Professional Documents
Culture Documents
ANCOL(Rượu)
A- §Þnh nghÜa
Ancol lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ mµ ph©n tö cã nhãm hidroxyl(OH) liªn kÕt trùc tiÕp víi
nguyªn tö Cacbon no.
B- LËp c«ng thøc
Nguyªn t¾c lËp c«ng thøc:
C«ng thøc Rîu = C«ng thøc Hidrocacbon t¬ng øng – n nguyªn tö H + n nhãm chøc OH.
VÝ dô: C«ng thøc hidrocacbon no: CnH2n + 2 CnH2n + 1-H CnH2n + 1-OH
1- C«ng thøc cña rîu no: C«ng thøc hidrocacbon no: CnH2n + 2
- Rîu no, ®¬n chøc:
CnH2n + 2 CnH2n + 1H CnH2n + 1OH n 1
- Rîu no, hai chøc:
CnH2n + 2 CnH2nH2 CnH2n(OH)2 n 2
- Rîu no, ba chøc:
CnH2n + 2 CnH2n – 1H3 CnH2n - 1(OH)3 n 3
- Rîu no, m chøc :
CnH2n + 2 CnH2n + 2-mHm CnH2n + 2-m(O H)m n
m
2- C«ng thøc cña rîu kh«ng no:
- Rîu kh«ng no, mét nèi ®«i, ®¬n chøc:
CnH2n CnH2n - 1H CnH2n - 1OH n 3
3- C«ng thøc cña rîu ®¬n chøc bÊt kú:
CnH2n + 1- 2kOH hoÆc CxHyOH hoÆc R-OH
C¸ch gäi c«ng thøc:
- Gäi c«ng thøc CnH2n + 1- 2kOH khi rîu tham gia ph¶n øng ë nèi ®«i cña gèc
hidrocacbon (p céng H2, p céng Br2...), ph¶n øng ë nhãm OH.
- Gäi c«ng thøc CxHyOH khi rîu tham gia ph¶n øng ch¸y, ph¶n øng ë nhãm OH
- Gäi c«ng thøc R-OH khi rîu chØ tham gia ph¶n ë nhãm OH.
4- C«ng thøc cña rîu ®¬n chøc, bËc mét:
CnH2n + 1- 2kCH2- OH hoÆc CxHyCH2 -OH hoÆc RCH2-OH
C- Danh ph¸p
1- Tªn thêng( ten gèc chøc)
- Tªn rîu = Rîu + Tªn gèc hidrocacbon + ic
VÝ dô: C2H5 - OH : Rîu etylic
- Rîu m¹ch th¼ng: Thªm tiÒn tè n-
VÝ dô: CH3 –CH2- CH2- OH : Rîu n-propylic
CH3 –CH2- CH2- CH2- OH : Rîu n-butylic
- Rîu cã 1 nh¸nh -CH3 ë cacbon gÇn cuèi m¹ch: Thªm tiÒn tè izo-
VÝ dô: CH3 –CH2- OH : Rîu izo-propylic
CH3
CH3 –CH2- CH2- OH : Rîu izo- butylic
CH3
2- Tªn quèc tÕ:
- Chän m¹ch cacbon dµi nhÊt cã chøa nhãm –OH lµm m¹ch chÝnh.
- §¸nh sè thø tù c¸c nguyªn tö cacbon trong m¹ch chÝnh, b¾t ®Çu tõ ®Çu m¹ch
gÇn nhãm –OH h¬n.
- Tªn Rîu = VÞ trÝ nhãm thÕ+Tªn nhãm thÕ + Tªn m¹ch chÝnh (tªn quèc tÕ
cña hidrocacbon t¬ng øng) + vÞ trÝ nhãm –OH + ol.
VÝ dô:
3 2 1 3 2 1
Ph¶n øng t¸ch níc tu©n rheo qui t¾c Zaixep: Nhãm –OH bÞ t¸ch cïng víi
nguyªn tö H ë nguyªn tö cacbon bªn c¹nh cã bËc cao h¬n.
