T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük 12.

SINIF

V. ÜNİTE

II. DÜNYA SAVAŞI SÜRECİNDE

TÜRKİYE VE DÜNYA
II. DÜNYA SAVAŞI SÜRECİNDE
TÜRKİYE VE DÜNYA 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

NELER ÖĞRENECEĞİZ?
II. Dünya Savaşı’ndan sonra dünyada yeni bir düzen kurma
rekabetini,
İsrail Devleti’nin kuruluşunu ve günümüzde yaşanan olaylardaki
etkilerini.
 DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• 1943’ten itibaren savaşın seyri Müttefiklerin lehine dönmeye başladı.

Savaşı bir an önce sona erdirmek için gerekli önlemleri almak ve aynı
zamanda savaş sonrası düzeninin esaslarını belirlemek amacıyla
Müttefik Devletler kendi aralarında bir dizi konferans düzenlediler.
 DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• Savaş sırasında ABD ve İngiltere 14 Ağustos 1941’de Atlantik

Bildirisi’ni yayınladılar.
• Bu bildirinin maddeleri, Birleşmiş Milletler Teşkilatının kurulmasına
esas teşkil etmiştir.
• 4-11 Şubat 1945 tarihleri arasında gerçekleştirilen Yalta
Konferansı’nda ise Birleşmiş Milletler Teşkilatının kurulması ve bu
örgütün Güvenlik Konseyinde bulunacak beş daimi üyesine veto
hakkı tanınması kararı alındı.
• Yalta Konferansı’nda ABD, İngiltere ve SSCB liderleri savaş
sonrasında dünyaya nasıl bir düzen vereceklerini kararlaştırırken
gündeme Boğazlar konusu da geldi.
Sovyetler Birliği lideri Stalin, Boğazlar’ın statüsünün Sovyet Rusya lehine
değiştirilmesini istedi.
 II. DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• İngiltere Başbakanı Churchill, ortaya çıkan durumdan hiç hoşnut değildi.

• Çünkü Almanya’nın yenilmesi, Fransa’nın işgale uğraması sonucu

Avrupa’da güçler dengesi bozulmuştu.

• Yeni güç dengesinde Sovyetler Birliği’nin ağırlık kazanması, savaşın

galipleri arasında yeni bir rekabet ve mücadele döneminin de başlamasına
yol açacaktı.

• Bu sebepledir ki Churchill, kaleme aldığı hatıralarının Yalta Konferansı ile

başlayan bölümüne “Demir Perde” adını koymuştur.
 II. DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• Almanya’nın savaştan çekilmesi üzerine savaşta üstünlük

sağlayan müttefik devletler, Berlin yakınındaki Potsdam’da
(17 Temmuz-2 Ağustos 1945) tarihleri arasında bir konferans daha
düzenlediler.
• Almanya’ya kabul ettirilecek şartları ve kendi nüfuz bölgelerini
kararlaştırdılar.

• Sovyet Rusya, Boğazlar üzerindeki isteklerini bir kez daha

gündeme getirerek burada kendisine askerî bir üs kurması için
izin verilmesini istedi.

• Bu durum Sovyetler ’in Türk toprağı olan Boğazlara yerleşmesi

demekti.
 DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• Kendi çıkarlarına ters düşen bu durumu ne İngiltere ne de Amerika

kabul edebilirdi.

• II. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte Almanya grubuna karşı

kurulmuş olan büyük ittifak sona ermişti.

• Fakat savaş öncesindeki rekabet ve mücadele daha keskin bir

şekilde yeniden başladı.

