2.

DÜNYA SAVAŞI

SEBEP VE SONUÇLARI

SUNU SLAYT
M. Kemal Atatürk, dış politikada “Yurtta
barış,dünyada barış!” ilkesini benimsemiştir. Bu
politika doğrultusunda Türkiye, cumhuriyetin
ilanından sonra çevresindeki ülkelerle dostluk
antlaşmaları imzaladı.
Almanya ve İtalya’nın yayılmacı politikaları
karşısında Türkiye, Balkan Antantı ve Sadabat Paktı
gibi dostluk antlaşmalarını imzaladı.
Atatürk’ün İkinci Dünya Savaşı’nın çıkacağını
önceden tahmin ederek gerekli önlemler alması ve
barış amaçlı bir politika izlemesi Türkiye’nin bu
savaşta doğru kararlar almasını sağlayacaktı.
 II. DÜNYA SAVAŞI (1939 – 1945)
II. Dünya Savaşı‘nın Nedenleri
1.I. Dünya Savaşı’nda yenilen devletlerle
ekonomik, siyasi, askerî ve hukuki alanlarda
ağır şartlar içeren antlaşmalar imzalandı. Bu
durum Alman­ya’da hoşnutsuzluğa ve
dolayısıyla II. Dünya Savaşı’na neden oldu.
2. I. Dünya Savaşı’ndan sonra sınırların çizilme­
sinde milliyetçilik anlayışına dikkat edilmedi.
Bu ne­denle etnik çatışmalar ve sınır sorunları
ortaya çıktı.
3. İtalya Birinci Dünya Savaşı’ndan galip
çıkmasına rağmen amaçlarına ulaşamadı. İtilaf
Devletleri tarafından ikinci sınıf bir devlet gibi
davranılması İtalya’yı saldırgan bir devlet
hâline getirdi. Yönetimi ele geçiren
Mussolini’nin İtalya’yı büyük devlet yapmak
istemesi, II. Dünya Savaşı’nın nedenlerinden
biri oldu.
4. Uzak Doğu’da imparatorluk kurmaya çalışan
Japonya, Avrupa Devletlerini Asya’dan
çıkarmak istedi.
Savaşın Gelişimi
•İtalya, Almanya ve Japonya aralarında anlaşarak “Üçlü
Mihver” grubunu kurmuşlardır.
•Almanya’da iktidara gelen nazi yönetimi, üstün Alman ırkı,
düşüncesini savunmuş, Versay Barış Antlaşmasını
tanımadığını ilan etmiş ve işgallere başlamıştır.
•Avusturya ve Çekoslovakya Alman işgaline uğramıştır.
•Mihver Grubuna karşı, İngiltere ve Fransa “Müttefik
Devletler” grubunu kurmuşlardır. Bu gruba daha sonra
Rusya ve ABD’de katılmıştır.
•Almanya, Rusya ile tarafsızlık anlaşması imzalamış ve 1939
yılında Polonya’ya savaş açmıştır. İngiltere ve Fransa,
Polonya’ya güvence vermişler, Polonya da Almanya’ya
savaş ilan etmiş, böylece II. Dünya Savaşı başlamıştır.
•Savaşın başlamasıyla Almanya işgal ettiği Polonya
topraklarını Ruslarla paylaşmıştır.
•Daha sonra Almanlar; Danimarka, Norveç, Hollanda
ve Fransa’yı işgal etmiştir.
•İtalya ise Arnavutluk’u işgal etmiş, Yunanistan’a
saldırmış fakat başarılı olamamıştır.
•Bunun üzerine Almanya, Balkanlara
yönelmiş,Macaristan, Yunanistan, Yugoslavya ve
Romanya’yı işgal etmiştir.
•Almanların Balkanları tehdit etmesi üzerine Rusya,
müttefik grubuna geçmiştir.
•Japonların ABD’nin Pearl Harbour üssüne saldırması
üzerine ABD de Müttefik Grubunda savaşa katılmıştır.
Savaşın Sona Ermesi
•Almanya ve İtalya, ABD’nin Akdeniz
çıkarması sonrasında geri çekilmek zorunda
kalmıştır.
•1944′de müttefiklerin Sicilya’ya asker
çıkarmaları ve İtalya’ya geçmeleri üzerine
İtalya teslim olmuştur(Mussolini Hükümeti
düşmüştür.)
•1944 Haziran’ında müttefikler Fransa’nın
kuzey bölgelerine çıkarma yapmışlar ve
Almanya sınırlarına ilerlemişlerdir.
•Ruslar Almanları, Polonya ve
Rusya’dan çıkarmaya başlamıştır.
•Almanya 1945′te ateşkes istemiştir.
•II. Dünya Savaşı Mihver Devletlerinin
yenilgisiyle sona ermiştir.
•Yalnız kalan Japonya, savaşa devam
etmiş, Hiroşima ve Nagazaki
şehirlerine atom bombası atılmasıyla
teslim olmak zorunda kalmıştır.
 II. DÜNYA SAVAŞI‘NIN SONUÇLARI
1- Savaşı demokrasiyi savunan devletler kazanmış ve
Avrupa’da demokrasi rejimi yaygınlaşmıştır.
Demokratik Avrupa devletleriyle birlikte hareket
eden Türkiye’de de demokratik hayata geçilmiştir.
2- Sömürgecilik dönemi sona ermeye başlamış ve
sömürge altındaki Hindistan, Mısır, Pakistan,
Cezayir, Tunus ve Libya bağımsızlıklarını
kazanmışlardır.
3-Milletler Cemiyeti’nin yerine, Birleşmiş Milletler
Teşkilatı kurulmuştur.
4-Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler gelişmiş, Türkiye
