Professional Documents
Culture Documents
Г РА Д Е Ж Н И Ш Т ВО
258
ЈУЛИ 2017
90 ДЕНАРИ
Geon Office Furniture
МОДЕРЕН И МАГИЧЕН ДОПИР
за вашите канцеларии
ПОРТА
ПОРТА Бул. Партизански одреди бр.102‐2/лок.3 Скопје Кaрпош Тел: 071208150 ; 075/308640
ɉɈɅɂȿɌɂɅȿɇɋɄɂɂɉ
ɉɈɅɂɉɊɈɉɂɅȿɇɋɄɂ
ȼɈȾɈȼɈȾɇɂɋɂɋɌȿɆɂ
ȽȺ
ȺɋɈȼɈȾɇɂɋɂɋɌȿɆɂ
.$ɇȺɅɂɁȺɐɂɋ
ɂɇɈȼȺɌɌɂȼɇȺɌȿɏɇɈɅɈȽɂȳȺ
ɉɈɋɂɌȿɂɇɌȿɊɇȺɐɂɈɇȺɅɇɂɋɌȺ
ȺɇȾȺɊȾɂ
Te
el:
00 389 034 212 064
00 389 034 211 757
00 389 034 215 225
00 389 034 215 226
Fax:
00 389 034 211 964
e-mail: contact@konti-hid
droplast.com.mk
e-mail: hidropl@t-home.mk
www.konti-hidroplast.com.mk
Industriska bb 1480 Gevgelija
MACEDONIA
ПОРТА
БРОЈ 258 ПЕТОК 28.7.2017 ГОДИНА XII
Редакција:
ДРАГИ ЧИТАТЕЛИ,
главен и одговорен уредник:
Летниве горештини по правило носат тој систем. Овој пат го задржуваме вашето Дејан БУЃЕВАЦ
во медиумите теми кои би требало внимание на дефинирање на влијанието
соработници:
да се читаат на плажа, но времето и на дејство на ветер врз Антенскиот систем Ангел СИТНОВСКИ
настаните не можеме да ги бираме. на Водно, со испитувања направени во Александар ЧЕРЕПНАЛКОСКИ
Па така и во овој број на „Порта 3“ ви реномирани странски институции. Владимир Б. ЛАДИНСКИ (В.Британија)
нудиме актуелни четива кои, се надеваме, Охридското сеизмичко подрачје Насловна страница Горан МАРКОВСКИ
ќе го привлечат вашето внимание. се активираше минативе недели. Со МАКЕДОНСКАТА Даниела МЛАДЕНОВСКА
Пожарот во Grenfell Tower во Лондон оглед на разните изјави, толкувања, Драган РИСТОВ
ФИЛХАРМОНИЈА Ѓорѓе ЈОКИЌ (СРБИЈА)
што се случи во средината на јуни, а во па и предвидувања кои се појавија во
кој официјално загинаа најмалку 80 лица, медиумите, група еминентни експерти на СКОПЈЕ Енис ХОЏА
Ивана ГРУПЧЕ
опоменува според својата катастрофа ресорно задолжени институции од областа Катерина СПАСОВСКА-ТРПКОВСКА
во секој поглед. На маргините на
катастрофата може да се каже дека таа
сеизмика, сметаат дека им е обврска, но
и должност да ги споделат релевантните
ПОРТА
ГРАДЕЖНИШТВО
258
ЈУЛИ 2017
Редакцијата на Порта3, не
РЕПОРТАЖА 58 се согласува со сите ставови
објавени во списанието.
ПЕДЕСЕТ НИЈАНСИ СИНО
ПАРКИНГ
СИСТЕМИ
ПОРТА
инфо
MASE
ȾȽɄɆ
MACEDONIAN
ȾɊɍɒɌȼɈɇȺ
ASSOCIATION OF
ȽɊȺȾȿɀɇɂɌȿ
STRUCTURAL
ɄɈɇɋɌɊɍɄɌɈɊɂɇȺ
ENGINEERS
ɆȺɄȿȾɈɇɂȳȺ
Partizanski odredi
Skopje mase@gf.ukim.edu.mk
P. Box 560, 1001 mk e
Macedonia http://mase.gf.ukim.
ɜɪɡ ɨɫɧɨɜɚ ɧɚ
ɫɬɪɭɤɬɨɪɢ ɧɚ Ɇɚɤɟɞɨɧɢʁɚ,
ɲɬɜɨɬɨ ɧɚ ɝɪɚɞɟɠɧɢɬɟ ɤɨɧ ɝɨɞɢɲɧɨ ɩɪɢɡɧɚɧɢɟ ɡɚ
ɉɪɟɬɫɟɞɚɬɟɥɫɬɜɨɬɨ ɧɚ Ⱦɪɭ ɨɬ ɡɚ ɞɨɞɟɥɭɜɚʃɟ ɧɚ
ɧɚ ȾȽɄɆ ɢ ɉɪɚɜɢɥɧɢɤ
ɨɞɪɟɞɛɢɬɟ ɧɚ ɋɬɚɬɭɬɨɬ
ɨɫɬɜɚɪɭɜɚʃɟ,ɪɚɫɩɢɲɭɜɚ
ɧɚʁɞɨɛɪɨ ɤɨɧɫɬɪɭɤɬɨɪɫɤɨ
ɍ Ɋ ɋ
ȳ Ⱥ ȼ ȿ ɇ Ʉ Ɉ ɇ Ʉ
ɊɍȼȺȵȿ
ɁȺɇȺȳȾɈȻɊɈɈɋɌȼȺ
ɊɂɁɇȺɇɂȿɇȺȾȽɄɆ
ɁȺȾɈȾȿɅɍȼȺȵȿɇȺɉ ɂ ȽɈ ȾɂɇȺ
ɈɊɋɌȼɈȼɈ
ȿɀɇɈɌɈɄɈɇɋɌɊɍɄɌ
ȼɈɈȻɅȺɋɌȺɇȺȽɊȺȾ
ɫɟ ɞɨɞɟɥɭɜɚ
ɟɠɧɨɬɨ ɤɨɧɫɬɪɭɤɬɨɪɫɬɜɨ
ɢɟɬɨ ɡɚ ɧɚʁɞɨɛɪ ɨ ɨɫɬɜ ɚɪɭɜɚʃɟ ɜɨ ɨɛɥɚɫɬɚ ɧɚ ɝɪɚɞ ɟ ɬɪɢ ɤɚ¬ɬ ɟɝɨɪ ɢɢ:
ɉɪɢɡɧɚɧ ʁɚ ɨɞ ɫɥɟɞɧɢɬ
5,ɨɞɧɨɫɧɨ 2016ɝɨɞɢɧɚ,ɡɚ ɫɟɤɨ
ɧɚ ɞɟɥɚ ɡɚɜɪɲɟɧɢ ɜɨ 201
ɦɟɧ ɬɚɥɧɨ ɢɫɬɪɚɠ ɭɜɚ ʃɟ ɧɚ ɤɨɧɫɬɪɭɤɰɢɢ;
-Ɍɟɨɪɢɫɤɨ ɢ/ɢɥɢ ɟɤɫɩɟɪɢ
ɢ ɤɨɧɫɬɪɭɤɰɢɢ,
-ɉɪɨɟɤɬɢɪɚʃɟ ɧɚ ɧɨɫɟɱɤ
ɫɬɪɭɤɰɢɢ.
