UÇM 501 AERODİNAMİK

DERS NOTLARI

1
 BÖLÜM-3: VİSKOZ OLMAYAN SIKIŞTIRILAMAZ AKIŞIN
ESASLARI
Zor bir konu olan teorik akışkanlar dinamiği viskoz akışkanlar ve daha kolay olan sürtünmesiz
veya mükemmel akışkanlar olarak ikiye ayrılmıştır. Sürtünmesiz akışkan doğada yoktur, ancak
viskoz veya doğal akışkanlar için yaklaşık olarak geçerli olabilecek temel yasa ve ilkelerin
araştırılmasını kolaylaştırmak için matematikçiler tarafından varsayılır.
Albert F. Zahm, 1912
(Professor of aeronautics, and developer of the first aeronautical laboratory in a U.S. university,
The Catholic University of America)
3.1. GİRİŞ

3.2. BERNOULLI DENKLEMİ

Momentum denkleminin x bileşenini göz önüne alalım.

2
Bu denklem viskoz olmayan ve bünyesel kuvvet olmayan akışkan için aşağıdaki formu alır.

Her tarafı dx ile çarparsak,

Akım çizgisi tanımından,

Bu tanımları denklem 3.3’e uygularsak,

3
Bir-boyutlu Euler denklemi;

Sıkıştırılamaz akım halinde 𝜌 = 𝑠𝑎𝑏𝑖𝑡 olup bir akım çizgisi boyunca 1 ve 2 noktaları arasında
integral alınarak

Denklem çıkartılırken akımın dönümlü olup olmadığına bakılmamıştır. Bu bakımdan denklem,

dönümlü ve dönümsüz akımların her ikisi için de geçerlidir. Ancak dönümlü akımda farklı akım
çizgileri üzerinde denklemin sağındaki sabitin değeri farklı olacaktır.

Bernoulli denkleminin fiziksel anlamı; hız arttıkça basınç azalır, hız azaldıkça basınç artar.

4
Bernoulli denklemi momentum denkleminden çıkartılmıştır. Dolayısıyla Newton‘un ikinci
kanununun, bünye kuvvetlerinin olmadığı, viskoz olmayan, sıkıştırılamaz akımlar için
uygulamasıdır.
Ancak; Denklemin birim hacim basına enerji boyutunda olduğu görülmektedir. Bu bakımdan,
sıkıştırılamaz akımda mekanik enerji için yazılmış bir bağıntı olup, basınç kuvvetlerinin
akışkan üzerinde yaptığı isin kinetik enerjiye eşit olduğunu göstermektedir. Bernoulli denklemi
genel enerji denkleminden de elde edilebilir.
Viskoz olmayan, sıkıştırılamaz akımların analizi için enerji denklemi gerekli olmayıp süreklilik
ve momentum denklemleri yeterlidir.
Viskoz olmayan, sıkıştırılamaz akıştaki çoğu problemi çözme stratejisi aşağıdaki gibidir:
1. Hız alanını temel denklemlerden elde ediniz. Bu denklemler, viskoz olmayan,
sıkıştırılamaz bir akış için uygundur.
2. Hız alanı bilindiğinde, Bernoulli denkleminden ilgili basınç alanını elde edin.
Örnek 1:
Deniz seviyesinde standart atmosfer koşullarında 50 m/s hızındaki serbest akımda yer alan bir
kanat profilinin üzerindeki bir noktada basınç 0.9×105 N/m2 olarak verilmiştir. Bu noktadaki
hızı hesaplayınız.

Örnek 2:
Havanın yoğunluğunun 1.225 kg/m3 olduğu deniz seviyesindeki standart koşullarda, viskoz
olmayan sıkıştırılamaz akımın bir akım çizgisi üzerindeki bir noktada basınç 1.01 × 105 N/m²,
hız 3 m/s ‘dir. Akım çizgisinin bir başka noktasındaki hız 57 m/s olduğuna göre bu noktadaki
basıncı hesaplayınız. Bu noktalar arasında basıncın oransal değişimini hızdaki değişimle
kıyaslayınız.

