‫سوختگی در مشق و تمرین کلینیکی در طب وترنری‬

Professor Dr. Syed Sher Shah Sadaat, DVM, PhD

 ‫مواد سوزنده کیمیاوی‬ ‫عوامل سوختگی‬ ‫مواد سوزنده فیزیکی‬

‫درجه سوختگی ها‬

‫چهارم‬ ‫سوم‬ ‫دوم‬ ‫اول‬

‫متضررشدن اپیدرمیس‪،‬‬
‫التهاب شدید قسمت های‬
‫ذغالی شدن انساج در اثر‬ ‫التهاب شدید در طبقات‬ ‫موهای ناحیه شکل اتو‬
‫سطحی انساج گانگرین یا‬
‫رعد وبرق‪ ،‬جریان برق‬ ‫اپیدرمس و درمس‪،‬‬ ‫شده ‪ ،‬تراکم خون و‬
‫نیکروز شده می باشد و‬
‫یا داخل نمودن آب جوش‬ ‫موجودیت ابله یا پستول‬ ‫التهاب‪ ،‬زیاد بودن‬
‫تشکل زخم‬
‫حرارت ساحه‬
 ‫عالیم عمومی سوختگی ها‬

‫در یک ساحه کوچک از بدن درجه حرارت بدن کمتر بلند می رود‬ ‫‪‬‬
‫در سوختگی های نسبتًا وسیعی عالیم کولیک‪ ،‬ناراحتی عمومی دیده می شود‬ ‫‪‬‬
‫در ابتدا درجه حرارت بدن حیوان بلند رفته بعدًا نورمال شده و بالخره پائین می افتتد‬ ‫‪‬‬
‫نسبت کم شدن پالزمای خون تشنگی شدید در حیوان دیده می شود‬ ‫‪‬‬
‫نبض ضعیف و تعداد زیاد می باشد‬ ‫‪‬‬
‫حیوانات با سوختگی شدید یعنی ‪ %50‬به نسبت ازدست دادن آب و الکترولیت ها می میرند‬ ‫‪‬‬
‫کاهش حجم خون به همراه عفونت از عواقب اصلی سوختگی شدید است‬ ‫‪‬‬
 ‫تداوی سوختگی ها‬

‫در موجودیت ضعف عمومی برای تقویه حیوان اقدام فوری و الزم صورت گیرد‬ ‫‪‬‬
‫برای کنترول نمودن دیهایدریشن از سیروم های ‪Glucose, Ringer Lactate, Normal Slain‬‬ ‫‪‬‬
‫برای تقویه قلب از ‪ Caffeine, Coramine, Cardiazole‬استفاده می گردد‬ ‫‪‬‬
‫درمان با انتی بیوتیک ها مهم است‬ ‫‪‬‬
‫جانیشن مایعات و الکترولیت ها اهمیت دارد‬ ‫‪‬‬
‫استفاده از انتی هیستامین ها و کورتیکوستروئیدها‬ ‫‪‬‬
‫ویتامین های بی کامپلکس مورد توجه است‬ ‫‪‬‬
‫کاربرد بنداژ های تعقیم شده همراه با استعمال پوماد های ضد سوختگی‬ ‫‪‬‬
 ‫زخم ها ((‪Wounds‬‬

‫کیمیاوی‬ ‫عوامل زخم ها‬ ‫فیزیکی‬

‫بیولوژیکی‬
‫طبقه بندی زخم ها‬

‫زخم های بسته (داخلی)‬ ‫زخم های باز (خارجی)‬

‫ضربه خورده‬ ‫ناشی از‬

‫خراشیده گی‬ ‫شاخ زده گی‬ ‫پاره شده گی‬ ‫بریده گی‬
‫اسلحه‬
‫گی یا گوفتگی‬
‫ضربه خورده گی درجه اول‬
‫ضربه خورده گی درجه دوم‬ ‫عفونی‬ ‫زهری‬

