành h . Bà M p ph i nhai lá cây và đ p vào v t th ng
cho Chi n Sĩ. Nó cùng v i Benjamin thuy t ph c Chi n Sĩ hãy t b o tr ng.
Ph i loài ng a không đ c kho đâu , Nó nói.
Nh ng Chi n Sĩ không nghe. Nó b o ch có m t c nguy n duy nh t là đ c trông th y
c i xay gió hoàn thành tr c khi ngh h u mà thôi.
Ngay t khi m i thi t l p lu t l c a Tr i Súc V t, đã có qui đ nh tu i ngh h u c a ng a
và l n là m i hai, c a bò là m i b n, c a chó là chín, c a c u là b y, còn c a gà là
năm. Chúng cũng đã th ng nh t là s không đ cho nh ng con v h u ph i thi u th n
b t c th gì. Th c ra thì cho đ n nay cũng ch a có con nào ngh h u c , nh ng th i gian
g n đây v n đ này r t hay đ c đem ra bàn th o. Bây gi , khi mi ng đ t c nh khu v n
đ c đem đi tr ng lúa m ch r i thì l i có tin là m t góc bãi c dài s đ c rào riêng ra
cho nh ng con già c . Cũng có tin nói r ng ng a h u s đ c lĩnh hai cân ngũ c c m i
ngày, đ y là mùa hè, còn mùa đông thì đ c b y cân c khô, ngày l thì còn đ c phát
thêm m t c cà r t hay m t qu táo n a. Sang năm Chi n Sĩ s tròn m i hai tu i.
Hi n nay đ i s ng c a chúng ph i nói là khá ch t v t. Mùa đông năm nay l nh không
khác gì năm tr c mà th c ph m thì khan hi m h n. Kh u ph n, tr c a chó và l n, đ u
b c t b t. Tuy t đ i bình quân, Ch Đi m gi i thích, là trái v i nguyên t c c a Súc Sinh
Kinh. Nó d dàng ch ng minh cho nh ng con khác th y r ng th c ra là chúng có đ
l ng th c, khan hi m th c ph m ch là gi t o. Dĩ nhiên là lúc này c n ph i có m t s
đi u ch nh nh t đ nh (Ch Đi m nói là đi u ch nh ch không ph i c t b t ) nh ng n u
so v i th i còn lão Jones thì s c i thi n là rõ ràng. B ng m t gi ng đ c nhanh và the thé
chói tai, nó đ a ra nh ng con s r t c th , ch ng minh r ng chúng thu đ c nhi u y n
m ch, nhi u c khô, nhi u c c i h n th i còn lão Jones, công vi c l i nh nhàng h n,
n c u ng có ch t l ng cao h n, chúng s ng lâu h n, t l tr s sinh s ng sót cao h n,
chúng có nhi u r m làm n m h n, ít ch y r n h n. M i con đ u tin nh th . Th c ra mà
nói thì chúng cũng đã quên g n h t nh ng chuy n th i ông Jones r i. Chúng ch bi t
r ng cu c s ng hi n nay r t khó khăn, v t v , chúng th ng b đói, b rét và h m m t ra
là chúng ph i làm. Tr c đây ch c là còn khó khăn n a. Chúng vui lòng tin nh th .
Ngoài ra, quan tr ng h n n a là tr c đây chúng là nô l , bây gi chúng đ c t do, Ch
Đi m luôn nh n m nh nh v y.
Nhân kh u ngày m t tăng. Mùa thu v a r i có b n ch l n n m cùng m t lúc, chúng
sinh đ c nh ng ba m i m t con c th y. T t c đ u là l n khoang, c tr i ch có m t
mình Napoleon là l n gi ng nên có th đoán ngay đ c chúng là con ai. Toàn tr i đ c
thông báo r ng hi n đang ti n hành mua g ch và g , khi nào mua đ c thì s xây l p
h c. Còn hi n th i thì lũ l n con s đ c giao cho Napoleon d y d trong khu nhà b p.
Lũ l n con đ c đ a ra v n ch i nh ng b c m ti p xúc v i b n thú con khác loài. M t
đi u lu t m i cũng đ c đ a ra trong kho ng th i gian này, y là khi g p nhau thì t t c
ph i đ ng sang bên, nh ng đ ng cho l n đi tr c, đ ng th i, gi ng l n, không phân
bi t ch c v đ c đeo băng xanh đuôi vào các ngày ch nh t.
Năm nay là m t năm khá thành công, nh ng ti n thì v n thi u. Còn ph i mua g ch, vôi
và cát đ xây tr ng h c; l i còn ph i ti t ki m đ mua máy móc cho c i xay gió n a. R i
ph i mua d u th p, n n và đ ng cho riêng Napoleon (nó c m các (nh ng) con l n khác
ăn đ ng vì s chúng s b tăng tr ng) và bao nhiêu th khác nh d ng c , đinh, dây
th ng, than, dây thép, t m l p và bánh bích qui cho chó n a. Ph i bán m t ph n c khô
và khoai tây, h p đ ng bán tr ng gà đã tăng lên đ n sáu trăm qu m i tu n thành th s
gà g n nh không tăng, n u không nói là gi m vì s tr ng chúng đ l i p quá ít. Tháng
m i hai đã gi m kh u ph n m t l n, tháng hai l i b gi m m t l n n a và đ ti t ki m,
t nay ban đêm không đ c th p đèn trong các chu ng n a. Nh ng lũ l n có v nh v n
s ng kho , chí ít con nào cũng lên cân. M t l n, vào bu i chi u tháng hai, trong khu sân
tr i b ng có m t mùi th m n ng, lũ súc v t ch a t ng ng i th y mùi này bao gi . Hoá ra
mùi y xu t phát t cái nhà n m sau b p, th i còn lão Jones v n dùng đ n u bia,
nh ng lâu nay b không. Có con nào đó nói r ng đ y là mùi lúa m ch n u. Lũ súc v t hít
hà mãi cái mùi th m n ng, cay cay đó và c đoán xem t i nay chúng có đ c ăn hèm
cũng nh đ ng c c. Th mà có nhi u con tin. Chúng nghĩ r ng chúng đang b đói, kh ,
v t v ; th thì vi c có m t th gi i an lành h n đâu đó cũng là l công b ng mà thôi.