5
3.3. BİR KANALDA SIKIŞTIRILAMAZ AKIŞ: VENTURI VE DÜŞÜK HIZLI
RÜZGAR TÜNELİ

Tüm akış alanı değişkenlerinin sadece x'in fonksiyonu olduğu varsayılan bu akış, yani A = A(x),
V = V(x), p = p(x), vb, sanki-bir boyutlu akış olarak adlandırılır.
Süreklilik denklemi;

6
Sürekli akışta;

Kanal içindeki akım için uygulanarak;

Duvarlar boyunca akış hızı duvara teğettir. Tanımı gereği dS duvara diktir. Duvar boyunca
V.dS=0 ve duvar yüzeyi üzerindeki integral sıfırdır;

7
8
9
Örnek 3:
Boyun alanının giriş alanına oranı 0.8 olan bir venturi deniz seviyesindeki standart atmosfer koşullarında
yer almaktadır. Giriş ve boyun kesitleri arasındaki basınçların farkı 335 N/m² olduğuna göre giriş
kesitindeki hızı hesaplayınız.

Örnek 4:
Deniz seviyesinde standart koşullarda yer alan düşük-hızlı rüzgâr tünelinin kolektörünün daralma oranı
12/1 dir. Deney odasındaki hızın 50 m/s olması halinde kolektör giriş kesimi ve deney odası duvarından
alınan basınçlar arasındaki farkın kaç mm HgS olacağını hesaplayınız.

Örnek 5:
Kolektör daralma oranı 12/1 olan bir rüzgâr tünelinde, maksimum tasıma katsayısı 1.3 ve kanat üst-
görünüm alanı 0.6 m² olan bir uçak modeline etkiyen tasıma kuvvetlerinin, en fazla 5 kN ölçebilen bir
balansla, maksimum CL de dahil bütün hücum açılarını içerecek şekilde ölçülmesi planlanmıştır.
Dinlenme odası ve deney odası basınçları arasındaki basınç farkı için, balans hasar görmeyecek biçimde
izin verilecek en büyük değeri hesaplayınız. Deney odasındaki yoğunluk için deniz seviyesi standart
koşullarındaki değer alınacaktır.

10
Örnek 6:
a. Kolektörünün daralma oranı 10/1 olan düşük-hızlı bir rüzgâr tüneli havayı bir depodan alıp atmosfere
açılan deney odasından dışarı atarak çalışmaktadır. Atmosfer basıncını 1.01×105 N/m² ve havanın
yoğunluğunu 1.23 kg/m³ alarak 160 km/h deney hızı için depo basıncının kaç atmosfer olacağını
hesaplayınız.
b. Deney hızının 320 km/h olması için depo basıncının ne kadar arttırılması gerektiğini hesaplayınız.
Depo basıncındaki artış ile deney hızındaki artışı karşılaştırarak yorumlayınız.

11
3.4. PİTOT TÜPÜ: HAVA HIZININ ÖLÇÜMÜ

12
Uyarı: Bu eşitlik sadece sıkıştırılamaz akımlar için geçerlidir.
Örnek 7:
Standart atmosfer koşullarında deniz seviyesinde seyir uçuşu yapan bir P-35 uçağının sağ kanadı
üzerindeki pitot tüpünden ölçülen basınç 1.049×105 N/m² olduğuna göre uçağın hızını hesaplayınız.

Örnek 8:
Örnek 5'te açıklanan rüzgâr tüneli akışında, modelin hemen önündeki akışa küçük bir pitot tüpü
monte edilmiştir. Örnek 5'dekiyle aynı akış koşulları için pitot tüpü tarafından ölçülen basıncı
hesaplayın.

Örnek 9:
Bir P-35 uçağı, standart atmosfer koşullarında 4 km irtifada 114.2 m/s hızla uçarken maruz
kaldığı dinamik basıncın aynısıyla deniz seviyesinde uçması için hızı ne olmalıdır,
hesaplayınız.