VÝ dô:
CH 3-CH=CH-CH3 + H2O (s¶n phÈm
H2SO4 ®Æc
chÝnh) 170oC
CH3 –CH- CH2- CH3
OH CH3-CH2-CH=CH2 + H2O (s¶n phÈm phô)
- T¸ch níc tõ hai ph©n tö rîu ete
H2SO4 ®Æc
2CH3 –CH2- OH140 C o C2H5-O-C2H5 + H2O
GV : Ph¹m Hång Th©n 2
Bµi tËp Ho¸ häc LuyÖn thi ®¹i häc
H2SO4 ®Æc
CH3 –CH2- OH + CH3OH 140 C
C2H5-O-CH3 + H2O
o
Tæng qu¸t: t o
§èi víi rîu no: ; §èi víi rîu kh«ng no, mét nèi ®«i:
g- §iÒu chÕ
1- Hidrat ho¸ anken:
H +
CH 3
A. propanol-1. B. ancol n-propylic. C. ancol iso-propylic. D. ancol propanol.
Câu 11: Ancol etylic 40 có nghĩa là
0
A. trong 100 gam dung dịch ancol có 40 gam ancol C2H5OH nguyên chất.
B. trong 100ml dung dịch ancol có 60 gam nước.
C. trong 100ml dung dịch ancol có 40ml C2H5OH nguyên chất.
D. trong 100 gam ancol có 60ml nước.
Câu 12: Khi cho ancol tác dụng với kim loại kiềm thấy có khí H2 bay ra. Phản ứng này chứng minh
A. trong ancol có liên kết O-H bền vững. B. trong ancol có O.
C. trong ancol có OH linh động. D. trong ancol có H linh động.
Câu 13: Khi đun nóng ancol etylic với H2SO4 đặc ở 1700C thì sẽ tạo ra sản phẩm chính là
A. C2H5OC2H5. B. C2H4. C. CH3CHO. D. CH3COOH.
Câu 14: Khi đun nóng ancol etylic với H2SO4 dặc ở 140 C thì sẽ tạo ra
0
hình học) là
A. pentanol-1. B. butanol-2. C. propanol-2. D. butanol-1.
Câu 19: Đun ancol có công thức CH 3-CH(OH)-CH2-CH3 với H2SO4 đặc ở 1700C, thu được sản
phẩm chính có công thức cấu tạo như sau
A. CH2=C(CH3)2. B. CH3-CH=CH-CH3.
C. CH2=CH-CH2-CH3. D. CH3-CH2-O-CH2-CH3.
Câu 20: Anken 3-metylbuten-1 là sản phẩm chính khi loại nước ancol nào sau đây?
A. 2,2 đimetyl propanol-1. B. 2 meyl butanol-1.
C. 3 metyl butanol-1. D. 2 metyl butanol-2.
Câu 21: Đun hỗn hợp 2 ancol với dung dịch H2SO4 đặc ở nhiệt độ 1800C thu được hỗn hợp 2 anken
(olefin) kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Hỗn hợp 2 ancol đó là 2 ancol
GV : Ph¹m Hång Th©n 4
Bµi tËp Ho¸ häc LuyÖn thi ®¹i häc
A. gồm 1 ancol no đơn chức và 1 ancol không no 1 nối đôi đơn chức.
B. không no 1 liên kết đôi đơn chức liên tiếp.
C. no đơn chức kế tiếp.
D. tất cả sai.
Câu 22: Đốt cháy hoàn toàn m gam một ancol X, thu được số mol CO 2 nhỏ hơn số mol H2O. Ancol
X thuộc loại
A. ancol no hai chức, mạch hở. B. ancol no, mạch hở.
C. ancol no đơn chức, mạch hở. D. ancol no đa chức, mạch hở.
Câu 23: Cho một ancol X tác dụng với CuO nung nóng, thu được một anđehit no đơn chức, mạch
