Dikkat Artırma Teknikleri

Dİkkat Artırma
Teknİklerİ Kursu
Hayat ‘Dikkat’ ettiklerimizden ibarettir.
Görkem GÜLER
Psikolojik Danışman
EĞİTİM İÇERİĞİ
A. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
Nedir?
B. Ön Tanılamada Kullanılabilecek Ölçme
Araçları
C. Çocuklara Yönelik Pratik Oyun Teknikleri,
D. Çocuklara Yönelik Yapılabilecek Egzersizler
E. Velilere ve Öğretmenlere Yönelik
Yapılabilecek Bilgilendirmeler
F. Değerlendirme ve sınav
Dikkat Problemlerine Yaklaşım
Öğrenmeyi Etkileyen Etmenler

A.
1- Bireye Bağlı Etkenler
-Yaş
- Zeka
- Genel uyarılmışlık hali ve kaygı
- Psişik yapı
- Motivasyon
2- Çalışma Stratejisine Bağlı Etmenler
- Tekrar
- Geribildirim
- Okuma- Anlatma
- Aralıklı-Toplu Çalışma
3- Çalışma Ortamı
- Işık
- Gürültü
4- Çalışılacak malzemelere bağlı
- Karmaşık
- Aşinalık
- Uygunluk
BİLGİNİN ZİHNİMİZDEKİ İŞLENME SÜRECİ
ÖRÜNTÜ TANIMA KISA SÜRELİ

DUYUSAL
REHEARSAL PROVA
BELLEK
ALICI : B ‘be’
DİKKAT B HARFİ
UZUN SÜRELİ
BELLEK
UYARICI
A:
B: İkinci harf :Baba
C:
DİKKAT EKSİKLİĞİ
HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU
• DEHB ilk kez 1902 de İngiliz çocuk doktoru Dr. George Still
tarafından
•‘’Ahlak kontrolünde bozukluk ile seyreden huzursuz, dürtüsel,
dikkat problemleri olan ; yalan söyleyen, zarar veren, kurallara
uymayan çocuklar’’
•“Açıklanamayan davranış bozukluğu ve dürtüsellik” olarak
adlandırıldı.
• 1980 de DSM III ‘te Dikkat Eksikliği Bozukluğu (ADD); DSM IV’te
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD) adını aldı.
•Attention Deficit Hyperactivity Disorder

•The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (Mental
Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı)
Gelişimsel olarak 3 temel sorunla ortaya
çıkmaktadır.
-Dikkat Sorunları
-Aşırı Hareketlilik (Hiperaktivite)
-Dürtüsellik (Düşündüğünü hemen yapma)

TANI ÖLÇÜTLERİ (DSM-5)
A. 1. Dikkatsizlik semptomlarından en az 6’sı en az 6 ay süreyle sosyal ya da
akademik aktivtelerde uyumsuzluk doğurucu ve gelişim düzeyiyle uyumsuz
bir derecede sürmektedir. (17 yaş ve üzerinde en az 5 belirti gerekmektedir.)
DİKKAT DAĞINIKLIĞI
a) Çoğu zaman dikkatini ayrıtılara veremez ya da okul ödevlerinde ya da diğer
etkinliklerinde dikkatsizce hatalar yaparlar.
b) Çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı oyunlarda dikkati dağılır.
c) Çoğu zaman yönergeleri izleyemez ve okul ödevlerini, ufak tefek işleri
tamamlayamaz. (Karşıt olma ya da anlayamamaya bağlı değildir.)
d) Doğrudan kendisiyle konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür.
e) Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemede zorluk çeker.
f) Çoğu zaman sürekli zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınır, bunlarda yer
almaya isteksizdir.
g) Çoğu zaman gerekli olan şeyleri kaybeder. (Ödev, kalem, kitap ya da araç
gereçler)
h) Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolay dağılır.
i) Günlük etkinliklerde çoğu zaman unutkandır.
2. Hiperaktivite semptomlarından en az 6’sı en az 6 ay süreyle sosyal ve
akademik aktivitelerde uyumsuzluk doğurucu ve gelişim düzeyine aykırı
bir derecede sürmektedir. (17 yaş ve üzerinde en az 5 belirti
gerekmektedir.)
HİPERAKTİVİTE
a) Çoğu zaman elleri ve ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde
kıpırdanıp durur.
b) Çoğu zaman oturması beklenen durumlarda oturduğu yerden kalkar.
c) Çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşturup durur ya da
tırmanır. (Ergen ya da yetişkinlerde öznel huzursuzluk duyguları ile
sınırlı olabilir.)
d) Çoğu zaman sakin bir biçimde boş zaman etkinliklerine katılma ya da
oyun oynama zorluğu vardır.
e) Çoğu zaman hareket halindedir ya da bir motor tarafından
sürülüyormuş gibi davranır.
f) Çoğu zaman çok konuşur.
3. Hiperaktivite semptomlarından en az 6’sı en az 6 ay süreyle sosyal ve
akademik aktivitelerde uyumsuzluk doğurucu ve gelişim düzeyine
aykırı bir derecede sürmektedir. (17 yaş ve üzerinde en az 5 belirti
gerekmektedir.)
DÜRTÜSELLİK
g) Çoğu zaman sorulan soru tamamlanmadan önce cevabı yapıştırır.
h) Çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır.
I) Çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer.
(Başkalarının oyunlarına ya da konuşmalarına burnunu sokar.)
B. Yukarıdakilerin çoğu 12 yaşından önce vardır.

C. Yukarıdakilerin çoğu iki ya da daha fazla ortamda vardır.
D. Toplumsal, mesleki ya da okul işlevselliğinde klinik açıdan belirgin bir
bozulma olduğunun açık kanıtları vardır.
E. Bu semptomlar başka bir bozukluğun gidişi sırasında ortaya çıkmamaktadır
ve mental bozuklukla daha iyi açıklanamaz.
DEHB Klinik Belirteçleri (DSM 5)
Görünüm Belirteci:
• Bileşik Görünüm: Son altı ay içinde, hem A1 (dikkatsizlik), hem de A2
(aşırı hareketlilik/dürtüsellik) tanı ölçütleri karşılanmıştır.
• Dikkatsizliğin Baskın Olduğu Görünüm: Son altı ay içinde, A1
(dikkatsizlik) tanı ölçütü karşılanmış, ancak A2 (aşırı hareketlilik/
dürtüsellik) tanı ölçütü karşılanmamıştır.
• Aşırı hareketliliğin / Dürtüselliğin Baskın Olduğu Görünüm: Son altı
ay içinde, A2 (aşırı hareketlilik/dürtüsellik) tanı ölçütü karşılanmış,
ancak A1 (dikkatsizlik) tanı ölçütü karşılanmamıştır.
Şu Andaki Ciddiyet Belirteci:
• Hafif
• Orta
• Ağır
Dikkat Eksikliğinin Ön Planda Olduğu Tipteki Çocuklarda Gözlemlenen
Önemli Belirtiler:
• Okuldan eve döndüğünde ödevine ait detayları unutur, bu da evde

tartışmaya yol açabilir.
• Genellikle sevdiği bir oyuncakla beklenenden daha uzun süre
oynar.
• Ödevini yapmadığı için veya yaptığında da basit hatalarından
dolayı sık sık azar işitirler.
• Sesler ve ilgisiz şeyler kolayca dikkatini dağıtır.
• Genellikle bir aktiviteyi bitirmeden diğerine atlar.
Dikkat Eksikliğinin Ön Planda Olduğu Tipteki Çocuklarda
Gözlemlenen Önemli Belirtiler:
• “Söylediklerim bir kulağından girip bir kulağından çıkıyor.”

• “Sanki aklı hep başka yerde.”
• “Çok sık eşya kaybediyor.”
• “Ödev başından çok yavaş. 10 dakikalık işi bir saatte yapıyor.”
• “Başladığı işi bitiremiyor.”
• “Bilgisayar başındaysa saatlerce kalabiliyor.”
Hiperaktivite/Dürtüselliğin Ön Planda Olduğu Tipteki Çocuklarda
Gözlemlenen Önemli Belirtiler:
• Belirli bir süre boyunca (yemekte, derslerde, konuşma

sırasında) sakin durmakta büyük güçlük çeker.
• Dersteyken sık sık ayağa kalkar, ellerini veya ayaklarını
sabırsızca oynatır.
• Başkalarının eşyalarını alabilir.
• Uygun olmayan anlarda konuşabilir veya başka bir çocuğa
vurabilir, çünkü düşünmeden hareket eder.
Hiperaktivite/Dürtüselliğin Ön Planda Olduğu Tipteki
Çocuklarda Gözlemlenen Önemli Belirtiler:
• Acıya dayanıklılık
• El yazısında bozukluk
• Akademik başarısızlık
• Aşırı konuşkanlık ve gürültücülük
• Çabuk heyecanlanma ve duyguları kontrolde zayıflık
• “Sırada oturmanın elli çeşidini gösterebilir.”