13
Örnek 10:
Standart atmosfer koşullarında 4 km irtifada seyir uçuşu yapan bir P-35 uçağının sağ kanadı
üzerindeki pitot tüpünden ölçülen basınç 6.7×104 N/m² olduğuna göre uçağın hızını
hesaplayınız. (Standart atmosfer koşullarında 4 km irtifada basınç ve yoğunluk: 6.166×104
N/m² ve 0.81935 kg/m³)

3.5. BASINÇ KATSAYISI

Basınç boyutlu bir niceliktir. Ancak aerodinamikte çoğunlukla boyutsuz nicelikler
kullanılmaktadır. Basıncın boyutsuz niceliğine basınç katsayısı denir. Cp ile gösterilir.

Basınç katsayısı aerodinamikte basınçtan daha çok kullanılır.

14
Sıkıştırılamaz akış için, Cp sadece hız cinsinden ifade edilebilir. Basınç p∞ ve V∞ hızı ile serbest
akımda bir aerodinamik cisim üzerindeki akışı düşünün.

Denklem (3.38) 'den, sıkıştırılamaz bir akıştaki durma noktasındaki (burada V = 0) basınç
katsayısının daima 1.0'a eşit olduğuna dikkat edin. Bu, akış alanında herhangi bir yerde izin
verilen en yüksek Cp değeridir.
Ayrıca, V> V∞ veya p <p∞, olduğunda Cp'nin negatif bir değer olacağına dikkat edin.

Ayrıca bu denklemden görülüyor ki, Cp, p'nin p∞'dan ne kadar farklı olduğunu, dinamik basıncın
katlarında gösterir. Örneğin, Cp = −3 ise, p = p∞ - 3q∞, yerel basınç, serbest akım statik basıncın
altındaki dinamik basıncın üç katıdır.
Örnek 11:
Serbest akım hızı 60 m/s iken bir kanat profili üzerinde hızın 90 m/s olduğu noktadaki basınç
katsayısını hesaplayınız.

Örnek 12:
Bir uçak modeli üzerinde basınç katsayısının CP =-5.3 olduğu bir noktadaki akım hızını, serbest
akım hızının (a) V∞ = 90 m/s ve (b) V∞ = 90 m/s olması halinde, akımı sıkıştırılamaz kabul
ederek hesaplayınız.

15
3.6. SIKIŞTIRILAMAZ AKIŞ İÇİN HIZ KOŞULLARI
Sıkıştırılamaz akış yoğunluğun sabit olduğu akıştır. ∇·V fiziksel olarak, birim hacim başına
hareketli bir akışkan elemanın hacminin zamanla değişim oranıdır. Bununla birlikte,
sıkıştırılamaz bir akış için, bir akışkan elemanının hacminin sabit olduğunu belirttik.

3.7. DÖNÜMSÜZ, SIKIŞTIRILAMAZ AKIŞ İÇİN KORUNUM DENKLEMİ:

LAPLACE DENKLEMİ
Sıkıştırılamaz akış için kütle korunumu denklemi;

Dönümsüz akış için hız potansiyeli 𝜙 ;

Sıkıştırılamaz, dönümsüz akış;

Bu denkleme Laplace denklemi denir.

16
Laplace denkleminin çözümlerine, mevcut literatürün büyük bir bölümünü oluşturan harmonik
fonksiyonlar denir. Bu nedenle, çok sayıda çözümün mevcut olduğu, sıkıştırılamaz, dönümsüz
akışın Laplace denklemi tarafından tanımlanması çoğu zaman çok zordur.

Kartezyen Koordinatlarda Laplace Denklemi:

Silindirik Koordinatlarda Laplace Denklemi:

Küresel Koordinatlarda Laplace Denklemi:

İki boyutlu sıkıştırılamaz akışta, akım fonksiyonu 𝜓 ;

Süreklilik denklemi;

17
İki boyutta dönümsüz akış koşulu;

Akım fonksiyonu için;

Denklemlerden aşağıdaki iki sonuç çıkar:

