‫گزارش مختصر از وضعیت اقتصادی و عملکرد سیاست پولی‬

‫تحوالت اقتصادی جهان و افغانستان‬

‫سال مالی ‪1399‬‬

 ‫فهرست مطالب‬

‫وضعیت اقتصادی جهان ‪1.........................................................................................................................‬‬

‫تحوالت اقتصادی در افغانستان ‪3..................................................................................................................‬‬

‫سکتور حقیقی ‪3.....................................................................................................................................‬‬

‫رشد اقتصادی‪3................................................................................................................................ :‬‬

‫رشد تولیدات ناخالص داخلی (تغییرات فیصدی) ‪5........................................................................................‬‬

‫تورم پولی‪5.................................................................................................................................... :‬‬

‫سکتور خارجی ‪8...................................................................................................................................‬‬

‫بیالنس تادیات‪8................................................................................................................................ :‬‬

‫بیالنس حسابات‪ 1‬سرمایوی و مالی‪9........................................................................................................... :‬‬

‫تحوالت سکتور پولی ‪11...........................................................................................................................‬‬

‫نقدینگی (پایۀ پولی و پول در دوران)‪11..................................................................................................... :‬‬

‫سطح ذخایر خالص بین المللی د افغانستان بانک‪12......................................................................................... :‬‬

‫نرخ مبادلۀ افغانی در مقابل دالر امریکایی‪13............................................................................................... :‬‬

‫اقدامات د افغانستان بانک در عرصۀ تطبیق سیاست‪ 1‬پولی‪14.............................................................................. :‬‬

‫تحوالت سکتور مالی ‪14...........................................................................................................................‬‬

‫أ‬
 ‫فهرست جداول‬

‫جدول ‪1‬تولیدات ناخالص داخلی به تفکیک سکتور های اقتصادی ‪5.....................................................................................‬‬

‫جدول ‪2‬نرخ تورم به تفکیک اجزای غذایی و غیرغذایی ‪7................................................................................................‬‬

‫جدول ‪3‬بیالنس حساب‪ 1‬جاری به (میلیون دالر امریکایی) ‪9...............................................................................................‬‬

‫جدول ‪4‬بیالنس حساب‪ 1‬سرمایوی و مالی به (میلیون دالر امریکایی) ‪10................................................................................‬‬

‫جدول ‪5‬شاخص های مهم سکتور پولی ‪12...................................................................................................................‬‬

‫جدول ‪6‬وضعیت بودجه در سال مالی ‪16............................................................................................................ 1399‬‬

‫جدول ‪7‬پیش بینی بودجه ملی سال مالی ‪17.......................................................................................................... 1400‬‬

 ‫فهرست گراف ها‬

‫شکل ‪1‬پیش بینی رشد اقتصادی جهان در سال مالی ‪ 2021‬در مقایسه با سال ‪2..............................................................2020‬‬

‫شکل ‪2‬رشد تولیدات ناخالص داخلی به تفکیک سکتور های اقتصادی ‪4................................................................................‬‬

‫شکل ‪3‬تغییرات نرخ تورم (تغییرات ساالنه) ‪6..............................................................................................................‬‬

‫شکل ‪4‬حساب جاری بیالنس تادیات ‪9.........................................................................................................................‬‬

‫شکل ‪5‬رشد پایه پولی و پول در دوران ‪11...................................................................................................................‬‬

‫شکل ‪6‬ذخایر خالص ارزی افغانستان ‪12.....................................................................................................................‬‬

‫شکل ‪7‬نرخ مبادله افغانی در برابر دالر امریکایی ‪13......................................................................................................‬‬

‫شکل ‪8‬مجموع عواید‪ ،‬مصارف و کمک های خارجی ‪15.................................................................................................‬‬

‫شکل ‪9‬وضعیت بودجه در سال مالی ‪17............................................................................................................. 1399‬‬

‫ج‬
 ‫وضعیت اقتصادی جهان‬
‫اقتصاد جهان پس از رفع حاالت قرنطینه در اکثریت کشور های جهان رو به بهبود می باشد‪ .‬اما با در نظر‬
‫داشت وضعیت اقتصادی که وابسته به دسترسی به واکسین کرونا‪ ،‬م‪11‬وثریت پالیس‪11‬های اقتص‪11‬ادی‪ 1‬و وی‪11‬ژگی‬
‫های بهتر ساختاری‪ 1‬ب‪1‬رای بهب‪11‬ود از ح‪1‬الت بح‪11‬رانی میباش‪1‬د‪ ،‬بهب‪11‬ود اقتص‪11‬ادی‪ 1‬جه‪1‬ان ب‪1‬ه تفکی‪11‬ک کش‪1‬ور ه‪11‬ا‬
‫متفاوت پیش بینی می گردد‪ .‬رشد اقتصادی جهان در سال ‪ ۲۰۲۱‬در حد ‪ ۵.۵‬درصد و در س‪11‬ال ‪ ۲۰۲۲‬در‬
‫حد ‪ ۴.۲‬درصد‪ 1‬پیش بینی گردیده است‪ .‬این در حالیست که پیش بینی سال ‪ ۲۰۲۱‬نس‪11‬بت ب‪11‬ه پیش بی‪11‬نی قبلی‬
‫‪ ۰.۳‬درصد افزایش یافته است که منعکس کننده موثریت‪ 1‬تطبیق واکسن در اواخر سال و حمایت سیاس‪11‬تهای‬
‫اقتصادی‪ 1‬بیشتر در چند اقتصاد‪ 1‬ب‪11‬زرگ جه‪11‬ان و منطق‪11‬ه می باش‪11‬د‪ .‬عالوه ب‪11‬ر این‪ ،‬رش‪11‬د جه‪11‬انی ب‪11‬رای س‪11‬ال‬
‫‪ ۲۰۲۰‬در حد ‪ ۳.۲‬درصد‪ 1‬تخمین زده شده است ک‪11‬ه ‪ ۰.۹‬درص‪1‬د‪ 1‬بیش‪11‬تر از پیش بی‪11‬نی قبلی ب‪11‬وده و انعک‪11‬اس‬
‫دهنده حرکت قویتر از حد انتظار در نیمه دوم سال ‪ ۲۰۲۰‬می باشد‪ .‬حجم تج‪11‬ارت جه‪1‬انی قب‪11‬ل از اینک‪1‬ه در‬
‫سال ‪ ۲۰۲۲‬به ‪ ۶‬درصد برسد‪ ،‬در سال ‪ ۲۰۲۱‬حدود ‪ ۸‬درصد‪ 1‬بیشتر پیش بینی می گ‪11‬ردد‪ .‬عالوه ب‪11‬ر این ‪،‬‬
‫انتظار می رود تجارت خدمات با سرعت کم‪1‬تری نس‪11‬بت ب‪11‬ه حجم کااله‪11‬ا بهب‪11‬ود یاب‪11‬د زی‪11‬را مح‪1‬دودیت‪ 1‬ه‪1‬ای‬
‫سیاحتی و سفر های بین المللی هنوز بطور‪ 1‬کامل برطرف‪ 1‬نگردیده و تاثیرات آن باالی رش‪11‬د خ‪11‬دمات هن‪11‬وز‬
‫مشاهده می شود‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬انتظار می رود تورم طی سالهای ‪ 2021-2022‬کاهش یابد‪ .‬چنانچه پیش‬
‫بینی می شود‪ ،‬تورم‪ 1‬در اقتصاد های پیشرفته بصورت‪ 1‬عموم زیر ‪ ۱.۵‬درصد از اهداف بانک مرکزی‪ 1‬باقی‪1‬‬
‫بماند است‪ .‬در اقتصاد های نوظهور‪ 1‬و در حال توسعه‪ ،‬تورم بیش‪11‬تر از ‪ ۴‬درص‪1‬د‪ 1‬پیش بی‪11‬نی ش‪11‬ده اس‪11‬ت ک‪11‬ه‬
‫کمتر از اوسط تاریخی‪ 1‬در بازار‪ 1‬های متذکره می باشد‪ .‬با تداوم حالت بهبود در اقتصاد جه‪11‬انی‪ ،‬انتظ‪11‬ار می‬
‫رود قیمت نفت در سال ‪ ۲۰۲۱‬بیشتر از ‪ ۲۰‬درصد‪ 1‬نسبت به سال ‪ ۲۰۲۰‬افزایش یاب‪11‬د‪ ،‬ام‪11‬ا همچن‪11‬ان بس‪11‬یار‬
‫پایین تر از اوسط آن در سال ‪ ۲۰۱۹‬خواهد بود‪ .‬همچنین انتظار‪ 1‬می رود قیمت کااله‪11‬ای غیرنف‪11‬تی ب‪11‬ا قیمت‬
‫فلزات در سال ‪ 2021‬افزایش یابد‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫‪2020‬‬
‫سال‪2020‬‬
‫مقایسهبا باسال‬
‫‪2021‬دردرمقایسه‬
‫مالی‪2021‬‬
‫سالمالی‬
‫جهاندردرسال‬
‫اقتصادیجهان‬
‫رشداقتصادی‬
‫بینیرشد‬
‫پیشبینی‬
‫شکل ‪:1‬پیش‬