-Ƚɪɚɞɟʃɟ ɧɚ ɧɨɫɟɱɤɢ ɤɨɧ
ɞɨɞɟɥɭɜɚ-ʃɟ ɧɚ
ɜɤɚɬɚ ɧɚ ɩɪɟɞɥɨɡɢɬɟ ɡɚ
ɞɢɧ ɨɫɬɢ ɬɟ ɨɤɨɥ ɭ ȳɚɜɧ ɢɨɬ ɤɨɧɤɭɪɫ ɢ ɩɨɞɝɨɬɨ ɧɢɤ ɨɬ ɧɚ ȾȽɄ Ɇ ɢ Ɉɞɥɭɤɚɬɚ ɧɚ
ɉɨɟ ɜɢɥ
ɨɬɨ ɩɪɢɡɧɚɧ ɢɟ ɧɚ ȾȽɄ Ɇ ɫɟ ɪɟɝɭɥɢɪɚɧɢ ɫɨ ɉɪɚ ɬɟɪɟ ɫɢɪɚ ɧɢɬ ɟ ɦɨɠɚɬ ɞɚ ɫɟ
ɧɚʁɜɢɫɨɤ ɚɰɢɢ, ɡɚɢɧ
ɚɬɟɥ ɫɬɜɨɬɨ ɧɚ ȾȽɄ Ɇ. Ɂɚ ɫɢɬɟ ɩɨɬɪɟɛɧɢ ɢɧɮɨɪɦ
ɉɪɟɬɫɟɞ
ɨ ɧɚ ȾȽɄɆ.
ɨɛɪɚɬɚɬ ɞɨ ɉɪɟɫɟɞɚɬɟɥɫɬɜɨɬ ɧɚʁɞɨɛɪɢ
ɧɚ ɉɪɢɡɧɚɧɢɟɬɨ ɡɚ
ɧɨ ɩɨɞ ɝɨɬɜ ɟɧɢ ɬɟ ɩɪɟɞɥɨɡɢ ɡɚ ɞɨɞɟɥɭɜɚʃɟ ɚɬ ɞɨɫɬ ɚɜɟɧ ɢ ɧɚʁɞɨɰɧ ɚ ɞɨ 30
Ʉɨɦɩɥɟɬ ɚ ɞɚ ɛɢɞ
ɭɤɬɨ ɪɫɤɢ ɨɫɬɜ ɚɪɭɜ ɚʃɚ ɜɨ 2015ɢ 2016ɝɨɞɢɧɚ ɬɪɟɛ ɢ ɧɚ Ɇɚɤ ɟɞɨɧ ɢʁɚ,Ƚɪɚ ɞɟɠɟɧ
ɤɨɧɫɬ¬ɪ ɤɬɨɪ
ɝɨɞɢɧɚ ɧɚ ɚɞɪɟ ɫɚ: Ⱦɪɭ ɲɬɜɨ ɧɚ ɝɪɚɞɟɠɧɢɬɟ ɤɨɧɫɬɪɭ
ɚɜɝɭɫɬ 201 7 , 100 1 ɩʁɟ.
ɋɤɨ
ɧɫɤɢ ɨɞɪɟɞɢ 24,ɉ.Ɏɚɯ 560
ɮɚɤɭɥɬɟɬ -ɋɤɨɩʁɟ,ɉɚɪɬɢɡɚ
Ⱦ Ƚ Ʉ Ɇ
ɤɨɧɫɬɪɭɤɬɨɪɢ
Ⱦɪɭɲɬɜɨ ɧɚ ɝɪɚɞɟɠɧɢɬɟ
ɧɚ Ɇɚɤ ɟɞɨɧɢʁɚ
ПОРТА
градежништво ИСПИТУВАЊЕ ВО АЕРОДИНАМИЧЕН ТУНЕЛ И ДЕФИНИРАЊЕ НА ВЛИЈАНИЕТО НА
ДЕЈСТВО НА ВЕТЕР ВРЗ АНТЕНСКИОТ СИСТЕМ НА ВОДНО
Потврдена потребата од
сеопфатни испитувања на
комплексни инженерски објекти
Од обемните
експериментални
истражувања лесно
може да се воочи дека
влијанието на
геометријата на
објектот,
топографијата на
теренот, како и
природните услови од
аспект на ветер, имаат
значително влијание за
дефинирање на
дејството на ветерот
врз напонско
деформациската
состојба на објектот
Л
Ирена СМИЛЈАНОСКА, дипл. град. инж.
окациските услови,
сложеноста на
објектот, неговата
важност и природните
услови за изградба и
експлоатација,
несомнено го
позиционираат Антенскиот систем за
контрола и мониторинг на
радиофреквенции на територијата на
Република Македонија во групата на
најкомплексни инженерски објекти во
нашата држава, па и пошироко во
регионот.
