207

Коце трајановсКИ:
Подземната
сообраќајница ќе
биде мегапроект
ГРАДЕЖНИШТВО
АРХИТЕКТУРА
ЕКОЛОГИЈА
Мал Холивуд во
Штавица, Итар Пејо
во Витолиште
90 денари / БРОЈ 207 / ПЕТОК 17.05.2013 година IX
Ајде да играме
фудбал на покрив!
БРОЈ 207 ПЕТОК 17.05.2013 ГОДИНА iX
Редакција:
драгИ чИтателИ,
главен и одговорен уредник:
Соочени со желбата градовите да ги во нашите животи. Промени кои имаат Дејан БУЃЕВАЦ
претвориме во метрополи, исполнети неверојатен ефект врз општеството.
со нови згради, урбанистички чуда, Промени кои ја пишуваат светската новинари:
Катерина СПАСОВСКА-ТРПКОВСКА
нови патишта, споменици, тротоари или историја. Луѓето повторно ќе читаат
паркови, потполно се заборавени селата вести, но тоа ќе биде преку Интернет. надворешни соработници:
во Македонија. Карактеристичен е „Според предлозите на скопјани,
Насловна страница: Ангел СИТНОВСКИ
примерот со градот Штип, кој во повоена во наредните четири години ќе ДЕТАЉ ОД ФАСАДАТА НА Александар ПЕТРОВ
Македонија можеше да се пофали со се посветиме на решавање на ШКотсКИот парламент Александар ЧЕРЕПНАЛКОСКИ
, Александра ШЕКУТКОВСКА
навистина богати села. Денес, за жал, сообраќајниот метеж, на комуналната ВО ЕДИНБУРГ Анастасија НИКОЛОВСКА
нема ништо од тоа. Новиот штипски хигиена и на подигнување нови зелени Андреа ЈАМАКОСКА
градоначалник, Илчо Захариев, наместо површини. Само за пример, од областа Билјана САВИЌ
КОЦЕ ТРАЈАНОВСКИ:
Подземната Бојана ФИЛИПОВИЌ

со крупни зафати од центарот на Штип на сообраќајната и подземната сообраќајница ќе Биљана СТОЈАНОВИЌ
или во поединечни урбани заедници, инфраструктура во мојата програма биде мегапроект Владимир Б. ЛАДИНСКИ (AНГЛИЈА)
својата мисија ја започна од штипските се застапени 62 проекти, а заштитата Даниела МЛАДЕНОВСКА
Драган РИСТОВ
села, со нивна ревитализација. на животната средина, зеленилото
Ѓорѓе ЈОКИЌ (СРБИЈА)
Белградскиот клуб ФК Вождовац и јавната хигиена се опфатени со Ивана ГРУПЧЕ
доби нов стадион, модерен објект 30 проекти“, вели во интервјуто
ГРАДЕЖНИШТВО
АРХИТЕКТУРА
ЕКОЛОГИЈА
Кате АНТЕВСКА
со 5.000 места. Тоа и не би била вест за „Порта 3“ Коце Трајановски, Михаил ТОКАРЕВ
Мал Холивуд во
Сандра ДОНЧЕВА ТЕОХАРОВА
посебно вредна за внимание, ако градоначалникот на Скопје. Штавица, Итар Пејо
Сашо КУЗМАНОВСКИ
во Витолиште
новиот објект не е еден од четирите „Црвена листа на загрозени“ отсега Трајче СТОЈАНОВ
во Европа, кои комбинираат трговски и за екосистемите. Меѓународен тим Филип ФИЛИПОСКИ
90 денари / БРОЈ 207 / ПЕТОК 17.05.2013 година IX

центар и стадион како единствен научници почна да подготвува нова Франческо ЧИТРО (ИТАЛИЈА)
објект. На кровот од трговскиот „Црвена листа“ и за загрозените графички уредник:
центар, некои дваесетина метри над екосистеми, која ќе ги класифицира Ајде да играме Дејан ДАВИТКОВ
земја, се наоѓаат фудбалскиот терен, екосистемите како ранливи, загрозени фудбал на покрив!
трибините и придружните содржини. или критично загрозени, и ќе создаде фоторепортер:
Кире ПОПОВ
Приказната за Руперт Мердок јасна слика за состојбата со природните
и Џулијан Асанж е приказна живеалишта низ целиот свет. Автори: лектор:
за неминовните промени што енрИК мИралес Костадинка СОЛЕВА
информатичката технологија ги донесе од редаКцИјата И "RMJM" Издавачки совет:
Љупчо АТАНАСОВСКИ,
дипл.инж.арх. - претседател
проф. д-р Мери ЦВЕТКОВСКА,
ИНТЕРВЈУ 06 20 дипл.град.инж.
КОЦЕ ТРАЈАНОВСКИ: Вања ДОНЧЕВА,
дипл.инж.арх.
ПОДЗЕМНАТА СООБРАЌАЈНИЦА
Александра ПЕТРОВСКА
ЌЕ БИДЕ МЕГАПРОЕКТ дипл.инж.арх.
проф. д-р Катерина ДОНЕВСКА
РУРАЛНА МАКЕДОНИЈА 10 дипл.град.инж.
ПОТРЕБНО Е МАЛКУ, ЗА
ДА СЕ ВИДИ МНОГУ Издавач: „Биропрес“ ДОО Скопје
Ул. Васил Ѓоргов број 21,
влез 2, локал 9, 1000 Скопје
АРХИТЕКТУРА 20 06
АЈДЕ ДА ИГРАМЕ ФУДБАЛ НА ПОКРИВ! Тел: 3109 311; 3151 311;
28 Факс: 3132 924
ДРВНА АРХИТЕКТУРА 24 e-mail: porta3@porta3.com.mk
www.porta3.com.mk
ЗДАНИЕ КОЕ ИЗНИКНУВА ОД ЗЕМЈАТА
Печати:
АРХИТЕКТУРА 28
ТОЧКИ ВО ОСНОВАТА, Маркетинг:
ЛИНИИ ВО ПРОСТОРОТ
biroproekt@biroproekt.com.mk
ТЕХНОЛОГИИ 39 marketing@porta3.com.mk
Тел: 3243 790; 3243 797
ЛУЃЕТО ПОВТОРНО ЌЕ ЧИТААТ
24 Fax: 3243 796
Моб: 072 248 796
ЕКСПЕРТ 42
НА СВОЈ РИЗИК! ГОДИШНА ПРЕТПЛАТА: 1.500 ден.
жиро сметка: 300000001995035 во
ЕКОЛОГИЈА 46 Комерцијална банка АД Скопје
ЕДБ: 4030004528485
„ЦРВЕНА ЛИСТА НА ЗАГРОЗЕНИ“
ОТСЕГА И ЗА ЕКОСИСТЕМИТЕ Првиот број на списанието Порта3
излезе на 29.12.2004 година
РЕПОРТАЖА 50 Редакцијата на Порта3, не
МАЛ ХОЛИВУД ВО ШТАВИЦА, се согласува со сите ставови
ИТАР ПЕЈО ВО ВИТОЛИШТЕ
50 објавени во списанието.
инфо
ПОЛИЕТИЛЕНСКИ И ПОЛИПРОПИЛЕНСКИ
- ВОДОВОДНИ СИСТЕМИ
- ГАСОВОДНИ СИСТЕМИ
- KAНАЛИЗАЦИСKИ СИСТЕМИ
ИНОВАТИВНА ТЕХНОЛОГИЈА
ПО СИТЕ ИНТЕРНАЦИОНАЛНИ СТАНДАРДИ
Tel:
00 389 034 212 064
00 389 034 211 757
00 389 034 215 225
00 389 034 215 226
Fax:
00 389 034 211 964
e-mail: contact@konti-hidroplast.com.mk
e-mail: hidropl@t-home.mk
www.konti-hidroplast.com.mk
Industriska bb 1480 Gevgelija
4 ПОРТА3
MACEDONIA 17 мај 2013
инфо
ÑÎÎÏØÒÅÍÈÅ ÄÎ £ÀÂÍÎÑÒÀ
çà ïðîòèâïðàâíî êîðèñòå�å íà èìåòî íà
Óíèâåðçèòåòîò �Ñâ� Êèðèë è �åòî�è¼� âî Ñêîï¼å
Èì ñå ñîîïøòóâà íà äåëîâíàòà è íà ïîøèðîêàòà ¼àâíîñò äåêà Çàâîäîò çà è�ïèò�âà�å ìàòåðè¼àëè è

ðàçâî¼ íà íîâè òåõíîëîãèè Ñêîï¼å - Ñêîï¼å, îä 2009 ãîäèíà ïðîòèâïðàâíî âî íàçèâîò íà ñâî¼àòà ôèðìà
ãî êîðèñòè èìåòî íà Óíèâåðçèòåòîò �Ñâ. Êèðèë è Ìåòîäè¼� âî Ñêîï¼å. Íà îâî¼ íà÷èí ãè äîâåäóâà âî çàáëóäà
äåëîâíèòå è äðóãèòå ñóá¼åêòè âî Ðåïóáëèêà Ìàêåäîíè¼à è ïîøèðîêî äåêà ñå ðàáîòè çà èíñòèòóöè¼à âî
ñîñòàâ íà Óíèâåðçèòåòîò �Ñâ. Êèðèë è Ìåòîäè¼� âî Ñêîï¼å.
Óíèâåðçèòåòîò �Ñâ. Êèðèë è �åòîäè¼� âî Ñêîï¼å ñîîïøòóâà äåêà ñòàòóñîò ïðèäðóæíà ÷ëåíêà íà
Óíèâåðçèòåòîò, Çàâîäîò çà èñïèòóâà�å ìàòåðè¼àëè è ðàçâî¼ íà íîâè òåõíîëîãèè Ñêîï¼å - Ñêîï¼å ãî èìà
èçãóáåíî ñî Îäëóêà íà Óíèâåðçèòåòñêèîò ñåíàò è ñî ïðàâîñèëíà è èçâðøíà ïðåñóäà íà Îñíîâíèîò ñóä
Ñêîï¼å 2 - Ñêîï¼å, à ñî òîà ãî èìà èçãóáåíî è ïðàâîòî äà ãî êîðèñòè èìåòî íà Óíèâåðçèòåòîò.
Óíèâåðçèòåò �Ñâ� �èðèë è �åòîäè¼� âî Ñêîï¼å
3
17 мај 2013 ПОРТА 5
скопје Интервју со Коце Трајановски, градоначалник на Град Скопје
Подземната сообраќајница
ќе биде мегапроект
Подземната сообраќајница треба
да биде долга 1.300 метри, од кои
900 метри се под земја, а 400 метри
над земја. На овој капитален проект
работиме веќе неколку години и тој ќе
биде вистинска круна на сообраќајните
решенија во Скопје.
Катерина Спасовска Трпковска
терен, проектите се завршуваат навреме, без одолговлекување

и без застој. Оваа година ќе работиме на изградба на подземна
сообраќајница под кејот на реката Вардар, на проширување на
улицата Трета македонска бригада, на продолжување на булеварот
Партизански одреди кон Ѓорче Петров, на проширување на
булеварот Никола Карев, на доизградба на булеварот Митрополит
Теодосиј Гологанов, на реконструкција на улицата Јордан Мијалков
(поранешната улица Железничка). Ќе следуваат уште многу други
проекти. Ниту една општина во Скопје нема да биде заобиколена.
Дали можете процентуално или на сличен начин да ги претставите

вашите планови за наредните четири години, во смисла колкав дел од
проектите ќе бидат за унапредување на сообраќајната мрежа, колкав
за зеленилото, колкав за подобрување на хигиената во градот итн?
 Моите сограѓани во 2009 година го посочија сообраќајниот
метеж и јавната хигиена како најголеми проблеми во градот. Токму
од нивните предлози произлегоа најуспешните проекти од областа
на инфраструктурата, кои во голема мера го подобрија животот
во градот и решија долгогодишни проблеми. Истиот принцип
на соработка со граѓаните го задржавме и при подготовката на
мојата предизборна програма за наредните четири години. Според
предлозите на скопјани, во наредните четири години исто така ќе
се посветиме на решавање на сообраќајниот метеж, на комуналната
хигиена и на подигнување нови зелени површини. Само за пример,
Убедливо победивте на локалните избори и ја добивте довербата за од областа на сообраќајната и подземната инфраструктура во
уште еден мандат. Ви остана ли недовршена работа од првиот мандат мојата програма се застапени 62 проекти, а заштитата на животната
што сега ќе треба да ја довршите? Кои ќе ви бидат првите проекти? средина, зеленилото и јавната хигиена се опфатени со 30 проекти.
 Градот Скопје не направи пауза во своето работење. Како
што видовте, по стабилизацијата на временските услови нашите Во изминатиот мандат имавте големи и важни зафати, но тие
екипи ги асфалтираа втората делница од проширениот булевар како да беа засенети од проектот „Скопје 2014“ (најчесто заради
Борис Трајковски и новоформираниот кружен тек меѓу улиците политичкиот контекст што тој го добиваше). Затоа и постои
Лазо Трповски и Втора македонска бригада. Се асфалтираше и впечаток дека овие зафати не оставија силен белег. Ќе има ли во
дел од улицата Перо Наков, каде што претходно се поставуваше овој мандат нешто навистина големо, нешто што ќе се памети?
атмосферска канализација. Забрзано се работи на изградбата  Не се согласувам со Вашето тврдење. На овие локални
на новата водоводна мрежа на улицата Васко Карангелевски, избори граѓаните ја препознаа успешноста на проектите што во
како и на двете катни гаражи, на улиците Даме Груев и Свети изминативе четири години ги реализирав заедно со мојот тим и ја
Кирил и Методиј. Според мене, кога се работи посветено и на наградија мојата работа со уште еден градоначалнички мандат.
Проектите на градот Скопје што се дел од проектот „Скопје 2014"
6 ПОРТА3 17 мај 2013
скопје
- обновата на мостовите на реката Вардар сообраќајните решенија во Скопје. на општина Центар, Андреј Жерновски
и на фасадите во центарот на градот ќе имаме добра соработка, како и со
исто така беа позитивно оценети. Очекувате ли добра соработка со другите мои колеги градоначалници.
Мојот втор градоначалнички мандат, општините, особено со општината
според моето мислење, ќе го одбележи Центар, која ќе ви биде неопходна, пред Имаше мислења од експерти и од дел
проектот за изградба на подземната сè за подземната сообраќајница? од јавноста дека премногу се вложува
сообраќајница што ќе се протега од  Секако. Соработката меѓу во пробивање и проширување улици,
Комплексот банки до Мостот Гоце Делчев, градоначалниците на 10-те скопски што се толкува како поттикнување
под кејот на реката Вардар. Јавниот повик општини досега беше одлична, а така ќе на граѓаните да користат приватни
за избор на изведувач за изградба на оваа продолжи и понатаму. Од таа соработка возила, а тоа е неодржливо за еден
сообраќајница е во тек, а крајниот рок за произлегоа многубројни успешни град, особено за европски град.
доставување на понудите е 10 јуни. Според проекти кои во голема мера го подобрија Имате ли коментар за оваа теза?
повикот, предмет на изградба ќе биде живеењето во градот. Градевме клучни  Брзиот раст и развој на Скопје по
подземна сообраќајница од булеварот сообраќајници, нови водоводни, фекални земјотресот во 1963 година наметна
Кузман Јосифовски-Питу со раскрсницата и атмосферски канализациски мрежи, дотогаш невидено темпо на живот во градот
со улицата Никола Карев до булеварот Кочо проширувавме паркиралишта, уредувавме и потреба од пошироки сообраќајници
Рацин, од булеварот Кочо Рацин преку кејот паркови, градевме мостови. Новите по кои ќе се одвива транспортот. Сликата
13 Ноември и раскрсницата со булеварот проекти ги договараме со редовни средби, за Скопје долги години беа редиците
Илинден и булеварот ВМРО, и трасата а морам да ја пофалам и работата на возила, тешките камиони низ центарот на
на сообраќајниот коридор до булеварот Координативното тело на градоначалници градот и зачадените крстосници на кои се
Партизански одреди преку булеварот кое што по моја иницијатива се сретнува бележеше најголемо загадување. Некои
ВМРО и дел од булеварот Илинден. редовно, еднаш месечно. Нашата експерти отидоа дотаму што тврдеа дека
Подземната сообраќајница треба да биде соработка е во интерес на нашите еден ден сообраќајот во Скопје едноставно
долга 1.300 метри, од кои 900 метри се сограѓани кои на локалните избори ни ќе заглави на некоја крстосница и
под земја, а 400 метри над земја. На овој ја дадоа својата доверба и очекуваат возилата нема да можат да се помрднат.
капитален проект работиме веќе неколку да работиме за нивно добро. Оттука, не Во последниве години со исклучителни
години и тој ќе биде вистинска круна на се сомневам и дека со градоначалникот проблеми во движењето се соочија 
3
скопје
возилата на Итната медицинска помош Како понатаму ќе се поттикнуваат систем за интелигентна наплата на билети
и на Противпожарната бригада, чијашто алтернативните начини на превоз, и систем за автоматска локација на
работа бара во најкус временски период велосипедскиот и автобускиот? возилата, формирање Дирекција за јавен
да стигнат до местото за интервенција.  Изградбата и бележењето нови превоз, видеонадзор во сите автобуси на
Со проширувањето и реконструкцијата на велосипедски патеки во градот ќе ЈСП, како и продолжување на проектот
поголем број клучни булевари во градот продолжи и во наредниве четири години. за воведување трамвај во Скопје.
и изградбата на кружни текови, Скопје Го поддржуваме и проектот за изнајмување
доби широки и проточни сообраќајници велосипеди по симболична цена, со што Дали поделбата на јавните
по кои сообраќајот сега се одвива директно влијаеме врз популаризацијата паркиралишта меѓу „Градски паркинг“
побезбедно, без застој, без долги колони на велосипедот како превозно средство. и ПОЦ е соодветно решение?
и нервози кај возачите. Нашата цел беше Проектот за обнова на возниот парк на  Организирањето паркиралишта во градот
да овозможиме нормален и безбеден ЈСП Скопје и пуштањето во сообраќај 312 е дел од надлежностите на Град Скопје и
тек на сообраќајот, прецизно движење нови автобуси, двокатни и нископодни, во ние континуирано работиме на уредување
на возилата од јавниот автобуски превоз голема мера ја врати довербата на скопјани нови паркинг-простори за да им олесниме на
без претходно вообичаените доцнења во јавниот превоз. Кон популаризација на граѓаните. Воведувањето зонско паркирање
и брзо движење на возилата за брзи автобускиот транспорт ќе придонесат и во градот се покажа како одлично решение
интервенции. Градот Скопје во никој проектите што се планирани во наредните за проблемите со паркирањето, а ЈП
случај не го поттикнува користењето четири години, а тоа се опремувањето Градски паркинг успешно ги управува и
на личните автомобили, туку, напротив, на Центар за контрола и управување одржува јавните паркинзи. За граѓаните не
постојано ги нагласуваме поволностите со сообраќајот (ЦУКС), воспоставување е добро да постојат две јавни претпријатија
од користењето јавен превоз и другите „зелен бран“ на што поголем број што го организираат паркирањето, но ние
алтернативни видови на транспорт. сообраќајници во градот, воведување ја наследивме таа состојба. Се обидовме
8 ПОРТА3 17 мај 2013

