Justine Maurau

Cultuurgeschiedenis

Master Musical

PAPER 2: BOEKVERSLAG

Hoofdstuk 13: Ai Weiwei en de totalitaire trekken van het nieuwe China

Voor ik begon met het lezen van dit hoofdstuk dacht ik dat alles wat in China gebeurt een
‘ver van mijn bed-show’ was. Daarom had ik dit hoofdstuk ook in eerste instantie gekozen
om te lezen, omdat ik vond dat ik mij hier ook in moest verdiepen en ook het verschil in
culturen sprak mij aan.

Ik denk dat ik er mag van uitgaan dat de meeste mensen wel denken dat China op zich
een vrij streng land is. Iedereen kent de beelden wel van Chinese leerlingen die zich kapot
studeren om alles uit hun opleiding te halen wat er uit te halen valt. Een goede job
hebben is daar ook zeer belangrijk, dus ik begrijp wel waarom die leerlingen dit al op een
jonge leeftijd doen. Eigenlijk meer uit een soort verplichting die van bovenaf komt en
ondertussen al generaties lang ingebakken zit bij de bevolking.

In het algemeen vind ik het persoonlijk wel moeilijk om een mening of bedenking te geven
over een gebeurtenis dat in een ander land gebeurd en dus hoogstwaarschijnlijk ook tot
een andere cultuur behoord. Sommige dingen kan ik hierdoor moeilijker plaatsen of
begrijpen, aangezien wij in onze Westere wereld en dan speci ek in België vaak anders
doen. In dit geval is het vooral een verschil in rechtssystemen. Eerlijk, het rechtssysteem
is België is ook niet bepaald fantastisch, maar ik gok dat ze hier wat meer naar de
regeltjes luisteren dan in China. Dit zorgt er voor dat deze zaak van Weiwei een
humoristisch gebeuren (lees: tot aan het belachelijke toe) is. Ik begrijp dat sommige zaken
beter afgezonderd van de buitenwereld gebeuren, ook om ervoor te zorgen dat er geen
‘trial by media’ zal voorkomen, maar het blijft mij een raadsel waarom Weiwei zelf niet
aanwezig mocht zijn tijdens het proces. Uiteindelijk gaat het toch ook over hem, dus moet
hij ook de kans krijgen zichzelf te kunnen verdedigen of toch op zijn minst zijn kant van
het verhaal te doen. Maar dit zal misschien ook weer te maken hebben het verschil in
cultuur of misschien ook wel met het feit dat er tijdens het proces ook vooral geprobeerd
is om Weiwei in een slecht daglicht te brengen i.p.v. de kern van de zaak, nl. de
belastingsfraude.

Tijdens het lezen van het hoofdstuk had ik soms wat tegenstrijdige gevoelens bij een paar
zaken. Het proces was eigenlijk eerder een manier om Weiwei het zwijgen op te leggen,
aangezien hij als kunstenaar dus ook kunst uitbracht met een mening. Deze mening ging
ook over de algemene werking in China, maar vrije meningsuiting is daar uiteraard niet zo
vanzelfsprekend. Dus het hele proces verliep op een gekke manier, in mijn ogen dan toch,
en het had eerder een pest-karakter naar Weiwei toe in de plaats van een ‘professioneel’
proces waar berechtigd moet worden volgens bepaalde wetten en regels. Aan de andere
kant heb je dan Weiwei die het proces ook in het ‘belachelijke’ trekt, door er een
theaterstuk, dus kunst, van te maken. Hij heeft gedaan waar hij goed in is en doet
eigenlijk het tegenovergestelde van wat de regering wilt bereiken met het proces. Daar
willen ze hem namelijk het zwijgen opleggen en Weiwei gebruikt deze gebeurtenis om er
kunst van te maken.

fi
Tijdens zijn voorstelling staan er veel camera’s opgesteld en op een ‘random’ manier
afgespeeld op 4 schermen. Hierdoor ziet het publiek altijd maar een deel van het verhaal
of een deel van de reacties van de personages. Dit zorgt ervoor dat ze ook altijd maar een
deel van het volledige verhaal meekrijgen. Dit is ook wat er op dit moment in de wereld
gebeurd. Op Facebook zie je heel vaak artikels verschijnen van nieuwsbladen, waaronder
dan verschillende reacties staan van mensen met een sterke mening. Ik vind dat altijd wat
gek, want uiteindelijk is de media ook een hele grote lter. In geen enkel artikel kan je het
volledige verhaal van een gebeurtenis vinden, want vaak horen de journalisten het verhaal
eerst van een getuige van die gebeurtenis en niet altijd van de personen in kwestie. Maar
zelfs dan heb je nog altijd meerdere versies van de waarheid. Ik denk dat de voorstelling
Trial about fake hier goed bij aan leunt. Ik heb de indruk dat deze voorstelling vrij tijdloos
kan gespeeld worden. Die ‘ lters’ zijn er altijd geweest, hetzij aangepast aan de tijdsgeest
uiteraard. Ook doordat de voorstelling 7 uur duurt, kan ik mij niet inbeelden dat het
publiek blijft zitten voor die volle 7 uur. Dus op die manier krijgen ze ook niet het hele
verhaal mee. Sommigen zullen toekomen middenin de voorstelling en dus geen context
krijgen, zij kunnen enkel afgaan op wat ze op dat moment van informatie binnen krijgen.
Terwijl anderen niet zullen weten hoe het proces/voorstelling zal a open.