1. Herhangi bir dönümsüz sıkıştırılamaz akış, Laplace denklemini sağlayan bir hız
potansiyeline ve akım fonksiyonuna (iki boyutlu akış için) sahiptir.
2. Tersine, herhangi bir Laplace denkleminin çözümü, dönümsüz, sıkıştırılamaz bir akış
için hız potansiyelini veya akım fonksiyonunu (iki boyutlu) temsil eder.
Laplace denkleminin ikinci dereceden bir doğrusal kısmi diferansiyel denklem olduğunu
unutmayın. Doğrusal olması, özellikle önemlidir, çünkü doğrusal bir diferansiyel denklemin
herhangi bir özel çözümünün toplamı da denklemin bir çözümüdür. Örneğin 𝜙1 , 𝜙2 , 𝜙3 , ……,
𝜙𝑛 çözümler olsun. Bu çözümlerin toplamı 𝜙= 𝜙1 + 𝜙2 + 𝜙3 + ……+ 𝜙𝑛 da bu diferansiyel
denklemin çözümüdür. Dönümsüz, sıkıştırılamaz akış, Laplace denklemi ile tanımlandığından
ve Laplace denklemi doğrusal olduğu için, dönümsüz, sıkıştırılamaz bir akış için karmaşık bir
akış düzeninin, aynı zamanda dönümsüz ve sıkıştırılamaz olan bir dizi akışı bir araya getirerek
incelenebileceği sonucuna varıyoruz.
Bir dönümsüz sıkıştırılamaz akıştaki akım çizgileri ve basınç dağılımı şekle göre
değişmektedir. Farklı geometriler etrafındaki çeşitli potansiyel akımlar için aynı Laplace
denklemi geçerlidir. Bu akımlara ait çözümleri birbirinden ayıran unsur “sınır koşulu” dur.

18
Akış (1) serbest akış cisimden sonsuz bir mesafede (teorik olarak) gerçekleşerek ve (2) cisim
yüzeyinde meydana gelen akım ile sınırlandırılmıştır.
Sonsuzluk Sınır Şartı
Cisimden uzakta (sonsuza doğru), her yöne doğru akış, tek tip serbest akım koşullarına yaklaşır.
Sonsuz uzakta hız için sınır şartları;

Duvar Sınır Şartı

Yukarıdaki şekilde cismin sağlam bir yüzeyi varsa, akışın yüzeye nüfuz etmesi imkansızdır.
Bunun yerine, akış viskoz ise, akışkan ve katı yüzey arasındaki sürtünmenin etkisi yüzeyde sıfır
bir hız oluşturur. Aksine, viskoz olmayan akışlar için yüzeydeki hız sonlu olabilir, ancak akış
yüzeye nüfuz edemediğinden, hız vektörünün yüzeye teğet olması gerekir. Bu "duvar teğetliği"
durumu, cisim yüzeyine V teğeti yukarıdaki şekilde gösterilmektedir. Akış yüzeye teğet ise,
yüzeye normal hızdaki bileşen sıfır olmalıdır. n, yukarıdaki şekilde gösterildiği gibi yüzeye
normal bir birim vektör olsun. Duvar sınır şartı,

Bu denklem duvarda hız sınır şartını 𝜙 cinsinden vermektedir. Eğer 𝜙 yerine 𝜓 kullanırsak;

19
s cisim yüzeyi boyunca ölçülen mesafedir. Denklemin bir diğer alternatif gösterimi ise

Eğer problemde 𝜙 veya 𝜓 yerine u ve v hız bileşenlerini kullanıyorsak, sınır şartı;

3.7. ARA ÖZET

Dönümsüz, sıkıştırılamaz akışların çözümüne genel yaklaşım şu şekilde özetlenebilir:
1. Uygun sınır koşulları ile Laplace denkleminin 𝜙 veya 𝜓 değişkenli formunu çözünüz.
Bu çözümler genellikle temel çözümlerin toplamı şeklindedir.
2. Akış hızını aşağıdaki denklemlerden elde ediniz.

3. Basıncı Bernoulli denkleminde elde ediniz.

𝑝∞ ve 𝑉∞ bilinen serbest akım şartlarıdır.

V ve p, sıkıştırılamaz bir akış için birincil bağımlı değişkenler olduğu için, akış sıkıştırılamaz
ve dönümsüz olduğu sürece, 1 ile 3 arasındaki adımlar, verilen bir sorunu çözmek için
ihtiyacımız olan tek şeydir.