скопје
и да ги споиме двете претпријатија на амбиентниот воздух, којa ја сочинуваат количеството горива што ги користат
во едно, но за жал не успеавме. претставници од сите општини во Скопскиот домаќинствата во Скопје. Овој план треба
регион, а чија цел е координација и следење да биде изработен во 2014 година.
Загадувањето на воздухот остана на изготвувањето на овој документ, но Континуирано работиме и на подигнување
горлив проблем во Скопје. Имате ли и создавање база на податоци кои ќе на јавната свест за користење јавен превоз
планови како да се справите со тоа? за да се намали користењето приватни
 Загадувањето на воздухот во Скопје е автомобили. Работиме и на изградба и
проблем со кој скопјани особено се соочија Градот Скопје во никој бележење велосипедски патеки низ градот
во последниве триесет години, но таа тема
во јавноста се избегнуваше. Јас сум првиот случај не го поттикнува и на промоција на велосипедот како
алтернативно транспортно средство.
градоначалник на Град Скопје што ја
отвори таа „Пандорина кутија“ и отворено користењето на личните Како течат работите на новата зграда
проговори за аерозагадувањето. Јас јавно
ги повикав сите надлежни институции,
автомобили, туку, и кога очекувате да го поминете
првиот работен ден таму?
кои се занимаваат со јавно здравје и со
следење на загадувачките материи во
напротив, постојано  Изградбата на новиот административно-
деловен објект за потребите на
воздухот на соработка, зашто само со
здружена акција и соочување со проблемот
ги нагласуваме администрацијата на Град Скопје, на
улицата Лазар Личеноски, под скопското
може да се дојде до позитивно решение. поволностите од Кале е во тек. Деновиве се работи на
Со туркање на проблемот „под тепих“ и со
молчење сметам дека не се решава ништо. користењето јавен превоз покривање на објектот, а ќе следува
спроведувањето на внатрешните
Активностите на Град Скопје во
врска со загадувањето на воздухот не и другите алтернативни инсталации. Според проектот, зградата ќе
има приземје и пет ката и работен простор
застануваат. Минатиот месец ги почнавме
активностите за подготовка на Планот за
видови на транспорт за 650 вработени. Фасадата на објектот
ќе биде во неокласичен стил, при што ќе
подобрување на квалитетот на воздухот, бидат запазени сите стандарди за заштеда
што е задолжителен за зони и агломерации ги дадат идните насоки на деjствување. на енергијата. Се надевам дека изградбата
каде што загадувачките супстанции во Покрај податоците од сообраќајот и на новата административна зграда на
амбиентниот воздух може да ги надминат индустријата, кои Градот Скопје ги обезбеди Град Скопје ќе заврши во предвидениот
граничните или целните вредности. Веќе од релевантните институции, преку анкета рок, и дека во 2016 година граѓаните
е формирана работна група за квалитетот обезбедивме податоци за видовите и ќе ги пречекаме во нов објект. 
ПАРКИНГ
СИСТЕМИ
адреса: ул. Никола Карев бр. 20,

1000 Скопје, п. фах: 356
тел./факс: +389 2 2465 467
e-mail: izgradba@gmail.com
www.parkingsistemi.com.mk
www.facebook.com/izgradba
3
региони ПОТРЕБА ОД РЕВИТАЛИЗАЦИЈА НА СЕЛАТА ВО ШТИПСКО
Потребно е малку,
за да се види многу
Треба да се обезбедат услови и да се обноват куќите во селата за да тие бидат
еден вид на резервен дом, места за одмор и за релаксација Драган Ристов
Мини езерце кај Три Чешми
С
оочени со желбата градовите времиња на 60-тите и 70-тите години на заедници, својата мисија ја започна од
да ги претвориме во минатиот век, беше престиж да се биде во штипските села. Евидентно е дека на
метрополи, исполнети со некое од тие штипски села, независно дали одредени штипски села им се потребни
нови згради, урбанистички се од плачковичкиот регион или вдолж зафати со кои, ако не друго, ќе се покаже
чуда, нови патишта, Лакавичка Река кон Радовиш. Имаше стока, или демонстрира подготвеност за спас на
споменици, тротоари или имаше финансии, а најмногу од сè, имаше она што било дом на генерации штипјани.
паркови, потполно се заборавени селата луѓе. Денес, за жал, нема ништо од тоа. Таков е примерот со штипското село
во Македонија. Карактеристичен е Новиот штипски градоначалник, Илчо Судиќ. Селото изобилува со прекрасна
примерот со градот Штип, кој во повоена Захариев, ја знае оваа состојба. Затоа, природа, плодна почва и дури шест цркви.
Македонија можеше да се пофали со наместо со крупни зафати од центарот Но, за чудо, има само петмина жители.
навистина богати села. Во тие златни на Штип или во поединечни урбани Некој би се откажал да инвестира или
10 ПОРТА 3 17 мај 2013

региони
Обновената Ограда и пешачка патека

чешма во Судиќ околу езерцето во Три Чешми
да направи нешто, па макар да постави и комплетно да се вратат назад, ама успех беше. Повеќе наликува на мини плоштад,
клупа во ваква рурална средина, но не и ќе биде ако создадеме навика да се вратат наместо на селска запуштена чешма.
првиот човек на Штип. „Политичарите би во огништата, да ги обноват куќите и ова Така беше и во селото Драгоево. Она што
рекле, селото Судиќ има петмина гласачи да им биде еден вид на резервен дом, некогаш било големо регионално селско
и тоа е малку, но тоа не е поентата на место за одмор, за релаксација. Ако во училиште, денес е руина. Како остаток од
нашето размислување. Судиќ е село од тоа сме успеале, тогаш имаме ефект од едно време, непосредно до споменикот
кое дошле над 800 жители во Штип, кои она што го правиме“, вели Захариев. на загинатите борци од НОБ од село
денес се во градот. Ако не успееме да Изминатиот месец, старата и разрушена Драгоево, исто така запуштен и руиниран.
обезбедиме услови, да направиме нешто чешма доби ново руво. Речен камен, Ако не беа личните средства на Захариев,
за селата, тешко дека ќе ги предизвикаме цемент, обновени поила, клупи за одмор, тешко дека жителите на селото ќе видеа
да се вратат назад. Можеби и нема и веќе овој дел од селото не е она што нешто ново. Напротив, ќе чекаа некој да 
17 мај 2013 ПОРТА 3 11

региони
Мини плоштад во Драгоево
Селото Лесковица во Штипско
Обновената
чешма во Судиќ
Патот кон Сушево во Три Чешми

или „Инфаркт штрасе“
Плоштад Драгоево, пред и потоа

12 3
ПОРТА 17 мај 2013
региони
се сети на нив, или и она што остана И старо и младо, велат, се тука, го дишат првенствата по ракетно моделарство, или
како младеж ќе се префрли кон Штип свежиот воздух и уживаат во мирисот на на летовите со спортски авиони, конечно
или кон Радовиш. Опциите се стеснуваат, трева и дрвја. Природно опкружување ќе биде претставителна сообраќајница,
селата се намалуваат а со тоа исчезнува покрај кое поминува и магистралниот наместо раскопана линија заборавена
уште еден заштитен знак на истокот. Со пат, а од спротивната страна на патот, од памтивек. Жителите веќе ја именувале
донација на цемент, камен и работна сила новата технолошка зона и контурите оваа шетачка патека како „Инфаркт
од штипските јавни претпријатија, во април на првата американска фабрика. штрасе“, па на шега велат, прошетката
селото Драгоево доби мини плоштад. Но, и тука со години патот кон низ улицата значи здравје. А за здравје не
Она што беше селски центар, исполнет спортскиот аеродром Сушево и се штеди пари. Од спротивната страна,
со прашина а посебно со кал и вода во најславната пешачка патека е илустрација каналот за вода полека се претворил
дождливите денови, сега е приказна за за тоа како изгледа асфалт во вид на во убаво езерце. Недостигаше мала
себе. Локалната самоуправа е решена швајцарско сирење. Дупки, вдлабнатини, визија, за да се препознае излетничко
да го обнови и училиштето, ако не во таа обраснати ендеци, искршени дрвја, место и можност за уште една дружба
форма, тогаш барем во некој објект кој клупи и канти за отпадоци ни за лек. Но, со природата. И тука, личните инвестици
ќе нуди поинакви видици за селаните. за среќа, се расчисти патот, се обновија на Захариев направија ограда, пешачка
Одејќи од Скопје кон Штип, полека каналите, се засадија нови 220 дрвца, патека, јарбол со македонско знаме и
се открива и еколошкиот проект во а над 30 клупи преку ноќ се поставени локација за мала црква. На другиот крај
приградската населба Три Чешми. од ЈП „Исар“. Градот сега е во потрага на езерцето веќе никнуваат летниковци,
Жителите на ова место, кое е само околу по приватен инвеститор кој ќе постави а возачите на патот добиваат порекрасно
четири километри од центарот на Штип, нов асфалт на патот, со што наместо одморалиште на пат кон Велес. И сето
можеби се најактивните рекреативци. запуштеност, и оваа улица ќе се претвори тоа за мали пари. Понекогаш и не треба
Патот од 1,5 километар, кој од населбата во модерно шеталиште. Патот што води многу за да се почувствува сета природна
води до спортскиот аеродром Сушево, е до аеродромот, кој патем кажано е убавина, но и човечка креативност.
најпосетеното место во вечерните часови. домаќин на многу странци за време на Потребно е малку, за да се види многу. 
3
2,3 2,7 3,6
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel 2,4 3,0
плочи, 25 kg Малтер
Малтерзаза
лепење
лепењенана
стиропор
стиропор(EPS)
(EPS)
армирање
армирање и глетување,
и глетување,2525
kgkg Putzgrund
PutzgrundFassade
Fassade
Потрошувачка: 5 kg/m 2 Thermokleber Addi Подлога
Подлога
пред
пред
нанесување
нана
Putzgrund Fassade
Малтер за лепење стиропор (EPS)
плочи, 25 kg
Kati Потрошувачка:
Потрошувачка:
Акрилен фасаден
за за
Силикатен лепење:
лепење:
ca.ca.
5 kg/m
фасаден 5 kg/m
2 2
малтер, 25 kg
малтер, 25 kg
завршни
завршни
фасадни
фасаднималтери,
малтери,2020
kgkg
Подлога пред нанесување на Потрошувачка:

0,30,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
kg/m
2 2
за за
армирање:
армирање:
Измазнета ca.ca.
6 kg/m
6 kg/m
структура 2 2
Загребана структура
Потрошувачка: 5 kg/m 2
1,5 mm 2 mm 3 mm 2 mm 3 mm
Измазнета структура Загребана структура
завршни фасадни
градежништво малтери, 20 kg 2,3 2,7 3,6 2,4 3,0
1,5 mm 2 mm 3 mm 2 mm 3 mm
25
лтер,
kg 25 kgПотрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2 2,3 2,7Conni 3,6
Фасаден систем 2,4
со плочи3,0
од Малтер
Фасаден
Mosaic
Mosaic
цокле,
системцокле, 2525
соkgплочи
kg
од Кнауф
Кнауф
Минер
KlebeSpachtel Силиконски фасаден малтер, 25 kg
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel
стиропор (EPS) M M Потрошувачка:
камена волна
0,30,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
kg/m 2 2
малтер
Малтер за лепење на стиропор (EPS) Малтер
Малтер заза
Измазнеталепење,
лепење,
структура армирање
армирање
Загребанаиструктура
и
Системи
Системисос
агребана
а структура
структура
армирање и глетување, Styrokleber
25 kg Putzgrund
1,5 mm Fassade
глетување
глетување нана
2 mm плочи
плочи
3 mm и ламели
и2 ламели
mm од
3од
mm
Малтер за лепење на стиропорни (EPS) камена
Подлога камена
пред
2,3 волна,
волна, 2525
2,7 3,6kgkg 2,4 на 3,0 и истиропор
стиропо
Преднос
Потрошувачка: плочи, 25 kg завршни фасадни малтери, 20 kg 1
mm3 mm 3за mm Mosaic
лепење: ca. 5 kg/m 2
Потрошувачка: 5 kg/m 2 за за
лепење:
лепење:
Kati
за за
ca.ca.
6 kg/m
6 kg/m
0,3ca.–ca.
армирање:
армирање: 70,5
2
kg/m
2
kg/m
7 kg/m
2 2 2 Кнауф
Кнауфдооел
дооелСкопје,
Скопје,
1
• Пароп
за армирање: ca. 6 kg/m Силикатен фасаден малтер, 25 kg 2
2
бул.
бул.
Александар
АлександарМакедонски
Македонски
бб,бб, 2 • Економ
3,0 Малтер за цокле, 25 kg
4 3,0
Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2
Кнауф фасаден систем
Измазнета структура
1,5 mm 2 mm 3 mm
2,3 2,7 3,6
2 mm
2,4
3 mm 3
3,0
1000
1000
Тел:
Тел:
Скопје,
Скопје,
0202
Македонија
3235750,
3235750,
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk,
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk Knauf
Knauf
Macedonia 3
Macedonia
• Довер
• Едност
KlebeSpachtel Mosaic
Малтер за цокле, 25 kg
Малтер за лепење на стиропор (EPS)
армирање и глетување, 25 kg
Системи со плочи од Кнауф
Putzgrund Fassade
0,3 пред
Подлога – 0,5нанесување
kg/m2 на
камена волнафасаден систем
KlebeSpachtel M Потрошувачка:
завршни фасадни малтери, 20 kg 4
за лепење: ca. 5 kg/m2 и стиропор (EPS) 4
ер, 25 kgМалтер
малтер, 25 kg за лепење,
глетување на плочи и ламели од
армирање и
за армирање: ca. 6 kg/m2 Системи со плочи од камена волна
Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2
5
камена волна, 25 kg 5 и стиропор (EPS)
Потрошувачка: Thermokleber
Thermokleber
Thermokleber
Thermokleber Addi
Mosaic Addi Addi
Addi
агребана
а структураструктура
Кнауф дооелзаСкопје,
лепење: ca. 6Малтер
Малтер
kg/m 2
заза
лепење
Малтер
лепење
Малтерстиропор
застиропор
за
лепење
лепење
(EPS)
стиропор
(EPS)
стиропор (EPS)
(EPS) Малтер за цокле, 25
Акрилен
Акрилен kg
фасаден
Акрилен
фасаден
Акрилен малтер,
фасаден
малтер,
фасаден25Кнауф
25
малтер,
kgмалтер,
kg 25фасаден
25kgkg систем
6
за армирање: ca.плочи,
плочи,
7 kg/m22525
kg
плочи,
kgплочи,
2525
kgkg Кнауф дооел Скопје, Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2
mm бул. Александар Македонски

