Comprehensive Trigonometry For IIT JEE Main and Advanced Rejaul Makshud McGraw Hill (PDFDrive) - 51-100

40 Comprehensive Trigonometry with Challenging Problems & Solutions for Jee Main and Advanced
1 Deduction 9:
1-
1∞ ˆ
( )
= 2 = 2 -1 Ê
1 tan Á112 ˜ = - 2 +1
Ë 2¯
2
Ê 1∞ ˆ
Deduction 6: Proof: We have, tan ÁË112 ˜¯
2
Ê 1° ˆ
cot Á 22 ˜ = 2 + 1 Ê 1∞ ˆ
Ë 2¯ = tan ÁË 90∞ ¥ 1 + 22 ˜¯
2
Proof: As we know that, Ê 1∞ ˆ
1 + cos ( 2q ) = - cot ÁË 22 ˜¯
cot (q ) = 2
sin ( 2q )
1∞ = - ( 2 +1 )
Put q = 22 ,
2
Ê 1∞ ˆ 1 + cos (45∞) 1.19 SOME SOLVED EXAMPLES
fi cot Á 22 ˜ =
Ë 2¯ sin (45∞)
Ex-1. Prove that: sin 2 (24∞) - sin 2 (6∞) =
( 5 -1 )
1
1+ 8
= 2 = 2 +1
1 Soln. We have, sin 2 (24∞) - sin 2 (6∞)
2 = sin(24∞ + 6∞) ¥ sin(24∞ - 6∞)
Deduction 7: = sin(30∞) ¥ sin(18∞)
Ê 1∞ ˆ 1
sin Á112 ˜ = 2+ 2 1
¥ sin(18∞)
Ë 2¯ 2 =
2
Ê 1∞ ˆ 1 5 -1
Proof: We have, sin ÁË112 ˜¯ = ¥
2 2 4
Ê 1∞ ˆ
= sin ÁË 90∞ ¥ 1 + 22 ˜¯
2 =
( 5 -1)
8
Ê 1° ˆ
= cos ÁË 22 ˜¯
2 Ex-2. Prove that sin 2 (48∞) - cos 2 (12∞) =
( 5 +1 )
8
1
= 2+ 2
2 Soln. We have, sin 2 (48∞) - cos 2 (12∞)
Deduction 8: = cos(48∞ + 12∞) ¥ cos(48∞ - 12∞)
Ê 1∞ ˆ 1 = cos(60∞) ¥ cos(36∞)
cos Á112 ˜ = 2- 2
Ë 2¯ 2
1 5 +1
Ê 1∞ ˆ = ¥
Proof: We have, cos ÁË112 ˜¯ 2 4
2
5 +1
Ê 1∞ ˆ =
= cos ÁË 90∞ ¥ 1 + 22 ˜¯ 8
2
1
Ê 1∞ ˆ Ex-3. Prove that sin(12∞).sin(48∞).sin(54∞) =
= - sin ÁË 22 ˜¯ 8
2
Soln. We have, sin(12∞).sin(48∞).sin(54∞)
1
= - 2+ 2 1
2 = (sin(12∞).sin(48∞).sin(72∞)) (sin(54∞))
sin(72∞)
The Ratios and Identities 41
1 Ê Ê 24∞ + 84∞ ˆ Ê 24∞ - 84∞ ˆ ˆ

= = 4 Á 2 sin ÁË ˜ cos Á ˜¯ ˜¯
4 sin(72∞) Ë 2 ¯ Ë 2
(4 sin(60∞ - 12∞).sin(12∞).sin(60∞ + 12∞)) = 8 ( sin(54∞) cos(30∞) )
(cos(36∞)) = 8 (cos(36∞) cos(30∞) )
1
= (.sin(36∞).cos(36∞)) Ê 5 +1 1ˆ
¥ ˜
4 sin(72∞) = 8Á
Ë 4 2¯
1
(2 sin(36∞).cos(36∞))
=
8 sin(72∞) = ( 5 +1 )
1
= (sin(72∞)) Ex-6. Prove that:
8 sin(72∞)
tan(6∞).tan(42∞).tan(66∞).tan (78∞) = 1
1
= Soln. We have,
8
tan(6∞).tan(42∞).tan(66∞).tan(78∞)
Ex-4. Prove that:
1 = (tan(6∞).tan(66∞)) ¥ (tan(42∞).tan(78∞))
sin(6°).sin(42°).sin(66°).sin(78°) =
16 1
Soln. We have,
= tan(54∞) ( tan(6∞).tan(54∞).tan(66∞) )
sin(6°).sin(42°).sin(66°).sin(78°)
¥ ( tan(42∞).tan(78∞) )
1
=
4 sin(54∞) 1
(4 sin(6∞).sin(60∞ - 6∞).sin(60∞ + 6∞).) = tan(54∞)
( tan(6∞).tan(60∞ - 6∞).tan(60∞ + 6∞))
¥(sin(78∞).sin(42∞)) ¥ ( tan(42∞).tan(78∞) )
1
= (sin(18∞)sin(72∞).sin(42∞)) 1
4 cos(36∞) (tan(18∞)) ¥ (tan(42∞).tan(78∞))
= tan(54∞)
1
=
16 cos(36∞) 1
(4 sin(18∞)sin (60∞ + 18∞).sin(60∞ - 18)) = tan(54∞)
1 ( tan(60∞ - 18∞).tan(18∞).tan(60∞ + 18∞))

= (sin(54∞))
16 cos(36∞)
1
1 ¥ (.tan(54∞) )
= (cos(36∞)) = tan(54∞)
16 cos(36∞)
=1
1
= Ex-8. Prove that:
16
Ex-5. Prove that: Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ
ÁË1 + cos ÁË 8 ˜¯ ˜¯ . ÁË1 + cos ÁË 8 ˜¯ ˜¯
(
4 (sin (24°) + cos(6°) ) = 1 + 5 ) Ê Ê 5p ˆ ˆ Ê Ê 7p ˆ ˆ 1
Soln. We have, 4 (sin (24°) + cos(6°) ) = Á1 + cos ÁË ˜¯ ˜ . Á1 + cos ÁË ˜¯ ˜ =
Ë 8 ¯ Ë 8 ¯ 8
= 4 (sin (24°) + sin (84°) ) Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ

Soln. We have, Á1 + cos Á ˜ ˜ . Á1 + cos Á ˜ ˜
Ë Ë 8 ¯¯ Ë Ë 8 ¯¯
Ê Ê 5p ˆ ˆ Ê Ê 7p ˆ ˆ Ê 2Êpˆ 2 Ê p ˆˆ
. Á1 + cos Á ˜ ˜ . Á1 + cos Á ˜ ˜ = Á 2 - 2 sin ÁË ˜¯ .2 cos ÁË ˜¯ ˜
Ë Ë 8 ¯¯ Ë Ë 8 ¯¯ Ë 8 8 ¯
Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 7p ˆ ˆ Ê Ê 2 Ê p ˆˆ Ê 2 Ê p ˆˆˆ
= Á1 + cos Á ˜ ˜ . Á1 + cos Á ˜ ˜
Ë 8 ¯¯ Ë Ë 8 ¯¯ = Á 2 - ÁË 2 sin ÁË 8 ˜¯ ˜¯ . ÁË 2 cos ÁË 8 ˜¯ ˜¯ ˜
Ë Ë ¯
Ê Ê 3p ˆ ˆ Ê Ê 5p ˆ ˆ Ê Ê Ê p ˆˆ Ê Ê p ˆˆˆ
. Á1 + cos Á ˜ ˜ . Á1 + cos Á ˜ ˜ = Á 2 - Á1 - cos Á ˜ ˜ . Á1 + cos Á ˜ ˜ ˜
Ë Ë ¯
8 ¯ Ë Ë 8 ¯¯ Ë Ë Ë 4¯¯ Ë Ë 4¯¯¯
Ê Ê p ˆˆ Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 1 ˆ Ê 1 ˆˆ
= Á1 + cos Á ˜ ˜ . Á1 - cos Á ˜ ˜ = Á 2 - Á1 - ˜ . Á1 + ˜
Ë Ë 8 ¯¯ Ë Ë 8 ¯¯ Ë Ë 2 ¯ Ë 2 ¯ ˜¯
Ê Ê 1ˆ ˆ
Ê Ê 3p ˆ ˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ = Á 2 - Á1 - ˜ .˜
. Á1 + cos Á ˜ ˜ . Á1 - cos Á ˜ ˜ Ë Ë 2¯ ¯
Ë Ë 8 ¯¯ Ë Ë 8 ¯¯
3
Ê =
Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ 2
= Á1 - cos 2 Á ˜ ˜ . Á1 - cos 2Á ˜ ˜
Ë Ë 8 ¯¯ Ë Ë 8 ¯¯
Ex-10. Prove that:
Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ 3
= Á sin 2 Á ˜ ˜ . Á sin 2Á ˜ ˜ cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ =
Ë Ë ¯
8 ¯ Ë Ë 8 ¯¯ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8 ¯ 2
1Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ Soln. We have,
= 2 sin 2 Á ˜ ˜ . Á 2 sin 2Á ˜ ˜
4 ÁË Ë 8 ¯¯ Ë Ë 8 ¯¯
Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ
cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜
1Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8 ¯
= Á1 - cos Á ˜ ˜ . Á1 - cos Á ˜ ˜
4Ë Ë 4¯¯ Ë Ë 4 ¯¯
Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 3p ˆ Êpˆ
= cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜
1Ê 1 ˆ Ê 1 ˆ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯
= Á1 - ˜ . Á1 + ˜
4Ë 2¯ Ë 2¯ Ê 3p ˆ Êpˆ
+ cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜
1 Ê 1ˆ Ë 8¯ Ë 8¯
= Á1 - ˜ .
4 Ë 2¯
Ê Êpˆ Ê 3p ˆ ˆ
1 = 2 Á cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ ˜
= . Ë Ë 8¯ Ë 8 ¯¯
8
Ex-9. Prove that: Ê Êpˆ Ê p ˆˆ
= 2 Á cos 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ ˜
Ë Ë 8¯ Ë 8 ¯¯
Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ 3
sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ =
Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8 ¯ 2 Ê Êpˆ Ê p ˆˆ
= 2 Á1 - 2 cos 2 Á ˜ .sin 2 Á ˜ ˜
Ë Ë 8¯ Ë 8 ¯¯
Soln. We have,
Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ Ê Ê 2Êpˆ ˆ Ê 2 Ê p ˆˆˆ
sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ = Á 2 - Á 2 cos Á ˜ ˜ . Á 2 sin Á ˜ ˜ ˜
Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8 ¯ Ë Ë Ë 8¯ ¯ Ë Ë 8 ¯¯¯
4Êpˆ 4 Ê 3p ˆ 4 Ê 3p ˆ 4Êpˆ
= sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯ Ê Ê Êpˆ ˆ Ê Ê p ˆ ˆˆ
8 8 8 8 = Á 2 - Á 1 + cos Á ˜ ˜ . Á 1 + cos Á ˜ ˜ ˜
Ë Ë Ë 4¯ ¯ Ë Ë 4¯ ¯¯
Ê 4Êpˆ 4 Ê 3p ˆ ˆ
= 2 Á sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯ ˜ Ê Ê 1 ˆ Ê 1 ˆˆ
Ë 8 8 ¯ .Á 1 -
= Á2 - Á 1+ ˜ ˜
Ê 4Êpˆ Ë Ë 2 ¯ Ë 2 ¯ ˜¯
4 Ê p ˆˆ
= 2 Á sin ÁË ˜¯ + cos ÁË ˜¯ ˜
Ë 8 8 ¯ Ê Ê 1 ˆˆ
= Á 2 - Á 1- ˜˜
Ê 2Êpˆ 2 Ê p ˆˆ Ë Ë 2 ¯¯
= 2 Á1 - 2 sin ÁË ˜¯ .cos ÁË ˜¯ ˜
Ë 8 8 ¯ q
=
2
EXERCISE 9 17. If m = sin 6∞ sin 42∞ and n = sin 66∞ sin 72∞ ,
16 mn + 10.
Q Prove that:
18. If m = sin 8∞ sin 52∞ sin 66∞ sin 68∞ and
q q
1. tan + cot = 2 cosec q 8n = cos 42∞ , then prove that m = n.
2 2
q 19. If sin 17∞ sin 43∞ sin 77∞ = m cos 49∞ ,
2. cosecq – cotq = tan m.
2
Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ
1 + sin q - cos q q 20. If m = sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯
3. = tan 7 7 7
1 + sin q + cos q 2
Êp qˆ
( 2m + 2 - 7 ) .
4. secq + tanq = tan ÁË + ˜¯ 21. If m = cos13∞ cos 47∞ cos 73∞
4 2
1
5. (cos A + cos B)2 + (sin A + sin B)2 and n = sin 51∞ , then prove that m = n.
4
2 Ê A - Bˆ
= 4 cos ÁË ˜ 22. Prove that:
2 ¯
sin 55∞ - sin 19∞ + sin 53∞ - sin 17∞ = cos1∞
6. Prove that:
2p 4p 6p 1
5 -1 23. Prove that: cos . cos . cos = .
2 2 7 7 7 8
sin 24 – sin 6 = .
8
2p 4p 6p 1
7. Prove that: 24. Prove that: cos + cos + cos = -
7 7 7 2
5 +1
sin2 48° – cos2 12° = – . Ê 1∞ ˆ Ê 1∞ ˆ
8 25. Find the value of tan Á 7 ˜ + cot Á 7 ˜ .
8. Prove that: Ë 2¯ Ë 2¯
Ê pˆÊ 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 5p ˆ 1 Ê xˆ Ê xˆ
ÁË1 + cos ˜¯ ÁË1 + cos ˜¯ ÁË1 + cos ˜¯ ÁË1 + cos ˜¯ = 26. If cos Á ˜ - 3 sin Á ˜ takes its minimum value
8 8 8 8 8 Ë 2¯ Ë 2¯
1 x.
9. Prove that: sin12° sin 48° sin 54° =
10. Prove that: 8
27. If a and b be two different roots
sin(47∞) + sin(61∞) - sin(11∞) - sin( 25∞) = cos(7∞) a cosq + b sinq = c, then prove that
11. Prove that: 2ab
Êpˆ Êpˆ Êpˆ Êpˆ 3 sin (a + b) = 2 .
cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ = a + b2
Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯ 2
1.20 CONDITIONAL TRIGONOMETRICAL
12. Prove that:
Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ 3
IDENTITIES
sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ =
Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8 ¯ 2 Here, we shall deal with trigonometrical identities involving
two or more angles. In establishing such identities we
13. Prove that: tan 20∞ tan 80∞ = 3 tan 50∞ will be frequently using properties of supplementary and
complementary angles and hence students are advised
14. Prove that: tan 10∞ tan 70∞ = 3 tan 40∞
to go through all the above formulae from Ist topics to
15. If m = tan 12∞ tan 48∞ and n = tan 6∞ tan 66∞ , previous topic.
Êm ˆ We have certain trigonometrical identities like, sin2q
ÁË + 10˜¯ . + cos 2q = 1 and sec2q = 1 + tan2q, etc. Such identities are
n
identities in the sense that they hold for all values of the
16. If m = sin 10∞ sin 50∞ sin 70∞ and angles which satisfy the given condition amongst them and
n = cos 20∞ cos 60∞ cos 80∞ , they are called Conditional Identities.
If A, B, C denote the angles of a triangle ABC, then the
Êm ˆ relation A + B+ C = p enables us to establish many important
ÁË + 2012.˜¯
n identities involving trigonometric ratio of these angles.
(i) If A + B + C = p, then A + B = p – C, Ê C + Dˆ Ê C - Dˆ
(iv) sin C – sin D = 2 cos Á
Ë 2 ˜¯
sin Á
Ë 2 ˜¯
B + C = p – A and C + A = p – B .
(ii) If A + B + C = p, then
sin (A + B) = sin (p – C) = sinC
similarly, sin (B – C) = sin (p – A) = sin A
1.21 SOME SOLVED EXAMPLES
and sin (C + A) = sin (p – B) = sin B Ex-1. If A + B + C = p, then prove that,
(iii) If A + B + C = p, then sin 2A + sin2B + sin 2C = 4sin A sin B sinC
cos (A + B) = cos (p – C) = –cos C Soln. We have, sin 2A + sin2B + sin 2C
Similarly, cos (B + C) = cos (p – A) = –cos A
and cos (C + A) = cos (p – B) = –cos B = (sin 2 A + sin 2 B ) + sin 2C
(iv) If A + B + C = p, then
tan(A + B) = tan (p – C) = –tan C = 2 (sin ( A + B ) cos ( A - B )) + sin 2C
Similarly, tan (B + C) = tan (p – A) = –tan A = 2 (sin (p - C ) .cos ( A - B )) + 2 sin C cos C
and tan (C + A) = tan (p – B) = –tan B
A+ B p C = 2 (sin C.cos ( A - B )) + 2 sin C cos C
v) If A + B + C = p, then = – ,
2 2 2 = 2sin C (cos ( A - B ) + cos C )
B+C p A C+A p B
2
=
2
–
2
and
2
=
2
–
2
(
= 2sin C cos ( A - B ) + cos (p - ( A + B )) )
Therefore, = 2 sin C (cos ( A - B ) - cos ( A + B ))
Ê A + Bˆ Êp Cˆ Ê Cˆ
sin Á ˜ = sin Á - ˜ = cos ÁË ˜¯ = 2 sin C ( 2 sin A sin B )
Ë 2 ¯ Ë 2 2¯ 2
Ê Cˆ = 4 sin A.sin B.sin C
Ê A + Bˆ Êp Cˆ
cos Á = cos Á - ˜ = sin ÁË ˜¯
Ë 2 ˜¯ Ë 2 2¯ 2 Ex-2. If A + B + C = p, then prove that,
Ê A + Bˆ Êp Cˆ Ê Cˆ cos 2A + cos 2B + cos 2C
tan Á ˜ = tan Á - ˜ = cot ÁË ˜¯ .
Ë 2 ¯ Ë 2 2¯ 2
= –1 – 4 cos A cos B cos C
Note: Dear students, please recollect the following formulae
Soln. We have cos 2A + cos 2B + cos 2C
from basic trigonometry
Step I: = (cos 2 A + cos 2 B ) + cos 2C
(i) sin 2 A = 2 sin A cos A
= 2 cos ( A + B ) cos ( A - B ) + cos 2C
(ii) cos 2 A = cos A - sin A
2 2
(iii) cos 2 A = 2 cos A - 1

2
= 2 cos {p - C } cos ( A - B ) + cos 2C
(iv) cos 2 A = 1 - 2 sin A
2
= -2 cos C cos ( A - B ) + 2 cos C - 1
2
= -1 - 2 cos C ( cos ( A - B ) - cos C )

Step II:
(i) 1 + cos 2 A = 2 cos A
2
(ii) 1 - cos 2 A = 2 sin A

2 = -1 - 2 cos C ( cos ( A - B ) + cos ( A + B ))
2 Ê Aˆ
(iii) 1 + cos A = 2 cos Á ˜ = -1 - 2 cos C ( 2 cos A.cos B )
Ë 2¯
= -1 - 4 cos A .cos B .cos C
2 Ê Aˆ
(iv) 1 - cos A = 2 sin Á ˜
Ë 2¯ Ex-3. If A + B + C = p , then prove that
Step III:
sin 2 A + sin 2 B - sin 2 C = 2 sin A sin B cos C
(i) cos (A+B) + cos (A–B) = 2 cos A cosB
(ii) cos (A – B)– cos (A+B) = 2 sin A sin B. Soln. We have, sin 2 A + sin 2 B - sin 2 C
Step IV:
(i) cos C + cos D = 2 cos Á
Ê C + Dˆ Ê C - Dˆ (
= sin 2 A + sin 2 B - sin 2 C )
Ë 2 ¯ ˜ cos Á
Ë 2 ˜¯
= sin 2 A + sin ( B + C ) sin ( B - C )
Ê C + Dˆ Ê D - Cˆ
(ii) cos C – cos D = 2 sin Á
Ë 2 ˜¯
sin Á
Ë 2 ˜¯ = sin 2 A + sin (p - A) sin ( B - C )
= sin A + sin A sin ( B - C )

2
Ê C + Dˆ Ê C - Dˆ
(iii) sin C + sin D = 2 sin Á cos Á
Ë 2 ¯ ˜ Ë 2 ˜¯
= sin A (sin A + sin ( B - C )) fi

1
+
1
+
1
=1
tan B.tan C tan A.tan C tan A.tan B
= sin A (sin ( B + C ) + sin ( B - C ))
fi cot B.cot C + cot A.cot C + cot A.cot B = 1
= sin A (2 sin B cos C )
Ex-7. If A, B, C and D be the angles of a quadrilateral, then
= 2sin A.sin B.cos C
prove that,
Ex-4. If A + B + C = p , then prove that, tan A + tan B + tan C + tan D
sin A + sin B + sin C = 2 + 2 cos A cos B cos C
2 2 2 cot A + cot B + cot C + cot D
= tan A.tan B.tan C.tan D
Soln. We have, sin 2 A + sin 2 B + sin 2 C
Soln. We have, A + B + C + D = 2p
= 1 - cos 2 A + sin 2 B + sin 2 C
fi A + B + C + D = 2p
( ) (
= 1 - cos A - sin B + 1 - cos C
2 2 2
) fi A + B = 2p - (C + D )
fi tan ( A + B ) = tan {2p - (C + D )}

