Αποκατάσταση σε

ασθενείς με Μηχανική
Υποβοήθηση της
Αριστερής Κοιλίας
(LVAD)

Βλάχος Παρασκευάς,
Νοσηλευτής Π.Ε., MSc,
Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Α. Καρδιακή Ανεπάρκεια - Καχεξία Δ. Μετεγχειρητική Περίοδος:

Τμήμα Νοσηλείας - εξιτήριο

Β. Μηχανική Υποβοήθηση της Αριστερής Κοιλίας Ε. Δομημένα Προγράμματα Αποκατάστασης

(LVAD)

Γ. Μετεγχειρητική Περίοδος (ΜΕΘ) Στ. Συμπεράσματα

 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Καρδιακή Ανεπάρκεια

H αδυναμία της καρδιάς να διατηρήσει την καρδιακή παροχή

σε επίπεδο που να εξασφαλίζει την απαραίτητη οξυγόνωση για

τις μεταβολικές ανάγκες των ιστών και οργάνων του οργανισμού

McMurray et al. Eur Heart J 2012;33:1787-1847 (ESC HF Guidelines)

 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Καρδιακή Ανεπάρκεια

Κλινικό σύνδρομο:

❖ προκύπτει από δομικές ή λειτουργικές διαταραχές του μυοκαρδίου

❖ που περιορίζουν τη δυνατότητα της καρδιάς να εξωθήσει το αίμα ή

να πληρωθεί με αυτό

❖ με τελικό αποτέλεσμα την αδυναμία της καρδιάς να αρδεύσει την

περιφέρεια και να εξασφαλίζει την απαραίτητη οξυγόνωση των
οργάνων του οργανισμού

McMurray et al. Eur Heart J 2012;33:1787-1847 (ESC HF Guidelines)

Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Προχωρημένη Καρδιακή Ανεπάρκεια

(Τελικού Σταδίου)

Καρδιακή Καχεξία

Επίπτωση: 8 - 42% (⁓ ορισμός, κριτήρια)

Selthofer-Relati´c, et al, Cardiac Obesity and Cardiac Cachexia: Is There a Pathophysiological Link? J.
Obes. 2019L.
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Καρδιακή Καχεξία

Απώλεια βάρους τουλάχιστον 5% τους προηγούμενους 12 μήνες, χωρίς την παρουσία

οιδήματος (ή Δείκτης Μάζας Σώματος (BMI) < 20 kg/m2) σε ασθενείς με χρόνια νόσο

Tουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα κλινικά ή εργαστηριακά κριτήρια:

• μειωμένη μυϊκή δύναμη

• κόπωση
• ανορεξία
• χαμηλός δείκτης BMI
• επηρεασμένη βιοχημεία που χαρακτηρίζεται από αυξημένους δείκτες φλεγμονής

Selthofer-Relati´c, et al, Cardiac Obesity and Cardiac Cachexia: Is There a Pathophysiological Link? J. Obes. 2019L.
M. Freeman, “*The pathophysiology of cardiac cachexia,”Current Opinion in Supportive and Palliative Care, vol. 3,no. 4, pp. 276–281, 2009.
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Καρδιακή Καχεξία

Απώλεια Μυϊκής μάζας

Μείωση λειτουργικότητας Σκελετικών μυών (Σαρκοπενία)

Απώλεια Οστικής μάζας

Απώλεια Λιπώδους ιστού

Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Μηχανική Υποβοήθηση της Αριστερής Κοιλίας

(LVAD)

• 2500 ασθενείς / έτος (ΗΠΑ / Καναδάς)

• 2000 ασθενείς / έτος (Ευρώπη)

Loforte et al. Durable Continuous-Flow Mechanical Circulatory Support: State of the Art. Hearts 2021, 2(1), 127-138
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Πως επιτυγχάνεται η υποβοήθηση της Κυκλοφορίας

❖ εμφύτευση μιας μηχανικής αντλίας

❖ αποφόρτιση των κοιλιών της καρδιάς

❖ ελάττωση του έργου του μυοκαρδίου

❖ άντληση αίματος προς το αρτηριακό

δίκτυο

❖ αύξηση της αιματικής ροής προς τα

τελικά όργανα
Markku S. Nieminen et. al, European Heart Journal (2005) 26, 384-416, ESC Guidelines
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