3 mm 3 mm Потрошувачка: бб,KlebeSpachtel M
бул.
и Александар Македонски бб,Измазнета
1. Styrokleber Измазнета
* структура
структура
Измазнета
Загребана
структура
Загребанаструктура
структура
Загребана
1.Загребанаструктура
структура
KlebeSpachtel
Малтер за лепење, армирање
Системи со плочи одMкамена волна
1000 Скопје, Македонија
5Потрошувачка:
kg/m
5 kg/m 5 kg/m
5иkg/m 2 2 2 2
глетување на плочи 1000
ламели од Скопје, Македонија
2. Stiropor (EPS)
1,51,5
mmmm2 mm
2 mm1,51,5
3mm
mm
3mm
mm
2 mm
22mmmm
2 mm
3 mm
3 mm 322.mm
2Камена
3стиропор
mm волна*
mm (EPS)
3 mm
3 mm
3,0Addi Addi камена волна, 25 kg Тел: 02 3235750, и
4Тел:
3,002 3235750,
АкриленАкрилен
фасаденфасаден малтер, малтер,25 kg 25 kg
3. KlebeSpachtel со мрежичка
info@knauf.com.mk, 4. Putzgrund2,3 2,3
Fassade
2,7
2,7 2,32,3
3,63,62,7
2,7
2,42,43,6
3,6 3,0
3. KlebeSpachtel M со мрежичка
3,0
2,42,4 3,03,0
4. Putzgrund Fassade
info@knauf.com.mk, за лепење: ca. 6 kg/m
за армирање: ca. 7 kg/m
www.knauf.com.mk 2
5. Addi
Кнауф дооел **
Скопје,
2 Knauf Macedonia 5. SP 260 **
www.knauf.com.mk
ИзмазнетаИзмазнета
структура структура Knauf Macedonia
ЗагребанаЗагребана
бул. Александар Македонски бб,
структура структура * За лепење
1000 Скопје, Conni
ЕРЅ
Македонија Conni
плочи Conni
може да се Conniи Thermok-
употреби
6. Егализациска (изедначувачка) боја
Тел: 02 3235750, Силиконски
Силиконски
leber. Kaj Styrokleber-от Силиконски
кај објекти фасаден
со фасаден малтер,
висина до 8m фасаден
малтер,
фасаден
25*25
малтер,
kgмалтер,
Кај kg од25
плочите 25
kgkg
камена волна неопходно е
1,5 mm 2 mm
1,5 mm3 mm
2 mm 2 mm3 mm 23mm
mm 3 info@knauf.com.mk,
mm нема потреба за типлување, додека при употреба на
www.knauf.com.mk типлувањето со типли со челично јадро
Thermokleber-от секогаш
Измазнета е потребно
Измазнета типлување.
структура
структура
Измазнета Knauf Macedonia
Загребана
структура
Загребана
структура
структура
Загребана
структура
2,3 2,7
2,3 3,6
2,7
Styrokleber
Styrokleber 2,4
3,6
Styrokleber
Styrokleber 2,4
3,0 3,0 32**mm
Наместо SP 260 и егализациска боја може да се
малтер,
р, 25 kg 25 kg Малтер
лепење
Малтер
лепење
Малтерна
зана
за
лепење
стиропорни
лепење
нана
(EPS)
(EPS) (EPS)
(EPS) 2,32,3 (Kati,2,7
фасадни нанесувања 2,72,3
Conni 2,3
3,6
или SP3,62,7односно
260, 2,7
2,42,43,63,6 3,03,0
2,42,4
1,51,5
силиконско
mmmm2 mm 2 mm
1,51,5
3mm
mm
3mm
mm
2 mm
22mmmm
2 mm
3 mm
** Наместо Addi може да се нанесат и други завршни
3 mm
3 mm
3,03,0 нанесување Knauf Conni или RP
завршно
2 mm 3 mm
3 mm
употребат и силикатно завршно нанесување Knauf Kati,
плочи,
плочи,
2525
kg
плочи,
kg
плочи,
2525
kgkg RP 240 со егализациска боја)
Фасаден систем со плочи од
240 во комбинација со егализациска боја.
Фаса
агребана
а структура ConniПотрошувачка:
структура ConniПотрошувачка:
5
kg/m
5 kg/m 5 kg/m
5 kg/m 2 2 2 2
Kati
Kati Kati
Kati
стиропор (EPS) каме
фасаденфасаден
малтер, малтер,
25 kg 25 kg Силикатен
Силикатен
Силикатен
фасаден
Силикатен
фасаден
малтер,
фасаден
малтер,
фасаден
2525
малтер,
kgмалтер,
kg 2525
kgkg
mm3 mm 3 mm
структура структура
ЗагребанаЗагребана
структура структура Измазнета
Измазнета
структура
структура
Измазнета
Загребана
структура
структура
Загребана
Загребана
структура
структура 1
2
4 3,0 3,01,5 mm 2 mm
1,5 mm3 mm
2 mm 2 mm
3 mm 23mm mm 3 mm
1,51,5
mmmm2 mm
2 mm1,51,5
3mm
2,32,3 2,72,72,32,3
mm
3mm
mm
2 mm
22mm
3,63,62,72,7
mm
2 mm
3 mm
3 mm3 mm
32 mm
2,42,43,63,6 3,03,0
2 mm
2,42,4
3 mm
3 mm
3,03,0
EPS) 2,3 2,7
2,3 3,6
2,7
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel 2,4
3,6
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel 2,4
3,0 3,0 3
Малтер
лепење
Малтер
лепење
Малтерна
зана
за
лепење
стиропор
лепење
стиропор
на(EPS)
на
стиропор
(EPS)
стиропор (EPS)
(EPS)
армирање
армирање армирање
и армирање
глетување,
и глетување,
и глетување,
и25
глетување,
25
kgkg 2525kgkg Putzgrund
Putzgrund
Putzgrund
Fassade
Putzgrund
FassadeFassade
Fassade
Addi Addi Подлога
Подлога
пред
пред
Подлога
Подлога
пред
преднанесување
на
на нана
eе(EPS)
стиропор (EPS) Kati
за за
Силикатен
Kati
АкриленПотрошувачка:
лепење:
лепење:
ca.ca.
Силикатен за
фасаден
5 за
фасаден
Акрилен
kg/m
лепење:
5 kg/m
лепење:
2 2
малтер,
фасаден
ca.ca.
фасаден5 kg/m
малтер, 5 kg/m
2 2
25 малтер,
kg
малтер,
25
25 kg
kg 25 kg
завршни
завршни
фасадни
завршни
фасадни
завршни
малтери,
фасадни
малтери,
фасадни
20
малтери,
20
kg
малтери,
kg 2020
kgkg
4
на
вање на Потрошувачка:
0,3
0,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
kg/m
0,3
0,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
kg/m
2 2 2 2
за за
армирање:
армирање:
Измазнета за
ca.
за
ca.
армирање:
6 армирање:
kg/m
6 kg/m
структура 2 2
Измазнета ca.ca.
6 kg/m
6 kg/m
структура
Загребана 2 2
структура
m2
1,5 mm 2 mm 1,5 3mm mm 2 mm 2 mm 3 mm 3 mm 2 mm 3 mm
структура структура Загребана Загребана
структура структура
лтери,
, 20 kg 20 kg 2,3 2,7 2,3 3,6 2,7 2,4 3,6 3,02,4 3,0 5
1,5 mm 2 mm
1,5 mm3 mm
2 mm 2 mm3 mm 23mm mm 3 mm
Mosaic
Mosaic Mosaic
Mosaic
/m2 2,3 2,7
2,3
Conni 3,6
2,7 2,4
3,6
Conni со 2,4
3,0 3,0 Малтер
цокле,
Малтер
цокле,
Малтер 25
за
25
kg
за
цокле,
kg
цокле, 2525
соkg kg
Фасаден Фасаден
систем
систем
плочи
фасаден малтер,
со
фасаден
одплочи
25 малтер,
kg
од
25 kg
Фасаден Фасаден
систем
со
систем
0,3
0,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
плочи
kg/m
0,30,3
– 0,5
од
плочи
1.kg/m
– 0,5
kg/mStyrokleber *
2
од
2Кнауф
Кнауф
Кнауф
Кнауф
фасаден
фасаден
Минерални фаса
фас
Минерални
завршни зс
1. Kleb
2 2
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel
стиропор KlebeSpachtel
KlebeSpachtel
стиропор
(EPS) MM (EPS)MM каменакамена
волна волна 2. Stiropor (EPS) малтери
малтери 2. Кам
S) Малтер
Малтер заза
Измазнеталепење,
Малтер
лепење,
Малтер
структура за
Измазнетаармирање
за
армирање
лепење,
лепење,
структура
Загребанаармирање
иструктура
армирање
иЗагребанаиструктура
и 3. KlebeSpachtel Системи
соСистемисо
мрежичка Системи
со
Системи
плочи
плочиод
со
од
со
камена
плочи
камена
плочи од
во
3. Kleb
Putzgrund
Putzgrund
глетување
глетувањеFassadeFassade
глетување
наглетување
1,5 mm 2 mm наплочи
1,5плочи
mm 2иmm
3mm на
ламели
и2 на
ламели
плочи
mm плочи
3 mmоди
3од
ламели
и2 ламели
mm mm од3од
mm 4. Putzgrund Fassade 4. Putz
порни
е на стиропорни
(EPS) камена
Подлога
(EPS) камена волна,
Подлога
пред
2,3 волна,
камена
камена
25
2,7 пред
2,3 25
3,6kg
волна,
kgволна,
2,4 25 25
2,7 на
3,6kgkg
3,02,4 на 3,0 5. Addi ** и и
стиропор
стиропор
и
Предностии
стиропор
(EPS)
стиропор
(EPS)
Предности(EPS)
(EPS)
на минерални
на ми
5. SP 2
6. Егал
завршни завршни
фасадни
Потрошувачка: фасадни
малтери,малтери,
Потрошувачка: 20 kg 1 20 kg 1 * За лепење ЕРЅ плочи може да се употреби и Thermok-
m2 за за
лепење:
лепење:
ca.ca.
за
6 за
kg/m
лепење:
6 kg/m
лепење:
ca.ca.
6 kg/m
6 kg/m
2 2 2 2
1 Styrokleber-от кај
leber. Kaj 1 објекти со висина до 8m
Kati
за за 0,3за
армирање:
армирање:
ca. Kati
–за
70,5
ca. kg/m
армирање:0,3ca.–
армирање:
kg/m
7 kg/m
2 2
70,5
2ca. kg/mkg/m
7 kg/m
2 2 2 Кнауф
Кнауфдооел
дооелКнауф
Скопје,
Кнауф
Скопје,
дооел
дооелСкопје,
Скопје, • Паропропустливост
• Паропропустл
нема потреба за типлување, додека при употреба на
* Кај пло
kg 2 2Александар типлувањ
Силикатен Силикатен
фасаден малтер,
фасаден 25 малтер, 25бул.
бул.
kg Александар
бул.
бул.
бб,
бб,
бб,бб, 2 секогаш2е• Економичност • Економичност
kg
Кнауф
Кнауф
фасаден
фасаден
систем
систем
Thermokleber-от потребно типлување.
1000
1000Скопје,
Скопје,
1000
1000
Скопје,
Скопје,
Загребана структура Тел:
Тел:
0202
Загребана структура 3235750,
3235750,
Тел:
Тел:
0202
3235750,
3235750, • Доверливост • Доверливост
** Наместо Addi може да се нанесат и други завршни
** Намес
употреб
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk, фасадни нанесувања • Едноставна
(Kati, Conni или SP • Едноставна
260, употреба
односно упо
/m2 1,5 mm 2 mm 1,5 3mm
2,3 2,7
mm 2 mm
2,3 3,6
2 mm 3
2 mm 3 mm 3 mm 3 mm 3
2,7 2,4
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk
3,6
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk
3,02,4 3,0 Knauf
Knauf
RP 240 3
Macedonia
Macedonia
со егализациска 3
Knauf
Knauf
Macedonia
Macedonia
боја)
силиконс
240 во к
Mosaic Mosaic SP 260

МинераленМи
SP
за
Малтер за
Малтер
цокле, засистеми
25
цокле,
kg 25контактна
kg
пор
е на(EPS)
kg
Дозволете
стиропор
ување, 25 kg
(EPS)
дека "Изгор
им на
Системи
нашите
Putzgrund
лето-кочан
Потрошувачка: –
Системи
зима"
0,3 0,5
Подлога пред kg/m
0,3
Подлога
со плочи
Fassade за
Putzgrund
не
–
2
Fassade
е
0,5
нанесување опис
kg/m и
2
од Кнауф
со плочи
за
пред нанесување
на Вашиот
на
од Кнауф
камена
дом.
каменафасаден
волна фасаден
волна
фасада, трајно да Ви покажат
систем систем фасаден малт
фа
структура, стр
25
4 20 kg 4
2
/m2
Вдишете голема и стиропор
доза чист
завршни
и стиропор
и свеж
фасадни
завршни
Потрошувачка: (EPS) (EPS)Системи
воздух,
малтери,
фасадни20 kgовозможена
малтери,
0,3 – 0,5 kg/m0,3
2
од единствените Кнауф
Системи
со ѕид.
– 0,5 kg/m2
со изолација од камена волна и паропропусност на целиот фасаден плочи
системи 4
соод
плочи
камена
од камена
4
волна волна Гранулација Гра
1,5 mm 1,5
Конечно можете да го добиете посакуваниот5 квалитет5 на живот ивостиропор
и стиропор Вашиот
(EPS) дом.
(EPS) 5 5 2 mm 2m
Mosaic Mosaic 6 6
Малтер за цокле,
Малтер25
заkg
цокле, 25 kg
Кнауф дооел
Кнауф
Скопје,
дооел Скопје,
0,3 – 0,5 kg/m0,3 – 0,5 kg/m 2 2 Кнауф
Кнауф
фасаден
фасаден
систем
систем RP 240
МинераленМи
RP
за
M
бул.
ње
е, и Александар
армирањебул.
и Александар
Македонски Македонски
бб,
1. Styrokleber бб, *
1. Styrokleber
* 1. KlebeSpachtel
1. KlebeSpachtel
M M фасаден малт
фа
1000
очи
ли од Скопје,
1000
и ламели одМакедонија
Скопје, Македонија Системи со
Системи
плочи од
сокамена
плочи од
волна
камена волна структура, стр
25
2. Stiropor2.
(EPS)
Stiropor (EPS) 2. Камена2.волна*
Камена волна*
5Тел:
kg 02 3235750,
Тел: 02 3235750,
3. KlebeSpachtel
3. KlebeSpachtel
со мрежичка
со мрежичка и стиропор и стиропор
(EPS)
3. KlebeSpachtel (EPS)
3. KlebeSpachtel
M со мрежичка
M со мрежичка
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk,
4. Putzgrund 4. Putzgrund
Fassade Fassade 4. Putzgrund
4. Putzgrund
Fassade Fassade Гранулација Гра
2
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk
5. Addi
Кнауф дооел **дооел
Кнауф
Скопје, 5. Addi **
Скопје, Knauf Macedonia
Knauf Macedonia 5. SP 260 **5. SP 260 ** 2 mm 2m
/m 2
2,5 mm 2,5
бул. Александар
бул.Македонски
Александарбб,
Македонски бб, 6. Егализациска
6. Егализациска
(изедначувачка)
(изедначувачка)
боја боја
f Macedonia
Knauf Macedonia * За лепење
1000 Скопје, 1000 ЕРЅ
* Заплочи
Скопје, лепењеможе
ЕРЅда
Македонија плочи
се употреби
може да исеThermok-
употреби и Thermok-
14 ПОРТА
Тел: 0217
3
3235750,
leber.Тел:
Kaj 02
мај 2013 3235750,
Styrokleber-от
leber. Kaj Styrokleber-от
info@knauf.com.mk,
кај објекти сокај
немаinfo@knauf.com.mk,
потребанема
за типлување,
потреба задодека
висина
објекти
типлување,
до со
8mвисина до 8m * Кај плочите*од
при употреба
додека при на употреба на
Кајкамена
плочите
волна
од камена
типлувањето типлувањето
неопходно
со типли со челично
волнае неопходно е
со типлијадро
со челично јадро
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk Силиконска
Си
Thermokleber-от
Thermokleber-от
секогаш е потребно
секогаш типлување.
е потребно типлување.
Knauf Macedonia Knauf Macedonia
егализациск
ега
** Наместо SP
**260
Наместо
и егализациска
SP 260 и егализациска
боја може дабоја
се може да се
„КнауФ аКадемИја“ градежништво
Брзо и трајно подобрување

на енергетската ефикасност
начини на употреба на изолација, за
избегнување на термички мостови, како
и досегашните искуства во санирање на
јавните објекти. Следна презентација
одржаа Блажен Зотовски и Александар
Николовски, советници за сувомонтажни
и фасадни системи. Тие практично ги
прикажаа начините на кои со правилна
употреба на системите Кнауф, се постигнува
квалитетно, брзо и трајно подобрување на
енергетската ефикасност на еден објект во
изградба или во санација. Инаку, по второто
предавање на професорката Самарџиоска,
одржана беше и презентација на програмата
Н
Knauf TERM2 Pro, која како приспособена на
а 10 мај, се одржа првото претседател на Комората на овластени климатските услови на Балканот, а набрзо
од низата предавања на архитекти и овластени инженери и Велимир и на Македонија, ќе биде основна и лесна
теми од градежната физика, Петровски, директор на продажба на алатка за изработка на ЕЕ елеборатот. Исто
наречена „Кнауф Академија”. „Кнауф Македонија“, презентација за така, господин Пролиќ од „Кнауф Изолација“
Компанијата „Кнауф“, која основите на енергетската ефикасност (Knauf Insulation) ги презентираше и нормите
вложува многу енергија во одржа Тодорка Самарџиоска, професорка од ЕЕ правилникот на Србија. На крајот на
промовирање на напредните технологии по градежна физика и енергетска семинарот, практичните можности на Кнауф
на градење, во соработка со Градежниот ефикасност на објекти. Нејзиното системите ги презентираше Славе Ѓоргиев
Факултет при УКИМ и Комората за овластени предавање изобилуваше со информации, од компанијата „Експро“ од Струмица
архитекти и овластени инженери, беа кои создаваат основа за знаењето потребно (сопственик на првиот официјален пасивен
организатори на ова посетено предавање, за изработка на елаборат за ЕЕ на објекти, објект во Македонија). Ги објасни сите
кое имаше за цел да информира за кој ќе биде потребен откако ќе стапи вградени системи, резултатите што тие ги
основите на енергетската ефикасност на на сила ЕЕ правилникот и промените во постигнуваат во објектот, како и периодот
објектите, начинот на нејзина пресметка, законот за градба. Освен излагањето на повраток на средствата дополнително
материјалите со кои таа може да се на основните начела на ЕЕ, начините вложени во овој несекојдневен проект. Ова
постигне, како и состојбите во македонската на трансфер на енергија, состојбата со беше само првото предавање во рамки на
регулатива и европските директиви. ефикасноста на денешните објекти во „Кнауф Академија“. Инаку, следното, на тема
По воведните, поздравни обраќања Македонија, како и начините на заштеда на „Противпожарност во градежништвото“,
на Милорад Јовановски, деканот на енергија со алтернативни извори на истата, ќе се одржи кон средината на месец јуни,
Градежниот факултет, Блашко Димитров, професорката се задржа и на правилните со релевантни предавачи и информации.
3
градежништво
Мали хидроелектрани
во Република Српска
Хидропотенцијалот во Р. Српска се проценува на околу 10.000 GWh годишно, од кои речиси 70% е неискористен
Александар Димитровски, ГЕИНГ Кребс унд Кифер Интернешнл и др. ДОО - Скопје
Х
идроенергијата
претставува еден од
најверодостојните и
најефективни методи
за производство на
електрична енергија.
Искористувањето на хидроенергијата
за производство на електрична енергија
се навраќа на 19 век, и како таков е
првиот обновлив извор на енергија за
производство на електрична енергија.
До ден-денес, хидроенергијата е
најчестата форма на обновливите
извори на енергија и игра важна улога
во електричната енергија во светот. Во
Европа, хидроенергијата придонесува
речиси 70% на електрична енергија
од обновливи извори на енергија.
Како основа за производство
на обновлива енергија во Европа,
хидроенергијата има клучна улога во
исполнувањето во 2020 година на
целите за обновливи извори, како и на
целите за намалување на стакленички
гасови. Малите хидроелектрани
генерираат околу 46.000 GWh
електрична енергија и резултираат со
преку 13.000 мегавати инсталирана
моќност во ЕУ - 27, што е доволно за
снабдување на електрична енергија
за повеќе од 13 милиони домаќинства.
Ова придонесува за годишно
избегнување на CO2 стакленички Сливно подрачје Р.Српска
гасови за 29 милиони тони, или околу 766.000.000 €.
Поради своите природни карактеристики, Република
3Д приказ ХЕ Б2а
Српска е област богата со хидропотенцијал:
• Хидропотенцијалот во Република Српска
се проценува на околу 10.000 GWh годишно,
од кои речиси 70% е неискористен.
• Употреба на хидропотенцијалот на инсталирана
моќност над 10 MW е околу 36%.
• Употреба на хидропотенцијалот на инсталирана
моќност од 10 MW е за 6,5% од водните текови.
• Вкупно технички корисен хидропотенцијал на
Република Српска изнесува околу 3200 МW на
инсталираната моќност и 9500 GWh / годишно
просечно годишно производство на електрична
енергија. За 2420 GWh / годишно се користат.
Огромна можност за инвестиција лежи во фактот што
над 70% од водниот потенцијал е неискористен.
16 ПОРТА3 17 мај 2013