• Avrupa kıtasının yarısı üzerinde hâkimiyet kuran SSCB ile

karşısında ABD liderliğinde dünya devletleri ideolojik ayrılığa dayalı
iki gruba ayrıldı.
Artık dünyada ABD liderliğinde “Batı Bloku” ile SSCB liderliğinde “Doğu
Bloku” vardı.
 2016-LYS4/TAR
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra toplanan Potsdam Konferansı’nda Sovyet
Rusya; İtalya'nın Akdeniz ve Kızıldeniz kıyılarında bulunan sömürgelerinden
pay almayı ve işgali altındaki Romanya, Bulgaristan ve Macaristan
devletlerinde oluşturulan komünist hükûmetlerin İngiltere ve Amerika
tarafından tanınmasını istemiştir.
Sovyet Rusya’nın bu istekleriyle ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Dünya barışını korumaya çalışmak
B) Etki alanlarını genişletmek
C)Anlaşma Devletlerinin tepkisini ölçmek
D)İngiltere'nin sömürge yollarını kontrol altına almak
E) Anlaşma Devletleriyle aynı ittifakta yer almak
 2016-LYS4/TAR
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra toplanan Potsdam Konferansı’nda Sovyet
Rusya; İtalya'nın Akdeniz ve Kızıldeniz kıyılarında bulunan sömürgelerinden
pay almayı ve işgali altındaki Romanya, Bulgaristan ve Macaristan
devletlerinde oluşturulan komünist hükûmetlerin İngiltere ve Amerika
tarafından tanınmasını istemiştir.
Sovyet Rusya’nın bu istekleriyle ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Dünya barışını korumaya çalışmak
B) Etki alanlarını genişletmek
C)Anlaşma Devletlerinin tepkisini ölçmek
D)İngiltere'nin sömürge yollarını kontrol altına almak
E) Anlaşma Devletleriyle aynı ittifakta yer almak
 II. DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• II. Dünya Savaşı boyunca elli milyondan fazla insan hayatını

kaybetti.

• Bombardımanlar sonucu şehirler yıkıldı, milyonlarca insan göç

etmek zorunda kaldı ve mülteci sorunu ortaya çıktı.

• Tarım ve sanayi üretiminde büyük düşüşler yaşanırken yüksek

enflasyon ortaya çıktı.

• Uluslararası savaş hukuku askıya alındı.

Kırım Türkleri sürgüne gönderilirken
 DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• Dünya’nın başta Nazi Almanya’sı ve Japonya’nın işgali altında

bulunan Çin ‘de olmak üzere pek çok yerinde İnsan hakları ihlalleri
yaşandı. Ayrıca siyasi görüşlerinden dolayı birçok insan toplu
sürgünlere, toplama kamplarına gönderilip insanlık dışı koşullarda
yaşamaya ya da yargısız infazlara maruz kaldılar.
Auschwitz Toplama
Kampı
Savaşın sonunda, savaş suçlarına ve insanlığa karşı işlenen suçlara bakmak
üzere Nürnberg Mahkemesi kuruldu.
II. DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• Japon yöneticiler de Tokyo’da kurulan mahkemede yargılandılar.

• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 9 Aralık 1948’de “Soykırım

Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme”yi
kabul etti.

• Bunun yanı sıra Birleşmiş Milletler, 10 Aralık 1948’de İnsan Hakları

Evrensel Beyannamesi’ni kabul etti.
 2016-LYS4/TAR
İkinci Dünya Savaşı’nda insan kaybının yaklaşık yarısını siviller
oluşturmuştur. Bu durumun aşağıdakilerin hangisinden kaynaklandığı
savunulabilir?
A) Savaşın büyük devletler arasında sınırlı kalmasından
B) Sivil savunma örgütlerinin oluşturulmasından
C)Kitle imha silahlarının kullanılmasından
D)Doğal afetlerin meydana gelmesinden
E) Uluslararası ilişkilerin önem kazanmasından
 2016-LYS4/TAR
İkinci Dünya Savaşı’nda insan kaybının yaklaşık yarısını siviller
oluşturmuştur. Bu durumun aşağıdakilerin hangisinden kaynaklandığı
savunulabilir?
A) Savaşın büyük devletler arasında sınırlı kalmasından
B) Sivil savunma örgütlerinin oluşturulmasından
C)Kitle imha silahlarının kullanılmasından
D)Doğal afetlerin meydana gelmesinden
E) Uluslararası ilişkilerin önem kazanmasından
 2017-LYS4/TAR
Mihver Devletlerinin kaybetmesiyle sonuçlanan İkinci Dünya Savaşı, dünya
siyasetinde yeni bir dönemin başlamasına yol açmıştır. Savaşın sona
ermesiyle, yeni dünya düzenini kurmak için çeşitli konferanslar ve toplantılar
yapılarak savaşı kaybeden devletlerle imzalanacak barış antlaşmalarının
temel şartları ve yöntemleri belirlenmiştir.
Müttefik Devletlerin, Almanya ve İtalya ile imzalanacak antlaşmaların
koşullarını belirlediği toplantı, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Potsdam Konferansı
B) Tahran Konferansı
C)Moskova Konferansı
D)Kahire Konferansı
E) Nyon Konferansı
 2017-LYS4/TAR
Mihver Devletlerinin kaybetmesiyle sonuçlanan İkinci Dünya Savaşı, dünya
siyasetinde yeni bir dönemin başlamasına yol açmıştır. Savaşın sona
ermesiyle, yeni dünya düzenini kurmak için çeşitli konferanslar ve toplantılar
yapılarak savaşı kaybeden devletlerle imzalanacak barış antlaşmalarının
temel şartları ve yöntemleri belirlenmiştir.
Müttefik Devletlerin, Almanya ve İtalya ile imzalanacak antlaşmaların
koşullarını belirlediği toplantı, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Potsdam Konferansı
B) Tahran Konferansı
C)Moskova Konferansı
D)Kahire Konferansı
E) Nyon Konferansı
ORTA DOĞU
 II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• Roma İmparatorluğu zamanında Filistin’den sürülen Yahudiler,