Лоциран на врвот на планината Водно
во Скопје, на надморска висина од 1034
m, повлекува огромна листа на влијанија, Тунел во Центарот за истражувачки работи на Универзитетот за Аеродинамика на кон-
фази и аспекти кои се вклучени и се земени струкциите и Инженерство на ветер во Прато, Италија
предвид при изработката на проектот и
негова реализација на терен. Притоа,
лесно може да се дојде до едноставен
заклучок дека ветерот како периодична
природна појава на врвот на една планина
и неговото влијание на напонско
деформационата состојба на
конструктивниот систем е навистина
одлучувачки фактор за кој е неопходен
сериозен пристап и знаење.
Предмет на проблематика:
При проектирање на Антенскиот систем
и дефинирање на дејството на ветер,
наидено е на две пречки. Прва која се
јавува е непостоењето на регистрирани
метеоролошки услови на самата локација
за минимален период од 10 години,
неопходни за теоретско предвидување на
дејството на ветерот за повратен период Внатрешност на тунелот
од 50 години, согласно
важечките регулативи во
Република Македонија. Втората,
како поголем одлучувачки
фактор, претставува сложената
топографија која има големо
влијание при определување на
карактеристиките на ветерот, а
истата не е соодветно третирана
во нашите правилници. Грубата
поделба за разгледување на
објектите во две групи (објекти
на надморска височина од 0-1000
м и објекти над 1000 м)
доведуваат до несоодветно
дефинирање на пресметковната
почетна брзина. Понатаму,
истата помножена со факторот
на топографијата, земен од
Европските прописи ја зголемува
неа за максимум 1,6 пати. Од
28 јули 2017 ПОРТА 9
Модел на Антенскиот систем поставен за испитување во аеродинамичкиот тунел
наведеново, доколку се разгледаат два објекти на 990 м слој на проток на ветерот, а второто, мерење на силите на
надморска височина и на 1034 м, се добива разлика од 44% во издвоен модел на рог изложен на рамномерно и турбулентно
основната брзина, а за само 44 м разлика во надморската висина. дејство на ветер.
Од овие две главно наведени причини, а во согланост со Моделот на Антенскиот систем кој е збир од повеќе
препораките дадени во Еврокодот 1 (дел за дејство на ветер), конструктивни делови (темел, стебло, антенска решетка со
пристапено е кон моделско испитување на Антенскиот систем во антена, платформи и рогови) е направен во размер од М=1:120 и
аеродинамичен тунел како додаток на теоретските постапки е изработен од пластични материјали користејќи ја техниката на
дадени во техничката регулатива за дефинирање на притисок на тридимензионално принтање, иновативна техника на
ветерот кој се предава на конструкцијата, почитувајќи ја производство која овозможува изработка на физички модели со
топографијата и надморската висина на локацијата. определени физичко-механички карактеристики и високо ниво
на прецизност, избегнувајќи го притоа човечкиот фактор за
Испитување во тунел грешка.
Аеродинамичкиот тунел CRIACIV со гранични слоеви, каде е Вториот модел на сегмент од роговите со својата специфична
извршено испитувањето, се наоѓа во Центарот за истражувачки геометрија е направен во размер М=1:40, а изработен од дрво со
работи при Универзитетот за Аеродинамика на конструкции и вметнато цврсто јадро од цевка изработена од карбонски
Инженерство на ветер во Прато, Италија. Тунелот е од типот на влакна.
тунел со отворено циркулирање. Лонгитудинална должина на Моделот на Антенскиот систем е инструментиран со 192
тунелот е 22 м, попречните пресеци варираат од 2,20 х 1,60 м до сензори за мерење на притисок, поставени на 10 нивоа по
2,40 х 1,60 м. Атмосферскиот граничен слој се развива во еден неговата висина, со напреден 64 канален систем за аквизиција и
сегмент со должина од околу 10 м и го следи делот за тестирање. обработка на податоците. Целта на аеродинамичките
Моторот дозволува да се добие максимална брзина на ветер од експерименталните испитувања на физичкиот модел на
28-30 м/сек (реалната максимална брзина на ветер зависи од Антенскиот систем е да се дефинираат вредностите на
опремата која е инсталирана за генерирање на турбуленција). притисокот на ветерот кој се предава на стеблото, платформата
Излезот од тестовите, пак, се состои од временски записи на и роговите, како и соодветните сили од позитивниот и
коефициенти за аеродинамичен притисок. Извршител на негативниот притисок на ветерот. Со оглед на сложената
експерименталните испитувања е „Ingenieurgesellschaft Nieman & геометрија на објектот и топографијата на теренот, влијанието
Partner GbR“, спроведени од страна на проф. д-р Ханс Ниман, на ветерот е истражувано за 40 правци хоризонтално ротирајќи
реномиран експерт во светски рамки во полето на околу оската на конструктивниот систем на физичкиот модел
аеродинамиката. поставен во аеродинамичкиот тунел. Врз основа на извршените
експериментални истражувања, со примена на методот
Цел и тек на експерименталната анализа: “корелација на одговорот на товарот” - LRC (Load Response
Истражувањата се состојат од две испитувања. Првото Correlation) добиени се еквивалентни статички притисоци со кои
испитување е мерење на притисоци на тридимензионалниот понатаму е извршена анализа на Антенскиот систем, односно
модел на Антенскиот систем изложен на атмосферски ограничен армирано бетонското јадро, роговите, платформата и темелната
10 ПОРТА 28 јули 2017
ветерот е вклучен и
факторот на
топографијата. Заради
овие причини, повторена
е постапката за
дефинирање на
влијанието на дејството
на ветерот. Од мерењето
во аеродинамичкиот
тунел добиени се
притисоците на ветерот
на површината од
конструкцијата во
функција од нејзината
висината Z, во вид на
коефициент кој вклучува
геометрија на
конструкција и
топографија на локација
и како таков се множи со
притисок на ветерот
дефиниран согласно
одредбите на стандардот
што е на сила во
Република Македонија
со што е добиена
најнеповолна
комбинација на
товарење која ја
дефинира напонската и доформационата состојба на консткцијата.