На текот на река Бистрица предвидени
Шема на системот на
се околу 22 мали хидро електрани за кои мали хидроелектрани
веќе се дадени концесии и за кои веќе на р. Бистрица
има изработена техничка документација.
Четирите хидроелектрани (Бистрица
Б1, Бистрица Б2а, Бистрица Б3 на
сливот на река Бистрица и МХЕ
Јањина на река Јањина) се дел
од овој план за подобрување на
хидропотенцијалот на Р. Српска /БиХ.
Со изградба на хидроелектраните на
реките Бистрица и Јањина ќе се обезбедат
дополнителни 150 GWh електрична
енергија на годишно ниво, доволно
енергија за општините Фоча и Чајниче.
Студијата за изводливост, Идејните
проекти, Тендерската документација
како и Проектите за изведување
беа изработени од Конзорциумот
КуК Геинг – ПБЛ Бања Лука во
периодот 2007 - 2009 година.
Шемата на Малите хидроелектрани се
состои од зафатна градба, нископритисен машинска зграда со одводна вода. беа избрани главните параметри, бројот,
тунел, водостан со водостанска Со анализа на влезните параметри, бруто типот на агрегатите и диспозицијата на
затворачница, цевковод под притисок и падот и среднодневните протекувања, опремата во четирите хидроелектрани.
Дим. Б-1 Б-2a Б-3 J-1

1. Инсталиран проток m3/s 22.00 11.00 9.00 4.00
2. Број на агрегати kom. 3 3 2 2
3. Бруто пад m 68.70 84.00 229.00 139.00
4. Нето пад m 66.70 82.61 223.59 135.88
5. Тип на турбина Францис Францис Пелтон Пелтон
6. Ориентација Вертикална Хоризонтална Вертикална Вертикална
7. Моќност на генератор kVA 6000 3600.00 11000 2900
8. Моќност на трансформатор kVA 6300 4000 12500 4000
10. Инсталирана моќност kVA 18000 10800 22000 6000
11. Средногодишно производство GWh 42.96 29.00 62.43 15.94
17 мај 2013 ПОРТА 3 17

Изградбата на ХЕЦ „Бошков Мост“

ќе почне до крајот на годината
Р
еализацијата на градежните активности за Првичните податоци за еколошката студија укажуваат
изградба на ХЕЦ „Бошков Мост“ треба да дека нема никакви проблеми. Водите што ќе се зафатат со
почне кон крајот на годинава или на почетокот проектот „Луково Поле“ ќе имаат годишно производство
на наредната година, најави генералниот од 156 гигават часови електрична енергија, што е еднакво
директор на АД ЕЛЕМ Дејан Бошковски. на годишното производство на ХЕЦ „Козјак“.
- Минатиот месец ги добивме
финансиските понуди за главната електромашинска
опрема. Во тек е прибирањето на финансиските
понуди за двата лота за изведување на градежните
работи, кои треба да стигнат до крајот на јули
годинава. Очекуваме кон крајот на третиот квртал да
ги потпишеме договорите за изведување на работите
и во зависност од теренските и подготвителните
активности на компаниите кон крајот на годинава
или на почетокот на наредната треба да почнат
конретните градежни активности за изведба на
проектот „Бошков Мост“ - вели Бошковски.
Во врска со проектот „Луково Поле“, кој е
многу значаен за зафатот и опфатот на водите
и е поврзан со Мавровскиот регион, според
Бошковски во моментов е завршена физибилити
студијата, во тек е изработката на еколошката
студија, а кон крајот на месецов треба да дојдат и
претставниците на Светска банка за да направат
ревизија на студијата и да видат што е сработено
со шпанскиот консултант „Аксиона“, и воедно
да го потврдат своето учество во проектот.
18 ПОРТА3 17 мај 2013

Бошков Мост
најнов ИЗвеШтај на централнИот регИстар на репуБлИКа маКедонИја градежништво
„Адора Инженеринг“ - лидер

меѓу градежните компании
С
поред најновиот извештај на фирми во Македонија, се должи на нашата
Централниот регистар на Република макотрпна работа, приспособување на условите
Македонија, фирмата „Адора на пазарот на високоградбата, како и следењето
Инженеринг“ по остварениот успех и примената на најновите светски технологии за
е рангирана на прво место меѓу овдешните модерно, квалитетно и економично домување.
градежни компании за 2012 година, и е на 12 Високото место меѓу најуспешните македонски
место како најуспешна компанија. За само компании за нас е поттик и натаму да
една година, според економските резултати продолжиме со успешна работа“, изјави проф.
од работењето, почнувајќи од 2011 година, д-р Ванчо Чифлиганец, директор на компанијата.
компанијата остварила скок за осум места нагоре Инаку, по повод Меѓународниот ден на
на ранг листата на најуспешните македонски семејството-15 Мај, што се одбележува во
претпријатија, и се позиционира меѓу првите целиот свет под покровителство на ООН,
најбрзо растечки фирми. „Овој нагорен успех компанијата нуди поволна понуда во мај на
на компанијата, која постои повеќе од десет домови во своите елитни станбено-деловни
години, и од 2007 год. е меѓу 200-те најуспешни објекти во Скопје, Охрид и Струмица.
3
архитектура
Ајде да играме фудбал на
Белградскиот клуб ФК Вождовац доби нов стадион, модерен објект со 5.000

места. Тоа и не би била вест посебно вредна за внимание, ако новиот објект не
е еден од четирите во Европа, кои комбинираат трговски центар и стадион како
единствен објект. На кровот од трговскиот центар, некои дваесетина метри над
земја, се наоѓаат фудбалскиот терен, трибините и придружните содржини.
м-р ЃОРЃЕ ЈОКИЌ, дипл.инж.арх. (Србија)
„П
ет илјади навивачи го продажен простор, не претпоставувајќи стадион, модерен објект со 5.000 места.
бодрат својот клуб, каква драма се одвива над нивните глави“. Тоа и не би била вест посебно вредна за
кој моментално ја Вака би можела да звучи веста идната внимание, ако новиот објект не е еден
игра одлучувачката пролет, ако ФК Вождовац се пласира во од четирите во Европа, кои комбинираат
утакмица за влез во повисокиот ранг на натпревари во текот трговски центар и стадион како единствен
највисокиот ранг на на оваа сезона. Член на Првата лига на објект. На кровот на трговскиот центар,
конкуренција. За тоа време посетителите на Србија, втор по фудбалски натпревари во некои дваесетина метри над земја, се
трговскиот центар, кои се наоѓаат под нив, Србија, белградскиот клуб од истоимената наоѓаат фудбалскиот терен, трибините
купуваат на близу 30.000 квадратни метри општина, ФК Вождовац, доби нов и придружните содржини. Спортскиот
20 ПОРТА3 17 мај 2013

покрив!
дел на објектот е направен така што ги Доближувајќи се до објектот, основата за приземјето а друга за првиот кат. Самиот
задоволува сите барања на УЕФА за објекти на комплексот изгледа како да се базира влез во трговскиот центар не е посебно
од 5.000 места за седење. Трговскиот на геометријата на фудбалскиот терен нагласен, како што е тоа случај кај некои
центар и стадионот прават единствена кој се наоѓа на кровот - правоаголник. објекти со иста намена, и повеќе изгледа
целина, но функционално се одвоени. Употребата на различни материјали на како спореден влез отколку како влез во
Новиот стадион-трговски центар се фасадата, како и стаклото со различни бои, трговски центар кој по одредени параметри
наоѓа во делот на градот што се вика не го менуваат впечатокот за изгледот на е единствен не само во Белград туку и
Браќа Јеремиќ, недалеку од автопатот што самиот објект. Архитектурата изгледа доста во регионот. Внатрешноста на објектот е
поминува низ Белград. Објектот е сместен неубедливо и еднолично иако објектот, уредена по принципот на модерни трговски
помеѓу голем број фамилијарни куќи на барем што се однесува до фасадата, е сè центри. Околу централниот отворен атриум,
запад, и Централните гробишта што се уште недовршен. Се чини како објектот каде се наоѓаат средствата за вертикална
наоѓаат од источната страна. Благодарение да е замислен и проектиран исклучиво во комуникација, лифтови и подвижни скали,
на малата висина на околните објекти основата, а изгледот на објектот како да е се наоѓаат голем број продажни објекти.
кои го опкружуваат, како и позицијата на само нужен резултат од веќе проектираната Продажниот дел се простира на три нивоа,
ридскиот дел, високиот објект на новиот основа, и не може да се каже дека постои приземје и два ката. Освен најавената
стадион-трговски центар доминира со јасна слика на архитектонскиот израз. продавница на H&M, компанија која сè
својата појава со тој простор. Така е можно Влезот во објектот на трговскиот центар уште не е присутна на српскиот пазар, во
да се забележи од голема раздалеченост, е интересно решен. До приземјето и до самиот објект нема ексклузивни продажни
од другите делови на градот. првиот кат водат две паралелни рампи, една ланци, туку се присутни продавачи кои 
3
веќе имаат свои објекти во Белград. За оние Сепак, објектот на стадионот има еден фамилијарните куќи со дворови, близината
што во овој дел на градот доаѓаат со свое голем пропуст. Столбовите што ја носат на гробиштата, како и недостатокот на
возило, обезбеден е доста голем паркинг. конструкцијата на кровот над трибините, некој поголем јавен простор, прават
Под објектот се наоѓаат два подземни се наоѓаат во нивото на средните објектот да изгледа како да не припаѓа тука,
етажи со преку 16.000 квадратни метри. редови и создаваат визуелен проблем за каде што се наоѓа. Изгледот на објектот,
Бидејќи објектот е мултифункционален, гледачите што седат во горните редови. иако недовршен, нема јасно дефиниран
а многу често и корисниците на Впечатокот е дека новиот трговски идентитет и тешко дека на посетителите
трговскиот центар не се корисници на центар со официјален назив Stadion ќе им остави силен визуелен впечаток.
стадионот, обезбедена е независна Shopping Center, освен фудбалскиот Сепак, квалитетот на овој објект е во тоа
пешачка комуникација, реализирана како терен на кров, кој на голем број корисници што фудбалскиот стадион, како објект кој
кружна рампа, која води од приземјето не им е ни битен, не носи некој новитет. бара одредени средства за издржување, ќе
до гледалиштата на стадионот. Со тоа е Локацијата на објектот е таква што иако биде интегриран во единствен објект кој е
подобрено функционирањето на двата се наоѓа во непосредна близина на отворен цела година. Колкав проблем може
дела на објектот, бидејќи е овозможен автопатот, не изгледа како да ќе добие да биде одржувањето на стадиони кои се
проток на голем број луѓе кои не мора на значење. Тесните улички, релативно користат само дваесетина дена во годината,
да пројдат низ целиот трговски центар мал број линии на градскиот превоз кои се гледа по состојбата на фудбалските
за да стигнат до своето одредиште. поминуваат во непосредното опкружување, игралишта во Србија, кои пропаѓаат секој
Внатрешноста на
спортско-деловно
рекреативен центар
Вождовац
22 ПОРТА3 17 мај 2013

ден и моментално не постои решение. Трговскиот центар
Стадион сигурно нема да има број на посетители и економски
потенцијал како другите трговски центри во Белград, како
Делта Сити и Ушче, но на жителите на десниот брег на Сава,
каде сега се наоѓа само еден трговски центар „Зира“, ќе им
овозможи да купуваат одредени производи без потреба да ја
поминуваат реката, што е по кажувањата на голем број од нив
нешто што подолго време го посакувале. Почнувајќи од 2007
година, Белград добива сè поголем број на трговски центри.
Покрај двата големи на Нов Белград и двата мали во стариот
дел на градот, најавени се уште два големи, на радост на
жителите од стариот дел на градот, на таа страна ќе се најдат
во следните неколку години Делта Планет и Плаза. Концептот
АТна
А ЗА
трговските центри е ист,ЛАДИЛНИЦИ
единствено новоотворениот ЛИЗГАЧКА ВРАТА ЗА ЛАДИЛНИЦИ
Трговски центар Стадион ќе биде различен, ако заради ништо
друго, тогаш заради фактот што ќе има денови во годината
кога повеќе луѓе ќе има на кровот отколку во самиот објект. 
9 75 80 77 00 тел: +389 75 80 77 00
3
архитектура Шкотскиот парламент во Единбург
Здание кое изникнува

Подготовките за градење започнале во 1999 година, а самото градење започнало
во октомври 2001 година. Официјалната инаугурација на објектот била на 9
октомври 2004 година, но целосното комплетирање на парламентот се...
Фасада
Пејзажна инспирација
П
о речиси 300 години, шкотскиот народ, па затоа изградбата на спојуваат новиот и стариот дел на градот,
како дел од Обединетото новиот објект е од голема важност и будно кој е заштитен како светско културно
Кралство, Шкотска го доби е следена од целата јавност. Локацијата наследство на УНЕСКО. Подготовките
својот нов парламент. за изградба на шкотскиот парламент е за градење започнале во 1999 година, а
Историски новиот парламент избрана да биде историската „ројална самото градење започнало во октомври
има огромно значење за милја“ во центарот на Единбург каде се 2001 година. Официјалната инаугурација на
24 3
од земјата
...завршило во април 2005 година. Дрвото како
декоративен и конструктивен материјал е застапено во
целиот објект, но најизразено е во парламентарната сала. Александар Черепналкоски,
дипл. инж. по дрвна индустрија
објектот била на 9 октомври 2004 година со комитети, простории за вработените, предвидени и нови помошни објекти за кои
присуство на Кралицата Елизабета Втора, за јавноста и за медиумите. Во раната се обезбедувале дополнителни средства за
но целосното комплетирање на парламентот фаза на планирање и проектирање на нивна изградба. На крајот од изградбата во
се завршило во април 2005 година. објектот, од буџетот на Шкотска биле 2005 година вкупната сума на објектот била
Во целост објектот е составен од одвоени 40 милиони фунти за изградба на 431 милион фунти, што е приближно 11 пати
собраниска сала, соби за различни парламентот. Во текот на изградбата биле поголема од првично предвидената цена. 
3
На меѓународниот конкурс, организиран за уникатна институција – отворена, не со инспирација која архитектите
за избор на идејно решение за новиот класична и без хиерархиска тежина“. ја добиваат од шкотските пејзажи,
парламент, победува шпанското Архитектурата што го претставува овој особено од океанските крајбрежја.
архитектонско студио предводено концепт е изразена преку поврзување со Во основата на приземниот дел од
од Енрик Миралес, во соработка со природата и околниот пејзаж, избегнувајќи објектот, каде се наоѓа собраниската сала,
светската архитектонска компанија ги сите канонски правила за архитектонска можат да се видат и останати простории
RMJM. Главниот архитект Енрик Миралес композиција. Најистакнатата идеја за како што се главниот јавен простор со
ненадејно умира во јули 2000 година, дизајнот била дека „парламентот изникнува рецепција, ресторан, образовен центар,
кога на неговата позиција го заменува од земјата“. Ова значи дека и покрај тоа продавница и изложбен простор. Овој
неговата жена Бенедета Талиабу. што објектот се наоѓа во Единбург, тој им дел е директно поврзан со соседната
Главниот концепт кој го презентирале припаѓа на сите во земјата, односно на зграда во која се наоѓаат просториите
архитектите бил „интелектуална визија еден поголем ентитет. Ова е симболизирано за состанување, јавна галерија и друго.
Соба за состаноци
Собраниска сала
Детаљ на конструктивна врска, кров
26 3
Конструкцијата на објектот во најголем во целиот објект, но најизразено е во кој со неговата естетска вредност и
дел е од челик со високо квалитетни парламентарната сала. Без внатрешни топлина создава прекрасно место
префабрикувани бетонски панели. Таванот потпорни столбови, кровот на салата е за работа на парламентарците.
над овој дел е пополнет со автентични конструиран од огромни дабови лепени Со одличен BREEAM рејтинг за
дизајни инспирирани од шкотскиот ламелирани носачи кои премостуваат и еколошка вредност, особено во
крст, симболот од нивното знаме, кои до 22 метри и метални конектори како областите на здравје и благосостојба,
се дизајнирани од главниот архитект конструктивни врски. Покрај кровот искористена енергија, избор и транспорт
Енрик Миралес. Тој својата креативност во парламентарната сала, дрвото на материјали, употребувана вода
ја покажува и во дизајнирање на ѕидови, се користи во целиот ентериер. Кај во објектот и за време на неговата
килими и други детали во објектот. мебелот, столаријата и на останатите градба и енергетска ефикасност,
Дрвото како декоративен и декоративни места во салата искористен одржливоста на објектот е подеднакво
конструктивен материјал е застапено е познатиот шкотски даб, материјал импресивна, како и неговиот дизајн. 
Собраниска сала
Фасада - влез
3
Точки во основата, линии во