hở. Công thức tổng quát của ancol là
A. CnH2n+2O. B. CnH2n+1OH. C. CnH2n+1CH2OH. D. CnH2n-1CH2OH.
Câu 24: Đun nóng một ancol no, đơn chức X với H2SO4 đặc thu được một chất Y. X có tỷ khối hơi
so với Y lớn hơn 1. Y là
A. ete. B. anken. C. etan. D. metan.
Câu 25: Đun nóng một ancol no, đơn chức X với H2SO4 đặc thu được một chất Y. X có tỷ khối hơi
so với Y nhỏ hơn 1. Y là
A. ete. B. anken. C. metan. D. etan.
Câu 26: Công thức tổng quát của ancol no, đa chức, mạch hở là
A. CnH2nOa. B. CnH2n+2-m(OH)m. C. CnH2n-2Oa. D. CnH2n+2Om.
Bµi 28: Chia hçn hîp gåm 2 rîu no m¹ch hë A, B lµm 2 phÇn b»ng nhau.
PhÇn 1: Cho t¸c dông hÕt víi Na d thu ®îc 0,896 lÝt khÝ (®ktc) .
PhÇn 2: §em ®èt ch¸y hoµn toµn thu ®îc 3,06 gam H2O vµ 5,28 gam CO2.
X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña 2 rîu, biÕt khi ®èt V thÓ tÝch h¬i cña A hoÆc B th× thÓ
tÝch CO2 thu ®îc trong cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ nhiÖt ®é ®Òu kh«ng vît qu¸ 3V.
Bµi 29: Hçn hîp X gåm gåm 2 chÊt h÷u c¬ kÕ tiÕp nhau trong cïng d·y ®ång ®¼ng, ph©n tö cña
chóng chØ cã mét lo¹i nhãm chøc. Chia X lµm 2 phÇn b»ng nhau.
- §èt ch¸y hÕt phÇn 1 råi cho toµn bé s¶n phÈm ch¸y (chØ cã CO 2 vµ h¬i H2O) vµo dung
dÞch níc v«i trong d, thÊy khèi lîng b×nh t¨ng 5,24 gam vµ t¹o ra 7 gam kÕt tña.
- Cho phÇn thø 2 t¸c dông hÕt víi Na d sinh ra V lÝt H2 (®o ë 27,30C, 1,25 atm).
a) X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o vµ thµnh phÇn % theo khèi lîng mçi chÊt trong X
b) TÝnh V.
Bµi 30: Cho hçn hîp X gåm 6,4 gam rîu metylic vµo b mol hçn hîp 2 lo¹i rîu no ®¬n chøc ®ång
®¼ng liªn tiÕp nhau. Chia X lµm 2 phÇn b»ng nhau.
- PhÇn 1: Cho t¸c dông hÕt víi Na thu ®îc 4,48 lÝt H2.
- PhÇn 2: §èt ch¸y hoµn toµn råi cho s¶n phÈm ch¸y lÇn lît qua 2 b×nh kÝn, b×nh 1 ®ùng
P2O5, b×nh 2 ®ùng Ba(OH)2 d. Ph¶n øng kÕt thóc nhËn thÊy b×nh 1 nÆng thªm a gam, b×nh 2
nÆng thªm (a+22,7) gam.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
b) X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña 2 rîu. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o c¸c ®ång ph©n cña 2 rîu nãi
trªn. Gäi tªn.
c) TÝnh % khèi lîng c¸c chÊt trong hçn hîp X.
BiÕt: C¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc, c¸c ph¶n øng cã hiÖu suÊt 100%.
Bµi 31: §èt ch¸y hoµn toµn 1,52 gam mét rîu X thu ®îc 1,344 lÝt CO2 (®ktc) vµ 1,44 gam H2O.
a) X¸c ®Þnh c«ng thøc ®¬n gi¶n vµ c«ng thøc ph©n tö cña X.
b) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña X, biÕt X hoµ tan ®îc Cu(OH)2 ë nhiÖt ®é thêng.
c) Cho 2,28 gam rîu X ë trªn t¸c dông víi 3 gam axit axetic cã H 2SO4 ®Æc lµm xóc t¸c. TÝnh
tæng khèi lîng este t¹o thµnh. Gi¶ thiÕt hiÖu suÊt ph¶n øng este ho¸ ®¹t 100%.
