‫« بسمه تعالی »‬

‫تاریخ تشکیل کالس‪01/11/23:‬‬ ‫نام درس ‪ :‬قارچ شناسی‬

‫جلسه‪3 :‬‬ ‫نام استاد ‪ :‬دکتر ناظری‬

‫مبحث‪ :‬ماالسزیا و‪...‬‬ ‫ویراستار‪ :‬ویانا کریمیان‬

‫تعداد صفحات جزوه ‪6 :‬‬ ‫اعضای گروه ‪:‬دنیا شیروانی‪ -‬فرهت فیروزه‪ -‬ویانا کریمیان‬

‫ماالسزیا فولیکوالیتیس‬

‫فولیکول بسترگاه مو است درواقع ‪ ،‬فلیکول مو فرورفتگی اپیدرم است که اطرافش غدد چربی است ‪ .‬ماالسزیا فلور نرمال است بنابراین‬
‫فولیکول مو جای مناسبی برای پناه گرفتنش است زیرا چربی در دسترسش است ‪ .‬وقتی ماالسزیا به داخل فولیکول های مو میرود ایجاد‬
‫فولیکوالیتیس میکند و پاپول ایجاد میکند (برجستگی دارد) و میتواند پوسچوالر نیز ایجاد کند‪(.‬یعنی چرک هم زیرش جمع میشود و‬
‫سفید میشود یعنی فشارش بدهیم چرکش خارج میشود‪).‬‬

‫بیشتر درگیری در فولیکول مو سینه ‪ ،‬پشت ‪ ،‬گردن ‪ ،‬کتف ‪ ،‬بازو است‪.‬‬

‫مشخصه این بیماران آن است که این افراد روی بدنشان جوش میزنند‪ :‬و بعد وقتی به پزشک مراجعه میکنند ‪ ،‬پزشک در نگاه اول ترکیب‬
‫الکلی را تجویز میکند که در آن ازیترومایسین یا یک ترکیب آنتی باکتریال وجود دارد و بیمار وقتی از آن استفاده میکند ابتدا یک یا دو‬
‫روز خوب میشوند ولی سپس بدتر میشوند زیرا عامل این جوش ها عاملشان قارچ است و داروی آنتی باکتریال روی آنها اثر ندارد ‪ ،‬حتی‬
‫ممکن است وضعیت آن بدتر شود چونکه اگر رقابتی بین باکتری و قارچ وجود داشته باشد ‪ :‬باکتری با دارو حذف شده است و به قارچ‬
‫ماالسزیا فرصت داده شده است در نتیجه حال بیمار بدتر میشود‪.‬‬

‫افراد مبتال به ماالسزیا فولیکوالیتیس موهایشان درد میکند‪،‬این بیماری انسدادی است (‪ :)obstructive‬یعنی فولیکول مو توسط ماالسزیا‬
‫بسته میشود‪.‬‬

‫اکثر بیمارانی که به آزمایشگاه مراجعه میکنند این بیماری را دارند ولی تشخیص داده نمیشود چونکه باید به آن برجستگی النست بزنند‬
‫و ترشح آن را روی الم بگذارند و آن را تشخیص دهند در نتیجه پزشکان اغلب این بیماری را داروی آنتی باکتریال درمان میکنند‪.‬‬

‫این بیماری در کسانی که دیالیز میشوند و مشکل کلیه ای دارند ‪ ،‬بیشتر ایجاد میشود‪.‬‬

‫‪( Predisposing factor‬عوامل مستعد کننده) ‪:‬‬

‫‪|Page1‬‬
‫‪ :Corticosteroid therapy .1‬در کسانی که کورتیکواستروئید مصرف میکنند ‪ ،‬ماکروفاژها وقتی ذره بیگانه ای را می بلعند‬
‫تمایلشان به تشخیص جسم فاگوسیتوز شده ک م میشود ‪.‬در واقع در ایمنی ذاتی الیه سطحی پوست برای مقابله با عوامل بیگانه‬
‫هر ‪ 24‬روز‪ 28 ،‬روزی یکبار میریزد ‪ :‬و مصرف کورتون ها سبب میشود که سرعت ریزش سلول های سطحی پوست کم شود و مثال‬
‫این ‪ 24‬یا ‪ 28‬روز یک بار ریزش را به دو ماه یکبار تغییر میدهد و در واقع منجر میشود که سیستم ایمنی ذاتی نسبت به قارچ‬
‫های آلوده سطح پوست خاموش شود و واکنشی نشان ندهد در نتیجه بعد از مصرف کورتیکواستروئید ها خارش ‪،‬التهاب و ریزشی‬
‫در پوست بیمار دیده نمیشود و عالمت های بیماری در بدن فرد خوب میشود اما علل ایجاد آن درمان نمیشود‪ ،‬پس وقتی این‬
‫ترکیبات کورتیکواستروئید قطع شود دوباره بیماری بر میگردد ولی این بار وسیع تر از قبل است‪ .‬این دارو ها همچنین ماکروفاژها‬
‫را نیز ضعیف میکنند‪.‬‬
‫‪ .2‬بیماران ‪HIV‬‬
‫‪Antibiotic therapy .3‬‬
‫‪ .4‬افرادی که دیابت دارند ‪ :‬چون ترشحاتشان مثال عرقشان حاوی گلوکز باال هست و این گلوکز منبع غذایی است مستعد ابتال به‬
‫ماالسزیا فولیکوالیتیس هستند‪ ،‬همچنین در افراد دیابتی ماکروفاژها نیز فعال نیستند‪.‬‬