Nh ng đi u chúng không th hi u đ c chính là thái đ c a b n l n đ i v i Moses. Lũ
l n mi t th r ng Núi Xôi ch là chuy n b a, nh ng Moses không nh ng không b đu i đi
mà còn đ c c p m t v i bia m i ngày.
Cu i cùng thì móng c a Chi n Sĩ cũng kh i, nó lao vào công vi c hăng h n lúc nào h t.
Nh ng con khác cũng ph i làm không khác gì tù kh sai. Ngoài công vi c th ng kì c a
tr i và khôi ph c c i xay gió thì còn vi c xây tr ng cho lũ l n con n a. Tr ng h c đ c
kh i công vào tháng ba. Đôi khi t ng ch ng nh không th nào ch u n i th i gian và
c ng đ lao đ ng y v i m t cái d dày lép k p, nh ng Chi n Sĩ không h ngã lòng.
Không có m t d u hi u gì, k c trong l i nói cũng nh vi c làm ch ng t s c l c c a nó
không còn đ c nh x a n a. Tuy th , t ng m o c a nó có thay đ i chút ít, da nó
không còn đ c nhu n nh tr c, hông nó trông cũng nh đi. M i con đ u nói: Có c
non là Chi n Sĩ s bình ph c ngay y mà , nh ng mùa xuân đã v , c non đã lên xanh mà
Chi n Sĩ ch ng h m p thêm chút nào. Nh ng khi trông nó g ng mình kéo đá lên kh i b
d c, có c m t ng nh s c nó đã ki t, ph i là m t ý chí s t đá l m m i đ ng v ng đ c
nh th . Nhìn vào đôi môi, ng i tinh có th th y r ng nó đang đ nh nói: Tôi s c g ng
h n n a , nh ng không th th t lên l i. Bà M p và Benjamin l i nh c nó gi gìn s c kho ,
nh ng nó v n b ngoài tai. Ngày sinh nh t l n th m i hai đang đ n g n. Nó ch quan
tâm đ n m t vi c duy nh t sau đây: làm sao gom đ c th t nhi u đá tr c khi ngh h u,
còn sau đó mu n ra sao thì ra.
M t hôm, lúc y đã khá khuya, b ng có tin Chi n Sĩ g p n n. Hoá ra là nó đi kéo xe đá
m t mình. Không ph i là tin đ n n a, s th t là th , m y phút sau có hai con b câu bay
v .
Chi n Sĩ b ngã! Nó ngã n m nghiêng, không d y đ c n a r i! , hai con b câu thông báo.
G n m t n a s súc v t trong trang tr i lao v phía gò đ t. Chi n S n m đó, gi a hai
càng xe, c v n ra, nh ng y u quá, không th nh c đ u lên đ c. L ng nó đ m m hôi,
hai m t trông d i h n đi. M t dòng máu nh đang r ra kh i mi ng. Bà M p quì xu ng
bên c nh.
Chi n Sĩ! , nó h i, Anh sao v y?
Không th đ c n a r i , Chi n S th u thào nói, Nh ng không sao. Tôi nghĩ các b n s d ng
l i đ c c i xay gió. Có nhi u đá l m r i. Dù sao cũng ch m t tháng n a là tôi s ngh h u thôi.
Nói th t, tôi mong đ c ngh h u l m. Benjamin cũng già r i, n u nó cũng đ c ngh h u cùng
lúc v i tôi đ cho có b n thì t t bi t bao.
Đi báo cho Ch Đi m ngay , Bà M p nói.
T t c l p t c ch y v khu nhà chính đ tìm Ch Đi m. Ch có Bà M p và Benjamin l i.
Benjamin yên l ng n m xu ng bên c nh Chi n Sĩ và dùng đuôi đu i ru i cho nó. Kho ng
không. Nh ng t i hôm đó không có hèm , đ n ch nh t chúng l i đ c thông báo r ng
t nay lúa m ch s đ dành riêng cho lũ l n. Mi ng đ t c nh khu v n đã đ c gieo lúa
m ch r i. Sau đó l i có tin nói r ng t nay m i con l n s đ c n a lít bia m t ngày, riêng
Napoleon thì đ c u ng hai lít, mà ph i u ng b ng c c pha lê.
Tuy còn nhi u khó khăn, nh ng cu c đ i v n đáng s ng h n x a r t nhi u. Ch a bao gi
chúng đ c hát, đ c nghe nói chuy n, đ c đi mít tinh, bi u tình nhi u nh bây gi .
Napoleon ra l nh m i tu n ph i có m t cu c Di u Hành mà nó g i là T Phát, m c đích
là đ ng i ca cu c đ u tranh và nh ng thành qu c a Tr i Súc V t. Đúng gi qui đ nh t t
c s r i b ngay công vi c, x p thành đ i ngũ, l n l t là lũ l n r i đ n ng a, bò, c u và
cu i cùng là gà, v t và đi đ u b c xung quanh trang tr i. Con gà tr ng màu đen c a
Napoleon luôn luôn đi đ u, còn hai bên đoàn di u hành là lũ chó. Chi n Sĩ và Bà M p
mang lá c màu xanh gi a có hình s ng và móng và kh u hi u Đ ng chí Napoleon muôn
năm . Các bu i mít tinh bao gi cũng k t thúc v i màn trình bày bài th ng i ca Napoleon
và báo cáo c a Ch Đi m v nh ng thành tích trong vi c tăng gia s n xu t th i gian v a
qua; nh ng d p l l t th ng có b n các lo t súng chào m ng n a. Lũ c u đ c bi t khoái
đi di u hành, n u có con nào phàn nàn (nh t là khi v ng b n chó và l n) là di u hành ch
t rét và m t th i gian thì chúng l p t c t ng bài c u nguy n muôn thu : B n chân t t,
hai chân x u , mà chúng t ng to đ n n i át đ c m i (c nh ng) l i phàn nàn, h m h c.