Заклучок:
Од обемните експериментални истражувања лесно може да се
воочи дека влијанието на геометријата на објектот, топографијата
на теренот, како и природните услови од аспект на ветер, имаат
значително влијание за дефинирање на дејството на ветерот врз
напонско деформациската состојба на објектот. Со тоа се
потврдува потребата од детални и сеопфатни лабораториски
испитувања со цел прецизно дефинирање на влијанието на ветер,
особено во случај на комплексни инженерски објекти. n
Охридското епицентрално
подрачје се активира
В
јули 2017 година
о периодот јуни-јули 2017
година, охридското
епицентрално подрачје
манифестираше сеизмичка
активност изразена преку
серија слаби до умерени
земјотреси, чие траење и
повторување предизвика вознемиреност кај
локалното население и туристите. Со оглед на
разните изјави, толкувања, па и предвидувања
кои се појавија во медиумите, сметаме дека ни
е обврска, но и должност да ги споделиме Слика 1. Европско-медитерански каталог на земјотреси за изминатите 1,000 години
релевантните и научно поткрепени сознанија Превземно од: Грунтал & Валштром, Списание за сеизмологија (2012)
со кои располагаме како експерти на ресорно
задолжени институции од областа. земјотреси на територијата на Европа) и секако започнато со темелни истражувања во полето
Информациите што ги доставуваме во овој земјотресот од 1963 година кој го погоди на геологијата, тектониката, сеизмологијата и
напис се описно и генерално презентирани за главниот град Скопје, резултирајќи со другите сродни дисциплини со цел
читателите од пошироката јавност. значителни материјални штети и човечки загуби веродостојно одредување на сеизмичката
Територијата на Југоисточна Европа (Слика (1070 загинати; 3300 сериозно повредени; опасност и преземање на сеопфатни мерки за
1), на која припаѓа и Македонија, е еден од предизвикана штета 15% од бруто ублажување на сеизмичкиот ризик. За таа цел
сеизмички најактивните региони на националниот производ на ФНРЈ за 1962 од средината на минатиот век се формирани
континентот и консеквентно територија со година). Мора да се напомене дека две институции со примарна мандатна дејност
највисока сеизмичка опасност и ризик во земјотресите во неинстументалниот период следење на сеизмичката активност и
Европа. Македонија како дел од Балканскиот (пред 1900 година) се одредени врз основа на истражувања поврзани со параметрите на
Полуостров (Слика 2), во изминатите векови макросеизмички податоци и нивните сеизмичноста на територијата на Македонија
била погодена од повеќе деструктивни параметри (магнитуда, интензитет, локација и (Сеизмолошката опсерваторија при Природно-
земјотреси, кои резултирале со значителен други) се со различен степен на точност во математичкиот факултет на УКИМ во Скопје,
број на човечки жртви и материјални загуби. Од зависност од бројот и квалитетот на 1957 година) и истражување и развој на методи
овие земјотреси по значењето можат да се расположивите макросеизмички податоци. и техники за намалување на сеизмичкиот ризик
издвојат земјотресот од 1904 година во Живеејќи во сеизмичко активно подрачје, (Институт за земјотресно инженерство и
епицентралното подрачје Пехчево-Кресна каде земјотресите се честа природна опасност, инженерска сеизмологија, УКИМ-ИЗИИС од
(еден од најголемите по магнитуда случени после завршувањето на Втората светска војна е Скопје, 1965 година).
Изработиле:
Шалиќ и
Милутиновиќ,
Податоци:
Сеизмолошка
обсерваторија
(УКИМ-ПМФ)
Создавач на
архитектура со
трајни вредности
Лилјана ЈОНОСКА
Б
вечно благодарна...
Деловна зграда
„Агроплод“
Ресторан „Парк“
Акустичкиот дизајн
П
Проект на ентериерот: Страбаг АГ
публика, по два на првиот и вториот кат, практикабли. Сцената, исто така, е
како и два влеза на сцена со кои се пристапна од нивото на аудиториумот со
роектот на ентериерот пристапува од нивото на првиот кат. Сите фиксни скали, како и хорски редови.
на Големата сала е влезови се позиционирани кон јавните Акустичкиот плафон над аудиториумот и
направен во согласност простори, фоајето и галеријата на ниво на сцената е специјано обликуван, според
со Главниот проект на првиот кат. ентериерското решение и акустичките
Филхармонијата во Аудиториумот се состои од 26 редови со пресметки, така што дистрибуцијата на
Скопје, кој го изработи ширина од 90 см, со исклучок на редовите звукот во салата се врши рамномерно до
фирмата 5 и 19 кои се со ширина од 170 см и тоа на сите редови на аудиториумот.
ЕНТЕРИЕР
Просторијата на Големата сала
ентериерски е осмислена во склад со
современите трендови за ваков тип
објекти, меѓусебно усогласен со проектот
за акустика, со повеќе повторувања.
Подовите во Големата сала, во делот на
аудиториумот и сцената, се од паркет
цреша со дебелина од 2,9 см, положен врз
повеќеслојна водоотпорна иверица.
Потконструкцијата е дрвена и премачкана
со ПП премази со заштита од 90 минути.
Паркетот е лакиран со мат лак со
водоотпорни карактеристики според
стандардите EU/DIN. Во подовите се
вградени дифузери за вентилација.
Потконструкцијата на салата – ламинирано
дрво, потпрена е на Silomer, и така е
одвоена од бетонската конструкција и на
тој начин изолирана од структурална
бучава.
Предната страна на трибината и скалите,
обложена е со повеќеслојна водоотпорна
шперплоча со паркет цреша. Лакирањето е
како и кај подната облога. Предната
старна на сцената е обложена со
повеќеслојна водоотпорна шперплоча и
фурнирани MDF плочи од американска
црна цреша. Лакирањето во склад со
подната облога.
Редовите во аудиториумот и самата
сцена се лачни со два реда за минување на
публиката. Влезот во салата е од ниво на 5.
ред – први кат, и 19. ред – втор кат. На тие
места премините се одвојуваат од
аудиториумот полн со огради, со облоги
исти како на страните на сцената. На делот
на спојот со подот се предвидени подни
лајсни. Целата подна површина во
обработката се третира како монолитна
површина обложена со дрво во сложена
форма.
Ѕидовите и плафоните се обложени со
акустички панели на потконструкцијата,
кои ги задоволуваат барањата за
пресметка со цел остварување на
задоволителна акустика во салата.
