4.

GAIA - ANIMALI POPULAZIOAK IKERTZEKO METODOAK

KONTAKETA TOTALA: espezie errazak detektatzen (hegaztiak)

LAGIN BIDEZKO KONTATEKTA: (berdin, baina lurralde osoa
miatu gabe). Metodoak:
 Batida: detektatzen zailak (basurdea...). Helburu desberdinetarako,
normalean animali handiekin.
 Sareak (tximeletak, txoriak)
 Partzelak (laukiak). Animali txikiak detektatzeko.

LERRO-TRANTSEKTOAK: (Hegazti txikiekin)

Ikusgarritasun eskaseko lekutan. Banako kopurua eta ibilbiderako distantzia
transbertsala apuntatu.
Detektagarritasuna distantzia transbertsalarekin murrizten da => egitan miatutako
bandaren zabalera kalkulatu.

Grafikan ikusten da zenbat eta urrunago egon indibiduoak zailagoak

direla detektatzen.

BEHATOKI FINKOAK:
Espezie batzuetan (orkatza) erabateko kontaketa ahalbidetzen dute. Iheskorrak diren
animaliekin: otsoak, hartzak…

UGARITASUN-INDIZEAK:

Detektatzen zaila den populazioaren ugaritasuna estimatzeko

1. Absolutuak: Kopuru absolutua ematen dute. Ad: kaka pilak
2. Erlatiboak: Ezin kopurua jakin. Joerak ikusteko baliagarriak.
Oinatzak, zuloak, marrualdia, usain-tranpak...

HARRAPAKETA-TEKNIKAK:

1) Markaketa. Lincoln-Petersen metodoa. Banakoak harrapatu, markatu, askatu, eta

berriro harrapatu.

N = (H1 x H2)/B
H = Harrapatutakoak, B = bitan harrapatutakoak (markatu eta berriro
harrapatutakoak).
Populazio irekietan eta espezie lurraldekoiekin arazoak.

1
Lincoln-Petersen metodoa

Markatutako aleen kopurua / ale

guztien kopurua berdina izan behar da
populazio osoan eta 2. harrapaketako
laginean.

(Proportzioa populazio osoan) =

(Proportzioa 2. harrapaketan)

10/N = 2/10 N = (10 x 10) / 2 = 50

2) Harrapaketa selektiboa. Sexu-proportzioa neurtu, ehizatu, hildako ar (edo eme)

kopurua kontatu, berriro neurtu sexu-proportzioa.

N0 = He /[Pe0 - (Pe1 x Pa0 / Pa1)]

He = hildako emeak, P = ar eta emeen hasiera eta amaierako proportzioak

3) Harrapaketa progresiboa. Kopurua gutxitu ahala, esfortzu-unitateko etekinak behera

egiten du. Gogor ustiatzen diren populazioetan erabiltzen da (arrantza...)

2
4.Gaia Ariketak:
1. Eskoziako ehizaleku batean urrian oreinen sexu-ratioa 0.7/1 zen (ar/eme). Azaroan
emeen ehiza-denboraldia hasi zen, zazpi astez luzatu zena. Hauek dira astero
harrapatutako kopuruak: 97, 90, 83, 75, 63, 55, 53. Zenbat orein geratu dira? Zein da
populazioaren sexu-ratio berria?

1 metodoa:
Beranzko progresioa ez da zoriaren menpekoa, orein kopuru totala gutxitzearen ondoriozkoa da
(modu konstantean).

Beranzko progresioa = 7,3 = (7 + 7 + 8 + 12 + 8 + 2)/6

1 2 3 4 5 6 7
97 90 83 75 63 55 53

Beranzko progresioa 7,3-koa dela ikusirik, 0-rarte eramango dugu progresioa egun bakoitzean
zenbat orein hil diren ikusteko. Behin 0-an orein guztiak hilda egongo direla esan nahiko du eta
hildakoak kontatuz hasierako orein emeen populazioa ezagutu dezakegu.

8 9 10 11 12 13 14
45,7 38,4 31,1 23,8 16,5 9,2 1,9

Hildako orein eme kopurua = hasierako eme kopurua = 97 + 90 + 83 + 75 + 63 + 55 + 53 + 45,7 +

38,4 + 31,1 + 23,8 + 16,5 + 9,2 + 1,9 = 683 eme hasieran.

Jakinik ar eta emeen arteko proportzioa 0,7/1 dela eta emeen kopurua ezagututa zenbat ar dauden
jakin dezakegu:

0,7 x 683 = 478 ar

Orain biak batuz hasierako populazio tamaina totala ezagutu dezakegu. Hasieran 1161 (478 + 683)
orein genituen.

Lehenengo 7 egunetan zenbat orein hil diren ezagututa eta hasieran genuen populazioa ezaguturik
ehizaldia bukatutakoan zegoen orein populazioa ezagutu genezake:

1161(guztira) - 516(hildako eme) = 645 orein ditugu bukaeran.