= 2 - (cos 2 A - sin 2 B) - cos 2 C
fi tan ( A + B ) = - tan (C + D )
= 2 - (cos( A + B ).cos( A - B )) - cos 2 C
tan A + tan B tan C + tan D
fi =-
= 2 - (cos(p - C ).cos( A - B )) - cos 2 C 1 - tan A.tan B 1 - tan C.tan D
= 2 + cos C (.cos( A - B) - cos C ) fi ( tan A + tan B ) (1 - tan C.tan D )
= 2 + cos C (.cos( A - B) + cos ( A + B)) = - ( tan C + tan D ) (1 - tan A.tan B )
= 2 + cos C ( 2 cos A.cos B ) fi tan A + tan B - tan A.tan C.tan D
= 2 + 2 cos A.cos B.cos C - tan B.tan C.tan D
Ex-5. In a triangle DABC, prove that,
= –tan C – tan D + tan A. tan B tan C
tan A + tan B + tan C = tan A.tan B.tan C + tan A. tan B. tan D
Soln. We have, A + B + C = p
fi tan A + tan B + tan C + tan D
fi A+ B =p -C
= tan A . tan C. tan D + tan B. tan C. tan D
fi tan( A + B) = tan(p - C ) + tan A. tan B. tan D + tan A. tan B. tan D
tan A + tan B tan A + tan B + tan C + tan D
fi = - tan C
1 - tan A.tan B fi
tan A.tan B.tan C.tan D
fi tan A + tan B = - tan C (1 - tan A.tan B ) tan A.tan B.tan C
=
fi tan A + tan B = - tan C + tan A.tan B.tan C tan A.tan B.tan C.tan D
tan A.tan C.tan D
fi tan A + tan B + tan C = tan A.tan B.tan C +
tan A.tan B.tan C.tan D
Ex-6. In a triangle DABC, prove that, tan A.tan B.tan D
+
cot A.cot B + cot B.cot C + cot C.cot A = 1 tan A.tan B.tan C.tan D
Soln. As we know that, tan B.tan C.tan D
+
tan A + tan B + tan C = tan A.tan B.tan C tan A.tan B.tan C.tan D
Dividing both the sides by tan A + tan B + tan C + tan D
fi
‘tanA. tanB. tanC’, we get, tan A.tan B.tan C.tan D
tan A tan B 1 1 1 1
+ = + + +
= tan A tan B tan C tan D
tan A.tan B.tan C tan A.tan B.tan C
tan A + tan B + tan C + tan D
tan C fi
+ =1 tan A.tan B.tan C.tan D
tan A.tan B.tan C
= cot A + cot B + cot C + cot D
tan A + tan B + tan C + tan D p

fi fi (A + B + C) =
cot A + cot B + cot C + cot D 2
tan A.tan B.tan C.tan D Now,
Ex-8. In a triangle ABC, prove that, x y z
L.H.S = + +
1- x 2
1- y 2
1 - z2
(cot A + cot B ) (cot B + cot C )
tan A tan B tan C
(cot C + cot A) = cosec A cosec B cosec C. = + +
1 - tan A 1 - tan B
2 2
1 - tan 2 C
cos A cos B
Soln. We have, (cot A + cot B ) = + 1 Ê 2 tan A 2 tan B 2 tan C ˆ
sin A sin B = ÁË + + ˜
2 1 - tan A 1 - tan B 1 - tan 2 C ¯
2 2
cos A sin B + sin A. cos B
= 1
sin A sin B = ( tan 2 A + tan 2 B + tan 2C )
2
sin( A + B) sin C
= = .
sin A sin B sin A sin B 1
= ( tan 2 A.tan 2 B.tan 2C )
sin A 2
Similarly, (cot B + cot C ) =
sin B sin C 1 Ê 2 tan A 2 tan B 2 tan C ˆ
= Á . . ˜
sin B 2 Ë 1 - tan 2 A 1 - tan 2 B 1 - tan 2 C ¯
and (cot C + cot A) =
sin A sin C
Ê 4 tan A.tan B.tan C ˆ
Thus, (cot A + cot B ) (cot B + cot C ) = Á ˜
Ë (1 - tan A)(1 - tan B)(1 - tan C ) ¯
2 2 2
(cot C + cot A) 4 xyz

=
sin C sin B sin A (1 - x )(1 - y 2 )(1 - z 2 )
2
= ¥ ¥
sin A sin B sin A sin C sin B sin C
Hence, the result.
1 Ex-10. If xy + yz + zx = 1, then prove that,
=
sin A sin B sin C x y z 2
+ + =
=
x
+
y
+
z
=
4 xyz 1+ x 2
1+ y 2
1+ z 2
(1 + x ) (1 + y ) (1 + z )
2 2 2
1- x 2
1- y 2
1- z 2
(1 - x ) (1 - y ) (1 - z )
2 2 2
Soln. Put x = tan A, y = tan B and z = tan C

Ex-9. If x y + y z + z x = 1, then prove that, Given, x y + y z + z x = 1
x y z 4 xyz
+ + = fi tan A.tan B + tan B.tan C + tan C.tan A = 1
1- x 2
1- y 2
1- z 2
(1 - x )(1 - y 2 )(1 - z 2 )
2
Soln. Put x = tan A, y = tan B and z = tan C p

fi A+ B+C =
Given, x y + y z + z x = 1 2
fi tan A.tan B + tan B.tan C + tan C.tan A = 1 Now, L.H.S
fi tan B.tan C + tan C.tan A = 1 - tan A.tan B x y z

= + +
1+ x 2
1+ y 2
1 + z2
fi tan C ( tan B + tan A) = 1 - tan A.tan B
tan A + tan B 1 1Ê 2x 2y 2z ˆ
= = Á + + ˜
fi 2 Ë1+ x 2
1+ y 2
1 + z2 ¯
1 - tan A.tan B tan C
Êp ˆ 1 Ê 2 tan A 2 tan B 2 tan C ˆ
fi tan ( A + B ) = cot C = tan Á - C ˜ = ÁË + + ˜
Ë2 ¯ 2 1 + tan A 1 + tan B 1 + tan 2 C ¯
2 2
p
( A + B ) = ÊÁË ˆ 1
fi - C˜ = (sin 2 A + sin 2 B + sin 2C )
2 ¯ 2
1 Ê Aˆ Ê Bˆ Ê Cˆ
= (4 cos A.cos B.cos C ) = 1 - 2 cos ÁË ˜¯ cos ÁË ˜¯ cos ÁË ˜¯
2 2 2 2
= 2 cos A.cos B.cos C p
Q. If A + B + C = , then prove that:
2
2
= 11. sin2 A + sin2 B + sin2 C = 1 – 2 sin A sin B sin C
sec A.sec B.sec C
12. cos2 A + cos2 B + cos2 C = 2 + 2 sin A sin B sin C
2 Q. If A + B + C = p, then prove that:
=
(1 + tan A) (1 + tan B) (1 + tan C )
2 2 2 13. tan A + tan B + tan C = tan A tan B tan C.
14. tan 2A + tan2B + tan 2C = tan 2A tan 2B tan 2C.
2 15. cot A cot B + cot B cot C + cot C cot A = 1
=
(1 + x ) (1 + y ) (1 + z )
2 2 2 16. cot (A/2) cot (B/2)+cot (B/2) cot (C/2)
+ cot (C/2) cot (A/2) = 1.
Hence, the result. p
Q. If A + B + C = , then prove that:
2
17. cot A + cot B + cot C = cot A cot B cot C
EXERCISE 10 18. tan A tan B + tan B tan C + tan C tan A = 1
19. If xy + yz + zx = 1, then prove that:
1. If A + B + C = p, then prove that:
x y z 4 xyz
sin 2A + sin 2 B + sin 2C = 4 sin A sin B sin C. + + =
1- x 2
1- y 2
1- z 2
( )(
1 - x 1 - y2 1 - z2
2
)( )
sin 2A + sin 2 B – sin 2C = 4 cos A cos B sin C. 20. Prove that:
3. If A + B + C = p, then prove that: tan (a - b ) + tan (b - g ) + tan (g - a )
cos 2 A + cos 2 B + cos 2C = tan (a - b ) tan (b - g ) tan (g - a )
= 1 - 4 cos A cos B cos C
21. In a DABC, if cot A + cot B + cot C = 3 ,
4. If A + B + C = p, then prove that: then prove that the triangle is an equilateral.
cos 2 A + cos 2 B - cos 2C 22. If x + y + z = x y z, then prove that:
= 1 – 4 sin A sin B cos C.
3 x - x3 3 y - y3 3z - z 3
5. If A + B + C = p, then prove that: + +
1 - 3x 2 1 - 3y2 1 - 3z 2
A B C
cos A + cos B + cos C = 1 + 4 sin sin sin
2 2 2 3x - x3 3 y - y 3 3z - z 3
= . .
6. If A + B + C = p, then prove that: 1 - 3x 2 1 - 3 y 2 1 - 3z 2
cos 2 A + cos 2 B + cos 2 C + 2 cos A cos B cos C = 1 23. Prove that 1 + cos 56° + cos 58° – cos 66°
= 4cos 28° cos 29° sin 33°.
cos2 A + cos2 B + cos2 C = 1 – 2 sin A sin B cos C.
8. If A + B + C = p, then prove that
1.22 TRIGONOMETRICAL SERIES
sin2 A + sin2 B + sin2 C = 2 (1 + cos A cos B cos C) 1.21.1 Introduction
9. If A + B + C = p, then prove that: In this section, we are mainly connected with different
sin 2 A + sin 2 B + sin 2C
cos A + cos B + cos C - 1 series.
To find out the sum of diffrent trigonometrical
A B C
= 8 cos cos cos
2 2 2 trigonometrical terms. We must observe whether the angles
10. If A + B + C = p, then prove that: form any sequence or not? If they form any sequences, then
Ê Aˆ Ê Bˆ Ê Cˆ we must check, what kind of sequence it is? We also bserve
sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜ - sin 2 Á ˜
Ë 2¯ Ë 2¯ Ë 2¯
the series.
So, our main attempt will be Ê (n - 1)b ˆ Ê bˆ

(i) to express each term as a diffrence of the two terms = 2 sin ÁË a + ˜¯ ¥ sin ÁË ˜¯
2 2
directly or by manupulation and then add or
(ii) to arrange the series in such a way that it follows some Ê nb ˆ
sin Á ˜
standard trigonometrical expansion. Ë 2¯ Ê (n - 1)b ˆ
Thus S = ¥ sin Á a + ˜
b
Ê ˆ Ë 2 ¯
sin Á ˜
Ë 2¯
1.23 DIFFERENT TYPES OF
THE SUMMATION OF A EXERCISE 11
TRIGONOMETRICAL SERIES
1. A trigonometrical series involved with the terms of sines 1. Prove that: sin a + sin 2a + sin 3a + .......... + sin na
or cosines. Ê na ˆ
sin Á ˜
Rule: Whenever angles are in A.P. and the trigonometrical Ë 2 ¯ Êaˆ
= ¥ sin ( n + 1) Á ˜
terms involved with sines or cosines having power 1. Êaˆ Ë 2¯
1. We must multiply each term by sin Á ˜
Ë 2¯
Ê common diffrence of angles ˆ
2 sin Á ˜¯ 2. Prove that:
Ë 2
sin 2 nq
2. and then express each term as a diffrenec of two terms. sin q + sin 3q + ...... + sin (2n - 1)q =
3. Finally add them. sin q
Ex.-1 Prove that: 3. Prove that: sin 2 a + sin 2 (a + b ) + sin 2 (a + 2b ) + ...
sin a + sin (a + b ) + sin (a + 2b ) ...... + sin 2 (a + ( n - 1) b )
+ sin (a + 3b ) + ......... + sin (a + (n - 1)b ) n 1 sin nb
= - ¥ ¥ cos [ 2a + (n - 1)b ]
2 2 sin b
Ê nb ˆ
sin Á ˜ 2p ˆ
Ë 2¯ È b˘ 2Ê
4. Prove that: sin a + sin ÁË a + ˜¯
2
= ¥ sin Ía + ( n - 1) ˙ n
Ê bˆ Î 2˚
sin Á ˜
Ë 2¯ Ê 2p ˆ n
+ sin 2 Á a + ˜ + ..... to - n - terms =
Ë n¯
Proof: Let S = sin a + sin (a + b ) + sin (a + 2b ) 2
+ sin (a + 3b ) + ......... + sin (a + (n - 1)b ) 5. If 4 nq = p , then prove that:

Now, sin 2 q + sin 2 3q + sin 2 5q + ....to - n - terms = n
Ê bˆ Ê bˆ Ê bˆ 6. Prove that:
2 sin a sin Á ˜ = cos Á a - ˜ - cos Á a + ˜
Ë 2¯ Ë 2¯ Ë 2¯ sin 3 q + sin 3 3q + sin 3 5q + ....to - n - terms
Ê bˆ Ê bˆ Ê 3b ˆ
2 sin (a + b ) .sin Á ˜ = cos Á a + ˜ - cos Á a + ˜ 1 È 3 sin 2 nq 3 sin 2 3nq ˘
Ë 2¯ Ë 2¯ Ë 2¯ -
= Í ˙.
4 Î sin q sin 3q ˚
Ê bˆ Ê 3b ˆ Ê 5b ˆ
2 sin (a + 2b ) .sin Á ˜ = cos Á a + ˜ - cos Á a + ˜
Ë 2¯ Ë 2 ¯ Ë 2¯ 7. Prove that: sin a + cos(a + b )
---------- ------------- --------- ---- --------
--- ------------ ----- - sin(a + 2)b - cos(a + 2b )
Adding, we get + sin(a + 4b ) + ....to - n - terms
Ê bˆ
2 sin (a + (n - 1)b ) .sin Á ˜ Ê n( 2b + p ) ˆ
Ë 2¯ sin Á ˜¯
Ë 4 Ï (n - 1)(2b + p ) ¸
= ¥ sin Ìa + ˝
Ê (2n - 3)b ˆ Ê (2n - 1)b ˆ Ê 2 b + p ˆ Ó 4 ˛
= cos ÁË a + ˜¯ - cos ÁË a + ˜¯
Ë 4 ˜¯
sin Á
2 2
8. Prove that: Ê (2n - 1)b ˆ Ê (2n - 3)b ˆ

2p ˆ
3Ê Ê 4p ˆ = sin Á a + ˜¯ - sin ÁË a + ˜¯
sin a + sin Á a + ˜ + sin 3 Á a + ˜
3 Ë 2 2
Ë n¯ Ë n¯
Adding all, we get,
+.........to - n - terms = 0
Ê bˆ Ê 2n - 1 ˆ
9. Prove that: 2 sin Á ˜ ¥ S = sin Á a + b ˜ - sin (a - b )
sin q .sin 2q + sin 2q .sin 3q Ë 2¯ Ë 2 ¯
+ sin 3q .sin 4q + .....to - n - terms Ê bˆ

fi 2 sin Á ˜ ¥ S
n 1 sin nq Ë 2¯
= cos q - ¥ ¥ cos ( n + 2)q
2 2 sin q Ê n -1 ˆ Ê nb ˆ
= 2 cos Á a + b ˜ ¥ sin Á ˜
4Ê 2p ˆ Ë 2 ¯ Ë 2¯
10. Prove that: sin x + sin ÁË x + ˜¯
4
n
Ê nb ˆ
sin Á ˜
Ê 2p ˆ 3p Ë 2¯ Ê n -1 ˆ
+ sin 4 Á x + ˜ + .....to - n - terms = fi S= ¥ 2 cos Á a + b˜
Ë n¯ 8 b
Ê ˆ Ë 2 ¯
sin Á ˜
2. A Trigonometrical series involved with the terms of Ë 2¯
cosines:
cos a + cos(a + b ) + cos(a + b )
EXERCISE 12
+ cos(a + b ) + .... + cos(a + (n - 1)b )
Ê nb ˆ 1. Prove that, cos a + cos 2a + cos 3a + .......
sin Á ˜
Ë 2¯ Ê bˆ Ê na ˆ
= ¥ cos Á a + (n - 1) ˜ sin Á ˜
Ê bˆ Ë 2¯ Ë 2 ¯ Ê (n + 1)a ˆ
sin Á ˜ .... + cos na = ¥ cos Á ˜
Ë 2¯ Êaˆ Ë 2 ¯
sin Á ˜
Ë 2¯
Proof: Let S = cos a + cos(a + b ) + cos(a + b )
+ cos(a + b ) + .... + cos(a + (n - 1)b ) Ê 2p ˆ
2. Prove that, cos a + cos ÁË a + ˜¯
n
Ê bˆ
Now, 2 cos a sin Á ˜
Ë 2¯ Ê 2p ˆ
+ cos Á a + ˜ + ....to - n - terms
Ë n¯
Ê bˆ Ê bˆ
= sin Á a + ˜ - sin Á a - ˜ =0
Ë 2¯ Ë 2¯ 3. If B be the exist for angles of a regular polygon of
Ê bˆ n-sides and A is any constant, then prove that
2 cos (a + b ) sin Á ˜ cos A + cos ( A+B) + cos ( A+2B)
Ë 2¯
+..............to n terms = 0.
Ê 3b ˆ Ê bˆ 4. Show that, if n > 2,
= sin Á a + ˜ - sin Á a + ˜
Ë 2¯ Ë 2¯
Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ
cos 2 Á ˜ + cos 2 Á ˜ + cos 2 Á ˜
Ê bˆ Ë n¯ Ë n¯ Ë n¯
2 cos (a + 3b ) sin Á ˜
Ë 2¯
n
+..........to - n - terms =
Ê 5b ˆ Ê 3b ˆ 2
= sin Á a + ˜ - sin Á a + ˜
Ë 2 ¯ Ë 2¯
5. Prove that, 1 - sin 2q + 1 - sin 4q
--------------- --- ---------
+ 1 - sin 6q + ......to - n - terms
------------------- ---------
Ê nq ˆ
sin Á ˜
Ê bˆ Ë 2¯ È q q˘
2 cos (a + (n - 1)b ) sin Á ˜ = ¥ cos ( n + 1) - sin ( n + 1) ˙ .
Ë 2¯ Ê q ˆ ÍÎ 2 2˚
sin Á ˜
Ë 2¯
Thus, t1 = cot 2x – cot 3x

6. Prove that, cos 2 x + cos 2 3x + cos 2 5 x + ...
........to - n - terms t2 = cot3x – cot 4 x
t3 = cot 4x – cot 5 x
1 È sin 4nx ˘
= ¥ Ín + ˙. ........ .......... ..........
2 Î 2 sin 2 x ˚
7. Prove that, cos x + sin 3x + cos 5x ....... ........... ..........
+ sin 7x + ............+ sin (2n+1)x tn = cot(n + 1)x – cot(n + 2)x.
sin 2nx Adding all,
= ¥ [cos(2n - 1) x + sin(2n + 1) x ] .
sin 2 x we get, S = cot 2x – cot (n + 2) x.
3Ê 2p ˆ
8. Prove that, cos q + cos ÁË q - ˜¯
3
n
EXERCISE 13
3Ê 4p ˆ Ê 6p ˆ
+ cos Á q - ˜ + cos3 Á q - ˜
Ë n ¯ Ë n¯ 1. Prove that,
cos ec q .cos ec 2 q + cos ec 2 q .cos ec 3q
+....to - n - terms = 0
+cosec 3q .cosec 4q + ....to - n - terms
9. Prove that, cos a + cos (a + b )
2 2
= cosecq [cot q - cot(n + 1) q ]
+ cos 2 (a + 2b ) + .......to - n - terms
1 1
n 1 sin nb 2. Prove that, +
= + ¥ ¥ cos [ 2a + (n - 1)b ] cos q + cos 2q cos q + cos 5q
2 2 sin b
1
+ + ....to - n - terms
10. Prove that, cos q cos 2 q + cos 3q cos 4 q cos q + cos 7q
+ cos 5q cos 6 q + ......to - n - terms = cosecq ÈÎ tan (n + 1)q - tan q ˘˚
1 È sin 2nq ˘
= ¥ Ín cos q + ¥ cos(2n + 1)q ˙ . sin x sin x
2 Î sin 2q ˚ 3. Prove that, +
cos x + cos 2 x cos x + cos 4 x
3. A Trigonomeytrical Series Based Method of difference:
sin x
Rules: 1. Express each term of the series as a diffreence of + + .....to - n - terms.
two expressions. cos x + cos 6 x
2. Finally added them and we shall get the required 1 Ê nˆ È x Ê xˆ ˘
= ¥ cos ec Á ˜ ¥ Ísec(2n + 1) - sec Á ˜ ˙ .
result. 4 Ë 2 ¯ Î 2 Ë 2¯ ˚
Ex-1. Find the sum of n-terms of the series
sin x sin x 4. Prove that, cosec q + cosec 2q + cosec 22 q
+
sin 2 x.sin 3x sin 3x.sin 4 x
+cosec 24 q + .....to - n - terms
sin x
+ + ....to - n - terms Êqˆ
sin 4 x.sin 5 x n -1
= cot ÁË ˜¯ - cot 2 q .
2
( )
sin x
Soln. Let tn =
sin(n + 1) x.sin(n + 2) x Êqˆ Êqˆ
5. Prove that, cosecq + cosec ÁË ˜¯ + cosec ÁË 2 ˜¯
sin[(n + 2) x - (n + 1) x] 2 2
fi tn =
sin(n + 1) x.sin(n + 2) x Êqˆ
+cosec Á 3 ˜ + to - n - terms
sin(n + 2) x cos(n + 1) x Ë2 ¯
=
sin(n + 1) x. sin(n + 2) x
Êqˆ
cos(n + 2) x sin(n + 1) x = cot ÁË n ˜¯ - cot q .
- 2
sin(n + 1) x. sin(n + 2) x
6. Prove that,
= cot(n + 1) x - cot(n + 2) x
tan x . tan 2x + tan 2x. tan 3x
+ .......+ tan nx . tan (n + 1)x Ex-2 Prove that,