‫ضربه خورده گی درجه سوم‬

 ‫التیام زخم ها ((‪Wounds Healing‬‬
‫پوست از ایپدرم‪ ،‬درم و ادینکس ضمیموی ( ‪) associated adnexa‬‬ ‫‪‬‬
‫خارجی ترین را اپیدرم تشکیل داده که نازک و نقش محافظوی دارد ولی در نواحی کم مو ضخیمتر‬ ‫‪‬‬
‫ضخیمترین اپیدرم در روی بینی و پد های پا قرار دارد‬ ‫‪‬‬
‫نوع آن کراتینه است‬ ‫‪‬‬
‫اپیدرم فاقد عروق است‬ ‫‪‬‬
‫تغذیه آن توسط مویرگ ها است‬ ‫‪‬‬
‫درم از رشته های کالژنی‪ ،‬ریتکولر و االستیک احاطه شده در یک ماده زمینه یی موکوپلی سکارید‬ ‫‪‬‬
‫فیبروبالست ها‪ ،‬مکروفاژها‪ ،‬پالسماسیل ها و ماست سل ها در این الیحه موجود استند‬ ‫‪‬‬
‫درم دارای عروق خونی و لمفاوی‪ ،‬اعصاب‪ ،‬فولیکل مو‪ ،‬غده‪ ،‬داکت یا مجرا ها و رشته های‬ ‫‪‬‬
‫ماهیچه صاف دارند‬ ‫‪‬‬
‫هیپودرم یا تحت لجلد در زیر درم قرار دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫چهارم‬
‫مرحله بلوغ‬
‫‪Maturation phase‬‬
‫بدلیل تغییرات ایجاد اسکار زخم‬
‫قدرت زخم افزایش می یابد و به‬
‫بلوغ زخم و ساختن کالژن بار‬
‫آمده ‪ 17‬تا ‪ 20‬روز را در بر می‬
‫گیرد و حتی تا سال ها طول می‬
‫کشد‬
‫باند های متقاطع ایجاد می شود‬
‫مراحل التیام زخم ها‬
‫سوم‬ ‫دوم‬ ‫اول‬
‫مرحله پاکسازی‬ ‫مرحله التهاب‬
‫مرحله ترمیم‬
‫‪Debridement‬‬ ‫‪Inflammation‬‬
‫‪Repair phase‬‬
‫‪phase‬‬ ‫‪phase‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬اکزودات توام با حجرات سفید‬ ‫‪ ‬عکس العمل محافظتی نسج‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬نسج های مرده و مایعات زخم‬ ‫‪ ‬با صدمه نسجی آغاز میشود‬
‫‪ ‬آغاز ‪ 3‬تا ‪ 5‬روز بعد از صدمه‬
‫‪‬‬ ‫روی زخم را پوشانده نوتروفیل‬ ‫‪ ‬نفوذ پذیری عروقی‪ ،‬کیموتاکسی‬
‫‪ ‬ماکروفاژها ‪ DNA‬و پرولیفریشن‬
‫ها و مونوسیت ها در زخم پدیدار‬ ‫حجرات خون‪ ،‬آزاد سازی‬
‫تحریک می شود‪ .‬فیبروبالست ها‬
‫شده نوتروفیل ها زیاد‬ ‫سیتوکینها و فاکتور های رشد‪،‬‬
‫از حجرات مزانشیمی تفریق نمی‬
‫‪ ‬عملیه فاگوسیتوز ارگانیزم ریزه‬ ‫فعال شدن حجرات ماکروفاژ‪،‬‬
‫گردد‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫های نسجی را پاکسازی می کند‬ ‫لمفوسایت ها و فیبروبالست‬
 ‫عوامل موثر بر التیام زخم ها‬

‫عفونت زخم‬ ‫خونریزی زخم‬ ‫حرکت‬ ‫ساختارعروقی‬

‫مواد اجنبی در زخم‬ ‫اندازه زخم‬ ‫فشارهای‬ ‫تخنیک های انساج‬
‫مصرف موضعی‬ ‫میخانیکی‬ ‫جراحی‬
‫دارو‬
‫عوامل عمومی‬