• “Ya konuşur ya da çeşitli sesler çıkarır.”
• “Daha karnımdayken kıpır kıpırdır.”
• “Sürekli hareket halinde.”
• “Sınıfta nereye baksam onu görüyorum.”
• “Kaç yaşına geldi hala söz kesmemeyi öğrenemedi.”

• “Sabırsızdır ve istekleri hemen olsun ister.”
• “Asla sırasını bekleyemez.”
• “Daha soruyu tamamlamadan cevap vermeye başlar.”
• “Arkadaşlarına verdiği tepkilerde ölçüyü tutturamıyor.”
• “okuldan/Arkadaşlarından çok fazla şikayet geliyor.”
DEHB Basit Bir Sorun Değildir!
*Davranışsal *Bilişsel
Hiperaktivite Dikkat Sorunları
Dürtüsellik Bellek
*Sosyal *Duygusal
İlişkilerde sorunlar Ani iniş çıkışlar
Dışlanma Depresyon
Yalnızlık
DİKKAT NEDİR ?
(Attention)
Düşünce, algılama ve kavrama gibi zihinsel yetileri, başka uyaranları
dışlayarak yalnızca belirli uyaranlar üzerinde yoğunlaştırma gücüne
dikkat denilmektedir.
1. Uyanık kalma, aktif olma,

2. Belirli bir işe başlayabilme,
3. Belirli bir işi sürdürme konusunda
kendini kontrol edebilme,
4. Öncelik belirleme,
5. Önemli olanı seçebilme,
6. Sıraya koyma,
7. Planlama, düzenleme yapabilme,
8. Zamanı ayarlama
* Dikkat eksikliği dikkat süresinin ve yoğunluğunun

bireyin yaşına göre olması gerekenden az
olmasıdır.
* Dikkat eksikliğinde sorun dikkat edememek değil,

dikkatin belirli bir noktaya odaklanamamasıdır.
* Temel sorun harekete geçmeden önce durup

düşünme yetisindeki yetersizlik veya davranışları
kontrol edememektir.
• Epidemiyolojik çalışmalarda en yaygın alt tipin dikkatsizliğin ön

planda olduğu tip olduğu belirlenmiştir.
• Cinsiyet dağılımında ise dikkatsizliğin ön planda olduğu tipte

kız erkek oranının yakın olduğu; ama genel olarak DEHB’nin
erkeklerde 3-4 kat daha sık görüldüğü belirlenmiştir. 2/1 , 4/1
• Toplumun %3-5’ini etkiler.
• DEHB yaşam boyu devam eder.

3 farklı gelişim
%10-15 Ergenlikte önemli düzelme
%60-70 Belirtiler devam eder
%5-10 Daha ciddi problemler
Çocuklarda, dikkat eksikliği üzerine yapılan
çalışmalarda
Almanya da görülme oranı % 3,8
ABD'nde % 8
Birleşik Arap Emirliklerinde %14,9
Suudi Arabistan ‘da %30
ülkemizde ise %25 ‘in üzeride bulunmuştur.
Büyüdükçe Ne Olur?
Meslek/iş sorunları
• Ani kararlar alma Trafik kazaları
• Duygulanımda ani değişiklikler
• İşe başlamada güçlük, erteleme, Yaralanmalar
sürüncemede bırakma
• Aynı anda birden fazla işle uğraşma Sigara vb madde kullanımı
• Risk alma Yasal sorunlar

• Dağınıklık
• Unutkanlık Sosyal ilişkiler
• Kendine değer vermeme... Akademik güçlükler
DEHB’de eş tanı:
• Karşıt gelme bozukluğu %40
• Kaygı bozuklukları %34
• Davranım bozuklukları (başkalarının haklarına saldırı,
toplumsal değerleri ve kuralları hiçe sayma)%14
• Tik bozukluğu %11
• Duygulanım bozuklukları %4
• Koordinasyon güçlükleri, sakarlıklar, ince motor beceri
gerektiren alanlarda güçlükler, Özgül Öğrenme Güçlüğü
%20-30
NEDENLERİ:
Çevresel Genetik Biyolojik
Hamilelikte sigara,alkol İkiz ve aile çalışmaları Beyinde dikkat ve davranış
kullanımı (Doğum Öncesi) Birden çok gen üzerinde kontrolü sağlayan sistem
durur
Prematürite ve düşük doğum Tahmini kalıtsallık oranı %80 Beyinde bazı yapısal
ağırlığı farklılıklar (Frontal Bölge,
basal ganglion)
Hazır yiyecekler, katkı Dopamin ve bazı enzimlerin
maddeleri düzensizliği
Kurşun, civa gibi çevresel Beyindeki nöronları bağlayan
toksinler sinapslar
Aile tutumu, Uyarı
yoğunluğu
DİKKAT DAĞILMASININ TEMEL
NEDENLERİ
1-Yorgunluk.
2-Çevresel koşullar
( uyarıcıların çokluğu )
3-Fiziksel ortamdaki olumsuzluklar.
4-Duygusal problemler.
5-Kişiler arası olumsuz ilişkiler.
6-Heyecan ve kaygı.
7-Yanlış beslenme alışkanlıkları
En Çok Sorulan Sorular:
»Hiperaktif çocuğun IQ su yüksek midir ?
»Özel eğitim alması gerekli mi ?
»Beyinlerinde şeker az mı ? Bu yüzden mi çok şeker yiyorlar ?
»Beceriksizlik DEHB ile birlikte midir ?
»Sürekli unutkanlıkları normal mi ?
»Çok şımartmışsın diyorlar doğru mu ?
»Kardeşini aşırı kıskanıyor DEHB ile ilgili mi ?
»İleride başarılı bir insan olabilir mi ?
»DEHB kaç yaşına dek sürer ?
»Kullandığı ilaç bağımlılık yapar mı ?
DEHB İLE İLGİLİ YANLIŞLAR VE DOĞRULAR
Yanlış: DEHB olanlar aşırı hareketli olur.

Doğru: Dikkat eksikliği baskın tipte olanlar çok yavaş bile olabilirler.
Yanlış: DEHB olan çocuklar ya çok zekidir ya da zeki olan çocuklar çok hareketli olur.
Doğru: DEHB ve hareketlilik zeka ile ilişkili değildir. DEHB’li çocuk her zeka
düzeyinde olabilir.
DEHB İLE İLGİLİ YANLIŞLAR VE DOĞRULAR
Yanlış: Çocukların DEHB olması anne ve babanın

davranışlarından kaynaklanır.
Doğru: Anne-baba tutumları sorunların kontrol edilmesine ya
da artmasına neden olabilir; ama sorunu meydana getirmez.
Sorun nörogelişimseldir. Ayrıca genetik yatkınlık en büyük
nedendir.
Yanlış: DEHB tedavisi dikkat arttırıcı çalışmalarla ve sporla

yapılır.
Doğru: DEHB tedavisi bütüncül bir yaklaşıma sahip
olmalıdır. Doktor tarafından uygun görülen ve takip edilen
ilacın yanı sıra ailenin ve çocuğun hastalık konusunda
eğitimi, destekleyici terapiler, aktiviteler ve yöntemler
birlikte kullanılmalıdır.
DİKKAT ve KONSANTRASYON
Konsantrasyon ile dikkat arasındaki fark nedir?

Bir çocuk bahçesine konsantre olup yoğunlaştığınızı düşünün.
-Eğer ebeveyn gözüyle bakarsanız, tehlikelere yoğunlaşırsınız.
-Bir çocuk gözüyle bakarsanız eğlenceye dikkat edersiniz.
-Eğer bir çevreci gözüyle bakarsanız, çevredeki pislik veya
temizlik dikkatinizi çeker.
- Bir mühendis gözüyle bakarsanız oyuncakların yapılışı dikkatinizi
çeker.
Bütün enerjimizi bir noktaya yönlendirip zihnimizi o noktaya

odaklayıp yoğunlaşmaya konsantrasyon denilir.
Öğrendiklerimizi niçin
belleğimizde tutamıyoruz ?
Ortalama bir insan görmeden bakmakta,
duymadan dinlemekte,
Hissetmeden dokunmakta,
tat almadan yemekte,
fiziki bilince ulaşmadan hareket etmekte,
koku alma bilincine ulaşmadan nefes almakta
ve düşünmeden konuşmaktadır.
Böyle bir ''duygusal körlükte'' belleğin evrenle ilişkisi
kesilir.
Leonardo da Vinci
Dikkat Türleri
Seçici Dikkat
Onlarca uyaranın olduğu bir ortamda kişilerin diğer uyaranları görmezden ve
duymazdan gelecek şekilde beynini organize etmesi ve dikkatini bir uyaran
üzerinde toplamasıdır.
Yapılan bir işe yoğunlaşma gerektiren durumlarda, frontal bölge devreye girer ve
dış uyaranlara karşı şarteli kapatır.
Odaklanmış Dikkat
Dikkatimizi bir uyarıcıya odaklama kabiliyetimizle alakalıdır. Bir golf
oyuncusunun topa vuruş anında topa ve vuruşa yoğunlaşması durumu.
Değişen Dikkat
Dikkat odağını iki ya da daha fazla uyaran arasında değiştirebilme
kabiliyeti.
Bölünmüş Dikkat
Eş zamanlı iki girdi arasında dikkatin bölünme halidir.
Aynı anda farklı uyaran ya da eylemlerle ilgilenebilme kabiliyeti.
Sürekli Dikkat
Odaklanmış dikkatin sürdürülebilmesi halidir. Başarının en önemli anahtarlarından
biri de odaklanmış dikkati sürdürebilmektir.
Araba sürerken dikkatin neredeyse tüm alt süreçlerini sürekli olarak kullanırız.
Uyanık olmalıyız (uyarılma),
Dikkatimizi yoldaki uyarıcılara odaklayabilmeliyiz (Odaklanmış Dikkat),
Dikkatimizi uzun süre verebilmeliyiz (Sürdürülen Dikkat),
Alakasız uyarıcıların dikkatimizi dağıtmasına izin verememeliyiz (Seçici Dikkat),
Odağımızı bir şeritten diğerine, dikiz aynasına ve sonra tekrar kendi şeridimize
değiştirebilmeliyiz (değişen dikkat),
ve pedallere basmak, direksiyonu çevirmek, vites değiştirmek gibi araba