‫‪( Seborrheic Dermatitis‬درماتیت سبورئیک ماالسزیا)‪:‬‬

‫*عاملش ماالسزیا است‪ seborreh ،‬به معنی شوره است ‪ .‬این بیماری ایجاد شوره ای میکند که در آن پوست نیز ملتهب میشود‪.‬‬

‫*در گذشته این بیماری ‪ pitros prosis‬نام داشت‪ Seborrheic dermatitis .‬بیشتر کف سر را درگیر میکند اما میتواند در سر‬
‫و صورت و گاهی تنه را نیز درگیر میکند‪.‬‬

‫*یک بیماری مزمن ‪ ،‬عو د کننده و التهابی است‪ .‬بیشتر جاهایی را درگیر میکند که غدد ‪ sebaceous gland‬قرار دارد‪ :‬مثل‬
‫‪(scalp‬پوست سر)‪(nasolabial folds ،‬چین بینی)‪ ،‬ابرو ‪ ،‬پشت گوش و سینه را میتواند درگیر کند‪.‬‬

‫* افرادی که ناحیه چین بینی شان درگیر با این بیماری میشوند اطراف بینی شان ملتهب میشود و چون فرد به زیبایی اهمیت میدهد‬
‫شروع به دستکاری کردن این ناحیه میکند و باعث میشود عفونت باکتریال هم نیز روی آن سوار شود و چین بینی دردناک و ملتهب‬
‫شود‪.‬در خانم هایی هم که میکاپ میکنند ممکن است اطراف گونه ‪ ،‬چونه و باال دهانشان دچار این عارضه میشود و فرد احساس میکند‬
‫صورتش شوره کرده است و پوسته پوسته میشود و از آن پوست میریزد‪ .‬در اقایان هم نیز شوره در سرشان بیشتر است و نگرانی نیز‬
‫میزان شوره را در سر افزایش میدهد‪.‬‬

‫* شوره درواقع محصول پاسخ ایمنی ذاتی به قارچ ماالسزیا است و با‬
‫استفاده از داروی آنتی سبورئیک که بیشتر یک ترکیب استروئیدی‬
‫درش وجود دارد سبب کاهش شوره میشویم ‪.‬این قارچ فلور نرمال بدن‬
‫است ‪ .‬یکی از مشخصه این بیماران داشتن تنوع باالیی شامپو است‪.‬‬

‫(کچلی سیاه) ‪: Tinea nigra‬‬

‫‪|Page2‬‬
 ‫مشخصه های کلینیکی‪:‬‬

‫‪ .1‬ماکول های گرد یا بیضی‬

‫‪ .2‬حاشیه تیزی دارند )‪ (sharply marginated‬یعنی بافت آلوده از بافت سالم قابل تشخیص است و مرز مشخصی دارند ‪.‬‬
‫‪ .3‬دون دون است (نقطه ای است) مثل ماه گرفتگی است‪.‬‬

‫عامل ‪ : tina nigra‬قارچ ‪( Hortaeawerneckii‬هورته آ ورنکئی)‬

‫است‪.‬‬

‫*این قارچ شوره ندارد عامل این بیماری یک قارچ تیره رنگ هست‪.‬‬

‫* ایجاد ماکول های گرد و بیضی شکل میکند‪ .‬ماکول های بی نظم و بدون شکل مشخصی دارد‪ .‬عمدتا به صورت تک هست و چندین‬
‫عدد ماکول نیست‪ .‬ماکول به صورت نقطه نقطه هست‪ .‬عمدتا در کف پا و کف دست (در مناطق پوست بدون مو) دیده میشود‪.‬‬

‫*میتواند تنه و گردن را هم درگیر کند‪ .‬محدود هست (یعنی درگیری خارجی ترین الیه پوست را دارد)‪ .‬سطحی هست‪ .‬عمدتا پاسخ‬
‫التهابی ندارد‪ ،‬چون خارجی ترین الیه پوست را درگیر کرده و در آنجا سلول های ایمنی (ماکروفاژ) قرار ندارد‪.‬‬