20
3.8. ÜNIFORM AKIM: İLK TEMEL AKIŞ

Sürekli akışta hız potansiyeli;

Sıkıştırılamaz akımda, akım fonksiyonu;

21
Üniform paralel akımda sirkülasyon;

Aşağıdaki şekilde ABCD dikdörtgenini incelediğimizde, dikdörtgensel yol boyunca integral

alırsak;

22
3.9. KAYNAK AKIMI: İKİNCİ TEMEL AKIŞ

Kaynak akımı bir noktadan radyal doğrultuda çıkan akım çizgilerinin oluşturduğu hayali bir
akım şeklidir. Kaynak akımının debisi sabit olup, kaynak merkezli bir daire çemberi
üzerindeki bütün noktalarda hız aynı şiddettedir. Şekildeki gibi merkezi başlangıç noktasında
yer alan ve hacımsal debisi σ olan bir kaynak için r yarıçaplı bir daire üzerinden geçen akım
debisi yazılarak radyal hız

Kaynak akımı için sirkülasyon;

23
3.10. KAYNAK VE KUYU AKIMIN BİRLEŞMESİ

Bu yeni -potansiyel fonksiyonunun nasıl bir akımı temsil ettiğini görmek için akım
çizgilerinin ve hız alanının birlikte incelenmesi yararlı olur. Akım alanında durma noktası
olup olmadığı araştırılır:

Görüldüğü gibi bu akımda reel eksen üzerinde başlangıç noktasının sol tarafında bir durma
noktası bulunmaktadır. Durma noktasının koordinatları akım fonksiyonu için bulunan bağıntıda
kullanılarak akım fonksiyonunun durma noktasından geçen akım çizgisi üzerindeki değeri ve
durma akım çizgisinin denklemi

24
25
Herhangi bir noktada P de birleştirilmiş akış için akım fonksiyonu ve hız potansiyeli;

26
Durma noktasından geçen akım çizgisinin akım alanını iki kısma ayırdığı ve üniform akımla
kaynaktan çıkan akımın birbirine karışmadığı dikkati çekmektedir. Kuyuya giren debinin
kaynaktan çıkan debiden az olması halinde kapalı bir akım çizgisi elde edilmez, şekilde
görüldüğü gibi debinin bir kısmı üniform akıma karışır.

27
NOT: Yukarıdaki bütün örneklerde üniform akımla birlikte sadece kaynak ve kuyu akımları
kullanılmış olup, bunların toplam şiddetlerinin sıfır olması halinde kapalı akım çizgileri
oluştuğu ve bu akım çizgilerinin üniform akımla kaynak ve kuyuların akımlarını birbirine
karıştırmadığı dikkati çekmektedir. Bunun yanında bu örneklerin hiçbirinde kapalı akım
çizgileri etrafında herhangi bir sirkülasyon oluşmadığı da dikkati çekicidir. Bu örneklere
dayanarak kaynak ve kuyuların sirkülasyon etkisi değil ama kalınlık etkisi yaratan basit akımlar
olduğunu belirtmek mümkündür.

3.11. DUBLE AKIMI: ÜÇÜNCÜ TEMEL AKIŞ

Duble, bir kaynakla aynı şiddetteki bir kuyunun, şiddetleri ile aralarındaki mesafenin çarpımı
sabit kalmak üzere birbirlerine yaklaştırılmaları halinde limit durumda elde edilen bir özel
basit akım tipidir.

28
Şekilde solda reel eksen üzerinde yer alan aynı şiddetli bir kaynak ve bir kuyunun
oluşturduğu akım alanı, sağda ise bir dublenin yarattığı akım alanı görülmektedir.

29
3.12. DAİRESEL SİLİNDİR ETRAFINDA TAŞIMASIZ AKIM

O halde bu kombinasyon R yarıçaplı bir daire etrafındaki akımı vermektedir.