sürmek için gerekli tüm eylemleri yapabilmeliyiz (bölünmüş dikkat).
DİKKAT EKSİKLİĞİNDE DİKKAT DAĞINIKLIĞINDA
Uzun süreli unutkanlık gözlemlenebilir Kısa süreli hafıza bozukluğu gözlemlenebilir
Meşgul olunan işte ve o işle bağlantılı olmayan diğer Anlık yapılan işte hata gözlemlenebilir ancak genel
günlük faaliyetlerde sık sık sakarlık gözlemlenebilir sakarlık durumu dikkat eksikliği kadar fazla
gözlemlenmez
Hiperaktivite ile birlikte görülme oranı yüksektir İçine kapanık, az hareketli kişilerde de sıklıkla görülebilir
Çok küçük yaştan itibaren gözlemlenir, tedavi süreci daha Anlık duygulara göre açığa çıkabilir. Uykusuzluk, stres gibi
uzundur ve ciddi anlamda hayatı etkiler. Anlık değil, faktörlerle birlikte görülme olasılığı yüksektir. Zinde
sürekli kişiyi takip eden bir bozukluktur başlanan bir günde hiçbir olumsuz etkisi
gözlemlenmeyebilir.
Ön (frontal) lob: Bilinçli düşünme
Yan (parietal) lob: Duyguları işleme
Arka baş (oksipital) lob: Görme
Şakak (temporal) lobu: Ses ve kokuyu algılama, yüzler ve mekânlar gibi karmaşık
uyaranları işleme
Beyincik (serebellum) lobu: Duyu organlarından gelen bilgiyi hareketle
ilişkilendirme
TEDAVİ:
1. İLAÇ TEDAVİSİ
2. AİLE İLE ÇALIŞMA( Ebeveyn Eğitimi)
3. BİREYSEL TERAPİ (Davranışsal düzenlemeler, Oyun
teknikleri ve oyun terapisi, Bilişsel davranışçı terapi)
4. EĞİTİM SÜRECİNE AİT UYGULAMALAR
1. İLAÇ TEDAVİSİ:
Beyinde bulunan ve davranışı etkileyen bazı kimyasal
maddelerin (dopamin ve noradrenalin) beyindeki
miktarlarını düzenler
Dikkat ve davranışların kontrolü ile ilgili

olan bölgeleri aktive eder. Dikkati dağıtan
uyaranların süzgeçten geçirilmesini sağlar.
Dikkatin dağılmasını önler,

Davranışların daha kontrollü olmasını sağlar
En Sık Kullanılan İlaçlar;
 MSS uyarıcılar
 Metilfenidat (Ritalin - Concerta - Medikinet Retart )
 Diğer ilaçlar
 Antipsikotik ( Risperidan)
 Antidepresan ( İmipramin, Desipramin )
 Dekstroamfetamin (Dexedrine )
 Antiepileptikler.
METİLFENİDAT HANGİ DURUMLARDA KULLANILIR?
Sadece doktorunuz tarafından, genellikle aşağıdaki durumlarda reçete edilmektedir.
• Konsantrasyon eksikliği
• Odaklanma sorunları
• Dikkat eksikliği
• Aşırı hareketlilik (hiperaktivite)
• Dürtüsellik, dürtü kontrol bozukluğu
• Günlük gerekli uykunun alınmış olmasına rağmen uykusuz hissetme (narkolepsi)
• İleri derecede kronik yorgunluk sendromu
METİLFENİDAT ZARARLARI VE YAN ETKİLERİ
Her ilaçta olabileceği gibi metilfenidat içeren ilaçların da bir takım yan etkileri
vardır. Önemli bir ayrıntı ise, genellikle DEHB’li çocuklara reçete edildiği için yan
etkileri, anne babaları haklı olarak endişelendirmesidir. Ritalin, Concerta gibi
metilfenidat içeren ilaçların en yaygın bilinen yan etkileri şu şekildedir:
• İştahsızlık
• Bağımlılık (sınırlı)
• Aşırı sinirlenme
• Deri problemleri (soyulma, kızarıklık)
• Fiziksel nöbetler
• Baş ağrısı
• Uykusuzluk
• Kas problemleri (kasılma, kramp)
• Çeşitli tiklerin oluşması
• Kalp ritim bozukluğu
• Hayal görme
• Büyümeye olumsuz etki
2. AİLE İLE ÇALIŞMA (Ebeveyn Eğitimi):
• Sınır Koyma
- Mümkün olduğunca az kural konulmalı
(Çocuğunuzun hayatında hangi kurallar var ?)
- Kural koyarken, çocuğun da görüşü alınmalı
(Kuralları kimlerle birlikte oluşturdunuz ?)
- Kuralların nedeni açıklanmalı
(Kurallarınızı neye göre belirlediniz ?)
- Kuralları uygulamada tutarlı davranılmalı
(Kurallarınızı uygulamada yaşadığınız güçlükler var mı ?)
- Kurallar tabulaştırılmamalı
(Uzun süreli devam eden kurallarınız var mı ? Açıklayınız.)
- Çocuk kurallara uyduğunda sürekli ödüllendirilmemeli
(Kuralları oluşturmada ve devam ettirilmesinde kullandığınız
ödüllendirmeler nelerdir ? )
ETKİLİ OLMAYAN İLETİŞİM BİÇİMLERİ
Boş Tehditler
Ardından gerekli izlemeyi yapmadan sadece istemek
Anlamsız sorular sormak
Yalvarmak
Başka bir ortamdan bağırmak
Sözel küçümseme ve aşağılamalar
Rüşvet vermek, koşul/şart koşarak konuşma

BİZİMLE TARTIŞMAYA BAŞLARSA?
“Bozuk plak tekniği”

- Anne: Oğlum saat 11 oldu, yatma zamanın geldi.
- Oğul: Tamam anne 10 dakika sonra dizi bitiyor.
- Oğul: Biliyorum anne ama izin ver bitsin. Bütün arkadaşlarım bu diziyi seyrediyor,
sonra ben ne konuştuklarını anlamıyorum.
- Oğul: Ama anne bütün arkadaşlarımın anneleri izin veriyor. Sen beni hiç
düşünmüyorsun.
- Oğul: Anne çok kötüsün, beni hiç sevmiyorsun.
Kontrolü elinizde tutmanıza ve tartışmamanıza yardımcı tekniktir.

• Çocuğun sınırlılıklarını kabul etmeliler. Aşırı haretklilik tasarlanarak yapılmaz,
ortadan kaldırılmaya değil kontrol edilmeye çalışılmalıdır.
• Yoğun enerjinin rahatlatılmasını sağlayacak etkinlikler yaralı olacaktır. (Yüzme,
atletizm,yürüyüş...)
• Yaşanan ortam düzenli olmalı, ev rutinleri olmalı, yeme-yatma-çalışma saatleri
yapılandırılmalı.
• Ödünsüz ve tutarlı disiplin sürdürmeli, kurallar açık-net-uygulanabilir ve
denetlenebilir olmalı.
• Olumlu yetişkin modeli
• Uyku saatlerine ve beslenmesine dikkat etmek
3. BİREYSEL ÇALIŞMA:
• Bilişsel Davranışçı Terapi Yöntemleri