Акустичките панели со дебелина од 3 см се
тешки 37 кг/м² што е пропишано во
тендерската документација. Видливата
страна од панелот е обложена со дрвен
фурнир, тип американска цреша, и
лакирана со мат лак со водоотпорни
карактеристики според стандардите
EU/DIN. Фурнирот е посебно избран и
аранжиран за секој елемент од
ентериерот.
Панелите на бочните ѕидови од салата
26 ПОРТА 28 јули 2017
визуелната естетика.
Акустичкиот консалтинг во рамки на
дизајнот на салата на Филхармонијата е
доверен на стручниот тим на
Лабораторијата за акустика на
Електротехничкиот факултет од
Белград, кој го води професор д-р
Миомир Мијиќ и професор д-р Драгана
Шумарац Павловиќ. Ревизијата на
дизајнот за акустика го направи Akustik
Buch GmBH. Акустичкиот дизајн на
Големата сала на Македонската
филхармонија беше инспиративна
задача, бидејќи требаше во просторот со
однапред зададен геометриски облик и
големина да се истражат сите можности и
да се анализираат разни интервенции кои
можат да дадат очекувани резултати.
Бидејќи салата првенствено е наменета
за живи музички изведби, основна задача
е да се зачува расположливата енергија
на природните извори на звукот и да ѝ се
овозможи разиграност по просторот.
Заради тоа сите материјали во
ентериерот на салата се масивни и
посебно внимание е посветено на
нивниот избор.
Проектираната градежна конструкција
на салата, која беше изградена пред
почетокот на работата на акустичкиот
дизајн, внесе некои ограничувања со
својот волумен и специфичниот облик.
Заради тоа посебно внимение е посветено
на бројните детали во ентериерот кои
требаше да го минимизираат негативниот
ефект на почетните градежни услови.
Најважните интервенции во салата се
воведување на релјефни детали на
бочните ѕидови во пределот на бината и
на делови од плафонот.
Во процесот на нивниот дизајн се
користени лабораториски испитувања на
физичките модели на делови од
ентериерот за да се предвиди влијанието
на предложените варијанти на релјефните
форми во звучното поле на салата.
во пониската зона, се со расцепкана – кога се активира звучниот систем (се Седиштата внимателно се одбрани, така
поделба и денивелирани со цел спуштаат звучници). што претставуваат дополнителен дифузен
остварување на соодветни акустички елемент во салата со кој се збогатува
резултати. Во горните зони се наоѓаат АКУСТИЧКИ ДИЗАЈН текстурата на акустичкиот одзив во салата.
лачни површини кои исто така Проектирањето концертни сали е една од Како резултат, постигната е неопходна
овозможуваат рамномерна дистрибуција најделикатните задачи на акустичкиот дифузност на звучното поле и изедначена
на звукот кон гледалиштето, а исто така дизајн. Во него се поставуваат неколку е гласноста на звукот по површината на
служат и како маска за сценската техника. битни барања: да се постигне очекуваната аудиториумот. Акустичкиот квалитет на
Обликот на плафонот е одреден од естетика на звучната слика што ја добиваат концертната сала се вреднува со
условите, проектот за акустика и според слушателите во салата, изведувачите на објективните параметри како што се
решението за ентериерот. Во делот на бината да имаат звучен амбиент што им индекс на бинарен квалитет, текстура на
аудиториумот, скалесто се спушта кон овозможува леснотија во заедничкото одзив, привидна ширина на звучниот
кабината за режија, додека во делот над музицирање и на секој поединечно му извор и латерална енергија. Со
сцената, поделен е на поситни елементи помага подобро да се изрази музички, но и објективни мерења и субјективни
според барањата на акустиката. Делот од да се постигне сето тоа во просторот што оценувања, утврдено е дека овие цели се
плафонот над бината, по потреба се отвора ги задоволува високите критериуми на постигнати. n
28 јули 2017 ПОРТА 27
архитектура
КУЌИТЕ
Подготви: Студио„ РАДО ИНЖИНЕРИНГ “, Скопје
П
интердициплинарно поврзување на
општествените, хуманистичките и
природните науки, и сè се поактуелни
полемиките кои се однесуваат на подрачјето
на културата на новите медиуми, технологии
и значајни визуелности.
Во конкретниов случај, се работи за изработка на техничка
документација за викенд населба од 12 единки, секоја од 900-
1200 м2 површина и дефинирање на можностите за локацијата,
која се наоѓа на 16километри од Скопје, на 525 метри
надморска височина со комплетна инфраструктура, пристапни
патишта, вода, електрика. Локацијата овозможува живот во
природа, која се наоѓа во непосредна близина на градот и која
овозможува да уживате во чист воздух, мирис на вегетација и
звуци на птици и животни, кои таму живеат. Документацијата е
изработена од страна на „Радо Инжинеринг“, водена од
авторите архитектот Ѓоко Радовановиќ и дизајнерот Стефан
Матески.
Проектираните објекти се со димензии од 32 до 96 м2 и сите
имаат сопствена атмосфера и приказна. Местопозицијата на
О
бјектот е лоциран во
периферен дел на
градот Куманово.
Поставеноста на
објектот во
парцелата е резултат
на изработен
детален урбанистички план со конкретна
маркица. Базирајќи се на урбанистичките
услови кои произлегуваат од деталниот
план, е направено решение кое ги
сублимира барањата на инвеститорот, од
една страна, и се придржува на
урбанистичките параметри и правилникот
за стандарди и нормативи за
урбанистичко планирање, од друга
страна, како предуслов за градење.
Објектот е замислен како индивидуална
станбена куќа за потребите на петчлено
семејство. Барање на инвеститорот беше
куќата да се состои само од приземен
ПОРТА
ПОРТА
архитектура ОБНОВА И ОРГАНИЗАЦИЈА НА СТОКОВНАТА КУЌА „ЈАВОР“ ВО БИТОЛА
Нов модел на
архитектонски
концепт
Брзиот развој на новото општество како реалност на потреби, особено оние во однос на
денешницата, новите човекови потреби, особено оние социјалните навики, поточно „животен стил“, се
одразуваат врз обновата и организацијата на
во однос на социјалните навики, поточно „животен постоечките архитектонски објекти и бараат
стил“, се одразуваат врз обновата и организацијата на воспоставување на нови архитектонски
концепти – појава на нови програмски
постоечките архитектонски објекти и бараат содржини – функции и нивно просторно
редефинирање.
