Professional Documents
Culture Documents
com
İNORGANİK BİLEŞİKLER ORGANİK BİLEŞİKLER
Su Karbonhidratlar
Asit Yağlar
Bazlar Proteinler
Tuz Enzimler
Mineraller Vitaminler
Nükleik asitler
Karbonhidratlar Su Proteinler
Yağlar Yağlar Su
Proteinler Proteinler Madensel Tuzlar
Madensel Tuzlar Vitaminler
İNORGANİK BİLEŞİKLER:
Hayvanlarda ve bitkilerde yoğun miktarda bulunmaktadır. Fotosentez de besin ve oksijen üretiminde de kullanılır.
Özellikleri:
B: Asit:
Özellikleri:
Tatları ekşidir.
Mavi turnusal kağıdının kırmızıya dönüştürürler
Asitler metallerle tepkimeye girer
pH değeri 0-7 arasındadır.
C: Bazlar:
D:Tuz:
E. Mineraller:
Hücreleri karbonhidrat, protein ve yağ gibi organik bileşikler ile vücuda alınan inorganik tuzlardır.
Özellikleri:
Enerji vermezler
Sindirilmezler
Hücre zarından geçebilirler
Fazlası ter, dışkı ve idrarla atılır.
Enzimlerin yapısına kofaktör olarak katılırlar.
İnsanlarda 40 çeşit mineral bulunmaktadır.
Eksikliğinde rahatsızlıklara ve hastalıklara neden olur.
Ozmatik basıncın dengede tutulmasını sağlar
İyon konsantrasyonunu sağlar.
Kalsiyum (Ca)
Kemik ve dişlerin yapısında bulunur. Kasların kasılmasında sinir hücrelerinin çalışmasında ve kanının
pıhtılaşmasında görev yapar. Eksikliğinde raşitizm ve kanın geç pıhtılaşması olayları görülür.
Demir: (Fe)
Fosfor (P):
Magnezyum (Mg):
Sodyum (Na):
Potasyum (K):
Sinir hücrelerinin çalışmasında ve protein ve glikojen sentezinde hücre içinde su tutulmasında kullanılır.
www.derscalisiyorum.com
İyot (I):
Tiroit bezinin hormonu olan tiroksinin yapısına katılır. Eksikliğinde guatır hastalığı oluşur.
ORGANİK MADDELER
A: Karbonhidratlar:
Görevleri:
Yapılarında 3 ile 8 karbon (C) bulunur. Genel formülleri CnH2nOn dir. N: Karbon sayısı.
Henel formülleri C5H10O5’dir. Bunlar iki çeşittir. Deoksiriboz, DNA,Riboz RNA, ATP’nin yapısında bulunur.
6 C’lular (Heksozlar)
b: Disakkaritler:
İki monosakkaritin birleşmesi ile oluşur.
Büyük moleküllerin suyun yardımı ile monomerlerine parçalanmasına hidroliz denir.Enerji harcanmaz enzim ve su
kullanılır.
c: Polisakkaritler:
İki ya da daha fazla monosakkaritin birleşmesiyle oluşur. Hepsinin yapısında glikoz blunur. Polisakkariler oluşurken
kurulan bağ sayısı sayesinde açığa çıkan su sayısı birbirne eşittir.
Polisakkaritler
Çeşitleri
1- Nişasta
2- Glikojen
3- Selüloz
4- Pektin
5- Kitin
Nişasta
Glikojen:
Hayvan , insan ve mantarlarda bulunur. Bitkilerde bulunmazlar. Kas ve karaciğerde yedek enerji kaynağı olarak depo
edilir.Suda erimez.
B: Yağlar:
Yapılarında C, H, O içerirler. Suda çok az ya da hiç çözülmezler. Alkol, tiner, benzin, gaz yağı maddelerde çözünürler.
Bitki ve hayvanlardaki yağlar nötral yağlardır. Bu yağlar ester bağlarının kurulmasıyla oluşur.
Görevleri:
a: Doymuş Yağlar:
Bu yağları meydana getiren karbon hidrat atomları arasında eğer tekli bağ varsa bunlara doğmuş yağ denir.Bu yağlar
oda sıcaklığında katı haldedir.Bunlar hayvansal yağlardır. Örnek; tere , kuyruk, iç yağı vb.
b: Doymamış Yağlar:
Bu yağları meydana getiren karbon hidrat atomları arasında eğer bir veya daha fazla ikili bağ varsa bunlara doğmamış
yağlar oluşur. Oda sıcaklığında sıvı haldedir.Bitkisel yağlardır. Örnek; zeytin yağı ay çiçek yağı , fındık yağı vb.
