MỤC LỤC

CHỦ ĐỀ 1: HÀM SỐ VÀ ỨNG DỤNG CỦA ĐẠO HÀM .............................................................................. 7

I. Tính đơn điệu của hàm số ..................................................................................................................................................8

II. Cực trị của hàm số .............................................................................................................................................................. 22

III. Giá trị lớn nhất – giá trị nhỏ nhất của hàm số ................................................................................................ 48

IV. Đường tiệm cận của đồ thị hàm số ....................................................................................................................... 68

V. Tương giao đồ thị hàm số ............................................................................................................................................. 78

VI. Bài toán tổng hợp về hàm số ................................................................................................................................... 101

VII. Phép biến đổi đồ thị ...................................................................................................................................................... 110

VIII. Ứng dụng tính đơn điệu của hàm số giải phương trình – bất phương trình ......................... 121

IX. Tiếp tuyến của đồ thị hàm số .................................................................................................................................. 145

CHỦ ĐỀ 2: LŨY THỪA, MŨ VÀ LOGARIT ..................................................................................................... 159

I. Bài toán về hàm số lũy thừa, mũ và logarit ....................................................................................................... 160

II. Phương trình mũ và logarit ........................................................................................................................................ 172

III. Bất phương trình mũ và logarit ............................................................................................................................. 199

IV. Giá trị lớn nhất – giá trị nhỏ nhất của biểu thức có chứa mũ và logarit ..................................... 220

V. Ứng dụng trong bài toán thực tế .......................................................................................................................... 244

VI. Bài toán tổng hợp .......................................................................................................................................................... 248

CHỦ ĐỀ 3: NGUYÊN HÀM – TÍCH PHÂN .................................................................................................... 254

I. Nguyên hàm ......................................................................................................................................................................... 255

II. Tích phân ............................................................................................................................................................................... 263

III. Ứng dụng của tích phân trong tính diện tích hình phẳng và thể tích vật thể ....................... 295

CHỦ ĐỀ 4: SỐ PHỨC ................................................................................................................................................... 324

I. Bài toán xác định các thuộc tính của số phức ................................................................................................ 325

II. Phương trình bậc hai trong tập số phức .......................................................................................................... 338

III. Giá trị lớn nhất – giá trị nhỏ nhất biểu thức chứa số phức ................................................................... 341

IV. Bất đẳng thức môđun tìm GTLN-GTNN biểu thức chứa số phức .................................................. 352

V. Hình học hóa bài toán số phức ............................................................................................................................... 355

VI. Bài toán tổng hợp .......................................................................................................................................................... 387

CHỦ ĐỀ 5: THỂ TÍCH KHỐI ĐA DIỆN ............................................................................................................. 393

I. Thể tích khối đa diện: Khối chóp, khối lăng trụ .............................................................................................. 394

II. Liên hệ thể tích các khối đa diện (phân chia, lắp ghép, tỉ số thể tích) ........................................... 405

III. Giá trị lớn nhất – giá trị nhỏ nhất thể tích khối đa diện .......................................................................... 417

CHỦ ĐỀ 6: KHỐI TRÒN XOAY ............................................................................................................................. 433

I. Mặt nón – khối nón ........................................................................................................................................................... 434

II. Mặt trụ – khối trụ .............................................................................................................................................................. 439

III. Mặt cầu – khối cầu – bài toán liên quan tới mặt cầu ngoại tiếp, nội tiếp khối đa diện.............. 446

IV. Bài toán tổng hợp khối tròn xoay ........................................................................................................................ 456

CHỦ ĐỀ 7: PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN .................................................... 460

I. Bài toán về điểm, đường thẳng, mặt phẳng trong không gian ........................................................... 461

II. Bài toán về mặt cầu: tiếp tuyến, tiếp diện và các bài toán có yếu tố mặt cầu ......................... 478

III. Cực trị trong hình học không gian ...................................................................................................................... 497

IV. Tọa độ hóa hình học không gian thuần túy .................................................................................................. 529

V. Bài toán về khối đa diện, khối tròn xoay có yếu tố tọa độ ..................................................................... 532

VI. Bài toán tổng hợp .......................................................................................................................................................... 544

CHỦ ĐỀ 8: TỔ HỢP – XÁC SUẤT ........................................................................................................................ 551

CHỦ ĐỀ 9: GÓC VÀ KHOẢNG CÁCH TRONG KHÔNG GIAN ..................................................... 567

I. Tính góc trong không gian ......................................................................................................................................... 568

II. Tính khoảng cách trong không gian ................................................................................................................... 586

CHỦ ĐỀ 10: BÀI TẬP RÈN LUYỆN ..................................................................................................................... 597

I. Hàm số và các ứng dụng của đạo hàm .............................................................................................................. 598

II. Lũy thừa, mũ và logarit .................................................................................................................................................. 612