‫* رشد این قارچ بسیار آهسته هست و فرد متوجه رشد لکه بر روی دستش نمیشود‪ .‬خارش و التهاب ندارد‪ .‬معموال پزشک تشخیص‬
‫نمیدهد و یا از آن نمونه گیری نمیشود‪ ،‬و یا نمونه گیری اگر انجام شود هم به درستی انجام نمیشود و تشخیص داده نمیشود و ‪miss‬‬
‫میشود‪.‬‬

‫*این قارچ بیشتر در نواحی تروپیکال هست‪ .‬بیشتر بیماری در افراد ‪( immunocompetent‬ایمنی خوب) دیده میشود‪ .‬افرادی که‬
‫نقص ایمنی دارند‪ ،‬چون کمتر در معرض بیماری ها خودشان را قرار میدهند؛ به همین دلیل کمتر با این قارچ برخورد دارند و کمتر مبتال‬
‫میشوند‪.‬‬

‫*عامل این بیماری در جنگل و خاک و میخ و سیخ و ‪ ...‬است‪.‬‬

‫تشخیص‪:‬‬

‫در الم این قارچ میسلیوم های زیتونی رنگ دیده میشود‪( .‬سبز تیره و در کل تیره رنگ) به طور روتین با کشت تشخیص داده میشود اما‬
‫نه در ایران‪.‬‬

‫درمان‪:‬‬

‫‪ .1‬ترکیبات کراتولیتیک‪ .‬ترکیباتی که پوست را الیه برداری میکنند‪.‬‬

‫‪ .2‬از ترکیبات ید و سالیسیلیک اسید میشود استفاده کرد‪.‬‬
‫‪ .3‬از داروهای ‪ econazole،miconazole‬میشود استفاده کرد‪.‬‬

‫‪|Page3‬‬
 ‫‪ .4‬از‪ ketoconazole‬یا ‪ itraconazole‬خوراکی استفاده کرد‪.‬‬

‫(عمدتا موضعی)‬

‫‪(Piedra‬پی یدرا)‪:‬‬

‫* عفونت سطحی که غالف مو را درگیر میکند و درگیری پوست ندارد‪ .‬به همین دلیل درمان پوستی ضرورتی ندارد‪ .‬موهای ناحیه سر و‬
‫موهای ناحیه شرمگاهی‪.‬‬

‫*بیشتر در نواحی تروپیکال هست‪.‬‬

‫‪ *2‬تا فرم کلینیکی دارد‪Black Piedra.2 White Piedra .1 :‬‬

‫پی یدرا سفید‪:‬‬

‫*عامل‪ :‬گونه های قارچی شبه مخمری‪( .‬ترایکوسپورون کوتانئوم ‪ . ) trichosporon‬فلور نرمال هست‪ .‬توزیع جهانی دارد‪ .‬قبال بهش‬
‫ترایکوسپورون بژلی میگفتند‪.‬‬

‫*درگیری موهای ناحیه شرمگاهی‬

‫*ندول ها به راحتی کنده میشوند و به راحتی له میشوند‪ .‬نرم هست‪ .‬کرمی و سفید رنگ‪ .‬در زیر میکروسکوپ شبه مخمری هست‪ .‬حالت‬
‫جوانه دار دارد‪.‬‬

‫پی یدرا سیاه‪:‬‬

‫*عامل‪ :‬پی یدرا هورتئی ‪ /‬هورتئه آ (‪ .)Piedra hortae‬عمدتا در نواحی تروپیکال هست‪ .‬در خاک وجود دارد‪.‬‬

‫* درگیری موهای باال و سر‪ .‬در مو توده و ندول ایجاد میشود که در شانه کشی حس میشود‪ .‬این ندول ها به راحتی کنده نمیشود و محکم‬
‫هستند‪ .‬با راحتی هم له نمیشوند‪ .‬اگر بر روی الم بزاریم و رویش المل بزاریم حالت سفت و سیمانی دارد‪ .‬شن مانند‪.‬‬

‫*در زیر میکروسکوپ تجمع میسلیوم های تیره را میبینیم‪ .‬ایجاد آسک (کیسه) میکنند‪ .‬سیاه رنگ هست‪ .‬حالت موزی شکل دارد‪.‬‬

‫* این ها باعث میشوند که موها حالت شکسته پیدا کنند و در محل ندول ها بشکند و مو را ضعیف میکند‪ .‬روی زیبایی تاثیر دارد‪ .‬بیماران‬
‫خارش ندارند‪ ،‬چون پوست را درگیر نمیکند‪ .‬باید از رشک شپش تمایز داد‪.‬‬

