Professional Documents
Culture Documents
Άρθρα
Ανισομερής κατανομή χρόνου εργασίας και χρονικά όρια
28 Απρ 2023
Taxheaven.gr
Νάζος Α. Αθανάσιος
Οικονομολόγος, MSc in Accounting and Auditing
Υποψήφιος Διδάκτωρ Π.Δ.Μ. - Διαχείριση Μισθολογικού Κόστους και Ευέλικτων μορφών
απασχόλησης
Γκλιάτη Ι. Σοφία
Λογίστρια - Φοροτεχνικός Α' τάξης
Οικονομολόγος (Πανεπιστήμιο Πειραιώς)
Με μία αρχική ανασκόπηση στη νομοθεσία και προσδίδοντας στο ζήτημα των χρονικών
ορίων εργασίας και κατανομής του χρόνου εργασίας που αναλύουμε σταθερές βάσεις,
είναι αναγκαίο να ξεκινήσουμε από τη βασική πηγή δικαίου στη χώρα μας.
Αναλύοντας εν μέρει τα δύο αυτά άρθρα που αποτελούν την πηγή του Εργατικού Δικαίου,
οι γενικοί όροι εργασίας καθορίζονται από το νόμο, αλλά όχι κατά τρόπο απόλυτο ή
Νόμιμο: Είναι το ωράριο που έχει καθιερωθεί δια νόμου ή κατ’ εξουσιοδότηση αυτού.
Εκτός από τις δύο αυτές γενικές κατηγορίες υπάρχουν περιπτώσεις και μικρότερου
συμβατικού ή νόμιμου ωραρίου (π.χ. ΣΣΕ Τραπεζικών Ιδρυμάτων), που ισχύουν με
κλαδικές ΣΣΕ ή ατομικές συμβάσεις εργασίας με γνώμονα την αρχή της αναλογικότητας
και των ευνοϊκότερων ρυθμίσεων προς όφελος του εργατικού δυναμικού.
Η εργασία πέρα από το συμβατικό ωράριο και μέχρι την συμπλήρωση του νόμιμου
θεωρείται υπερεργασία.
Η απασχόληση όταν έχουμε ορίσει με ατομική σύμβαση ωράριο εργασίας μικρότερο των
40 ωρών/εβδομάδα και μέχρι τη συμπλήρωση του συμβατικού ωραρίου χαρακτηρίζεται
ως πρόσθετη εργασία κατά την έννοια του άρθρου 659 του Αστικού Κώδικα1.
- Για τους μισθωτούς που απασχολούνται σε πενθήμερη (5/νθήμερη) βάση και ενίοτε
βάσει της ΣΣΕ που ανήκουν, ως υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η εργασία πέρα των
45 ωρών ανά εβδομάδα και των 9ωρών σε ημερήσια βάση. (Συμβατικό ωράριο 40 ώρες –
Νόμιμο ωράριο 45 ώρες υπερεργασία)
- Για τους μισθωτούς που απασχολούνται σε εξαήμερη (6/ήμερη) βάση και ενίοτε βάσει
της ΣΣΕ που ανήκουν, ως υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η εργασία πέρα των 48
ωρών ανά εβδομάδα και των 8ωρών σε ημερήσια βάση.(Συμβατικό ωράριο 40 ώρες –
Με την πάροδο του χρόνου και την ανομοιογένεια των νομοθετικών διατάξεων που
δημοσιεύθηκαν, δύο νομοθετήματα αποτελούν πλέον την εμπεριστατωμένη και ισχύουσα
άποψη των καθιερωμένων νομικά χρονικών ορίων εργασίας των μισθωτών αλλά και την
ανισομερή κατανομή του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία βάση.
Αρχικά ο ν. 4808/2021 (ΦΕΚ Α' 101/19-06-2021) ο οποίος πλέον αναφέρει για πρώτη
φορά στην ελληνική νομοθεσία ότι καθιερώνεται με γενικευμένο, ρητό και σαφή τρόπο
το οκτάωρο, ως πλήρης συμβατικός χρόνος εργασίας κατά το πενθήμερο σύστημα
εργασίας, η απασχόληση έξι ωρών και σαράντα λεπτών στο εξαήμερο σύστημα εργασίας,
ενώ προβλέπεται ότι μπορεί να θεωρείται πλήρης απασχόληση και αυτή, κατά την οποία η
σαρανταοκτάωρη εβδομαδιαία εργασία κατανέμεται σε τέσσερις ημέρες (με 10 ώρες
εργασίας ημερησίως), όταν κάτι τέτοιο γίνεται στο πλαίσιο συστήματος διευθέτησης του
χρόνου εργασίας.
πενθήμερη όσο και εξαήμερη απασχόληση καθώς δεν γίνεται αναφορά που να ορίζει κάτι
διαφορετικό.