Sovyet Rusya’dan uzaklaşarak ABD’ye yakınlaşmıştır.
5-Almanya ve İtalya’nın işgal ettiği Balkan ve Do­ğu
Avrupa ülkeleri, Rusya’nın denetiminde yeniden
kurulmuştur. Rusya, komünist rejimini bu ülkelere
taşımış, ABD ile birlikte dünyanın en büyük iki
devleti haline gelmiştir.
6-.Almanya ikiye bölündü. Doğusunda Rusya,
batısında ABD, Fransa, İngiltere denetim kurdular
(1990′da Almanya Devleti birleşmiştir.).
7- Dünya devletleri iki gruba ayrıldı. Sovyetler Birliği
öncülüğünde Varşova Paktı, ABD öncülüğünde
Nato kuruldu.
8-Dünya barışını korumak amacıyla
Birleşmiş Milletler kuruldu (1948).
9- İngiltere ve ABD’nin desteğiyle
Filistin’de İsrail devleti kuruldu
(1948).
10-Türk – Amerikan ilişkileri gelişti.
11-Devletler arasındaki rekabet
savaştan sonra da devam etti.
 TÜRKİYE’NİN SAVAŞTAKİ TUTUMU
•Türkiye İkinci Dünya Savaşı öncesinde dünya
devletlerine karşı dost bir politika izliyordu. Ancak,
İtalya ve Almanya’nın yayılmacı politikalarına karşı
İngiltere ve Fransa’ya daha yakın durmaya çalışıyordu.
•Türkiye bu savaşta toprak bütünlüğünü kazanmayı ve
tarafsız kalmayı amaç edinmişti.
•Müttefik ve Mihver Grubu devletleri Türkiye’yi kendi
saflarına çekmek için her yolu denediler.
•Türkiye savaşın başından itibaren Müttefik Devletlerle
ile yakın ilişkiler kurmaya özen gösteriyordu. Ancak
müttefiklerin bütün ısrarlarına rağmen savaş girmeme
konusundaki tutumunu da sürdürüyordu.
•4-11 Şubat 1945′te ABD, İngiltere ve Sovyet
Rusya’nın katıldığı Yalta Konferansında, II. Dünya
Savaşı’ndan sonra kurulacak olan Birleşmiş Milletle
Teşkilatı’na katılmak için 1 Mart 1945′e kadar
Almanya ve Japonya’ya savaş açmak şartı getirildi.
Bu gelişme üzerine Türkiye 23 Şubat 1945′te
Japonya ve Almanya’ya savaş ilan etti. Türkiye,
böylece hem II. Dünya Savaşı’ndan sonra dünya
siyasetinde söz sahibi olma imkanı elde etmiş, hem
de Avrupa’nın demokratik devletleriyle
yakınlaşmıştır.
•İkinci Dünya Savaşı’nın Türkiye üzerinde olumsuz
sonuçları da oldu. Ülkemiz insanı, yanı başında
yaşanan bu savaş sebebiyle sıkıntılı günler yaşadı.
Çünkü Türkiye her an savaşa girecekmiş gibi hazırlık
yaptığı için tarım, sanayi ve ekonomi alanlarında
duraklama dönemi yaşadı.
 İkinci Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’de
Alınan Önlemler
•Bütün illerde hava saldırısı tehlikesine karşı
karartma uygulaması başlatılmıştır
•Almanların işgal tehlikesine karşı sivil savunma
önlemleri alınmıştır.
•Tahıl stoklarına el konmuş, ekmek, zeytin,
şeker gibi ürünler karneyle verilmeye
başlanmıştır. Buğday unundan pasta ve benzeri
ürünlerin yapılması yasaklanmıştır.
UYARI: İkinci Dünya Savaşı döneminde büyük şehirlerde
kimin ne kadar ekmek alacağı hükümet tarafından
belirleniyordu. Bu amaçla ekmek karnesi düzenlenmişti.
Herkesin aldığı günlük ekmek miktarı karnesine
işleniyordu. Bu dönemde zeytin ve şeker gibi ürünler de
karneyle veriliyordu. Bu uygulamaya yol açan esas etken
savaş şartlarından dolayı temel gıda ürünlerini tasarruflu bir
şekilde kullanma isteğiydi
. Bu durum savaşın, savaşa girmeyen ülkeleri de ekonomik
ve sosyal yönden olumsuz etkilediğini göstermektedir.
•İstanbul’da özel otomobillerin trafiğe çıkması yasaklanmış,
daha sonra bu yasak ticari araçları da kapsayacak şekilde
genişletilmiştir.
•Savaş şartlarının getirdiği ekonomik sıkıntıları aşmak için
yeni vergiler konmuştur.
•Tifo ve kolera gibi salgın hastalıkları önlemek amacıyla
çalışmalar yapılmıştır.
•Askeri harcamalar artırılmıştır.
•Karadeniz’deki Türk gemi seferleri durdurulmuştur.
•Radyo yayınlarında kesinti yapılmıştır.
•Belli bölgelerde gece 23.00′dan sonra sokağa çıkma
yasağı getirilmiştir.
UYARI:İkinci Dünya Savaşı sırasında alınan bu
önlemlerle seyahat etme, haber alma ve ekonomi
alanındaki hak ve özgürlükler sınırlandırılmıştır. Bu
sınırlandırmanın amacı kamu güvenliği ve sağlığını
korumaktır. Çünkü yaşama hakkının korunması
diğer hak ve özgürlüklerden daha önemlidir.