Nh ng nói chung là đa s thích nh ng bu i l l t ki u y. Chúng th y đ c an i ph n
nào vì các bu i t t p nh v y nh c nh chúng r ng chúng th c s là ch nhân c a trang
tr i và m i vi c chúng làm đ u là vì chúng mà thôi. Nh ng bài hát, nh ng cu c di u
hành, s li u c a Ch Đi m, ti ng súng chào m ng, ti ng gáy c a con gà tr ng và ng n c
tung bay tr c gió đã giúp quên đi, dù ch trong phút ch c cái đói c n cào đang hành h
chúng.
Tháng t , Tr i Súc V t t tuyên b là N c C ng Hòa, c n ph i b u T ng Th ng. Ch có
m t ng c viên duy nh t. Napoleon trúng c m t trăm ph n trăm. Ngay hôm đó l i có
tin đã tìm th y nh ng tài li u m i ch ng t Tuy t Tròn đã c ng tác v i lão Jones ngay t
đ u. Hoá ra là Tuy t Tròn không ch s d ng chi n thu t khôn khéo nh m làm th t b i
Chi n D ch Chu ng Bò, nh chúng đã th y tr c đây, mà còn đ ng h n v phía lão Jones
n a. Chính Tuy t Tròn đã d n đ u đoàn ng i xâm nh p, mi ng hô l n: Loài ng i
muôn năm! . Còn nh ng v t th ng trên l ng nó, v n có m y con còn s ng trông th y
nh ng v t th ng y và nh rõ r ng đ y chính là v t răng c a Napoleon.
Sau nhi u năm v ng bóng, gi a mùa hè v a r i con Moses b ng l i xu t hi n. Nó h u
nh không thay đ i, v n ch ng ch u làm gì và su t ngày k chuy n hão huy n v Núi
Xôi. Nó th ng đ u trên cành cây, v y v y đôi cánh đen và nói hàng gi li n, mi n là có
con nào đó ch u nghe.
trên kia, th a các đ ng chí , Nó v a nói v a l y m ch lên tr i, phía trên nh ng đám mây
màu đen kia là Núi Xôi, là n i các loài v t kh n kh chúng ta s đ c yên ngh đ i đ i.
Nó còn nói r ng nó đã t ng bay t i đó m t l n r i, đã t ng trông th y nh ng cánh đ ng
c ba lá xanh t t quanh năm, trông th y nh ng khu v n m c đ y bánh nhân h t lanh
m i lăm phút sau thì Ch Đi m t i, m t l đ y v th ng c m và s t s ng. Nó nói r ng
đ ng chí Napoleon r t bu n khi bi t tin tai n n đã x y ra v i m t trong nh ng ng i lao
đ ng trung thành nh t c a trang tr i và đang s p x p đ đ a Chi n Sĩ đ n ch a t i b nh
vi n Willingdon. Nh ng lũ súc v t l i c m th y có cái gì đó không yên tâm vì t tr c
t i nay ngoài Mollie và Tuy t Tròn ra thì ch a có con nào đi kh i trang tr i, v l i chúng
cũng không thích giao m t đ ng chí b nh ho n vào tay con ng i. Nh ng Ch Đi m d
dàng thuy t ph c đ c chúng r ng các bác sĩ thú y Willingdon s ch a cho Chi n Sĩ t t
h n là c đ nó n m tr i. Kho ng n a ti ng sau thì Chi n Sĩ đ ng d y đ c, nó l t d n
v chu ng. Bà M p và Benjamin l y r m tr i cho nó m t cái khá dày.
Chi n Sĩ n m trong chu ng hai ngày li n. Lũ l n tìm đ c m t chai thu c màu h ng khá
to trong t thu c đ t t i phòng t m và đem ra cho nó. Bà M p b t nó u ng hai l n m t
ngày, ngay sau b a ăn. Bu i t i Bà M p vào chu ng c a Chi n Sĩ đ tâm s , trong khi
Benjamin thì đu i ru i cho nó. Chi n Sĩ nói r ng nó ch ng có gì ph i phàn nàn. N u l n
này h i ph c đ c thì nó có th s ng thêm kho ng ba năm n a, nó mong đ c s ng
nh ng ngày thanh th n còn l i trong góc cái bãi c r ng dành cho nh ng con v h u. Nó
s dành tr n th i gian r nh r i đ h c t p, nâng cao trình đ . Nó b o nó s dành toàn b
quãng đ i còn l i đ h c cho thu c hai m i hai ch cái.
Benjamin và Bà M p ch có th chăm sóc Chi n Sĩ sau gi tan t m, th mà cái xe đ n b t
nó l i xu t hi n vào lúc g n tr a. M y con l n đang ch huy c b n gieo h t c i ngoài
đ ng thì b ng th y Benjamin phi n c đ i t trang tr i t i, mi ng gào đ n l c c gi ng.
Đây là l n đ u tiên chúng th y Benjamin xúc đ ng nh v y, cũng là l n đ u tiên chúng
th y nó phi n c đ i.
Mau lên! Mau lên! , Nó gào lên, L i đây mau lên! H mang Chi n S đi r i!
C b n l p t c b vi c và cùng ch y v phía khu nhà chính, không đ i lũ l n có cho phép
hay không. Qu nhiên, trong sân có m t cái xe song mã đóng kín c a, bên s n xe có ghi
hàng ch khá to, anh chàng đánh xe đ i m t cái mũ ph t trông r t láu cá. Chi n Sĩ không
còn trong chu ng n a.
Lũ súc v t t p trung quanh chi c xe.
Đi kho nhá, Chi n Sĩ! , Chúng đ ng thanh hô, T m bi t!
Ngu, ngu th , Benjamin v a gào thét, v a ch y xung quanh, chân n n xu ng đ t m m,
Ngu, không nhìn th y ch gì à?
C b n nh t nh ng , yên l ng nhìn nhau. Con l a Muriel b t đ u đánh v n, nh ng
Benjamin đã đ y nó ra và đ c:
Lò m Alfred Simmond, Willingdon. Mua bán th t, x ng, da ng a. Cung c p cũi chó. Đã hi u
ch a? Chúng mang Chi n S đi làm th t đ y!