‫پیش بینی= رش=د= اق=تص=اد=ی ج=ه=ان‬

‫‪٨‬‬
‫‪٦‬‬ ‫‪٦٫٢‬‬
‫‪٦‬‬
‫‪٤‬‬ ‫‪٤‬‬
‫‪٤‬‬ ‫‪٤‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪٠٫٦‬‬
‫تغیر ربعوار‬

‫‪٠‬‬
‫امریکا‪1‬‬ ‫برطانیه‪1‬‬ ‫جا‪1‬پان‬ ‫ترک‪1‬یه‪1‬‬ ‫چین‬ ‫هندوستان‬
‫‪-٢‬‬
‫‪-٢٫٢‬‬ ‫‪-٢٫٣‬‬
‫‪-٤‬‬ ‫‪-٣٫٥‬‬
‫‪-٦‬‬
‫‪-٨‬‬
‫‪-١٠‬‬ ‫‪-٨٫٣‬‬
‫‪۲۰۲۰‬‬ ‫‪۲۰۲۱‬‬

‫من=بع=‪=:‬چش=م ان=داز اقت=صادی جهانی= صندوق= وجهی= ب=ی=ن= المللی‬

‫‪2‬‬
 ‫تحوالت اقتصادی در افغانستان‬

‫سکتور حقیقی‬

‫سکتور حقیقی یکی از بخش های اساسی در تحلی‪1‬ل چگ‪1‬ونگی تح‪1‬والت اقتص‪1‬ادی‪ 1‬در کش‪1‬ور‪ 1‬می باش‪1‬د‪ .‬این‬
‫بخش اساسا ً روی تولیدات ناخالص داخلی تمرکز‪ 1‬می نماید‪ ،‬ام‪11‬ا ب‪11‬ا توج‪11‬ه ب‪11‬ه ت‪11‬اثیر گ‪11‬ذاری قیمت ه‪11‬ا ب‪11‬االی‬
‫تولیدات‪ ،‬تغییرات تورمی‪ 1‬نیز در این بخش مورد‪ 1‬تحلیل و ارزیابی قرار‪ 1‬میگیرد‪ .‬احص‪11‬ائیه ه‪11‬ای مرتب‪11‬ط ب‪11‬ه‬
‫تولیدات ناخالص داخلی بصورت ساالنه سنجش گردیده و گزارش ه‪11‬ا و تحلی‪11‬ل ه‪11‬ای آن ن‪11‬یز ب‪11‬ر همین مبن‪11‬ا‬
‫صورت می گیرد‪ .‬اما ارقام نرخ تورم بصورت ماهانه تدوین می گردد که بر اساس آن تحلیل ها و گزارش‬
‫ه‪11‬ای آن بط‪11‬ور ماهان‪11‬ه‪ ،‬ربع‪11‬وار‪ 1،‬ش‪11‬ش ماه‪11‬ه و س‪11‬االنه انج‪11‬ام می پ‪11‬ذیرد‪ 1.‬از آن جاییک‪11‬ه تن‪11‬اوب زم‪11‬انی این‬
‫گزارش که ساالنه می باشد‪ ،‬هم تولیدات ناخالص داخلی و هم تورم‪ 1‬پولی از لحاظ تغییرات ساالنه آن م‪11‬ورد‬
‫تحلیل قرار‪ 1‬می گیرد‪ .‬تحوالت سکتور حقیقی در دو بخش م‪1‬ورد‪ 1‬بررس‪1‬ی ق‪1‬رار‪ 1‬می گ‪1‬یرد‪ .‬بخش اول ش‪1‬امل‬
‫ارزیابی تغییرات رشد اقتص‪11‬ادی اس‪11‬ت‪ ،‬در حالیک‪11‬ه تحلی‪11‬ل تغی‪11‬یرات ت‪11‬ورمی‪ 1‬در قس‪11‬مت دوم آن ب‪11‬ه بررس‪11‬ی‬
‫گرفته می شود‪.‬‬

‫رشد اقتصادی‪:‬‬

‫افغانستان در سال مالی ‪ 1399‬در مقایسه با سال گذش‪11‬ته ش‪11‬اهد ک‪11‬اهش رش‪11‬د اقتص‪11‬ادی‪ 1‬قاب‪11‬ل مالحظ‪11‬ه ب‪11‬وده‬
‫است‪ .‬تولیدات ناخالص داخلی ک‪11‬ه متش‪11‬کل از س‪11‬کتور‪ 1‬ه‪11‬ای زراعت‪ ،‬ص‪11‬نعت و خ‪11‬دمات می باش‪11‬د‪ ،‬از ‪3.9‬‬
‫درصد در سال مالی ‪ 1398‬به ‪ -1.9‬درصد در سال مالی ‪ 1399‬کاهش را نشان میدهد‪ .‬ارق‪11‬ام نش‪11‬ان میده‪11‬د‬
‫که هرسه سکتور عمده تولیدات ناخالص داخلی بدلیل فراگیر‪ 1‬شدن ویروس‪ 1‬کرونا عملکرد ض‪11‬عیف داش‪11‬ته و‬
‫موجب کاهش رشد اقتصادی در کشور گردیده است‪ .‬در ذیل‪ ،‬این اجزا با تفصیل بیشتر مورد‪ 1‬ارزیابی‪ 1‬قرار‪1‬‬
‫می گیرد‪.‬‬

‫شکل ‪2‬رشد تولیدات ناخالص داخلی به تفکیک سکتور‪ 1‬های اقتصادی‬

‫نرخ رش=د= تو=لید=ات ناخ=الص د=اخلی=‬

‫‪٢٠‬‬

‫‪١٥‬‬

‫‪١٠‬‬

‫‪٥‬‬

‫‪٠‬‬
‫‪١٣٩٨‬‬ ‫‪١٣٩٧‬‬ ‫‪١٣٩٦‬‬ ‫‪١٣٩٩‬‬
‫‪-٥‬‬ ‫‪3‬‬
‫رش‪1‬د ت‪1‬ولی‪1‬دات‪ 1‬ن‪1‬اخالص داخ‪1‬لی‪1‬‬ ‫زراع‪1‬ت‪1‬‬ ‫ص‪1‬ن‪1‬ع‪1‬ت‪1‬‬ ‫خ‪1‬دم‪1‬ات‪1‬‬
‫‪-١٠‬‬
‫سکتور زراعت که ‪ 27.01‬درصد‪ 1‬تولیدات ناخالص داخلی را تشکیل میدهد در سال مالی ‪1399‬رشد ‪5.31‬‬
‫درصدی‪ 1‬را نشان میدهد‪ ،‬در حالیکه این رشد در سال مالی ‪ 1398‬در حدود‪ 17.46 1‬درصد محاسبه گردی‪11‬ده‬
‫است‪ .‬در پهلوی سکتور های دیگر اقتصادی‪ ،‬سکتور‪ 1‬زراعت نیز در اثر همه گیری ویروس کرونا‪ 1‬مت‪11‬اثر‬
‫گردیده که در دوره گزراش دهی موجب کاهش رش‪11‬د در این س‪11‬کتور ش‪11‬ده اس‪11‬ت‪ .‬ک‪11‬اهش در رش‪11‬د س‪11‬کتور‪1‬‬
‫زراعت ناش‪1‬ی از کم ش‪1‬دن تولی‪1‬دات در اج‪1‬زای ف‪1‬رعی آن از قبی‪1‬ل‪ ،‬غل‪1‬ه ج‪1‬ات از ‪ 19.01‬درص‪1‬د‪ 1‬ب‪1‬ه ‪5.62‬‬
‫درصد‪ ،‬میوه جات از ‪ 23.88‬درصد به ‪ 5.62‬درصد و س‪1‬ایر از ‪ 26.62‬درص‪1‬د‪ 1‬ب‪1‬ه ‪ 4.62‬درص‪1‬د‪ 1‬در دوره‬
‫گزارش دهی می باشد‪.‬‬