Ratio berria ezagutzeko hasieran genituen eme kopuruari hildako eme kopurua kenduko diogu.
Behin zenbat eme geratzen diren jakinda ratio berria kalkulatu dezakegu:

683 eme hasieran – 516 eme hil = 167 eme bukaeran

478
Sexu ratio berria = ar kopurua / bukaerako eme kopurua = = 𝟐, 𝟖𝟔 ar emeko
167
(ar/eme)

2.metodoa:

Grafiko bat irudikatuko dugu hasieran zegoen eme populazioa ezagutzeko. Y ardatzean
egunean hildako eme kopurua erabiliko dugu eta X ardatzean hildako akumulatutakoak.

Behin zuzena eraikita, honek X ardatzean non mozten duen jakin nahi dugu, hau da, orein
emerik hil ez den egunean zenbat orein eme dauden guztira hilda (akumulatutakoak =
hasierako populazioa).

3
 120
y = -0,113x + 110,63
R² = 0,9773
100

80

60 Series1
Lineal (Series1)
40

20

0
0 100 200 300 400 500 600

979 eme zeuden hasieran eta sexu ratioa ezagututa hasieran zeuden ar kopurua kalkulatu
dezakegu.

979 x 0,7 = 685 ar hasieran.

Jakinik 516 eme hil direla eta 963 genituela hasieran, zenbat eme ditugun bukaeran ezagutu
dezakegu:

979-516 = 463 eme geratzen dira.

Orain populazioa totala kalkulatzeko geratzen diren eme kopurua eta ar kopurua batuko dugu:

463 + 683 = 1148 orein geratzen dira guztira.

Sexu ratio berria kalkulatzeko ar kopurua geratzen diren eme kopuruagatik zatituko dugu:

683
Sexu ratio berria = ar kopurua / bukaerako eme kopurua = = 1,475 ar emeko
463
(ar/eme)

2. Orein-populazio itxi bat zentsatzeko, 37 animalia harrapatu dituzu, eta markatu ondoren
berriro askatu dituzu. Handik bi astetara 53 animalia harrapatu dituzu, haietatik 21 markatuta.
Zenbat orein dago populazioan?

Bi metodo daude ariketa egiteko:

1.metodoa:
53
= 𝑥 = 2,52 37 . x = 37 . 2,52 = populazio totala = 93,4
21

Lehenik eta behin, bigarren tandan harrapatutako animaliak zati hauetatik markatuta ikusi
direnak egin behar da. Ondoren, hasieran harrapatutako animali kopuruagatik biderkatuko dugu
aurreko zatiketan lorturiko emaitza, populazioaren tamaina totala ezagutzeko.

4
 2.metodoa (Lincoln-Petersen metodoa) :
37 21 53.37
= 53 𝑁= = 𝟗𝟑, 𝟒
𝑁 21

Jakinda bigarren tandan harrapatutakoetatik zenbat animali dauden markatuta eta

proportzio berdina aplikatuz, kalkulatu dezakegu hasieran harrapatutako animali kopurutik
populazioaren tamaina totala. (Hiruko erregela bat).

4. Udako Euskal Unibertsitateko ikasleek Larrako (Nafarroa) sarrioen zentsoa egin dute lerro-
transektoen teknika erabiliz. Lau habitat-mota berezi dituzte eremu horretan, eta bakoitzean
transektoen zabalera (detektagarritasun osoko bandarena) zein den neurtu dute. Hauek dira
lorturiko datuak. Esazu zenbat sarrio dagoen Larran, bai ote dagoen habitat-hautespenik, eta
egotekotan, sexu edo adinaren arabera aldatzen ote den.

Trantsektuaren azalera kalkulatzeko trantsektuaren luzera zabaleragatik biderkatuz lortzen da,

adibidez larreetan:

115km x 0,25 km = 28,75 km2

Azalera osoan dagoen populazio totala kalkulatzeko trantsektuan detektatu den populazioa hiruko
erregela bat erabiliz azalera osora estrapolatuko dugu, adibidez larrean:

72𝑘𝑚2
(4 ar + 15 eme + 6 gazte) x = 62,6 𝑠𝑎𝑟𝑟𝑖𝑜 𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒 𝑔𝑢𝑧𝑡𝑖𝑎𝑛.
28,75𝑘𝑚2

Trantsektuko ar proportzioa kalkulatzeko, hau da, trantsektuko km2 bakoitzeko zenbat ar dagoen
kalkulatzeko, trantsektuan behatutako ar kopurua zati trantsektuaren azalera egin behar da, adibidez
larrean:
4 𝑎𝑟
= 0,14 𝑎𝑟 𝑘𝑚 𝑘𝑎𝑟𝑟𝑎𝑡𝑢𝑘𝑜.
28,75 𝑘𝑚2

Eme eta gazteekin metodo bera aplikatu da.

Larreak Mendi-pinudiak Pagadi-izediak Pinu gorriak

Trantsektuaren azalera 28,75 19,26 2,8 1,15
Trantsektuko ar proportzioa 0,14 0,36 1,76 2,61
Trantsektuko eme proportzioa 0,52 0,42 1,41 0,87
Trantsektuko gazte proportzioa 0,21 0,11 1,41 0,87
Azalera osoan populazio totala 62,6 55,6 165 39,1

Taula honetan emaitza guztiak ageri dira. Bertan ikus daiteke ar proportzioa handiagoa dela pinu
gorrietan beste guneetan baino, hau da, arren kasuan habitat hautespena dago. Eme eta

5
gazteen kasuan, pagadi izedietan aurkitzen da proportzio handiena eta beraz, habitat
hautespena dago. Eme eta arren kasuan habitat hautespena sexuak baldintzatzen du.