‫*برای درمان میتوان از شامپوهای موضعی استفاده کرد ولی بهترین درمان شیو کردن است‪ .‬و در نوع سفید‪ ،‬مو از وسط میشکند و‬
‫ضعیف میشود و باعث ریزش نمیشود(به پوست کاری ندارد و به فولیکول مو دسترسی ندارد)و مو را از نیم تا یک سانتی متر درگیر‬
‫میکند‪.‬‬

‫‪:Otomycosis‬‬

‫التهاب کانال گوش خارجی است یعنی عفونت قارچی کانال گوش خارجی‬

‫‪|Page4‬‬
 ‫عالئم‪:‬‬

‫‪)1‬خارش(‪)pruritus‬که مشخصه ترین عالمت آن است‬

‫‪)2‬شنیدن صدای زنگ(‪)tinnitus‬‬

‫‪)3‬کاهش شنوایی چون بیماری انسدادی است (کانال گوش خارجی یک مکان گرم و مرطوب است و قارچ در آن رشد میکند و مانع‬
‫رسیدن امواج به پرده ی گوش میشوند و انعطاف پرده و حساسیت گوش را کم میکنند )‬

‫‪)4‬ترشح ایجاد میکند(رنگ ترشح از رنگ تیره«سیاه و سبز»تا رنگ کرم متفاوت است)‬

‫تعیین کننده ی رنگ ترشح‪:‬بستگی به عامل عفونت دارد‬

‫قارچ سیاه~ ترشح تیره‬

‫آسپرژیلوس فومیگاتوس~ ترشح سبز یا آبی‬

‫کاندیدا ~ ترشح رنگ روشن و کرم رنگ‬

‫‪)۵‬ایجاد ادم و التهاب‬

‫مشابه این بیماری را در باکتری هم داریم یعنی باکتری هاهم ایجاد التهاب گوش میکنند ولی تفاوت آن این است که در نوع قارچی‬
‫خارش آن بیشتر از نوع باکتریایی آن است و خیلی اوقات ‪ mix infection‬داریم( هر دونوع عفونت را داریم) و برای تشخیص کشت‬
‫کمک کننده نیست چون سواب را در گوش هرکس بکنیم قارچ پیدا میکنیم و برای تشخیص باید ترشحات را برداریم و در ترشحات‬
‫میسلیوم ‪ ،‬مخمر ها و عوامل قارچی را میبینیم و مبنای آن الم مستقیم است‪.‬‬

‫متخصصان گوش و حلق و بینی ماکروسکوپی تشخیص می دهند و وقتی داخل گوش را نگاه میکنند مانند این است که گوش شخص‬
‫کپک زده است‪.‬‬

‫عمده ترین عامل این بیماری‪،‬قارچی بنام آسپرژیلوس ‪ niger‬است بخاطر رنگ سیاهش‪.‬‬

‫این قارچ سیاه نیست بلکه آسپرژیلوسی است که میوه اش سیاه است یعنی ساختمان غیرجنسی(اسپور)سیاه رنگی دارد ولی خود قارچ‬
‫روشن است‪.‬‬

‫کاندیدا هم میتوانند عامل بیماری باشند حتی عامل های کچلی میتوانند این بیماری را ایجاد کنند ولی خیلی کم‪.‬‬

‫در کشت وزیکول های آسپرژیلوس پیداست و‬

‫مانند کف درشکه میماند‪.‬‬

‫‪|Page5‬‬
 ‫درمان‪:‬‬

‫*بهترین درمان و پیشگیری آن خشک نگه داشتن گوش است وقتی گوش خشک باشد شرایط مرطوب را حذف میکنیم و قارچ از بین‬
‫میرود ‪.‬‬

‫*در شرایط بحرانی می توان از داروهای قطره ای صد قارچی باتوجه به اینکه چه دارویی در بازار موجود باشد استفاده کرد (مثل‬
‫‪)nystatin ointment ،clotrimazole‬‬

‫*همچنین میتوان از ترکیبات اسیدیفیکیشن استفاد کرد مثل اسید استیک ‪ 2٪‬یا اسید بوریک ‪3٪‬‬

‫این ها شرایط را اسیدی میکنند و شرایط رشد قارچ را از بین میبرد اگرچه به خود قارچ هم آسیب میزند‪.‬‬

‫*این بیماری عمدتا عفونت های باکتریال هم روی آن سوار است بنابراین پزشکان درمان ترکیبی میکنند یعنی یک داروی ضدقارچی و‬
‫یک داروی آنتی باکتریال میدهند و هر دو را درمان میکنند‪.‬‬

‫‪|Page6‬‬