218

ПОРТА
Г РА Д Е Ж Н И Ш Т ВО
218
МАРТ 2014
Во архитектурата како и во филмот се паметат

само режисерот и главните глумци
А РХ И Т Е К Т УР А Штала на лордовски посед

Е КО ЛО Г И Ј А Контејнерите се добар одговор на некои прашања
90 ДЕНАРИ
ПОРТА 28 март 2014
БРОЈ 218 ПЕТОК 28.03.2014 ГОДИНА X
Редакција:
ДРАГИ ЧИТАТЕЛИ,
главен и одговорен уредник:
Дејан БУЃЕВАЦ
„Во архитектурата како и во природа на Хемпшир.
филмот се паметат само режисерот „Контејнерите влегоа во фокусот новинари:
Катерина СПАСОВСКА-ТРПКОВСКА
и главните глумци“, тврди на архитектурата и популарната
архитектот Ѓоко Радовановиќ, култура во почетокот на 2000- Насловна страница: надворешни соработници:
во новата рубрика „Современи те, и тие веднаш добија широк ШТАЛА НА Ангел СИТНОВСКИ
Александар ПЕТРОВ (ИТАЛИЈА)
македонски градители“, во која медиумски одзив како симбол на ЛОРДОВСКИ ПОСЕД Александар ЧЕРЕПНАЛКОСКИ
во наредните броеви на нашето глобализацијата, мобилноста и (MANOR HOUSE STABLE), Александра ШЕКУТКОВСКА
списание ќе ги претставуваме екологијата, преку можноста за Анастасија НИКОЛОВСКА
ХЕМПШИР, В.БРИТАНИЈА Андреа ЈАМАКОСКА
сите оние што на исклучителен рециклирање на неупотребените Билјана САВИЌ
и директен начин се поврзани превозни контејнери. Оваа нивна Бојана ФИЛИПОВИЌ
со модерната архитектура и карактеристика е добредојдена ПОРТА 218
МАРТ 2014
Во архитектурата како и во филмот се паметат

само режисерот и главните глумци
Биљана СТОЈАНОВИЌ
Владимир Б. ЛАДИНСКИ (В.Британија)
градежништво во Македонија. за потребите на еден современ
Г Р А Д Е Ж Н И ШТВ О
А Р Х И ТЕ КТУ Р А Штала на лордовски посед
Е КО Л О Г И ЈА Контејнерите се добар одговор на некои прашања
Даниела МЛАДЕНОВСКА
Според Радовановиќ, без синергија човек, меѓутоа луѓето сè уште Драган РИСТОВ
на сите учесници во проектот, со се конзервативни во поглед на Ѓорѓе ЈОКИЌ (СРБИЈА)
Ивана ГРУПЧЕ
нивната способност и позитивна домувањето“, вели словенечкиот Кате АНТЕВСКА
енергија, нема квалитетен продукт. архитект Јуре Котник за „Порта 3“. Михаил ТОКАРЕВ
Англичаните се познати по тоа Овој февруари, по Сандра ДОНЧЕВА ТЕОХАРОВА
Сашо КУЗМАНОВСКИ
што ги почитуваат историјата и повлекувањето на поплавите Трајче СТОЈАНОВ
традицијата. Тимот на АР Дизајн во Марлоу, започна изградбата Филип ФИЛИПОСКИ
студио откриле штала на лордовски на првата амфибиска куќа во Франческо ЧИТРО (ИТАЛИЈА)
посед додека обновувале дел Велика Британија лоцирана графички уредник:
од неговата куќа и веднаш го на брегот на реката Темза. Дејан ДАВИТКОВ
препознале скриениот потенцијал Се работи за иновативен 90 ДЕНАРИ
фоторепортер:
на објектот. Во распаднатата пристап во проектирањето Кире ПОПОВ
штала тие виделе можност да и изградбата на објекти во
креираат софистициран, модерен зони подложни на поплави. Фотографија: лектор:
Костадинка СОЛЕВА
фамилијарен дом, во рамките MARTIN GARDNER,
на историскиот концепт на
ОД РЕДАКЦИЈАТА SPECIALIMAGES.COM Издавачки совет:
објектот вгнезден во сликовитата Љупчо АТАНАСОВСКИ,
дипл.инж.арх. - претседател
проф. д-р Мери ЦВЕТКОВСКА,
дипл.град.инж.
Вања ДОНЧЕВА РАЈАТОСКА,
Инвестирајте во 17 26 дипл.инж.арх.
„енергетска ефикасност“ Александра ПЕТРОВСКА
дипл.инж.арх.
проф. д-р Катерина ДОНЕВСКА
дипл.град.инж.
ГРАДЕЖНИШТВО 17
ДОДАТОЦИ ЗА БЕТОН
Издавач: „Биропрес“ ДОО Скопје
СОВРЕМЕНИ МАКЕДОНСКИ Ул. ВаСил Ѓоргов број 21,
влез 2, локал 9, 1000 Скопје
ГРАДИТЕЛИ 26
ЃОКО РАДОВАНОВИЌ: Тел: 3109 311; 3151 311;
ВО АРХИТЕКТУРАТА КАКО И ВО
Факс: 3132 924
ФИЛМОТ СЕ ПАМЕТАТ САМО
РЕЖИСЕРОТ И ГЛАВНИТЕ ГЛУМЦИ 34 e-mail: porta3@porta3.com.mk
www.porta3.com.mk
ИНТЕРВЈУ 34
ЈУРЕ КОТНИК, СЛОВЕНИЈА Печати:
ЕНТЕРИЕРИ 40 Маркетинг:
ШТАЛА НА ЛОРДОВСКИ ПОСЕД
biroproekt@biroproekt.com.mk
ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТ 52 marketing@porta3.com.mk
СКАПАТА ЕНЕРГИЈА ЈА НАПРАВИ ЕВРОПА 40 Тел: 3243 790; 3243 797
ЛИДЕР ВО ЕНЕРГЕТСКАТА ЕФИКАСНОСТ Fax: 3243 796
Моб: 072 248 796
Рубриката „енергетска ефикасност“ е иницирана
од ПроКредит Банка во партнерство со Порта3. ГОДИШНА ПРЕТПЛАТА: 1.000 ден.
Со Еко Кредитите од ПроКредит Банка по жиро сметка: 300000001995035 во
повластени услови можете да ги реализирате Комерцијална банка АД Скопје
сите Ваши проекти кои заштедуваат енергија и ЕДБ: 4030004528485
имаат помала емисија на CO2 во атмосферата.
Првиот број на списанието Порта3
излезе на 29.12.2004 година
52 Редакцијата на Порта3, не
се согласува со сите ставови
објавени во списанието.
ПОЛИЕТИЛЕНСКИ И ПОЛИПРОПИЛЕНСКИ
- ВОДОВОДНИ СИСТЕМИ
- ГАСОВОДНИ СИСТЕМИ
- KAНАЛИЗАЦИСKИ СИСТЕМИ
ИНОВАТИВНА ТЕХНОЛОГИЈА
ПО СИТЕ ИНТЕРНАЦИОНАЛНИ СТАНДАРДИ
Tel:
00 389 034 212 064
00 389 034 211 757
00 389 034 215 225
00 389 034 215 226
Fax:
00 389 034 211 964
e-mail: contact@konti-hidroplast.com.mk
e-mail: hidropl@t-home.mk
www.konti-hidroplast.com.mk
Industriska bb 1480 Gevgelija
MACEDONIA
4 ПОРТА 28 март 2014
4
5
инфо САЕМ ЗА ГРАДЕЖНИШТВО И САЕМ ЗА НЕДВИЖНОСТИ - REALEXPO, 2014
Новите градежни материјали -
На овогодишниот саем акцентот беше ставен на материјали кои