III. Nguyên hàm – Tích phân ............................................................................................................................................ 617

IV. Số phức ................................................................................................................................................................................. 626

V. Thể tích khối đa diện ...................................................................................................................................................... 631

VI. Khối tròn xoay ................................................................................................................................................................... 634

VII. Phương pháp tọa độ trong không gian ......................................................................................................... 636

VIII. Tổ hợp – xác suất. Góc và khoảng cách trong không gian ............................................................... 645

PHỤ LỤC: BÀI TOÁN VD-VDC TRONG ĐỀ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2022 ....... 646
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

CHỦ ĐỀ 1


HÀM SỐ VÀ CÁC ỨNG DỤNG

CỦA ĐẠO HÀM

I. Tính đơn điệu của hàm số

II. Cực trị của hàm số

III. Giá trị lớn nhất – giá trị nhỏ nhất của hàm số

IV. Đường tiệm cận của đồ thị hàm số

V. Tương giao đồ thị hàm số

VI. Bài toán tổng hợp về hàm số

VII. Phép biến đổi đồ thị

VIII. Ứng dụng tính đơn điệu của hàm số giải phương trình – bất phương trình

IX. Tiếp tuyến của đồ thị hàm số

Chủ đề 1 7
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

I. TÍNH ĐƠN ĐIỆU CỦA HÀM SỐ

1. Tính đơn điệu của hàm số thông thường


BON 0001 Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m sao cho hàm số
 
y  2sin3 x  3sin2 x  msin x đồng biến trên khoảng  0;  .
 2
3 3 3
A. m  0. B. m  . C. m  . D. m  .
2 2 2

 LỜI GIẢI
Cách 1:
 
Do hàm số t  sin x đồng biến trên  0;  nên đặt sin x  t; t   0;1 .
 2
 BON TIP Khi đó ta có hàm số y  f t   2t 3  3t 2  mt; y  6t 2  6t  m
Nếu hàm số t  g  x  đồng
 
biến trên khoảng  a; b  thì Để hàm số đã cho đồng biến trên  0;  thì hàm số y  f t  phải đồng
 2
hàm số y  f  g  x  đồng
biến trên  0;1  phương trình y   0 hoặc là vô nghiệm, có nghiệm kép
biến trên  a; b  khi hàm số
y  f  t  đồng biến trên t  t  0  1
(1); hoặc là có hai nghiệm t1  t 2 thỏa mãn  1 2 (2).
khoảng  g  a ; g  b  . 0  1  t1  t2
Trường hợp 1: Phương trình y   0 vô nghiệm hoặc có nghiệm kép
3
   0  9  6 m  0  m  .
2
 3
 m 
 2
   0
   m
 t1t2  0  6  0
 t  t  0 
  1 2  1  0
 
Trường hợp 2: Thỏa mãn    (loại).
  0 
   m
3
  t1  1 t2  1  0  2
  m
  t1  t2  1    1  1  0
  6
 2  1
  1
  2
Ở đây ta có thể loại luôn trường hợp (2) bởi xét tổng hai nghiệm không
thỏa mãn.
Cách 2: Ở đây chỉ có hai trường hợp: một là vô nghiệm, có nghiệm kép;
hai là  0;1 nằm ngoài khoảng hai nghiệm.

8 Chủ đề 1
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

3 3
Nhận thấy 3 phương án B, C, D cùng có số nên ta xét trước. Do
2 2
phương án C có dấu  do vậy, ta sẽ xét dấu bằng trước, nếu dấu bằng
y y
thỏa mãn thì ta loại luôn B và D.
2
3 3  1 1
Với m  thì y  6t 2  6t   6  t    0  t  (phương trình y   0
O
O 2 2  2 2
1 t 1 t
có nghiệm kép, thỏa mãn). Đến đây ta loại luôn B và D.

Hình 1 là đồ thị hàm số y  f t  khi m  .

3
2
Hình 1 Hình 2
3 
Tiếp theo ta chỉ cần xét đến A. Ta sẽ thử m  1   ;   .
2 
3 3
 BON TIP Với m  1 thì y  6t 2  6t  1  0  t  ,
6
Do y  6t 2  6t  m là một
3 3 3 3
tam thức bậc hai có hệ số nhận xét 0    1 (không thỏa mãn). Vậy loại A, chọn C.
a  0 nên 6 6
1. Nếu   0 thì y cùng
Hình 2 là đồ thị hàm số y  f t  khi m  1. Vậy suy luận của ta là đúng.
dấu với hệ số a (mà a  0 )
nên hàm số luôn đồng biến. Đáp án C.
2. Nếu   0 thì phương Nhận xét:
trình y  0 có hai nghiệm
 