= cot x [tan (n + 1) x – tan x] – n . tan 9∞ - tan 27∞ - tan 63∞ + tan 81∞ = 4
-1 Ê x ˆ Ê x ˆ Soln. We have tan 9∞ - tan 27∞ - tan 63∞ + tan 81∞
7. Prove that, tan ÁË 2˜
+ tan -1 Á
1 + 2x ¯ Ë 1 + 6 x 2 ˜¯
= ( tan 9∞ + tan 81∞) - ( tan 27∞ + tan 63∞)
Ê x ˆ
+ tan -1 Á = ( tan 9∞ + cot 9∞) - ( tan 27∞ + cot 27∞)
Ë 1 + 12 x 2 ˜¯ +...............
Ê 1 ˆ Ê 1 ˆ
-Á
-1 Ê ˆ = Á
x Ë sin 9∞ cos 9∞ ¯ Ë sin 27∞ cos 27∞ ˜¯
˜
..........+ tan ÁË 1 + n(n + 1) x 2 ˜¯
Ê 2 ˆ Ê 2 ˆ
-1 -1 = ÁË ˜¯ - ÁË ˜
= tan (n + 1) x - tan x 2 sin 9∞ cos 9∞ 2 sin 27∞ cos 27∞ ¯
Ê 2 2 ˆ
-1 Ê 1 ˆ1ˆ -1 Ê
-1 Ê 1 ˆ = ÁË - ˜
8. Prove that, tan ÁË ˜¯ + tan ÁË ˜¯ + tan ÁË ˜¯ sin 18∞ sin 54∞ ¯
7 13 19
Ê 2 2 ˆ
-1 Ê 1 ˆ = ÁË - ˜
+..... + tan Á 2 sin 18∞ cos 36∞ ¯
Ë n + 3n + 3 ˜¯
= tan ( n + 2) - tan 2 .
-1 -1
= Á
(
Ê 8 5 +1- 5 +1 ˆ
˜
)
ÁË ( )( )
5 - 1 5 + 1 ˜¯
Ê 1 ˆ Ê 2 - 1ˆ
9. Prove that, sin -1 Á ˜ + sin -1 Á ˜ Ê 8 ( 5 + 1 - 5 + 1) ˆ
Ë 2¯ Ë 2 ¯ = Á ˜
ÁË ( 5 - 1) ( 5 + 1) ˜¯
Ê 3 - 2ˆ
+ sin -1 Á p
˜ + ......to• = . Ê 8 ¥ 2ˆ
Ë 12 ¯ 2 = Á =4
Ë 4 ˜¯
Ê 1ˆ Ê 2ˆ
10. Prove that, tan -1 Á ˜ + tan -1 Á ˜
Ë 3¯ Ë 9¯
Ex-3 Prove that:
Ê 4ˆ sin x sin 3x sin 9 x
+ tan -1 Á ˜ + ......to• = p .
1
+ + = ( tan 27 x - tan x )
Ë 23 ¯ 4 cos 3x cos 9 x cos 27 x 2
Soln. We have
sin x sin 3x sin 9 x
PROBLEMS FOR JEE ADVANCED EXAM + +
cos 3x cos 9 x cos 27 x
Ex-1 Prove that,
1 Ê 2 sin x cos x 2 sin 3x cos 3x
tan a + 2 tan 2a + 4 tan 4a + 8 cot 8a = cot a = 2 Á cos 3x cos x + cos 3x cos 9 x
Ë
Soln. We have
2 sin 9 x cos 9 x ˆ
tan a + 2 tan 2a + 4 tan 4a + 8 cot 8a + ˜
cos 27 x cos 9 x ¯
= cot a - (cot a - tan a ) + 2 tan 2a 1 Ê sin 2 x sin 6 x sin 18 x ˆ
+4 tan 4a + 8 cot 8a = 2 Á cos 3x cos x + cos 3x cos 9 x + cos 9 x cos 27 x ˜
Ë ¯
= cot a - 2 (cot 2a - tan 2a ) + 4 tan 4a + 8 cot 8a
1 Ê sin (3x - x ) sin (9 x - 3x ) sin (27 x - 9 x ) ˆ
= cot a - 2.2 cot 4a + 4 tan 4a + 8 cot 8a = 2 Á cos 3x cos x + cos 3x cos 9 x + cos 9 x cos 27x ˜
Ë ¯
= cot a - 4 (cot 4a - tan 4a ) + 8 cot 8a 1 Ê sin 3x cos x - cos 3x sin x
= cot a - 4.2 cot 8a + 8 cot 8a = 2 ÁË cos 3x cos x
= cot a - 8 cot 8a + 8 cot 8a sin 9 x cos 3x - cos 9 x sin 3x
+
= cot a cos 3x cos 9 x
sin 27 x cos 9 x - cos 27 x sin 9 x ˆ

+ ˜¯
cos 9 x cos 27 x 4 5
1 4 5 ¥ 27
= ( tan 3x - tan x + tan 9 x - tan 3x tan ( x + y ) = 3 3 = = 15
2 15 12 ¥ 3 3
1-
+ tan 27 x - tan 9 x ) 27
Ex-5
1
= ( tan 27 x - tan x ) Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ 3
2 sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ =
Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ 2
sin x 1 cos x 3
Ex-4. If = , = , where x, y Œ R Soln.
sin y 2 cos y 2
tan ( x + y ) . sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜
Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯
sin x 1 cos x 3 Êpˆ Ê 3p ˆ
Soln. = , = = sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜
sin y 2 cos y 2 Ë 16 ¯ Ë 16 ¯
tan x 1 Ê p 3p ˆ Êp p ˆ
= + sin 4 Á - ˜ + sin 4 Á - ˜
tan y 3 Ë 2 16 ¯ Ë 2 16 ¯
tan ( x + y ) Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 3p ˆ Êpˆ
= sin 4 Á ˜ + sin 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜
tan x + tan y Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯
=
1 - tan x tan y Ê Êpˆ Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ Ê 3p ˆ ˆ
= Á sin 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ ˜ + Á sin 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ ˜
tan x + 3 tan x Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯ Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯
=
1 - tan x .3 tan x Êpˆ Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 3p ˆ
= 2 - 2 sin 2 Á ˜ .cos 2 Á ˜ - 2 sin 2 Á ˜ .cos 2 Á ˜
4 tan x Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯
= ......(i)
1 - 3 tan 2 x
1 ÊÊ Ê 3p ˆ ˆ ˆ
2 2
Êpˆ Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ
2
sin y = 2 sin x , cos y = cos x = 2 - 2 Á ÁË 2 sin ÁË 16 ˜¯ cos ÁË 16 ˜¯ ˜¯ + ÁË 2 sin ÁË 16 ˜¯ cos ÁË 16 ˜¯ ˜¯ ˜
3 Ë ¯
sin 2 y + cos 2 y 1Ê Êpˆ Ê 3p ˆ ˆ

= 2 - Á sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜ ˜
2Ë Ë 8 ¯ Ë 8 ¯¯
4
= 4 sin 2 x + cos 2 x 1Ê Êpˆ Ê p p ˆˆ
9 = 2 - Á sin 2 Á ˜ + sin 2 Á - ˜ ˜
2Ë Ë 8¯ Ë 2 8 ¯¯
36 sin 2 x + 4 cos 2 x
= 1Ê Êpˆ Ê p ˆˆ
9 = 2 - Á sin 2 Á ˜ + cos 2 Á ˜ ˜
2Ë Ë 8¯ Ë 8 ¯¯
32 sin 2 x + 4
= 1
9 = 2-
2
32 sin 2 x + 4
fi =1 3
9 = .
2
fi 32 sin 2 x + 4 = 9
3
fi 32 sin 2 x = 5 Ex-6 If cos (a - b ) + cos (b - g ) + cos (g - a ) = - , then
2
5 cos a + cos b + cos g = 0
fi sin 2 x =
32
sin a + sin b + sin g = 0
5
fi sin x = Soln.
4 2 3
cos (a - b ) + cos (b - g ) + cos (g - a ) = -
5 2
fi tan x = ........(ii)
3 3
fi 2 (cos (a - b ) + cos (b - g ) + cos (g - a )) + 3 = 0 fi tan ( b + g ) = tan (90∞ - a )
fi 2 (cos a cos b + cos b cos g + cos g cos a ) fi tan ( b + g ) = cot a
+ 2 (sin a sin b + sin b sin g + sin g sin a ) + 3 = 0 tan b + tan g

fi = cot a
1 - tan b tan g
( ) (
fi cos 2 a + sin 2 a + cos 2 b + sin 2 b ) tan b + tan g
fi = cot b
(
+ cos g + sin g
2 2
) 1 - tan b tan g
fi tan b + tan g = cot b - tan b .cot b .tan g
2 (cos a cos b + cos b cos g + cos g cos a )
fi tan b + tan g = cot b - tan g
+ 2 (sin a sin b + sin b sin g + sin g sin a ) = 0
fi tan b + tan g = cot (90∞ - a ) - tan g
fi cos a + cos b + cos g
2 2 2
fi tan b + tan g = tan a - tan g
+2 cos a cos b + 2 cos b cos g fi tan a = tan b + 2 tan g
2 cos g cos a + sin a + sin b + sin g
2 2 2
Êpˆ
+2 sin a sin b + 2 sin b sin g Ex-9 If tan Á ˜ =
Ë 24 ¯ ( a- b )( )
c - d , where
+2 sin g sin a = 0 a, b, c, d
fi (cos a + cos b + cos g )

2 ( a + b + c + d + 2)
+ (sin a + sin b + sin g ) = 0
2 Ê p ˆ sin (p / 24)
Soln. tan Á ˜ =
Ë 24 ¯ cos (p / 24)
fi (cos a + cos b + cos g ) = 0
2 sin (p / 24) cos (p / 24)
(sin a + sin b + sin g ) = 0 =
2 cos 2 (p / 24)
Ex-7. If sin a sin b - cos a cos b + 1 = 0
sin (p / 12)
1 + cot a tan b = 0 =
1 + cos (p / 12)
Soln. sin a sin b - cos a cos b + 1 = 0
fi cos a cos b - sin a sin b = 1 3 -1
=
2 2 + 3 +1
fi cos (a + b ) = 1
=
3 -1 (2 2 - (
¥
3 +1 ))
sin (a + b ) = 1 - cos 2 (a + b ) = 1 - 1 = 0 (2 2 + ( 3 + 1)) (2 2 - ( 3 + 1))
1 + cot a .tan b ( 3 - 1) (2 2 - ( 3 + 1))

=
cos a .sin b Ê8 -
( 3 +1 ˆ)
2
= 1+ Ë ¯
sin a .cos b
sin a .cos b + cos a . sin b 2 6 - 3 - 3 - 2 2 + 3 +1
= =
sin a .cos b
(4 - 2 3 )
sin (a + b )
= 2 6 -2-2 2
sin a .cos b =
= 0. (4 - 2 3 )
Ex-8: If a + b = 90∞ b +g =a 6 -1- 2
=
tan a = tan b + 2 tan g (2 - 3 )
Soln.
fi
b +g =a
tan ( b + g ) = tan a
= ( 6 - 2 -1 2 + 3)( )
= 2 6 - 2 2 - 2 + 18 - 6 - 3
= 6+ 2- 4- 3 Ê 3 + 1ˆ
= = Á 8 2 ˜
6 -2- 3+ 2 Ë ¯
= ( 3- 2 )( 2 -1 ) Ê 3 + 1ˆ
= Á 128 ˜
Ë ¯
a = 3, b = 2, c d=1
a = 3, b c = 128
( a + b + c + d + 2).
( + b + c - 2)
a
=3+2+2+1+2
= 3 + 1 + 128 – 2
= 10.
= 130.
x y z
Ex-10 If = = 3 cot ( 20∞) - 4 cos (20∞) .
cos q Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ Ex-12
cos Á q + ˜ cos Á q - ˜
Ë 3¯ Ë 3¯ Soln. 3 cot ( 20∞) - 4 cos (20∞)
x + y + z.
3 cos(20∞) - 4 sin(20∞) cos(20∞)
Soln. =
sin(20∞)
x y z
= = =m Ê 3 ˆ
cos q Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ 2Á cos(20∞) - 2 sin(20∞) cos(20∞)˜
cos q + cos Á q - ˜
x + y +ÁË z 3 ˜¯ Ë 3¯ Ë 2 ¯
=
sin(20∞)
Ê Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ ˆ
= m ¥ Á cos q + cos Á q + ˜ + cos Á q - ˜ ˜ 2 (sin(60∞) cos(20∞) - sin(40∞))
Ë Ë 3¯ Ë 3 ¯¯ =
sin(20∞)
Ê Ê 2p ˆ ˆ
= m ¥ Á cos q + 2 cos q . cos Á ˜ ˜ (2 sin(60∞) cos(20∞) - 2 sin(40∞))
Ë Ë 3 ¯¯ =
sin(20∞)
Ê Ê 1ˆˆ
= m ¥ Á cos q + 2 cos q . Á - ˜ ˜
Ë Ë 2¯ ¯ ( sin(80∞) + sin(40∞) - 2 sin(40∞))
=
= m ¥ (cos q - cos q ) sin(20∞)
=0
( sin(80∞) - sin(40∞))
=
sin(20∞)
x+y+z
2 cos(60∞)sin(20∞)
a+ b =
Ex-11 If sin ( 25∞) sin (35∞) sin (85∞) = sin(20∞)
c
+
= 1.
where a, b, c Œ I
Ex-13.
( a + b + c - 2) sin(2∞) + sin(4∞) + sin(6∞) +
Soln. sin ( 25∞) sin (35∞) sin (85∞) sin(8∞) + ............. + sin(180∞) = cot(1∞)
= sin (35∞) sin ( 25∞) sin (85∞) Soln. sin(2∞) + sin(4∞) + sin(6∞)
+ sin (8∞) + ............. + sin (180∞)
=
1
(4 sin (60∞ - 25) sin (25∞) sin (60∞ + 25∞))
4 = sin ( 2∞) + sin ( 2∞ + 2∞) + sin ( 2∞ + 2.2∞)
1
= ¥ sin (3 ¥ 25∞) + sin ( 2∞ + 3.2∞) +.... + sin (2∞ + (90 - 1) 2∞)
4
1 Ê 90∞.2∞ ˆ
= ¥ sin (75∞)
Ë 2 ˜¯
sin Á
4 Ê 2∞ ˆ
= ¥ sin Á 2∞ + (90∞ - 1) ˜
=
1
¥ cos (15∞) Ê 2∞ ˆ Ë 2¯
sin Á ˜
4 Ë 2¯
1 Ê 3 + 1ˆ
¥
= 4 ÁË 2 2 ˜¯
1 2 cos 2 (q ) + sin (2q )

= sin 1∞ ¥ sin (91∞) fi tan ( y ) =
( ) 2 cos 2 (q ) - sin (2q )
cos (1∞) 2 cos 2 (q ) + 2 sin (q ) cos (q )
= sin 1∞
( ) fi tan ( y ) =
2 cos 2 (q ) - 2 sin (q ) cos (q )
= cot (1∞)
cos (q ) + sin (q )
fi tan ( y ) =
Ex-14. cos (q ) - sin (q )
Ê p ˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ
sin Á + sin Á + sin Á Êp ˆ
Ë 2013 ˜¯ Ë 2013 ˜¯ Ë 2013 ˜¯ fi tan ( y ) = tan Á - q ˜
Ë4 ¯
Ê 7p ˆ
+ sin Á + ...upto (2013) trems p
Ë 2013 ˜¯ fi y= -q
4
Ê À 2.2Àˆ fi 4 y = p - 4q
+sin Á +
Soln. Ë 2013 2013 ˜¯ fi sin ( 4 y ) = sin (p - 4q ) = sin ( 4q ) = y
Ê p 2.2p ˆ
+ sin Á +
Ë 2013 2013 ˜¯
Ê p yˆ Ê p xˆ
Ê p 1006.2p ˆ Ex-16 If tan Á + ˜ = tan 3 Á + ˜ ,
+...... + sin Á + ˜ Ë 4 2¯ Ë 4 2¯
Ë 2013 2013 ¯
sin y 3 + sin 2 x
Ê Ê 2p ˆ ˆ =
Á Á ˜˜ sin x 1 + 3 sin 2 x
sin Á 2013. Á 2013 ˜ ˜
Á 2 ˜ Soln.
Á ˜
Ë Ë ¯¯
= Êp ˆ 1 + tan a cos a + sin a
Ê 2p ˆ tan Á + a ˜ = =
Ë4 ¯ 1 - tan a cos a - sin a
Á ˜
sin Á 2013 ˜
2 Êp ˆ 1 + sin 2a
Á ˜ fi tan 2 Á + a ˜ =
Ë ¯ Ë4 ¯ 1 - sin 2a
Ê Ê 2p ˆ ˆ
Ê p yˆ Ê p xˆ
Á p Á ˜˜ tan Á + ˜ = tan 3 Á + ˜ ,
¥ sin Á + (2012) Á 2013 ˜ ˜ Ë 4 2¯ Ë 4 2¯
Á 2013 2 ˜
Á ˜
Ë Ë ¯¯ 1 + sin y (1 + sin x )
3
fi =
= 0. 1 - sin y (1 - sin x )3
Ê1+ 1+ y ˆ
Ex-15. If tan y = Á ˜,
Ë1+ 1- y ¯
fi =
(
2 sin y 2 3 sin x + sin x
3
)
sin ( 4 y ) = y 2 (
2 1 + 3 sin 2 x )
Soln. y = sin ( 4q ) (3sin x + sin x) 3
fi sin y =
Then, tan ( y ) =
1 + 1 + sin (4q ) (1 + 3sin x) 2
1 + 1 - sin (4q )
tan a + tan g
1+ (cos (2q ) + sin (2q ))2 Ex-17 If tan b = , then
fi tan ( y ) = 1 + tan a tan g
1+ (cos (2q ) - sin (2q ))2 sin ( 2a ) + sin (2g )
sin ( 2b ) =
1 + cos (2q ) + sin (2q ) 1 + sin ( 2a ) .sin ( 2g )
fi tan ( y ) =
1 + (cos (2q ) - sin (2q ))
tan a + tan g
Soln. tan b =
1 + tan a tan g Ë (
fi 4 sin(27∞) = Ê 5 + 5 - ) (3 - 5 ) ˆ¯
sin a cos g + cos a sin g a = 5, b = 5, c d=5
= a+b+c+d +2
cos a cos g + sin a sin g
=5+5+3+5+2
sin (a + g )
= = 20.
cos (a - y )
5
sin ( 2b ) =
2 tan b Ex-19 If (1 + sin q ) (1 + cos q ) =
4
1 + tan 2 b
(1 - sin q )(1 - cos q) .
Ê sin (a + g ) ˆ
2Á 5
Ë cos (a - g ) ˜¯ Soln. (1 + sin q ) (1 + cos q ) =
= 4
sin 2 (a + g )
1+ 5
cos 2 (a - g ) fi 1 + sin q + cos q + sin q cos q =
4
2 sin (a + g ) cos (a - g ) Ê t 2 - 1ˆ 5
= fi 1+ t + Á ˜=
cos (a - g ) + sin (a + g )
2 2
Ë 2 ¯ 4
sin ((a + g ) + (a - g )) + sin ((a + g ) - (a - g )) (sin q + cos q = t , say)
=
1 + sin (a + g ) - sin (a - g )
2 2
Ê t 2 - 1ˆ 1
fit +Á ˜=
sin ( 2a ) + sin ( 2g ) Ë 2 ¯ 4
=
1 + sin (a + g + a - g ) sin (a + g - a + g ) 1
fi t 2 + 2t - 1 =
sin ( 2a ) + sin ( 2g ) 2
=
1 + sin ( 2a ) sin ( 2g ) fi 2t2 + 4t - 3 = 0
-4 ± 16 + 24
fit =
( ) ( )
1/ 2 1/ 2
Ex-18 If 4 sin(27∞) = a + b - c- d 4
where a, b, c, d Œ N -4 ± 2 10 1
= = -1 ± 10
( a + b + c + d + 2) . 4 2
1
Soln. 16 sin 2 (27∞) fi t = -1 + 10
2
= 8 ¥ 2 sin 2 (27∞) 1
fi sin q + cos q = -1 + 10
= 8 ¥ (1 - cos(54∞)) 2
Ê (1 - sin q ) (1 - cos q )
10 - 2 5 ˆ
= 8 ¥ Á1 - ˜ = 1 - sin q - cos q + sin q cos q
ÁË 4 ˜¯
= 1 - (sin q + cos q ) + sin q cos q
(
= 8 - 2 10 - 2 5 ) Ê 10 ˆ 1 Ê 10 ˆ
= 1 - Á -1 + ˜ + 2 ÁË 4 - 10 ˜¯
Ë (
= Ê8 - 2 5 + 5 3 - 5 ˆ
¯ )( ) Ë 2 ¯
Ê 5ˆ
(
= Ê 5+ 5 + 3- 5 - 2 5+ 5
Ë ) ( ) ( ) (3 - 5 ) ˆ¯ = Á 2 + ˜ - 10
Ë 4¯
( ) ( )
2
Ê 13 ˆ
= Ê 5+ 5 - 3- 5 ˆ = Á - 10 ˜
Ë ¯ Ë4 ¯
p
Ex-20 If 3 sin x + 4 cos x = 5 , where x ŒÊÁ 0, ˆ˜ fi sin 2 A =
3± 5
Ë 2¯ 2
2 sin x + cos x + 4 tan x 6±2 5
fi sin 2 A =
Soln. x x=5 4
Let y x x Ê 5 - 1ˆ
2
fi sin A = Á
2
˜
y2 + 52 Ë 2 ¯
x x x x)2 Ê 5 - 1ˆ
2
x 2
x x x fi sin A = Á ˜
Ë 2 ¯
2 2
x x x x
2
Ê 5 - 1ˆ
fi y + 25 = 25 fi sin A = 2 Á ˜ = 2 sin(18∞)
Ë 4 ¯
fi y2 = 0
fi y=0
sin B = 2 sin(18∞) = sin C .
fi x x=0
Ex-22.
fi x x
fi x = 3/4. tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜
Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯
x x x
Soln.
Ê 3ˆ Ê 4 ˆ Ê 3ˆ
= 2Á ˜ + Á ˜ + 4Á ˜ = 2 + 3 = 5 .
Ë 5¯ Ë 5 ¯ Ë 4¯ Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ
tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜
Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯
Ex-21 If cos A = tan B , cos B = tan C , cos C = tan A p
Ê ˆ Ê ˆ
3p
= tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜
sin A = sin B = sin C = 2 sin 18o ( ) Ë 16 ¯ Ë 16 ¯
Soln. cos A = tan B Ê p 3p ˆ Êp p ˆ
+ tan 2 Á - ˜ + tan 2 Á - ˜
fi cos A = tan B
2 2 Ë 2 16 ¯ Ë 2 16 ¯
fi cos 2 A = sec 2 B - 1 Êpˆ Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 3p ˆ