просторот
Со нагласена и соголена бетонска и челична конструкција, како и алуминиумска

фасадна обвивка, објектот потсетува и е во согласност со уникатната историја на
мостот „Бродвеј“ и самата област Андреа Јамакоска
С
местен на најсеверната
точка од Менхетн во Њујорк,
каде што познатиот мост
„Бродвеј“ се пресекува со
Десетта Авенија, неодамна
отворениот спортски центар
Campbell формира портал кон атлетскиот
комплекс Baker, т.е. примарната спортска
установа за надворешна спортска
програма на универзитетот Колумбија.
Како прв нов атлетски центар
конструиран на универзитетот Колумбија,
по изградбата на физикалниот фитнес
центар Marcellus Hartley Dodge во 70-тите
години на минатиот век, спортскиот
центар Campbell го дефинира новиот
агол на ревитализираниот атлетски
28 3
комплекс, и располага со зголемени дијаграми за спортско игралиште за тавански површини ја потенцираат

програмски простории за целокупната фудбал, кошарка, рагби - се заснова на отвореноста на монументалниот урбан
студентска атлетска програма. точки позиционирани на наклонет терен. трем кон атлетскиот комплекс. Терасите
Објектот, кој располага со површина од Како што точките и линиите во дијаграмот и надворешните скали, кои ја имаат
4.459м² и е реализација на познатото ги дефинираат физичката сила и напор, улогата на „линии во просторот“, ја
архитектонско студио "Steven Holl т.е. туркањето и влечењето за време отсликуваат динамиката од спортските
Architects", обезбедува простори за на натпреварите на игралиштата, така терени на и во објектот, и отвораат
кондициони тренинзи, канцеларии во елевациите на објектот произлегуваат од разни визуелни доживувања од горните
склоп на универзитетските спортски извлекување и повлекување на волумени нивоа на објектот кон Менхетн.
активности, „театарски“ соби за во просторот, т.н. ”pull & push“ концепт. Со нагласена и соголена бетонска
разни собири, апартмани за гости, Волуменот на објектот обликува и челична конструкција, како и
како и читални за студентите. урбан агол помеѓу мостот „Бродвеј“ алуминиумска фасадна обвивка, објектот
Спортскиот центар опслужува активности и 218. Улица, потоа издигнувајќи се потсетува и е во согласност со уникатната
кои би го поттикнале и мотивирале за да формира портал, истовремено историја на самата област. Неговите
спортскиот дух на студентите - атлети. поврзувајќи ги спортските игралишта и детали претставуваат јасна рефлексија
Дизајн концептот „точки во основата, уличниот, градски пејзаж. Простирајќи на сегашната инфраструктура, која го
линии во просторот“, конципиран како се преку стрмен предел, сините дефинира славниот мост „Бродвеј“.
3
Вили како закотвени јахти

Поставен назад, во правец на критското североисточно крајбрежје,
редот на волумените на новоизградените објекти наликува на
закотвени јахти гледано од правец кон морето, додека обратно
го надополнува урбаниот контекст на земјиштето
Ангел Ситновски, дипл.инж.арх.
Ш
вајцарската Beach, на островот Крит во Грција. Целиот остров Крит. Elounda Beach е еден од
архитектонска фирма проект е завршен во 2008 година и овие водечките светски хотелски брендови.
на Davide Macullo современи вили, кои се дел од комплексот Обемот на локацијата нуди истовремено
ги има проектирано на плажата Елоунда, по својот изглед личат огромен и интимен непрекинат поглед
вилите покрај јахтинг на закотвена јахта. Вилите се наоѓаат на долж Егејското Море, како и кон околната
клубот на Elounda спектакуларниот морски брег на грчкиот природа која го прегрнува заливот.
30 3
Проектот за овие вили е современа редот на волумените на новоизградените бунгаловите дозволуваат отворени визури
интервенција на брегот, и има за цел објекти соочен со водата наликува на кон морето и изгледаат како ехо на
да ги поврзе брегот и морето и да ги закотвени јахти гледано од правец кон старите крајбрежни населби направени
замагли границите помеѓу земјата, морето морето, додека обратно го надополнува во современ стил. Силната геометрија на
и небото! Поставен назад, во правец на урбаниот контекст на земјиштето. поединечните објекти е изразена како
критското североисточно крајбрежје, Новооформените патеки помеѓу течен крајбрежен пејзаж; низа од 
3
заоблени површини
и ѕидови под агол
од 45 степени кои ги
длабат волумените на
градбите. Целата градба
се јавува како еден
вид на нов вештачки
пејзаж. Употребата на
природен темносив
камен за надворешно
обложување на ѕидовите
на новите градби ја
чува хармонијата со
локалната средина,
додека употребата на
природни материјали
како дрво и кожа во
ентериерното уредување
прави дискретна и
богата атмосфера која
е во рамнотежа со
природната околина.
Главната идеја за
проектирањето на
ентериерот била да се
создаде богат отворен
внатрешен простор,
кој ќе им овозможи на
корисниците непречено
да го гледаат морето
од кој било агол на
просторот. Во исто
време, преку употреба
на архитектонски изрази
и самостојни парчиња
мебел, просторот
може да се затвори и
да се создадат повеќе
интимни делови за
гостите. Надворешните
обработки и дизајнот
на ентериерот се
направени од природни
материјали спрема
проектот на Davide
Macullo, давајќи им
чувство на ненагласено
богатство, без каква било
разметливост. Декорот
на објектите им нуди на
гостите голема удобност
и луксуз, со едноставност
која пленува и која ја
почитува околината,
предизвикувајќи
воодушевување кај
посетителите.
Бањите се правени
по ист проект, но
завршницата во секоја
бања е поинаква.
Користени се природни
32 ПОРТА3 17 мај 2013
материјали како мермер
и дрво, но и рефлексни
панели и осветлени
огледала. Секоја од
вилите има свој приватен
базен кој е осветлен
ноќе. Подот на бањата
е поставен на нивото на
водата од базенот, така
што, кога просторот е
отворен, постои врска
со водата надвор.
Осветлувањето може да
се менува по желба, а
постои вграден систем
за прием на телевизија
и музика. Во бањите
поставеното „замрзнато
стакло“ може да се
осветли со многу бои, во
зависност од атмосферата
што сака да се создаде.
Надворешната сончева
светлина која продира во
бањите е секогаш сина,
затоа што стаклото на
прозорците е во сина боја.
Креветите во спалните
соби по електронски
пат можат да се поделат
од еднокреветни
во двокреветни.
Поставеноста на креветите
спроти базенот е заради
потенцирањето на врската
со водата. Просторот во
дневните соби може да
биде одделен од спалните
соби и бањите кога тоа
е потребно. И тука во
ентериерот се избрани
природни материјали.
Ѕидовите се направени
од рефлектирачки
материјали, со заштита
од бука, а можат да
се поместуваат по
електронски пат.
Надвор постојат три
нивоа на тераси. Едната
е во ниво на објектот,
другата е подолу од неа
и третата е на ниво на
морето. Терасите им
даваат на гостите избор
на приватност. Употребата
на тиково дрво за
подовите на терасите,
полираните челични
столбови и стаклените
огради потсетуваат на
палуба на јахта. 
3
архитектура инфо
тоКИо, јапонИја
Објект: основно училиште
The Teikyo University Elementary School
Архитектонско студио:
Kengo Kuma and Associtates
Лоцирано во северниот дел на градот Токио, ова основно

училиште е конципирано како модерен еквивалент на
традиционалните јапонски образовни објекти, карактеристични
по фасадната обработка од дрвени панели.
Композицијата на просторот ја потенцира атмосферата на каскадните
волумени креирани од дизајнот на кровната покривка. Како
целина, структурата е трикатна, додека атриумот што ги поврзува
специфичните одделенија на вториот и третиот кат, овозможува
посебно доживување на косината на покривката на секој кат.
Кедарот како екстериерна обработка на објектот е применет во три
различни линиски методи, во зависност од локацијата и функцијата
на сегментите што го сочинуваат, создавајќи вариетет на импресии
и доживувања, набљудувајќи го од различни перспективи.
валенсИја, ШпанИја
Објект: павилјон
Автори: Miguel Arraiz ( архитект)
+ David Moreno ( скулптор)
Изградена за годишниот традиционален фестивал во
Валенсија, наречен ”Fallas“, привремената поставка
на павилјонот е изработена од 3.000 брановидно
обликувани хексагонални кутии, применети како
единствен структурален материјал. Основен предизвик за
неговите дизајнери при осмислувањето и реализацијата
на проектот се дождот и ветерот поради тоа што самата
структура би требало да претставува нов урбан простор
во градскиот пејзаж во времетраење од пет дена, со
репрезентативен израз на пештера или засолниште.
мелБурн, австралИја
Објект: екстензија на семејна куќа Profile House
Архитектонско студио: BLOXAS
Наречена Profile House, оваа екстензија буди спомени и сеќавања

за дефинираната индустриска типологија во областа каде се наоѓа,
денес окарактеризирана со архитектура од тула или брановидно
ламелирани хангари. Нејзината едноставна прочистена основа,
креира чисти, елегантни и скулптурални внатрешни простори.
Трагајќи по некаков тип на експанзија на својот типичен,
помрачен калифорниски бунгалов, инвеститорите го потенцираат
самоодржливото изведување на својот иден дом, креирајќи „место“
кое нуди чувство на пространост, светлина, визуелен континуитет,
соединувајќи го домот со околниот пејзаж и опкружувањето.
Целокупниот дизајн, како и концептот на екстензијата ги
зацврстува семејните односи, средби, визуелната комуникација,
зголемувајќи ја релацијата помеѓу просторот и активностите...
34 ПОРТА3 17 мај 2013
архитектура инфо
нанКИнг, КИна
Објект: музеј на уметности
Nanjing Sifang Art Museum
Архитектонско студио: Steven Holl Architects
Новиот музеј со кој се стекна градот Нанкинг е

позициониран како влезна порта кон изложбата за
Современа интернационална применета архитектура,
сместена во јужниот зелен пејзаж во близина на градот.
Музејската зграда ги истражува промената на визури,
мултислоевитоста на просторот, како и пространството
заробено во магла и водни површини, кои ја
карактеризираат длабоката спацијална мистерија на раното
кинеско сликарство. Основата на музејот е конципирана
како „поле“ на паралелни перспективни простори и „зелени“
ѕидови од црн бамбус - бетонска површина над која лебдат
светли „фигури“. Правите, долги пасажи на првото ниво
постепено се претвораат во завиен пасаж од фигурите
што лебдат над нив. Горната галерија, пак, сместена на
поголема висина во просторот, се одвиткува во насока
на стрелките на часовникот, кулминирајќи во позиција
со најдобро овозможени визури кон градскиот пејзаж.
Преку ваквото дизајнирање/проектирање на музејскиот
објект, смислата за руралното опкружување постепено
се претопува во една урбана слика, овозможена
преку визуелната оска кон градската структура.
КвИнсКлИФ, вИКторИја, австралИја со опкружувањето.

Објектот е тактички позициониран во однос на парцелата со
Објект: семејна куќа Queenscliff Material цел да ја овозможи потребната приватност помеѓу членовите
Архитектонско студио: Johan Wardle Achitects на семејството на една тесна локација. Како целина, оваа
семејна куќа е специфично дизајнирана за динамично
Објектот во однос на опкружувањето зазема улога на оптички семејство, истовремено отворајќи услови како за приватност,
инструмент, како серија од „направи“ кои ги врамуваат визурите и така и за разни собири и колективни случувања.
погледите кон непосредно блиското крајбрежје. Најспецифичната
подготви: андреа ЈамаКоСКа
променада низ
локацијата, како и
низ самиот објект
е онаа што води
од пристапната
улица долж благо
наклонета патека до
влезните скали, кои
искачуваат на она
ниво кое е доволно
за да ги обезбеди
најсоодвентните
визури за
доживување на
објектот. Внимателно
осмислената
кореографија во
оваа секвенца
истовремено е
засилена преку
употребените
материјали
во деталите,
како и односот
3
50 ГОДИНИ ОБНОВА И ИЗГРАДБА НА СКОПЈЕ
1963 2013
Михаил Токарев ИСТОРИСКО-КРИТИЧКИ ПОГЛЕД НА АРХИТЕКТУРАТА (9)
Творење во неповолни
економски услови
Владимир Пота. Пристанишната зграда на

аеродромот Петровец (1985). Основа и изглед
Во втората половина на 80-тите на обликувани мотиви, при што присуството Владимир Пота (1947) според својот
години, како резултат на неповолната на традицијата посебно се негува. конкурсен труд прави реконструкција на
економска состојба, архитектонската Во овој период се подигаат уште неколку пристанишната зграда на аеродромот
продукција во Македонија има редуциран значајни објекти од административно- Петровец (1985). Во првата фаза на
обем. Архитектите релативно будно ги деловен карактер. Трајко Димитров во изградбата, тој употребува лесна челична
следат настаните во западноевропската центарот на Скопје, по долги напори конструкција и наклонета стаклена обвивка,
архитектура и настојуваат да држат чекор успева да го подигне административно- со која прави интересни кристаловидни
со неа, но повеќе преку проекти отколку деловниот ансамбл Палома бјанка (1986), волумени, но која не е во согласност со
преку реализации. Западните постмодерни кој со меките закривувања во основата локалните климатски услови. Во планот за
влијанија се прифаќаат во вид на поголема и во силуетата, заедно со лесната реконструкција е опфатен и претходниот
проектантска слобода, со слободен избор фасадна обвивка изгледа воздушесто. пристаништен објект (1964-1966) на
Т. Димитров и Д. Димитров (добитник
Трајко Димитров.
на „Борбината плакета“ за најдобро
Административно-деловниот изведен објект во Македонија), но тие не
објект Палома бјанка (1986) се задоволни од третманот на стариот
објект во рамките на новата композиција.
Нако Манов и Дионис Андонов (1940),
во непосредна близина на Општинскиот
суд Скопје I што го имаат подигнато во 1971
година, кон крајот на 80-тите години го
проектираат репрезентативниот ансамбл
на правосудни органи и Општинскиот
суд Скопје II (1990-2001). Овој ансамбл
е составен од една повисока и една
пониска призма со висок технолошки
сјај, што сведочи за напредокот на
градежништвото во Македонија. Со
простудираното расчленување на
основните волумени, овие објекти се
приближуваат кон традиционалниот
ритам, содржан во соседните објекти.
Василка Ладинска (1928),
прераскажувајќи ја на нов начин
соседната ,,стара“ архитектура, го гради
станбениот објект на ул. Илинденска
(1986), кој на мајсторски начин се
36 ПОРТА3 17 мај 2013

Нако Манов и Дионис Андонов. Ансамблот на правосудните
органи и Општинскиот суд Скопје II (1990-2001)
вклопува во наследената урбана структура, подигната

Василка Ладинска.
меѓу двете светски војни. Понесена од постигнатиот Станбениот објект на ул.
резултат, истата постапка таа ја повторува и следната Илинденска (1986)
година, кога во соработка со Владимир Ладински
подига уште една станбена зграда на истата улица.
Навраќањето на постмодерните урнеци, со слободен
избор на обликувани мотиви, е видливо и кај Републичкиот
диспечерски ТК центар (1987-1989) на Зоран Штаклев
(1933-2002). Аналогната интерпретација на античката
концепција ,,периптерос“, со повлечени огледални фасади
зад тремот, неизоставно потсетува на порано изградената
Амбасада на САД во Атина (1956) на Валтер Гропиус.
За одбележување е фактот што во Македонија, иако
скромно, продолжува објавувањето на книги од областа на
архитектурата и урбанизмот. Така, кон крајот на 80-тите години
се објавени трите книги на авторот Тихомир Арсовски, при
што во првите две е опфатен урбаниот развој на градот Скопје
до ХХ век, а во последната, развојот од 1945 до 1985 год.
Во истиот период е објавена книгата Архитектурата
во Македонија, 1969-1989, од авторот Александар
Кочишки (1938), во која тој прави индивидуален избор
и презентирање на 50-ина објекти. Тој нив настојува
да ги анализира од функционален и обликуван аспект,
очекувајќи да направи ,,поттик за

Зоран Штаклев. Републичкиот понатамошни продлабочени и покритички
диспечерски ТК центар (1987-89)
анализи на современата македонска
архитектура, со цел да се воспостави
поактивен општествен однос кон неа“.
За вредносните квалитети на македонската
архитектура во состав на југословенската
од 1945 до 1990 година, не може да се суди
единствено според домашните критериуми
изнесени во малиот број книги и стручни
списанија. Евидентно е дека присуството
на македонските архитекти во странските
публикации е многу ретко, а нивната
афирмација на големите меѓународни
конкурси и манифестации е речиси
занемарлива. Се разбира дека постојат
ретки исклучоци, кои само ја потврдуваат
оваа констатација. За таквата неповолна
положба на архитектонското творештво во
Македонија, воопшто по Втората светска војна,
постојат повеќе причини, од општествено-
економски, па сѐ до научно-образовни.
17 мај 2013 ПОРТА 3 37
спортски храмови
DVORNIK
Лична заштитна опрема
од 1990
www.liting.mk
Lexan* поликарбонатни плочи и системи; Архитектонска подготовка и изведба
8 Mарт, бр. 2, 1000 Скопје
Тел.: +389 2 3110 624 Акрилни плочи Plexy и производи од ПММА;
+389 2 3110 901
Факс: +389 2 3110 546
info@dvornik.com.mk
www.dvornik.com.mk Звучни и сигурносни бариери; Профили, гума и трака; +389 2 3114 360
38 3
технологии
Џулијан Асанж
Луѓето повторно ќе читаат