• Oyun Terapisi ve evde ve/ya okulda uygulanabilecek
pratik oyun teknikleri
• El-Göz Koordinasyonu, Göz, Nefes ve Kas Egzersizleri
Çalışmaları
4. EĞİTİM SÜRECİNE AİT UYGULAMALAR:
• Sınıfta ön sırada oturtmak (Mümkünse öğretmen masanının hemen karşısı)
• Gerektiğinde ek ödevler veya görevler vermek
• Etiketlemelere karşı çabalamak, gerektiğinde diğer çocuklarla konuşmak,
onun da olumlu yönlerini arkadaşları arasında ön plana çıkarmak, ilgisi olan
konularda sorular sorulması (Özgüvenin artması olumlu davranışları
arttıracaktır)
• Sınıfta verilen yönergeler ve ödevler net bir şekilde açıklanmalı, sınıf
rutinleri yazılı olarak sınıfta bulunmalı
• Okulda oluşan ön yargılar engellenmeye çaışılmalıdır
• Düzenli olarak defterleri vs. kontrol edilmeli.
• Öğrencinin etkinliğini sürdürmesi için sinyal veriniz (Omzuna dokunmak,
göz kırpmak...)
• Yavaş öğrencilerde görevlerini tamamlaması için ek süre veriniz.
• Uyumunu kolaylaştırmak için değişikliklerle ilgili bilgiyi öğrenciye önceden
bildirin.
• Olumlu öğretmen-öğrenci ilişkisi kurulmalı
• Öğretmen çocuğu değil yaptığı hatayı tenkit etmeli
• Çocuk değil hatalı davranış eleştirilmeli, çocuğa davranışının sonucu yaşatılmalı
• Çocuğa empati yapması için fırsat verilmeli
• Eleştirinin yanında mutlaka pratik bir çözüm üretilmeli
• Özür dilemesi ya da hatasını telafi etmesi için şans verilmeli
• Sözel uyarı yanında defterine yazı ile de mesajlar yazın böylelikle uyarı
hatırlamasını sağlayın
DEHB PRATİK OYUN TEKNİKLERİ
1. DİKKAT GELİŞTİREN OYUNLAR
2. RAHATLATICI OYUNLAR
3. KUTU OYUNLARI (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite ve

Öğrenme Güçlüğü Derneği)
DİKKAT GELİŞTİREN OYUNLAR
1. Ne Eksik Oyunu?: Gözleri bağlıyken masada eksileni bulması istenir.
2. Kızılderili Avcı Oyunu: Kızılderili avcı olup etrafa dikkat kesilinir.
3. Harfi Bul Oyunu: Süre tutulur ve çocuk yazıdaki “a” ları işaretler.
4. Öğretmencilik Oyunu: Çocuk öğretmen rolüne girer.
5. Voleybol Oyunu: Çocuk nesne adına göre topu ya tutar ya atar.
6. Eğitimli Sinek Oyunu: Çocuk sineğin doğru yöne gitmesini sağlar.
7. Bipleme Oyunu: Çocuk sayı sayar ve 5in katlarında “bip” der.
8. Çizgiyi Bul Oyunu: Çocuğun yaptığı resimdeki çizgiyi bulması istenir.

DİKKAT GELİŞTİREN OYUNLAR
• Gözler kapalıyken sözel yönergelerle engelleri aşma oyunu (El-Göz koordinasyonu,

Beden Algısı)
• Gözler kapalıyken masa üzerinde önceden gösterilmiş nesneler arasından eksilenleri
bulma oyunu ya da yeni ekleneni bulma oyunu (Kısa S.G.B)
• Gözler kapalıyken dokunduğu/tattığı nesneleri tanıma oyunu (Dokunsal Algı, U.S.B)
• Baskın olarak kullandığı elin tersi elini kullansın. (Hafıza/dikkat)
• Sağ-sol beyin çalışmaları (algısal resimler ile) böylece bütünü görmesi sağlanarak
görsel dikkat gelişir.
• Günde 1 dakika kollar 90 derece açık, eller, ayaklar ve gözler kapalı şekilde durmak.
•Kamuflaj Resimler. G.D
•Resim çizdirme 10sn. 5sn. kapat 15sn. G.D.
•Adres öğrenebilme G.D
• İz sürme becerisini geliştime oyunu oynamak. (sayı-harf) G.D. Seçici D.
• Yapboz veya kelime türetmece oyunu oynamak. (Zihinsel İşlemleme, Algıyı Organize
etme, Uzun Süreli Bellek)
• “Sözcük Avı” bulmacası (Seçici Dikkat)
•Yana yatık 8 harfini sağ ve sol ellerle çizmek (Önce büyük, gittikçe küçültmek)
• Eşleştirme kartları oyunu G.D
• İki resim arasındaki farkı bulma oyunu G.D
• Yüzük saklama oyunu(Odaklanmış, Sürdürülebilir Dikkat)
• “Sırasıyla say” oyunu nesne göster sıra ile sonra yavaş yavaş artır. G.D
•Örüntü tamamlama oyunu (Mantıksal kavrama, akıl yürütme, hafızada tutma)
•Kelime merdiveni (tonaj - jEton - LEnto – EntEL - BELEn – BELDE)
•Ayrıntı görme oyunu (G.D.) Sınıfta görülen nesneleri bulmasını istenir.
•Kelime merdiveni türe göre İ.D
•Son harften kelime bulma türe göre İ.D
•Hikaye, fıkra, masal ile ilgili soru İ.D
RAHATLATICI OYUNLAR
1. Müzik Eşliğinde Hayal Kurma
2. Ormanda Oyunu
3. Asker ve Bez Bebek Oyunu

KUTU OYUNLARI (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite ve Öğrenme
Güçlüğü Derneği)
1. Tam Zamanında
2. Macera Ormanı
3. Duygu Ormanı
4. Amiral Battı
5. Korsanlara Dikkat
6. Ayben İle Terapötik Etkinlikler Bekle Sabret Kazan
...
DEHB OLAN ÇOCUKLAR İÇİN GELİŞTİRİLMİŞ
PSİKOEGZERSİZ OYUN PROGRAMI
DEHB’li çocukların özelliklerine yönelik oyunlar;
- Dikkat geliştiren, dürtü kontrol mekanizmasını güçlendiren oyunlar
- Fiziksel ve duygusal gerginliği azaltmaya yönelik oyunlar
Nöropsikolojik Psikoegzersiz Oyun Programı (Halmatov,2016):

1- Germe Egzersizleri: 4-5 dk
2- Nefes Egzersizleri: 3-4 dk
3- Göz Hareketleri Egzersizleri: 3-4 dk
4- Küçük Kas (Motor) gruplarını geliştirmeye yönelik egzersizler: 10dk
5- Probleme Yönelik Egzersizler/Fonksiyonel: 25 dk
6- Rahatlama Egzersizleri: 4-5 dk
I
1. Germe Egzersizi Oyunu

- Tüm beden Bedenin yukarısı ve aşağısı Bedenin solu ve
sağı kasılır ve gevşetilir.
- Son olarak çapraz egzersiz yapılır (Sağ kol ve sol ayakX Sol kol ve
sağ ayak)
2. Nefes Egzersizi
- Normal nefes Nefes ver/Karın gevşet Nefes al karın şişir ve
nefes tut Hızlıca nefes ver(Karnı içe çek)
I
3. Göz Hareketleri Egzersizi:

- Kafa düz ve sabit - Gözler düz ve ileri bakmalı
- Sağa Sola Aşağıya Yukarıya Çapraz Düz
-Bu örüntü 3 aşamada (en uzak- daha yakın- en yakın) ve her seferinde 7
sn. Olmak üzere tekrarlanır.
4. Küçük Kas Gruplarını Geliştirmeye Yönelik Egzersizler:

a) Yüzük/Daire Egzersizi: Eller omuz hizasında - Önce sağ, sonra sol
ve en son her iki el birlikte
b) “Yumruk-Duvar-Avuç” Egzersizi: 10 kere hızlı bir şekilde önce
sağ- sonra sol en son her iki el de bu hareketleri yapar.
I
5. Fonksiyonel Egzersizler:
a) Sessizliği Dinle: Uzaktan yakına doğru sesleri duymaya çalışır.
b) “Kamp Ateşi” Oyunu: Sembolik ateş etrafında uzmanın yönergelerine
uyarlar. ÖR: “Çok sıcak” (Çocuklar geri çekilir) veya “Çok Soğuk”
(Çocuklar ateşe yaklaşır) “Ateşten atlayın”, “Kıvılcımlar uçuşuyor”
(Çocuklar alkışlar) “Ateş arkadaşlığı” (Çocuklar elele tutuşur ve döner)
c) “Mama Papa Cup” Oyunu: Uzmanın avcunda parmağını bekleten
çocuk “cup” denilince çeker, yakalayıcı tutmaya çalışır.
6. Rahatlama Egzersizi/Huzur Duruşu: Çalan müzikte kendilerine bir

enstrüman seçen çocuklar sanki onu çalıyormuş gibi ellerini hareket
ettirir.
II
1. Germe Egzersizi Oyunu/Zürafa:

- “Sizler bir zürafasınız. Boynunuzu uzatın... Göğsünüzü uzatın...
Kollarınızı yukarı uzatın... Ayaklarınızı uzatın...”
2. Nefes Egzersizi:
- Nefes alırlar, beklerler, yavaş yavaş bırakırken “a,o,u,ü” seslerini çıkarırlar.
3. Göz Hareketleri Egzersizi: (DERS I )
a) Yüzük/Daire Egzersizi: (DERS I)
b) “Yumruk-Duvar-Avuç” Egzersizi: (DERS I)
c) ‘‘Lezginka’’ Egzersizi
- Sağ el yumruk, havaya baksın, baş parmak açık. Sol el düz kapalı yere
baksın sağ el ile birleştir. 7-8 kez değiştir.
II
a) “Babam Çin’den Geldi” Oyunu:
- Babam Çin’den geldi.
- Ne getirdi? (Herkes o nesnenin taklidini yaparken sırayla devam edilir.)
- Bisiklet, yelpaze, düdük, telefon …
b) “İyilik Bardağı” Oyunu: Müzik eşliğinde gözler kapalıyken iyilik
bardağı hayal edilir ve ne kadar dağıtsa da hiç bitmez.
(Duygusal gelişimi desteklemek)
6. Rahatlama Egzersizi/Yumruk Yap: -müzik-