phân biệt t1 ; t2 . Khi đó, Ở đầu lời giải cách 1, đã chỉ rõ rằng “Do hàm số y  sin x đồng biến trên  0; 
 2
nên đặt sin x  t; t   0;1  ” bởi khi đặt hàm hợp, ta cần lưu ý điều kiện của hàm
trong khoảng hai nghiệm thì
y khác dấu với a và ngoài
hợp. Ở bài toán trên nếu thay sin x bằng cos x ; lúc này, nếu đặt cos x  t và tiếp
khoảng hai nghiệm thì y
3
cùng dấu với a. Nên để tục giải như trên thì kết quả đạt được m  là hoàn toàn sai.
2
y  0, t   0;1 thì  0;1
3 
phải nằm ngoài khoảng hai Thật vậy: Với m  2   ;   , hàm số y  2cos3 x  3cos2 x  2cos x nghịch biến
2 
nghiệm.
 
trên  0;  .
 2

BON 0002 Giá trị của m để hàm số y  x3  3x2  mx  m nghịch biến

 BON TIP trên đoạn có độ dài lớn nhất bằng 2 là

Trong bài toán này do hệ số A. m  2. B. m  4. C. m  1. D. m  0.
bậc cao nhất của tam thức
3x2  6x  m là a  3  0 nên  LỜI GIẢI
áp dụng quy tắc “trong trái
Để hàm số đã cho nghịch biến trên một đoạn có độ dài lớn nhất bằng 2
ngoài cùng” thì trong khoảng
hai nghiệm giá trị của tam  y  3x2  6x  m  0 có hai nghiệm phân biệt x1 ; x 2 sao cho x1  x2  2
thức sẽ mang dấu “–” nên để
  0 m  3
9  3m  0
hàm số ban đầu nghịch biến

trên đoạn có độ dài lớn nhất    4m  m  0.
 x1  x2   4 x1 x2  4
2 2
bằng 2 thì x1  x2  2.  x1  x2  4 4  4
 3
Đáp án D.
1
BON 0003 Tìm tham số m để hàm số y  x3  2 x 2  mx  10 nghịch
3
biến trên đoạn có độ dài lớn nhất bằng 1.
15 15
A. m  2. B. m  4. C. m   . D. m  .
4 4

Chủ đề 1 9
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

 BON TIP
 LỜI GIẢI
Hàm số bậc ba đơn điệu Để hàm số đã cho nghịch biến trên đoạn có độ dài lớn nhất bằng 1
(nghịch biến khi a  0 hoặc  y  x2  4x  m  0 có hai nghiệm phân biệt x1 ; x 2 sao cho x1  x2  1
đồng biến khi a  0 ) trên
  0 m  4
một khoảng có độ dài lớn 4  m  0  15
     15  m   .
 x1  x2  1  x1  x2   4 x1 x2  1  m  
nhất bằng l khi phương trình 2 2
4
y  0 có hai nghiệm phân  4
biệt x1 ; x2 thỏa mãn: Đáp án C.
x  x2   4x1x2  l2 .
2
1 BON 0004 Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m sao cho hàm số
y  f  x   m sin2x  2x luôn đồng biến trên .

3
A. m  1. B. m  1. C. m  1. D. m  .
2

 LỜI GIẢI
y  2m cos 2 x  2  0 x   m cos 2 x  1, x 
 BON TIP
+) Trường hợp 1: m  0
Nếu h  x  có giá trị nhỏ nhất
Ta có 0  1 x  , vậy hàm số luôn đồng biến trên .
trên D thì
1 1
g  m  h  x  x  D +) Trường hợp 2: m  0. Ta có cos 2 x   x    1  0  m  1.
m m
 g  m  min h  x 
D
1 1
+) Trường hợp 3: m  0. Ta có cos 2 x   x     1  0  m  1.
m m
Vậy m  1 .
Đáp án C.
BON 0005 Số giá trị nguyên của tham số m để hàm số
 
y  m2  1 x3   m  1 x2  x đồng biến trên là

A. 2. B. 3. C. 1. D. Vô số.

 LỜI GIẢI
 m  1
Xét m2  1  0  
m  1
- Với m  1, hàm số đã cho trở thành y  x.
y  1  0  Hàm số đồng biến trên (thỏa mãn)
- Với m  1, hàm số đã cho trở thành y  2x2  x .
1
 BON TIP y  4 x  1; y  0  x  
4
Hàm số y  ax 3  bx 2  cx  d Do đó, hàm số có khoảng nghịch biến, khoảng đồng biến (loại).
 
+) Xét m2  1  0  Hàm số bậc 3. Ta có y  3 m2  1 x2  2  m  1 x  1
đồng biến trên .
+ Xét a  0 có thỏa mãn hay
không → Kết luận. Để hàm số đồng biến trên  y  0, x 
+ Với a  0 : Hàm số bậc ba
y  ax 3  bx 2  cx  d m  1
m  1
đồng biến trên  
 3 m2  1  0 

  m  1  m  2
    m  1  
 
a  0
   m  1  3 m2  1  0  m  2  m  1
2
 
 
y   b  3ac  0 2m  2m  4  0
2
  m  1
2


Vậy có vô số giá trị m thỏa mãn.
Đáp án D.