воспоставување на нови архитектонски концепти – Особени трансформации се случуваат кај
појава на нови програмски содржини – функции и трговските центри – објекти кои често го
менуваат и збогатуваат својот програм и кои
нивно просторно редефинирање постојано подлегнуваат на моменталните
трендови и промените во општеството,
М
м-р Ивона МИЛОШЕВСКА дипл.инж.арх. менторство на професор д-р Иванка Кировска, останувајќи сепак во трите есенцијални рамки:
со новата обнова и организација на објектот трговија, услуга и угостителство.
агистерскиот труд со (стоковна куќа „Јавор“ во Битола) формира Во новообновените и реорганизирани
наслов СИТИ МОЛ еден нов модел на архитектонски концепт – простори се дефинираат нови и трендовски
(CITY MALL) - обнова трансформација на постоечката концепти (што подразбира формирање на нови
и организација, морфосинтакса на објектот во нов контекст кој програми – функции), кои ги следат барањата и
работен од го подразбира современото општество. потребите на граѓаните. Постоечкиот
кандидатот Ивона Брзиот развој на новото општество како архитектонски објект, стоковната куќа „Јавор“
Милошевска под реалност на денешницата, новите човекови во Битола, е дел од колективната меморија кај
34 ПОРТА 28 јули 2017
населението од овој град, и е централен просторот. поделени на единици, поточно продажни места
сегмент во ланецот на стоковни куќи изградени Со новата обнова и организација објектот ќе со разновидни содржини – од трговски,
во Битола во почетокот на ХХ век (1975 год.) и претставува синтеза на старото и новото, услужен и угостителски карактер. На овој
припаѓа на модерната архитектура. Со својата имплементација на нови содржини во веќе начин, овие градби постануваат атрактивни
местоположба во централното градско даден постоечки простор. Целта е места за човекот во кои тој може да задоволи
подрачје, во непосредна близина на старата подобрување на функционалноста, запазување повеќе свои потреби и квалитетно и
битолска чаршија, објектот претставува на естетскиот момент и тенденции на релаксирано да го помине своето време.
значаен јазол во кој се преплетуваат многу осовременување кои ги носи новото време, Потрошувачите денес можат во еден
културни слоеви и времиња, и е изграден односно да прерасне во СИТИ МОЛ (CITTY единствен затворен простор, таканаречен
аналогно на другите стоковни куќи во тоа MALL), како денес се нарекуваат овие типови на ,,голема кутија“ со многу привлечни
време. По својата надворешност објектот е големи трговски објекти. продавници да пронајдат сè што им треба, без
олицетворение на модернизмот, а низ него се Според својот концепт, ваквиот тип на да бидат изложени на надворешните
чувствува и влијанието на објективизмот, кој објекти може да биде организиран во склоп на временски услови. Со многуте содржини овие
како начин на мислење го негира една или повеќе просторни површини објекти прераснуваат во мултифункционални
таканаречениот „формален модернизам“,
правец кој се борел против прекумерната
употреба на современите градежни материјали
и технички откритија.
Објектот има вкупно пет нивоа – катови:
подрум, приземје, прв и втор кат како и трет кат
кој денес не функционира. Во својата
внатрешност објектот е поделен на два дела:
трговско-услужна дејност и административно-
технички дел, кои се наоѓаат на сите нивоа,
освен третиот кат кој е недостапен.
Во своето долгогодишно постоење објектот
доживеал повеќе функционални организации
на просторот – од отворен пејзажен карактер,
до денешната расцепканост – поделеност на
повеќе инцидентно изведени локали со
трговска и угостителска дејност, кои се
парцелизирани со преградни паравани кои и
функционално и естетски го нарушуваат
амбиентот на внатрешната организација на
ПОРТА
дизајн
г р а м м е б е л ! ! !
Ки л о
Д
изајнерот: ... но
господине, мојата работа
е да Ви помогнам да
дојдеме до решение.
Решението ќе ни покаже
дали Вам навистина Ви е потребен мебел
во таков облик каков што баравте од нас.
С
(В.Британија)
на градежната регулатива во Обединетото
реда, 14 јуни 2017 година ќе биде
Кралство, туку и низ светот. Во овој контекст и запомнета како еден од
надлежните служби во Република Македонија најцрните денови во поновата
историја на Лондон и
треба да извлечат соодветни поуки од оваа Обединетото Кралство. Неполни
351 година од Големиот пожар
трагедија и да го насочат своето дејствување во Лондон (The Great London Fire,
од 2 до 5 септември 1666 година), пред очите на
кон зголемување на противпожарната заштита светската јавност се одвиваше човечка трагедија од
на постоечките и новоизградените објекти. ретко видени размери. Мајка која го фрла бебето
42 ПОРТА
Лондон е поденаква на годишниот бруто полиисоцијанурат (Polyisocyanurate), пред кои се
национален приход на Бразил од 2,2 трилиони наоѓал 5 сантиметри воздушен простор и 3 мм
долари. завршна обработка од сендвич алуминиумски
Месец дена по оваа трагедија која ја зафати 67 обложни плочи меѓусебно споени преку
метри високата 24-катна Гренфел кула (Grenfell полиетиленско јадро. Полиисоцијанурат е еден вид
Tower) во Лондон, изградена во 1974 година со 129 пластичен термоизолационен материјал во пенеста
станови, за повеќе години сме оддалечени од форма којшто се лие во термоизолациони табли,
завршувањето на официјалните истраги и најчесто обложени од двете страни со
објавувањето на причините за оваа катастрофа. алуминиумска фолија. Станува збор за материјал
Дел од преживеаните секојдневно се прашуваат кој гори и испушта потенцијално токсични гасови
дали причините, воопшто, наполно ќе се разјаснат. при согорувањето. Од презентираните
Во моментов официјалниот број на загинати е информации во медиумите не е јасно дали во
околу 80, но се очекува дека вистинскиот број ќе рамките на фасадата биле поставени