Misschien zal ik nu een heel seksistische opmerking maken, maar het valt mij op in deze
zaak dat het vrijwel allemaal mannen zijn in dit proces en dat er tot op zekere hoogte
sprake is van haantjesgedrag. Natuurlijk weet ik niet of er eventueel vrouwen waren die
ook iets te beslissen hadden in de rechtszaal, maar in China zijn het toch eerder mannen
die je in zo’n functies terug ziet komen. Misschien speelt het macho-gedrag tussen deze
mannen ook een rol in hoe dit hele proces verlopen is.

Hoofdstuk 5: ‘As you like it’ en de twijfel over identiteit

Eerst en vooral moet er mij even van het hart, dat ik het een grappig gegeven vind dat dit
een hoofdstuk is dat de hele tijd praat over de komedies van Shakespeare. Als je denkt
aan de stukken van Shakespeare, dan vrijwel denkt iedereen meteen aan dieptrieste
tragedies en heel zwarte monologen. Dus ik vind het wel leuk, dat Shakespeare eens op
een andere manier besproken wordt. Dat terzijde is het wel een interessant gegeven dat
er meerdere stukken met elkaar vergeleken worden op zo’n manier dat hoewel de stukken
op elkaar gebaseerd zijn er toch veel verschillen zijn in uitvoering, maar tegelijk toch ook
veel raakpunten zijn.

Het lijkt mij dat het stuk As you like it in dit hoofdstuk speci ek besproken wordt door de
vele genderidentiteiten en wissels daar van. Maar ik vind dat er veel theaterstukken van
die tijd al een vaagheid was over de identiteiten van de personages.

Denk ook eens terug aan de tijd van Lodewijk XIV, daar is ook een overvloed aan cross-
overidentiteiten als je het mij vraagt. Mannen droegen make-up en pruiken, net zoals de
vrouwen. Hoe dit zich dan toch uiteindelijk gepro leerd is gebleven bij enkel vrouwen,
blijft mij een raadsel. In die tijd hadden veel mannen toch wel wat vrouwelijke trekjes en ik
vraag mij toch af wat er allemaal op die extravagante feestjes van Lodewijk XIV gebeurd
is...

Het woord ‘gender’ en de betekenis achter dat woord blijven tot op de dag van vandaag
niet onbesproken. Tegenwoordig zijn al die genderidentiteiten al veel meer aanvaard in
onze maatschappij, maar ergens blijft er toch ook een taboe aan vasthangen. Veel meer
mensen out-en zich als homoseksueel of genderneutraal en dat is ook logisch. Aangezien
fi
fi
fi
fi
fl
dit vaker besproken wordt, is er ook meer ruimte om hiervoor “uit de kast te komen”.
Naar mijn gevoel zullen er in die andere tijdsperiode ook veel mensen zich geassocieerd
hebben met een ander gender of geaardheid, maar kon toen niet bespreekbaar worden
gemaakt zonder het in een ‘komedie’ te gieten. Dat is wel iets dat ik zeer frappant vond.
Het stuk As you like it wordt bestempeld als komedie en er komen veel wissel van
genderidentiteiten in voor. Alsof het precies grappig is dat een man zich als vrouw
verkleed en omgekeerd. Dit komt tegenwoordig nog altijd voor, denk maar aan de
carnavalsstoet van Aalst. Daar kleden ook veel mannen zich als vrouwen - janetten - om
mee te lachen. Ik begrijp persoonlijk niet wat daar zo grappig aan is, maar ik denk dat het
ondertussen deel geworden is van de Aalsterse ‘cultuur’.

In musicals zie je trouwens ook meer en meer genderidentiteiten gerepresenteerd. Er

hangt ook nog steeds een stigma rond mannen die meespelen in musicals. Alsof
meespelen in een musical iemand automatisch gay maakt. Het is nu wel een feit dat een
groot percentage van de mannen in de musicalwereld e ectief homoseksueel zijn, maar
dit staat los van elkaar. Met andere woorden: je wordt niet gay door musicals.

Homoseksuele mannen worden al langer gerepresenteerd in musicals, maar vaker zie je

ook andere genderidentiteiten. Bijvoorbeeld Dragqueens zien we terug in onder andere
‘Kinky boots’ en ‘Priscilla the queen of the desert’. Maar ook genderneutrale personages
zoals de vrije recente musical ‘Everybody’s talking about Jamie’. Hierdoor is musical en
theater in het algemeen ook steeds toegankelijker voor mensen, er worden minder
stereotype karakters geschreven in de nieuwe musicals. Ook worden veel meer mensen
gerepresenteerd, wat altijd een positieve invloed heeft op het publiek.

Over publiek gesproken, in het hoofdstuk wordt ook gesproken over sociale energie.
Deze kan circuleren in het theater door bijvoorbeeld de reacties van het publiek en de
theatermakers. Nu merk ik zelf ook tijdens het spelen dat dit een hele grote invloed heeft
op de cast van een voorstelling. Als speler merk je bijvoorbeeld een groot verschil tussen
een vrijdagavond-publiek en een zondags matinee-publiek. Op vrijdagavond zijn de
mensen die komen kijken naar de voorstelling blij dat weekend is en dat ze kunnen
komen ontspannen met een avondje theater. Dit publiek zal veel gemakkelijker luidop
reageren tijdens de voorstelling. Hier haal je als speler op het podium veel energie uit om
te spelen. Terwijl een zondagmatinee meestal oudere mensen zijn en dus minder respons
geven tijdens de voorstelling. Dit heeft een hele grote invloed op hoe het stuk of musical
gespeeld wordt. Je haalt energie uit de manier van reageren van het publiek. Uiteindelijk
is een theaterstuk of musical niets zonder een publiek en hangt de sfeer van het stuk dus
ook heel hard af van de invloed van het publiek. Deze sociale energie is broodnodig als
‘live-performer’. Ze zeggen toch altijd: ‘Een performer leeft van het applaus.’, en daar ga
ik volledig mee akkoord!
ff