Приказната за Руперт Мердок и Џулијан Асанж е приказна за неминовните
промени што информатичката технологија ги донесе во нашите животи.
Промени кои имаат неверојатен ефект врз општеството. Промени кои ја
пишуваат светската историја. Трајче СТоЈаноВ, дипл.инж.арх.
Ш
то имаат заедничко могул и милијардер. Тој е претседавач на Journal, преземајќи го Dow Jones и плати
Руперт Мердок и Управниот одбор и извршен директор на двојно повисока цена за акциите од
Џулијан Асанж покрај „Њуз Корпорејшн“ (News Coorporation), онаа што беше актуелна. Ваквиот потег
фактот што и двајцата втора по големина медиумска империја го изненади светот. Во Руперт Мердок,
се Австралијци? во светот. Под капа на оваа компанија новинарите го видоа својот спасител поради
Одговорот е дека и се наоѓаат огромен број на медиуми кризата во која се наоѓаат традиционалните
двајцата се господари на информацијата. меѓу кои најпознати се: издавачката куќа медиуми. Сепак, очекуваните иновации
Споредбата е многу симболична: додека HarperCollins, печатените изданија The Sun, во печатеното новинарство изостанаа за
едниот го претставува времето што The Sunday Times, The Times, The New York сметка на конзервативниот став на Мердок.
изминува, другиот ја симболизира иднината Post, The Wall Street Journal, филмското Во моментов се одвива поделба на „Њуз
што доаѓа. И додека првиот патува низ студио 20th Century Fox, телевизиите Fox Корпорешјн“ на два дела: филм и ТВ
светот во луксуз и со фанфари, другиот International Channels, National Geographic бизнисот на една и издаваштвото од друга
живее под закана во животен простор од 20 Channel, British Sky Broadcasting, Sky страна, со што се чини дека компанијата
м2. Без разлика каков живот водат, целиот Network Television, интернет-сајтовите се обидува да го намали ризикот од
свет е засегнат од нивните активности. Foxsports.com, Hulu итн. Во 2007 година, турбуленцијата на печатените медиуми.
Руперт Мердок е 82-годишен медиски „Њуз Корпорејшн“ го купи The Wall Street Дополнително, последниве години 
3
Руперт и неговата компанија се во центарот технолошки волшебник, човек без адреса веб страница на која ќе се објавуваат
на неколку големи скандали, како што се на живеење или поточно бегалец, човек доверливи документи онакви какви што
подмитување на владини претставници, кој оставил се што има заради каузата што се, без никакви интервенции, а притоа
прислушкување на телефонските разговори го прави модерен Че Гевара. Ако Мердок гарантирајќи им на „изворите“ целосна
на славните во обид да се дојде до сторија, не го реформираше традиционалното анонимност и што е најважно милионски
мешање во уредничката политика итн. Иако новинарство, Асанж силно го воздигна прегледи. Финансирањето беше и е
„Њуз Корпорешјн“ прави енормни профити, онлајн новинарството (или електронското исклучиво преку донации. Ни самиот Асанж
сепак безидејноста на менаџментот, издаваштво поточно) на едно повисоко, никогаш не ни помислувал дека неговиот
особено во делот на новите информатички доминантно ниво. Во 2006 година, во проект може да земе такви размери, да
технологии, се чини ќе го симнат на исто време кога Мердок кроеше планови изврши толкаво влијание во светски рамки
колена традиционалното новинарство. за преземање на The Wall Street Journal и него да го направи најголем и најпознат
Џулијан Асанж е веројатно се она (Dow Jones), Асанж го основаше Викиликс бегалец на светот (после Бин Ладен, секако).
што Руперт Мердок не е. Хакер или (Wikileaks). Замислата беше да се оформи Што се случи? Пред сè, голема шлаканица за
40 ПОРТА3 17 мај 2013
новинските агенции и компании. Голем број проект се серверите што ги хостираат иднина. Документите не ги едитира, ниту
хакери, но пред сè луѓе од секаков калибар архивите на Викиликс. Серверите се со пак ги претставува низ свој коментар.
кои имаат пристап до доверливи документи, прости зборови компјутери чија намена е Сепак, досега сработеното со право
ја наполнија базата на Викиликс. „Изворите“ да ги складираат документите и со оглед му донесе неколку престижни награди:
одбраа некој си анонимен вебсајт со на поврзаноста во мрежа, да овозможат 2009 Amnesty International UK Media
дотогаш анонимен основач, наместо пристап до тие документи. Колку што Award, Sam Adams Award, Sydney Peace
познати светски новинари и новински е познато денес, серверите се наоѓаат Foundation gold medal, Martha Gellhorn
агенции. Само во првата година од своето некаде во Швајцарија, откако претходно Prize for Journalism, 2011 Walkley Award
постоење, Викиликс објави 1,2 милиони беа во стар, преуреден бункер во Стокхолм итн. Со помош на заедницата, односно
доверливи документи. И уште од самиот и во мало француско гратче блиску до „изворите“ и поддржувачите (меѓу кои и
почеток, тоа беа навистина скандалозни/ границата со Белгија. Поради честите финансиските донатори) овој проект е сè
битни/вредни документи, како на пример: правни проблеми, Викиликс размислува уште активен. Викиликс има уште документи
наредба потпишана од Шеик Хасан Дахир да ги премести серверите на брод кој ќе за објавување, а трендот ќе продолжи и
Авејс за атентати над владини службеници плови во меѓународните води, со цел да ја понатаму. Она што е особено интересно,
во Сомалија, докази за милијардерска избегне јурисдикцијата на неколку земји инспирирани од Викиликс, почнуваат да
корупција во фамилијата на поранешниот кои очајно се борат да го уништат проектот. се создаваат и локализирани верзии на
кениски лидер Даниел Арап Мои, детални Токму технолошкото знаење и поддршката истиот. Така, денес имаме и BalkanLeaks,
процедури за кампот Гвантанамо со што ја има Викиликс од технолошката кој постои на www.balkanleaks.eu,
загрижувачки наоди за правата на заедница се главните причини зошто а е наменет за објавување на доверливи
затворениците, наводи за илегални проектот е сè уште актуелен. Уште еднаш документи од земјите од Балканот.
активности на филијалата на Кајманските технолошките волшебници ја покажаа Луѓето повторно ќе читаат вести,
острови на швајцарската банка „Јулиус својата надмоќ, па дури и ако од другата но тоа ќе биде преку Интернет. А
Баер“, тајните прирачници („библии“) на страна се наоѓаат и светски велесили. Интернет како медиум е попотребен и
Скиентолошката црква, Минтон извештајот Џулијан Асанж не е новинар, без разлика специфичен. Оние што планираат да
за несоодветниот и крајно опасен третман што го уредува вебсајтот, што располага го користат, мора да бидат во тек со
на хемикалии на компанијата „Трафигура“ со документи и што одлучува за нивната информатичката технологија. 
во Брегот на Слоновата Коска и уште многу
други. Но вистинскиот бум започна во 2010
година кога Викиликс започна да објавува
доверливи информации за американските
операции во Ирак и Авганистан. Денес,
архивата на објавени документи преку
Викиликс е „тешка“ неколку милиони
документи, бројка на која можат да
позавидат сите големи светски медиуми.
Вебсајтот www.wikileaks.org во
моментов содржи неколку групи
на документи како што се:
• WikiLeaks Public Library of US
Diplomacy (PlusD) или познати како
The Kissinger Cables – содржи околу
1,7 милиони документи кои се
однесуваат на надворешната политика
на САД по последните 40 години.
• Detainee Policies – повеќе од 100
документи со правила и процедури
за воените затвореници во САД.
• Syria Files – повеќе од два милиони
мејлови од истакнати сириски политички
фигури, министри и компании.
• The Global Intelligence Files – над
пет милиони мејлови од компанијата
„Стратфор“ и уште многу други.
Материјалот во овие архиви е толку обемен
што сигурно ќе се проучува и цитира во
годините што следат бидејќи на некој начин
претставуваат историски архив. Она што
е интересно за текстов, е што тие архиви
се наоѓаат на Интернет и со самиот факт
што се преземени милиони пати, значи
дека тие се распространети низ целиот
свет. Основната инфраструктура за овој
3
експерт Заштита на британските
потрошувачи од несовесните
агенти за продажба на
недвижности
На свој ризик!
Отсега агентите за продажба на недвижности ќе треба да им ги дадат
на купувачите сите точни информации за имотот на продажба, а кои
можат да влијаат врз одлуката за купување. Ова претставува значителна
промена во однос на порано, кога сè зависеше од тоа дали купувачот
ќе ги постави вистинските прашања. Но, сè ќе потврди практиката.
д-р Владимир Б. Ладински, дипл.инж.арх. (Велика Британија)
З
а разлика од помалку недвижности се обвинуваат дека користат да добијат станбен кредит.
комичните анегдоти кои се недостојни тактики, како на пример • Измислување на докази дека имотите
поврзуваат со наводното (Adams, 2006; Agentright, 2012; Coley, во реонот се продаваат по многу
однесување на дел од 2012; Hill, 2002; Home Seller’s Club, 2013; поголеми цени од реалните за да се
британските агенти за Just Landed, 2012; Norwood, 2010; Shaw, создаде впечаток каj купувачите дека
продажба на недвижности, 2011; Sutton, 2007; This is Money, 2007): треба да дадат поголема понуда за
исто така се сретнуваат и прикази на • Давање на многу ниска лажна понуда имотот за којшто се заинтересирани.
случаи кои укажуваат на можно постење за имотот во очекување дека купувачот • Користење на фотографии кои не ја
на многу посериозни и попроблематични ќе прифати вистинска понуда која е отсликуваат вистинската состојба на
практики кај одредени претставници на под пазарната вредност на имотот. имотот што се продава, како резулатат
оваа професија. Во ова смисла наводно • Издавање на лажни документи на манипулации со нив, и сл.
некои од агентите за продажба на на купувачите за да им се помогне • Манипулациите со посетите за
42 ПОРТА3 17 мај 2013
експерт
разгледување на имотот што се која релативно скоро има отпочнато со Така, според новите прописи од
продава, како на пример вадење на издавање на лиценци на доброволна база, агентите за продажба на недвижности
вратите од собите за да се остави при што за агенцијата да се води како се очекува потенцијалните купувачи да
впечаток дека просториите се лиценцирана таа мора да има најмалку ги информираат за (Bischoff, 2013):
поголеми отколку што навистина се. еден агент за продажба со лиценца • Информации за претходно отпочнати
• Намерно проценување на имотот стекната или преку положен испит или, постапки за продажба на имотот во
под пазарната вредност за потоа пак, преку претходно работно искуство. прашња кои не биле реализирани,
имотот да се продаде на колега Ваквата состојба сигурно не за потенцијалните купувачи да се
или пријател по пониска цена. придонесува за подобрување на угледот информираат зошто пропаднала
• Не пренесување на примена понуда на оваа професија. Со цел да се заштитат продажбата, како и информации за
за продажба на имот на продавачот интересите на британските потрошувачи сомневањата што агентите ги имаат
во надеж дека ќе се јави купувач кој од несовесните агенти за продажба на во однос на имотот што се продава.
ќе понуди поголема цена за имотот. недвижности, во 2008 година беа донесени • Информација за заостанати кредити
• Неверодостојно опишување на правила на однесување во рамките на поврзани со објектот што се продава,
имотите во продажниот материјал. „Прописите за заштита на потрошувачите како и фотографии кои веродостојно
• Одбивање да го намалат надоместот од трговија која не е фер“. За жал, овие го прикажуваат имотот на продажба
за своите услуги во случаи кога прописи не заживеаја во изминатите и неговото опкружување.
имотот е продаден по помала цена неколку години, така што тие дури оваа • Поднесени или одобрени барања
од проценетата вредност. година ќе почнат подоследно да се за урбанистичка согласност, или
• Откога продажбата на имотот веќе е применуваат, по одлуката на Канцеларијата пак планирани нови објекти според
договорена, имотот сè уште се нуди на за фер трговија (Bischoff, 2013). урбанистичките планови и проекти
продажба на други лица, за евентуално Отсега агентите за продажба на во близината на објектот.
да се продаде по повисока цена. недвижности ќе треба да им ги дадат • Присуство на проблематични соседи,
• Покажување на имоти кои се поскапи на купувачите сите точни информации кои се бучни или се наоѓаат под Наредба
од буџетот на потенцијалниот купувач за имотот на продажба, а кои можат да за антисоцијално однесување (ASBO);
во надеж дека тие ќе ги купат и ќе влијаат врз одлуката за купување. Ова присуство на кражби во соседството, или
му донесат поголем процент од претставува значителна промена во однос пак извршено убиство или самоубиство во
продажбата на имотот на агентот. на порано, кога сè зависеше од тоа дали објектот што е предмет на продажбата.
• Поставување на табли за продажба и купувачот ќе ги постави вистинските • Присуство на фабрика, трафостаница,
дека имотот е продаден на имоти чија прашања. Имено, досега продавачот и автопат или авионска патека во близина
продажба агентот не ја застапува за да се агентот не беа обврзани доброволно да на објектот; присуство на имот на
создаде лажна претстава за тоа колку е ги кажат сите информации за имотот што училиште, ноќен клуб или пак објект за
популарен кај оние што продаваат имоти. се продава, туку требаше само чесно да времено сместување на лица кои имаат
• Примена на „заплашување“ на одговорат на поставените прашања од зависност, ментално заболување или пак
потенцијалните купувачи преку создавање потенцијалниот купувач. Притоа обврската се на отслужување на затворска казна итн.
на претстава дека и други купувачи да се дадат подетални информации И покрај очекуваните подобрувања во
поднеле понуда за да се зголеми важи не само за агентите за продажба на односите помеѓу агентите за продажба на
продажната цена. Како на пример, недвижности и оние што ги продаваат нив, недвижности и потенцијалните купувачи се
организирање на паралелно разгледување туку и за агентите за изнајмување на имоти чини дека засекогаш останува важечкото
на имотот од два купувачи при што откога и лицата што ги издаваат (Bischoff, 2013). правило - caveat emptor - на свој ризик!
едниот ќе замине, колега на агентот ќе
се јави додека разгледувањето на имотот
сè уште трае, а со цел да се остави
впечаток кај вториот купувач дека првиот
поднел понуда за купување на имотот.
• Проценување на имотот на поголема
вредност од пазарната, за продавачот
да го продава имотот преку агентот
што ја извршил проценката и агентот
да добие поголем надомест; итн.
Поголемиот број од горенаведените
примери се поврзуваат со оперирање на
агентите за продажба на недвижности на
работ на легалното, каде што правилата за
однесување не се најдобро дефинирани.
Во оваа смисла Shaw (2011) нагласува
дека, за разлика од повеќето европски
земји, британските агентите за продажба
на недвижности не се регулирани. Во
земјата постои Национална асоцијација
на агенти за недвижности, во која
членството е на доброволна основа и
3
еко инфо
њу делхИ
Индиската нуклеарка Кунданкулам

доби дозвола за работа
Индискиот Врховен суд донесе пресуда со која се дозволува
пуштање во погон на контроверзната НЕ Кунданкулам на југот на
Индија. Еколошките активисти и локалното население протестираат
против централата уште од 1988 година. Иако есента 2012,
индиската влада веќе издаде дозвола за работа, граѓаните и
еколошките здруженија доставија петиција до Врховниот суд да
забрани стартување на производството. Но, судот одлучи дека
централната е „сигурна за работа“. Нуклеарката има инсталирана
моќност од 2000 MW, а нејзиниот главен проблем по прашањето
на сигурноста е фактот што по индискиот закон таа треба да биде
лоцирана на оддалеченост од најмалку 1,5 km од населено место.
Во случајов, на оддалеченост помала од 1km, живеат 10.000 жители.
(UPI)
ЗагреБ
„војна“ помеѓу хеп и „зелените“

На 9 мај оваа година, активистите на Greenpeace, Зелена
акција и Зелена Истра одржаа протестен собир пред
термоцентралата Пломин, против изградбата на TE Plomin
C, инвестиција на Хрватската електропривреда (ХЕП).
Со поставување на 680 силуети на луѓе симболично е
прикажан бројот на проценетите смртни случаи поради
загадувањето што ќе го предизвика овој проект во својот
експлоатационен век од 40 години. Според анализата на
Greenpeace, централата ќе биде причинител на 2.671 случаи
на астма, и дури вкупно 36.163 случаи на различни болести.
(energetika-net)
ваШИнгтон
пораст на
производството на
биодизел во сад
Податоците на американската
Агенција за информирање во
енергетиката (EIA), покажуваат
дека во февруари во САД е
забележано производство на
биодизел од 245 милиони литри.
За споредба, во јануари биле
произведени 238 милиони литри.
Скоро ¾ од ова производство
е лоцирано на подрачјето на
Средниот Запад. Во моментот
САД имаат 110 рафинерии за
биодизел со вкупен капацитет од
7,5 милијарди литри годишно.
(Voice of Russia)
44 ПОРТА3 17 мај 2013
еко инфо
ваШИнгтон
американската
влада вози
„зелено“
Со вклучувањето на хибридните
возила во возниот парк на
американската влада, ќе
се оствари заштеда од 3,5
милиони литри бензин во
текот на нивниот работен
век. За таа цел владата го
подобрува својот возен парк
со 10.000 хибридни возила.
(UPI)
соФИја
Бугарија го намалува
производството од
обновливи извори за 40%
Бугарскиот оператор на електропреносниот систем
издаде упатство според кое треба да се намали вкупното
производство на електрична енергија од сите соларни
централи и централи на ветер за 40%. Постапката ќе ја
спроведат сите три компании за дистрибуција на електрична
енергија: ČEZ Bulgaria, Energo – Pro и EVN Bulgaria. Ова е
неопходно поради задржување на рамнотежата помеѓу
производството и потрошувачката на електрична енергија,
а одлуката е донесена и поради тоа што производителите
од обновливи извори не доставиле до операторот на
системот податоци за производството во реално време.
(новините)
тунИс
радиоактивен отпад директно во морето