“Ellerini yumruk yapın ve sıkın, daha fazla sıkın... Şimdi yavaşça açın ve
rahatlayın, derin nefes al ve yavaşça ver.”
III
1. Germe Egzersizi Oyunu/Kendini Dinle:

- Gözler kapalı nefes alınıp verilir, çocuk sırayla bedeninin farklı bölgelerini
kasar ve gevşetir. O bölgeye odaklanması istenir.
2. Nefes Egzersizi:
-Sadece burundan nefes alınırken, sağ işaret parmağı ile sırayla sağ ve sol
burun delikleri kapatılır.
3. Göz Hareketleri Egzersizleri: (DERS I)

A)”Yüzük/Daire” Egzersizi: DERS I
b)”Yumruk-Duvar-Avuç”: DERS I
c)’’Lezginka’’ Egzersizi (DERS II)
III
d) “Kulak –Burun” Egzersizi: Sağ el ile burun, sol el ile sağ kulak turulur,
ardından sol el ile burun sağ el ile sol kulak tutulur, hızlandırılır ya da
aralara alkış konur.
a) Kaplumbağa Yarışı Oyunu: Çocuklar emekleme pozisyonunda yarışa
başlar ve en sonda kalan kazanır. (Durmak yoktur, ilerlemek zorunludur)
b) “Yaptığımı Yap” Oyunu: Uzman farklı beden örüntüleri sergiler ve
çocuklar da onun aynısını yapar.
c) “Bekle” Oyunu: Uzman soru sorar ama “cevap ver” dedikten sonra
çocuklar söylemelidir.
6. Rahatlama Oyunu/Geyik Boynuzu:
-”Her biriniz geyiksiniz ve boynuzlarınızı(kollarınızı) ne kadar uzatırsanız o
kadar güçlüsünüzdür.” Sonra kollar indirilir ve gevşeme hissedilir.
IV
1. Germe Egzersizi: (DERS I)

2. Nefes Egzersizi: Derin nefes alınırken eller dua eder gibi göğüs
hizasına getirilir ve tutulurken avuç içine odaklanılır, ardından nefes
verilirken eller dizlere indirilir.
3. Göz Hareketleri Egzersizi: Gözler hayali bir şekli takip edecek şekilde
hareket ettirilir. Ör: Üçgen, Sayı, Harf...
Küçük Kas Gruplarını Geliştirmeye Yönelik Egzersizler:
a)”Yumruk-Duvar-Avuç”: DERS I
b) “Kulak –Burun” Egzersizi: DERS III
c) ‘‘Lezginka’’ Egzersizi (DERS II)
IV
c) “Yılancıklar” Egzersizi: El parmakları birer yılancıktır ve iki elin
parmaklarıyla dairesel hareketler (aşağı-yukarı-sağa-sola) yaparlar. Sonra
eller karşılıklı şekilde parmaklar aynı hareketi yapar.
a)”Ritim” Oyunu: Uzmanın önce sağ, sonra sol ve sonra iki elle de çaldığı
ritmi çocuklar tekrar eder. Aynısı ayaklar ve alkışla da yapılır. Sonra
gözler kapalı
b)Maske İletişim Egzersizi: Çocuklar sırayla birbirinin yüzünü taklit eder.
c) “Ayaklar ve Kollar” Oyunu: Önce ayaklar ve kollarla aynı anda aynı
hareket yapılır, sonrasında çaprazlaştırılır.
d) ‘‘Öfke Kulesi’’
6. Rahatlama Egzersizi/Güneşlenmek: Çocuklar ayaklarını yere
değdirmeden ileri uzatır ve kasıldığını hissederler. Sonra yere koyarlar
derin nefes alırlar ve rahatladığını hisseder.
V

2. Nefes Egzersizi: (DERS IV)
3. Göz Hareketleri Egzersizi: (DERS IV)
4. Küçük Kas Gruplarını Geliştirmeye Yönelik Egzersizler: 10 dk
b)”Lezginka” Egzersizi: DERS II
c) “Kulak –Burun” Egzersizi: DERS III
d) “Yılancıklar” Egzersizi: (DERS IV)
a) Boşluğa Bağırma Oyunu: Bağdaş kurarak oturan çocuk ellerinden güç
alarak alınlarını yere doğru değdirmeye çalışır ve bağırır. (3 kez)
V
b) “Ejderha”Oyunu: Çocuklar bellerinden tutarak duruken en baştaki

ejderhanın başı en sondaki kuyruğunu yakalamaya çalışır.
c) “Ayaklar ve Kollar” Oyunu: Durdukları yerde zıplayan çocuklar
ayaklarını ve kollarını zıt hareket ettirir. ÖR: Ayaklar birleşince eller açılır.
6) Rahatlama Oyunu/Halter Kaldırma: Ayaklar omuz genişliğinde açılır

ve hayali halteri almak için çocuklar eğilir ve kaldırıken beklerler. Sonra
hızlıca halteri yere bırakırlar ve nefes alırlar.
VI
1. Germe Egzersizi/Kartal Uçuşu:

- Çocuklar yerde otururken kollarını kartallar gibi açar ve kanat
çırpmadan süzülüyormuş gibi durur.
2. Nefes Egzersizi:
- Eller ile kulaklar kapatılarak nefes alınır, karın şişirilir ve nefes tutulur
sesli harfleri söylerler.
3. Göz Hareketleri Egzersizi: (DERS V)
4. Küçük Kas Gruplarının Geliştirmeye Yönelik Egzersizler:
b)”Yüzük/Daire” Egzersizi: DERS I
c) “Kurbağa” Egzersizi: Masa üzerinde ellerinden biri yumruk diğeri
açık şekilde durur ve hızlıca değiştirir
VI
d) “Kilit” Egzersizi: Ellerin parmakları birbirine geçirilip kendine doğru

çevrilir ve uzmanın dediği parmak hareket ettirilir.
a) “Üç Boyutlu Nesne Canlandırma” Oyunu: Çocuklar uzanırken üç
boyutlu bir cisim hayal ederler ve onu her tarafından (altı-üstü-yanı-
rengini) hayal ederler ve sonrasında nesnenin biçimini değiştirirler.
b) “Topkafa” İletişim Oyunu: Çocuklar ikişerli grup olur. kafaları
yanyana olacak şekilde uzanır ve aralarına top konur. Bu şekilde kalkıp
bitişe kadar yürümeliler.
c) “Eller-Ayaklar” Oyunu: Çocuklar durdukları yerde aşağıdaki
komutları yapar.
VI
Komut 1: Sol el öne sağ el geri + sağ ayak öne sol ayak geriye
Komut 2: Sol el geriye sağ el öne + sağ ayak geriye sol ayak öne
Komut 3: Sol el öne + sağ ayak öne
Komut 4: Sağ el öne + sol el öne
Komut 5: Sol el geriye + sağ ayak geriye
Komut 6: Sağ el geriye + sol ayak geriye
d) ‘‘Rakam bul’’
6) Rahatlama Egzersizi: Ayaktayken ayaklar açık eller arkada

birleştirilmiştir. Sallanan gemide hiç tutunmadan ayakta kalmaya çalışırlar.
Önce sağ ayağınızın üzerindesiniz sıkıca basın, sonra da sol. Dikkat kasılan
ve rahat olan ayaklara çekilmeli.
VII
1. Germe Egzersizi/Sağ ve Sol: Aşağıdaki komutlar verilir.