M t ti ng thét kinh hoàng cùng phát ra t m i l ng ng c. Đúng lúc đó, anh chàng đánh
xe ra roi và hai con ng a kéo b t đ u ch y n c ki u. Cái xe t t đi ra kh i sân. C lũ
cùng ch y theo sau, v a ch y v a khóc nh m a nh gió. Bà M p lao lên. Cái xe cũng
tăng t c. Bà M p c phóng lên, nh ng s c nó không còn, làm sao theo n i hai con kia.
Chi n Sĩ! , Nó gào lên, Chi n Sĩ! Chi n Sĩ! Chi n Sĩ!
Không bi t Chi n Sĩ có nghe th y ti ng g i t bên ngoài hay không, nh ng cái mõm v i
m t v t màu tr ng ch y d c s ng mũi c a nó có l p ló phía trong cái c a s nh đ ng
sau xe.
Chi n Sĩ! , Bà M p gào đ n l c gi ng, Ch y đi! Ch y đi! Ch y mau lên! Chúng gi t mày
đ y!
T t c đ ng thanh thét lên:
Ch y đi, Chi n Sĩ , Ch y đi!
Nh ng hai con ng a đã tăng t c, cái xe ngày m t đi xa h n. Không bi t là Chi n Sĩ có
nghe rõ Bà M p nói gì hay không, nh ng không còn trông th y mõm nó bên trong c a s
n a, đ ng th i ng i ta nghe th y ti ng chân nó n n vào thành xe đ u và vang không
khác gì ti ng tr ng ngũ liên. Đ y là Chi n Sĩ đ p vào thành xe đ tìm l i thoát. Tr c đây
thì ch vài cái đ p nh th cũng đ làm cho chi c xe này bi n thành c i r i. Nh ng l y
chúa tôi! S c nó nay còn đâu và ti ng đ p c nh d n, nh d n r i im h n. Không bi t
làm th nào, lũ súc v t đành quay ra c u c u hai con ng a kéo, xin chúng đ ng ch y
n a.
Các đ ng chí! Các đ ng chí! , Chúng l i đ ng thanh gào lên, Các đ ng chí có bi t đang mang
ng i anh em c a mình đi đâu không?
Nh ng hai con v t ngu lâu, đ u óc tăm t i đó không hi u, chúng ch kh v nh tai lên và
càng ch y nhanh thêm. Không còn th y Chi n Sĩ th p thoáng bên trong cái c a s nh
n a. Có con nghĩ đ n vi c ch y ra đ đóng cánh c ng l n l i, nh ng quá tr m t r i, chi c
xe đã ra đ n đ ng l n và đi xa d n. T đ y không ai còn trông th y Chi n Sĩ n a.
Ba ngày sau có thông báo r ng Chi n Sĩ đã m t t i b nh vi n Willingdon, m c dù đã
đ c chăm sóc r t t n tình. Chính Ch Đi m thông báo nh th . Nó còn nói r ng nó đã
c nh Chi n Sĩ trong gi phút lâm chung.
Th t vô cùng c m đ ng , Ch Đi m v a nói v a lau n c m t, Tôi ng i bên Chi n Sĩ khi
đ ng chí y trút h i th cu i cùng. Tr c khi ch t đ ng chí y đã y u l m, không nói đ c n a,
nh ng đ ng chí y v n c thì th m nói r ng đ ng chí y ch ti c không đ c tham d l khánh
thành c i xay gió. Ti n lên, các đ ng chí đ ng chí y nói Vì s nghi p c a cu c Kh i
Nghĩa hãy ti n lên! Tr i Súc V t muôn năm! Đ ng chí Napoleon muôn năm! Đ ng chí
Napoleon bao gi cũng đúng! Đ y chính là nh ng l i nói cu i cùng c a đ ng chí y.
Tr i Súc V t có thêm nhi u thành viên m i, t t nhiên là không nhi u nh chúng nghĩ lúc
đ u. M t s con đ c sinh ra ngay t i đây, đ i v i chúng, cu c Kh i Nghĩa ch là m t
truy n th ng mù m , đ c truy n kh u cho nhau. M t s đ c mua t n i khác v ,
nh ng con này ch a t ng nghe ai nói chuy n đó tr c khi đ n đây. Ngoài Bà M p, tr i
còn có thêm ba con ng a n a. Đ y là nh ng con to, kh e, chăm làm, t t b ng nh ng ngu
l m. Không con nào thu c quá ch B. Chúng tin t ng tuy t đ i vào Súc Sinh Kinh và
nh ng câu chuy n v cu c Kh i Nghĩa, đ c bi t là nh ng chuy n do Bà M p, mà chúng
coi nh m , k l i; nh ng có v nh chúng cũng ch ng hi u mô tê gì.
Trang tr i đ c t ch c t t và ngày m t ph n vinh h n; chúng còn m r ng thêm b ng
cách mua c a Pilkington hai khu đ t n a. C i xay gió đã hoàn thành, chúng mua đ c c
máy đ p lúa, máy nâng h và còn xây đ c thêm nhi u toà nhà. Whymper cũng mua
đ c cho mình m t c xe nh . Chúng không l p máy phát đi n lên c i xay gió mà dùng
nó đ xay xát, nh th chúng ki m đ c kh i ti n. Chúng l i đang xây m t c i xay gió
n a, s l p máy phát đi n đ y, chúng b o th . Nh ng nh ng th xa x nh đèn đi n,
n c nóng, tu n làm vi c ba ngày mà chúng t ng m m ng th i còn Tuy t Tròn thì
không đ c nh c đ n n a. Napoleon t ng tuyên b r ng nh ng t t ng đ i lo i nh
v y là trái hoàn toàn v i tinh th n c a Súc Sinh Kinh. H nh phúc chân chính, nó b o, là
lao đ ng hăng say và s ng đ m b c, ti t ki m.
Trang tr i giàu có thêm, nh ng ngo i tr lũ l n và chó ra, đ i s ng c a các con khác thì
v n nh x a. Cũng có th m t ph n là do có nhi u l n và chó quá. B n này cũng làm
vi c, dĩ nhiên là theo cách c a mình. Ch Đi m gi i thích không m t m i r ng t ch c và
ki m tra công tác c a tr i là nh ng vi c ph i làm th ng xuyên, liên t c. Mà nh ng
gi ng khác đâu có đ m đ ng đ c, vi c này c n nhi u trí thông minh l m. Thí d , Ch
Đi m b o r ng lũ l n m t r t nhi u công s c vào vi c so n nh ng cái g i là tài li u , d
li u , báo cáo , biên b n , ghi nh . Đ y là nh ng t gi y to, vi t đ y ch và sau khi
vi t xong thì đem vào lò đ t. Nh th mà trang tr i m i đ c ph n vinh nh ngày nay
đ y, Ch Đi m th ng nói nh v y. Dù sao m c lòng, nh ng th y ch ng th làm lũ chó,
l n y no đ c, mà chúng phàm ăn l m.