= tan 2 Á ˜ + cot 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ + cot 2 Á ˜
Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯
fi 1 + cos 2 A = sec 2 B
2 2
fi 1 + cos 2 A = sec 2 B = cot 2 C Ê Êpˆ Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ Ê 3p ˆ ˆ
= Á tan Á ˜ + cot Á ˜ ˜ + Á tan Á ˜ + cot Á ˜ ˜ - 4
Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯ Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯
fi 1 + cos 2 A = cot 2 C
= 1 1
cos 2 C cos 2 C + -4
fi 2 - sin 2 A = = Ê p ˆ Ê p ˆ Ê 3p ˆ 2 Ê 3p ˆ
sin 2 C 1 - cos 2 C 2 2 2
sin Á ˜ cos Á ˜ sin Á ˜ cos Á ˜
Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯
tan 2 A
fi 2 - sin 2 A = 4 4
1 - tan 2 A = 2
+ 2
-4
Ê Êpˆ Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ Ê 3p ˆ ˆ
sin A2
ÁË 2 sin ÁË 16 ˜¯ cos ÁË 16 ˜¯ ˜¯ ÁË 2 sin ÁË 16 ˜¯ cos ÁË 16 ˜¯ ˜¯
fi 2 - sin 2 A =
cos A - sin 2 A
2
= 4 4
sin 2 A + -4
fi 2 - sin A = 2Êpˆ 2 Ê 3p ˆ
2
1 - 2 sin 2 A sin Á ˜ sin Á ˜
Ë 8¯ Ë 8¯
fi 2 - 4 sin 2 A - sin 2 A + 2 sin 4 A = sin 2 A 4 4
= + -4
fi 2 sin 4 A - 6 sin 2 A + 2 = 0 Êpˆ Êp pˆ
sin 2 Á ˜ sin 2 Á - ˜
fi sin 4 A - 3 sin 2 A + 1 = 0 Ë 8¯ Ë 2 8¯
3± 9- 4 =
4
+
4
-4
fi sin 2 A =
2 Êpˆ Êpˆ
sin 2 Á ˜ cos 2 Á ˜
Ë 8¯ Ë 8¯
Ê ˆ fi (1 + tan(1∞)) (1 + tan(44∞)) (1 + tan(2∞)) (1 + tan(43∞))

Á 1 1 ˜
= 4Á + ˜ -4 ......(1 + tan(22∞))(1 + tan(23∞)) ¥ (1 + tan(24∞)) = 2n
Á sin 2 Ê p ˆ cos 2 Ê p ˆ ˜
ÁË ÁË ˜¯
8
ÁË ˜¯ ˜¯
8 fi 222 ¥ (1 + 1) = 2n
4 fi 2n = 223
= -4
2Êpˆ 2Êpˆ
fi n = 23.
sin Á ˜ cos Á ˜
Ë 8¯ Ë 8¯ n
8 Ex-25.
= 2
-4
Ê Êpˆ Ê p ˆˆ Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ Ê Ê 7p ˆ ˆ
ÁË 2 sin ÁË 8 ˜¯ cos ÁË 8 ˜¯ ˜¯ ÁË1 + cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯ ÁË1 + cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯ ÁË1 + cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯
8
-4 Ê Ê 9p ˆ ˆ 1
=
Êpˆ ÁË1 + cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯ = 16
sin 2 Á ˜
Ë 4¯
Soln.
8 Ê 7p ˆ Ê 3p ˆ Ê 3p ˆ
= - 4 = 16 - 4 = 12 cos Á ˜ = cos Á p - ˜ = - cos Á ˜
1 Ë 10 ¯ Ë 10 ¯ Ë 10 ¯
2
Ê 9p ˆ Ê pˆ Êpˆ
cos Á ˜ = cos Á p - ˜ = - cos Á ˜
Ex-23 If sin(1∞).sin(3∞).sin(5∞)....sin(89∞) =
1 Ë 10 ¯ Ë 10 ¯ Ë 10 ¯
2n
n.
Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ
Soln. sin(1∞).sin(3∞).sin(5∞)....sin(89∞) ÁË1 + cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯ ÁË1 + cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯
= sin(1∞).sin(3∞).sin(5∞)....sin(44∞)sin(45∞)
Ê Ê 7p ˆ ˆ Ê Ê 9p ˆ ˆ
sin(46∞).sin(47∞).sin(48∞)....sin(89∞) ÁË1 + cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯ ÁË1 + cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯
= sin(1∞).sin(2∞).sin(3∞)....sin(44∞)sin(45∞) Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ
= Á1 + cos Á ˜ ˜ Á1 + cos Á ˜ ˜
cos(44∞) cos(43∞) cos(42∞)....cos(1∞) Ë Ë 10 ¯ ¯ Ë Ë 10 ¯ ¯
= sin(1∞)sin(2∞)sin(3∞)...sin(44∞)sin(45∞) Ê Ê 3p ˆ ˆ Ê Ê p ˆˆ
ÁË1 - cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯ ÁË1 - cos ÁË 10 ˜¯ ˜¯
cos(1∞) cos(2∞) cos(3∞)...cos(44∞)
1 1 Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ
= ¥ 44
(sin(2∞)sin(4∞)sin(6∞)...sin(88∞)) = Á1 - cos 2 Á ˜ ˜ Á1 - cos 2 Á ˜ ˜
Ë Ë 10 ¯ ¯ Ë Ë 10 ¯ ¯
2 2
=
2
1
89 / 2 (sin (2 ) sin (4 ) sin (6 )...sin (88 ))
o o o o Êpˆ Ê 3p ˆ
= sin 2 Á ˜ sin 2 Á ˜
Ë 10 ¯ Ë 10 ¯
sin(2∞)sin(4∞)sin(6∞)...sin(88∞) Ê 5 - 1ˆ Ê 5 + 1ˆ
2 2
= Á ˜ Á ˜
1 Ë 4 ¯ Ë 4 ¯
= 89 / 2
2 2 2
Ê 5 - 1ˆ Ê 5 + 1ˆ
89 = Á ˜ Á ˜
n= . Ë 4 ¯ Ë 4 ¯
2
2
Ê 5 - 1ˆ 1
Ex-24. If (1 + tan(1∞) ) (1 + tan(2∞) ) (1 + tan(3∞)) = Á =
Ë 16 ˜¯ 16
......... (1 + tan(45∞)) = 2n n. Ex-27
Soln. (1 + tan(1∞)) (1 + tan(2∞)) (1 + tan(3∞)) 1
cos(60∞) cos(36∞) cos(42∞) cos(78∞) =
......... (1 + tan(45∞)) = 2n 16
Soln.
cos(60∞) cos(36∞) cos(42∞) cos(78∞)
(
= 1 + sin 2 (sin q ) - sin 2 (cos q ) )
f (q )
1 Ê 5 + 1ˆ 1
= Á . ( 2 cos 78∞ cos 42∞)
2 Ë 4 ˜¯ 2 Ê 2 Ê Ê p ˆˆ 2Ê Ê p ˆˆˆ
= 1 + Á sin Á sin Á ˜ ˜ - sin Á cos Á ˜ ˜ ˜
Ë Ë Ë 2¯¯ Ë Ë 2¯¯¯
1 Ê 5 + 1ˆ
= (cos120∞ + cos 36∞) = 1 + sin (1)
2
4 ÁË 4 ˜¯
f (q )
1 Ê 5 + 1ˆ Ê 1 5 + 1ˆ
= Á - +
4Ë 4 ¯Ë 2˜ Á 4 ˜¯ (
= 1 + sin (sin (0)) - sin (cos (0))
2 2
)
1 Ê 5 + 1ˆ Ê 5 - 1ˆ = 1 - sin (1)
2
=
4 ÁË 4 ˜¯ ÁË 4 ˜¯ Ex-30.
(5 - 1) 4 1 f (q ) = (3 sin (q ) - 4 cos (q ) - 10)
= = =
64 64 16 (3 sin (q ) + 4 cos (q ) - 10)
Ex-28. Let f k (q ) = sin (q ) + cos (q ) .
k k
Soln. f (q ) = (3 sin (q ) - 4 cos (q ) - 10)
1 1
f 6 (q ) - f 4 (q )
6 4 (3 sin (q ) + 4 cos (q ) - 10)
f 6 (q ) = sin 6 q + cos6 q
( )
Soln.
= 9 sin (q ) - 16 cos (q )
2 2
= 1 - 3 sin q cos q
2 2
-10 (3 sin q + 4 cos q ) -10 (3 sin q - 4 cos q )

f 4 (q ) = sin 4 q + cos 4 q
= 1 - 2 sin 2 q cos 2 q (
= 9 sin 2 (q ) - 16 cos 2 (q ) )
1 1
f 6 (q ) - f 4 (q ) -10 (3 sin q + 4 cos q + 3 sin q - 4 cos q )
6 4
( )
= 9 sin (q ) - 16 cos (q ) - 60 sin (q )
2 2
=
1
6
( 1
) (
1 - 3 sin 2 q cos 2 q - 1 - 2 sin 2 q cos 2 q
4
)
= 25 sin 2 q - 60 sin (q ) - 16
1 1 2 1 1
= - sin q cos 2 q - + sin 2 q cos 2 q
= (5 sinq - 6) - 36 - 16
2
6 2 4 2
1 1
= - = (5 sinq - 6) - 52
2
6 4
1
= -
12
f (q ) = 121 – 52 = 69
Ex-29.
Ex-31. A = sin 2010 q + cos 2014 q
f (q ) = sin (sin q ) + cos (cos q )
2 2
Soln. 0 < sin 2010 q £ sin 2 q ...........(i)

Soln. sin (sin q ) + cos (cos q )
2 2
0 < cos 2014
q £ cos q 2
...........(ii)
= sin (cos q ) + cos (cos q )
2 2
+ sin 2 (sin q ) - sin 2 (cos q ) 0 < sin 2012 q + cos 2014 q £ sin 2 q + cos 2 q
(
= sin (cos q ) + cos (cos q )
2 2
) fi 0< A £ 1
+ sin 2 (sin q ) - sin 2 (cos q )
(0, 1 ]
32. If
sin A
sin B
= p,
cos A
cos B
=q
tan B = ±
(q - 1)
2
p Ê q - 1ˆ
2
(1 - p )
2
tan A.tan B =
q ÁË 1 - p 2 ˜¯ tan (a - b ) sin 2 g
. Ex-33. If + =1
tan a sin 2 a
sin A cos A
Soln. = p, =q
sin B cos B tan 2 g = tan a .tan b
sin A sin B p Soln.
fi / =
cos A cos B q tan (a - b ) sin 2 g
+ =1
tan A p tan a sin 2 a
fi =
tan B q sin 2 g tan (a - b )
fi =1-
tan A tan B sin a
2
tan a
fi = =l
p q sin 2 g
sin A cos A
fi
sin a
2
=
1
tan a
(tan a - tan (a - b ))
= p, =q
sin B cos B sin 2 a Ê tan a - tan b ˆ
fi sin 2 g = Á tan a -
sin A cos A tan a Ë 1 + tan a tan b ˜¯
fi = pq
sin B cos B
2 sin A cos A fi sin g =
2
Ê
sin 2 a tan b 1 + tan a
Á
(
2
)ˆ˜
fi = pq tan a ÁË (1 + tan a tan b ) ˜¯
2 sin B cos B
sin 2 A sin 2 a Ê tan b ˆ
fi = pq fi sin 2 g (1 + tan a tan b ) = Á ˜
sin 2 B tan a Ë cos 2 a ¯
2 tan A 2 tan B sin 2 a Ê tan b ˆ
fi / = pq fi sin 2 g (1 + tan a tan b ) = Á ˜
1 + tan A 1 + tan 2 B
2
cos 2 a Ë tan a ¯
2 pl 2q l Ê tan b ˆ
fi / = pq fi sin 2 g (1 + tan a tan b ) = tan 2 a Á
1 + p l 1 + q2l 2
2 2
Ë tan a ˜¯
fi
p
¥
(1 + q l ) = pq
2 2
fi sin 2 g (1 + tan a tan b ) = tan a tan b
(1 + p l )
2 2 q fi (
sin 2 g = tan a tan b 1 - sin 2 g )
fi
(1 + q l ) = q
2 2
2 fi
sin 2 g
= tan a tan b
(1 + p l )
2 2 cos 2 g
fi (1 + q l ) = q (1 + p l )
2 2 2 2 2 fi tan 2 g = tan a tan b
fi l (1 - p ) q = q - 1
2 2 2 2
Êqˆ 1- e Êjˆ
Ex-34. If tan Á ˜ = tan Á ˜ , then
fi l =
2 (q - 1)
2
Ë 2¯ 1+ e Ë 2¯
(1 - p ) q 2 2
cos j =
cos q - e
1 - e cos q
1 ( q - 1)
2
fi l=± Êqˆ 1- e Êjˆ

q (1 - p ) 2 Soln. tan Á ˜ =
Ë 2¯
tan Á ˜
Ë 2¯
1+ e
p (q - 1)
2 Ê q ˆ Ê 1 - eˆ Êjˆ
fi tan 2 Á ˜ = Á ˜ tan 2 Á ˜
tan A = ± Ë 2¯ Ë 1 + e¯ Ë 2¯
q (1 - p ) 2
fi
1 Ê 1 - eˆ
=Á
1 1
=
(a + b)
˜ fi
Ê j ˆ Ë 1 + e¯
tan 2 Á ˜ ( a - b ) tan (j / 2)
Êqˆ Êqˆ 2
tan 2 Á ˜ tan 2 Á ˜
Ë 2¯ Ë 2¯ Ë 2¯
Êjˆ Êqˆ Êqˆ tan 2 (j / 2) (a + b)
1 - tan 2 Á ˜ 1 - e - tan 2 Á ˜ - e tan 2 Á ˜ fi =
fi
Ë 2¯
=
Ë 2¯ Ë 2¯ tan (q / 2) ( a - b )
2
Êjˆ Êqˆ Êqˆ

1 + tan 2 Á ˜ 1 - e + tan 2 Á ˜ + e tan 2 Á ˜ (a + b) 2
Ë 2¯ Ë 2¯ Ë 2¯ fi tan 2 (q / 2) = tan (j / 2)
(a - b)
Ê 2 Ê q ˆˆ Ê 2 Ê q ˆˆ
ÁË1 - tan ÁË 2 ˜¯ ˜¯ - e ÁË1 + tan ÁË 2 ˜¯ ˜¯ (a + b)
fi cos j = fi tan (q / 2) = tan (j / 2)
Ê 2 Ê q ˆˆ Ê 2 Ê q ˆˆ
(a - b)
ÁË1 + tan ËÁ 2 ˜¯ ˜¯ - e ÁË1 - tan ÁË 2 ˜¯ ˜¯
Ê 2 Ê q ˆˆ Ex-36. If sin x + sin y = a , cos x + cos y = b

ÁË1 - tan ÁË 2 ˜¯ ˜¯
-e Ê x - yˆ 4 - a 2 - b2
Ê 2 Ê q ˆˆ tan Á = ±
ÁË1 + tan ÁË 2 ˜¯ ˜¯ Ë 2 ˜¯ a 2 + b2
fi cos j =
Ê 2 Ê q ˆˆ Soln. a 2 + b2
ÁË1 - tan ÁË 2 ˜¯ ˜¯
= (sin x + sin y ) + (cos x + cos y )
2 2
1- e
Ê 2 Ê q ˆˆ
ÁË1 + tan ÁË 2 ˜¯ ˜¯ = 2 + 2 (cos x cos y + sin x sin y )
= 2 + 2 cos ( x - y )
cos q - e
fi cos j =
1 + e cos q fi (
cos ( x - y ) = a 2 + b 2 - 2 / 2 )
a cos j + b Ê A ˆ 1 - cos A
Ex-35. If cos q = tan 2 Á ˜ =
a + b cos j Ë 2 ¯ 1 + cos A
Êqˆ a-b Êjˆ Ê x - y ˆ 1 - cos ( x - y )

tan Á ˜ = fi tan 2 Á =
Ë 2¯ a+b
tan Á ˜
Ë 2¯ Ë 2 ˜¯ 1 + cos ( x - y )
Soln. cos q =
a cos j + b
fi tan 2 Á =
(
Ê x - yˆ 1- a + b - 2 / 2
2 2
)
a + b cos j Ë 2 ˜¯ 1 + a 2 + b 2 - 2 / 2
( )
Ê 1 - tan 2 (j / 2) ˆ
2 Êqˆ Ê x - y ˆ 2 - (a + b2 - 2)
2
1 - tan Á ˜ a Á ˜ +b
Ë 1 + tan (j / 2) ¯ fi ˜=
2 2
Ë 2¯ tan ÁË
fi = 2 ¯ 2 + (a 2
+ b2 - 2)
1 + tan Á ˜ a + b 1 - tan (j / 2)
2 Êqˆ Ê 2 ˆ
Ë 2¯ Á ˜ Ê x - yˆ 4 - a - b
2 2
Ë 1 + tan (j / 2) ¯
2
fi tan 2 Á ˜ =
Ë 2 ¯ a 2 + b2
Êqˆ
1 - tan 2 Á ˜
Ë 2 ¯ (a + b ) - (a - b ) tan 2 (j / 2) Ê x - yˆ 4 - a 2 - b2
fi = fi tan Á ˜ =±
Ë 2 ¯
1 + tan Á ˜ (a + b ) + (a - b ) tan (j / 2)
2 Êqˆ
2 a 2 + b2
Ë 2¯
2 (a + b) Êpˆ
( ) ( )
2 1/ 2
fi = Ex-37. If tan Á ˜ = a + b 2 - c + d , where
2 Êqˆ -2 ( a - b ) tan (j / 2)
2 Ë 16 ¯
-2 tan Á ˜ a, b, c, d
Ë 2¯
(a + b + c + d + 1) .
Soln. cos q sin q 1