- Sağ omuzları kas sol omuz rahat
- Sol omuz kas sağ omuz rahat
- Sol kol kas sağ kol rahat
- Sağ kol kas, sol kol rahat
- Sağ ayak kas sol ayak rahat
- Sol ayak kas sağ ayak rahat
2. Nefes Egzersizi: Nefes alınırken gözler kapatılır(Kapattıklarında

karanlığı görmeye çalışmalılar.), verilirken mümkün olduğu çok büyük
açılır. (3 kez) gözler son açıldığında hızlı şekilde açılıp kapanacaktır.
VII
3. Göz Hareketleri Egzersizi: Kafalar sabitken gözler sağa-sola-yukarı-

aşağı hareket ettirilir. Daha sonra bu hareket nefesle birleştirilir. ÖR: nefes
alınırken gözler sola çevrilir, nefes tutulurken gözler solda tutulur. Nefes
verilirken düz bakılır...
4. Küçük Kas Gruplarını Geliştirmeye Yöenlik Egzersizler:

a) “Yumruk-Duvar-Avuç” Egzersizi: (DERS I)
b) “Kurbağa” Egzersizi: (DERS IV)
c) “Kulak-Burun” Egzersizi: (DERS III)
d) “Kilit” Egzersizi: (DERS VI)
VII
“Birini Canlandır” Oyunu
- Çocuklar zihinlerinde tandıkları birini canlandırır ve o kişinin yüzüne
odaklanıp incelemeye çalışacaklardır. Sonra da sağ ve sol taraftan
görmeye çalışacaklardır.
- “Mama Papa Cup” İletişim Oyunu: (DERS I)
- “ Pinokyo” Oyunu: Çocuklar ayaktayken komutları yapar.
Sağ el yukarıda + sol ayakla zıpla
Sol el yukarıda + sağ ayak ile zıpla
Sağ el yukarıda + sağ ayak ile zıpla
Sol el yukarıda + sol ayak ile zıpla
- ‘‘Şalgam Şalgam’’ İletişim Oyunu
Çiftçi, Eş, Torun, Köpek, Kedi, Fare
- ‘‘Ayna’’ Oyunu
VII
6. Rahatlama Egzersizi/ Meraklı Melahat: Ayaklar omuz hizasında

açıkken komutlara uyarlar.
“Kafanızı sola döndürün, Mümkün olduğu kadar sağa bakın, ne kadar
dönüyorsa o kadar döndürün. Şimdi boynunuza dokunun ve ne kadar
kasıldığını fark edin. Yavaş yavaş önünüze dönün ve ne kadar
rahatladığınızı hissedin.”
VIII

2. Nefes Egzersizi (DERS I)
3. Göz Hareketleri Egzersizleri: Oturdukları yerde göz bebekleri hayali
bir şekilde takip edecek şekilde hareket ettirilir. Ör:
Üçgen,daire,sayı,harf...
4. Küçük kas gruplarını geliştirmeye yönelik egzersizler: 10dk
a)”Yumruk-Duvar-Avuç” Egzersizi (DERS I)
b)”Kulak-Burun” Egzersizi (DERS III)
c) “Kilit” Egzersizi (DERS VI)
d) ‘‘Lezginka’’ Egzersizi (DERS II)
Bu kez yumruğun döndüğü yere göz ve dil hareketi eklenir.
VIII
5. Kognitif Eğzersiz ‘‘Dairesel Ritim’’
Ritim verip 1. ritmi tut 1. çocuk, 2. ritim tut 2. çocuk
1-1-1, 1-1-2, 1-2-2, 2-2-2, 2-1-2, 2-2-1 …
…..
6.Fonksiyonel Egzersizler:
a) ‘‘Marş’’ Oyunu :
1-2-3-4, 1(Alkış)-2-3-4, 1-2(Alkış)-3-4
….
b) ‘‘Karateci’’ Oyunu
Sihirli Çember, karateci, boksör olma
c) “Balarısı”Oyunu: Uzmanın komutu ile çocuklar balarısı olurlar ve gece
komutu ile uyuyupkalırlar/donarlar. Sabah komutu ile tekrar uçmaya,ses
çıkarmaya başlarlar.
6. Rahatlama Egzersizi/Balon: Çocuklar yere uzanır ve karınlarını balon
gibi indirip şişirirler. Sadece göbek inip çıkmalı. Omuzları kaldırmayın.
IX
1. Germe Egzersizi/Rüzgardaki Çimenler: Herkes dizüstü oturur ve

rüzgar esince kollar dümdüz öne doğru eğilirler.
2. Nefes Egzersizi: Çocuklar yerde bağdaş kurarak dik oturur ve nefes
alırken ellerini yukarı kaldırır bekledikten sonra nefes verilirken eller
indirilir. Tüm vücut öne eğilir.
3. Göz Hareketleri Egzersizi: (DERS VIII) (Ağız açık)ç
4. Küçük Kas Gruplarını Geliştrmeye Yönelik Egzersizler: 10 dk
a) “Yumruk-Duvar-Avuç” Egzersizi (DERS I)
b) “Kulak-Burun” Egzersizi (DERS III)
c) “Yılancıklar” Egzersizi (DERS IV)
d) ‘‘Lezginka’’ Egzersizi (DERS II)
e) “Kulak Masajı”
IX
a) “Sürpriz Resimler” İletişim Oyunu: Her çocuk birer kağıda resim
yapar ve müzik durunca yanındakininki alır ve devam ettirir. (Konuşmak
yasak) Herkese kendi resmi gelince oyun biter.
b) “Üç Boyutlu Nesne Canlandırma” Oyunu: Zihinlerinde
canlandırdıkları nesneyi her tarafından incelerler ve sonra onu
değiştirdiklerini düşünürler.
c) “Çapraz Marş Marş” Oyunu: Çocuklar attıkları her asker adımında
sol eli ile sağ dizine ve tersini yaparlar. 4 etap
1. Eller olmadan(yavaş) 2. sağ el sağ diz 3. sağ el sol diz 4. sağ el sağ diz
(12 kere)
d) ‘‘Şımarma Zamanı’’ Oyunu
Kendine ve bana zarar vermeden herşeyi yapabilirsin.
6. Rahatlama Egzersizi: Çocuklar uzanırlar ve martı/dalga sesleri olan
müzikle güneşlendiklerini hayal ederler ve gerilirler.
X
1. Germe Egzersizi/Ağaç: Sen bir tohumsun. Çocuklar minderde cenin

pozisyonunda yatar. Yavaş yavaş büyürken ayağa kalkarlar ve kollarını
açarlar. Rüzgarda sağa/sola sallanırlar.
2. Nefes Egzersizi: Bağdaş kurarak oturan çocuklar nefes alırken

avuçlarını göğüs hizasında dua eder gibi açar, nefes tutulurken avuçlara
odaklanır ve sonra eller yavaşça indirilip dizlere konur.
3. Göz Hareketleri Egzersizi: Çocuklar kafaları sabitken göz bebekleri ile

hayali şekli takip ediyor gibi hareket ettirir. Ör: Üçgen, Daire,Sayı,
Harf...
X

b) “Kurbağa” Egzersizi (DERS VI)
c) “Kulak-Burun” Egzersizi (DERS III)
d) “Kilit” Egzersizi (DERS VI)
e) Kulak Masajı (DERS IX)
f) ‘‘Dalga ve Kayık’’ Egzersizi
Eller sağa sola açılır dalga yapılır. Kayık; Eller önde kayık olup sağ el sol
elin üstünde sonra değiştir. Parmaklar kapalı. 1 kayık 1 dalga eşleştir.
X
5. Fonksiyon Egzersizi:
a) “Ne Eksik?” Oyunu: Gözler kapalıyken eksilen nesneyi bulmaya
çalışırlar.
b) “Fotoğraf Anlat” Oyunu: Çocukların önüne yüz ifadelerinin resmi
kapatılarak konur ve bir tanesini seçip onunla ilgili anı/olay anlatmaları
ve taklit yapmaları istenir.
c) “Yel Değirmeni” Oyunu: Çocuklar aşağıdaki komutları yaparlar.
- Sol ayağı sol kolu ile aynı zamanda aynı yöne dairesel hareketler
- Sonra da sağ ayak ve sağ kol ile aynı dairesel hareketi yaparlar
- Sağ ayağı ve sol kolu ile aynı yöne dairesel hareketler
- Sol ayağı ve sağ kolu ile yaparlar
- Sağ ayağı sola, sol kolu sağa doğru dairesel hareketler
- Sol ayağı sağa ve sağ kolu sola doğru dairesel hareketler
X
d) “Siyam İkizleri”Egzersizi: İkişerli grup olan çocuklar birbirine bantla

yapıştırılır ve o şekilde odada dolaşmaları ya da oturup kalkmaları vs istenir.
6. Rahatlama Egzersizi/Ateş ve Buz: Çocuklar sırtüstü uzanır ve ateş

denildiğinde elleri/ayakları ile ateş gibi hareket eder ve buz dendiğinde
donup kalırlar.
XI
1. Germe Egzersizi/Asker ve Bez Bebek: Asker gibi dimdik, kaskatı

dururlar. Sonra da bez bebek gibi yumuşak ve gevşek dururlar.
2. Nefes Egzersizi/Uçak: Kollar omuz hizasında açıkken aşağıda

komutları yaparlar.
- Derin nefes al
- Alırken sol elini yukarı kaldır, sağ elini aşağı indir.
- Nefesini tut
- Yavaş yavaş ver
- Verirken sol eliini aşağı indir, sağ elini de yukarı kaldır.
XI
3. Göz Hareketleri Egzersizi (DERS I)