Cu c s ng c a nh ng con khác thì v n nh x a. Ngày chúng th ng b đói, đêm chúng
ng trên r m, n c thì u ng ngay d i ao, làm vi c ngoài đ ng tr ng, mùa đông thì
m t ng vì rét, mùa hè thì kh vì ru i. Th nh tho ng nh ng con có tu i c nh l i xem
nay đ i s ng c a chúng có khá h n ngay sau Kh i Nghĩa, khi chúng v a đu i lão Jones
đi, hay không. Nh ng chúng không nh n i. Không có gì cho chúng so sánh: trong đ u
chúng ch có m i nh ng s li u c a Ch Đi m, nh ng con s luôn luôn ch ng t r ng m i
th đ u đ c c i thi n, đ u t t thêm m t b c m i ngày. Thôi thì đành v y v l i chúng
cũng ch ng có nhi u th i gian đ mà suy nghĩ lung tung. Ch có Benjamin già nua là
kh ng đ nh r ng nó nh h t, nh đ n t ng chi ti t m i vi c đã qua và bi t rõ r ng chúng
ch a bao gi kh h n cũng ch ng bao gi đ c s ng h n, v n là đói, là bán m t cho đ t
bán l ng cho tr i, là b loè b p; qui lu t cu c đ i v n là nh th , nó th ng b o nh v y.
Lúc đó thái đ c a Ch Đi m đ t nhiên thay đ i. Nó ng i im m t lúc, sau đó nhìn quanh
kh p l t r i m i ti p t c câu chuy n.
Nó b o r ng t khi đ a Chi n S đi thì tr i đã lan truy n nh ng tin đ n th t thi t. M t
s con nhìn th y ch Lò m trên thành xe đã v i k t lu n r ng Chi n Sĩ b đ a đi làm
th t. Ch Đi m nói r ng nó không th tin là các con v t trong tr i l i ngu ng c đ n th .
Không th tin, Ch Đi m v a nói v a v y đuôi và nh y lo n x lên, là các con v t trong
tr i l i có th nghĩ v lãnh t kính yêu, nghĩ v đ ng chí Napoleon theo chi u h ng đó!
M i vi c đ n gi n h n r t nhi u. S là ông bác sĩ thú y đã mua l i cái xe c a lò m ,
nh ng ông ta ch a k p xoá tên ch cũ đi. Lí do ch có v y thôi.
Nghe nói th , c b n đ u c m th y yên lòng. Còn khi Ch Đi m t rõ c nh chăm sóc, cũng
nh nh ng thu c men đ t ti n mà Napoleon h l nh mua đ ch y ch a cho Chi n Sĩ
trong nh ng ngày cu i cùng v a qua thì nh ng nghi ng lâu nay đ c gi i to h n và
n i bu n m t b n v i đi b i ph n: dù sao thì Chi n Sĩ cũng đ c m yên m đ p r i.
Chính Napoleon tham d cu c h p vào sáng ch nh t và đ c m t bài di n văn t ng
ni m Chi n Sĩ. Chúng ta không có đi u ki n, nó nói, đ a thi hài c a ng i đ ng chí quá
c v trang tr i, nh ng nó đã ra l nh làm m t vòng hoa th t l n, hoa l y ngay trong v n
tr i và đ a đ n Willingdon đ đ t lên m Chi n Sĩ. Lũ l n s t ch c b n chín ngày [1]
th t to cho Chi n Sĩ, nó h a nh v y. Napoleon k t thúc bài di n văn b ng cách nh c l i
hai kh u hi u c a Chi n Sĩ: Tôi s c g ng h n n a và Đ ng chí Napoleon lúc nào cũng
đúng . Napoleon còn b o r ng t t c các con v t trong trang tr i nên h c t p Chi n Sĩ, l y
kh u hi u c a Chi n Sĩ làm kh u hi u hành đ ng c a chính mình.
Đúng hôm t ch c b n chín ngày cho Chi n S thì có m t cái xe ch m t thùng g l n
đ n toà nhà chính. T i hôm đó t trong toà nhà v ng ra ti ng hát, ti ng tranh lu n n ào
và vào lúc m i m t gi thì ng i ta nghe th y ti ng c c th y tinh v lo ng xo ng, r i t t
c chìm vào màn đêm yên l ng. Toà nhà chính đóng c a kín mít cho đ n t n tr a hôm
sau, trong khi đó l i có tin đ n r ng lũ l n đã ki m đ c ti n và mua h n m t thùng
whisky.
Nhi u năm đã trôi qua. Xuân đi, đông l i, cu c đ i loài v t nh bóng câu qua c a s . Ch
còn Benjamin, Bà M p, con qu Moses và m t vài con l n là còn nh đ c ngày x a ,
khi ch a Kh i Nghĩa.
Muriel đã ch t. Bluebell, Jessie và Pincher cũng không còn. Ông Jones cũng ch t r i, ch t
trong tr i t b n dành cho ng i nghi n. Không ai nh c đ n Tuy t Tròn n a. Ch có vài
con v t còn nh Chi n Sĩ. Bà M p đã thành m t con ng a già béo ph , chân ch m, m t
m . Nó đã quá tu i h u hai năm, nh ng th c ra, đã có con nào đ c h u trí đâu. Không
còn ai nh c đ n chuy n ngăn m t m nh đ t cho nh ng con già c n a. Napoleon đã
thành m t con l n đ c to s , ph i n ng t r i là ít. Ch Đi m cũng béo l m, m t híp l i,
g n nh không trông th y gì. Ch có Benjamin là v n nh x a, tuy râu có tr ng ra và sau
khi Chi n Sĩ m t thì càng t ra l m lì, ít nói h n.