Soln. + =
1 - cos 2q a b c
tan q =
sin 2q fi bc cos q + ac sin q = ab
Ê 1∞ ˆ
q = Á 22 ˜ Ê 1 - tan 2 (q / 2) ˆ Ê 2 tan (q / 2) ˆ
Ë 2¯ fi bc Á ˜ + ac Á ˜ = ab
Ë 1 + tan (q / 2) ¯ Ë 1 + tan (q / 2) ¯
2 2
Ê 1∞ ˆ 1 - cos 45∞
fi tan Á 22 ˜ =
Ë 2¯ sin 45∞ fi ( )
bc 1 - tan 2 (q / 2) + 2ac tan (q / 2)
=
1-1/ 2
= 2 -1 = ab (1 + tan 2
(q / 2))
1/ 2
1∞ fi (ab + bc ) tan 2 (q / 2) - 2ac tan (q / 2)
Let A = 11
4 + ( ab - bc ) = 0
1∞ tan (a / 2) and tan ( b / 2)
fi 2 A = 22
2 2ac
Ê 1∞ ˆ tan (a / 2) + tan (b / 2) =
fi tan (2 A) = tan Á 22 ˜ = 2 - 1 b (a + c )
Ë 2¯
(a - c )
2 tan A tan (a / 2) .tan (b / 2) =
fi
1 - tan 2 A
= 2 -1 (a + c )
2y Êa + bˆ
tan Á
fi = 2 -1 Ë 2 ˜¯
1 - y2
2 tan (a / 2) + tan (b / 2)
fi 1 - y2 = y =
1 - tan (a / 2) .tan (b / 2)
( 2 -1)
2ac / b ( a + c )
fi 1 - y2 = 2 ( 2 +1 y ) =
1 - (a - c ) / (a + c )
fi ( 2 + 1) y - 1 = 0
y2 + 2
=
2ac / b
a+c-a+c
-2 ( 2 + 1) ± 4 ( 2 + 1)
2
+4 2ac a
fi y= = =
2 2bc b
( ) ( 2 + 1) + 1 Êa + bˆ b
2
fi y=- 2 +1 + =
Ë 2 ˜¯ a .
cot Á
fi y = -( 2 + 1) + 4 + 2 2 Êpˆ
Ex-39. sin Á ˜
Ë 14 ¯
fi y = 4 + 2 2 - ( 2 + 1)
8 x3 - 4 x 2 - 4 x + 1 = 0
Ê 1∞ ˆ
fi tan Á11 ˜ = 4 + 2 2 - ( 2 + 1)
Ë 4¯ p
Soln. Let =q
a = 4, b = 2, c = 2, d =1 14
p
(a + b + c + d + 1) fi 7q =
2
= 4 + 2 + 2 + 1 +1
p
= 10. fi 4q = - 3q
2
Ex-38. If a b q Êp ˆ
cos q sin q 1 fi sin ( 4q ) = sin Á - 3q ˜ = cos (3q )
+ = Ë2 ¯
aa + b b b c
Ê
cot Á
ˆ
= fi sin ( 4q ) = cos (3q )
Ë 2 ˜¯ a
fi 2 sin ( 2q ) cos ( 2q ) = 4 cos3 q - 3 cos q fi

tan 2 A + tan 2 B
= - tan 2C
1 - tan 2 A.tan 2 B
fi (
4 sin q cos q 1 - 2 sin 2 q ) fi tan 2 A + tan 2 B + tan 2C = tan 2 A.tan 2 B.tan 2C
(
= cos q 4 cos q - 3 2
) fi
2 tan A
+
2 tan B
+
2 tan C
1 - tan A 1 - tan B 1 - tan 2 C
2 2
fi ( ) ( )
4 sin q 1 - 2 sin 2 q = 1 - 4 sin 2 q
2 tan A 2 tan B 2 tan C
fi
4 sin q - 8 sin q = (1 - 4 sin q )
. .
fi 3 2
1 - tan A 1 - tan B 1 - tan 2 C
2 2
fi 8 sin 3 q - 4 sin 2 q - 4 sin q + 1 = 0 2x 2y 2z

fi + +
sinq = x 1- x 2
1- y 2
1 - z2
2x 2y 2z
fi . .
8 x3 - 4 x 2 - 4 x + 1 = 0 1 - x 1 - y 1 - z2
2 2
Ex-40. 2x 2y 2z
= . .
(tan q + tan 2q + tan 3q ) , 1 - x 1 - y 1 - z2
2 2
2 2 2
¥ (cot q + cot 2q + cot 3q ) = 105

2 2 2
Ex-42. If cos a + cos b + cos g = 0
p sin a + sin b + sin g = 0
where q =
7
cos (3a ) + cos (3b ) + cos (3g ) = 3 cos (a + b + g )
Ex-41 If x + y + z = xyz
2x 2y 2z sin (3a ) + sin (3b ) + sin (3g ) = 3 sin (a + b + g )
+ +
1 - x2 1 - y2 1 - z2
2x 2y 2z Soln. Let a = cos a + i sin a , b = cos b + i sin b
= . .
1- x 1- y 1- z
2 2 2
c = cos g + i sin g
Then a + b + c
Soln. Let x = tan A , y = tan B , z = tan C
tan A + tan B + tan C = tan A.tan B.tan C = (cos a + cos b + cos g ) + i (sin a + sin b + sin g )
fi tan A + tan B = - tan C + tan A.tan B.tan C = 0 + i.0 = 0
fi tan A + tan B = - tan C (1 - tan A.tan B ) a3 + b3 + c3 = 3abc
tan A + tan B
fi = - tan C fi (cos a + i sin a )3 + (cos b + i sin b )3
(1 - tan A.tan B )
+ (cos g + i sin g )
3
fi tan ( A + B ) = - tan C
= 3 (cos a + i sin a ) (cos b + i sin b ) (cos g + i sin g )
fi tan ( A + B ) = tan (p - C )
fi ( A + B ) = (p - C ) = 3 (cos (a + b + g ) + i sin (a + b + g ))
fi A+ B+C =p fi (cos 3a + i sin 3a ) + (cos 3b + i sin 3b )

fi 2 A + 2 B + 2C = 2p + (cos 3g + i sin 3g )
fi 2 A + 2 B = 2p - 2C = 3 (cos (a + b + g ) + i sin (a + b + g ))
fi tan ( 2 A + 2 B ) = tan ( 2p - 2C ) fi (cos 3a + cos 3b + cos 3g )
fi tan (2 A + 2 B ) = - tan 2C +i (sin 3a + sin 3b + sin 3g )
= 3 (cos (a + b + g ) + i sin (a + b + g )) Ê 3 1 ˆ
= cos x + 5 Á sin x - cos x˜
Ë 2 2 ¯
cos (3a ) + cos (3b ) + cos (3g ) = 3 cos (a + b + g ) = ÊÁ1 - ˆ˜ cos x +

5 5 3
sin x
Ë 2¯ 2
sin (3a ) + sin (3b ) + sin (3g ) = 3 sin (a + b + g )
3 5 3
= - cos x + sin x
2 2
9 75 84
Ex-43. + = = 21
4 4 4
tan 9∞ - tan 27∞ - tan 63∞ + tan 81∞ = 4
9 75 84
- + =- = - 21
4 4 4
Soln. tan 9∞ - tan 27∞ - tan 63∞ + tan 81∞
a = - 21, b = 21
= ( tan 9∞ + tan 81∞) - ( tan 27∞ + tan 63∞)
= ( tan 9∞ + cot 9∞) - ( tan 27∞ + cot 27∞)

Ex-45. If A = cos 2 q + sin 4 q q
Ê sin 9∞ cos 9∞ ˆ Ê sin 27∞ cos 27∞ ˆ
= Á + - + A
Ë cos 9∞ sin 9∞ ˜¯ ÁË cos 27∞ sin 27∞ ˜¯
1 1 Soln. A = cos 2 q + sin 4 q
= -
sin 9∞ cos 9∞ sin 27∞ cos 27∞ 1
( ) ( 1
)
2
= 2 cos 2 q + sin 2 q
1¥ 2 1¥ 2 2 4
= -
2 sin 9∞ cos 9∞ 2 sin 27∞ cos 27∞ 1 1
= (1 + cos 2q ) + (1 - cos 2q )2
2 2 2 4
= -
sin 18∞ sin 54∞ =
1
2
1
(
(1 + cos 2q ) + 1 - 2 cos 2q + cos2 2q
4
)
2 2
= - 1 1 1
Ê 5 - 1ˆ Ê 5 + 1ˆ = + + cos 2 2q
Á 4 ˜ Á 4 ˜ 2 4 4
Ë ¯ Ë ¯
3 1
8 8 = + cos 2 2q
= - 4 4
( 5 -1 ) ( 5 +1 ) 3 1
+ .1 = 1
Ê 5 + 1 - 5 + 1ˆ 4 4
= 8Á ˜ 3 1 3
Ë 5 -1 ¯ + .0 =
4 4 4
16
= È3 ˘
4 Í 4 ,1˙ .
Î ˚
=4
Ex-46. p
Ex-44. a b q
Ê pˆ p
a £ cos x + 5 sin Á x - ˜ £ b x.
Ë 6¯ q
qx3 - px 2 + (1 + q ) x - p = 0
Ê pˆ
Soln. cos x + 5 sin Á x - ˜
Ë 6¯
Soln. sin A sin B sin C = p
Ê Êpˆ Ê p ˆˆ
= cos x + 5 Á sin x cos Á ˜ - cos x sin Á ˜ ˜ cos A cos B cos C = q
Ë Ë 6¯ Ë 6 ¯¯
p f ¢ ( x ) = -6 sin 2 x + 8 cos 2 x
tan A tan B tan C =
q 8 3
f ¢ ( x) = 0 tan 2 x = - =-
A+ B+C =p 6 4
tan A + tan B + tan C = tan A tan B tan C 3
tan 2 x = - = tan a
p 4
tan A + tan B + tan C = Ê 3ˆ
q 2 x = n p + a , where a = tan -1 Á - ˜
Ë 4¯
tan A tan B + tan B tan C + tan C tan A
Ex-50. If ei q - log cos( x -iy ) = 1 x y
1+ q q.
=
q
Soln. ei q - log cos( x -iy ) = 1
Ê pˆ Ê1+ qˆ Ê pˆ fi eiq = cos ( x - iy )
x3 - Á ˜ x 2 + Á ˜ x-Á ˜ =0
Ë q¯ Ë q ¯ Ë q¯
fi (cos q + i sin q )
q x3 - p x 2 + (1 + q ) x - p = 0 .
= cos x cos (iy ) + sin x sin (iy )
= cos x cos (hy ) + i sin x sin (hy )
Ex-48 If x = cos10∞ cos 20∞ cos 40∞ , cos q = cos x cos (hy )
x
sin q = sin x sin ( h y )
Soln. x = cos10∞ cos 20∞ cos 40∞
cos 2 q sin 2 q
1 - =1
= (2 sin 10∞ cos10∞) cos 20∞ cos 40∞ cos 2 x sin 2 x
2 sin 10∞
cos 2 q sin 2 q
1 fi - = 1, sin x = p
= (2 sin 20∞ cos 20∞) cos 40∞ 1 - p2 p2
4 sin 10∞
=
1
(2 sin 40∞ cos 40∞)
fi ( )
p 2 1 - p 2 = p 2 cos 2 q + p 2 - 1 sin 2 q ( )
8 sin 10∞
= p - sin q
2 2
1
= (sin 80∞) fi p 4 = sin 2 q
8 sin 10∞
p = ± (sin q )
1/ 2
1 fi
= (sin 10∞)
8 sin 10∞ sin x = ± (sin q )
1/ 2
fi
x = 2np ± (sin q )
1 1/ 2
= cot 10∞ fi
8
sin q
sin ( hy ) = = ± (sin q )
1/ 2
± (sin q )
1/ 2
x 27cos 2 x.81sin 2 x
( ( ))
Ex-49.
y = h -1 sin -1 ± (sin q )
1/ 2
fi
Soln. Let y = 27cos 2 x.81sin 2 x LEVEL I

= 33 cos 2 x + 4 sin 2 x (PROBLEMS BASED ON FUNDAMENTALS)
y = 35 = 243
3 (sin x - cos x ) + 6 (sin x + cos x )
4 2
1
y = 3-5 =
243
cos 2 x
(
+4 sin 6 x + cos6 x )
y = 27 .81sin 2 x
2. If m = sin 6 x + cos6 x m.
Let f ( x ) = 3 cos 2 x + 4 sin 2 x 3. If cos ecq - cot q = q q.
p 3p 5p 7p 9p tan 9∞ - tan 27∞ - tan 63∞ + tan 81∞ .

20 20 20 20 20 Ê pˆ Ê 2p ˆ
23. If tan a + tan Á a + ˜ + tan Á a + ˜
2 sin q Ë 3¯ Ë 3¯
5. If x =
1 + cos q + sin q = l tan 3a l.
1 - cos q + sin q 1 3
– .
1 + sin q sin 10∞ cos10∞
2
x x 1 1
q=x+ f=y+
cos x + 2 cos6 x + cos 4 x
8
x y
q1 q2 q3 (q - j ) .
q1 q2 q3.
sec 8q - 1
x x 2
x 3 q q.
sec 4q - 1
cos x - 4 cos 4 x + 8 cos 2 x
6
a b
9. If cos x + cos y + cos a = 0 = sin x + sin y + sin a a tan q + b sec q = c a + b).
Ê x + yˆ 28. If a q+b q=c a b
ÁË ˜.
2 ¯
a b
pˆ 2Ê Ê pˆ
10. If f ( x ) = sin x + sin Á x + ˜ + cos x cos Á x + ˜
2 a b.
Ë 3 ¯ Ë 3¯
A B=a A B = b,
Ê 5ˆ A + B)
gÁ ˜ =1 ( gof )( x )
Ë 4¯
2
( ) (
30. If 1 + 1 + y tan y = 1 + 1 - y , then )
x x y = y.
2 4
x x.
12. If A 2
q 4
q A.
(2 cos q - 1) (2 cos 2q - 1) (2 cos 22 q - 1)
( )
Ê 2 cos 2n q + 1ˆ
(i) 3 cos x + 4 sin x + 8 (
.... 2 cos 2n-1q - 1 = Á ) ˜
ÁË 2 cos q + 1 ˜¯
Ê pˆ
(ii) 5 cos x + 3 cos Á x + ˜ + 3
Ë 3¯ Ê 3+ 5 ˆ
cos (9∞) + sin (9∞) = Á ˜
p ÁË 2 ˜¯
2
q q.
7 È p˘
q q = a3 q q = b3 33. If sin x + cos x = , where x Œ Í0, ˙
Î 4˚
( )
2
a 2b2 a 2 + b2 .
Ê x ˆ Ê 7 - 2ˆ
tan Á ˜ = Á
x q q y q q Ë 2 ¯ Ë 3 ˜¯
xy + x – y + 1 = 0.
18. If a cos q - b sin q = c sin x 1 cos x 3
34. If = = , where
a sin q + b cos q sin y 2 cos y 2
x y z Ê pˆ
19. If = = , x, y ŒÁ 0, ˜ tan ( x + y ) = 15 .
cosq Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ Ë 2¯
cos Á q - ˜ cos Á q + ˜
Ë 3¯ Ë 3¯
35. If sec ( x + y ) + sec ( x - y ) = 2 sec x , where
x + y + z.
Ê pˆ Ê yˆ
x, y ŒÁ 0, ˜ cos x = 2 cos Á ˜ .
b Ë 2¯ Ë 2¯
q= q+b q.
a
LEVEL II
1 + sin 2 x cos 2 x 4 sin 2 x
(MIXED PROBLEMS)
1 14. Let f (x) = sin x
2
1 + cos x 2
4 sin 2 x ,
1. If sec x = p + x x
p sin 2 x cos 2 x 1 + 4 sin 2 x
1 4
p p (c) . f (x
4p p
x x = a3 x x = b3, then a2 2
2 2 x
(a + b
ab. cos (cos x ) + sin 2 (sin x )
2
2
1
x x 2
3 3 3 3
x x x x
16. If a = sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á ˜ x
Ë 18 ¯ Ë 18 ¯ Ë 18 ¯
cos Á ˜ + cos Á ˜ + cos Á ˜ y = 2 [x y = 3[x
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
a
x x x x 2.
8 8
x x
sin 4 q cos 4 q 1 sin 8 q cos8 q

18. If + = , then +
A x x a b a+b a3 b3
A 1
1
a 3 + b3 ( a + b )3
(c) – 2 , 2 2.
1
p (c)
8. If A + B = , A, B ( a - b )3
3
A B Êpˆ Ê 2p ˆ Ê 3p ˆ
tan Á ˜ tan Á ˜ tan Á ˜
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
x+b x 1
(c) 7
x 7
a+b a 2 + b2 2
20. If a b x+a x+b
a b a, b 2
x+c x+d a + b)
∞ ∞ 2bd a2 + c2
∞ ∞. b2 + d 2 2ac
5 3
x=a x+b x+c x + d, then 2ac
(c) b + d
2 2
a c d = 2. .
2bd a + c2
2
3
x x = c0 + c1 x + c2 x + c3 x 21. If sec q + tan q = 1
+ .......... + cn nx, then
n a (b - c ) x 2 + b (c - a ) x + c ( a - b ) = 0
c0 = 1/8 q q q q.
(c) c2 = –c4 22. If a
c1 = c3 = c5.
x 2 - ax + 12 = 0 , x - b x + 15 = 0
2
13. If f ( x ) = cos [p ] x + sin [p ] x

x 2 - ( a + b ) x + 36 = 0
Êpˆ cos x + cos 2 x + cos 3x = 0 , then
fÁ ˜
Ë 2¯
sin x + sin 2 x + sin 3x
(4 + sec 20∞) sin 20∞

q
2
cos (cos q ) + sin 2 (sin q )
2
(c) 3 2 3
1 + sin 2 1
(c) 1 + cos 2 1 1 - cos 2 1 33. If (1 + tan 1∞) (1 + tan 2∞) ... (1 + tan 45∞) = 2n
n
24. If a + b = p / 2 b + g = a , then a
2 ( tan b + tan g )
( tan b + tan g ) (a1 , a2 , a3 )
(c) ( tan b + 2 tan g ) a1 + a2 cos ( 2 x ) + a3 sin x = 0
2
(2 tan b + tan g )
cos a1.cos a 2 .cos a 3 ..............cos a n 35. If sin (p cos q ) = cos (p sin q )

p sin ( 2q ) is
0 £ a1 , a 2 , a 3 ,................, a n £
2
cot a1. cot a 2 .cot a 3 ...............cot a n = 1
1 1 1 8 x3 - 6 x - 1 = 0
n/ 2 n (c) n
2 2 2 Êpˆ Êpˆ
p cos Á ˜ cos Á ˜
26. If A B A+ B = Ë 5¯ Ë 9¯
A B 3
Êpˆ Êpˆ
1 1 1 1 (c) cos Á ˜ cos Á ˜
(c) Ë 18 ¯ Ë 36 ¯
2 3 3 2
tan b = 2 sin a .sin g .cos ec (a + g ) , ( 3 cot (20∞) - 4 cos (20∞) )
then cot a , cot b , cot g
(c) - 3 3
2 2
sin a + sin b + sin g , where a , b , g
Ê p q ˆ a
38. If tan 2 Á + ˜ = , then sin (q )
a +b +g =p Ë 4 2¯ b
Ê a - bˆ Ê a - bˆ
ÁË ˜ -Á
a + b¯ Ë a + b ˜¯
4 cos 20∞ - 3 cot 20∞
Ê a + bˆ Ê a + bˆ
(c) Á -Á
Ë a - b ˜¯ Ë a - b ˜¯
Ê xˆ Ê xˆ cosec2 x + 25 sec2 x
4 sin 2 x + 3 cos 2 x + sin Á ˜ + cos Á ˜
Ë 2¯ Ë 2¯
4+ 2 3+ 2
sin 3 x cos3 x p
(c) 4 - 2 40. Let y = - ,0 < x <
cos x sin x 2
( 3 sin 75∞ - cos 75∞ )

1 1 tan (55∞) tan (65∞) tan (75∞)
2 2
cot ( x∞) , 0 < x < 90 , then x
(c) 2
42. If x1 and x2 Ê 2Êpˆ 2 Ê 2p ˆ 2 Ê 3p ˆ ˆ

1 ÁË tan ÁË 7 ˜¯ + tan ÁË 7 ˜¯ + tan ÁË 7 ˜¯ ˜¯
x 2 + (1 - sin q ) x - cos 2 q = 0
2
Ê Êpˆ Ê 2p ˆ Ê 3p ˆ ˆ
x12 + x22 ¥ Á cot 2 Á ˜ + cot 2 Á ˜ + cot 2 Á ˜ ˜ = 105
Ë Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯¯
3 + cot(76∞) cot(16∞)
= cot(44∞)
cot(76∞) + cot(16∞)
cos 2 Á ˜ + cos 2 Á ˜ + cos 2 Á ˜ + cos 2 Á ˜ 10. If cos x + cos y + cos z = 0
Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8 ¯
cos (3x ) + cos (3 y ) + cos (3z ) = 12 cos x cos y cos z
Êpˆ Êpˆ Êpˆ
tan 6 Á ˜ - 33 tan 4 Á ˜ + 27 tan 2 Á ˜ = 3
Êp ˆ Ë 9¯ Ë 9¯ Ë 9¯
44. If tan x = a cot Á - a˜ 12. If cos A + cos B + cos C = 0 = sin A + sin B + sin C
Ë4 ¯ 2 2 2
A B C
Ê a - 1ˆ Ê a 2 - 1ˆ 2 2 2 3
ÁË ˜ Á 2 ˜ A B C= .
a + 1¯ Ë a + 1¯ 2
Ê a 2 + 1ˆ p
Ê a + 1ˆ 13. Let A, B, C A= B.
(c) Á 2 ˜ ÁË ˜ 4
Ë a - 1¯ a - 1¯
C=p p A, B,
1 C
45. If sin q + cos q = , 0 £ q £ p q
5
tan 3A
=k sin 3 A 2k
14. If = k
tan A sin A k - 1
LEVEL III 15. If A + B + C = p

(TOUGHER PROBLEMS FOR JEE ADVANCED) cot A + cot B + cot C - cosec A cosec B cosec C
= cot A.cot B.cot C
tan x tan 2 x + tan 2 x tan 3x + ... + tan x tan (n + 1) x 1 x
16. If tan a = tan b =
= cot x tan (n + 1) x - (n + 1)
(
x x2 + x + 1 ) (x 2
+ x +1 )
cosec x + cosec2 x + cosec4 x + ....to n terms
tan g =
(x 2
+ x +1 ) a +b =g
Ê xˆ
(
n -1
= cot ÁË ˜¯ - cot 2 x .
2
) x x
cot (16∞) cot ( 44∞) + cot ( 44∞) cot (76∞) 3 cos 2b - 1

a b cos 2a = ,
3 - cos 2b
- cot (76∞) cot (16∞) = 3
tan a : tan b = 2 : 1.
p
5. If q = n
2 cosq
2n - 1
3Êa pˆ Êb pˆ
18. If tan Á + ˜ = tan Á + ˜
(
cos (2q ) .cos ( 4q ) .cos (8q ) ....cos 2 n -1
)
q = -1 Ë 2 4¯ Ë 2 4¯
sin b =
(3 + sin a ) sin a 2
Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ 7
sin Á ˜ + sin Á ˜ + sin Á ˜ = 1 + 3 sin 2 a
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯ 2 .
1
19. If sin b = sin (2a + b )
5
tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ + .... + tan 2 Á ˜ = 35 3
Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ tan (a + b ) = tan a
2
20. If sin x + sin y = 3 (cos x - cos y ) 6 Ê Ê 2k p ˆ Ê 2k p ˆ ˆ