‫رشد سکتور صنعت از ‪ 4.85‬درصد‪ 1‬در سال م‪11‬الی ‪ 1398‬ب‪11‬ه ‪ -4.22‬درص‪1‬د‪ 1‬در س‪11‬ال م‪11‬الی ‪ 1399‬ک‪11‬اهش‬
‫نموده است‪ .‬این کاهش ناشی از کم شدن اجزای فرعی این سکتور‪ 1‬از قبی‪11‬ل‪ :‬مع‪11‬ادن و اس‪1‬تخراج از ‪14.77‬‬
‫درصد به ‪ -8.28‬درصد‪ ،‬صنایع فابریکاتی‪ 1‬از ‪ 6.45‬درص‪1‬د‪ 1‬ب‪1‬ه ‪ -3.52‬درص‪11‬د‪ ،‬ب‪11‬رق‪ ،‬گ‪11‬از و آب از ‪2.44‬‬
‫درصد به ‪ -3.78‬در صد و ساختمان از ‪ -1.79‬درصد به ‪ -3.38‬درصد‪ 1‬می باشد‪ .‬کاهش رشد این اج‪11‬زا ب‪11‬ه‬
‫دلیل شیوع ویروس‪ 1‬کرونا‪ 1‬در کشور‪ 1‬و مسدود‪ 1‬شدن تمامی صنایع تولیدی جهت جلوگیری از گسترش بیشتر‬
‫این ویروس در کشور می باشد‪ .‬این سکتور‪ 12.47 1‬درصد تولیدات ناخالص داخلی را احتوا نم‪1‬وده و ت‪11‬اثیر‬
‫گذاری آن باالی رشد اقتصادی در مقایسه با سایر سکتور‪ 1‬ها کمتر می باشد‪.‬‬

‫رشد سکتور خدمات که سهم ‪ 56.07‬درص‪11‬دی در تولی‪11‬دات ناخ‪11‬الص داخلی دارد‪ ،‬در س‪11‬ال م‪11‬الی ‪ 1399‬ب‪11‬ه‬
‫‪ -4.76‬درصد‪ 1‬افت نموده است‪ ،‬در حالیکه این رقم در سال ماقبل آن ‪ -1.39‬درصد‪ 1‬محاس‪11‬به گردی‪11‬ده اس‪11‬ت‪.‬‬
‫شیوع ویروس‪ 1‬کرونا در این سال بیشترین ت‪1‬اثیر گ‪11‬ذاری را روی‪ 1‬س‪1‬کتور‪ 1‬خ‪1‬دمات داش‪1‬ته و س‪11‬بب رک‪1‬ود‪ 1‬آن‬
‫گردیده است‪ .‬بطور مثال ‪ ،‬تعطیل شدن گرد همایی های اجتماعی و مراسم ف‪11‬رهنگی‪ ،‬تف‪11‬ریجی و ورزش‪11‬ی‪،‬‬
‫تعطیل شدن (به تعویق افتادن) مکاتب و پوهنتون‪ /‬دانشگاه ها در سراسر کشور‪ 1،‬منع مس‪1‬افرتهای‪ 1‬توریس‪11‬تی‬
‫سبب کاهش فعالیت ها در بخش های مهم سکتور خدمات ک‪11‬ه ش‪11‬امل ترانس‪11‬پورت زمی‪11‬نی و ه‪11‬وای‪ ،‬خ‪11‬دمات‬
‫تعلیمی و تحصیلی‪ ،1‬و خدمات رستورانت و هوتل ها می شود‪ ،‬گردیده است‪ .‬کاهش در رشد سکتور‪ 1‬خدمات‬
‫ناشی از کم شدن رشد در اجزای فرعی این سکتور‪ 1‬از قبی‪11‬ل‪ :‬تج‪11‬ارت عم‪11‬ده و پرچ‪11‬ون از ‪ 4.4‬درص‪11‬د ب‪11‬ه‬
‫‪ -1.21‬درصد‪ ،‬رستورانت و هوتل از ‪ 0.16‬درصد به ‪ -23.82‬درصد‪ ،‬پُست و مخ‪11‬ابرات از ‪ 1.82‬درص‪11‬د‬
‫به ‪ 0.95‬در صد و رهنمای معامالت از ‪ 2.18‬درصد‪ 1‬به ‪ -13.37‬درصد می باشد‪.‬‬

‫جدول ‪1‬تولیدات ناخالص داخلی به تفکیک سکتور‪ 1‬های اقتصادی‬

‫رشد تولیدات ناخالص داخلی (تغییرات فیصدی)‬

‫‪1399‬‬ ‫‪1398‬‬ ‫‪1397‬‬ ‫شاخص‬
‫‪2020‬‬ ‫‪2019‬‬ ‫‪2018‬‬
‫‪-1.9‬‬ ‫‪3.9‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫تولیدات ناخالص داخلی‬
‫‪5.31‬‬ ‫‪17.46‬‬ ‫‪-4.42‬‬ ‫زراعت‬
‫‪-4.22‬‬ ‫‪4.85‬‬ ‫‪11.07‬‬ ‫صنعت‬
‫‪-4.76‬‬ ‫‪-1.39‬‬ ‫‪1.94‬‬ ‫خدمات‬

‫‪4‬‬
 ‫تورم پولی‪:‬‬

‫یکی از موفقیت های دافغانستان بانک در سالهای‪ 1‬اخیر نگهداری‪ 1‬نرخ تورم‪ 1‬به میزان ی‪11‬ک رقمی (کم‪11‬تر از‬
‫‪ 10‬درصد) میباشد‪ .‬نرخ تورم‪ 1‬پولی در سال مالی ‪ 1398‬به طور‪ 1‬اوسط ‪ 2.31‬درصد‪ 1‬بوده‪ ،‬در حالیکه این‬
‫رقم در سال مالی ‪ 1399‬به طور‪ 1‬اوسط ‪ 5.60‬درصد‪ 1‬محاس‪11‬به گردی‪11‬ده اس‪11‬ت‪ .‬ارق‪11‬ام‪ 1‬نش‪11‬ان میده‪11‬د ک‪11‬ه س‪11‬یر‬
‫حرکت نرخ تورم در سال مالی ‪ 1398‬بین ‪ 0.34‬درصد و ‪ 4.88‬درصد بوده‪ ،‬حال آنکه م‪11‬یزان این تح‪11‬ول‬
‫در سال مالی ‪ 1399‬بین ‪ 3.02‬درصد ‪ 6.40‬درصد‪ 1‬و کمتر از سال گذشته می باشد‪ .‬افزایش ت‪11‬ورم در س‪11‬ال‬
‫مالی ‪ 1399‬در مقایسه با سال ماقبل آن بدلیل بلند رفتن تورم در هردو بخش م‪11‬واد غ‪11‬ذایی و غیرغ‪11‬ذایی می‬
‫باشد‪ ،‬اما میزان افزایش در شاخص غذایی بیشتر از میزان افزایش در شاخص غیرغذایی بوده است‪.‬‬

‫تورم در بخش مواد غذایی که ‪ 47.8‬در صد ش‪11‬اخص عم‪11‬ومی را تش‪11‬کیل میده‪11‬د‪ ،‬در س‪11‬ال م‪11‬الی ‪ 1399‬ب‪11‬ه‬
‫طور اوسط به ‪ 10.0‬درصد‪ 1‬رس‪1‬یده اس‪1‬ت‪ ،‬ح‪11‬ال آنک‪1‬ه این رقم در س‪1‬ال ‪ 1398‬در ح‪11‬دود ‪ 3.79‬درص‪11‬د ثبت‬
‫گردیده است‪ .‬این افزایش ناشی از بلند رفتن اجزای فرعی این شاخص مانن‪11‬د‪ :‬غل‪11‬ه ج‪11‬ات‪ ،‬گوش‪11‬ت‪ ،‬روغن‪،‬‬
‫میوه جات خشک و تازه و سبزی جات می باشد که عامل عمده آن شیوع ویروس‪ 1‬کرون ‪1‬ا‪ 1‬و بلن‪11‬د رفتن قیمت‬
‫ها ناشی از افزایش تقاضا و افزایش عرضه می باشد‪ .‬همچن‪11‬ان ش‪11‬اخص م‪11‬واد غیرغ‪11‬ذایی بط‪11‬ور اوس‪11‬ط در‬
‫سال مالی ‪ 1398‬از ‪ 0.94‬درصد‪ 1‬به ‪ 1.38‬درصد بیشتر‪ 1‬گردیده است‪ .‬این افزایش بیشتر‪ 1‬از اجزای ف‪11‬رعی‬
‫شاخص مواد غیرغذایی از قبیل شاخص قیمت البسه‪ ،‬معالجه و ت‪11‬داوی و متفرق‪11‬ه بوج‪11‬ود‪ 1‬آم‪11‬ده ک‪11‬ه ناش‪11‬ی از‬
‫شیوع ویروس‪ 1‬کرونا بوده و سبب اف‪11‬زایش تقاض‪11‬ا ب‪11‬ه ادوی‪11‬ه ج‪11‬ات و م‪11‬واد ش‪11‬وینده گردی‪11‬ده و ش‪11‬اخص م‪11‬واد‬
‫غیرغذایی را تحت تاثیر قرار داده است‪.‬‬