10 Chủ đề 1
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

2. Tính đơn điệu của hàm số hợp, hàm số tổng


BON 0006 Cho hàm số y  f  x  có đạo hàm

 
f   x   x  x  1 x 2  mx  9 với mọi x  . Có bao nhiêu số nguyên
2

dương m để hàm số g  x   f  3  x  đồng biến trên khoảng  3;   ?

A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.

 LỜI GIẢI
Từ giả thiết suy ra f   3  x    3  x  2  x   3  x   m  3  x   9  .
2 2

 
Ta có g  x    f   3  x  .
Hàm số g  x  đồng biến trên khoảng  3;   khi và chỉ khi

FOR REVIEW g  x   0, x   3;   f   3  x   0, x   3;  

Cho hàm số y  f  x  có đạo   3  x  2  x   3  x   m  3  x   9   0, x   3;   .
2 2

 
hàm trên K (K là 1 khoảng,
x   3;   thì  3  x   0,  2  x   0
2
đoạn, hoặc nửa khoảng).
Nếu f  x  0  f   x  0 ,   3  x   m  3  x   9  0, x   3;  
2

x  K và f   x   0 chỉ tại
 3  x   9 , x  3;   m  min  3  x   9 .
2 2
một số hữu hạn điểm thì hàm Khi đó m   
số đồng biến (nghịch biến)  x  3  x  3 (3;  )

trên K.
 3  x   9  x  3  9  2 x  3 . 9  6.
2

Ta có   x3   x3
 x  3
9
Đẳng thức xảy ra khi x  3   x  6 (do x  3)
x3
 3  x   9  6  m  6.
2

 min
 x  3
(3;  )

Vì m nguyên dương suy ra m1; 2; 3; 4; 5;6.

Đáp án B.
BON 0007 Cho hàm số y  f  x  có đạo hàm trên , hàm số

y  f   x  liên tục trên , hàm số y  f   x  2019  cắt trục hoành tại các
y

điểm có hoành độ a , b, c là các số nguyên và có đồ thị như hình vẽ bên.

Gọi m1 là số giá trị nguyên của tham số m để hàm số

 
y  g  x   f x2  2x  m nghịch biến trên khoảng 1; 2  ; m2 là số giá trị
O a b c x

nguyên của tham số m để hàm số y  h  x   f x2  4x  m đồng biến  

trên khoảng 1; 2  . Khi đó, m1  m2 bằng
A. 2b  2a. B. 2b  2a  2. C. 2b  2a  2. D. 2b  2a  1.

 LỜI GIẢI
Từ đồ thị của hàm số y  f   x  2019  dịch sang phải 2019 đơn vị để thu
được đồ thị hàm số y  f   x  .

Chủ đề 1 11
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

Bảng xét dấu của y  f   x  như sau:

x –∞ a + 2019 b + 2019 c + 2019 +∞

y' + 0 _ 0 + 0 +


Xét hàm số y  g  x   f x2  2x  m 

g  x    2 x  2  f  x 2  2 x  m . 
 BON TIP Ta thấy 2x  2  0, x  1; 2  nên y  g  x  nghịch biến trên 1; 2 
Từ bảng xét dấu của f   x 
 a  2019  x 2  2 x  m  b  2019, x   1; 2 
ta thấy chỉ có trên
 a  2019; b  2019  thì   x 2  2 x  a  2019  m   x 2  2 x  b  2019, x   1; 2 
f   x   0 nên  
 max  x 2  2 x  a  2019  m  min  x 2  2 x  b  2019
1;2  1;2 
 
 
f  x  2x  m  0 thì
2
 a  2020  m  b  2019.
x  2x  m
2
Số giá trị nguyên của m thỏa mãn là m1  b  2019  a  2020  1  b  a .
  a  2019; b  2019 
x   1; 2  . 
Xét hàm số y  h  x   f x2  4x  m 

h  x    2x  4  f  x2  4x  m . 
Ta thấy 2x  4  0, x  1; 2  nên y  h  x  đồng biến trên 1; 2 
 a  2019  x 2  4 x  m  b  2019, x   1; 2 
  x 2  4 x  a  2019  m   x 2  4 x  b  2019, x   1; 2 
 
 max  x 2  4 x  a  2019  m  min  x 2  4 x  a  2019
1;2  1;2 
 
 2023  a  m  2022  b.
Số giá trị nguyên của m thỏa mãn là m2   2022  b   2023  a   1  b  a.
Vậy m1  m2  2b  2 a .
Đáp án A.
BON 0008 Cho hàm số y  f  x  là hàm y