биде обелоденет дури во 2018 година, за да се задолжителните противпожарни бариери, коишто
даде доволно време на форензичните екеперти да би требало да се постават најмалку хоризонтално
ја завршат својата работа. Исто така, сè уште не се однадвор на ниво на меѓукатната плоча и
утврдени причините за најголемиот пожар во вертикално во линија на ѕидот која ги дели
Обединетото Кралство од почетокот на становите. Со оглед на тоа што реконструкцијата
дваесеттиот век па до сега. Само се знае дека била изведена, се очекува дека градежната
пожарот отпочнал во комбиниран фрижидер со инспекција ги одобрила градежните работите врз
замрзнувач на четвртиот кат, и дека основа на предвидени противпожарни бариери во
противпожарната бригада отпочнала со својата рамките на новопроектираната фасадна
интервенција по само шест минути, но дека конструкција. Овие бариери се исклучително важни
пожарот се проширил со неверојатна брзина по во спречувањето на пренесувањето на пожарот од
во надеж дека некој ќе успее да го прифати за да ја фасадата на објектот. На над 200 пожарникари со една во друга противпожарна зона. Вообичано,
преживее огнената стихија, жители кои се 70 противпожарни возила од противпожарните бариерите се направени од негорлив материјал
простуваат од своите најблиски по телефон, станици во Лондон им биле потребни 60 часа за да како камена или минерална волна која со анкери од
повиците за помош од очајните жители, кои по го изгансат овој пожар. не’рѓосувачки челик се поставува, во овој случај, на
одредено време стивнуваат и се заменети со Оттука, големо внимание во моментов е оргиналната негорлива конструкција на објектот од
тишина, и звукот на безмилосниот оган, а сè пред посветено на реконструкцијата на фасадата на армиран бетон. Преку нивното поставување се
очите на безгласните и беспомошни избегани, објектот завршена во 2016 година. Таа била прави дисконтинуитет во запаливата термичка
ургентинте служби, минувачите, медиумите и направена за да се подобри енергетската изолација на фасадата. Во случај на фасадна
светската јавност. Сево ова, иако наликува како во ефикасност на објектот. Како резултат на ова, облога од плочи задолжително треба да се
филм за катастрофи, всушност се случува во живо постојната фасада од 25 см дебел префабрикуван обезбеди вентилација на овие плочи од
во петтата најбогата земја во светот според армиран бетон, според наводите во британските внатрешната страна, која дополнително го
номиналниот бруто национален приход, каде само медиуми, била обложена од надвор со 15 см комплицира спречувањето на пренос на пожар од
проценетата вредност на станбените објекти во дебели цврсти термоизолациони плочи од една во друга противпожарна зона. Имено, во вакви
пластиката и ги враќа
кои треба да резултираат во намалување на
емисиите на штетни гасови за 160 милиони
тони до 2020 година, што е еднакво на
отстранување на 45 милиони автомобили од
памучните пелени
патиштата. Досега само Нов Зеланд и
Европската унија презедоа слични мерки за
намалување на емисиите на штетни гасови. Но,
сепак, треба да знаеме како е да се живее во
во мода
оваа земја и кој е реалниот придонес на
граѓаните и на локалните власти за
подобрување на еколошките навики.
С
Соња ТАНЕСКА парламент со тесно мнозинство, пред две
години, го изгласа Законот за спречување на работа или во училиште, спакувана во
поред истражувањата на загадувањето, со кој им се налага на сите амбалажа за повеќекратна употреба, со што се
Европската унија, Австралија, фабрики и други производители што користат намалува отпадот, а и финансиската
заедно со САД, со години се јаглен како погон да плаќаат посебен данок, а исплатливост е поголема и, секако,
вбројува во земјите со тој е само дел од планот за заштита на најважното, примената на здрава исхрана. За
најголема количина природата и за намалување на последиците од пазарење тамошните жители речиси секогаш
испуштен јаглероден климатските промени. Сите производители во користат платнени торби, а во поново време
диоксид и тоа, во просек, од иднина веќе плаќаат по 24 долари за секој тон родителите ги враќаат во мода памучните
190 гр/км. Токму поради тоа австралискиот јаглероден диоксид што ќе биде испуштен во пелени, место тие за еднократна употреба.
да се живее
метри и има 35 катови. Се наоѓа на
западната страна на Менхетен,
каде еден дел од нејзините страни
претставува и влез кон долен
Менхетен по 57. улица.
Драган РИСТОВ Данското дизајнерско студио ги
V
започнало преговорите за
конструкција на „Пирамидата“ со
IA 57 West е официјално име
њујоршкиот магнат Даглас Дарст
на станбена зграда која
уште во 2000-та, кога тој со
веќе една година
сопругата бил гостин во Данска.
успешно стои на
По десет години се
западниот дел на
вратил и ги посетил
Менхетен во
канцелариите на
Њујорк.
групацијата, по што и
Дизајнирана е од
официјално почнала
данската гардежна
соработката. Како што
фирма „Бјарке
48 ПОРТА 28 јули 2017
Орстад
колеџ
Карактеристики:
Алтернативни имиња: Пирамида, Тетрахедрон
Почеток на градбата: 2013 год.
Статус: Завршена во 2016 год.
Тип: Доминантно станбен простор
Стил: Модерен
Град: Њујорк, САД
Височина: 467 стапки (142 метри)
Врв: 355 стапки (108 м/2)
Материјал: Бетон
Број на катови: 35
Паркинг: 285 места
Основа: 830,995 sq ft (77,200 m/2)
Лифтови: 11
Дизјан и конструкција: Bjarke Ingels Group (BIG)
Инвеститор: The Durst Organization
Инжинер: Thornton Tomasetti
Награди и признанија: 2016 CTBUH Tall Building
Awards: Најубава висока зграда за 2016
ПОРТА
кажал и самиот, тој е голем поддржувач на „Пирамидата“ која била победник на
слободниот ум, на невообичаеното заради што конкурсот. За три години веќе имале 50
без двоумење одлучил да му довери важен вработени, а во 2015-та над 150 работници
градежен проект на ова студио. работеле на реализација на овој проект.