Тунис не е многу богат со суровини, но оваа северноафриканска
земја е петти најголем извозник на фосфати во светот. Хемиската
индустрија во оваа земја меѓу другите производи, произведува и
фосфорна киселина, која се користи како суровина за ѓубрива
и во прехрамбената индустрија. Индустрискиот отпад е отровен
и лесно радиоактивен, а државната компанија во градот Габес
секој ден испушта 13.000 тони од овој отпад во морето. Овој
град има 150.000 жители, и неговото име веќе стана синоним за
еден од најголемите еколошки скандали на Медитеранот. подготви: Даниела млаДЕноВСКа
(Deutsche Welle)
3
екологија Нов проект на Меѓународната унија за конзервација на природата
„Црвена листа на загрозени“

отсега и за екосистемите
Корален гребен на Карибите
Од истражуваните екосистеми како најзагрозено е наведено Аралското Езеро, во

Узбекистан и Казахстан. Езерото е пресушено како резултат на голем иригациски проект
и дополнително погодено од суши и загадување, а екосистемот на езерото е колабиран,
што е еквивалент на исчезнат животински или растителен вид, коментираат стручњаците.
Сашо Кузмановски
М
еѓународен тим екосистемите како ранливи, загрозени и животински видови“ на Меѓународната
научници почна да или критично загрозени, и ќе создаде унија за конзервација на природата
подготвува нова јасна слика за состојбата со природните (IUCN). Предводено од тим австралиски
„Црвена листа“ и за живеалишта низ целиот свет. Овој научници, а во соработка со IUCN, новото
загрозените екосистеми, глобален извештај е сличен на познатата истражување има за цел до 2025 година
која ќе ги класифицира „Црвена листа на загрозени растителни да се процени секој поголем екосистем
46 3
екологија
на планетата и да се прати порака дека се
Аралско Езеро
потребни итни чекори за нивна заштита.
Досега се проценети 20 екосистеми,
на шест континенти и во три океани.
„За првпат навистина успеавме да
составиме систем за процена на ризиците
за екосистемите и тоа со поширок опсег од
оној за видовите. Користиме пет критериуми.
Два се поврзани со карактеристиките на
екосистемот, колку брзо назадува и колкава
површина е погодена. Два критериуми се
однесуваат на еколошките функции на
екосистемот, биолошките процеси, каква
е нивната интеракција и карактеристиките
на климата, водата и така натаму. Петтиот
критериум ги обединува сите претходни
фактори“, ја пренесува австралиската
мрежа ABCNews изјавата на Дејвид Кит,
професор од Универзитетот на Нов Јужен
Велс, еден од авторите на студијата.
Научниците се надеваат дека со тоа што
подетално ќе погледнат во екосистемите
што се дом на видовите ќе имаат поголем индустриите и локалните заедници
успех во акциите за нивно спасување. ќе можат паметно да одлучуваат
„Во овој момент се соочуваме со за нивен одржлив менаџмент.
огромна загуба на биодиверзитетот.
Загубата на растителните и животинските КАДЕ ИСЧЕЗНА АРАЛСКОТО МОРЕ
видови низ светот има огромно влијание На листата со досега објавени екосистеми,
врз екосистемите - пустините, океаните, меѓу другите се најдоа: лагуните Куронг
мочуриштата, и сметам дека ни е потребна и карстните извори во Австралија како
некаква рамка која не се фокусира критично загрозени; гигантските подводни
само на видовите. Работата што полека шуми со алги на Алјаска, како критично
ја комплетираме е фантастична зашто загрозени; Карипските корални гребени,
екосистемите се дом на сите видови, а не како критично загрозени; површините
само на еден вид, а тоа е одлична можност под трска во Европа, како ранливи и
за ефективна конзервација за сите“, вели за други. Од истражуваните екосистеми
ABCNews професорот Ричард Кингсфорд, како најзагрозено е наведено Аралското
од Универзитетот на Нов Јужен Велс. Езеро, во Узбекистан и Казахстан. Езерото
Знаејќи кои екосистеми се во добра е пресушено како резултат на голем
состојба а кои се загрозени, владите, иригациски проект и дополнително
погодено од суши и загадување, а
Подводна шума, Алјаска
Аралско Езеро екосистемот на езерото е колабиран, што
е еквивалент на исчезнат животински или
растителен вид, коментираат стручњаците.
Од 60-тите години на минатиот век,
локалните реки кои го хранат Аралското
Езеро биле пренасочени за наводнување,
а езерото оттогаш загубило 90 проценти
од својот волумен. Некогаш четврто езеро
по големина во светот, Аралското Езеро
сега е поделено на четири водни тела.
Умирањето на Аралското Езеро, според
научниците, предизвикало социо-економска
катастрофа во регионот. Езерскиот
транспорт и фабриките за риба пропаднале.
Респираторните и дигестивните здравстени
проблеми кај околното население се
зголемиле, што се припишува на песочните
бури кои се креваат од езерското дно.
Судбината на Аралското Езеро некои
ја нарекуваат „една од најголемите
еколошки катастрофи на планетата“.
3
хортикултура
Бахаиските градини над Хаифа

Архитектурата на градините се стреми кон постигнување на универзалност,
така што во неа може да се сретне мешање на класични и ориентални стилови.
Па така, може да се сретнат влијанија од персиските рајски градини, па сè до
англиските градини. Филип Филипоски, дипл.шум.инж.
Г
радините на Хаифа претставуваат официјално отворени за посетителите во класични и ориентални стилови, како и
многу важно место во животот 2001 година. Тие зафаќаат околу 200.000 голем број на елементи од други култури.
на секој жител од овој град. метри квадратни, каскадно распоредени. Па така, може да се сретнат влијанија
Подигнати се во геометриски Одделни тераси се поврзани меѓу себе од персиските рајски градини, па сè до
стил, а претставуваат каскадно и се врамени во водни каскади. Целиот англиските градини. Перфектно искосените
поставени зелени површини, систем на водниот тек е компјутерски тревни површини му даваат посебен фон на
кои се спуштаат по падината на Кармел, контролиран, преку софистицирана целокупниот пејзаж, збогатен со голем број
од каде има прекрасна панорама софтверска технологија, која постојано го на декоративни листопадни и зимзелени
кон градот и Средоземото Море. Ова мери количеството на вода која поминува дрвја, раскошна цветна грмушеста
совршенство е дело на архитектот за одредено време. Водата што циркулира вегетација, перени и сезонски цвеќиња.
Фарибурз Сахба. Овие градини се едно во градините, претставува затворен циклус Ридот Кармел секогаш бил симбол на
од најпосетените места во Израел. во рамките на секоја тераса, а целта е изобилство и плодност. Самото име значи
Изградбата на градините започнала губитокот на вода да се сведе на минимум. „козје“. Тоа место е свето за Евреите и
во 1987 година. Иако доста долго време Архитектурата на градините се стреми христијаните, а од големо значење за
се работело на нив, сепак на крајот се кон постигнување на универзалност, така бахаиската вера е Храмот на Баб пророкот
исплатело. Градините се завршени и што во неа може да се сретне мешање на и гласник на бахаиската вера, кој се
48 ПОРТА3 17 мај 2013
рубрика
наоѓа во срцето на самиот Кармел, а каскадните истовремено и средство за изолирање на светото

градини се извајани околу него во планината. место од метежот и градот. Мирната атмосфера
Согласно на концептот на Сахба, светилиштето создава чувство на спокој и тишина, со што ја
на пророкот Баб е фокусна точка, скапоцен поддржува молитвата и духовното единство.
камен околу кој терасите (девет пред храмот Мноштво патеки се протегаат низ градините и нудат
и девет по храмот) се распространети во можност за прошетка и релаксација. Градините,
форма на дијамант. Деветте концентрички исто така, се средство за остварување на врска
кругови обезбедуваат геометрија и на нивната помеѓу различните згради лоцирани во и околу
основа се изградени осумнаесетте тераси. нив. Водните елементи се геометриски поставени,
Сите линии го насочуваат погледот на а се јавуваат во форма на кружни и правоаголни
посетителот кон оваа централна зграда. форми, како и во форма на ѕвезда со осум краци.
Таа е поставена на посебна тераса која Сите оние што сакаат да ги посетат овие
претставува 19-та тераса, а бројот 19 има градини, тоа можат да го сторат во строго
големо значење за бахаиската религија. одредени периоди во текот на денот, кои се
Покрај убавиот пејзаж над градот, градините менуваат во зависност од сезоната, а исто така,
извршуваат повеќе функции. Така, тие се постои и строг и определен код на облека.
3
репортажа
Мал Холивуд во Штавица,

Да се пројде во мариовските села, значи да се заборави што е тоа „цивилизација“,
да се заборави градот и сите негови привилегии и недостатоци и да се препушти
на живот од пред повеќе десетици години, кога единствена болка и радост е
грижата за овците, кравите и малата бавча покрај куќата Кате АНТЕВСКА , историчарка на уметност
Село Штавица
Д
а те пресретне стадо пишува на таблата на влезот за селото можеме, зашто знаеме дека ние и тој
овци на пат за Мариово Штавица, познато по филмовите „Пред како да живееме во различни светови.
е добар знак, веројатно дождот“ и „Прашина“ на Милчо Манчевски. Ме интересираат куќите, старите
добар знак е и кога Мало село, стари куќи, повеќето распаднати, куќи со чардак, повеќето запуштени
непознати луѓе ти мафтаат по некој човек, црквичка на брдото, а и пропаднати. На некои од нив, на
и ти се насмевнуваат наоколу природа каква што само тука може фасадите, пишува и кога се изградени, па
додека спокојно минуваш покрај нив. Не да се види. Високи карпи, пространи ливади забележувам 1949, 1952 и така натаму.
ги познаваш, не те познаваат, но ете, се и мирис на село. Еден човек на трактор - Има и многу постари, тие се долу под
радуваат што некој навраќа во нивниот крај, поминува, сака да види кои сме, од каде гробиштата. Овде живеел татко ми, дедо
па макар тоа било и на еден ден, каков што доаѓаме. Веднаш започнува разговор со нас. ми, прадедо ми - раскажува жителот на
беше случајот со нас. Да се мине низ овој - Многу луѓе доаѓаат тука, а многу малку Штавица. Се поздравуваме и продолжуваме
пат, да се пројде во мариовските села, значи живеат. Има триесетина куќи, некои се понатаму, погоре до малата црква. По пат,
да се заборави што е тоа „цивилизација“, стари можеби и по сто години, ама така во дворот на една куќа гледаме стадо овци
да се заборави градот и сите негови стојат, луѓето се иселија. Онаа малечка и една баба занесена во својата домашна
привилегии и недостатоци и да се препушти црква на брдото е изградена кога се работа. Таа не сака камери, не сака
на живот од пред повеќе десетици години, снимаше филмот на Милчо Манчевски. фотоапарати, веројатно многупати досега
кога единствена болка и радост е грижата Местово го знаат по филмот, редовно била испрашувана за овдешниот живот. Еве
за овците, кравите, малата бавча покрај доаѓаат туристи - раскажува тој. ја и црквата сместена на бигорната карпа,
куќата... „Добро дојдовте во Мал Холивуд“ Го слушаме, го разбираме колку што надолу глетката е импозантана. На фасадата
50 ПОРТА3 17 мај 2013
репортажа
Итар Пејо во Витолиште

фрагмент од Страшниот суд, зјапаме во црквата „Св. Атанасие“. Голема е градбата, во школо, за нив секој ден доаѓа учителка.
деталите, фотографираме и мислиме на на фасадата пишува дека е изградена Од есен и тие ќе се преселат, ќе заминат
тоа што следува - мариовскиот крај. на почетокот од дваесеттиот век. И тука во град - вели бабата. Фрламе поглед уште
Се чини, Штавица е само вовед, порта нема никој, не можеме да влеземе внатре. еднаш кон Витолиште и тргнуваме назад.
низ која треба да се пројде за да се Правиме обиколка околу, се враќаме назад На заминување се присетив на легендата
дојде во Мариово. Тргнуваме, треба да и одиме таму каде што се слуша врева - во во која се вели дека некој турски бег сакал
поминеме неколку села за да стигнеме дворот од една куќа каде што се снимаат да ја земе за жена во својот харем убавата
до Витолиште, селото во чија околина е серии за Итар Пејо. Среќа, извикуваме Марија, која живеела во овој крај. По долго
роден Стале Попов. Го одбравме ова село гласно, конечно најдовме луѓе со кои може убедување таа се согласила да оди во
за посета нè поради големиот писател, да поразговараме. Топло нè пречекаа. харемот на бегот но под услов во селата
туку поради тоа што разбравме дека тука Куќата во која снимаат и престојуваат е на да не се врши „потурчување“. Договорот
има најмногу жители. По пат до Витолиште еден човек од Витолиште, еден од малкуте бил испочитуван и областа била спасена
сретнавме само еден човек, кој нè поздрави, жители во ова село. Остануваме кратко од зулуми. Во знак на благодарност кон
посакувајќи ни добредојде. Истиот тој и продолжуваме. Една баба седи покрај Марија, населението овој крај го нарекол
човек и не отпоздрави кога заминувавме својата куќа и радосно се смешка кога и се Мариово. Тогаш и потоа Мариово вриело
за дома. Селото е големо, има две цркви приближуваме. Расположена е за муабет. од живот. Кога би можело денес повторно
„Св. Атанасие“ и „Св.Ѓорѓи“, а има и многу Вели дека некогаш ова село било полно да заживеат овие дворови. „Со здравје, јас
куќи, но за жал најголем дел празни. со луѓе, но дека сите одат за Прилеп. никаде не одам, тука имам пуштено корени“,
Застануваме на една ширинка, токму пред - Има уште две деца во селово, тука одат рече старицата покрај патот и се насмевна.
Црквата во село Штавица
Сцена од Страшниот суд на црквата во Штавица
Црквата Куќа во Витолиште

Св.Атанасие во
Витолиште
саеми Меѓународен саем за мебел iSaloni 2013, Милано
КАНЦЕЛАРИЈА
ЗА ЖИВОТ
Quadrifoglio Group
Сандра Дончева Теохарова, дипл.инж.арх.
Tecno Bisley
В
о претходниот број Ви ги а во овој број ќе пренесеме дел од поради блиската врска меѓу нив, и
презентиравме трендовите случувањата сместени во категориите фактот што добрите работни простори не
од овогодишниот Salone Канцелариски мебел и Осветлување. може да функционираат без соодветно
Internazionale del Mobile осветлување. Имаше околу стотина
и производите во делот SALONE UFFICIO изложувачи кои презентираа канцелариски
на спалните, детските, Канцелариски мебел - Изложбена поставка мебел за осигурителни компании, јавни
дневните соби, трпезариите... , која оди секогаш заедно со осветлувањето објекти, банки. Исто така, беа изложени
52 ПОРТА 3 17 мај 2013
саеми
Galloti&Radice
Casamania
Nayada Newform
производи против бучава - панелни кои буквално ве оставаат без здив... за живеење, според видениот дизајн
декоративни системи. Она што можеше А канцелариите на сите штандови беа на мебелот. Па така, во однос на оваа
да се забележи како тренд во изборот на меѓусебно одделени со големи стаклени поврзаност, архитектот Жан Нувел имаше
материјали е секако дрвото во комбинација прегради (без рамки), постигнувајќи поставено инсталација во овој павилјон
со бел медијапан и транспарентно стакло. фина пространост и транспарентност во на тема „Канцеларија за живот“ на
Во повеќето случаи, можеше да се видат целиот амбиент. Едноставно, просторот површина од 1.200 м2. Прикажани беа
бироа целосно направени од стакло, за работа сè повеќе наликува на простор пет сценарија, кои покажуваа како 
3
саеми
работното место треба да изразува EUROLUCE осветлувањето. И повторно, дизајнот на
креативност и уживање во самиот Осветлување - Биеналната изложба, која штандовите каде што беа презентирани
простор. Како што и самиот архитект оваа година имаше 480 изложувачи, овие производи, воодушевуваа со
вели „работењето е дел од живеењето, е глобален репер за осветлување едноставните и минамилистички
често поминуваме повеќе време во во светот, промотор на дизајнот и линии, водејќи сметка за секој детаљ.
нашите канцеларии, отколку дома“. синоним за иновација во светот на Сè е така креирано, за да можете да
Galloti&Radice Работни простории - концепт од Jean Nouvel
Работни простории Martini light

- инсталација од
Jean Nouvel
Vibia Vibia
54 ПОРТА 3 17 мај 2013

саеми
го почувствувате амбиентот за кој се наменети светилките.
Волуменозните светилки се повторно во тренд - групирани со
помали светилки кои прават една целина. Кога ја немаат основната
намена, светилките стануваат врвни декоративни предмети
кои го исполнуваат просторот, а кога се во функција новите
светилки прават специјални ефекти со играта на светлината. 
Design heure Oty light
âðåìå ïðåòâîðåíî âî óìåòíîñò
OnTime å ñïåöè¼àëèçèðàíî ñòóäèî çà äèçà¼í,

èçðàáîòêà è ïðîäàæáà íà ¾èäíè ÷àñîâíèöè, êàêî è
çàñòàïíèê íà ðåíîìèðàíèîò øïàíñêè áðåíä çà ¾èäíè
÷àñîâíèöè Nomon.
Ñïî¼îò íà âðåìåòî, îáëèêîò è âèñîêèîò åñòåòñêè
èçðàç íà ÷àñîâíèöèòå ãî èñïîëíóâààò àìáèåíòîò ñî
ñâî¼àòà óíèêàòíîñò.
Ñåêî¼ ïðîèçâîä îä êîëåêöèèòå Nomon è Signum
ïðåòñòàâóâà åäèíñòâåíà êðåàöè¼à, ïîìèíàòà íèç
ïðîöåñ íà ðà÷íà èçðàáîòêà, âî êî¼ ñå âãðàäåíè
íå÷ó¼íè ìåõàíèçìè ïðîèçâåäåíè âî Ãåðìàíè¼à.
*OnTime å äåë îä ìàêåäîíñêàòà êîìïàíè¼à ÒÍ - ÒÂ ïðèñóòíà www.ontime.mk contact@ontime.mk +389 75 431 135
íà ïàçàðîò óøòå îä 1992 ãîäèíà.
17 мај 2013 ПОРТА3 55