yüzlerce yıl başka milletler arasında yaşadılarsa da Filistin
topraklarına dönmek emellerinden hiç vazgeçmediler.

• Osmanlı Devleti’nin dağılma sürecinde ekonomik yardım tekliflerine

rağmen, Yahudilerin Kudüs’e yerleşmelerine izin vermedi.
 II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• I. Dünya Savaşı’nın sonunda Kudüs, Osmanlı Devleti’nin elinden

çıktı ve İngiltere’nin mandası altına girdi.

• Bundan sonra Filistin’de yaşayan Araplarla çeşitli yollarla gelip

Filistin topraklarına yerleşen Yahudiler arasında çatışmalar başladı.

• İngiltere zaman zaman Yahudi göçlerini sınırladıysa da alınan

önlemler yeterli olmadı.
 “Haganah” adlı bir gizli
örgüt ile “Irgun” adlı terör
örgütleri Filistin’e kaçak
göçleri organize etti.
Arap-Yahudi çatışması
devam etti.
 II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• İngiltere, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 2 Nisan 1948’de Araplar ve

Yahudiler arasındaki anlaşmazlığı Birleşmiş Milletlere götürdü.

• BM Filistin Komisyonu oluşturuldu ve komisyon oy birliği ile

Filistin’in bağımsızlığını teklif etti.

• Komisyon üyelerini oluşturan üyelerin çoğunluğunun teklifine göre

Filistin, Araplar ile Yahudiler arasında taksim edilmeli ve iki ayrı
bağımsız devlet kurulmalıydı.

• Kudüs şehri ise milletlerarası statüye sahip olmalıydı.

1947 BM paylaşım planı
 II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• Komisyonda azınlıkta kalan diğer üyelere göre ise Filistin, Yahudi ve

Arap devletlerinden meydana gelen “federal” bir devlet olmalıydı.

• Yahudiler çoğunluk planını, Araplar ise azınlık planını desteklediler.

 II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• BM Genel Kurulunda 27 Kasım 1947’de yapılan görüşmede

çoğunluğun kararı benimsendi.

• Filistin’in Araplar ve Yahudiler arasında taksimine karar verildi.

• Büyük devletlerden Amerika, Sovyet Rusya ve Fransa taksim

lehinde oy verirken İngiltere çekimser kaldı.

• Türkiye ise Arap ülkeleriyle beraber Filistin topraklarının

taksiminin aleyhinde oy verdi.

• Filistin’in taksim edilmesi kararı bütün Arap dünyasında

tepki ile karşılandı.
 II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• Arap ülkeleri 17 Aralık 1947’de Kahire’de yaptıkları toplantıda

Filistin topraklarının taksim edilmesini ve İsrail Devleti’nin
kurulmasını önlemek için savaşa girme kararı aldılar.

• İngiltere BM kararından sonra 15 Mayıs 1948’e kadar

Filistin’deki bütün kuvvetlerini çekme kararı aldı.