Â Á sin ÁË ˜¯ - i cos ÁË ˜
sin (3x ) + sin (3 y ) = 0 k =1 Ë 7 7 ¯ ˜¯
where i = -1 .
21. If sec (j - a ) ,sec j , sec (j + a )
Êaˆ 34. If cos q + cos j = a sin q + sin j = b
cos (j ) = 2 cos Á ˜
Ë 2¯ Êqˆ Êjˆ
tan Á ˜ + tan Á ˜
Ê x + yˆ Ê x - yˆ Ë 2¯ Ë 2¯
22. If tan Á ˜ , tan z , tan Á
Ë 2 ¯ Ë 2 ˜¯ tan q 1
35. If =
cos ( x ) = cos ( y ) cos ( 2 z ) tan q - tan 3q 3
cot q
sec2 q - tan q .
cot (q ) - cot (3q )
sec2 q + tan q
q.
INTEGER TYPE QUESTIONS
p
24. If q = x y z
2n + 1 1. If = = ,
cos q Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ
( )
2n cos (q ) cos ( 2q ) cos 22 q ...cos 2n -1q ( ) cos Á q - ˜
Ë 3¯
cos Á q + ˜
Ë 3¯
( x + y + z + 4)
tan (6∞) tan ( 42∞) tan (66∞) tan (78∞)
9
Ê p rˆ
tan (a + b - g ) tan g Â sin 2 ÁË ˜
26. If = 18 ¯
tan (a - b + g ) tan b r =0
sin x 1 cos x 3 Ê pˆ
sin ( b - g ) = 0 sin 2a + sin 2b + sin 2g = 0 . 3. If = and = , where x, y ŒÁ 0, ˜ .
Ë 2¯
sin y 2 cos y 2
A+ B+C =p tan 2 ( x + y )
.
sin A sin B 5
cot A + = cot B +
sin B sin C sin A sin C 4. If cos ( x - y ) , cos x , cos ( x + y )
= cot C + sin C Ê yˆ
sin A sin B sec x.cos Á ˜ = m
Ë 2¯ (m 2
)
+2 .
sin (q + A) sin (2 A)
28. If = , then Êp ˆ Ê 2p ˆ
sin (q + B ) sin (2 B ) 5. If tan x + tan Á + x˜ + tan Á + x˜
Ë3 ¯ Ë 3 ¯
tan 2 q = tan A tan B . = k tan 3x k.
29. If cos ( x - y ) = -1 Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ
6. Let f (q ) = sin 2 q + sin 2 Á + q ˜ + sin 2 Á + q˜ .
x y x y = 0. Ë 3 ¯ Ë 3 ¯
30. If 2 cos A = cos B + cos B 3
2 A B Êpˆ
2fÁ ˜.
1 Ë 15 ¯
3
B sin ( A - B ) = ±
3 m = 3 cosec ( 20∞) - sec ( 20∞)
sin (9∞) =
1
4 ( 3+ 5 - 5- 5 ) n = sin (12∞) sin ( 48∞) sin (54∞) where
m, n Œ N
Ê p2 ˆ
f ( x ) = sin Á - x2 ˜ ( m + 8n + 2 ) .
ÁË 36 ˜¯
8. Let tan (15∞) and tan (30∞) p 6

2. If a = ’ (cos (ra ))
x 2 + px + q = 0 13 r =1
(2 + q - p ) .
44 Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ
Â cos(n∞) sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á ˜
Ë 14 ¯ Ë 14 ¯ Ë 14 ¯ Ë 14 ¯
n =1
9. Let x = 44
Â sin(n∞) Ê 9p ˆ Ê 11p ˆ Ê 13p ˆ
sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á
n =1 Ë 14 ¯ Ë 14 ¯ Ë 14 ˜¯
[ x + 3]
sin(25∞)sin(35∞)sin(85∞) sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á
Ë 18 ¯ Ë 18 ¯ Ë 18 ˜¯
a + b where a, b, c Œ N
c
Êpˆ Êpˆ Êpˆ Êpˆ Êpˆ
Ê c ˆ 64 3 sin Á ˜ cos Á ˜ cos Á ˜ cos Á ˜ cos Á ˜
ÁË + 2˜ Ë 48 ¯ Ë 48 ¯ Ë 24 ¯ Ë 12 ¯ Ë 6¯
a+b ¯
17
Ê kpˆ
11. Let m = Â cos Á
k =1 Ë 9 ˜¯
PASSAGE II
(m 2
+m+2 . ) Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ
If cos Á ˜ , cos Á ˜ , cos Á ˜
tan(55∞) tan(65∞) tan(75∞) Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
x∞ m 8 x3 - 4 x 2 - 4 x + 1 = 0 .
tan (27∞) + tan (18∞) + tan (27∞) tan (18∞)
(m + x + 1) .
sec Á ˜ + sec Á ˜ + sec Á ˜
LINK COMPREHENSION TYPE Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
(FOR JEE ADVANCED EXAM ONLY)
PASSAGE I Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ
sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á ˜
Ë 14 ¯ Ë 14 ¯ Ë 14 ¯
cos a .cos 2a .cos 22 a ....cos 2n-1a 7 7

.
4 8
Ï sin 2n a
Ô n :if a π np
Ô 2 sin a cos Á ˜ cos Á ˜ cos Á ˜
Ô1 p Ë 14 ¯ Ë 14 ¯ Ë 14 ¯
=Ì n : if a = n
Ô2 2 +1 7 7
Ô 1 p
Ô - n : if a = n
4 8
Ó 2 2 -1
,
where n Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ
tan 2 Á ˜ , tan 2 Á ˜ , tan 2 Á ˜
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
x3 - 35 x 2 + 7 x - 21 = 0
cos Á ˜ cos Á ˜ cos Á ˜ x3 - 35 x 2 + 21x - 7 = 0
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
(c) x3 - 35 x 2 + 35 x - 7 = 0
x3 - 21x 2 + 7 x - 35 = 0
PASSAGE VI
3 Ï Ê 2r - 1ˆ ¸ Ï 2 Ê 2r - 1ˆ ¸
3
22 p
Â Ì tan 2 ÁË ˜ p ˝ ¥ Â Ìcot ÁË ˜p˝ Let sec x + tan x = , where 0 < x <
r =1 Ó 7 ¯ ˛ r =1 Ó 7 ¯ ˛ 7 2
Then
Ê xˆ
tan Á ˜
Ë 2¯
PASSAGE III
Let x 2 + y 2 = 1 x, y in R.
Then
Ê 1 - cos x ˆ
( ) + (3 y - 4 y )
2 3 2
P = 3 x - 4 x3 Á1 - 1 + cos x ˜
Ë ¯
Q = x6 + y 6
(cosec x + cot x )
R = x2 + y 4
MATCH MATRIX
PASSAGE IV
Column I Column II
P ( x ) = ( x - cos 36∞) ( x - cos 84∞) ( x - cos156∞) p
Then (A) If q + j = , where q f
2
x2
pˆ
Ê 5 - 1ˆ (sin q + sin j ) sin ÊÁË ˜ (P) 1
Á 2 ˜ 4¯
Ë ¯
x (B) If sin q - sin j = a

cos q + cos j = b , then (R) 3
P(x a 2 + b2
Ê 5 - 1ˆ Ê 5 - 1ˆ (C) If 3 sin q + 5 cos q = 5, (q π 0),
Á 4 ˜ Á 16 ˜
Ë ¯ Ë ¯
Ê 5 + 1ˆ 5 sin q - 3 cos q
1
(c) Á ˜
Ë 16 ¯ 16 Column I Column II
3 /8
PASSAGE V cos(20∞).cos(40∞).cos(80∞)
a, b Œ(0,1)
3 /16
If a sin x + b cos x = 1 a 2 + b2 = 1 cos(20∞).cos(40∞).cos(60∞)
Then .cos(80∞)
x
3 / 32
a b sin(20∞).sin(40∞).sin(80∞)
(c) a/b b/a
sin(20∞).sin(40∞).sin(60∞)
a b
(c) a/b b/a .sin(80∞)
x (T) 1/8
a b
(c) a/b b/a
Column I Column II tan(6∞).tan(42∞).tan(66∞).tan(78∞)
7 + 6 tan q - tan 2 q
(P) l + m = 2 Column I ColumnII
1 + tan 2 q
p
Ê pˆ If A + B = (1 + tan A) (1 + tan B )
q Áπ ˜ 4
Ë 2¯
l m
l-m=6
(1 + tan 21∞).(1 + tan 22∞).(1 + tan 23∞)
. (1 + tan 24∞)
Ê pˆ
5 cos q + 3 cos Á q + ˜ + 3
Ë 3¯ (1 + tan 2058∞).(1 - tan 2013∞)
q l+m=6
l m
Ê Êp ˆˆ Ê Ê p ˆˆ
ÁË1 + tan ÁË 8 - x˜¯ ˜¯ . ÁË1 + tan ÁË x + 8 ˜¯ ˜¯ .
Êp ˆ Êp ˆ
1 + sin Á + q ˜ + 2 cos Á - q ˜
Ë4 ¯ Ë4 ¯ (1 + tan 235∞).(1 - tan 190∞). (T) –4
q
l l - m = 14
Column I Column II
Column I Column II
ABC 2 tan (50∞) + tan ( 20∞)
A B C
A B tan ( 40∞) + 2 tan (10∞)
C
A B C tan(20∞).tan(40∞).tan(60∞).tan(80∞)
A
B C x x
(C) sin 2 A + sin 2 B + sin 2 C
A x x x
B C
(D) cos 2 A + cos 2 B + cos 2 C Column I Column II
A
B C 2 sin 2 q + 3 cos 2 q
Column I ColumnII sin 2 q + cos 4 q
cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ + cos 4 Á ˜ sin 4 q + cos 2 q
Ë 8¯ Ë 8¯ Ë 8¯
Ê 7p ˆ sin 2014 q + cos 2010 q
+ cos 4 Á ˜
Ë 8 ¯
Column I Column II
If a b
sin(12∞).sin(48∞).sin(54∞)
a cos q + b sin q = c , then
c2 - b2
sin a + sin b
sin(6∞).sin(42∞).sin(66∞).sin(78∞) a 2 + b2
2ac A tan a + 2 tan (2a )

sin a .sin b
a +b
2 2
+4 tan (4a ) + 8 tan (8a ) -16 cot (16a ) = cot a
c2 - a2
cos a + cos b R cot a - tan a = 2 cot 2a
a 2 + b2 A B (c) C D
2bc A
cos a .cos b
a 2 + b2 Ê pˆ Ê 4p ˆ
cos 2 a + cos 2 Á a + ˜ + cos 2 Á a + ˜
Ë 3¯ Ë 3¯
Column I ColumnII
Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ
= 3 cos a cos Á a + ˜ cos Á a + ˜
Ë 3 ¯ Ë 3¯
a + b + c = 0 , then a3 + b3 + c3 = 3abc
A B (c) C D
Êpˆ Êpˆ Êpˆ

A tan (5q ) - tan (3q ) - tan (q )
2 tan Á ˜ + 3 sec Á ˜ - 4 cos Á ˜
Ë 10 ¯ Ë 10 ¯ Ë 10 ¯ = tan (5q ) .tan (3q ) .tan (q )
R x = y + z, then
x y z x y z
3 cot(20∞) - 4 cos(20∞) A B (c) C D
A sin q + cos q
tan(20∞) + 2 tan(50∞) - tan(70∞) R
sinq cosq
A B (c) C D
ASSERTION & REASON n
A ’ cos (a i )
CODES i =1
A R R p 1
0 £ a1 , a 2 , a 3 ,..., a n £ n/ 2
A. 2 2
A R R n
A. R ’ cot (a i ) = 1
(C) A R i =1
(D) A R A B (c) C D
1 A A+B+C=p
A sinq = x + x Œ R - {0}.
x
R A.M ≥ G.M A B 3 3 C
A B (c) C D R A.M ≥ G.M
A A DABC , then A B (c) C D
B C>1 4 xy
A sec q =
2
R DABC , tan A =
tan B + tan C ( x + y )2
tan B tan C - 1 x y x=y
A B (c) C D R sec q ≥ 1 .
2
Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 6p ˆ 1 A B (c) C D
A sin Á ˜ + sin Á ˜ + sin Á ˜ = -
Ë 7 ¯ Ë 7¯ Ë 7¯ 2
(QUESTIONS ASKED IN
Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ th
R cos Á ˜ + i sin Á ˜ PAST IIT-JEE EXAMS)
Ë 7¯ Ë 7¯
A B (c) C D sin x sin y sin ( x - y ) + sin y sin z sin ( y - z )
+ sin z sin x sin ( z - x )
+ sin ( x - y ) sin ( y - z ) sin ( z - x ) = 0
4 5 3 cosec(20∞) - sec(20∞)
2. If cos (a + b ) = , sin (a - b ) = a, b
5 13
p 2 sin 20∞
a. sin 40∞
4
4 sin 20∞
A = sin 2 q + cos 4 q q, then .
£A£ £A£1 sin 40∞
(c) 13/6 £ A £ £ A £ 13/6.
1 - cos B tan a + 2 tan 2a + 4 tan 4a + 8 cot 8a = cot a .

4. If tan A = A B
sin B
n
sin 3 x sin 3x = Â Cm cos (m x )
m=0 Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ
sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á ˜
in x, when C0 , C2 ,.........., Cn Cn π 0 Ë 14 ¯ Ë 14 ¯ Ë 14 ¯ Ë 14 ¯
n
sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á
Ë 14 ¯ Ë 14 ¯ Ë 14 ˜¯
1
sin 12∞ sin 54∞ sin 48∞ =
8
a +b +g =p f ( x ) = cos ÈÎp 2 ˘˚ x + cos ÈÎ-p 2 ˘˚ x , where
sin 2 a + sin 2 b - sin 2 g = 2 sin a .sin b .sin g

Êpˆ f (p ) = 1
f Á ˜ =1
Ë 2¯
Êpˆ
Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ Ê 16p ˆ
16 cos Á ˜ cos Á ˜ cos Á ˜ cos Á =1 (c) f ( -p ) = 0 f Á ˜ =1
Ë 15 ¯ Ë 15 ¯ Ë 15 ¯ Ë 15 ˜¯ Ë 4¯
Column I Column II
Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ Ê Ê 5p ˆ ˆ
ÁË1 + cos ÁË 8 ˜¯ ˜¯ ÁË1 + cos ÁË 8 ˜¯ ˜¯ ÁË1 + cos ÁË 8 ˜¯ ˜¯ Ê 13p 14p ˆ
ÁË , ˜
48 48 ¯
Ê Ê 7p ˆ ˆ
ÁË1 + cos ÁË 8 ˜¯ ˜¯ Ê 14p 18p ˆ
ÁË , ˜
48 48 ¯
p 1+ 2
cos . Ê 18p 23p ˆ
8 2 2 (C) ÁË , ˜
48 48 ¯
Ê pˆ
(D) ÁË 0, ˜¯
2
È Ê 3p ˆ ˘
3 Ísin 4 Á - a ˜ + sin 4 (3p + a )˙
Î Ë 2 ¯ ˚ Êpˆ Ê 5p ˆ Ê 7p ˆ
19. If k = sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á ˜ , then
È Êp ˆ ˘ Ë 18 ¯ Ë 18 ¯ Ë 18 ¯
– 2 Ísin 6 Á + a ˜ + sin 6 (5p - a )˙
Î Ë 2 ¯ ˚ k
p
sin 4a + cos a . 20. If A > 0, B A+ B =
A B 3
p
21. Let o < x < , then (sec 2 x - tan 2 x)
4
Ê pˆ Êp ˆ £0 q £0
tan Á x - ˜ tan Á - x˜
Ë 4¯ Ë4 ¯
cos a1.cos a 2 ......cos a n
Êp ˆ Êp ˆ
(c) tan Á + x˜ tan 2 Á + x˜
Ë4 ¯ Ë4 ¯ p
0 £ a1 , a 2 ,......., a n £
2
cot a1.cot a 2 ......cot a n = 1
x x)4 x x)2 6
x 6
x 1 1
2n/ 2 2n
1
(c)
sin a + sin b + sin g , where a , b , g 2n
a +b +g =p
p
31. If a + b = a = b +g a
2
2 ( tan b + tan g ) tan b + tan g
Ê 4 xy ˆ (c) ( tan b + 2 tan g ) 2 tan b + tan g
24. sec2 q = Á 2˜
Ë (x + y) ¯
Ê pˆ
x+y x = y, x π 0 32. If a ŒÁ 0, ˜
Ë 2¯
(c) x = y x π 0, y π 0.
tan 2 a
x x 2
(x y = x2 + x +
2
1) with x2 + x
2 tan a
2
1) sec2 a
Êp 2 ˆ
1
q f sinq = ,
ÁË , - sin 1˜¯ x 2
2
1
cosj = (q + j )
3
sin15∞ cos15∞
(c) sin 15∞ cos15∞ sin 15∞ cos 75∞
Êp pˆ Ê p 2p ˆ
ÁË , ˜¯ ÁË , ˜¯
n 3 2 2 3
Êqˆ Ê 2p 5p ˆ Ê 5p ˆ
f n (q ) = tan Á ˜ (1 + sec q ) (1 + sec 2q ) ...... (c) Á ÁË , p ˜¯
Ë 3 6 ˜¯
,
Ë 2¯ 6
(1 + sec 4q )........(1 + sec 2n q ) , then
t
Êpˆ Êpˆ 1 - 2 x + 5x 2
Ê p pˆ
f2 Á ˜ = 1 f3 Á ˜ = 1 2 sin t = , t ŒÁ - , ˜
Ë 16 ¯ Ë 32 ¯ Ë 2 2¯
3x - 2 x - 1
2
Êpˆ Ê p ˆ
(c) f 4 Á ˜ = 1 f5 Á =1
Ë 64 ¯ Ë 128 ˜¯ 1
35. cos (a - b ) = 1 and cos (a + b ) = , where
e
a , b Œ[ -p , p ] a, b
28 Let f (q ) = sin q (sin q + sin 3q ) , then f (q )
≥ 0 when q ≥ 0
£0 ≥0
(c) £ 0 q £0
Ê pˆ tan q cot q QÀP

36. Let q ŒÁ 0, ˜ t1 = ( tan q ) , t2 = ( tan q )
Ë 4¯ (c) P À Q
tan q cot q P=Q
t3 = (cot q ) , t4 = (cot q ) , then
n
t1 > t2 > t3 > t4 t4 > t3 > t1 > t2
(c) t3 > t1 > t2 > t4 t2 > t3 > t1 > t4 1 1 1
= +
sin Á ˜ sin Á ˜ sin Á ˜
Ë n¯ Ë n¯ Ë n ¯
sin 4 x cos 4 x 1 , then
+ =
2 3 5
41. Let f : ( -1,1) Æ R
2
f (cos 4q ) =
2 sin 8 x cos8 x 1 2 - sec 2 q
tan 2 x = + =
3 8 27 125 Ê pˆ Êp pˆ
q ŒÁ 0, ˜ » Á , ˜
(c) sin x + cos x = 2
8 8
1 Ë 4¯ Ë 4 2¯
tan 2 x =
8 27 125 3 Ê 1ˆ
fÁ ˜
Ë 3¯
1 3 3
1- 1+
sin q + 3 sin q cos q + 5 cos q
2 2
2 2
{
39. Let P = q : sin q - cos q = 2 cos q } (c) 1 -
2
3
1+
2
3
{
Q = q : sin q + cos q = 2 sin q }
PÃQ Q-Pπj
ANSWERS
EXERCISE 1 EXERCISE 2
5 10. 3/5.
1. p
12 11. 5/13.
20p
2. EXERCISE 3
3
4. 3
5. –1
6. 1
6. 81∞, 9∞ 1
p 4p 5p 2p 9. 9
, , , . 2
3 9 9 3
10. 8
p p 5p 11. 5
8. , ,
9 3 9 1
12. 5
9. 6p 2
15. q = 120∞, 240∞
12. p/2 5p
16. q =
13. 1080 ft 3
21. 0
4p 22. –1
15. .
3 23. 0
EXERCISE 4 8. [ -1, 5]
1. 6 9. 9
2. 10 V = 1, Min V = 1/2
3. 20 V = 1, Min V = 1/4
4. 5 12. Min V V
5. 10 13. Min V
5 5
EXERCISE 6 V= , Min V =
2 + 10 2 - 10
16. –1.
V = 1, Min V = 3/4
Ê b2 - a 2 ˆ
Á 2 ˜. V = 1, Min V = 3/4
Ë b + a2 ¯
V = (a + b)
2
1Ê 1ˆ 18. Min V = 4
18. Á xy + ˜ .
2Ë xy ¯ 19 Min V = 8
20 Min V
20. 1.
EXERCISE 9
15. 11
EXERCISE 7 16. 2013
18. 5/12
2c 19. 1/4
19. 25. 2
1 - c2
4p
21 0 26. x =
3
22. 1/8
Level I
23. 1/2
1. 13
34. 3
È1 ˘
35. 11. 2. Í ,1˙
Î4 ˚
EXERCISE 8 1 Ê 1ˆ
V = 10, Min V = 0
3. ÁË q + q ˜¯
2
V = 15, Min V = 5 4. 1
V V=1 5. x
V V=2 6. 1
V= 2 , Min V = - 2 8. 4
V= 2 , Min V = - 2 a
10. 1
V V
11. 1
V V=0
È3 ˘
12. Í ,1˙
V= 2 , Min V = - 2 Î4 ˚
V= 2 - sin 1 , Min V = - 2 + sin 1 13. (i) 3, 13 (ii) – 4, 10
V = 8, Min V = –2 14. P 2 - p
2
V = 4 + 10 , Min V = 4 - 10 15. 4
V = 4, Min V =2 16. 1
V = 10 18. ± (a 2 + b 2 - c 2 )
19. 0
È 1˘
21. b 32. R f = Í0, ˙
22. 4 Î 2˚
23. 3 33. i
24. 4 Ê 4b ˆ
34. Á 2
1 Ê x + yˆ Ë a + 2a + b 2 ˜¯
25. Á ˜
2 Ë y x¯ 35. 2/3
2ac Integer Type Questions
1. 4 2. 5 3. 3 4. 4
a2 - c2
2b c-a
28. (i) (ii)
c+a c+a Comprehensive Link Passages
b2 - a 2
29.
b2 + a 2
Level II
(Match Matrix)
1. (A) Æ Æ (S, T); (C) Æ (R)
2. (A) Æ T; (B) Æ S; (C) Æ P; (D) Æ
3. (A) Æ (R, S); (B) Æ (R, T); (C) Æ
4. (A) Æ P; (B) Æ Æ R, (D) Æ S
5. (A) Æ (R); (B) Æ (P); (C) Æ (S), (D) Æ (T)
6. (A) Æ Æ (P); (C) Æ (P), (D) Æ (P)
Æ (R); (B) Æ (S); (C) Æ (P), (D) Æ
8. (A) Æ (R); (B) Æ (P); (C) Æ Æ (P)
9. (A) Æ (S); (B) Æ (R); (C) Æ Æ (P)
Level III 10. (A) Æ (S); (B) Æ (P); (C) Æ Æ (P)
13. p Œ (- •, 3 - 2 2] » [3 + 2 2 , •) . Assertion and Reason
16. q x - p x + (1 + q ) x - p = 0
3 2
HINTS AND SOLUTIONS ..... ..... ......