‫شکل ‪3‬تغییرات نرخ تورم (تغییرات ساالنه)‬

‫نرخ تو=رم= ( تغ=ییرات س=االنه=)‬

‫فی=صدی‬
‫‪17.0‬‬
‫‪15.0‬‬
‫‪13.0‬‬
‫‪11.0‬‬
‫‪9.0‬‬
‫‪7.0‬‬
‫‪5.0‬‬ ‫‪٥٫٣٢‬‬
‫‪٤٫١٣‬‬
‫‪3.0‬‬ ‫‪٢٫٩٥‬‬
‫‪1.0‬‬
‫‪-1.0‬‬
‫‪-3.0‬‬
‫ش‪1‬اخ‪1‬ص ع‪1‬موم‪1‬ی‪1‬‬ ‫ش‪1‬اخ‪1‬ص م‪1‬واد غ‪1‬ذای‪1‬ی‪1‬‬ ‫ش‪1‬اخ‪1‬ص م‪1‬واد غ‪1‬ی‪1‬رغ‪1‬ذای‪1‬ی‪1‬‬
‫‪-5.0‬‬
‫‪-7.0‬‬
‫ع‪ 1‬می‪ 1‬س‪1‬ن‪ 1‬اس‪ 1‬س‪ 1‬ج‪ 1‬ث‪1‬و‪ 1‬ح‪ 1‬ح‪ 1‬د‪1‬ل ج‪1‬د ق‪1‬و‪ 1‬ع‪1‬ق‪ 1‬می‪ 1‬س‪1‬ن‪ 1‬اس‪ 1‬س‪ 1‬ج‪ 1‬ث‪1‬و‪ 1‬ح‪ 1‬ح‪ 1‬د‪1‬ل ج‪1‬د‬ ‫د‪1‬ل ج‪ 1‬ق‬
‫و‪ 9 1‬د‪1‬ی‪ 1‬و‪1‬س ق‪1‬رب‪ 1‬زان‪ 1‬ب‪1‬له د‪ ۹ 1‬رطا‪ 1‬و‪1‬زا ر ‪ ۹‬مل‪ 1‬و‪1‬ت‪ 1‬و‪1 ۸ 1‬ی‪ 1‬س‪ 1‬رب‪ 1‬زان‪ 1‬ب‪1‬له د‪ ۸ 1‬رطا‪ 1‬و‪1‬زا ر ‪ ۸‬مل‪ 1‬و‪1‬ت‪ 1‬و‪1 ۷ 1‬ی‪1‬‬
‫‪۹۷‬‬ ‫‪۹ ۷ ۹۸ ۹ ۹۸ ۸‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۸‬‬ ‫‪۸‬‬ ‫‪۸‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۸‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۸‬‬
‫‪۹ ۹ ۹۸ ۹ ۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۹ ۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۹ 99 99 9‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪9‬‬

‫از اینجا غرض مطالعۀ دقیقتر تغییرات تورمی‪ 1‬در کشور‪ 1،‬سیاس‪11‬ت پ‪11‬ولی معی‪11‬ار ت‪11‬ورم‪ 1‬هس‪11‬ته را ن‪11‬یز م‪11‬ورد‬
‫بررسی قرار‪ 1‬می دهد‪ .‬بر اساس این معیار‪ ،‬عوامل غیرمعمولی که می توانن‪11‬د ناش‪11‬ی از تغی‪11‬یرات فص‪11‬لی ی‪11‬ا‬
‫‪5‬‬
‫حاالت خاص دیگری باشد از شاخص بیرون ساخته می شوند تا از تاثیر گذاری آن باالی ش‪11‬اخص عم‪11‬ومی‬
‫جلوگیری‪ 1‬شود‪ .‬یکی از معیارهای مهم تورم هسته عبارت از اوسط خالصه شده ( ‪ )Trimmed Mean‬می باشد‪.‬‬
‫این معیار یک بخش مشخص (در حال حاضر ‪ )70%‬شاخص را که تغییرات نورمال‪ 1‬را نشان می ده‪11‬د در‬
‫بر می گیرد‪ .‬بر اساس این معیار‪ ،‬نرخ تورم بطور‪ 1‬اوسط از ‪ 2.88‬درص‪1‬د‪ 1‬در س‪1‬ال م‪1‬الی ‪ 1398‬ب‪1‬ه ‪4.83‬‬
‫درصد در سال مالی ‪ 1399‬افزایش نموده است‪.‬‬

‫جدول ‪2‬نرخ تورم‪ 1‬به تفکیک اجزای غذایی و غیرغذایی‬

‫اوسط سال‬
‫شاخص ها‬
‫‪1398‬‬ ‫‪1399‬‬
‫شاخص عمومی‬ ‫‪2.31‬‬ ‫‪5.60‬‬
‫شاخص مواد غذایی‬ ‫‪3.79‬‬ ‫‪10.00‬‬
‫شاخص مواد غیر غذایی‬ ‫‪0.94‬‬ ‫‪1.38‬‬
‫اوسط خالصه شده (‪)٪30‬‬ ‫‪2.88‬‬ ‫‪4.83‬‬

‫‪6‬‬
 ‫سکتور خارجی‬

‫بیالنس تادیات‪:‬‬
‫بر مبنای ارقام‪ 1‬در دسترس‪ ،‬صادرات اجن‪11‬اس و خ‪11‬دمات کش‪11‬ور در س‪11‬ال ‪ 1399‬نمای‪11‬انگر‪ 1‬ح‪11‬دود ‪ 3‬درص‪11‬د‬
‫کاهش نسبت به سال گذشته بوده است‪ .‬مجموع صادرات اجناس و خدمات کشور در سال مالی ‪ 1399‬مبل‪11‬غ‬
‫‪ 1476.3‬میلیون دالر بوده‪ ،‬در حالیکه این رقم در سال قبل مبلغ ‪ 1515.8‬میلیون دالر ثبت گردیده است‪.‬‬

‫برعالوه‪ ،‬واردات اجناس و خدمات کشور‪ 1‬در سال م‪11‬الی ‪ 1399‬در مقایس‪11‬ه ب‪11‬ا س‪11‬ال گذش‪11‬ته ش‪11‬اهد ک‪11‬اهش ‪5‬‬
‫درصدی‪ 1‬بوده‪ ،‬چنانچه مجموع ارزش واردات کشور در طی س‪1‬ال ذک‪1‬ر ش‪11‬ده ح‪1‬دود ‪ 6983.2‬میلی‪1‬ون دال‪1‬ر‬
‫نشان داده شده است‪ .‬این رقم در سال قبل ‪ 7370.8‬میلیون دالر ثبت گردیده است‪.‬‬

‫بنابرین‪ ،‬کسر بیالنس تجارت نشان دهنده کاهش ‪ 6‬درصدی‪ 1‬بوده که از مبلغ ‪ 5855‬میلی‪11‬ون دال‪11‬ر در س‪11‬ال‬
‫مالی ‪ 1398‬به مبلغ ‪ 5506.9‬میلیون دالر در سال مالی ‪ 1399‬رسیده است‪.‬‬

‫عواید اولیۀ خالص کشور در سال مالی ‪ 1399‬نظر ب‪11‬ه س‪11‬ال گذش‪11‬ته ش‪11‬اهد ‪ 38‬درص‪1‬د‪ 1‬ک‪11‬اهش ب‪11‬وده ک‪11‬ه از‬
‫‪ 306.9‬میلیون دالر به ‪ 189.1‬میلیون دالر رسیده است‪ ،‬اما عواید ثانوی‪( 1‬کمک های بالع‪11‬وض و انتق‪11‬االت‬
‫وجوه کارگران) اف‪11‬زایش ‪ 24‬درص‪11‬دی‪ 1‬را نش‪11‬ان داده و از ‪ 1756.2‬میلی‪11‬ون دال‪11‬ر در س‪11‬ال م‪11‬الی ‪ 1398‬ب‪1‬ه‬
‫‪ 2181.7‬میلیون دالر در سال ‪ 1399‬بیشتر‪ 1‬گردیده است‪.‬‬

‫در کل‪ ،‬کسر حساب جاری در سال مالی ‪ 1399‬حدود ‪ 17‬در صد کاهش را نش‪11‬ان میده‪11‬د‪ ،‬ک‪11‬ه از ‪3791.9‬‬
‫میلیون دالر امریکایی‪ 1‬در سال مالی ‪ 1398‬به ‪ 3136.1‬میلیون دالر امرکایی در سال م‪11‬الی ‪ 1399‬تغی‪11‬یر را‬
‫نشان میدهد‪.‬‬