‫تغذیه نا کافی‬ ‫چاقی‬ ‫سن‬

‫سایر عوامل چون کمبود ویتامین ها‪ ،‬کمخونی و بیماری های عمومی‪ ،‬تب وغیره‬
‫می تواند روند التیام را به تعویق اندازد‬
 ‫عوارض صحت یابی زخم‬
‫تیتانوس‬
‫‪ ‬حیوانات یک ناخنه بیشتر اساس‬
‫‪ ‬علت آلوده گی زخم به ‪Cl.‬‬
‫‪ Tetani‬در زخم های عمیق‬
‫‪ ‬توکسین ‪ Tetanolysine‬و‬
‫‪Tetanospasmine‬‬
‫‪ ‬باعث شخی عضالت بخصوص‬
‫در قسمت گردن‪ ،‬سرو اعضای‬
‫حرکی گردیده عالیم شدید مرگ‬
‫‪ ‬تب‪ ،‬هیماتوم‪ ،‬ایمفیزم‪ ،‬درد های‬
‫عصبی‪ ،‬فیستوال وغیره می باشند‬
‫از هم گسیختگی‬ ‫خونریزی‬
‫‪ ‬بدلیل پاره گی رگ های خونی‬
‫‪ ‬زخم های ناحیه شکم و یا مفاصل‬
‫‪ ‬باعث شوک شده می تواند‪......‬‬
‫‪ ‬عوامل ابتدایی شامل رفتارنا درست‬
‫‪ ‬کمخونی مزمن و مرگ حیوان‬
‫در حین عمل جراحی‪ ،‬انتخاب نا‬
‫‪ ‬تجمع خون و لخته های آن محیط‬
‫درست مواد بخیه‪ ،‬گذاشتن بخیه نا‬
‫مناسبی را برای شیوع آلوده گی‬
‫مناسب‪ ،‬آلوده گی‪ ،‬تشکل سیروما و‬
‫های میکروبی مساعد می سازد‬
‫هیماتوم‪ ،‬عدم در نظر گرفتن‬
‫‪ ‬فشار انگشت‪ ،‬کاربرد آرتری‬
‫‪ ،aseptic‬چاقی‪ ،‬پیری‪ ،‬کمبودی‬
‫فورسپس و بستن رگ های خون‬
‫های تغذی و کمخونی هستند‬
‫‪ ‬بستن با تار دوخت برای توقف‬
‫‪ ‬از هم گسیختگی زخم خالیگاه شکم‬
‫‪ ‬کنترول با بنداژ های فشاری‬
‫ممکن منجر به فتق روده‬
‫‪ ‬داغ نمودن با جریان برق‪ ،‬کوتر‬
‫(‪ ) Enterocele‬شود‬