Nefes al dil sağa gözbebeği sağa
d) Kulak Masajı (DERS IX)
e) “Resim Yapan Fil” Egzersizi: Çocuklar ayaktayken kafa sağ omuza eğik sağ kol
ileri doğru uzatılmıştır. Böyleyken uzattığı eli yan yatmış sekiz işareti çizerler.
Gözler de parmakların ucunu izlemelidir. (5kere de sol)
XI
5. Fonsiyon Egzersizleri:
a) “Uçtu-Uçtu” Oyunu: Uzman uçan ve uçmayan canlıların ya da
nesnelerin adını söylerken elini havaya kaldırır ve çocuklar sadece
uçanların ismi söylediğinde ellerini kaldırır. Yanan oyun dışı kalır.
b) “Hayali Ziyaret” Oyunu: Çocuklar zihinlerinde daha önce gittikleri bir
yere giderler. Önemli olan gittikleri yer zihinlerinde çok iyi
görebilmektir.
XI
c) “Kırkayak”Oyunu: Çocuklar birbirinin belinden tutarken uzmanın

yönergelerine uyar ve kırkayak hallerini bozmamaya çalışırlar. Ör: Tek
ayak üzerinde zıplama, Engellerin altından/üstünden geçmek..
d) “Çöz Beni” Oyunu: Çocuklardan biri ebe olur ve o dışarıdayken
içerdekiler elele tutuşup düğüm olur ve ebe de onların ellerini açmadan
çözmeye çalışır.
6. Rahatlama Egezersizi/ Uçan Halı:

- Çocuklar minderlere uzanır, rahatlatıcı müzikle birlikte uçan halının
üzerinde olduklarını hayal ederler ve yavaş yavaş yükselip, yukarıdan
tarlalara, bahçelere bakıyorlar ve çok mutlular. Sonra halı tekrar odaya
geldi ve yere indi.
XII
1. Germe Egzersizi/Kardan Adam: Çocuklar ayaktayken uzmanın

yönergelerine uyar.
- Kendinizin bir kardan adam olduğunuzu hayal edin ve dışarısı çok soğuk
siz de donmuşsunuz. Sonra bahar gelir ve erimeye başlarsınız.Önce
kafanız (aşağı doğru sarkar), sonra omuzlarınız ve kollarınız. En son
bacaklarınız ve artık suya döndünüz (yere uzanırlar) çok yumuşak ve
rahat”
2. Nefes Egzersizi: Çocuklar otururken gözlerini ve ağızlarını kapatır ve

önce sağ burunlarından nefes alıp biraz tutup soldan verirler, sonra da tersi.
(3 kere)
XII
3. Göz Hareketler Egzersizi: Çocuklar kafaları sabitken göz bebekleri ile

hayali şekli takip ediyor gibi hareket ettirir. Ör: Üçgen, Daire,Sayı, Harf...

e) ‘‘Baykuş’’ Egzersizi
Sağ omuz sol el ile sıkı tut
Çene sol elin üstüne
Kafa sol omza dönsün
Tekrar sağ omza getir.
Sol el ve kafa sağ omuza iken nefes al
Kafa sol doğru döndürülürken tam gögüs hizasında nefes verilir.
Kafa sol omuzda arkaya bakmaya çalışırken nefes al
Kafa sağ omza gelirken nefe ver ‘HUUU’
XII
a) “Ne Duyuluyor?”: Çocuklar gözleri kapalı şekilde o anda odadan ya da
dışarıdan neler duyduklarını anlatırlar. En çok duyan kazanır.
b) “Bilge İle Tanışma” Oyunu: Çocuklar gözleri kapalı şekilde
zihinlerinde her şeyi bilen iyi kalpli bir bilge canlandırır. Çocuklar ona
yine zihinlerinde en çok merak ettikleri şeyi sorar ve gözünü açtığında
ne sorduğunu ve bilgenin ne cevap verdiğini anlatır.
c) “Odun Kesme” Oyunu: “Şimdi sizinle odun keseceğiz. Balta nasıl
tutuluyordu? Herkes yerden bir tane odun alsın. (Hareket canlandırılır.)
Baltayı kaldır, kaldır... Ve indir ve kes. (Hep bir ağızdan “haa” diye
bağırılır.” Ritim tutturularak birkaç kez tekrar edilir.
d) ‘‘El Arabası’’ Oyunu
XII
6. Rahatlama Egzersizi: Çocuklardan kendilerini ormanda bir ağaç

olduklarını düşünmeleri istenir.
“Şimdi gözlerinizi kapatın ve müziği dinleyin. Siz ormanda bir ağaçsınız ve
dallarınız (kollarınız) güneşe doğru uzanıryor. Güneşe daha yakın olmak
için daha da uzatıyorsunuz. Şimdi hafif rüzgar çıktı sağasola gidiyor
dallarınız. Şimdi ince ince yağmur yağıyor ve yapraklarınız (parmaklarınız)
yağmurla dans ediyor (parmaklar oynatılır) yağmur durdu ve tekrar güneş
geldi. Güzel kokuyu ağaç içine çekiyor ve rahatlıyor. “
XIII
1. Germe Egzersizi/Asker ve Bez Bebek:

a) Asker gibi dimdik, kaskatı dururlar. Sonra da bez bebek gibi yumuşak
ve gevşek dururlar.
b) ‘‘Kedi’’ Oyunu
Sağ el sol ayak nefes al
Sol el sağ ayak nefes ver
Arkaya bak beli düşür. Saldırı pozisyonuna geç.
1. Nefes Egzersizi/Uçak: Kollar omuz hizasında açıkken aşağıda
komutları yaparlar.
- Ellerini iki yana doğru yavaş yavaş kaldırırken dersin nefes al
- Bir kaç dakika tut ve hızlıca ver (Hooo)
- Kolları yavaşça indir ve tekrar aynısını yap
- İndirdikten sonra tekrar nefes alınırken kollarınızla omuzlarınıza sarılın
ve kafayı arkaya itin.
- Nefes verirken elleri yavaşça aşağı indir ve öne doğru eğil.
XIII
3. Göz Hareketler Egzersizi: Çocuklar kafaları sabitken göz bebekleri ile

hayali şekli takip ediyor gibi hareket ettirir. Ör: Yan yatan sekiz, Üçgen,
Daire,Sayı, Harf...
Dil-göz çapraz hareketleri
e) ‘‘Baykuş’’ Egzersizi
XIII
a) “Tekerleme” Oyunu: Uzman tekerlemeler söyler ve çocuklar da
terkrarlar. Ancak söylerken bazı kelimeler içinden söylenmeli ve onun
yerine alkış yapılmalı.
Ör: Gemi gelir sallanır. Gemi gelir(Alkış) Gemi (Alkış)(Alkış) (Alkış)(Alkış)(Alkış)
Denizden balık alır...
b) “Can Dostunu Bul” Oyunu: Uzman tüm çocukların kulağına bir hayvan
isi söyledikten sonra (Sen kedi, Sen köpek olacaksın...) oyunun kuralı
ise tüm çocukların gözü bağlıyken düdükle birlikte kendilerine söylenen
hayvanın sesini çıkarıp odada dolaşır. Her çocuk kendi gibi ses çıkaranı
bulmak zorundadır. Konuşmak ise yasaktır.
XIII
c) “Tuh -Tibi-Duh” Oyunu: Uzman çocuklara bir sır vereceğini ve buna

göre insanları çok mutlu eden sihirli bir sözcük bildiğini söyler. Bu sözcük
“Tuh Tibi Duh” dur. Ancak bunun işe yaraması için arkadaşlarınıza kızgın
bir şekilde gözlerine bakarken söylemeniz gerekmektedir. Ama unutmayın
çok kızgın bir şekilde söylediğinizde etkili olur.
d) “Zıtlıklar Dansı” Oyunu: İkili gruplara ayrılmış çocuklardan birisi

açılan müziğe çok yavaş dans ederek eşlik ederken diğeri çok hareketli
olacaktır. 2 dk sonra roller değişecektir.
6. Rahatlama Egzersizi/Asker ve Bez Bebek: Sırayla kaskatı bir asker ve

yumuşacık bir bez bebek olurlar. En son silkelenirler.
DİKKAT PROBLEMİ OLAN ÇOCUKLAR
İÇİN ANNE-BABALAR NE YAPMALI?
Neden bu çocuk böyle? X Bu çocuk için ne yapabilirim?
•Nasihat verici cümleler yerine anlayış ve şefkat içeren cümeleler kullanmak

•Uyku ve yemek saatlerine dikkat etmek
• Çocuğun sınırlılıklarını kabul etmeliler. Aşırı haretklilik tasarlanarak
yapılmaz, ortadan kaldırılmaya değil kontrol edilmeye çalışılmalıdır.
•Yoğun enerjinin rahatlatılmasını sağlayacak etkinlikler yaralı olacaktır.
(Yüzme, atletizm,yürüyüş...)
•Yaşanan ortam düzenli olmalı, ev rutinleri olmalı, yeme-yatma-çalışma
saatleri yapılandırılmalı.
•Ödünsüz ve tutarlı disiplin sürdürmeli, kurallar açık-net-uygulanabilir ve
denetlenebilir olmalı.
•Olumlu yetişkin modeli
DİKKAT PROBLEMİ OLAN ÇOCUKLAR
İÇİN ÖĞRETMENLER NE YAPMALI?
•Olumlu ilişki kurmak