арт „Панк: Од хаос до висока мода“ во њујоршкиот музеј „Метрополитен“
Панкерите сакаа анархија а завршија
И
зложбата „Панк: Од хаос прикажува како високата мода почнала израз, додека останатите четири галерии
до висока мода“ во музејот да ги „позајмува“ визуелните симболи на се занимваат со концептот „направи сам“.
„Метрополитен“ во Њујорк, панкот и нејзиното влијание кај дизајнерите „Препознатливата мешавина на
која ќе биде отворена до како што се Александар Меквин, Хелмут референци кои се врзуваат за панкот е
11 август, не се занимава со Ланг, Мијучија Прада и Џон Галијано, а стимулирана со уметничките правци како
револуционерниот туку со филмовите и музиката од тој период ѝ дадоа дадаизмот и постмодернизмот, така што има
убавиот панк; следи како една нихилистичка уште поголема автентичност на изложбата. смисла оваа изложба да ја претставиме во
поткултура замре а потоа се врати во живот Изложбата е поделена во седум тематски музејот што прикажува поширок контекст
на модерните писти. Иако панкерската галерии. Првата целина од поставката му е на овие движења “, вели Томас Кембел,
естетика „направи-сам“ изгледа неспоиво посветена на њујоршкиот клуб CBGB каде директор на „Метрополитен“. Дијалогот
со високата мода направена по мерка, што свиреле некои од најпознатите панк помеѓу модата и уметноста е она што го
двете се дефинирани со исти импулси бендови, втората им е посветена на Малком чини Институтот за костими така посебен.
на оригиналност и индивидуалност. Мекларен и Вивиен Вествуд и на нивниот „Откако започна, панкот имаше
На изложбата се изложени околу 100 бутик „Seditionaries“ на лондонската Kings жестоко влијание врз модата. Панкот
различни панк стилови, почнувајќи од Roud, третата на дизајнерите што го „шират ја прославуваше индивидуалноста,
средината на 70-тите и лондонскиот бутик визуелниот јазик на панкот“ обликуван со креативноста и храброста на луѓето што
на Вивиен Вествуд и Малком Мекларен, и спојувањето на соцреализмот и уметничкиот не се плашат од самите себе и од начинот
на кој се облекуваат“, рече Ендру Болтон,
кустос во Институтот за костими.
Влијанието на панкот врз модата на
италијанскиот дизајнер Џани Версаче
е прикажано преку неговите фустани
со златни и сребрени шпенадли и преку
неговите кончени и кожни фустани
извезени со метални боцки. На изложбата
е прикажан и фустанот на Александар
Меквин направен од црн синтетички
материјал кој наликува на кеса за ѓубре и
неговиот капут од најлон, како и јакната
на Хелмут Ланг од сребрена и сина кожа
со алуминиумска фолија. Панкерите сакаа
анархија а заврија со маици од 565 долари.
Тоа е приказната за новата изложба.
56 ПОРТА3 17 мај 2013
арт
со маици од 565 долари
Изложбата отворена во Институтот за костими во

рамките на Музејот за уметност „Метрополитен“, го следи
необичниот спој на движењето познато по суровата
музика, користењето на дрога и повиците против
естаблишментот со светкавиот свет на високата мода
3
најчудни градби
Интеракција на пристапност
и љубопитност Драган Ристов
А
встралија е седмиот универзитет, ова медицинско училиште пишување, се однесува на модерниот
континент, кој има има историја од 1948 година, кога урбанистички дизајн промовиран
широк репертоар на биле направени првите објекти. Тогаш, на 28 август 2006 година, кога е
објекти кога се во зад проектот застанал австралискиот отворен новиот објект за молекуларни
прашање најчудните нобеловец Хауард Флори и тогашниот истражувања за канцер-биологија,
градби. Првата австралиски премиер Џон Куртин, по за што инвестирала и Националната
асоцијација е зградата на операта којшто и го носи името. Ова школо асоцијација за канцер со грант од 1,3
во Сиднеј, која сигурно влегува во се покажало како водечко во поглед милиони долари. Архитектонското
листата на десетте најинтересни на биомедицинските истражувања, решение на објектот го изработиле
архитектури на денешницава, а секако а со оглед на две нобелови награди одговорните од „Лајонс архитектс“
и најпрепознатливите. Но, Австралија од областа на генетиката, сосема е од Канбера. Тие направиле
е континент кој многу добро знае да јасен ставот на австралиската влада неверојатна комбинација на јавен
ги обедини различните општествени да инвестира во секој сегмент на простор со службени простории.
сектори со убавата архитектура. На овој научен центар. Нас најмногу нè Најинтересен е дизајнот на зградата,
овој план, дизајнерското решение интересира архитектонскиот, бидејќи кој меѓу луѓето се прераскажува
на познатото училиште „Џон Куртин“ од 2012 година се гради комплетно како цикцак архитектура, бидејќи
за медицински истражувања во ново крило на центарот вредно 60 се состои од поединечни комплекси
Канбера може да се пофали со милиони долари, а меѓу донаторите кои се поврзани односно изгледаат
најуникатниот дизајн кој е виден. Како е и славниот актер Џеки Чен. како своевиден патент. Но, според
дел од Австралискиот национален Делот, кој е важен за нашето архитектите, моделот е инспириран
58 ПОРТА3 17 мај 2013
најчудни градби
од молекулите на ДНК, со што се придава
пред сè чувство на движење и ориентација.
Огромните панели доминираат на
североисточниот влез, кој има скалест
пристап. Самиот влез се отвора со голем
хол, а од двете страни има скали по кои
се отворат приземниот кат и коридорен
пристап низ т.н. цикцак панели. Тие се
лоцирани до самите сегменти, а од другата
страна се лоцирани малите предавални,
мини-салите за состаноци и личните
канцеларии на персоналот. Во приземниот
дел се лабораториите за истражување, кои
се отворени за сите посетители, од аспект
на тоа што доминира заштитното стакло
и јасната перцепција на сè што работат
истражувачите во која било лабораторија.
Значи, нема дебели цементни ѕидови,
тешки врати или чувство на максимална
безбедност, туку интеракција на
пристапност и љубопитност.
Карактеристично е што главниот
влез продолжува надворешно со една
природна тераса која води на задниот
дел од објектот. Тој е украсен со
цементни панели и стакло, а самите
бетонски панели се криптирани со букви
и бројки, кои на некој начин се своевидни
формули на ДНК и други соединенија.
Овој дел продолжува и со западната
фасада, само што претставува еден
вид на цикцак архитектура со бетонски
панели со истоимените криптографски
букви. Посебна приказна е ентериерот
на објектот. За него треба да се пишува
посебен текст бидејќи, како што
велат, доволно е само да се фрли
еден поглед од погорните катови на
скалестиот хол и да се импресионирате
од совршенството на разиграните бои.
3
совети
СОВРЕМЕНА КУЈНА
Сопругот и јас сакаме друштво. Проблем ни е малата затворена кујна која не е место за дружење со семејството и пријателите додека
се руча и вечера. Би сакале кујната заедно со трпезаријата да биде дел од дневниот престој. Го бараме вашиот предлог.
Габриела Поповска, Битола
С
овремената архитектура
ја планира кујната
како дел од дневниот
престој, а притоа
користи мебел со чисти,
геометриски линии кој
лесно се одржува. Така кујната се
претвора во средиште на станот.
Вашата идеја за отворена кујна е
добра и модерна, но пред да почнете
со преуредувањето поставете
си ги следните прашања:
1. Дали тоа што го посакувате
одговара на вашиот животен стил
и вашите моментални потреби?
Реновирањето е скапо, а решението
треба да го издржи тестот на
времето и модерните барања.
2. Која форма во основата е
најдобра за вашата кујна?
Постои Г форма, П форма и линиска,
еднострана и двострана кујна. Со
оглед на поставеноста на дневната
соба и трпезаријата, кај вас најмногу
ќе одговара Г форма на кујна која
има остров меѓу дневната и кујната.
Откако ќе ја решите формата на
кујната, во основа е потребно правилно
зонирање. Зоната е дел во кујната во кој
се извршува специфична работа. Секоја
кујна, голема или мала, треба да има
три основни зони – подготовка на храна
(миење, сецкање, мешање, блендирање),
готвење (употреба на термичка плоча,
рерна, фритеза), чистење (миење,
сушење, оставање). Трите основни
зони треба да се организираат
во триаголна конфигурација.
Откако и ова ќе го дефинирате,
можете да бирате дизајн на кујната,
белата техника и осветлувањето.
Производителите нудат многу различни
модели, но подобро е да се определите
за севременски отколку за трендовски.
Билјана СТЕВКОВСКА-САВИЌ,
дипл.инж.арх.
bsavic@porta3.com.mk
60 ПОРТА3 17 мај 2013

„KAТАЛУЊА“, Барселона, Шпанија спортски храмови
Патека за баланс на болидите Сашо Кузмановски
И
зградена во 1991 година, патеката во Каталонија е Патеката, според експертите, има две критични точки. Последната
една од најатрактивните Ф1 патеки во календарот шикана на која мора да и се пристапи со екстремно мала брзина,
на ФИА. Со долги правци и различни агли и како и кривината во лево по име „Кампса“, каде просечно се
капацитет од 107.000 места, Шпанците веќе со влегува и со 230 км/ч, но мора да се биде внимателен, бидејќи
години се дел од „најбрзиот циркус на тркала“. мала грешка со таа брзина на оваа кривина може да значи и
Изградбата на патеката се совпадна со излетување од патеката. Должината на патеката е 4.655 метри.
организацијата на Летните олимписки игри, кои во 1992 година се
одржаа во Барселона. Формула 1 возачите и механичарите велат
дека станува збор за една навистина „семејна патека“ на која можат
да се развијат големи брзини, но исто така може да се искористи
и за аеродинамично балансирање на болидите, особено во делот
на претекнувањето, кој не е отворен на многу делови од патеката.
После малиот редизајн, кој беше направен во 2007 година, се
очекуваа некакви промени и по ова прашање, но експертите не се
убедени дека има некои драстични промени. Кога беше дизајнирана
патеката во 1990 година, таа требаше да биде една од оние што ќе
понудат најмногу простор за меѓусебни претекнувања на болидите.
Но проблемот подоцна произлезе во промената на аеродинамиката
на болидите и спојлерите, по што сериозно се намалија точките на
кои може да се направи „сигурен напад“. „Каталуња“ е домаќин и
на неколку други шампионати во брзински натпревари, а особено
е популарна за натпреварите во Мото ГП шампионатот. Интересно
е и влијанието на факторот „ветер“. Имено, насоката на ветерот
на „Каталуња“ може драстично да се промени неколку пати во
текот на еден ден, а тоа сериозно се одразува на аеродинамиката
на модерните Ф1 болиди. Со силните ветрови тешко е да се
ФАКТИ за „КАТАЛУЊА“ - Барселона, Шпанија
обезбеди добро подесување на аеродинамиката, а мала помош Должина на еден круг: 4.655 метри
сепак даваат пневматиците и новиот начин на нивна изработка. Капацитет: 107.000 места
Изградена: 1991 година
Максимална брзина: 317 км/ч
17 мај 2013 ПОРТА 3 61

излог 52.MEѓународен саем За меБел - SalonE inTERnaZionalE DEl MoBilE
62 3
излог
4
1. Julian Appelius е дизајнерот на закачалаката

што наликува на боја која се разлева низ
ѕидната површина. Изработена е од метал
со дебелина од 1,5 мм во различни бои.
2. Производот на Laura Moschini во кој е
употребено дрво и кожа, на многу практичен и
оригинален начин остварува двојна функција -
дрвена полица и држач за весници, списанија и ЦД.
3. Мобилна масичка Chariot, дизајнирана
од Gam Fratesi за CASAMANIA, се состои од
три едноставни елементи споени меѓу себе -
тркала, послужавници и метална конструкција
за едноставно движење на масичката.
4. Дизајнирани од Drugeot Labo полиците

RESO, иако изгледаат недовршено, имаат
голема функционалност за чување на
книги, украси, ЦД и сл. Направени се од
природен даб и обоен медијапан.
5. Динамична и разиграна фотелја од Busk
и Hertzog - RIO е модерна фотелја, чија
форма е подеднакво интересна од двете
страни, што ја прави идеална за заземање на
централен простор во дневниот престој.
подготви: Сандра ДОНЧЕВА Теохарова, дипл.инж.арх.

5
17 мај 2013 ПОРТА 3 63
изложби 10. Биенале на млади уметници во МСУ, Скопје
Солидарност како
уметничка мотивација
Н
а 30 април
во Музејот на
современа уметност
беше отворено
10-то Биенале на
млади уметници.
Темата оваа година, „Солидарност,
50 години од катастрофалниот
земјотрес во Скопје", го
одбележува и раѓањето на
идејата за отворање на МСУ,
како светска солидарна акција.
Оваа година се претставија
20 уметници од Македонија:
Алексовски Дарко, Аранѓеловиќ
Весна, Арсова Илина, Богоевски
Борче, Божурска Кристина,
Грабулоска Софија, Талески
Дарко, Иванова Ана, Јовановиќ
64 ПОРТА3 17 мај 2013
изложби
Мира Гаќина
Ѓорѓе, Јовановски Филип, Јосифовски Ристо, Јовановска размислуваат за настан кој се случил пред нивното раѓање,
Михаела, Кирова Маја, Менков Горан, Петрушевска Александра, така што иако информацијата за трагичниот настан ја добиваат
Пулејкова Кристина, Сотировска Марија, Симовска Маргарита, нужно од втора рака, важноста на настанот не ги спречува
Тошевска Славица, Манев Марко и Шимбов Андреа. во него да видат и цивилизациско и културно значење.
Според кураторот на изложбата, историчарот на уметност Радикалните промени што градот ги доживува во 60-тите години
Мира Гаќина, се работи за тема која ги покани уметнците да на минатиот век, го усложнуваат неговиот идентитет, 
17 мај 2013 ПОРТА3 65
изложби
дополнително со неговите промени во долгата и сè уште се случува и актуелно“, вели Гаќина за Порта3. „Биеналето
незавршена транзиција. „Изложените дела покажуваат дека останува да биде шанса за искажување на новите имиња“.
уметниците, навраќајќи се на историската 1963 година, не можат Инаку, и овој пат Музејот на современа уметност ќе додели
да не забележат дека историската трансформација на градот награда за најуспешен автор, самостојна изложба во музејот. 
66 ПОРТА3 17 мај 2013

207

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

207

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Коце трајановсКИ:

Подземната Бојана ФИЛИПОВИЌ

90 денари / БРОЈ 207 / ПЕТОК 17.05.2013 година IX

Èì ñå ñîîïøòóâà íà äåëîâíàòà è íà ïîøèðîêàòà ¼àâíîñò äåêà Çàâîäîò çà è�ïèò�âà�å ìàòåðè¼àëè è

Óíèâåðçèòåò �Ñâ� �èðèë è �åòîäè¼� âî Ñêîï¼å

терен, проектите се завршуваат навреме, без одолговлекување

Дали можете процентуално или на сличен начин да ги претставите

8 ПОРТА3 17 мај 2013

адреса: ул. Никола Карев бр. 20,

Мини езерце кај Три Чешми

10 ПОРТА 3 17 мај 2013

Обновената Ограда и пешачка патека

17 мај 2013 ПОРТА 3 11

Селото Лесковица во Штипско

Патот кон Сушево во Три Чешми

Плоштад Драгоево, пред и потоа

Подлога пред нанесување на Потрошувачка:

mm бул. Александар Македонски

Mosaic Mosaic SP 260

Брзо и трајно подобрување

16 ПОРТА3 17 мај 2013

Дим. Б-1 Б-2a Б-3 J-1

17 мај 2013 ПОРТА 3 17

Изградбата на ХЕЦ „Бошков Мост“

18 ПОРТА3 17 мај 2013

„Адора Инженеринг“ - лидер

Ајде да играме фудбал на

Белградскиот клуб ФК Вождовац доби нов стадион, модерен објект со 5.000

20 ПОРТА3 17 мај 2013

22 ПОРТА3 17 мај 2013

Здание кое изникнува

Точки во основата, линии во

Со нагласена и соголена бетонска и челична конструкција, како и алуминиумска

комплекс, и располага со зголемени дијаграми за спортско игралиште за тавански површини ја потенцираат

Вили како закотвени јахти

Ангел Ситновски, дипл.инж.арх.

Лоцирано во северниот дел на градот Токио, ова основно

Наречена Profile House, оваа екстензија буди спомени и сеќавања

Новиот музеј со кој се стекна градот Нанкинг е

КвИнсКлИФ, вИКторИја, австралИја со опкружувањето.

Владимир Пота. Пристанишната зграда на

36 ПОРТА3 17 мај 2013

вклопува во наследената урбана структура, подигната

очекувајќи да направи ,,поттик за

Луѓето повторно ќе читаат

Индиската нуклеарка Кунданкулам

„војна“ помеѓу хеп и „зелените“

радиоактивен отпад директно во морето

„Црвена листа на загрозени“

Од истражуваните екосистеми како најзагрозено е наведено Аралското Езеро, во

Бахаиските градини над Хаифа

наоѓа во срцето на самиот Кармел, а каскадните истовремено и средство за изолирање на светото

Мал Холивуд во Штавица,

Итар Пејо во Витолиште

Црквата во село Штавица

Сцена од Страшниот суд на црквата во Штавица

Црквата Куќа во Витолиште

Сандра Дончева Теохарова, дипл.инж.арх.

Galloti&Radice Работни простории - концепт од Jean Nouvel

Работни простории Martini light

54 ПОРТА 3 17 мај 2013

Design heure Oty light

âðåìå ïðåòâîðåíî âî óìåòíîñò

OnTime å ñïåöè¼àëèçèðàíî ñòóäèî çà äèçà¼í,