B. Μηχανική Υποβοήθηση της Αριστερής Κοιλίας (LVAD) –

Χαρακτηριστικά Ασθενών με LVAD
Βαρύτητα Καρδιακής Ανεπάρκειας – Συστήματατα Ταξινόμησης

Hetzer et al. MCSDs. Cardiovascular Diagnosis and Therapy, Vol 11, No1 February 2021
Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Μετεγχειρητική Περίοδος Εμφύτευσης

Συσκευής LVAD

❖ ΜΕΘ
❖ Τμήμα Νοσηλείας
❖ Εξιτήριο
Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

ΜΕΘ
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

ΜΕΘ: Κλινικά Προβλήματα – Στόχοι και Προσεγγίσεις Παρέμβασης

1ος Στόχος: Βελτιστοποίηση λειτουργίας συσκευής Μηχανικής Υποβοήθησης

❖ βελτίωση παροχής (L/min) της συσκευής

❖ συνεργασία συσκευής με τη λειτουργία της Δεξιάς Κοιλίας Καρδιάς
❖ διαχείριση ενδαγγειακού όγκου – ρύθμιση προφόρτιου και μεταφόρτιου

Προσέγγιση Παρέμβασης:

❖ Συνεχής Αιμοδυναμική Παρακολούθηση (Αρτηριακή Πίεση, Πνευμονικές Πιέσεις, αξιολόγηση

παραγόντων που σχετίζονται με την καρδιακή παροχής) – Διόρθωση αποκλίσεων
❖ Καθημερινός Υπερηχογραφικός Έλεγχος → Βελτιστοποίηση λειτουργίας συσκευής VAD /
Έπιβεβαίωση αιμοδυναμικών παρατηρήσεων / Κλινικές αποφάσεις

A.K.Pratt et al. Left Ventricular Assist Device Management in the ICU Crit Care Med 2014; 42:158–168
OʼShea, G. (2012). Ventricular Assist Devices: What Intensive Care Unit Nurses Need to Know About Postoperative Management. AACN Advanced Critical Care, 23(1), 69–83
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

2ος Στόχος: Εξασφάλιση / Βελτίωση θρέψης

❖ Καρδιακή Καχεξία (↓ Λευκώματα, επηρεασμένη νεφρική ή/και ηπατική λειτουργία)

❖ Μεγάλη Καρδιοχειρουργική επέμβαση (εμφύτευση συσκευής) / Πιθανόν επανεπέμβαση
❖ Συνοσηρότητες
❖ Παράταση Μηχανικού αερισμού (αδυναμία απογαλακτισμού, επιπλοκές, χορήγηση ΝΟ)
❖ Παρατεταμένη χορήγηση καταστολής

Προσέγγιση Παρέμβασης:
❖ Έναρξη εντερικής σίτισης από το 1 ο 24ωρο (ειδικά εάν ο ασθενής προβλέπεται να παραμείνει σε
καταστολή και διασωληνωμένος)
❖ Τοποθέτηση καθετήρα Feeding Tube
❖ Διατροφή: Υπερθερμιδική, Υπερλευκωματούχος – Προσαρμογή σκευασμάτων στα κλινικά
χαρακτηριστικά των ασθενών
❖ Διακοπή καταστολής και απογαλακτισμός από μηχανική αναπνοή
A.K.Pratt et al. Left Ventricular Assist Device Management in the ICU Crit Care Med 2014; 42:158–168
OʼShea, G. (2012). Ventricular Assist Devices: What Intensive Care Unit Nurses Need to Know About Postoperative Management. AACN Advanced Critical Care, 23(1), 69–83
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

3 ος Στόχος: Κινητοποίηση ασθενούς

❖ Παθητική και ενεργητική φυσικοθεραπεία από την 1 η μετεγχειρητική ημέρα
❖ Αφαίρεση παροχετεύσεων θώρακος (αντιπηκτική αγωγή, αυξημένος κίνδυνος ενδοθωρακικής
αιμορραγίας τις πρώτες 3-4 ημέρες)
❖ Κινητοποίηση στην κλίνη, ασκήσεις ενδυνάμωσης
❖ Κινητοποίηση εκτός κλίνης μόλις είναι εφικτό
❖ Εγρήγορση του ασθενή