Adinari dagokionez, ikus daiteke pagadi izedietan gazte eta eme proportzioa bera dela, hau
izango baita kumeak hazteko gune aproposena.

Gainera, ikus daiteke pagadi izedietan nahiz eta azalera txikiko gunea izan bertan aurkitzen dela
populazio tamaina handiena besteekin alderatuz.

5. Gorbeiako Parke Naturaleko orein populazioa zentsatzeko, Ximaurtegi doktoreak gorotz

kontaketetara jo du. Parkean bost habitat-mota berezi ditu (goimendiko larreak, pagadiak,
amezti eta hariztiak, pinudiak, belar-soroak), eta hauetako bakoitzean hiruna partzela markatu
ditu, 10 x 10 metrokoak. Hauetara bi astean behin joan da, eta bertan agertzen diren gorotz-
multzo berriak kontatuz bertako gorotz-ekoizpena kalkulatu du. Hauek dira bere emaitzak:

Lehenik eta behin azalera totala kalkulatu metro karratutan:

Dakigunez Ha = 10.000m2

Goi mendiko larreak = 72.500.000

Pagadiak = 60.000.000

Amezti/hariztiak = 40.000.000

Pinudiak = 85.000.000

Belar-soroak = 37.000.000

Orain, jakinda partzela bakoitzak 100m2 dituela (10m x 10m) eta partzela bakoitzeko egunean
zenbat gorotz dauzkagun (taulan begiratuz), eremu bakoitzeko gorotz/egunko proportzioa kalkulatu
dezakegu hiruko erregela baten bitartez:

Goi mendietan:

0,003 𝑥 72.500.000
= 2.175 gorotz/eguneko
100

Pagadiak:

0,013 𝑥 60.000.000
= 7.800 gorotz/eguneko
100

Amezti/Hariztiak:

6
 0,017 𝑥 40.000.000
= 6.800 gorotz/eguneko
100

Pinudi:

0,025 𝑥 85.000.000
= 21.250 gorotz/eguneko
100

Belar-soroak:

0,007 𝑥 37.000.000
= 2.590 gorotz/eguneko
100

Jakinik larre bakoitzean eguneko gorotz kopurua eta orein bakoitzak egunean 18 kakaldi egiten
dituela, larreko indibiduo kopurua kalkulatu dezakegu:

Goi mendietan:

2.175𝑔𝑜𝑟𝑜𝑡𝑧
= 121 𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜/𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒𝑘𝑜
𝑘𝑎𝑘𝑎𝑙𝑑𝑖
𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒 𝑥 18
𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜

Pagadiak:

7.800𝑔𝑜𝑟𝑜𝑡𝑧
= 433,33 𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜/𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒𝑘𝑜
𝑘𝑎𝑘𝑎𝑙𝑑𝑖
𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒 𝑥 18
𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜

Amezti/Hariztiak:

6.800𝑔𝑜𝑟𝑜𝑡𝑧
= 377,33 𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜/𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒𝑘𝑜
𝑘𝑎𝑘𝑎𝑙𝑑𝑖
𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒 𝑥 18
𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜

Pinudia:

21.250𝑔𝑜𝑟𝑜𝑡𝑧
= 1.180,55 𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜/𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒𝑘𝑜
𝑘𝑎𝑘𝑎𝑙𝑑𝑖
𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒 𝑥 18
𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜

Belar soroak:

2.590𝑔𝑜𝑟𝑜𝑡𝑧
= 144,22𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜/𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒𝑘𝑜
𝑘𝑎𝑘𝑎𝑙𝑑𝑖
𝑙𝑎𝑟𝑟𝑒 𝑥 18
𝑖𝑛𝑑𝑖𝑏𝑖𝑑𝑢𝑜

Azkenik, mendian dauden orein kopuru totala kalkulatzeko larre desberdinetan dauden oreinak
batuko ditugu:

Totala= 2.256,87 orein mendian

7
1. Matxinsaltoen populazio baten tamaina kalkulatzeko, goizez laginketa bat egin zen, non 432
ale harrapatu baitziren. Ale hauek markatu egin ziren eta berriro solte utzi. Arratsaldez berriro
egin zen laginketa eta 567 ale harrapatu ziren, hauetatik markatuak 47 zirelarik. Zein da
hasierako populazioaren tamaina?

Ebazteko metodoa bigarren ariketan azaldu da (Lincoln-Petersen metodoa):

432 47
=
𝑁 567

567𝑥432
𝑁= = 𝟓𝟐𝟏𝟏, 𝟔 𝒎𝒂𝒏𝒕𝒙𝒊𝒏𝒔𝒂𝒍𝒕𝒐 (5212 𝑚𝑎𝑡𝑥𝑖𝑛𝑠𝑎𝑙𝑡𝑜)
47