Vitaminlerin ve bazı hormonların yapısına katılır. Ayrıca hücre zarının tamir edilmesinde ve sinirlerin de yapısına
katılır. Fazlılığında kanın akışkanlığı azalır. Damar sertliği oluşur.
C: Proteinler:
Yapılarında C,H,O,N bulunur. Bazılarında kükürt ve fosfor bulunabilir. Yapı taşları aminoasittirler. 20 çeşit aminoasit
(aa) bulunur.Bitkiler hepsini üretirken, insanlar sadece 12 tanesini üretir. Diğerlerini dışarıdan hazır alırız. Hazır
alınan bu aminoasitlereesansiyel (temel aminoasitler) denir.
www.derscalisiyorum.com
Proteinler aminoasitlerin birleşmesinden oluşur.Birleşme esnasında ararlarında peptit bağı kurulur. İki aminoaside
dipeptit, üç aminoaside tripeptit denir. Proteinlerin çeşitli olmasının yapılarındaki aminoasitlerin sayısı, sırası ve
çeşidi sağlar.
Protein sentezlenmesi DNA kontrolünde olur. Canlılardaki DNA farklı olduğu için akrabalık artıkça protein bezerliği
artar. Tek yumurta ikizlerinde protein benzerliği en fazladır.
R à Radikal Grup
NH2---C--- COOH
Proteinlerin Görevleri:
D:Enzimler :
Aktivasyon Enerjisi:Kimyasal tepkimelerin başlaması için gerekli olan en düşük enerji miktarıdır. Aktivasyon
ortamın ısıtılmasıyla veya katalizör kullanılarak düşürülür.Canlılarda gerçekleşen tepkimelerde hücre ısıtılsaydı
hücrenin yapısı bozulurdu. Bu durum canlıya zarar vereceği içinenzimler kullanılır.
Enzimlerin Yapısı:
Bütün enzimler proteinlerden oluşur. Enzimlerin yapısındaki proteinler genler tarafından şifrelenir.
Her enzimin aminoasit dizilişi kendine özgüdür.Enzimin yapısındaki protein kısmına apoenzim denir. Enzim
yapısında ki vitamin kısmına Koenzim denir. Koenzim olarak A,D,E,KB,C vitaminleri kullanılır. Enzimin yapısındaki
mineral kısmına kofaktör. Enzimlerin yapısında Ca,Na,Fe,Al,Mh,Cl,Au kofaktörleri bulunur.
Enzimlerin Özellikleri:
www.derscalisiyorum.com
Aktivasyon enerjisini düşürürler ve tepkime hızını artırırlar
Tekrar tekrar kullanılırlar. Tepkimeye girdikleri gibi çıkarlar miktarları değişmez
Her enzim sadece bir maddeye etki eder.
Enzimin etki ettiği maddeye substrat denir.
Proteinlerin etkilendiği tüm olaylardan etkilenirler.
Canlı ve cansız ortamlarda ( organlarda) etkindirler.
Hücre içi ve dışında çalışabilirler.
Enzimlerin çeşitli olmasını apoenzim kısmı sağlar.
Enzimin hangi maddeye etki edeceğini apoenzim belirler ama esas işi kofaktör veya koenzim yapar.
Enzimin substrata bağladığı yere aktif bölge denir.
Enzimle substrat ilişkisi anahtar kilit uyumuna benzer.
Her canlı kendi enzimini üretir.
Bir apoenzim bir kofaktör ,koenzimle çalışırken bir koenzim ve kofaktör birden fazla apoenzimle çalışabilir.
1:Sıcaklık:
Enzimler sıcaklık değişimlerine karşı çok hassadır. Çünkü yapılarında protein bulunue. 0 ºC de çalışmazlar. Yapıları
da bozulmaz. En iyi 36 C de çalışırlar 55 ºC ve yukarında yapıları bozulduğu için bir daha hiç çalışmazlar.
2:Su:
Enzimler ortamda ki su miktarı %15 ‘in altına düştüğünde çalışmaz, su miktarı fazla olduğunda da çalışmazlar. Çünkü
su miktarı fazla olduğundan moleküller arası çok olacaktır.
3: pH:
Enzimler genellikle nötr ortamlarda çalışırlar. Fakat bazıları asit bazıları ise bazik ortamda çalışabilir.