..... ..... ......
LEVEL III
tan n x tan (n + 1) x = cot x ( tan (n + 1) x - tan nx ) - 1
x
= tan (2x - x )
tan 2 x - tan x = cot x ( tan (n + 1) x - tan x ) - n
=
1 + tan x tan 2 x = cot x ( tan (n + 1) x ) - (n + 1)
tan x (1 + tan x tan 2 x ) = tan 2 x - tan x
(1 + tan x tan 2 x ) = cot x ( tan 2 x - tan x ) cosec x + cosec2 x + cosec4 x + ....to n terms
tan x tan 2 x = cot x ( tan 2 x - tan x ) - 1 Ê xˆ
(
= cot Á ˜ - cot 2n -1 x .
Ë 2¯ )
tan 2 x tan 3x = cot x ( tan 3x - tan 2 x ) - 1
tan 3x tan 4 x = cot x ( tan 4 x - tan 3x ) - 1 cosec x + cosec2 x + cosec4 x + ....to n terms
1 sin ( x / 2) 1 È cos (46∞) - cos (44∞) ˘

cos ec x = = = Í ˙
sin x sin x.sin ( x / 2) 2 Î sin (16∞)sin(44∞)sin (76∞) ˚
xˆ =0
Ê
sin Á x - ˜
Ë 2¯
=
sin x.sin ( x / 2)
sin x cos ( x / 2) - cos x sin ( x / 2) ( ) ( )
cos q .cos (2q ) .cos 22 q cos 23 q ...cos 2n -1q ( )
=
sin x.sin ( x / 2)
=
( )
sin 2n q
= cot ( x / 2) - cot x 2n sin (q )
cosec ( 2 x ) = cot ( x ) - cot ( 2 x )
sin (p + q )
cosec ( 4 x ) = cot ( 2 x ) - cot ( 4 x ) =
2n sin (q )
.... .... .... ....
sin ( q )
.... .... .... .... = -
2n sin (q )
( ) ( )
cosec 2n -1 x = cot 2n - 2 x - cot 2n -1 x ( ) 1
= -
2n
cosec x + cosec2 x + cosec4 x + ....to n terms
Ê xˆ
(
n -1
= cot ÁË ˜¯ - cot 2 x
2
) ( ) ( )
2n cos q .cos ( 2q ) .cos 22 q cos 23 q ...cos 2n -1q ( )
cos ( A ± B ) = –1.
cot ( A) cos ( B ) - 1 =
sin A sin B
cos(60∞) Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ
6. Let y = sin Á ˜ + sin Á ˜ + sin Á ˜
cot(16∞) cot(44∞) - 1 = Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
sin (16∞)sin(44∞)
cos(120∞) Ê Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ ˆ
2
cot(76∞) cot(44∞) - 1 = y 2 = Á sin Á ˜ + sin Á ˜ + sin Á ˜ ˜
sin (76∞)sin(44∞) Ë Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯¯
cos(60∞)
cot(76∞) cot(16∞) - 1 = Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ
sin (76∞)sin(16∞) = sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
Ê Ê2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ Ê 2p ˆ Ê 8p ˆ ˆ
cos(60∞) cos(120∞) cos(60∞)) + 2 Á sin ÁË ˜¯ sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯ sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯ sin ÁË ˜¯ ˜¯
= + - Ë 7 7 7 7 7 7
sin (16∞)sin(44∞) sin (76∞)sin(44∞) sin (76∞)sin(16∞)
= y1 + y2 (say )
cos(60∞)sin (76∞) + cos(120∞)sin (16∞) - cos(60∞)sin (44∞)
=
sin (16∞)) sin(44∞)sin (76∞) Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ
y1 = sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
1 È sin (76∞) - sin (16∞) - sin (44∞) ˘
= Í ˙ Êpˆ Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ
2 Î sin (16∞)sin(44∞)sin (76∞) ˚ = sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯
1 È (sin (76∞) - sin (16∞)) - sin (44∞) ˘
= Í ˙ 1È Êpˆ Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ ˘
2 Î sin (16∞)sin(44∞)sin (76∞) ˚ = 2 sin 2 Á ˜ + 2 sin 2 Á ˜ + 2 sin 2 Á ˜ ˙
2 ÍÎ Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯˚
1 È 2 sin (30∞) - cos (46∞) - sin (44∞) ˘
= Í ˙ 1È Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ ˘
2 Î sin (16∞)sin(44∞)sin (76∞) ˚ = 3 - cos Á ˜ - cos Á ˜ - cos Á ˜ ˙
Í
2Î Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯˚
1 È cos (46∞) - sin (44∞) ˘
= Í ˙ 1È Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 6p ˆ ˘
2 Î sin (16∞)sin(44∞)sin (76∞) ˚ = 3 - cos Á ˜ - cos Á ˜ - cos Á ˜ ˙
Í
2Î Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯˚
1È Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 6p ˆ ˘ Ê Êpˆ Ê p ˆˆ Ê
2
Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ ˆ
2
= Í3 - cos Á ˜ + cos Á ˜ + cos Á ˜ ˙ = Á tan Á ˜ + cot Á ˜ ˜ + Á tan Á ˜ + cot Á ˜ ˜
2Î Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯˚ Ë Ë 16 ¯ Ë ¯
16 ¯ Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯
1 È Ê 1ˆ ˘ 2
= 3- Á- ˜ Ê Êpˆ Ê p ˆˆ
2 ÍÎ Ë 2 ¯ ˙˚ + Á tan Á ˜ + cot Á ˜ ˜ - 2 - 2 - 2 + 1
Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯
7
= 2 2
4 Ê ˆ Ê ˆ
Á 1 ˜ Á 1 ˜
y2 = Á ˜ +Á ˜
Á sin Ê p ˆ cos Ê p ˆ ˜ Á sin Ê p ˆ cos Ê p ˆ ˜
Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ Ê 2p ˆ Ê 8p ˆ ˆ ÁË ÁË 16 ˜¯ ÁË ˜¯ ˜¯ ÁË ÁË 16 ˜¯ ÁË ˜¯ ˜¯
= 2 Á sin ÊÁ ˜¯ sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯ sin ÁË ˜¯ + sin ÁË ˜¯ sin ÁË ˜¯ ˜¯
16 16
Ë Ë 7 7 7 7 7 7
2
Ê ˆ
È Ê 2p ˆ Ê 6p ˆ Ê 4p ˆ Ê 12p ˆ Á ˜
= Ícos Á ˜ - cos Á ˜ + cos Á ˜ - cos Á
Ë 7 ˜¯
1
Î Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯ +Á ˜ -5
Á sin Ê p ˆ cos Ê p ˆ ˜
Ê 6p ˆ Ê 10p ˆ ˘ ÁË ÁË 16 ˜¯ ÁË ˜¯ ˜¯
+ cos Á ˜ - cos Á 16
Ë 7¯ Ë 7 ˜¯ ˙˚
4 4 4
= + + -5
p
Ê ˆ Ê ˆ
2p Ê 3p ˆ
È Ê 2p ˆ Ê 6p ˆ Ê 4p ˆ Ê 2p ˆ sin 2 Á ˜ sin 2 Á ˜ sin 2 Á ˜
= Ícos Á ˜ - cos Á ˜ + cos Á ˜ - cos Á ˜ Ë 8¯ Ë 8 ¯ Ë 8¯
Î Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯ Ë 7 ¯
4 4 4
Ê 6p ˆ Ê 4p ˆ ˘ = + + -5
+ cos Á ˜ - cos Á ˜ ˙ Êpˆ Êpˆ Ê 3p ˆ
Ë 7¯ Ë 7 ¯˚ sin 2 Á ˜ sin 2 Á ˜ sin 2 Á ˜
=0 Ë 8¯ Ë 4¯ Ë 8¯
È 4 4
Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ ˘ = + +8-5
y 2 = Ísin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜ ˙ Êpˆ Êpˆ
Î Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯˚ sin 2 Á ˜ cos 2 Á ˜
Ë 8¯ Ë 8¯
fi 7
y2 = 4
4 = +3
Êpˆ Êpˆ
fi 7 sin 2 Á ˜ cos 2 Á ˜
y2 = Ë 8¯ Ë 8¯
4
16
= +3
Ê 2p ˆ Ê 4p ˆ Ê 8p ˆ 7 Êpˆ Êpˆ
sin Á ˜ + sin Á ˜ + sin Á ˜ 4 sin 2 Á ˜ cos 2 Á ˜
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯ 2 Ë 8¯ Ë 8¯
16
= 2
+3
pˆ
2Ê 2 Ê 2p ˆ 2 Ê 7p ˆ Ê Êpˆ Ê p ˆˆ
= tan ÁË ˜¯ + tan ÁË ˜¯ + .... + tan ÁË ˜¯ ÁË 2 sin ÁË 8 ˜¯ cos ÁË 8 ˜¯ ˜¯
16 16 16
Ê Êpˆ Ê 7p ˆ ˆ Ê Ê 2p ˆ Ê 6p ˆ ˆ 16
= Á tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ ˜ + Á tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ ˜ = +3
Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯ Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯ Êpˆ
sin 2 Á ˜
Ë 4¯
Ê Êpˆ Ê 7p ˆ ˆ Ê Ê 4p ˆ ˆ
+ Á tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ ˜ + Á tan 2 Á ˜ ˜
Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯ Ë Ë 16 ¯ ¯ = 32 + 3 = 35 .
Ê Êpˆ Ê p ˆˆ Ê Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ ˆ p
= Á tan 2 Á ˜ + cot 2 Á ˜ ˜ + Á tan 2 Á ˜ + cot 2 Á ˜ ˜ 8. Let q =
Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯ Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯ 7
4q = p - 3q
Ê Êpˆ Ê p ˆˆ Ê Ê p ˆˆ
+ Á tan 2 Á ˜ + cot 2 Á ˜ ˜ + Á tan 2 Á ˜ ˜ tan ( 4q ) = tan (p - 3q )
Ë Ë 16 ¯ Ë 16 ¯ ¯ Ë Ë 4¯¯
tan ( 4q ) = - tan (3q ) cos(76∞) cos(16∞)

2 +1+
sin(76∞)sin(16∞)
4 tan q - 4 tan 3 q 3 tan q - tan 3 q =
=- cos(76∞) cos(16∞)
+
1 - 6 tan 2 q + tan 4 q 1 - 3 tan 2 q sin(76∞) sin(16∞)
4 x - 4 x3
=-
3x - x3 2 (sin(76∞)sin(16∞) ) + cos(76∞ - 16∞)
=
1 - 6 x2 + x4 1 - 3x 2 cos(76∞)sin(16∞) + sin(76∞) cos(16∞)
2 (sin(76∞)sin(16∞) ) + cos(76∞ - 16∞)
=
x 6 - 21x 4 + 35 x 2 - 7 = 0 sin(76∞ + 16∞)
y 3 - 21 y 2 + 35 y - 7 = 0 , y = x 2 = tan 2 q 2 (sin(76∞)sin(16∞) ) + cos(60∞)
=
.......(i) sin(92∞)
tan 2 q , tan 2 ( 2q ) , tan 2 (3q ) cos(60∞) - cos(92∞) + cos(60∞)

=
sin(92∞)
tan 2 q + tan 2 ( 2q ) + tan 2 (3q ) = 21 1 1
- cos(92∞) +
Êpˆ Ê 2p ˆ Ê 3p ˆ = 2 2
tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ + tan 2 Á ˜ = 21 sin(92∞)
Ë 7¯ Ë 7 ¯ Ë 7¯
1 - cos(92∞)
y y =
sin(92∞)
1 21 35 2 sin 2 (46∞)
- + -7=0 =
y 3
y 2
y 2 sin(46∞) cos(46∞)
-7 y 3 + 35 y 2 - 21y + 1 = 0 = tan(46∞)
= cot(44∞)
7 y 3 - 35 y 2 + 21 y - 1 = 0
10. Let a = cos x , b = cos y , c = cos z
cot 2 (q ) , cot 2 (2q ) , cot 2 (3q ) a+b+c =0
cot 2 (q ) + cot 2 ( 2q ) + cot 2 (3q ) =

35
=5 then a3 + b3 + c3 = 3 abc
7
cos (3x ) + cos (3 y ) + cos (3z ) .
2Êpˆ 2p ˆ Ê 3p ˆ
2Ê
cot Á ˜ + cot Á ˜ + cot 2 Á ˜ = 5
Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7¯ ( )
= 4 cos3 x + cos3 y + cos3 z - 3 (cos x + cos y + cos z )
(
= 4 cos3 x + cos3 y + cos3 z )
Ê 2Êpˆ 2 Ê 2p ˆ 2 Ê 3p ˆ ˆ = 4.3 cos x cos y cos z
ÁË tan ÁË 7 ˜¯ + tan ÁË 7 ˜¯ + tan ÁË 7 ˜¯ ˜¯
x z
Ê Êpˆ Ê 2p ˆ Ê 3p ˆ ˆ p
¥ Á cot 2 Á ˜ + cot 2 Á ˜ + cot 2 Á ˜ ˜ 11. Let q =
Ë Ë 7¯ Ë 7¯ Ë 7 ¯¯ 9
= 35 ¥ 3 = 105 . p
fi 3q =
3 + cot(76∞) cot(16∞) 3
Êpˆ
cot(76∞) + cot(16∞) fi tan (3q ) = tan Á ˜ = 3
Ë 3¯
2 + 1 + cot(76∞) cot(16∞)
= 3 tan q - tan 3 q
cot(76∞) + cot(16∞) fi = 3
1 - 3 tan 2 q
p = tan B tan C
(3 tan q - tan q ) ( )
2 2
fi 3
= 3 1 - 3 tan 2 q
Ê 3p ˆ
= tan B tan Á - B˜
fi (
9 tan q - 6 tan q + tan q = 3 1 - 6 tan q + tan q
2 4 6 2 4
) Ë 4 ¯
Ê -1 - tan B ˆ
fi tan 6 q - 9 tan 4 q + 27 tan 2 q = 3 = tan B Á
Ë 1 - tan B ˜¯
Ê - tan B - tan 2 B ˆ
12. Let a = cos A + i sin A , b = cos B + i sin B , = Á ˜
Ë 1 - tan B ¯
c = cos C + i sin C
a+b+c=0 fi tan 2 B + (1 - p ) tan B + p = 0
1 1 1 D≥0
+ +
a b c
fi (1 - p )2 - 4 p ≥ 0
= (cos A - sin A) + (cos B - sin B )
fi p2 - 6 p + 1 ≥ 0
+ (cos C - sin C ) = 0
fi ( p - 3)2 - 8 ≥ 0
(a + b + c ) 2
=0
fi ( p - 3 + 2 2 )( p - 3 - 2 2 ) ≥ 0
fi a 2 + b 2 + c 2 + 2 ( ab + bc + ca ) = 0
fi p£ 3- 2 2 , p≥ 3+ 2 2
Ê 1 1 1ˆ
fi a + b + c + 2abc Á + + ˜ = 0
2 2 2
tan 3 A
Ë a b c¯ k=
tan A
fi a 2 + b2 + c2 = 0 tan 3 A tan 3 A - tan A
fi k -1 = -1 =
fi (cos A + i sin A)2 + (cos B + i sin B )2 tan A tan A
+ (cos C + i sin C ) = 0
2 sin ( 2 A)
fi k -1 =
cos 3 A sin A
fi (cos 2 A + i sin 2 A) + (cos 2 B + i sin 2 B ) 2 cos A
fi k -1 =
+ (cos 2C + i sin 2C ) = 0 cos 3 A
2k 2 tan 3 A cos 3 A
fi (cos 2 A + cos 2 B + cos 2C ) = .
k -1 tan A 2 cos A
+i (sin 2 A + sin 2 B + sin 2C ) = 0
2k sin 3 A
fi =
fi (cos 2 A + cos 2 B + cos 2C ) = 0 k - 1 sin A
(sin 2 A + sin 2 B + sin 2C ) = 0 sin 3 A 2k
fi =
fi (cos 2 A + cos 2 B + cos 2C ) = 0 sin A k - 1
fi 2 cos 2 A - 1 + 2 cos 2 B - 1 + 2 cos 2 C - 1 = 0 3 sin A - 4 sin 3 A 2k

=
3 sin A k -1
fi cos 2 A + cos 2 B + cos 2 C = 2k
2 fi 3 - 4 sin 2 A =
3 k -1
fi 1 - sin 2 A + 1 - sin 2 B + 1 - sin 2 C =
2 fi 2k k -3
4 sin 2 A = 3 - =
fi
3 3
sin A + sin B + sin C = 3 - =
2 2 2 k -1 k -1
2 2 k -3
fi sin 2 A =
4 ( k - 1)
p k -3
A= 0£ £1
4 4 (k - 1)
p 3p
fi B+C =p - =
4 4
1 1 - tan 2 a 1 - 2 tan 2 b
k£ and k ≥ 3 fi =
3 1 + tan 2 a 1 + 2 tan 2 b
cos ( A + B + C ) = cos (p ) = -1
2 2
fi =
fi cos A cos B cos C [1 - tan A tan B -2 tan a 2
-4 tan 2 b
- tan B tan C - tan C tan A] = -1 1 1
fi =
fi cos A cos B cos C + 1 = cos A sin B sin C - tan a 2
-2 tan 2 b
+ cos B sin C sin A + cos C sin A sin B fi tan 2 a = 2 tan 2 b
A B C
tan 2 a
cosecA cosecB cosec C + cot A cot B cot C fi =2
tan 2 b
= cot A + cot B + cot C
fi cot A + cot B + cot C - cosec A cosec B cosec C tan a 2
fi = 2=
= cot A cot B cot C tan b 1
tan (a + b ) Êp ˆ 1 + tan a cos a + sin a