• Bu çekilmenin tamamlanmasından bir gün önce, Tel Aviv’de

bulunan Yahudi Millî Konseyi, İsrail Devleti’nin kuruluşunu
ilan etti.(14 Mayıs 1948)
Amerika, yeni İsrail Devleti’ni daha
ilk günden tanıdı.
Sovyet Rusya da üç gün sonra,
Arap-İsrail Savaşı’nın
başlamasından sonra, İsrail’i tanıdı.
İsrail Devleti kurulur kurulmaz Mısır,
Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak
devletleri
15 Mayıs’ta İsrail’e savaş açtılar ve
Birinci Arap-İsrail Savaşı başladı.
 II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• Savaş bir yıl kadar sürdü. 75.000 kişilik İsrail ordusuna karşı, savaşa
katılan beş Arap devleti her cephede yenilgiye uğradı.
• Sonuçta BM’nin arabuluculuğu ile bir ateşkes imzalandı.
• İsrail, Filistin topraklarının hemen hemen dörtte üçünü ele geçirdi.
• Ayrıca, taksim kararına göre milletlerarası statüye sahip olması
kararlaştırılan Kudüs şehrinin de yarısı İsrail’in eline geçti, diğer
yarısı da Ürdün’de kaldı.
• 1967 Savaşı’nda İsrail Kudüs’ün diğer yarısını da eline geçirdi.
 II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• 1948-1949 Arap-İsrail Savaşı, Orta Doğu’nun yapısını değiştiren şu

sonuçları doğurdu:
• Savaş, Filistin’de yaşayan bir milyon kadar Filistinliyi yerinden
yurdundan etmiş ve bugün de süren Mülteciler Meselesi ortaya
çıkmıştır.
• Mısır’da Kral Faruk rejimi askerî bir darbeyle devrildi, darbenin
liderinden Yarbay Cemal Abdülnasır yönetimi ele geçirdi. Bu olay
Mısır tarihinde yeni bir dönemi başlattığı gibi, Orta Doğu’da da yeni
bir dönem açmış oldu. Cemal Abdülnasır, gerici olarak nitelediği
Arap monarşilerini yıkarak yerlerine “sosyalist-cumhuriyetçi”
rejimler kurma çabalarına girişti.
 II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu 12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

• İsrail’e karşı alınan yenilgi Arap dünyasında milliyetçilik duygusunu

harekete geçirdi. Cemal Abdülnasır, bütün Arapları birleştirip millî ve
büyük bir Arap dünyası kurmak ve onun başına geçmek için çabaladı.

• Arap-İsrail savaşındaki yenilgi, Araplar arasında İsrail’e duyulan öfkeyi ve

düşmanlığı artırdı.

• Arap-İsrail çekişmesi, bölgede farklı emelleri olan birçok devletin

müdahaleleri sonucu dünya barışını tehdit eden kanayan bir yara hâline
geldi.
 2018-AYT/Sosyal Bilimler-2
ABD; Orta Doğu'nun SSCB'nin kontrolüne girmesini engellemek ve bölge halkını
kendi yanına çekmek için Orta Doğu ülkelerine ekonomik ve askerî yardım yapmak,
bu ülkelere komünist bloktan bir saldırı gelmesi hâlinde silahlı kuvvetleriyle onları
savunmak amacıyla çalışmalar yapmış, böylece Orta Doğu ile ilişkilerini
geliştirmiştir.
Bu politikaların dayanağı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Balfour Deklarasyonu
B) Eisenhower Doktrini
C) Marshall Planı
D) Truman Doktrini
E) Schuman Bildirgesi
 2018-AYT/Sosyal Bilimler-2
ABD; Orta Doğu'nun SSCB'nin kontrolüne girmesini engellemek ve bölge halkını
kendi yanına çekmek için Orta Doğu ülkelerine ekonomik ve askerî yardım yapmak,
bu ülkelere komünist bloktan bir saldırı gelmesi hâlinde silahlı kuvvetleriyle onları
savunmak amacıyla çalışmalar yapmış, böylece Orta Doğu ile ilişkilerini
geliştirmiştir.
Bu politikaların dayanağı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Balfour Deklarasyonu
B) Eisenhower Doktrini
C) Marshall Planı
D) Truman Doktrini
E) Schuman Bildirgesi