A.K.Pratt et al. Left Ventricular Assist Device Management in the ICU Crit Care Med 2014; 42:158–168
OʼShea, G. (2012). Ventricular Assist Devices: What Intensive Care Unit Nurses Need to Know About Postoperative Management. AACN Advanced Critical Care, 23(1), 69–83
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

4 ος Στόχος : Πρόληψη κλινικών προβλημάτων ή/και επιπλοκών

❖ Κίνδυνος ενδοθωρακικής αιμορραγίας
❖ Λοιμώξεις (ενδαγγειακοί καθετήρες, καλώδιο οδήγησης/σύνδεσης συσκευής VAD, διασωλήνωση)
❖ Νεφρική και ηπατική δυσλειτουργία
❖ Διαταραχές πήξης / Καταπόνηση και κατανάλωση αιμοπεταλίων / Αντιπηκτική αγωγή
❖ Ψυχοσυναισθηματικές Διαταραχές, Ανάπτυξη Οργανικού Ψυχοσύνδρομου
❖ Φόβος, Stress

Προσέγγιση Παρέμβασης:
❖ Καθημερινή αξιολόγηση Βιοχημικών Δεικτών που αποτυπώνουν την κλινική κατάσταση του ασθενή
(CRP, PCT, NT-proBNP, κρεατινίνη, χολευρθρίνη, ηπατική βιοχημεία, έλεγχος πηκτικότητας, LDH, TSH,
FT3, FT4)
❖ Κατευθυντήριες οδηγίες και πρωτόκολλα νοσηλείας: εργαλεία
❖ Ενημέρωση - Υποστήριξη ασθενή και οικείων,
A.K.Pratt et al. Left Ventricular Assist Device Management in the ICU Crit Care Med 2014; 42:158–168
OʼShea, G. (2012). Ventricular Assist Devices: What Intensive Care Unit Nurses Need to Know About Postoperative Management. AACN Advanced Critical Care, 23(1), 69–83
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Τμήμα Νοσηλείας
❖ Συνέχιση Πλάνου Φροντίδας
❖ Κινητοποίηση
❖ Φυσικοθεραπεία
❖ Διατροφή / Θρέψη (Αυξημένη πρόσληψη θερμίδων και πρωτεϊνών, συμπληρώματα)
❖ Εκπαίδευση ασθενή και συνοδού προσώπου (caregiver)
• Πρόληψη λοιμώξεων

• Διαχείριση συσκευής
• Φαρμακευτική αγωγή

O. Z. Koken et al. Caring for Patients With Ventricular Assist Devices: A Mini-Review of the Literature. Transpl. Proc. 2019
Sep;51(7):2492-2494
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Τμήμα Νοσηλείας

❖ Ψυχολογική Υποστήριξη

❖ Οδηγίες σε σχέση:

✓ Διατροφή

✓ Άσκηση

✓ Επάνοδο στην εργασία

✓ Ποιότητα ζωής (ταξίδια, σεξουαλική ζωή, ψυχαγωγία)

O. Z. Koken et al. Caring for Patients With Ventricular Assist Devices: A Mini-Review of the Literature. Transpl. Proc. 2019
Sep;51(7):2492-2494
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Μετά το εξιτήριο

❖ Πλήρης αποκατάσταση στην φυσιολογική ζωή

 Διατροφή

 Σωματική ‘Ασκηση

 Σεξουαλική ζωή

 Επάνοδο στην εργασία

 Ψυχαγωγία (Διασκέδαση, Ταξίδια)

O. Z. Koken et al. Caring for Patients With Ventricular Assist Devices: A Mini-Review of the Literature. Transpl. Proc. 2019
Sep;51(7):2492-2494
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Μετά το εξιτήριο

❖ Εμπλοκή του οικογενειακού / φιλικού περιβάλλοντος

❖ Ψυχολογική Υποστήριξη καθοδήγηση

❖ Κοινωνικές Υπηρεσίες

❖ Τακτική Παρακολούθηση στα Εξωτερικά Ιατρεία

O. Z. Koken et al. Caring for Patients With Ventricular Assist Devices: A Mini-Review of the Literature. Transpl. Proc. 2019
Sep;51(7):2492-2494
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Προγράμματα Φυσικής Ενδυνάμωσης και Αποκατάστασης