‫جدول ‪3‬بیالنس حساب جاری به (میلیون دالر امریکایی)‪1‬‬

‫سال مالی ‪ ۱۳۹۹‬سال مالی ‪ ۱۳۹۸‬سال مالی ‪ ۱۳۹۷‬سال مالی ‪ ۱۳۹۶‬سال مالی ‪ ۱۳۹۵‬اجزاء‪ /‬دوره‬
‫بیالنس تجارت‬ ‫‪-۶۱۹۱.۵‬‬ ‫‪-۶۸۰۳.۶‬‬ ‫‪-۶۳۷۴.۴‬‬ ‫‪-۵۸۵۵.۰‬‬ ‫‪-۵۵۰۶.۹‬‬
‫صادرات اجناس و خدمات‬ ‫‪۱۱۳۶.۰‬‬ ‫‪۱۱۵۲.۹‬‬ ‫‪۱۶۰۹.۵‬‬ ‫‪۱۵۱۵.۸‬‬ ‫‪۱۴۷۶.۳‬‬
‫واردات اجناس و خدمات‬ ‫‪۷۳۲۷.۵‬‬ ‫‪۷۹۵۶.۵‬‬ ‫‪۷۹۸۳.۹‬‬ ‫‪۷۳۷۰.۸‬‬ ‫‪۶۹۸۳.۲‬‬
‫عواید اولیه‬ ‫‪۱۷۹.۶‬‬ ‫‪۲۴۸.۳‬‬ ‫‪۱۹۰.۷‬‬ ‫‪۳۰۶.۹‬‬ ‫‪۱۸۹.۱‬‬
‫عواید ثانویه‬ ‫‪۳۳۰۳.۵‬‬ ‫‪۳۰۰۰.۳‬‬ ‫‪۲۲۸۶.۸‬‬ ‫‪۱۷۵۶.۲‬‬ ‫‪۲۱۸۱.۷‬‬

‫‪7‬‬
 ‫حساب جاری‬ ‫‪-۲۷۰۸.۵‬‬ ‫‪-۳۵۵۴.۹‬‬ ‫‪-۳۸۹۶.۸‬‬ ‫‪-۳۷۹۱.۹‬‬ ‫‪-۳۱۳۶.۱‬‬

‫شکل ‪4‬حساب جاری بیالنس تادیات‬

‫‪9931‬‬ ‫‪5931‬‬
‫ال=ی‬ ‫حسا=ب جا=ری بیال=نس تا=دیا=ت طی س=ا=ل ه=ا=ی‬
‫‪0.0004‬‬
‫‪0.0003‬‬
‫‪0.0002‬‬
‫‪0.0001‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪5931 YF‬‬ ‫‪6931 YF‬‬ ‫‪7931 YF‬‬ ‫‪8931 YF‬‬ ‫‪9931 YF‬‬
‫‪0.0001-‬‬
‫‪0.0002-‬‬
‫‪0.0003-‬‬
‫‪0.0004-‬‬
‫‪0.0005-‬‬
‫‪0.0006-‬‬
‫‪0.0007-‬‬

‫بیالنس تجا‪1‬رت‪1‬‬ ‫عواید اولیه‪1‬‬ ‫عواید ثانویه‪1‬‬ ‫حسا‪1‬ب‪ 1‬جا‪1‬ری‪1‬‬

‫منبع‪ :‬آمریت عمومی سیاست پولی‪ ،‬دافغانستان بانک‬

‫بیالنس حسابات سرمایوی و مالی‪:‬‬

‫حساب سرمایوی بیالنس تادی‪11‬ات کش‪11‬ور نش‪11‬ان دهن‪11‬ده مبل‪11‬غ ‪ 752.4‬میلی‪11‬ون دال‪11‬ر امریک‪11‬ایی‪ 1‬طی س‪11‬ال م‪11‬الی‬
‫‪ 1399‬بوده‪ ،‬در حالیک‪11‬ه این رقم‪ 1‬در س‪11‬ال قب‪11‬ل مبل‪11‬غ ‪ 1193.9‬میلی‪11‬ون دال‪11‬ر امریک‪11‬ایی ثبت گردی‪11‬ده ک‪11‬ه ‪37‬‬
‫درصد کاهش را نشان میدهد‪ .‬این کاهش اساسا ً از ناحیه کاهش در انتقاالت سرمایوی می باشد‪.‬‬

‫ارزش خالص سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال ‪ 1399‬نشان دهنده افزایش ‪ 732‬در ص‪11‬دی‪ 1‬ب‪11‬وده ک‪11‬ه‬
‫از ‪ 2.9‬میلیون دال‪11‬ر در س‪11‬ال ‪ 1398‬ب‪11‬ه ‪ 24.3‬میلیون دال‪11‬ر در س‪11‬ال ‪ 1399‬بیش‪11‬تر گردی‪11‬ده اس‪11‬ت‪ .‬ب‪11‬ه همین‬
‫ترتیب‪ ،‬سرمایه گذاری غیر مستقیم (سرمایه گذاریی در اسناد قرضه) از ‪ -14.6‬میلیون دالر امریک‪11‬ایی‪ 1‬در‬
‫سال ‪ 1398‬به ‪ 63.2‬ملیون دالر امریکایی در سال ‪ 1399‬افزایش نموده است‪.‬‬

‫جدول ‪4‬بیالنس حساب سرمایوی‪ 1‬و مالی به (میلیون دالر امریکایی)‬

‫سال مالی ‪ ۱۳۹۸‬سال مالی ‪ ۱۳۹۷‬سال مالی ‪ ۱۳۹۶‬سال مالی ‪ ۱۳۹۵‬اجزاء‪ /‬دوره‬ ‫سال مالی ‪۱۳۹۹‬‬
‫حساب سرمایه‬ ‫‪۱۲۹۲.۸‬‬ ‫‪۱۳۰۵.۷‬‬ ‫‪۱۳۱۴.۴‬‬ ‫‪۱۱۹۳.۹‬‬ ‫‪۷۵۲.۴‬‬
‫حساب مالی‬ ‫‪۶۹۲.۷‬‬ ‫‪۴۷۲.۵‬‬ ‫‪۵۲۰.۳‬‬ ‫‪۶۰.۱‬‬ ‫‪۵۸۳.۸‬‬
‫سرمایه گذاری مستقیم‬ ‫‪-۷۹.۶‬‬ ‫‪-۴۰.۳‬‬ ‫‪-۸۰.۶‬‬ ‫‪۲.۹‬‬ ‫‪۲۴.۳‬‬

‫‪8‬‬
 ‫سرمایه گذاری غیر‬
‫‪۹۹.۵‬‬ ‫‪-۲۹.۶‬‬ ‫‪۱۴۲.۷‬‬ ‫‪-۱۴.۶‬‬ ‫‪۶۳.۲‬‬
‫مستقیم‬
‫سایر سرمایه گذاری ها‬ ‫‪۳۰.۰‬‬ ‫‪-۵۰.۱‬‬ ‫‪۲۵۴.۱‬‬ ‫‪-۲۹.۰‬‬ ‫‪-۳۳۴.۲‬‬
‫ذخیره دارایی‬ ‫‪۶۴۲.۶‬‬ ‫‪۵۹۲.۴‬‬ ‫‪۲۰۴.۰‬‬ ‫‪۱۰۰.۷‬‬ ‫‪۸۳۰.۲‬‬

‫منبع‪ :‬آمریت عمومی سیاست پولی‪ ،‬دافغانستان بانک‬

‫‪9‬‬
 ‫تحوالت سکتور پولی‬

‫نقدینگی (پایۀ پولی و پول در دوران)‪:‬‬

‫رش‪1‬د پای‪11‬ۀ پ‪1‬ولی‪ 1‬ب‪1‬رای س‪11‬ال م‪11‬الی‪ 1399‬در ح‪11‬دود ‪12.2‬درص‪1‬د‪ 1‬تع‪1‬یین گردی‪11‬ده ب‪1‬ود ک‪1‬ه خوش‪11‬بختانه‬
‫دافغانستان بانک توانسته است با استفاده از ابزار های مؤثر پولی خویش هدف تعیین شده را موفقان‪11‬ه بدس‪11‬ت‬
‫آورد‪ .‬طوریکه مق‪11‬دار واقعیپای‪11‬ۀ پ‪11‬ولی در اخ‪11‬یر س‪11‬ال م‪11‬الی ‪ 1399‬در ح‪11‬دود ‪ 352.3‬میلی‪11‬ارد‪ 1‬افغ‪11‬انی ثبت‬
‫گردیده است که در حدود ‪ 8.61‬میلیارد‪ 1‬افغانی پائینتر از سقف تعیین شده قرار دارد‪.‬‬

‫به همین منوال‪ ،‬رشد پول در دوران‪ 2‬برای سال مالی ‪ ۱۳۹۹‬در حد ‪ 14.7‬درصد هدف تعیین گردیده بود‬
‫که الی اخیر سالی مالی ‪ 1399‬در حدود ‪ 13.11‬درصد رشد داشته است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬مقدار واقعی پول‬
‫در دوران در اخیر سال مالی‪ 1399‬در ح‪11‬دود‪ 293.3 1‬میلی‪11‬ارد افغ‪11‬انی گ‪11‬زارش ش‪11‬ده اس‪11‬ت ک‪11‬ه ب‪11‬ه م‪11‬یزان‬
‫‪ 4.13‬میلیارد افغانی کمتر از هدف تعیین شده می باشد‪ .‬با توجه ب‪11‬ه تحق‪11‬ق اه‪11‬داف تع‪11‬یین ش‪11‬ده ب‪11‬رای‬
‫پایۀ پولی و پول در دوران‪ ،‬میتوان نتیجه گرفت که تطبیق سیاست های پولی در کنترول نقدینگی م‪11‬ؤثر‪1‬‬
‫بوده است‪.‬‬

