Professional Documents
Culture Documents
SALAYSAY
Panahon ng elementarya, noong una kong maranasan magkaroon ng kaibigan sa loob ng
paaralan. Isang kaibigan ang nagparanas sa akin kung gaano ako ka-importante, isang kaibigang nakitaan ko
ng tunay na pagmamahal sa akin. Ang pagsasamahan naming puno ng tawanan, ang pagsasamahan na
nagbibigay sa akin ng rason upang ngumiti sa araw-araw. Nang magkaroon ng pandemya, tila biglaang
naputol ang koneksyon ko sa kaibigan kong iyon, ang kaibigan na nagmimistulang aking kapatid, para bang
nawala na ang lahat matapos ang sinasabi niyang pagkakamali ko, na kahit ako ay walang ka-alam alam
kung ano ang pagkakamaling iyon. Naiwanan ako. Nasaktan na kailangan ko pang umiyak para lamang
malaman ang mga dahilan. Ang pagkakaibigan na akala ko’y walang hanggan, naputol nang walang
alinlangan.
Simula nang alitan na iyon, tumahimik ang buhay ko, ang mga ngiti na may halong sakit.
Sumabay pa roon ang alitan ng aking ama’t ina. Nadamay ako, at pinasama sa aking ama upang kami ay
lumayas. Sa mga pagkakataong iyon napagod ang aking ama at napagdesisyunan na iwan muna ako sa aking
tiya. Hindi ako maka-uwi sa amin dahil sa galit ng aking ina. Nahihiya sa aking tiya, tiyo at mga pinsan.
Pinili kong sarilihin ang mga problema sa pag-iisip na masyado pa akong bata para isipin ang ganoong mga
problema.
Ngunit habang lumalaki, ito ang naging pangunahing kinakatakutan ko, ang maiwan ng iba.
Kung ang aking ama at ina ay nagawa akong iwan at kagalitan sa salang hindi ako ang may pakana. Ang
kaibigan kong iniwan ako dahil sa pagkakamali ko, naiisip ko na kung ipagpapatuloy kong gawin ang mga
bagay na normal kong ginagawa, baka unti-unti nang maubos ang mga taong mahal ko sa paligid ko.
Nang magkaayos ang aking ama’t ina, lumipat kami ng ibang lungsod, na tila ba walang
nangyaring alitan, sila ay ayos na, ako naiwan ako sa sitwasyong kay lapit lapit nang sumira sa utak ko.
Doon ko sinimulan ang aking ika-pitong baitang. Pinili kong maging tahimik ‘di gaya ng dati, laging sa
telepono ang tutok ng mga mata, piniling magpakasarili at gawin ang mga bagay na nakapagpapagaan ng
pakiramdam ko. Wala akong naging kaibigan kundi ang mga kaibigan ko sa telepono, ang nagsilbing tulong
kailangan ko na naman iwan ang mga kaibigan ko sa nakaraang lugar, dumalang ang usapan, unti-unti nang
nagkakalimutan. Muli may dumating na namang bago, dalwang kaibigang muling tumulong sa akin sa
panibagong karagatan.
May mga kaibigan man sa aking tabi, ‘di pa rin sadya mawala ang sakit at bigat sa dibdib,
Dumating na ang araw kung saan maaari nang lumabas muli nang bahay at makapasok sa
gaganaping brigada eskuwela. Ako’y natuwa ng kaunti at binigyan ako muli ng oportunidad na muling
makakilala ng mga kaibigan. Ako’y agad na sumali. Sa unang araw ng pag-eensayo, lubos na takot ang
aking naramdaman, natatakot na maulit ang mga nakaraan, pagkarating ng aking bisekleta sa paaralan tila ba
may tali ang aking paa na humihila sa akin pabalik sa bisekleta upang makauwi nang muli, nguni’t may
nakita na akong katiwala sa paaralan na siyang nagtanong kung ako ba’y kasalli sa sayaw, ako’y sumagot ng
Oo, at wala ng nagawa kundi dumiretso sa taas kung saan gaganapin ang pag-eensayo.
Dahil ng sa takot na magkaibigan muli, pinili kong manahimik at huwag kumausap ng iba.