❖ Έναρξη τρεις μήνες μετά την εμφύτευση της συσκευής υποβοήθησης
❖ exercise-based cardiac rehabilitation for chronic heart failure: the (EXTRAMATCH III)
❖ Aristos HF clinical trial

❖ Διαλειμματική ή συνεχής αερόβια άσκηση τρεις φορές την εβδομάδα (υπό εποπτεία)
❖ Διάρκεια 3 μήνες
❖ Μέτρηση αποτελεσμάτων με υπερηχογραφικό, αιμοδυναμικό και λειτουργικό έλεγχο (VO2 max, απόσταση
στην δοκιμασία βάδισης 6 λεπτών)
❖ Βελτιστοποίηση της φαρμακευτικής αγωγής καρδιακής ανεπάρκειας (β-αναστολείς, ΑΜΕΑ, ανταγωνιστές
διαύλων Ca+2, δακτυλίτιδα, δαπαγλιφλοζίνη κλπ) σιλντεναφίλη, δαπαγλιφλολίνη)
❖ Συμβουλευτική και Εκπαίδευση
❖ Διεπιστημονική ομάδα

A. Passatino et al. The Future of Exercise-Based Cardiac Rehabilitation for Patients With Heart Failure. Front Cardiovasc Med. 2021; 8: 709898
Laoutaris et al. Benefits of combined aerobic/resistance/inspiratory training in patients with chronic heart failure. A complete exercise model? A prospective randomised study?
Volume 167, Issue 5, 1 September 2013, Pages 1967-1972
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Προγράμματα Φυσικής Ενδυνάμωσης και Αποκατάστασης

Στόχος:

❖ Βελτίωση λειτουργικότητας μυοκαρδίου

❖ Αύξηση λειτουργικής ικανότητας στην άσκηση (VO2peak )

❖ Μείωση θνητότητας και νοσηρότητας

❖ Βελτίωση Ποιότητας ζωής

❖ Ανάρρωση του μυοκαρδίου (Recovery) σε σπάνιες περιπτώσεις

❖ Επιστροφή στην φυσιολογική και ανεξάρτητη ζωή

A. Passatino et al. The Future of Exercise-Based Cardiac Rehabilitation for Patients With Heart Failure. Front Cardiovasc Med. 2021; 8: 709898
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Διεπιστημονική Ομάδα
 Αποκατάσταση σε ασθενείς με Μηχανική Υποβοήθηση
της Αριστερής Κοιλίας (LVAD)

Ο ρόλος του Κλινικού Νοσηλευτή και του Συντονιστή Μηχανικής Υποβοήθησης

❖ Ασφάλεια νοσηλείας, εφαρμογή πρωτοκόλλων και θεραπειών

❖ Γρήγορη κινητοποίηση του ασθενή
❖ Εμπειρία και αποτελεσματικότητα στη διαχείριση κρίσιμων καταστάσεων
❖ Εκπαίδευση ασθενούς στην ασφαλή διαχείριση και φροντίδα της συσκευής υποβοήθησης και των
περιφερειακών συστημάτων
❖ Εκπαίδευση στην φροντίδα του σημείου εξόδου του καλωδίου της συσκευής (Driveline)
❖ Εκπαίδευση του ασθενή στην σωστή και ασφαλή λήψη της φαρμακευτικής αγωγής
❖ Ψυχολογική υποστήριξη

❖ Καθοδήγηση του ασθενή και των οικείων του

❖ Συνεχή συνεργασία με την Διεπιστημονική ομάδα

Eickmeyer Α.Μ. Et al. The Rehabilitation of Advanced Heart Failure Patients After Left Ventricular Assist Device: A Narrativε
Reviewhttps://doi.org/10.1016/j.pmrj.2018.05.027. .
O. Z. Koken et al. Caring for Patients With Ventricular Assist Devices: A Mini-Review of the Literature. Transpl. Proc. 2019
Sep;51(7):2492-2494