‫شکل ‪5‬رشد پایه پولی و پول در دوران‬

‫‪9931‬‬ ‫رش=د پا=یه= پولی و پول در دوران= در س=ال م=ال=ی‬ ‫‪27.768063‬‬

‫‪00.000073‬‬

‫‪00.000053‬‬ ‫‪812372099.552253‬‬

‫‪00.000033‬‬
‫میلیون افغانی‬

‫‪00.000013‬‬ ‫‪34.474792‬‬
‫‪00.000092‬‬
‫‪49290083.143392‬‬
‫‪00.000072‬‬

‫‪00.000052‬‬
‫‪1۰1۸1۳1۹1۳1۱‬‬ ‫‪1۸1۱1۹1۳1۱‬ق‪1۸‬و‪1‬س‪1‬‬ ‫‪ 1۹1۷1۳1۱‬د‪11۹‬لو‪1‬‬ ‫‪ 1۴1۹1۲1۹1۳1۱‬ح‪1‬مل‪1‬‬ ‫‪1۰1۹1۱1۹1۳1۱‬ث‪1‬و‪1‬ر‬ ‫‪1۲۹1۹1۳1۱‬س‪11۷‬رطا‪1‬ن‪1‬‬ ‫‪1۳1۹۱1۹1۳1۱‬اسد‪1‬‬ ‫‪ 1۹۱1۳1۱‬م‪1۹‬ی‪1‬زان‪1‬‬ ‫قو‪1‬س‪1‬‬

‫پو‪1‬ل در دورا‪1‬ن‬ ‫فیصد)‬

‫‪17.411‬‬ ‫هدف تعیین شده پو‪1‬ل در دو‪1‬را‪1‬ن (‬ ‫پایه پو‪1‬ل‪1‬ی‬
‫فیصد)‬
‫‪12.211‬‬ ‫هدف تعیین شده‪ 1‬پایه پول‪1‬ی‪( 1‬‬

‫منبع‪ :‬آمریت عمومی سیاست پولی‪ ،‬د افغانستان‪ 1‬بانک‬

‫‪1‬‬
‫‪. Reserve Money‬‬
‫‪2‬‬
‫‪. Currency in Circulation‬‬

‫‪10‬‬
 ‫سطح ذخایر خالص بین المللی د افغانستان بانک‪:‬‬
‫ذخایر خالص بین المللی واقعی‪ 1‬کشور در ختم سال مالی‪ 1399‬در حدود‪ 8,399.20 1‬میلیون دالر ارق‪11‬ام ش‪11‬ده‬
‫است‪ ،‬در حالیکه سطح تع‪1‬یین ش‪11‬ده ب‪11‬رای این رقم ‪ 7,819‬میلی‪1‬ون دال‪1‬ر ب‪11‬وده اس‪1‬ت‪ .‬ب‪1‬ه بی‪1‬ان دیگ‪11‬ر‪ ،‬ذخ‪11‬ایر‬
‫خالص بین المللی افغانستان‪ 1‬به مقدار ‪ 580.20‬میلیون دالر اضافهتر از هدف تعیین شده می‌باشد‪1.‬‬

‫شکل ‪6‬ذخایر خالص ارزی افغانستان‬

‫‪۹۹۳۱‬‬ ‫ذخا=یر خا=ل=ص بین= ال=م=لل=ی در سا=ل م=ا=لی‬

‫‪٠٠1٥٨‬‬
‫‪02.9938‬‬
‫‪٠٠1٤٨‬‬
‫‪٠٠٣٨‬‬
‫‪٠٠٢٨‬‬
‫میلیو‪1‬ن دا‪1‬لر‬

‫‪٠٠١٨‬‬
‫‪00.4997‬‬
‫‪٠٠٠٨‬‬
‫‪٠٠٩٧‬‬
‫‪00.9187‬‬
‫‪٠٠٨٧‬‬
‫‪٠٠٧٧‬‬
‫‪٠٠1٦٧‬‬
‫ح‪1‬و‬

‫ج‪1‬‬
‫ج‪1‬‬
‫ج‪ 1‬ا‪1‬ن‪1‬‬
‫س‪1 1‬‬
‫س‪1‬‬

‫س‪1‬ن‪1‬‬
‫س‪1‬ن‪1‬‬

‫ق‪1‬و‪1‬‬
‫ق‪1‬و‪1‬‬
‫قو‪1‬‬
‫می‪1‬‬
‫می‪1‬‬

‫ع‪1‬ق‬
‫د‪1‬لو‪1‬‬
‫د‪1‬لو‪1‬‬
‫د‪1‬لو‪1‬‬
‫قو‪1‬‬
‫ج‪1‬‬
‫ج‪1‬‬

‫ح‪1‬و‬
‫ح‪1‬‬
‫ح‪1‬‬
‫ح‪1‬مل‪1۴1۹1۲ 1۱ 1‬‬

‫م‬

‫ع‬
‫ث‪1‬‬
‫ث‪1‬‬

‫ا‬
‫ا‬
‫ا‬
‫س‬
‫س‪1‬د‪1‬‬
‫س‪1‬د‪1‬‬
‫و‪1‬ر‬
‫و‪1‬ر‬

‫‪ 1‬قر‬
‫ی‪1‬زا‬
‫‪1‬‬
‫رط‬
‫رطا‪1‬ن ‪1۵1۹۱ 1۳1۱‬‬
‫د‪1‬ی‬
‫د‪1‬ی‬

‫و‪1‬زا‬
‫و‪1‬زا‬
‫و‪1‬زا‬
‫مل‪1‬‬
‫مل‪1‬‬

‫زان‪1‬‬
‫زان‪1‬‬

‫س‬
‫س‬
‫د‬
‫س‬

‫س‬
‫‪1‬ت‪1‬‬

‫رب‪1‬‬
‫‪1‬ت‪1‬‬

‫ب‪1‬له‬
‫ب‪1‬له‬
‫‪1‬‬

‫ب‬
‫‪1‬‬ ‫ن‬

‫‪1‬‬
‫‪1۹1۹ 1۱‬‬

‫‪1۷1۹۲ 1۳1۱‬‬
‫‪1۹1۹۸ 1۳1۱‬‬
‫‪1۸1۸1۱ 1۱‬‬
‫‪1۰1۸1۳ 1۱‬‬
‫‪1۲1۸1۱ 1۱‬‬

‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬

‫‪1۳1۹۱ 1۱‬‬
‫‪1۵1۹۲ 1۱‬‬
‫‪1۱‬‬
‫‪1۹1۹1۲ 1۱‬‬
‫‪1۰1۹1۱ ۹1۳1۱‬‬

‫‪۱‬‬
‫‪1۹1۹۱ ۱‬‬
‫‪1۷1۹1۱ 1۱‬‬
‫‪1۶1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۲1۸1۱ 1۱‬‬
‫‪1۴1۸1۲ 1۱‬‬
‫‪1۱‬‬

‫‪1۳1۹۱ 1۳1۱‬‬
‫‪1۵1۹۲ 1۳1۱‬‬
‫‪1۹1۹۷ 1۱‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1۴1۸1۲ 1۱‬‬
‫‪1۹1۹ 1۱‬‬
‫‪1۹1۹1۱ 1۱‬‬
‫‪1۱1۹1۳ 1۱‬‬
‫‪1۱‬‬

‫‪1۹1۹۱ 1۳1۱‬‬
‫‪1۱‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬

‫‪۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۵1۳‬‬

‫‪1۹1۹۳‬‬
‫‪1۹‬‬
‫‪1۹‬‬
‫‪1۲1۹1۱‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۸1۹‬‬

‫‪1۲1۹1۲ 1۱‬‬
‫‪1۱‬‬

‫‪1۹1۳‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۷1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬

‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۹۱‬‬
‫‪1۹1۳‬‬
‫‪1۹1۳‬‬

‫‪1۹‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1۰1۸1۳‬‬

‫‪1۰1۹۲‬‬ ‫ذخایر بین ا‪1‬لمل‪1‬لی‬ ‫‪1911.1)-‬‬

‫‪2‬‬ ‫هدف تعیین شده‪( 1‬‬

‫منبع‪ :‬آمریت عمومی سیاست پولی‪ ،‬د افغانستان بانک‬

‫جدول ‪5‬شاخص های مهم سکتور‪ 1‬پولی‬

‫واحد سنجش‬ ‫آخر سال مالی ‪1399‬‬ ‫شاخص های مهم سکتور پولی‬
‫‪1‬‬
‫میلیون افغانی‬ ‫‪٣٥٢٢٥٥.٩٩‬‬ ‫پایه پولی‬
‫‪2‬‬
‫میلیون افغانی‬ ‫‪٢٩٣٣٤١.٣٨‬‬ ‫پول در دوران‬
‫‪3‬‬
‫میلیون دالر امریکایی‬ ‫‪٨٣٩٩.٢٠‬‬ ‫ذخایر خالص بین المللی‬
‫‪4‬‬
‫مجموع فروش دالر از طریق پروسه لیالم‬
‫میلیون دالر امریکایی‬ ‫‪٥٤٣.٤٨‬‬
‫مجموع فروش دالر به شرکت برشنا از طریق بانک‬ ‫‪5‬‬
‫میلیون دالر امریکایی‬ ‫‪٢٥٤.٠٠‬‬ ‫های تجارتی‬

‫نرخ مبادلۀ افغانی در مقابل دالر امریکایی‪:‬‬

‫د افغانستان بانک از رژیم نرخ مبادلۀ متحول مدیریت شده‪ 3‬پیروی‪ 1‬می‌نماید که تحت این رژیم نرخ مبادله‬
‫بر اساس عرضه و تقاضا در بازار پول تعیین می‌گردد‪ .‬چنانچه هویدا است‪ ،‬افغانستان از سال های متمادی‬
‫‪3‬‬
‫‪. Managed Floating Exchange Rate‬‬

‫‪11‬‬
 ‫بدینسو به کسر بیالنس تجارت مواجه بوده که اکثراً پرداخت برای کاال ه‪11‬ا و خ‪11‬دمات وارداتی‪ 1‬ب‪11‬ه‬
‫اسعار صورت‪ 1‬میگیرد‪ .‬بدین ملحوظ‪ 1‬ارزش افغانی‪ 1‬در مارکیت اسعاری معموالً زیر فشار قرار میگیرد که‬
‫یکی از عوامل مهم کاهش ارزش افغانی در مقابل اسعار می باشد‪.‬‬
‫نرخ افغانی‪ 1‬در اخیر سال مالی‪ 1399‬در مقابل دالر امریکایی‪ 77.11‬بود که در مقایس‪11‬ه ب‪11‬ا حین دورۀ س‪11‬ال‬
‫مالی گذشته ‪ 1.69‬در صد افزایش ارزش داشته است‪ .‬همچنان‪ ،‬نرخ افغانی در مقابل پوند و یورو به ترتیب‬
‫‪1.06‬و ‪ 7.28‬درصد‪ 1‬کاهش ارزش را تجربه نموده است‪.‬‬
‫شکل ‪7‬نرخ مبادله افغانی در برابر دالر امریکایی‬

‫‪۹۹۳۱‬‬ ‫نرخ م=با=دل=ه= افغا=نی در م=قا=بل دال=ر آم=ریک=ا=ئی در س=ا=ل م=ا=ل=ی‬

‫‪97‬‬

‫‪87‬‬

‫‪77‬‬ ‫‪11.77‬‬

‫‪67‬‬

‫‪67‬‬

‫‪57‬‬

‫‪47‬‬

‫منبع‪ :‬آمریت عمومی سیاست پولی‪ ،‬د افغانستان بانک‬

‫عوامل عمدهای چون کسر بیالنس تجارت‪ ،‬اسعاری‪ 1‬بودن اقتصاد‪ 1،‬فرار سرمایه و چالش های امنیتی باعث‬
‫میگردد تا ارزش افغانی‪ 1‬در مقابل اسعار تحت فشار قرار‪ 1‬گیرد‪.‬‬

‫اقدامات د افغانستان بانک در عرصۀ تطبیق سیاست پولی‪:‬‬

‫یکی از اهداف عمدۀ د افغانستان بانک عبارت از ثبات قیمت های داخلی میباشد‪ .‬بان‪1‬ک مرک‪1‬زی ب‪1‬ا پ‪1‬یروی‬
‫از رژیم‪ 1‬متحول مدیریت شده تالش می کن‪11‬د ت‪11‬ا از نوس‪1‬انات ش‪11‬دید ن‪1‬رخ مبادل‪1‬ه جلوگ‪1‬یری‪ 1‬کن‪1‬د‪ .‬ن‪1‬رخ مبادل‪1‬ه‬
‫افغانی از عواملی همچون کسر بیالنس تجارت‪ ،‬اسعاری‪ 1‬بودن اقتصاد‪ 1،‬فرار سرمایه و چ‪11‬الش ه‪11‬ای امنی‪11‬تی‬
‫متأثر می باشد‪ .‬از اینرو‪ ،‬ارزش پ‪11‬ول افغ‪11‬انی معم‪11‬والً‪ 1‬دس‪11‬تخوش نوس‪11‬انات ق‪11‬رار‪ 1‬می گ‪11‬یرد‪ .‬بان‪11‬ک مرک‪11‬زی‪1‬‬
‫جهت مهار نوسانات ارزش پول افغانی از اب‪11‬زار پ‪11‬ولی عملی‪11‬ات ب‪11‬ازار آزاد (لیالم اس‪11‬عار و مناقص‪11‬ه اوراق‬
‫بهادار) استفاده بعمل می آورد‪ .‬د افغانستان بانک در سال مالی ‪ 1399‬با استفاده از لیالم اس‪11‬عار جمع‪1‬ا ً مبل‪11‬غ‬
‫‪ 2127.41‬میلیون دالر امریکایی‪ 1‬را از طریق‪ 1‬لیالم اسعار بف‪11‬روش رس‪11‬انیده و در ب‪11‬دل آن ‪ 163.42‬میلی‪11‬ارد‪1‬‬
‫افغ‪11‬انی را از ب‪11‬ازار جم‪11‬ع آوری‪ 1‬نم‪11‬وده اس‪11‬ت‪ .‬در عین ح‪11‬ال‪ ،‬د افغانس‪11‬تان بان‪11‬ک مبل‪11‬غ ‪ 254‬میلی‪11‬ون دال‪11‬ر‬

‫‪12‬‬
 ‫آمریکایی را از طریق‪ 1‬بانک های تجارتی‪ 1‬به شرکت برشنا جهت صرفیه برق وارداتی بف‪11‬روش رس‪11‬انیده و‬
‫در مقابل ‪ 19.5‬میلیارد افغ‪11‬انی را از ب‪11‬ازار جم‪11‬ع آوری‪ 1‬نم‪11‬وده اس‪11‬ت‪ .‬همچن‪11‬ان بان‪11‬ک مرک‪11‬زی‪ 1‬جهت مه‪11‬ار‬
‫نقدینگی در سال مالی ‪ 1399‬به ارزش ‪ 194.7‬میلیارد افغ‪11‬انی اوراق‪ 1‬به‪11‬ادار ب‪11‬ه ف‪11‬روش رس‪11‬انیده است ک‪11‬ه‬
‫مانده این اوراق به ‪ 46.4‬میلیارد افغانی بالغ می گردد‪.‬‬

‫تحوالت سکتور مالی‬

‫سکتور مالی دیپارتمنت سیاست پولی جهت دریافت‪ 1‬معلومات و ارقام‪ 1‬مالی کشور‪ 1‬از جمله (بودجه‪ ،‬عای‪11‬دات‬
‫و مصارف)‪ 1‬طبق یک برنام‪11‬ه منظم ب‪11‬ا وزارت مح‪11‬ترم‪ 1‬مالی‪11‬ه ( ریاس‪11‬ت بودج‪11‬ه‪ ،‬ریاس‪11‬ت خ‪11‬زاین و ریاس‪11‬ت‬
‫پالیسی مالی) برای دریافت دالیل افزایش و کاهش و همچنان تغیرات در کمک های خ‪11‬ارجی‪ 1‬و جم‪11‬ع آوری‬
‫معلومات و ارقام‪ 1‬به تمام مسولین عالی رتبه طی جلس‪11‬ات جدگان‪11‬ه در تم‪11‬اس میباش‪11‬د‪ .‬س‪11‬کتور م‪11‬الی سیاس‪11‬ت‬
‫پولی و ریاستهای مختلف وزارت محترم‪ 1‬مالیه برای عملی سازی برنامه های مختلف طی جلس‪11‬ات جداگان‪11‬ه‬
‫با مدیران بخش های مختلف از جمله (بودجه‪ ،‬عایدات و مصارف) برای شریک ساختن معلوم‪11‬ات و ارق‪11‬ام‬
‫مورد ضرورت‪ 1‬وزارت محترم مالیه با در نظرداشت‪ 1‬محرمیت اسناد در رابطه با چگونگی ش‪11‬اخص ه‪11‬ای‬
‫این بخش برای بهبود و رشد سکتور مالی همکاری نزدیک با همدیگر دارند‪.‬‬