4: Enzim Miktarı:
Ortamdaki substrat yeterli ise enzim miktarı artırılırsa tepkime hızı artar.
5: Substrat Miktarı:
Enzim miktarlarının sabit olduğu ve substrat miktarlarının sürekli artığı tepkimelerde ve ortamlarda tepkime hızı önce
artar sonra sabit kalır.
6: Substrat Yüzeyi:
Substrat yüzeyi büyüdükçe tepkime hızı artar. Çünkü enzimler daha çok alana etki edebilir.
7: Aktivatörler:
İnhibitör: Enzimlerin çalışmasını durduran aktif bölgesini değiştiren ya da bozan maddelerdir. Ör: Pb, Hg,CO, etan,
metan, bütan vb. İngibitör zehirlenmelere ve ölümlere neden olur.
www.derscalisiyorum.com
E: Vitaminler:
Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır
Özellikleri:
Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.Fazlalıkları karaciğerde depo edilir.
A Vitamini:
Büyüme gelime ve görme hücreleri için mutlaka gereklidir. Eksikliğinde tavukkarası hastalığı (Gece
Görememe) olur.
Havuç, yumurta, karaciğer, tere yağ, et, süte bulunur.
D Vitamini:
Kemik gelişimi için mutlaka gereklidir. Eksikliğinde raşitizm gibi hastalıkları görülür. (Kemik erimesi)
Balık, karaciğer, et, süt, yumurta vs bulunur.
D vitaminin aktif hale gelebilmesi için mutlaka güneş ışığı gereklidir.
E Vitamini:
Eksikliğinde kısırlık saç dökülmesi ve kalp hastalıkları görülür. Bitkisel yağlarda, tahıl kabuklarında, mısırda,
buğdaylarda bulunur.
K Vitamini:
Eksikliğinde kanın pıhtılaşması gecikir. Kalın bağırsımızda yaşayan bateriler tarafından üretilir. Balık, yeşil
yapraklı bitkilerde, et, süt ve yumurtada bulunur.
Hücre içine giren suda eriyerek hücreye alınan vitaminlerdir. Fazlası depo edilmez. Ter ve idrarla dışarı atılır.
B1 vitamini:
Sinir ve sindirim sisteminin çalışmasında iştah açılmasında etkilidir. Eksikliğinde berberi hastalığı oluşur.
Balık, karaciğer, kepek, et, süt ve yumurtada bulunur.
B2 Vitamini:
www.derscalisiyorum.com
Büyüme, gelişme, deri sağlığı ve enerji üretiminde kullanılır. Eksikliğinde sinir siteminde bozukluklar ve
tırnak kırılması olur.
B12 Vitamini:
Alyuvar yapısı ve olgunlaşması için sinir siteminin düzenli çalışması için gereklidir. Eksikliğinde baş ağrısı,
kansızlık, sinirsel bozukluk görülür. Kalın bağırsak da üretilir.
C Vitamini
F:Nükleik Asit
Yapılarında C,H,O,N ve P bulunur. Hücredeki en büyük moleküldür.Bütün canlı hücrelerde bulunur. Fakat taşıdıkları
bilgiler farklıdır. Hücredeki bütün hayatsal olayları kontrol ettikleri için yönetici molekül olarak isimlendirilirler. Yapı
birimlerine Nükleotid denir. Nükleotidler üç kısımdan oluşur.
2: 5C şeker:
Pürinler: Adenin,Guanin
Primidinler: Sitozin, timib, Urasil
www.derscalisiyorum.com
Üç Çeşittir;
Canlılarda hayatsal olaylar için gerekli olan enerji ATP enerjisidir. ATP yapısında bir adenin bazı 1 riboz şekeri, 3 fosfat
molekülü ve 2 tane yüksek enerji kimyasal bağ vardır.
Canlı hücreye enerji gerektiğinde ATP + Su --> ADP + P + enerji, açığa çıkan enerji canlılardan tarafından
kullanılır. ATP küçük bir molekül olmasına rağmen canlının enerji ihtiyaç karşılar. Oksijenli solunum, oksijensiz
solunum , kemosentez ve fotosentez olayları ile üretilir. Hücre bölünmesi, enzim, protein, RNA sentezi, aktif taşıma,
sinirsel iletim kasların kasılması, büyüme, gelişme, hareket gibi olaylarda ATP harcanır.
www.derscalisiyorum.com