Dù sao chúng v n c hi v ng. H n th n a, chúng còn luôn t hào đ c là công dân c a
Tr i Súc V t. Trong n c này, mà là n c Anh h n hoi đ y nhé, đây là trang tr i duy
nh t c a súc v t và do súc v t qu n lí! T t c m i con v t, t nh ng con nh nh t cho đ n
nh ng con m i đ c mua t cách xa c ch c cây s v , đ u t hào nh th . Nh t là khi
chúng nghe th y ti ng súng n , khi trông th y lá c xanh tung bay là tim chúng l i đ p
r n rã, khi y, dù đang nói chuy n gì chúng cũng quay l i đ tài v nh ng năm tháng
hào hùng, v vi c l t đ lão Jones, v vi c thi t l p B y Đi u Răn và v nh ng tr n chi n
đ u oanh li t ch ng lũ ng i xâm l c. Chúng cũng không quên nh c nh nhau nh ng
kì v ng thu ban đ u. Chúng tin r ng l i tiên tri c a Th Lĩnh già v ngày thành l p
N c C ng Hòa Súc V t trên toàn lãnh th Anh qu c, ngày con ng i b t ng kh kh i
s s này nh t đ nh s t i. c m c a chúng s thành hi n th c, nh t đ nh ngày đó s
t i, dù còn lâu, dù r ng t t c nh ng con đang s ng hi n nay s không đ c ch ng ki n,
nh ng ngày đó nh t đ nh s t i. Chúng cũng không quên bài Súc Sinh Anh qu c , con
nào cũng bi t hát bài này, nh ng chúng ch dám hát th m v i nhau mà thôi. Dù cu c
s ng còn nhi u khó khăn, dù không ph i t t c c m c a chúng đ u đ c th c hi n,
nh ng trong thâm tâm chúng bi t r ng chúng là nh ng con v t đ c bi t. Dù chúng ch a
đ c no, nh ng chúng không ph i làm đ nuôi b n ng i tàn đ c; dù chúng còn ph i lao
đ ng v t v , nh ng đ y là chúng làm cho chính mình. Không con nào đi hai chân, không
còn quan h ch t . T t c đ u bình đ ng.
M t hôm, đ y là đ u mùa h , Ch Đi m b ng ra l nh cho lũ c u đi theo nó ra cánh đ ng
b hoang bên ngoài tr i, n i có c m t r ng b ch d ng non. Lũ c u đó c ngày, tha h
nhai lá, dĩ nhiên là d i s ch đ o c a Ch Đi m. T i hôm đó Ch Đi m quay l i trang
tr i m t mình, hôm đó th i ti t t t nên nó b o lũ c u ng ngay ngoài đ ng cho mát.
Chúng l i đó su t m t tu n li n. Ngày nào Ch Đi m cũng ra v i lũ c u. Theo nh nó
nói thì nó đang d y lũ c u m t bài hát m i mà yên tĩnh thì h c m i mau vào .
M t chi u, hôm y lũ c u đã h c xong và tr v r i, trong khi c b n đang quay v sau
m t ngày lao đ ng thì chúng b ng nghe th y ti ng ng a kêu th t thanh t phía tr i v ng
l i. Quá h ang s , t t c l p t c đ ng nh tr i tr ng. Đ y là ti ng kêu c a Bà M p. Nó l i
kêu lên l n n a, t t c l p t c phóng th t nhanh vào sân tr i đ xem có chuy n gì. Và
chúng nhìn th y chính cái đi u đã làm Bà M p ho ng lo n.
Đ y là m t con l n đang b c đi b ng hai chân sau.
Vâng, chính là Ch Đi m đang đi. Có v v ng v , dĩ nhiên r i, m t ph n vì ch a quen,
m t ph n vì quá n ng, nh ng nó v n gi đ c thăng b ng và đi t bên này sang t n bên
kia sân. M t lúc sau thì t c a chính ngôi nhà c đàn l n b c ra, t t c , không tr con
nào, đ u đi b ng hai chân sau. M t s con b c đi m t cách t tin, m t s con còn l o
đ o, giá có cái ba toong thì v ng h n, nh ng t t c đ u đi m t vòng quanh sân mà không
con nào b ngã. Cu i cùng là ti ng chó s a d d i, ti ng gà gáy vang r n và Napoleon
b c ra, l ng th ng t p, dáng oai v , nó nhìn kh p l t, xung quanh tíu tít bày c u.
Chân tr c nó c m m t cái roi to.
Xung quanh l ng ng t nh t . Ng c nhiên pha l n ho ng s , lũ súc v t t vào m t góc đ
nhìn đàn l n n i nhau đi quanh sân. Th gi i đ o điên h t r i sao? Phút ho ng lo n ban
đ u r i cũng qua và dù có s b y chó, dù bao năm đã quen không dám phàn nàn, không
dám ph n đ i, l n này ch c ch n chúng s lên ti ng ph n đ i. Nh ng đúng lúc đó, nh
có hi u l nh, b n c u đ ng thanh gào lên:
B n chân t t, hai chân t t h n! B n chân t t, hai chân t t h n! B n chân t t, hai chân t t h n!
Chúng t ng nh th năm phút li n, không ng ng ngh . Khi lũ c u im thì đàn l n đã vào
h t trong nhà r i, có ph n đ i cũng ch ng ai nghe.
Benjamin c m th y nh có con nào đang l y mũi c vào vai mình. Nó quay đ u l i. Hoá
ra là Bà M p. Đôi m t đã m c a nó trông càng bu n h n lúc nào h t. Nó kh ngo m vào
b m c a Benjamin và kéo ra phía đ u h i c a nhà kho l n. Chúng đ ng đó, yên l ng
ng m nh ng dòng ch màu tr ng trên b c t ng s n h c ín.
Tôi ch ng còn trông th y gì c Cu i cùng Bà M p lên ti ng Ngay khi còn tr tôi cũng có đ c
đ c ch nào đâu. Nh ng tôi th y hình nh b c t ng trông khác l m. B y Đi u Răn v n th
ch , anh Benjamin?
Đây là l n đ u tiên Benjamin t b thói quen c h u c a nó và kh đ c cho Bà M p nghe.