Alam kong hindi ko ito gawain, dahil kadalasan ako ang nagsisimula lagi ng usapan. Sa aking pananahimik,
isang lalaki ang tumambad sa harap ko habang nililigpit ko ang gamit ko sa upuan upang makatulong sa
paglilinis. Inilahad niya ang kaniyang mga kamay at sinambit ang kaniyang pangalan, balak ko siyang hindi
pansinin dahil sa takot at sa hindi rin ako madalas makipagkaibigan sa mga lalaki. Ngunit dahil sa maamo
niyang mukha at nagniningang mata, pinili kong kamayan ang lalaki at bigyan ng pagkakataon.
Matapos ang kamayan, naroon pa rin ang takot at kaba, pero isinantabi ko iyon para sa
lalaking ito, kinausap, nakipagtawanan, kumain ng sabay, isang araw pa lang ay masasabi kong komportable
na ako. Nakita ako ng ibang mga kasali sa sayaw na hindi naman pala ako ganoon katahimik, kaya’t
sinimulan na nilang kausapin ako, hanggang sa napasama na ako sa kanilang grupo. Hindi ko ito
Ilang araw pa ang lumipas, kita ko ang bait ng lalaking kumamay sa akin. Tumunog ang
aking telepono at nakita ang kaniyang mensahe, “Pre”. Matapos ang matagal na panahon nakatawa din ako
ng tunay na tunay na maluwag sa loob, hindi kasi ako sanay na tawaging Pre. Nagkausap kami sa telepono
at may ilang beses na dumalaw sa aming bahay. Makalipas ang isang buwan, I saw the essence of a real
friend in him. Kaya ibinigay ko na ang buong tiwala ko sa kaniya nang walang tinatagong takot. Naging
komportable sa isa’t isa, napadadalas na nga ang kaniyang pagyakap, at pagkukunwaring ako’y kaniyang
hahalikan kapag may kukuha ng litrato sa amin. Ang pagsandal sa kaniyang mga balikat ay naging gawi ko,
Noong kailangan niya ng kasama upang makapaglibang ay nariyan ako, dahil sa takot ko na
magbago ang tingin niya sa akin at iwan ako. Sa lahat ng bagay na kaya kong gawin ay nariyan ako, kapalit
maglabas ng tunay kong nararamdaman sa kaniya, kapag ako’y nalulungkot o nagtatampo sa kniyang
Natigil noon ang pagiging madikit niya sa akin, nawala na ang mga yakap, ang pagsandal sa
mga balikat, ang sabay na paguwi kada hapon, dahil may nakilala siyang babae na nagpatibok ng kaniyang
puso. Hindi naging problema sa akin iyon, sa katunayan ay tinulungan ko pang ayusin ang kanilang
nabubuong relasyon.
Noong kailangan niya ng kaibigan dahil sa lungkot dahil nabigo sa babaeng kaniyang
sinisinta, nariyan ako, malungkot man dahil naging sanhi ito ng pagbabago ng kaniyang turing sa akin,
naglalakad pauwi, ngunit sa paglisan ng babaeng sinisinta niya sa kaniyang ala-ala kasabay naman nito ang
Lumisan man ang babaeng iyon, tuluyan nang nabago ang kaibigan ko. Nagsimula na akong
Iba na ang pakiramdam, ang mga yakap at kulitan na tila ba napipilitan ang nangyari. Naghari
sa puso ko ang madalas na pagtatampo. Nakalulungkot na nung ako na ang nangangailangan ng mga yakap
at mga bagay na kilangan niya dati, hindi na makita sa kaniyang mukha ang mga ngiti na dati niyang
Hindi ko mawari kung saan ako nagkulang, o ako ba ay sumobra kaya siya ay naiinis. Akala
ko ayos na ako, tila bumabalik ang aking kinatatakutan. Iiwan na naman ba niya ako?
Narito pa rin ako, kailanman ay di na kayang iwan pa, iparamdam niya man sa akin na ayaw
na niya, bilang isang kaibigan na takot maiwan, naandito pa rin ako handang masaktan ng paulit ulit