đa thức bậc bốn có đồ thị hàm số y  f   3  x 

như hình vẽ bên. Hàm số y  f x2  2x   O 1 3 4 x

nghịch biến trên khoảng nào sau đây?
A.  3; 2  . B.  1;0  .
y = f’(3 – x)

C.  0;1 . D.  2; 1 .

 LỜI GIẢI
f   3  x   a  x  1 x  3 x  4   a  0 
Đặt t  3  x  x  3  t
 f   t   a  3  t  1 3  t  3  3  t  4 
 f   t   a  2  t  t  1  t   a  t  2  t  t  1 , a  0

t –∞ –1 0 2 +∞
x
f'(t) – 0 + 0 – 0 +

12 Chủ đề 1
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

  
g  x    2 x  2  f  x 2  2 x  2  x  1 f  x 2  2 x 
  x  1

  x  1  0   1  x  2 x  0  1
2
 BON TIP    x 2  2 x  2

  f  x  2 x  0
2

 
g  x   0   
- Mấu chốt của bài toán là từ
đồ thị hàm số y  f   3  x    x  1
  x  1  0 

ta suy ra được bảng xét dấu
của f   x  .   f  x 2
 2 x  0


   1  x 2  2 x  2 
  0  x  2 x  2
2
- Thực hiện đặt t  3  x rồi
thay vào biểu thức của  x  1
f   3  x  ta đưa được về 
 2  x  0  2  x  1
biểu thức f   t  , từ đó suy ra 1   x  1  3  
bảng xét dấu.   x  1  3
  x  1  3
- Mấu chốt vấn đề là ta cần 
hiểu được bảng xét dấu của
 x  1
f   x  theo biến x và f   t  
 x  1 x  0
theo biến t là “giống nhau”.
Ví dụ: x  f   x 
f  2   0  x2  2 x  2   x  2
 
u 
f
 f  u
 1  3  x  1  3

 0  x  1  3

 
Vậy hàm số y  f x2  2x nghịch biến trên các khoảng ; 1  3 ;  
 2; 1 và  0; 1  
3 .

Đáp án D.
BON 0009 Cho hàm số f  x  x3  3x2  mx  2019 . Có bao nhiêu giá

trị nguyên của m để hàm số g  x    f  x    3.  f  x   2020 đồng biến

3

trên  ; 2 ?

A. 1008. B. 1009. C. 1010. D. Vô số.

 LỜI GIẢI
Ta có g  x   f   x  . 3 f 2  x   3 .

FOR REVIEW Nhận xét:

Giả sử hàm số y  f  x  có Nếu  x1 , x2   ; 2 mà x1  x2 thỏa mãn f  x1   f  x2 

đạo hàm trên K. Nếu thì g  x1   g  x2  .
 
f   x  0 f   x  0 , x  K
Khi đó g  x  không đồng biến trên khoảng  ; 2 .
và f   x   0 chỉ tại một số hữu
Do đó để thoả mãn điều kiện g  x  đồng biến trên khoảng  ; 2 thì hàm
hạn điểm thì hàm số đồng
biến (nghịch biến) trên K. số f  x  là hàm đồng biến (hoặc nghịch biến) trên  ; 2 .
Mặt khác lim f   x    nên f   x  0, x   ; 2 .
x 

+) f   x   3x2  6x  m  0, x   ; 2

 3x2  6 x  m  0, x   ; 2 
 m  3x2  6 x , x   ; 2 

 m  max 3x2  6 x  m  3 1
  ;2

Chủ đề 1 13
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

+) Hàm số g  x  đồng biến trên khoảng  ; 2 suy ra

g  x   0, x   ; 2 nên 3 f 2  x   3  0, x   ; 2

 f  x  1
, x   ; 2  (do f   x   0, x   ; 2 ).
 BON TIP

Để giải được bài toán bên ta  f  x   1
phải nhận xét được
f   x   0, x   ; 2  . Mà lim f  x    nên suy ra không xảy ra TH f  x   1, x   ; 2 .
x 

Do đó f  x   1, x   ; 2   max f  x   1

  ;2

 f  2   1  2m  2023  1  m  1011 2  (do f  x  là hàm số đồng

biến trên  ; 2 )

Từ 1 và  2  ta có 3  m  1011 .
Mà m là số nguyên nên có 1009 giá trị m thỏa mãn điều kiện bài ra.
Đáp án B.
y BON 0010 Cho hai hàm số f  x  và g  x  có đồ thị như hình vẽ bên.
g(x) f (x)
Biết rằng hai hàm số y  f  2x  1 và y  3g  ax  b  a, b  có cùng
-1 2 khoảng đồng biến. Giá trị của biểu thức a  2b bằng
O 1 x A. a  2b  3. B. a  2b  4. C. a  2b  2. D. a  2b  6.