Bµi 32: Ngêi ta oxi ho¸ mét rîu no, ®¬n chøc thµnh mét axit h÷u c¬ t¬ng øng. Do ph¶n øng x¶y ra
kh«ng hoµn toµn thu ®îc 41,6 gam hçn hîp gåm cã rîu vµ axit (gi¶ thiÕt trong hçn hîp kh«ng cã
t¹p chÊt kh¸c). Chia hçn hîp lµm 2 phÇn b»ng nhau. PhÇn thø nhÊt t¸c dông víi lîng d Na sinh ra
3,36 lÝt khÝ (®ktc). §Ó trung hoµ phÇn 2 ph¶i dïng 400ml dung dÞch NaOH 0,5M.
a) X¸c ®Þnh sè mol mçi chÊt trong hçn hîp.
b) X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña axit vµ rîu.
c) TÝnh thµnh phÇn % theo khèi lîng cña chóng trong hçn hîp.
Bµi 33: §èt ch¸y hoµn toµn m gam hçn hîp A gåm 2 rîu no, ®¬n chøc. S¶n phÈm ch¸y lÇn lît cho
qua b×nh 1 ®ùng H2SO4 ®Æc, b×nh 2 ®ùng Ca(OH)2 d thÊy b×nh 1 t¨ng 1,98 gam, b×nh 2 cã 8
gam kÕt tña. MÆt kh¸c oxi ho¸ m gam A b»ng CuO ë nhiÖt ®é cao cho ®Õn khi ph¶n øng hoµn
toµn, s¶n phÈm thu ®îc cho t¸c dông víi dung dÞch AgNO3/NH3 d thu ®îc 2,16 gam kÕt tña.
a) TÝnh m.
b) X¸c ®Þnh CTCT vµ gäi tªn 2 rîu.
c) H·y ®Ò nghÞ c¸ch ph©n biÖt 2 rîu trªn.
Bµi 34: oxi ho¸ hoµn toµn 18,4 gam rîu etylic thµnh andehit (hiÖu suÊt 100%). Khi oxi ho¸ lîng
andehit sinh ra thu ®îc axit axetic víi hiÖu suÊt 80%. Cho lîng axit t¹o thµnh t¸c dông víi rîu
etylic d, cã mÆt H2SO4 ®Æc, thu ®îc 16,896 gam chÊt h÷u c¬ Z.
GV : Ph¹m Hång Th©n 8
Bµi tËp Ho¸ häc LuyÖn thi ®¹i häc
a) ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
b) TÝnh khèi lîng andehit, axit axetic thu ®îc vµ tÝnh hiÖu suÊt t¹o thµnh chÊt Z tõ axit
axetic.
C©u 35: a) ThÕ nµo lµ rîu bËc 1, bËc 2, bËc 3?
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ rîu bËc 1, bËc 2 øng víi c«ng thøc tæng qu¸t C nH2n+2O
b»ng CuO thµnh andehit hoÆc xetol. LÊy vÝ dô minh ho¹?
c) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng d¹ng tæng qu¸t khi cho rîu CnH2n+1OH t¸c dông víi Na; HCl
(H2SO4 ®Æc, to); t¸ch níc t¹o anken vµ ete (xt, to).
C©u 36: a) T¹i sao rîu cã nhiÒu ®ång ph©n h¬n ankan t¬ng øng (cã cïng sè nguyªn tö c¸c bon)?
LÊy vÝ dô minh ho¹ vµ gäi tªn tõng chÊt.
b) ViÕt CTCT vµ tªn gäi cña 3 ®ång ph©n m¹ch nh¸nh cña penten. Tõ c¸c hîp chÊt ®ã cã thÓ
®iÒu chÕ 1 rîu bËc 2 vµ 1 rîu bËc 3. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng d¹ng CTCT vµ gäi tªn rîu.
c) X¸c ®Þnh CTCT rîu no X, biÕt ®Ó ®èt ch¸y hoµn toµn 1 mol X cÇn 4 mol O2 vµ X kh«ng
tham gia ph¶n øng víi Cu(OH)2.