tan Á + a ˜ = =
Ë4 ¯ 1 - tan a cos a - sin a
tan a + tan b
=
1 - tan a tan b Êp ˆ 1 + sin ( 2a )
tan 2 Á + a ˜ =
Ë4 ¯ 1 - sin ( 2a )
1 x
+
=
(
x x + x +1 2
) (x 2
)
+ x +1 Êa pˆ Êb pˆ
tan 3 Á + ˜ = tan Á + ˜
Ë 2 4¯ Ë 2 4¯
1
1-
x2 + x + 1 (1 + sin a )3 1 + sin b
fi =
(1 + x ) ( x (1 - sin a )3 1 - sin b
=
2
+ x +1 )
(x 2
+x ) x (x 2
+ x +1 )
(
2 sin b 2 3 sin a + sin a
=
3
)
= (x 2
+ x +1 ) l 2 (
2 1 + 3 sin 2 a )
x x
sin b =
(3 sin a + sin 3 a )
a +b =g (
1 + 3 sin 2 a )
3 cos 2b - 1
cos 2a =
3 - cos 2b
1
sin b = sin ( 2a + b )
Ê 1 - tan b ˆ 2 5
3Á ˜ -1 sin b
1 - tan a 2
Ë 1 + tan 2 b ¯ =
1
fi = fi
1 + tan a 2
Ê 1 - tan b ˆ 2 sin ( 2a + b ) 5
3-Á ˜
Ë 1 + tan 2 b ¯ sin b + sin (2a + b ) 1 + 5
fi =
sin b - sin (2a + b ) 1 - 5
1 - tan 2 a 3 - 3 tan 2 b - 1 - tan 2 b
fi =
1 + tan 2 a 3 + 3 tan 2 b - 1 + tan 2 b 2 sin (a + b ) cos (a ) 3
fi =-
2 cos (a + b ) sin ( -a ) 2
1 - tan 2 a 2 - 4 tan 2 b
fi =
1 + tan 2 a 2 + 4 tan 2 b 3
fi tan (a + b ) cot a =
2
fi tan (a + b ) =
3
tan a Ê x + yˆ Ê x - yˆ
tan Á , tan z , tan Á
2 Ë 2 ˜¯ Ë 2 ˜¯
sin x + sin y = 3 (cos x - cos y )
Ê x + yˆ Ê x - yˆ
fi tan 2 z = tan Á
Ë 2 ˜¯
tan Á
fi 3 cos x + sin x = 3 cos y - sin y Ë 2 ˜¯
3 = r cos a ,1 = r sin a Ê xˆ Ê yˆ
sin 2 Á ˜ - sin 2 Á ˜
1 Ë 2 ¯ Ë 2¯
fi r = 10 and tan a = fi tan 2 z =
3 Ê xˆ Ê yˆ
cos 2 Á ˜ - sin 2 Á ˜
Ë 2¯ Ë 2¯
3 cos x + sin x = 3 cos y - sin y
r cos ( x - a ) = r cos ( y + a ) cos y - cos x
fi fi tan 2 z =
cos y + cos x
fi cos ( x - a ) = cos ( y + a )
tan 2 z cos y - cos x
fi (x - a ) = ± ( y + a ) fi =
1 cos y + cos x
fi x = - y , x = y + 2a
1 cos y + cos x
fi x = -y fi =
tan z 2
cos y - cos x
fi 3x = -3 y
fi sin (3x ) = sin ( -3 y )
1 - tan 2 z 2 cos x
fi sin (3x ) = - sin (3 y ) =
1 + tan z 2
2 cos y
fi sin (3x ) + sin (3 y ) = 0 cos x
fi cos (2z ) =
cos y
sec (j - a ) ,sec j , sec (j + a ) fi cos x = cos y cos ( 2 z )
fi 2sec j = sec (j - a ) + sec (j + a )
sec2 q - tan q
23. Let y =
2 1 1 sec2 q + tan q
fi = +
cos j cos (j - a ) cos (j + a )
tan 2 q - tan q + 1
2 cos (j + a ) + cos (j - a ) fi y=
fi = tan 2 q + tan q + 1
cos j cos (j - a ) cos (j + a )
x2 - x + 1
1 cos j cos a fi y= , x = tanq
fi = x2 + x + 1
cos j cos (j ) - sin 2 (a )
2
x2 - x + 1
fi y=
fi cos (j ) - sin (a ) = cos j cos a
2 2 2
x2 + x + 1
fi cos 2 (j ) (1 - cos a ) = sin 2 (a ) fi (x 2
) (
+ x + 1 y = x2 - x + 1 )
sin 2 (a )
fi cos 2 (j ) = fi ( y - 1) x 2 + ( y + 1) x + ( y - 1) = 0
(1 - cos a )
q, D ≥ 0
4 sin 2 (a / 2) cos 2 (a / 2)
fi cos 2 (j ) = ( y + 1)2 - 4 ( y - 1)2 ≥ 0
2 sin 2 (a / 2) fi
fi cos 2 (j ) = 2 cos 2 (a / 2) fi ( y + 1)2 - (2 y - 2)2 ≥ 0

fi ( y + 1 + 2 y - 2) ( y + 1 - 2 y + 2) ≥ 0
fi cos (j ) = 2 cos (a / 2)
fi (3 y - 1) (- y + 3) ≥ 0
fi (3 y - 1) ( y - 3) £ 0 sin ( 2a ) sin ( b + g )
=-
sin 2 ( b - g ) sin ( b - g )
fi 1£ y£3
3 sin ( 2a ) sin ( b + g )
=-
1 Ê sec q - tan q ˆ
2 2 sin ( b - g ) cos ( b - g ) sin ( b - g )
fi £ £3
3 ÁË sec 2 q + tan q ˜¯
sin (b - g ) ÈÎsin (2a ) + 2 cos (b - g ) sin (b + g )˘˚ = 0
sin ( b - g ) ÈÎsin (2a ) + sin (2b ) + sin ( 2g )˘˚ = 0

( ) ( ) (
cos q .cos (2q ) .cos 22 q cos 23 q ...cos 2n -1q ) sin ( b - g ) = 0 , ÈÎsin (2a ) + sin ( 2b ) + sin (2g )˘˚ = 0
=
sin 2 q( )
n
2 sin (q )
n
sin A
cot A +
sin B sin C
sin (p - q )
=
2n sin (q ) sin (p - ( B + C ))
= cot A +
sin B sin C
sin ( q )
=
2n sin (q ) sin ( B + C )
= cot A +
sin B sin C
1
= sin B cos C + cos B sin C
2n = cot A +
sin B sin C
sin B cos C cos B sin C
( ) ( ) (
2n cos q .cos ( 2q ) .cos 22 q cos 23 q ...cos 2n -1q ) = cot A + +
sin B sin C sin B sin C
= 1.
cos B sin C sin B cos C
tan(6∞) tan(42∞) tan(66∞) tan(78∞) = cot A + +
sin B sin C sin B sin C
= {tan(6∞) tan(66∞)}{tan(42∞) tan(78∞)}
= cot A + cot B + cot C
1
= {tan(54∞) tan(6∞) tan(66∞)}
tan(54∞) tan(18∞)
sin (q + A) sin (2 A)
¥ {tan(42∞) tan(18∞) tan(78∞)} =
sin (q + B ) sin (2 B )
tan(54∞) tan(18∞)
= sin q cos A + cos q sin A sin A cos A
tan(54∞) tan(18∞) fi =
sin q cos B + cos q sin B sin B cos B
= 1.
tan q cos A + sin A sin A cos A
fi =
tan q cos B + sin B sin B cos B
sin ( A ± B )
tan A ± tan B =
cos A cos B fi (
tan q cos A sin B cos B - cos B sin A cos A )
tan (a + b - g ) tan g
=
tan (a - b + g ) tan b
(
= sin B sin A cos A - sin A sin B cos B )
fi tan q cos A cos B ( cos A sin B - cos B sin A )
tan (a + b - g ) + tan (a - b + g ) tan g + tan b
= = sin A sin B ( cos A sin B - cos B sin A )
tan (a + b - g ) - tan (a - b + g ) tan g - tan b
sin A sin B
sin (a + b - g + a - b + g ) sin ( b + g ) fi tan q = = tan A tan B
=- cos A cos B
sin (a + b - g - a + b - g ) sin ( b - g )
fi tan q = tan A tan B (3 cos (2B ) - 1) (cos (2B ) + 3) = 0

fi tan 2 q = tan A tan B (3 cos (2B ) - 1) = 0 , (cos (2B ) + 3) = 0
(3 cos (2B ) - 1) = 0
cos ( x - y ) = -1
1
fi cos x cos y + sin x sin y = -1 cos (2 B ) =
3
fi 2 cos x cos y + 2 sin x sin y = -2 1 2 2
sin ( 2 B ) = ± 1 - =± ....(i)
fi (1 + 2 cos x cos y ) + (1 + 2 sin x sin y ) = 0 9 3
fi (cos 2
x + cos 2 y + 2 cos x cos y ) 1
sin ( A - B ) = - sin (2 B ) ....(ii)
(
+ sin x + sin y + 2 sin x sin y = 0
2 2
) 2 2
fi (cos x + cos y )2 + (sin x + sin y )2 = 0

1
sin ( A - B ) = ±
fi (cos x + cos y ) = 0 , (sin x + sin y ) = 0
2 2
3
fi (cos x + cos y ) = 0 , (sin x + sin y ) = 0

16 sin 2 (9∞)
30. If 2 cos A = cos B + cos3 B (

= 8 2 sin (9∞)
2
)
2 sin A = sin B - sin B = 8 (1 - cos(18∞))
3
1 Ê 10 + 2 5 ˆ
sin ( A - B ) = ± -
3 8
= ÁÁ 1 ˜
Ë 4 ˜¯
2 cos A = cos B + cos3 B
2 sin A = sin B - sin 3 B (

= 8 - 2 10 + 2 5 )
(
= Ê8 - 2 3 + 5 5 - 5 ˆ
Ë ¯ )( )
(cos B + cos B) + (sin B - sin B) = 2
3 2 3 2
ÊÊ ˆ
( ) ( ) ( )( )
2 2
ˆ Ê ˆ
(sin B + cos B) - 2 (sin B - cos B) + 1 = 2
6 6 4 4 = ÁË 3 + 5 ¯ + Ë 5 - 5 ¯ - 2 3 + 5 5 - 5 ˜
Ë ¯
(1 - 3sin B cos B) - 2 (sin B - cos B) + 1 = 2

2 2 2 2
(
= ÊÁ Ê 3 + 5 ˆ - Ê 5 - 5 ˆˆ˜ ) ( )
2
ËË ¯ Ë ¯¯
(3sin B cos B) + 2 (sin B - cos B) = 0
2 2 2 2
(3sin B cos B) = 2 cos (2B)

2 2
Ê ˆ
4 sin(9∞) = Á Ê 3 + 5 ˆ - Ê 5 - 5 ˆ˜
ËË ¯ Ë ¯¯( ) ( )
3
4
(sin 2B) = 2 cos (2B)
2 fi
1Ê
4 Ë Ë ¯ Ë ¯
ˆ
sin(9∞) = Á Ê 3 + 5 ˆ - Ê 5 - 5 ˆ˜
¯ ( ) ( )
3 - 3 cos 2 2 B = 8 cos ( 2 B )
f (x
3 cos 2 2 B + 8 cos (2 B ) - 3 = 0 p
if x x=
3 cos 2 (2 B ) + 9 cos ( 2 B ) - cos ( 2 B ) - 3 = 0
6
3 cos (2 B ) (cos (2 B ) + 3) - (cos ( 2 B ) + 3) = 0 È Êpˆ ˘

= Í f Á ˜ , f ( 0 )˙
Î Ë 6 ¯ ˚
È Êp ˆ˘ Êq +jˆ Êq -jˆ
= Í0,sin Á ˜ ˙
Ë 2 ˜¯ Ë 2 ˜¯ b
2 sin Á cos Á
Î Ë 6¯˚
fi =
Êq +jˆ Êq -jˆ a
Ë 2 ˜¯
cos Á
Ë 2 ˜¯
È 1˘ 2 cos Á
= Í0, ˙ .
Î 2˚
Êq +jˆ
Ë 2 ˜¯ b
2 sin Á
6 Ê Ê 2k p ˆ Ê 2k p ˆ ˆ fi =
Â Á sin ÁË ˜¯ - i cos ÁË ˜
k =1 Ë 7 7 ¯ ˜¯ Êq +jˆ a
Ë 2 ˜¯
2 cos Á
6 Ê
Ê 2k p ˆ Ê 2k p ˆ ˆ
= -i Â Á cos Á ˜¯ + i sin ÁË ˜
k =1 Ë Ë 7 7 ¯ ˜¯ Êq +jˆ b
fi tan Á =
Ë 2 ˜¯ a
Ê 2k p ˆ
6 iÁ
Ë 7 ˜¯
= -i Â e
k =1
Êq -jˆ a 2 + b2
Ê i 2p 4p 12p ˆ cos Á =
i i Ë 2 ˜¯ 2
= -i e 7
Á +e 7 + .... + e 7 ˜
Ë ¯
Êq +jˆ a 2 + b2
cos Á =
i
2p Ê i
2p
i
4p
i
10p ˆ Ë 2 ˜¯ a 2 + b2 + 2
= -i e 7
Á 1 + e 7 + e 7 + .... + e 7
˜
Ë ¯ Êqˆ Êjˆ
tan Á ˜ + tan Á ˜
Ë 2¯ Ë 2¯
Ê 12p ˆ
2p i
= -i e
i
7 Á1- e 7 ˜ Êq +jˆ
Á ˜
Ë 2 ˜¯
2p sin Á
ÁË 1 - ei 7 ˜¯ =
Êqˆ Êjˆ
cos Á ˜ cos Á ˜
Ê i 2p i
12p 2p
+i ˆ Ë 2¯ Ë 2¯
Á e 7 -e 7 7
˜
= -i Á
i
2p ˜ Êq +jˆ
ÁË 1- e 7 ˜¯ Ë 2 ˜¯
2 sin Á
=
Êqˆ Êjˆ
Ê i 2p ˆ 2 cos Á ˜ cos Á ˜
Á e 7 - e i ( 2p ) ˜ Ë 2¯ Ë 2¯
= -i Á 2p ˜
ÁË 1 - ei 7 ˜¯ Êq +jˆ
Ë 2 ˜¯
2 sin Á
=
Ê i 2p ˆ Êq +jˆ Êq -jˆ
+ cos Á
˜ Ë 2 ˜¯
e 7 - 1˜ cos Á
Á
= -i Á Ë 2 ¯
2p ˜
ÁË 1 - ei 7 ˜¯
Êq +jˆ
Ë 2 ˜¯
2 tan Á
Ê 2p ˆ
i
- e ˜ =i Êq -jˆ
= i ÁÁ
1 7
Ë 2 ˜¯
cos Á
2p ˜
ÁË 1 - ei 7 ˜¯ = 1+
Êq +jˆ
Ë 2 ˜¯
cos Á
cos q + cos j = a
sin q + sin j = b a 2 + b2
= 1+ 2
sin q + sin j b a 2 + b2
=
cos q + cos j a
a 2 + b2 + 2
a 2 + b2 + 2 = k [cos q - cos q ]
= 1+
a 2 + b2 =0
Ê 2 ˆ ( x + y + z + 4) = 4.
= Á2 + ˜
Ë a 2 + b2 ¯
9
Ê p rˆ
Â sin 2 ÁË ˜
r =0 18 ¯
tan q 1
=
tan q - tan 3q 3 Êpˆ Ê 2p ˆ Ê 3p ˆ Ê 9p ˆ
= sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜ + sin 2 Á ˜ + .... + sin 2 Á ˜
Ë 18 ¯ Ë 18 ¯ Ë 18 ¯ Ë 18 ¯
1 1
fi =
tan 3q 3 = sin 2 (10∞) + sin 2 (20∞) + sin 2 (30∞) + .... + sin 2 (90∞)
1-
tan q
1 1 = 4 ¥1+1 = 5
fi =
3 - tan q 2
3 tan x 1
1- =
1 - 3 tan 2 q2 tan y 3
1 - 3 tan q 1
fi = tan x tan y
1 - 3 tan q - 3 + tan q
2 2
3 =
1 3
1 - 3 tan 2 q 1
fi =- 9
2 + 2 tan q 2
3 1-
1 4 =1 5
tan x =
fi 2 + 2 tan 2 q = -3 + 9 tan 2 q 3 1 3 3
-1
4
fi 7 tan 2 q = 5 tan x + tan y
tan ( x + y ) =
5 1 - tan x tan y
fi tan 2 q =
7 tan x + 3 tan x
=
cot q 1 - tan x. 3 tan x
cot q - cot (3q )
4 tan x
=
1 1 - 3 tan 2 x
=
Ê cot (3q ) ˆ
1- Á
Ë cot q ˜¯
4 5
= 3 3
1 2 3 5
= = 1- ¥
1 3 9 3
1+
2 4 5 9
= ¥
3 3 4
INTEGER TYPE QUESTIONS
x y z 3 5
= = =k = = 15
cos q Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ 3
cos Á q - ˜ cos Á q + ˜
Ë 3¯ Ë 3¯ tan 2 ( x + y )
x+ y+z = 3.
5
È Ê 2p ˆ Ê 2p ˆ ˘ cos ( x - y ) , cos x , cos ( x + y )
= k Ícos q + cos Á q - ˜ + cos Á q + ˜ ˙
Î Ë ¯ Ë 3 ¯˚
2 cos ( x - y ) cos ( x + y )
3
fi cos x =
È Ê 2p ˆ ˘ cos ( x - y ) + cos ( x + y )
= k Ícos q + 2 cos q cos Á ˜ ˙
Î Ë 3 ¯˚
cos 2 x + cos 2 y
fi cos x =
È 1˘ 2 cos x cos y
= k Ícos q - 2 cos q . ˙
Î 2˚

Comprehensive Trigonometry For IIT JEE Main and Advanced Rejaul Makshud McGraw Hill (PDFDrive) - 51-100

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Comprehensive Trigonometry For IIT JEE Main and Advanced Rejaul Makshud McGraw Hill (PDFDrive) - 51-100

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

40 Comprehensive Trigonometry with Challenging Problems & Solutions for Jee Main and Advanced

1 Ê Ê 24∞ + 84∞ ˆ Ê 24∞ - 84∞ ˆ ˆ

(4 sin(18∞)sin (60∞ + 18∞).sin(60∞ - 18)) = tan(54∞)

1 ( tan(60∞ - 18∞).tan(18∞).tan(60∞ + 18∞))

= 4 (sin (24°) + sin (84°) ) Ê Ê p ˆˆ Ê Ê 3p ˆ ˆ

(iii) cos 2 A = 2 cos A - 1

= -1 - 2 cos C ( cos ( A - B ) - cos C )

(ii) 1 - cos 2 A = 2 sin A

= sin A + sin A sin ( B - C )

= sin A (sin A + sin ( B - C )) ﬁ

ﬁ tan ( A + B ) = tan {2p - (C + D )}

tan A + tan B + tan C + tan D p

(cot C + cot A) 4 xyz

Soln. Put x = tan A, y = tan B and z = tan C

Soln. Put x = tan A, y = tan B and z = tan C p

ﬁ tan B.tan C + tan C.tan A = 1 - tan A.tan B x y z

So, our main attempt will be Ê (n - 1)b ˆ Ê bˆ

+ sin (a + 3b ) + ......... + sin (a + (n - 1)b ) 5. If 4 nq = p , then prove that:

8. Prove that: Ê (2n - 1)b ˆ Ê (2n - 3)b ˆ

+ sin 3q .sin 4q + .....to - n - terms Ê bˆ

Thus, t1 = cot 2x – cot 3x

+ .......+ tan nx . tan (n + 1)x Ex-2 Prove that,

sin 27 x cos 9 x - cos 27 x sin 9 x ˆ

sin 2 y + cos 2 y 1Ê Êpˆ Ê 3p ˆ ˆ

ﬁ 2 (cos (a - b ) + cos (b - g ) + cos (g - a )) + 3 = 0 ﬁ tan ( b + g ) = tan (90∞ - a )

ﬁ 2 (cos a cos b + cos b cos g + cos g cos a ) ﬁ tan ( b + g ) = cot a

+ 2 (sin a sin b + sin b sin g + sin g sin a ) + 3 = 0 tan b + tan g

ﬁ (cos a + cos b + cos g )

1 + cot a .tan b ( 3 - 1) (2 2 - ( 3 + 1))

1 2 cos 2 (q ) + sin (2q )

ﬁ cos 2 A = sec 2 B - 1 Êpˆ Êpˆ Ê 3p ˆ Ê 3p ˆ

Ê ˆ ﬁ (1 + tan(1∞)) (1 + tan(44∞)) (1 + tan(2∞)) (1 + tan(43∞))

-10 (3 sin q + 4 cos q ) -10 (3 sin q - 4 cos q )

Soln. 0 < sin 2010 q £ sin 2 q ...........(i)

ﬁ l=± Êqˆ 1- e Êjˆ

Êjˆ Êqˆ Êqˆ

Ê 2 Ê q ˆˆ Ex-36. If sin x + sin y = a , cos x + cos y = b

Êqˆ a-b Êjˆ Ê x - y ˆ 1 - cos ( x - y )

Soln. cos q sin q 1

ﬁ 2 sin ( 2q ) cos ( 2q ) = 4 cos3 q - 3 cos q ﬁ

ﬁ 8 sin 3 q - 4 sin 2 q - 4 sin q + 1 = 0 2x 2y 2z

¥ (cot q + cot 2q + cot 3q ) = 105

ﬁ A+ B+C =p ﬁ (cos 3a + i sin 3a ) + (cos 3b + i sin 3b )

cos (3a ) + cos (3b ) + cos (3g ) = 3 cos (a + b + g ) = ÊÁ1 - ˆ˜ cos x +

= ( tan 9∞ + cot 9∞) - ( tan 27∞ + cot 27∞)

Soln. Let y = 27cos 2 x.81sin 2 x LEVEL I

p 3p 5p 7p 9p tan 9∞ - tan 27∞ - tan 63∞ + tan 81∞ .

sin 4 q cos 4 q 1 sin 8 q cos8 q

13. If f ( x ) = cos [p ] x + sin [p ] x

(4 + sec 20∞) sin 20∞

cos a1.cos a 2 .cos a 3 ..............cos a n 35. If sin (p cos q ) = cos (p sin q )

( 3 sin 75∞ - cos 75∞ )

42. If x1 and x2 Ê 2Êpˆ 2 Ê 2p ˆ 2 Ê 3p ˆ ˆ

LEVEL III 15. If A + B + C = p

cot (16∞) cot ( 44∞) + cot ( 44∞) cot (76∞) 3 cos 2b - 1

20. If sin x + sin y = 3 (cos x - cos y ) 6 Ê Ê 2k p ˆ Ê 2k p ˆ ˆ

8. Let tan (15∞) and tan (30∞) p 6

cos a .cos 2a .cos 22 a ....cos 2n-1a 7 7

x (B) If sin q - sin j = a

Column I Column II tan(6∞).tan(42∞).tan(66∞).tan(78∞)

Column I ColumnII sin 2 q + cos 4 q

2ac A tan a + 2 tan (2a )

Êpˆ Êpˆ Êpˆ