‫گراف ذیل مقایسه مجموع عواید‪ ،‬مصارف و کمک های خارجی سال های م‪11‬الی ‪ 1399‬و ‪ 1398‬را نش‪11‬ان‬
‫میدهد که ارقام‪ 1‬آن به میلیارد افغانی‪ 1‬می باشد‪.‬‬

‫شکل ‪8‬مجموع عواید‪ ،‬مصارف و کمک های خارجی‬

‫م=جم=وع= ع=واید‪ ،‬م=صا=رف و ک=م=ک ه=ا=ی خا=رجی‬

‫‪08.004‬‬ ‫‪40.214‬‬ ‫‪48.334‬‬

‫‪00.054‬‬
‫‪00.004‬‬ ‫‪73.393‬‬
‫‪00.053‬‬
‫‪00.003‬‬
‫‪00.052‬‬ ‫‪83.291‬‬ ‫‪86.912‬‬
‫‪00.002‬‬
‫‪00.051‬‬
‫‪00.001‬‬
‫‪00.05‬‬
‫‪00.0‬‬
‫‪8931‬‬ ‫سا‪1‬ل م‪1‬الی‬
‫‪9931‬‬ ‫سا‪1‬ل م‪1‬الی‬

‫مجمو‪1‬ع عو‪1‬اید به شمو‪1‬ل‪ 1‬کمک های خارجی‬ ‫مجمو‪1‬ع مصارف‬ ‫مجمو‪1‬ع کمک های خارجی‬

‫بر عالوه‪ ،‬طبق پالن کاری ساالنه آمریت سیاست پ‪11‬ولی‪ ،‬س‪11‬کتور‪ 1‬م‪11‬الی ب‪11‬ه حیث نماین‪11‬ده وی‪11‬ژه ب‪11‬رای عملی‬
‫س‪11‬ازی‪ 1‬برنام‪11‬ه ه‪11‬ای )‪ Public Private Partnership (PPP‬مش‪11‬ارکت عام‪11‬ه و خصوص‪11‬ی ب‪11‬ه حیث عض‪11‬و ب‪11‬ورد‪1‬‬
‫مشورتی‪ 1‬مشارکت عامه این ریاست س‪11‬هیم می باش‪11‬د‪ .‬همچن‪11‬ان‪ ،‬این بخش در برنام‪11‬ه ‪State Building Contract‬‬

‫‪13‬‬
‫)‪ (SBC‬قرارداد بازسازی دولت وزارت محترم مالیه که از سال ‪ ۱۳۹۶‬آغاز گردیده طبق قوانین و مق‪11‬رارت‬
‫اتحادیه اروپا سهیم است که ب‪11‬ه اس‪11‬اس ق‪11‬رار‪ 1‬داد م‪11‬ذکور‪ 1‬روی ی‪11‬ک سلس‪11‬له اص‪11‬الحات در بخش‪11‬های‪ 1‬پالیس‪11‬ی‬
‫عامه‪ ،‬چارچوب اقتصاد‪ 1‬بزرگ‪ ،‬مدیرت مالی عام‪11‬ه موافق‪11‬ه ص‪11‬ورت‪ 1‬گرفت‪11‬ه و ج‪11‬انب اتحادی‪11‬ه اروپ‪11‬ا کم‪11‬ک‬
‫اختیاری ‪ ۲۰۰‬میلیون یورو را به جانب افغانستان در مقابل این اصالحات ارایه مینمای‪11‬د‪ .‬دافغانس‪11‬تان بان‪11‬ک‬
‫منحیث نمایده وی‪1‬ژه ب‪1‬رای برنامه‪1‬ای‪ 1‬ف‪1‬وق ال‪1‬ذکر در رابط‪1‬ه ب‪1‬ا ف‪1‬راهم س‪1‬ازی راپوره‪1‬ای جداگان‪1‬ه پ‪1‬یرامون‬
‫شاخص های اقتصادی‪ 1‬سهم کلیدی داشته و با در نظر داشت مح‪11‬رمیت اس‪11‬ناد و حس‪11‬ب ض‪11‬رورت معلوم‪11‬ات‬
‫اتی الذکر را که از طرف سکتور مالی آم‪11‬ریت عم‪11‬ومی مح‪11‬ترم‪ 1‬سیاس‪11‬ت پ‪11‬ولی جم‪11‬ع آوری‪ ،‬تهی‪11‬ه و ت‪11‬رتیب‬
‫میگردد به ایشان فراهم مینماید‪ 1‬تا قرارداد‪ 1‬فوق الذکر طبق پالن وزارت مالی‪1‬ه جمه‪11‬وری‪ 1‬اس‪1‬المی افغانس‪11‬تان‬
‫به وقت معینه و به صورت دقیق عملی و ادامه یابد‪.‬‬

‫سکتور مالی دیپارتمنت سیاست پولی طبق پالن کاری ساالنه ‪ ۱۳۹9‬توانسته تا آمار مربوط به متحول های‬
‫سکتور مالی را بشکل ماهوار‪ ،‬ربعوار و ساالنه جمع آوری و نشریه ه‪11‬ای ربع‪11‬وار و س‪11‬االنه احص‪11‬ائیوی‪( 1‬‬
‫‪ )Bulletin‬را تریتب نماید‪ .‬همچنان گزارش های اقتصادی‪ 1‬ماهوار را به هیأت محترم عامل د افغانستان بانک‬
‫پیشکش نموده و آمار دقی‪11‬ق س‪11‬کتور م‪11‬الی (بودج‪11‬ه‪ ،‬عای‪11‬دات و مص‪1‬ارف) دولت را ب‪11‬رای برنام‪1‬ه ( ‪Financial‬‬
‫‪ )Programming & Policies‬دافغانستان بانک ارایه نماید‪.‬‬

‫با وجود‪ 1‬چالش های موجود‪ 1،‬جمع آوری عواید داخلی در سال مالی ‪ 1399‬مجموع‪1‬ا ً مبل‪11‬غ ‪ 173.68‬میلی‪11‬ارد‪1‬‬
‫افغانی بوده است که در مقایسه با عوای‪11‬د جم‪11‬ع آوری‪ 1‬ش‪11‬دهء س‪11‬ال م‪11‬الی ‪ 1398‬ک‪1‬ه ‪ 208.41‬ملی‪11‬ارد افغ‪11‬انی‪1‬‬
‫بوده‪ ،‬حدود ‪ 16‬درصد‪ 1‬کاهش را نشان میدهد‪.‬‬

‫جدول ‪ 6‬وضعیت بودجه در سال مالی ‪1399‬‬

‫بودجه تحقق یافته ختم سال ‪1399‬‬ ‫بودجه منظور شده ‪1399‬‬ ‫‪ ‬‬
‫میلیارد افغانی‬ ‫میلیارد افغانی‬ ‫‪ ‬‬
‫‪433.83‬‬ ‫‪453.8‬‬ ‫مجموع بودجه اصلی‬
‫‪273.51‬‬ ‫‪298.27‬‬ ‫بودجه عادی‬
‫‪160.32‬‬ ‫‪155.61‬‬ ‫بودجه انکشافی‬
‫‪393.36‬‬ ‫‪402.56‬‬ ‫مجموع عایدات‬
‫‪173.68‬‬ ‫‪177.81‬‬ ‫عواید داخلی‬
‫‪219.68‬‬ ‫‪224.75‬‬ ‫کمک های خارجی‬

‫‪14‬‬
 ‫شکل ‪ 9‬وضعیت بودجه در سال مالی ‪1399‬‬

‫‪19191311‬‬ ‫وض‪1‬عی‪1‬ت‪ 1‬ب‪1‬ودجه ملی در سال‪ 1‬مالی‬

‫‪005‬‬
‫‪054‬‬
‫‪004‬‬
‫‪053‬‬
‫‪003‬‬
‫‪052‬‬
‫‪002‬‬
‫‪051‬‬
‫‪001‬‬
‫‪05‬‬
‫‪0‬‬
‫بو‪1‬دجه ملی‬ ‫بو‪1‬دجه عادی‬ ‫بو‪1‬دجه ا‪1‬نک‪1‬شافی‬ ‫عو‪1‬اید دا‪1‬خل‪1‬ی‬ ‫کمک های خارجی‬

‫پیشبینی‬ ‫تحقق‪ 1‬یافته‬

‫وضعیت بودجه در سال مالی ‪:1400‬‬

‫جدول ‪ 7‬پیش بینی بودجه ملی سال مالی ‪1400‬‬

‫پیشبینی بودجه سال مالی ‪ 1400‬ارقام به میلیارد افغانی‪1‬‬
‫‪473.04‬‬ ‫بودجه ملی‬
‫‪311.40‬‬ ‫بودجه عادی‬
‫‪161.63‬‬ ‫بودجه انکشافی‪1‬‬
‫‪216.50‬‬ ‫عواید داخلی‬
‫‪218.94‬‬ ‫کمک های خارجی‬

‫‪15‬‬