C©u 37: Gi¶i thÝch v× sao rîu etylic vµ ®imetyl ete cã cïng CTPT lµ C 2H6O nhng l¹i cã
kh¸c nhau? vµ t¹i sao rîu etylic vµ propan cã khèi lîng ph©n tö gÇn b»ng nhau nhng cã
nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau?
(C2H5OH) = 78,3 oC ; (CH3OCH3) = -23,7 oC ; (C3H8) = - 42 oC
C©u 38: Khi mçi ph©n tö rîu lo¹i ®i mét ph©n tö níc (ë ®iÒu kiÖn t o, xóc t¸c thÝch hîp) th× t¹o
ra c¸c s¶n phÈm chÝnh lµ g×? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng, gäi tªn s¶n phÈm.
a) Propanol - 1 c) 2 - metyl butanol - 2
b) Butanol - 2 d) 3,3 - ®imetyl butanol – 2
C©u 39: a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng cña glixerin víi Na, Cu(OH)2, axit nitric vµ axit stearic(xt,
t0). Gäi tªn s¶n phÈm t¹o thµnh
b) Gi¶i thÝch t¹i sao etylenglicol vµ glixerin hoµ tan ®îc Cu(OH)2 nhng C2H5OH l¹i kh«ng cã
kh¶ n¨ng ®ã?
C©u 40: Cã 7 ®ång ph©n cÊu t¹o cña rîu vµ ete cã c«ng thøc ph©n tö C4H10O.
a) Cho biÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña 7 hîp chÊt nµy.
b) LÊy 2 trong sè 7 hîp chÊt trªn cho vµo 2 chai kh«ng nh·n. Dùa vµo kÕt qu¶ thùc nghiÖm sau
h·y cho biÕt 2 chÊt ®ã lµ chÊt nµo vµ Ên ®Þnh c¸c ch÷ c¸i ®óng (A, B) cho 2 chÊt nµy vµ
viÕt tÊt c¶ c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra:
- A, B chØ thùc hiÖn ph¶n øng t¸ch níc (H2SO4 ®Æc, 1800C), mçi chÊt chØ t¹o mét anken.
- Khi oxi ho¸ A, B b»ng oxi (Cu, t0), mçi chÊt cho mét andehit.
- Khi cho c¸c an ken t¹o ra tõ A, B hîp níc (H+) th× anken cña B cho rîu bËc 1 vµ bËc 3.
C©u 41: Khi lµm khan rîu C2H5OH cã lÉn mét Ýt níc ngêi ta cã thÓ dïng mét trong c¸c c¸ch sau
®©y:
- Cho CaO míi nung vµo rîu.
- Cho CaCl2 khan vµo rîu.
Gi¶i thÝch lý do sö dông c¸c ph¬ng ph¸p trªn, viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
C©u 42: a) Nªu ®Þnh nghÜa rîu bËc 2. ViÕt CTCT vµ gäi tªn c¸c rîu bËc 2 cã cïng c«ng thøc
C5H12O. §un nãng hçn hîp c¸c rîu ®ã víi H2SO4 ®Æc ë 180oC. H·y viÕt CTCT vµ gäi tªn c¸c s¶n
phÈm chÝnh.
b) Cã nhiÒu vô tai n¹n giao th«ng x¶y ra do ngêi l¸i xe uèng rîu. Hµm lîng rîu trong m¸u ngêi l¸i
xe kh«ng ®îc vît qu¸ 0,02% theo khèi lîng. §Ó x¸c ®Þnh hµm lîng ®ã, ngêi ta chuÈn ®é rîu
b»ng K2Cr2O7 trong m«i trêng axÝt, khi ®ã Cr2O7-2 cho Cr+3.
(2) (3)
(1) B E G (C2H6O)
c) A
(5) (6)
(4) D F K (C2H6O)