•Eleştirinin yanında mutlaka pratik çözümler konuşmak
•Ön sıraya, çalışkan arkadaşının yanına oturtmak
•Her seferinde tek bir görev vermek
•Ev ödevlerinin miktarını azaltmak
•Sözel uyarılar dışında yazılı notlar vermek
•Açık ve kesin yönergeler vermek
•Etkinliğini sürdürmesi için uyarı-sinyal vermek
•Etiketlemelere karşı çabalamak
•Özgüven arttırıcı davranış ve konuşmalarda bulunmak
•Düzenli olarak defterleri kontrol edilmek
•Çok yavaş olan çocuklarda ek süre vermek
AŞIRI HAREKETLİLİĞİ OLAN ÇOCUKLAR
İÇİN ANNE--BABALAR NE YAPMALI?
•Günlük rutini oturtmak (Kalkış saati- yemek saati-ödev saati-uyku

saati-banyo saati- )
•Anlayış ve şefkat
•Etkili disiplin teknikleri
•Masada oturmaya ara vermesine fırsat vermek
•Spor ya da dans faaliyetlerine yönlendirmek
(Yüzme,atletizim,jimnastik...)
AŞIRI HAREKETLİLİĞİ OLAN ÇOCUKLAR
İÇİN ÖĞRETMENLER NE YAPMALI?
Neden bu çocuk böyle? X Bu çocuk için ne

yapabilirim?
•Fiziksel hareket için fırsatlar vermek

•Sık sık göz teması ve fiziksel temasta bulunmak
•Harekete geçmeden önce durmasını sağlayacak hatırlatıcı
bir görseli sırasının üzerine yappıştırmak
•Olacak/beklenen değişikliklerle ilgili durumları önceden
hatırlatmak/bildirmek
•Kalabalık koridordan kaçınmasını sağlamak için yoğun
zamanlarda sınıftan birkaç dk önce çıkmasına izin vermek
DÜRTÜ KONTROL PROBLEM OLAN
ÇOCUKLAR İÇİN ANNE-BABALAR NE
YAPMALI?
•Davranış olduğu anda tepki vermek

•Daha sık geri bildirimde bulunmak
•Süre sınırları koymak
•İlgi, anlayış ve şefkat
DÜRTÜ KONTROL PROBLEM OLAN
ÇOCUKLAR İÇİN ÖĞRETMENLER NE
YAPMALI?
Neden bu çocuk böyle? X Bu çocuk için ne
yapabilirim?
•Her yanlışa her zaman aynı tepkiyi vermek

•Kural ve beklentiler konusunda açık ve net olmak
•Kuralları sıkça tekrar etmek
•Davranışın sonucunu yaşatmak için önceden
yaptırımları belirleyin
•Çatışmaları azaltmak için alternatif çözümler
üretmeye yardımcı olun
•PODİ
DİKKAT DAĞILMASINI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR ?
ÇALIŞIRKEN;
• Sizin çalışmanıza katkıda bulunmayacak SINAV SIRASINDA ;
düşünce ve uğraşları bırakınız.
• Hedefinizi sürekli güncel tutarak çalışmaya
karşı istekli olunuz. Gerekirse kendinizi • Aceleci davranmayınız.
zorlayınız.
• Dikkat • Sınav sonucuna ilişkin olumsuz
dağıtıcı,poster,afiş,tv,arkadaş,komşu..vb. düşünceleri sınav sonrasına
etkilerden kendinizi soyutlayınız. bırakınız.
• Çalışacağınız konuyla önce tanışıp sonra
çalışmaya başlayınız. Çalışacağınız konunun • Sorularda işlem basamakları,
tamamını gözden geçiriniz. olumlu ve olumsuz ifadelere
• En çok verim alabileceğiniz yöntemleri dikkat ediniz.
kullanınız • Eğer işlem yapıyorsanız
• Çalışma masanızda sadece çalışınız. mutlaka anlaşılabilir düzgün bir
• Sınav dönemlerinde yoğun duygusal yazı kullanınız.
ilişkilerden uzak durunuz.
• Çok aç, çok tok olmayınız. • Fiziksel koşullardaki
• Çalışmaya başlamadan önce nefes alıştırmaları olumsuzlukların giderilmesi için
yapınız, kısa kısa, uzun uzun, nefes sınav gözetmeninden yardım
çalışmalarıyla beyninizin daha fazla oksijen isteyiniz.
almasını sağlayınız.
• Beyin enerji olarak glikoz kullanır. Bunu çeşitli
şekerler ya da meyvelerden sağlayabilirsiniz.
Görkem GÜLER
Psikolojik Danışman
pdgorkemguler@gmail.com
0542 713 09 66

Dikkat Artırma Teknikleri

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dikkat Artırma Teknikleri

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Dİkkat Artırma

Hayat ‘Dikkat’ ettiklerimizden ibarettir.

Öğrenmeyi Etkileyen Etmenler

ÖRÜNTÜ TANIMA KISA SÜRELİ

•Attention Deficit Hyperactivity Disorder

-Aşırı Hareketlilik (Hiperaktivite)

-Dürtüsellik (Düşündüğünü hemen yapma)

B. Yukarıdakilerin çoğu 12 yaşından önce vardır.

• Okuldan eve döndüğünde ödevine ait detayları unutur, bu da evde

• “Söylediklerim bir kulağından girip bir kulağından çıkıyor.”

• Belirli bir süre boyunca (yemekte, derslerde, konuşma

• “Sırada oturmanın elli çeşidini gösterebilir.”

• “Kaç yaşına geldi hala söz kesmemeyi öğrenemedi.”

1. Uyanık kalma, aktif olma,

* Dikkat eksikliği dikkat süresinin ve yoğunluğunun

* Dikkat eksikliğinde sorun dikkat edememek değil,

* Temel sorun harekete geçmeden önce durup

• Epidemiyolojik çalışmalarda en yaygın alt tipin dikkatsizliğin ön

• Cinsiyet dağılımında ise dikkatsizliğin ön planda olduğu tipte

• DEHB yaşam boyu devam eder.

• Risk alma Yasal sorunlar

Yanlış: DEHB olanlar aşırı hareketli olur.

Yanlış: Çocukların DEHB olması anne ve babanın

Yanlış: DEHB tedavisi dikkat arttırıcı çalışmalarla ve sporla

Konsantrasyon ile dikkat arasındaki fark nedir?

Bütün enerjimizi bir noktaya yönlendirip zihnimizi o noktaya

Dikkatimizi yoldaki uyarıcılara odaklayabilmeliyiz (Odaklanmış Dikkat),

Dikkatimizi uzun süre verebilmeliyiz (Sürdürülen Dikkat),

Alakasız uyarıcıların dikkatimizi dağıtmasına izin verememeliyiz (Seçici Dikkat),

ve pedallere basmak, direksiyonu çevirmek, vites değiştirmek gibi araba

Dikkat ve davranışların kontrolü ile ilgili

Dikkatin dağılmasını önler,

Sadece doktorunuz tarafından, genellikle aşağıdaki durumlarda reçete edilmektedir.

Ardından gerekli izlemeyi yapmadan sadece istemek

Anlamsız sorular sormak

Başka bir ortamdan bağırmak

Sözel küçümseme ve aşağılamalar

Rüşvet vermek, koşul/şart koşarak konuşma

BİZİMLE TARTIŞMAYA BAŞLARSA?

“Bozuk plak tekniği”

Kontrolü elinizde tutmanıza ve tartışmamanıza yardımcı tekniktir.

• Bilişsel Davranışçı Terapi Yöntemleri

1. DİKKAT GELİŞTİREN OYUNLAR

3. KUTU OYUNLARI (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite ve

1. Ne Eksik Oyunu?: Gözleri bağlıyken masada eksileni bulması istenir.

2. Kızılderili Avcı Oyunu: Kızılderili avcı olup etrafa dikkat kesilinir.

4. Öğretmencilik Oyunu: Çocuk öğretmen rolüne girer.

5. Voleybol Oyunu: Çocuk nesne adına göre topu ya tutar ya atar.

6. Eğitimli Sinek Oyunu: Çocuk sineğin doğru yöne gitmesini sağlar.

7. Bipleme Oyunu: Çocuk sayı sayar ve 5in katlarında “bip” der.

8. Çizgiyi Bul Oyunu: Çocuğun yaptığı resimdeki çizgiyi bulması istenir.

• Gözler kapalıyken sözel yönergelerle engelleri aşma oyunu (El-Göz koordinasyonu,

1. Müzik Eşliğinde Hayal Kurma

3. Asker ve Bez Bebek Oyunu

Nöropsikolojik Psikoegzersiz Oyun Programı (Halmatov,2016):

1. Germe Egzersizi Oyunu

3. Göz Hareketleri Egzersizi:

4. Küçük Kas Gruplarını Geliştirmeye Yönelik Egzersizler:

6. Rahatlama Egzersizi/Huzur Duruşu: Çalan müzikte kendilerine bir

1. Germe Egzersizi Oyunu/Zürafa:

6. Rahatlama Egzersizi/Yumruk Yap: -müzik-

1. Germe Egzersizi Oyunu/Kendini Dinle:

3. Göz Hareketleri Egzersizleri: (DERS I)

1. Germe Egzersizi: (DERS I)