Το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη συνίσταται, μεταξύ άλλων, και στον καθορισμό
των συνθηκών και των όρων εργασίας των υπ' αυτού απασχολουμένων μισθωτών και δη
στον προσδιορισμό του είδους, του τρόπου, του χρόνου, του τόπου και της εν γένει
διάρθρωσης της εργασίας μέσα στα πλαίσια τα οποία θέτουν κανόνες αναγκαστικού
δικαίου και όρους συμβάσεως, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι το δικαίωμα αυτό δεν
περιορίζεται από διατάξεις νόμων, συλλογικών συμβάσεων, κανονισμών εργασίας.
Επισημαίνεται ότι εφόσον δεν υφίσταται υπέρβαση των 40 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας,
δεν εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις περί υπερεργασίας και καταβολής προσαυξήσεων
στις μηνιαίες αποδοχές του εργαζομένου.
Συμπερασματικά, ο εργοδότης έχει την δυνατότητα να κατανείμει τον χρόνο εργασίας του
εργατικού δυναμικού κατά τα ενδεικτικά προτεινόμενα εβδομαδιαία προγράμματα
εργασίας των εμπορικών συλλόγων, χωρίς να επωμισθεί επιπλέον μισθολογικό κόστος
πέραν της πλήρους απασχόλησης.
Αυτό εγκαθίσταται ακόμη πιο αναλυτικά με τις οδηγίες της απόφασης 64597/3-9-2021 με
την οποία αναλύεται διεξοδικά η καθιέρωση χρονικών ορίων εργασίας αδιαμφισβήτητα σε
εβδομαδιαία βάση.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
Κατανομή του ημερήσιου χρόνου εργασίας
(Άρειος Πάγος 1158/2011, 526/2013 & Έγγραφο Υπουργείο Εργασίας 42815/769
/26.09.2017)
Δευτέρα : ΡΕΠΟ
Τρίτη: 09:00-15:00 & 18:00-21:00
Τετάρτη: 08:00-14:30
Πέμπτη: 08:00-14:00 & 17:00-20:00
Παρασκευή: 08:00-14:00 & 17:00-20:00
Σάββατο: 08:00-14:30
Κυριακή: ΡΕΠΟ
εργασίας, δίνοντάς του έγγραφο που περιγράφει τη μορφή της εργασιακής σχέσης και
τους όρους της, ανεξαρτήτως αν η σύμβαση εργασίας καταρτίστηκε προφορικά ή γραπτά
(άρ.2 Π.Δ. 156/1994). Προϋπόθεση για την εφαρμογή των διατάξεων του εργατικού
δικαίου είναι η ύπαρξη εξαρτημένης σύμβασης εργασίας. Το κριτήριο που χαρακτηρίζει
μία σύμβαση ως σύμβαση εξαρτημένης εργασίας είναι η προσωπική εξάρτηση, δηλαδή το
γεγονός ότι ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να συμμορφώνεται με τις οδηγίες και
εντολές του εργοδότη και να δέχεται παράλληλα τον έλεγχό του.
Πέραν αυτού, πρέπει να πληρούνται και ειδικότερα κριτήρια όπως, μεταξύ άλλων, οι
σταθερά καταβαλλόμενες αποδοχές, το ωράριο εργασίας του μισθωτού, ο
προσδιορισμένος τόπος εργασίας, η διάθεση από τον εργοδότη των μέσων παραγωγής για
την εκτέλεση της εργασίας, η ένταξη του εργαζόμενου σε μία ιεραρχικά οργανωμένη
δομή. Όλα τα ανωτέρω αποτυπώνονται στη σύμβαση που συμφωνείται μεταξύ των δύο
συμβαλλόμενων και συνυπογράφονται για την αποδοχή των ουσιωδών όρων,
δεσμεύοντας και τις δυο πλευρές για την παροχή της εργασίας και τις παραμέτρους που
διέπουν αυτή.
1
Αναγκαστική ισχύ των κανονιστικών όρων της Συλλογική Σύμβασης Εργασίας σημαίνει
ότι οι όροι αυτοί δεν μπορούν να τροποποιηθούν ή να παρακαμφθούν από τα μέρη της
σύμβασης εργασίας, δεν αποτελούν ενδοτικό δίκαιο.
2
Σημαντικό να αναφερθεί ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα συμψηφισμού της επιπλέον
ημερήσια εργασίας με τις λιγότερες ώρες εργασίας άλλης ημέρας της ίδιας εβδομαδιαίας
περιόδου.
3
Πάντοτε με την προϋπόθεση ότι κατά τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας η ημερήσια
απασχόληση δεν υπερβαίνει το νόμιμο ημερήσιο ωράριο που αντιστοιχεί στις 9 ώρες σε
5μερη εργασία και 8 ώρες στην 6μέρη εργασία όπως και στο σύνολο να μην ξεπερνούν τις
40 ώρες εβδομαδιαίως.
4
Είναι η συμφωνία γραπτή ή προφορική βάσει της οποίας ένα ορισμένο άτομο που
καλείται μισθωτός, αναλαμβάνει την υποχρέωση να παρέχει τις υπηρεσίες του για
ορισμένο ή αόριστο χρόνο σε ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο (εργοδότης), έναντι
συμφωνημένου μηνιαίου μισθού ή ημερομισθίου.
Taxheaven.gr