Trên b c t ng ch còn ghi m t Đi u Răn duy nh t nh sau:
M I CON V T SINH RA Đ U BÌNH Đ NG, NH NG CÓ M T S CON BÌNH Đ NG
H N NH NG CON KHÁC.
Sau đó thì ngay c vi c nh ng con l n đ c công mang theo roi ra đ ng cũng không làm
chúng ng c nhiên n a. Chúng cũng không ng c nhiên khi th y b n l n mua đài, r i th o
lu n kí h p đ ng đ t máy đi n tho i cũng nh đ t mua các báo nh John Bull [2] , Tits
Bit [3] và Daily Mirror [4] . Chúng cũng không ng c nhiên khi trông th y Napoleon m m
ng m t u thu c đi d o trong v n, cũng nh khi th y lũ l n l y qu n áo c a ông Jones ra
di n n a. Napoleon ch n cho mình chi c áo khoác đen, qu n ng túm, ng da; trong khi
con l n cái mà nó thích nh t đ c b l a t t m mà bà Jones th ng m c khi đi nhà th ,
vào nh ng ngày ch nh t.
M t tu n sau, bu i chi u, có r t nhi u xe c đi vào tr i. Đ y là đ i bi u các trang tr i lân
c n đ c m i đ n thăm quan Tr i Súc V t. Quan khách r t ng c nhiên khi đ c xem các
cánh đ ng, các công c s n xu t c a tr i, đ c bi t là c i xay gió. Lúc đó các con v t đang
nh c trên cánh đ ng tr ng c c i. Chúng làm vi c chăm ch , ít khi ng ng đ u lên.
Chúng cũng không bi t trong hai lo i đó, quan khách và l n, b n nào đáng s h n.
T i hôm đó có ti ng hát và ti ng c i r t to v ng l i t phía ngôi nhà chính. Lũ súc v t
b ng c m th y tò mò, mu n bi t trong nhà đó đang nói chuy n gì vì đây là l n đ u tiên
con ng i và con v t g p nhau nh nh ng đ i tác bình đ ng. R i không con nào b o con
nào, chúng cùng n m xu ng và im l ng bò đ n g n toà nhà chính.
Th a các ngài! , Pilkington k t thúc bài di n văn nh v y, Th a các ngài, xin các ngài cùng
nâng c c chúc Tr i Súc V t ngày càng th nh v ng.
Ti ng v tay, ti ng d m chân m m. Napoleon khoái bài di n văn đ n n i đ n ch m c c
v i Pilkington r i m i u ng. Khi ti ng v tay đã d u xu ng, thì Napoleon, lúc đó v n
đ ng, tuyên b r ng nó cũng xin đ c phát bi u vài câu.
Napoleon bao gi cũng nói ng n và đi ngay vào th c ch t v n đ . Napoleon b o r ng nó
cũng r t m ng là đã thanh toán h t m i hi u l m. Tr c đây t ng có nh ng tin đ n, ch c
ch n là do nh ng th l c thù đ ch tuyên truy n, r ng d ng nh nó và các c ng s đang
theo đu i nh ng ý t ng phá ho i, n u không nói là có tính cách m ng. Ng i ta vu cho
chúng ý đ nh kích đ ng súc v t trong các tr i khác đ ng lên kh i nghĩa. Vu kh ng, b a
đ t t đ u t i cu i! c mu n duy nh t c a chúng, hi n nay cũng nh trong quá kh , là
đ c s ng trong hoà bình và có quan h làm ăn bình th ng v i nh ng ng i láng
gi ng. Tr i mà nó đ c vinh d lãnh đ o, Napoleon nói thêm, là m t lo i h p tác xã. T t
c nh ng th n m d i s qu n lí c a nó là tài s n chung c a c loài l n trong tr i.
Napoleon nói, nó tin là m i nghi ng đã đ c gi i to và nh ng thay đ i g n đây càng
làm tăng thêm s tin c y l n nhau h n n a. Cho đ n nay các con v t trong trang tr i có
m t thói quen không hay là g i nhau b ng Đ ng chí . Thói quen này s b bãi b . Còn
m t thói quen n a, không bi t b t đ u t khi nào, y là vi c sáng nào cũng đi thành hàng
ngũ trong sân, xung quanh m t cái s heo c m trên c c. Thói quen này cũng b bãi b và
cái đ u heo đã đ c đem chôn r i. Các v khách ch c đã có d p trông th y lá c xanh
tung bay. N u qu h đã trông th y thì ch c ch n là h ph i nh n ra r ng bi u t ng
s ng và móng màu tr ng cũng đã b xóa b r i. T nay tr đi lá c s ch có m t màu
xanh tinh khi t mà thôi.
Nó nói r ng nó xin phép đ c s a l i chút xíu bài di n văn vô cùng súc tích và đ y thi n
ý c a ngài Pilkington. Trong su t bài di n văn ngài Pilkington đã g i tr i này là Tr i Súc
V t. Ngài Pilkington dĩ nhiên không th bi t, vì hôm nay, đây là l n đ u tiên Napoleon
tuyên b h y b tên Tr i Súc V t. T nay tr đi tr i s l y tên là Đi n Trang, c n ph i g i
nh th vì t nguyên u tr i này v n v n mang tên nh th .
Th a các ngài! , Napoleon k t lu n, Tôi đ ngh các ngài nâng c c chúc m ng, nh ng v i m t
chút xíu s a đ i. Xin các ngài rót đ y c c đi đã. Xin các ngài nâng c c chúc Đi n Trang ngày
càng th nh v ng!
Ti ng v tay vang lên, m i ng i c n c c. Nh ng nh ng con v t đang đ ng bên ngoài thì
th y nh đang x y ra m t chuy n kì l . T i sao m t nh ng con heo l i thành nh th kia
nh ? Đôi m t đ c m c a Bà M p h t nhìn con này l i nhìn sang con khác. Con thì c m có
đ n năm ng n, con l i có b n, con thì có ba. T i sao m i th l i tr nên m o và thay đ i
nhanh th nh ? Ti ng v tay ch m d t, bàn ti c quay l i v i ván bài b d , nh ng con
đ ng xem bên ngoài l c t c bò tr ra.