 LỜI GIẢI
* Từ đồ thị hàm số y  f  x  ta có bảng xét dấu của f   x  như sau:

x –∞ 0 2 +∞
MEMORIZE
f'(x) + 0 – 0 +
Từ bài toán bên, ta rút ra lý
thuyết sau: Đặt y  F  x   f  2x  1 thì F  x   2. f   2x  1 .
Cho hàm số y  f  x  liên tục
và đồng biến (nghịch biến)
Hàm số y  f  2x  1 đồng biến khi F  x   0
trên khoảng  a; b  thì:
 f   2 x  1  0  0  2 x  1  2    x  .
1 1
* Hàm số y  f  mx  n  2 2
 1 1
đồng biến (nghịch biến) trên
Suy ra hàm số y  f  2x  1 đồng biến trên khoảng   ;  .
 an bn  2 2
khoảng  ;  khi
 m m 
* Từ đồ thị hàm số y  g  x  ta có bảng xét dấu của g  x  như sau:
m  0.
* Hàm số y  f  mx  n  x –∞ –1 1 +∞
nghịch biến (đồng biến) trên g'(x) – 0 + 0 –
bn an
khoảng  ;  khi Đặt y  G  x   3g  ax  b  thì G  x   3a.g  ax  b  .
 m m 
m  0. Hàm số y  3g  ax  b đồng biến khi G  x   3a.g  ax  b   0
 a  0

 a  0
 a  0   1  b  x  1  b
 BON TIP  
   1  ax  b  1   a a
Khi giải bài toán chứa hàm  g  ax  b   0 
 
  a  0
a 0
  
hợp ta phải luôn phân biệt
     1  b
 a 0
  

được  f u  x    f  u  x  .  
 g  ax  b   0
   ax  b  1    x 
  
     ax  b  1
a
 1b
   x 
 a

14 Chủ đề 1
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

 1  b 1  b 
Suy ra hàm số y  3g  ax  b đồng biến trên khoảng  ;  nếu
 a a 
 1 b   1  b 
a  0; hàm số đồng biến trên mỗi khoảng  ;  và  ;   nếu
 a   a 
a  0.
* Do hai hàm số y  f  2x  1 và y  3g  ax  b có cùng khoảng đồng


a  0
 a  0
 1 1  1  b 1  a  2
biến là   ;  nên      a  2b  2   .
 2 2  a 2  a  2b  2  b  0
1  b 1 
 a  2
Vậy a  2b  2  2.0  2.
Đáp án C.
BON 0011 Cho hàm số y  f  x  là hàm y

đa thức bậc bốn. Đồ thị hàm y  f   x  1

được cho trong hình vẽ bên. 2
Hàm số g  x   f  2x   2x2  2x đồng biến
1
2
trên khoảng nào sau đây?
A.  2; 1 . B. 1; 2  .
-2 -1 O x

C.  0;1 . D.  1;0  . -2

y
 LỜI GIẢI
2
Ta có: g  x   2 f   2x   4x  2  2  f   2x    2x  1 .
1
Đồ thị hàm số y  f   x  có được bằng cách dịch đồ thị y  f   x  1 sang
1
-3 -2 O x
trái 1 đơn vị. Khi đó ta có đồ thị của hàm số y  f   x  như hình bên.
-2 Xét dấu g  x  :

Đặt 2x  t  g  2  f   t    t  1

Để hàm số đã cho đồng biến thì g  0  f   t   t  1 ;

 BON TIP
Muốn xét giao điểm hai đồ g  0  f  t   t  1 (1)
thị hàm số trên cùng một hệ
trục tọa độ thì hai hàm số  Nghiệm của phương trình (1) là hoành độ giao điểm của đồ thị hàm
phải được xét trên cùng một số y  f   t  và đường thẳng y  t  1
biến. Cụ thể ở đây
g  x  2.  f   2x    2x  1 .  3
t  3 x  2
Khi thay 2x  t trong  (quan sát đồ thị)   .
f  2 x  thì 2x  1 thay bởi
  2  t  1  1  x  1
 2
t  1. Sau đó mới kẻ đường
thẳng y  t  1 lên trục tọa  3  1
Vậy hàm số g  x  đồng biến trên khoảng  ;   và  1;  .
độ Oxy.
 2  2
Đáp án D.

Chủ đề 1 15
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

BON 0012 Cho hàm số y  f  x  , biết f   x   x3  3x  1. Có bao

nhiêu giá trị nguyên của tham số m thuộc đoạn  5; 5 sao cho hàm số

y  f  2  x   1  m x  6 nghịch biến trên khoảng  2; 3 ?