Пролетта 2010 година, објавен е повик за Денес Њујорк е меѓу ретките градови во
дизајнерски изглед на новиот резиденцијален светот кој може да се пофали со триаголна,
објект кој ќе го гради Дарст, а веќе во 2011-та пирамидална зграда како што тоа е случај со
данското студио отворило канцеларија во Лас Вегас. Објектот е фантастичен и има
Њујорк од каде директно ќе ги надгледува навалена фасада од северната страна, што ја
работите за изградба на VIA 57 West или прави посебно убава и несекојдневна. Самите
ПОРТА
уметност и дизајн ИЗЛОЖБА „РАФАЕЛ: ЦРТЕЖИ“ ВО ОКСФОРД, АНГЛИЈА
Oва лето најстариот музеј во Обединетотот британската Кралска колекција, Уфици од Фиренца и виенската
Албертина, каде ќе биде прикажана изложбата оваа есен.
Кралство, музејот „Ешмолиан“ (Ashmolean - Уште од 1983 година кога беше изложбата во Британскиот музеј,
Museum) во Оксфорд, организира изложба не сме имале вакво исклучително јавно собирање на Рафаеловите
цртежи. Дарежливоста и поддршката на другите институции, ни
на цртежи од Рафаел која се случува овозможи на луѓето да им понудиме прилика која се случува еднаш
„еднаш во животот“, порачуваат кустосите. во животот: да ја искусат визуелната и емотивната снага на
Рафаеловите раце и да ја разберат неговата генијалност - истакнал
Н
подготви: Дејан БУЃЕВАЦ директорот на музејот.
Бидејќи цртежите се многу осетливи на светлина и температура,
а изложбата се претставени 120 дела на големиот после 500 години од постоењето, ретко се изложуваат дури и во
мајстор на ренесансата, Рафаел Санцио де матичните колекции. Сто и дваесет експонати ја покриват целата
Урбино или Рафаел Санти (1483-1520), од брилијантна но кратка кариера на Рафаел, од деновите кога бил
меѓународни збирки. Педесет цртежи се од чирак во Умбрија, преку радикално креативните години во Фиренца,
музејот „Ешмолиан“ – најголема и најзначајна до периодот во Рим кога бил на врвот на славата. Цртежите
колекција на Рафаеловите цртежи на светот – а покажуваат како овој уметник во текот на својата кариера активно
свои дела позајмија Британскиот музеј, трагал за нови можности на изразот, далеку посуптилни и
52 ПОРТА 28 јули 2017
Мајка и дете,1512 Студија за Адам, 1508-1510 Студија за Богородица, 1518
ПОРТА
хортикултура
Туја
последните години во некои градини кај нас тоа што прави канали во
има предизвикано катастрофални штети на стеблото на растението
многу репрезентативни растенија од родот на што доведува до негово
зелениките. Многу често се среќава и во целосно пропаѓање. Со
шумите, пред сè во парк шумата Водно каде оглед на тоа што се работи
што неконтролирано прави штети врз за вид кој напаѓа во
зелениката. Лептирот има бела боја и распон внатрешноста на стеблото,
на крилата околу 4 см, но правата штета кај за идентификација е
зелениката ја извршуваат неговите ларви. Тие потребна постојана
се со зелено-жолта боја и црна глава. контрола на растенијата, а
Најчесто се хранат само со горната страна од Сушење на како симптоми може да се
листот. Овој молец има до три генерации зеленика забележи смола и пилевина
годишно, па затоа мора редовно да се прави шимширов молец во деловите каде што има
контрола затоа што не може со точност да се оштетување.
одреди кога би направиле штети. Контролата Argirestia thujellа или
претставува длабинска инспекција на познати како молци
поголемите садници затоа што најчесто минери, за разлика од
ларвите ја зафаќаат внатрешноста на смарагд заболува, најчесто од габични претходниот штетник не предизвикуваат
зелениката. За сузбивање наједноставен инфекции, а доколку не се третираа изумирање на растението во целост, но
метод е механичко отстранување, а доколку соодветно физиолошки ослабените растениjа знаат и тоа како да го нарушат естетскиот
станува збор за напад од поголем обем може да бидат и нападнати од страна на изглед на туите.
потребно е повеќекратно третирање со инсекти и обратно. Кај повозрасните единки Габични инфекции најчесто причинува
соодветен инсектицид. Оштетените гранки заболувањата може да причинат сушење на Didymascella thujina која предизвикува
најдобро е делумно да се закројат за одделни делови, и во тој случај се пегавост на избојците на тујите. Симптомите
повторно да се оформи густа зеленика, но во препорачува освен третирање со соодветен на оваа болест се бела прашина на горната
случај доцна да се реагира, ниту оваа мерка фунгицид и сечење во целост на заболените страна од листот, каде во понатамошна фаза
нема да е од помош. гранки. Кога е во прашање овој вид, многу се формираат темноцрни точки кои
Како еден од најатрактивните видови на често се случува поради нередовно полевање претставуваат плодишта.
декоративни садници во последните години на енормно високи температури кои се сè Како основна мерка на заштита кај тујите е
се среќава Thuja occidentalis smaragd. Таа почеста појава кај нас во летниот период, одржувањето на хигиената и користењето на
претставува вид кој има широк спектар на растението физиолошки да ослабе со што здрави резници при нивна репродукција. Под
примена во хортикултурното уредување, со претставува лесна мета за многу штетници. одржување на хигиена се подразбира редовно
што се користи и како солитерно растение Phloeosinus thujae претставува еден од чистење на исушените делови и превентивно
или во групи, најчесто за формирање на најголмите штетници на тујите. Во суштина тој третирање со контактни и системични
зелена ограда. Многу често култиварот напаѓа само физиолошки ослабени стебла, со инсектициди и фунгициди. n
ПОРТА
МАЛТА 08.09 - 11.09
авионски аранжман
350 €
MAРОКО 03.10.2017
авионски аранжман
650 €
+389 2 32 32 234
Ш
Даниела МЛАДЕНОВСКА
Тврдината од
афшауен, или 15 век се уште
синиот град како не е бојадисана
што уште го во сино
нарекуваат, е
веројатно едно
од ретките места
кое од тотална
анонимност до пред дваесетина години,
одеднаш станува една од главните
Најновата
конкуренција на
Скопје 2014
ПОРТА
ПОРТА
ПОРТА
Дa му дадеме на
светот малку боја
www.zorkacolor.com