‫زخم های تصادمی‬
‫‪Traumatic‬‬
‫‪ ‬زخم تازه ایجاد بعد از ‪ 4‬تا ‪ 6‬ساعت‬
‫‪ ‬هدف اول توقف خونریزی است‬
‫‪ ‬جلوگیری از شاک‪...............‬‬
‫‪ ‬اکثرًا این نوع زخم ها آلوده اند‬
‫‪ ‬عد م مراقبت جدی باعث ایجاد‬
‫‪ septicemia‬می گردد‪.........‬‬
‫‪ ‬مصونیت علیه تیتانوس باید در‬
‫نظر باشد‪........................‬‬
‫‪ ‬درمان زخم ها مثل سایر زخم ها‬
‫صورت می گیرد‪.................‬‬
‫مراقبت از زخم‬
‫زخم های‬
‫‪ Septic‬عفونی‬
‫با عفونت آلوده می گردد‪.............‬‬
‫‪ ‬عفونت باید سریعًا از بین برده شود تا‬
‫از تکثر میکروب و تولید اثرات‬
‫میتابولیک در ساحه ننماید‪..........‬‬
‫‪ ‬عفونت زخم دلیل مرگ و میر‬
‫حیوانات مجروح می باشد‪.....‬‬
‫‪ ‬در ‪ 6‬ساعت اول زخم برای حیوان‬
‫انتی بیوتیک داده شود‪................‬‬
‫‪ ‬ممکن مرحله آلوده گی عفونت تا ‪12‬‬
‫ساعت طول بکشد‪.............‬‬
‫زخم های جراحی‬
‫‪Aseptic‬‬
‫‪ ‬رعایت تمام نقاط ‪... Asepsis‬‬
‫‪ ‬هیچ زخم باز اسپتیک نیست‪....‬‬
‫‪ ‬مقدار اندک عفونت در ساحه ‪...‬‬
‫‪ ‬میکروب نمی تواند در روند‪....‬‬
‫التیام زخم کدام صدمه رساند‪.....‬‬
‫‪ ‬پیشگیری و وقایه تیتانوس‪........‬‬
‫‪ ‬جلوگیری از خشک شدن انساج‬
‫‪ ‬جلوگیری از تروما اضافی و‬
‫خونریزی صورت گیرد‪.........‬‬
‫‪ ‬ایجاد زاهکشی برای رفع هیماتوم‬
‫و سیروم صورت گیرد‬
 ‫کاربرد دارو های موضعی زخم‬
‫‪ ‬محلول های متعدد‪ ،‬پوماد ها و داروها در تداوی زخم ها بخصوص در زخم های عفونی کاربرد دارند‬
‫‪ ‬بسیاری بدلیل تخریب لیکوسایت ها و سایر عوامل حجروی زخم نامناسب می باشند‬
‫‪ ‬جراح در انتخاب داروهای موضعی توجه به تمام شرایط ضروری داشته باشد‬
‫‪ ‬تقریبًا تمام عوامل ضدعفونی کننده اثرات سوء را در الیتام زخم نشان میدهند‬
‫‪ ‬برای شستشوی زخم باید از محلول های ضد عفونی رقیق و یا سیروم فیزیولوژیک استفاده گردد‬
‫‪ ‬در نشخوار کننده ها باید از پوتاشیم پرمنگنات ‪ 2‬فیصد با آب گرم نتیجه خوبتر دارد‬
‫‪ ‬محلول هایپرتونیک سودیم کلوراید ‪ 2.5‬فیصد و یا ‪ 0.9‬فیصد هم اثرات پاک کننده و هم ضد باکتریایی‬
‫‪ Betadine ‬و ‪ Povidon Iodine‬طوررایج برای شستشو و پانسمان زخم های مورد استفاده قرارگیرد‬
‫‪ ‬از هایدروجن پراکساید ‪ 1‬تا ‪ 2‬فیصد به عنوان یک سپورکش استفاده شود‬
‫‪ ‬در زخم های کهنه و مزمن در مراحل اولیه زخم های کثیف مخصوصًا که خطر حضور سپور‬
‫کلستریدیوم ها وجود داشته باشد انساج مرده و لخته های خون استفاده شود‬
‫‪ ‬استفاده از انتی بیوتیک های معمولی که بشکل موضعی در زخم مانند ‪,polymexin‬‬
‫‪ Neomycin, Bacitracin ‬موثر هستند‪.‬‬
‫محالت مشق و تمرین کلینیکی زرق وریدی در اسپ ها‬
‫محالت زرق عضلی در اسپ ها‬
‫محالت مشق و تمرین کلینیکی لمس غدوات لمفاوی در گاو ها‬
‫محالت مشق و تمرین کلینیکی دادن دوا توسط بالنگ کن‬
‫محالت مشق و تمرین کلینیکی زرق وریدی در سک ها‬
‫محالت مشق و تمرین کلینیکی زرق عضلی در سگ ها‬
‫محالت مشق و تمرین کلینیکی دادن دوا در سگ ها‬
‫محالت مشق و تمرین کلینیکی زرق وریدی در پشک ها‬
‫محالت مشق و تمرین کلینیکی دادن دوا در پشک ها‬