A. 9. B. 8. C. 10. D. 7.

 LỜI GIẢI
y  f  2  x   1  m  x  6
 BON TIP
 y   f   2  x    1  m     2  x   3  2  x   1   1  m 
3
Trong dạng toán tìm điều

Yêu cầu bài toán  y  0 x   2; 3

kiện của tham số m để hàm
 
số y  f u x   h  x  nghịch

biến trên  a; b  mà tham số    2  x   3  2  x   2  m  0 x   2; 3 

3

nằm trong h  x  , thì thường

 m   2  x   3  2  x   2 x   2; 3 
3

ta sẽ sử dụng phương pháp

cô lập tham số m.
m2
 m  5; 4; 3; 2; 1; 0;1; 2.
Đáp án B.

BON 0013 Cho hàm số y  f  x  xác định trên và có đạo hàm

f   x    2  x  x  3 .g  x   2021 trong đó g  x   0, x  . Hàm số

y  f 1  x   2021x  2022 đồng biến trên khoảng nào sau đây?
A.  ; 1 . B.  1; 4  . C.  3; 2  . D.  4;   .

 LỜI GIẢI
Ta có: y  f 1  x   2021x  2022

 BON TIP
Vì ở đây g  x   0, x 
nên  g  x   0, x  .
Mà  f   x   2021
   2  x  x  3  g  x 
 y   f  1  x   2021
Theo giả thuyết của đề, ta có:
f   x    2  x  x  3  g  x   2021
  f   x     2  x  x  3  g  x   2021
  f   x   2021    2  x  x  3  g  x 
  f   x   2021  0
 x  3
  2  x  x  3  g  x   0  
x  2

nên dấu của  f   x   2021

Ta có bảng xét dấu như sau:
phụ thuộc vào dấu của x –∞ –3 2 +∞
 2  x  x  3 , từ đó ta mới –f’(x) +
_ 0 + 0 _
có bảng xét dấu như bên.
2021
Dựa vào bảng xét dấu, ta suy ra:  f   x   2021  0, x   3; 2 
 y   f   1  x   2021  0
 3  1  x  2  1  x  4
Vậy hàm số y  f 1  x   2021x  2022 đồng biến trên khoảng  1; 4  .
Đáp án B.

16 Chủ đề 1
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

3. Tính đơn điệu của hàm số chứa dấu giá trị tuyệt đối

BON 0014 Gọi S là tập tất cả giá trị nguyên của tham số m thuộc
mx  m  3
đoạn 10;10 để hàm số y  đồng biến trên 1;   . Tổng
xm2
các phần tử của S là
A. 52. B. 54. C. 9. D. 5.

 LỜI GIẢI
mx  m  3
Xét hàm số y  f  x   với x  m  2.
xm2
m2  m  3
Ta có y  .
 x  m  2
2

mx  m  3
Hàm số y  đồng biến trên 1;   khi xảy ra 1 trong 2 trường
xm2
hợp sau:
Trường hợp 1: Hàm số f  x  đồng biến và không âm trên 1;  
 m2  m  3
 y   0
  , x  1
2
 x  m  2
 BON TIP 
Hai trường hợp này ta có thể  y  1  0
  m  2  1; 
sử dụng mẹo nhớ như sau:   
 Đồng biến và không âm 
 Nghịch biến và không dương 1  13
 m 
  2
m2  m  3  0
   1  13
  1  13
  2 m  3  0    m  2 m .
 m3  2
  m  2  1  m3
 2
 m  3

Trường hợp 2: Hàm số f  x  nghịch biến và không dương trên 1;  
 m2  m  3
 y  0  m2  m  3  0
 x  m  2  , x  1   2m  3
2

  0
 y  1  0  m3 .
 m  2  1;   m  2  1
  
1  13 3
 m
2 2
 1  13 3   1  13  
 m
Suy ra m   ;   ;   , lại do 
  
 2 2   2  m   10;10 

 m 2; 2; 3; 4; 5;6;7 ;8;9;10.
Vậy tổng các phần tử của S bằng 52.
Đáp án A.

Chủ đề 1 17
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

Lưu ý:
- Cho hàm số y  f  x xác định trên 
 ;    , khi đó hàm số y  f  x
 ;    thì có hai trường hợp sau:
đồng biến trên 

y y y = | f (x)|
y = f (x)

α x
O

O α x y = f (x)

 f   x   0, x  
  ;   .  f   x   0, x  ;  

  .
 f   0
  f   0

- Cho hàm số y  f  x xác định trên 
 ;  , khi đó hàm số y  f  x đồng
biến trên  ;   thì có hai trường hợp sau:

y
y y = | f (x)|
y = f (x)

O α β x

O α β x y = f (x)

 f   x   0, x   ;  
  f   x   0, x   ;  

 .  .
 f   0
  f   0

- Các dạng đồng biến y  f  x  trên  ; a , 
 ;  ta thực hiện tương tự.
- Tương tự với câu hỏi liên quan đến tính nghịch biến của hàm số.