Chúng h i l ng l khi bò đ n c ng, nh ng Bà M p đã ti n lên hàng đ u. Khi đ n g n
toà nhà thì chúng nhón gót đ ng lên, nh ng con đ chi u cao có th nhìn đ c qua c a
s . Bên trong, có sáu đi n ch và sáu con l n xu t chúng nh t đang ng i xung quanh m t
cái bàn dài. Napoleon ng i ngay đ u bàn, ch trang tr ng nh t. Có v nh lũ l n đã quen
v i vi c ng i gh t lâu. C b n v a đánh bài, nh ng lúc y đã ng ng, ch c là đ nâng
c c chúc m ng nhau. M t chi c bình khá to đ c chuy n tay nhau và t t c các li đ u
đ c rót đ y bia. Không ai đ ý đ n lũ súc v t đang tò mò nhìn qua c a s .
Ông Pilkington, Tr i Cáo, tay c m li bia, đ ng d y. Ông nói r ng sau đây ông s đ ngh
nâng li chúc m ng. Nh ng ông xin đ c nói vài l i tr c đã.
Th t là vô cùng ph n kh i ông nói đ i v i ông, cũng nh đ i v i t t c nh ng ng i đang có
m t đây hôm nay, vì giai đo n nghi k và hi u l m đã ch m d t . Đã có th i kì, dĩ nhiên là
ông cũng nh nh ng ng i có m t đây hôm nay không h mu n nh th , nh ng rõ
ràng là đã có nh ng th i kì mà nh ng ng i xung quanh nhìn các ch nhân đáng kính
c a Tr i Súc V t v i m t thái đ , không th nói là thù đ ch, nh ng v i m t s thi u thi n
c m. Đáng ti c là đã x y ra m t vài va ch m, đã l u truy n m t vài quan ni m sai l m.
Có ý ki n cho r ng m t trang tr i c a l n và do l n qu n lí là m t đi u b t bình th ng
và không nghi ng gì r ng tr i này s t o ra nh ng nh h ng không hay cho nh ng
trang tr i xung quanh. Nhi u đi n ch , ph i nói là khá nhi u, không h đi u nghiên, đã
v i k t lu n r ng đây s có nhi u hành vi quá tr n và thi u k c ng. H lo l ng v nh
h ng c a trang tr i này không ch đ i v i súc v t mà còn đ i v i c nh ng ng i làm
thuê cho h n a. Nh ng t t c nh ng m i ng v c đó đã ch m d t. Hôm nay, ông và các
đ ng nghi p đã đ c m i thăm quan trang tr i, h đã xem xét r t kĩ, h đã tìm th y gì?
Không ch công ngh hi n đ i nh t mà c k c ng, tr t t c a tr i đ u x ng đáng cho
các trang tr i kh p n i h c t p. Ông tin không nói sai khi b o r ng nh ng loài súc v t h
đ ng đây làm vi c nhi u h n nh ng l i nh n đ c kh u ph n ít h n so v i các tr i
khác trong khu v c. Tóm l i, ông và các đ ng nghi p đã trông th y đây nhi u đi u
đáng ph i áp d ng ngay.
Ông nói xin chúc tình h u ngh gi a Tr i Súc V t và các tr i khác đã, đang và s t n t i
mãi mãi. Quy n l i c a loài l n và c a loài ng i không h và không đ c mâu thu n
nhau. C hai đ u có chung m c đích và có chung nh ng khó khăn. V n đ s c lao đ ng
thì đâu ch gi ng nhau, có ph i th không? Đ n đây thì rõ ràng là Pilkington đ nh nói
m t câu khôi hài đã chu n b s n t lâu, nh ng bu n c i qua, không th th t thành l i.
Sau m t lúc c g ng đè nén tình c m, Pilkington nói m t câu nh sau:
N u các b n ph i x lí nh ng loài v t h đ ng, thì chúng tôi, chúng tôi cũng ph i x lí các giai
c p h đ ng.
Đáp l i câu nói ý v đó [5] là ti ng c i t ng mu n v nhà, Pilkington l i chúc m ng lũ
l n v vi c ăn ít, làm nhi u và k c ng, n n p c a tr i.
Và bây gi , Pilkington đ ngh m i ng i cùng đ ng d y, đ đ y bia vào li.
Nh ng chúng v a bò cách kho ng hai m i mét thì t t c cùng d ng l i. Có ti ng hò hét
m ĩ v ng ra t toà nhà. Chúng l p t c quay l i và ti p t c nhìn qua c a s . Cu c tranh
cãi đang h i quy t li t. Có ti ng hét, ti ng đ p bàn, ti ng tranh lu n và nh ng ánh m t
nghi k . Nguyên nhân cu c tranh cãi có l là do Napoleon và Pilkington đ a ra con đ m
pích cùng m t lúc.
M i hai cái mi ng t c gi n cùng lên ti ng, có tr i m i phân bi t đ c ai v i ai. B n súc
v t không còn đ ý đ n m t m y con l n bên trong n a. Chúng nhìn l n r i l i nhìn
ng i, nhìn ng i r i l i nhìn l n, m t lúc sau thì chúng ch u, không th phân bi t đ c
đâu là ng i, đâu là l n n a.
Tháng 11 năm 1943 tháng 2 năm 1944.
D ch l n đ u ngày 28 tháng 12 năm 2003, góp ph n k ni m 100 năm ngày sinh c a
George Orwell.
[1] Nguyên v n là memorial banquet - Ti c t ng ni m
[2] M t xu t b n ph m nh kì, xu t phát t tên m t nhân v t i n ch John Bull trong m t tác
ph m mang tính châm bi m c a nhà v n John Arbuthnot (1667-1735)
[3] T p chí ra hàng tháng, th ng ng các bài báo, truy n ng n, tranh có tính cách gi i trí. Xu t
b n t n m 1895.
[4] T báo ra hàng ngày, dành cho c gi bình dân, ng v ng Lao ng, th ng ng nhi u
bài gi t gân, qu ng cáo do t p òan Mirror Group Newspaper phát hành. In 3 tri u b n m i kì.
Xu t b n t n m 1903.
[5] Nguyên v n: bon mot (ti ng Pháp)