30
şeklinde iki çözüm vermekte olup, bu çözümlerden ilki reel ekseni, ikincisi ise R yarıçaplı
bir daireyi belirtmektedir. Akım çizgisinin katılaştırılabilme prensibi gereği daireyi bir katı
cidar gibi düşünerek sadece dışındaki akımla ilgilenmek mümkündür. Bu durumda, üniform
akımla bir dublenin süperpozisyonu yoluyla ortaya çıkan kompleks potansiyel fonksiyonunun,
merkezi başlangıç noktasında yer alan a yarıçaplı bir daire etrafındaki potansiyel akımı temsil
ettiği görülür.

31
Akımın daire çemberine teğet olduğu bilindiğine göre burada hızın şiddetinin hesaplanması
yeterlidir. Son ifadenin modülü alınarak daire çemberi üzerinde hızlar açısal konuma bağlı
olarak

şeklinde ve basınç katsayıları da Bernoulli denklemi yardımıyla

şeklinde elde edilir. Basınç katsayılarının değişimi şekilde görülmektedir.

32
Basınç katsayılarının hem x eksenine ve hem de y eksenine göre simetri göstermesi nedeniyle
dairesel silindire herhangi bir taşıma ve sürükleme kuvveti etkimemektedir. Ayrıca daire
etrafında bir sirkülasyon oluşmamaktadır. Daire etrafındaki potansiyel akım çözümünün
değerlendirilmesi açısından gerçek akımla yapılmış karşılaştırmalara aşağıdaki şekilde yer
verilmiştir.

Görüldüğü gibi potansiyel akım çözümü ile elde edilen basınç dağılımı gerçek akımdaki basınç
dağılımlarından hayli farklıdır. Buna rağmen bu çözümle ilgilenilmesinin nedeni, bilinen en
basit çözümlerden birisi olması, bazı sayısal çalışmalar için test hali olarak değerlendirilmesi
ve daire etrafındaki çözümden yararlanarak konform dönüşüm teknikleriyle kanat profilleri
etrafındaki potansiyel akım çözümlerinin elde edilebilmesidir.

Örnek 13:
Taşımasız akım halinde dairesel silindir üzerinde basıncın serbest akım basıncına eşit olduğu
noktaların yerini bulunuz.

33
These points, as well as the stagnation points and points of minimum pressure, are illustrated
in Figure 3.30. Note that at the stagnation point, where Cp = 1, the pressure is p∞+q∞; the
pressure decreases to p∞ in the first 30◦ of expansion around the body, and the minimum
pressure at the top and bottom of the cylinder, consistent with Cp = −3, is p∞ − 3q∞.

3.13. GİRDAP AKIMI: DÖRDÜNCÜ TEMEL AKIŞ

Girdap, akım çizgileri eş merkezli daire çemberleri olan bir akım tipidir. Daire merkezleri
girdap merkezi olarak adlandırılır. Bütün daireler üzerinde sirkülasyon aynı değere sahiptir. Bu
sirkülasyon değeri girdabın şiddeti olarak tanımlanır. Başlangıç noktasında yer alan bir girdabın
yarattığı akım alanının bütün noktalarında radyal hız bileşenleri sıfır, herhangi bir akım çizgisi
üzerindeki teğetsel hızlar ise sabittir. Herhangi r yarıçaplı bir akım çizgisi üzerindeki teğetsel
hız, sirkülasyon tanımı yardımıyla

34
35
Soldan sağa doğru üniform akım içerisinde başlangıç noktasında saat ibreleri yönünde bir
girdap bulunması halindeki akım çizgileri şekilde görülmektedir.

Bu akımda girdap etkisiyle düzlemin üst yarısında hızların arttığı, alt yarısında ise azaldığı
görülmektedir. Dolayısıyla başlangıç noktası etrafında saat ibreleri yönünde bir sirkülasyon
oluştuğu anlaşılmaktadır.

36
Üniform akımda saat ibreleri yönünde farklı şiddetteki girdapların oluşturduğu akım alanı örnek
olarak şekilde sunulmuştur. Akımda oluşan sirkülasyonun girdap şiddetlerinin toplamına eşit
olacağı gösterilebilir.