BON 0015 Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m  20; 20 để

hàm số y  3x4  4 x3  12 x2  m nghịch biến trên khoảng  ; 1 ?

A. 4. B. 15. C. 30. D. 8.

 LỜI GIẢI
+) Đồ thị hàm số y  f  x  được xác định bằng cách:

- Giữ nguyên phần đồ thị y  f  x  nằm trên trục hoành, bỏ đi phần đồ

thị phía dưới trục hoành.
- Lấy đối xứng đồ thị y  f  x  phía dưới trục hoành qua trục hoành.
+) Xét f  x   3x4  4x3  12x2  m; f   x   12x3  12x2  24x;
x  0

f   x   0  x  x  2 x  0   x  1 .
3 2

 x  2
Bảng biến thiên:

x –∞ –1 0 2 +∞
f’(x) – 0 + 0 – 0 +
+∞ m +∞
f(x) m–5
y=0
m – 32

18 Chủ đề 1
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

Để hàm số y  f  x  nghịch biến trên  ; 1 thì m  5  0  m  5 .

m 
Mà   m 5; 6;...;19 .
m   20; 20 
Vậy có 15 giá trị m thỏa mãn.
Đáp án B.
BON 0016 Cho hàm số y  f  x  liên tục trên . Biết f  2   3 và

có đồ thị y  f   x  như hình vẽ.

O 3 6
-2 1 x

2
-2

Hàm số g  x   4 f  x   x2  4x đồng biến trên khoảng nào sau đây?

A.  ;0  . B.  4;6  . C.  2;1 . D.  3;  .

 LỜI GIẢI
y Xét h  x   4 f  x   x2  4x, h  2   4 f  2   4  8  0 .
2 Khi đó g  x   h  x  và có h  x   4 f   x   2x  4
x
d:y 1
2   1 
O S1 3 6  h  x   4  f   x     x  1    0
-2 1 x   2 
 S2  x  2
2

 f  x   x  1  x  3
1
-2
2
 x  6

Mà 4S1  4S2
3
  1 
6
  1 
   4  f   x     x  1   dx   4  f   x     x  1   dx
 BON TIP 2   2  3   2 
3 6
Hướng làm ở đây là vẽ bảng    h  x  dx   h  x  dx
biến thiên của y  h  x từ 2 3

việc suy diễn bảng biến 

 h  2   h  3   h  6   h  3   0  h  6  do h  2   0 
thiên của y  h  x  .
Khi đó ta có bảng biến thiên của y  h  x  và bảng biến thiên của
Giữ nguyên phần đồ thị
hàm số y  h  x  phía trên g  x   h  x  như sau:
Ox, lấy đối xứng phần dưới
Ox qua Ox. Tuy nhiên ta x –∞ –2 3 6 +∞
chưa so sánh được h  6  với _ _
h’(x) + 0 0 + 0
0 nên cần sử dụng diện tích
hình phẳng để so sánh (sau 0 h(6)
khi học chương tích phân). h(x)
–∞ h(3) –∞

Chủ đề 1 19
 CHINH PHỤC BÀI TOÁN VD-VDC

x –∞ –2 3 6 +∞
+∞ g(3) +∞
g(x)
0 g(6)

Vậy hàm số g  x  đồng biến trên các khoảng  2; 3 và  6;  .

Đáp án C.
BON 0017 Cho hàm số bậc bốn
f  x   ax  bx  cx2  dx  e  a, b, c , d, e 
y
4 3
,
1
biết f    1 và đồ thị hàm số y  f   x  1
2 -1
như hình vẽ. Hàm số g  x   2 f  x   x2  2x O 1 2 x
-2
đồng biến trên khoảng
A.  2;   . B.  1;1 .

C. 1; 2  . D.  ; 1 .

 LỜI GIẢI
Ta có: f   x   4ax3  3bx2  2cx  d, f   x   12ax2  6bx  2c.

d  1
 f 0  1 
 c  0
 f   0   0 
y Theo giả thiết, ta có:   a  1 .
  
f  2  1  4
f 1 0 
  
2
b  
1  3
-1
O 1 2 x Suy ra f   x  x3  2x2  1;
x4 2 x3
f  x  (tìm ra f  x  bằng cách lấy nguyên hàm, sau khi
-2 275
 x
4 3 192
học xong Nguyên hàm – Tích phân, độc giả quay về đọc tiếp bài toán này).
Xét hàm số h  x   2 f  x   x2  2x , ta có
 x  1

h  x   2 f   x   2 x  2  h   x   0   x  2
 x  1

Ta có bảng biến thiên:

x –∞ –1 1 2 +∞
h’(x) – 0 + 0 – 0 +
+∞ 67 +∞
49
h (x) 193 96
32
32
+∞ 193 49 +∞
g (x) 32 67 32
96
0 0

20 Chủ đề 1