Örnek 12:
Girdap akımı göz önüne alalım. Girdabın merkezinin 6m uzağında durmakta olduğumuz
düşünelim. Bu noktada 160 km/h hızında rüzgâra maruz kalıyorsak bu girdabın şiddeti nedir?

37
3.14. DAİRESEL SİLİNDİR ETRAFINDA TAŞIMALI AKIM
Üniform paralel akımla dublenin süperpozisyonu ile incelenen akıma, daire merkezinde yer
alan, saat ibreleri yönünde Γ şiddetindeki bir girdabın da ilave edilmesi halinde daire
etrafındaki akımın sirkülasyonlu hale geldiği görülür.

R yarıçaplı daire halen bir akım çizgisidir. O halde bu fonksiyon R yarıçaplı bir daire
etrafındaki akımı temsil etmektedir.

Durma noktasının yerini bulmak için yine V(θ)=0 yazmak yeterlidir. Bu noktanın daire
üzerindeki açısal konumu θ0 ile belirtilirse;

38
Durma noktalarının konumları girdabın şiddetine bağlıdır. γ saat ibreleri yönünde ve pozitif bir
büyüklük olarak seçilmişse durma noktalarının dairenin alt tarafında yer alacağı ve akımın
sirkülasyonsuz halde olduğunun aksine reel eksene göre simetrik olmayacağı açıktır. Daire
etrafındaki sirkülasyonlu akıma ait akım çizgilerinin tipik bir görünümü şekilde verilmiştir.

Daire etrafındaki basınç katsayıları yine Bernoulli denklemi yardımıyla hızlara bağlanarak

39
şeklinde elde edilebilir. Sirkülasyonlu akım halinde tipik bir basınç dağılımı şekilde
sirkülasyonsuz halle karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. Görüldüğü gibi sirkülasyonun etkisiyle
basınç dağılımının x ekseni etrafındaki simetrisi bozulmuştur. Ancak y ekseni etrafında halen
bir simetri mevcuttur.

Bu durumda daireye x ve y doğrultusunda etkiyen kuvvetler de;

Dairesel silindirin sürükleme katsayısı;

40
Dairesel silindirin taşıma katsayısı

41
Kutta-Joukowski theorem

42
Örnek 14:
Bir dairesel silindir etrafındaki sıkıştırılamaz potansiyel akımda taşıma katsayısı 5 olduğuna
göre dairesel silindir üzerindeki en büyük negatif basınç katsayısını hesaplayınız.

Örnek 15:
Bir dairesel silindir etrafındaki sıkıştırılamaz potansiyel akımda taşıma katsayısı 5 olduğuna
göre dairesel silindir üzerindeki durma noktalarının yerlerini ve basıncın serbest akım
basıncına eşit olduğu noktaların yerlerini bulunuz.

43
Örnek 16:
25 m/s hızdaki akımda yer alan 0.5 m çapındaki dairesel silindir üzerindeki en büyük hız 75
m/s olarak ölçülmüştür. Serbest akım 3 km irtifadaki standart atmosfer koşullarındadır.
Silindire etkiyen taşıma kuvvetini (birim açıklık başına) hesaplayınız.

3.15. KUTTA-JOUKOWSKI TEOREMİ

İnce bir kanattan geçen iki boyutlu bir akış düşünelim ve akışın ayrılmadığını ve potansiyel
bir akış olarak modellenebileceğini kabul edin (yani, kanat pürüzsüzdür).
Bernoulli'nin teoremini basıncı hesaplamak için kullanabiliriz.

Düz bir kanat için, yukarı dikey yönde kuvvet, kanadın altındaki ve üstündeki basınç kuvvetleri
arasındaki fark olacaktır. Birim uzunluk başına bu kuvvet;

44
Yukarıdaki sonuç, viskoz olmayan dönümsüz akış teorisinin genel sonucunun tam bir örneğidir.

KUTTA-JOUKOWSKI TEOREMİ:
Ortam akışkanına göre bağıl harekette olan U hızında herhangi bir iki boyutlu cisim, U’ya dik
bir kaldırma kuvvetine sahiptir ve büyüklüğü;

45