обезбедуваат енергетска заштеда, како и градежни иновации и
системи кои се стремат кон меѓународните стандарди Наталија ЗАФИРОСКА
Н
а почетокот на месецов, Паралелно со Саемот за градежништво мал тренд на опаѓање за пет отсто.
се одржа 11. по ред се одржа и Саемот на недвижности и Денес во светот една од најактуелните
Меѓународен саем на инвестиции – RealExpo, на кој, од повеќе теми во градежништвото се обновливите
градежништво, градежни домашни и од една странска компанија, извори на енергија, па така и на
материјали и градежна беа понудени повеќе од 3.000 станови овогодишниот саем се одржа работилница
механизација, во чии рамки во Скопје, Охрид и во Струмица. Како токму на оваа тема. Под насловот на
по четврти пат се организира и Саемот посебно атрактивни се нудеа апартманите тема „Предизвици од воведувањето на
на недвижности и инвестиции - RealExpo. и становите на компаниите Cevahir Holding, задолжителни енергетски контроли во
На саемот учествуваа над 300 компании Capitol Mall & Residence, Адора Инженеринг, објектите во Република Македонија“
од земјата, регионот и пошироко, како Настел, Голден Арт, Гранд Престиж... Во расправаа претставници на релевантни
и инвеститори, додека 115 од нив се рамките на RealExpo со свои штандови фактори, кои се вклучени во поширокиот
претставија со свои штандови. Оваа беа присутни и неколку банки, кои на процес на енергетските контроли,
година акцентот беше ставен на новите посетителите им ги нудеа своите поволни сертификација и изработка односно
материјали што обезбедуваат енергетска услови за купување станови преку кредити. примена на елаборатите за енергетска
заштеда. Саемите ги отвори вицепремиерот Сопственикот на Адора Инженеринг ефикасност. Главната цел на дискусија
и министер за финансии Зоран Ставрески, Ванчо Чифлиганец, истакна дека и покрај беа енергетските пасоши презентирани
кој притоа истакна дека градежништвото тоа што цените на влезните материјали од Агенцијата за енергетика на Република
како сектор во Македонија бележи раст бетон, железо и цемент се високи, цената Македонија, а учествуваа професори од
од 33 отсто во однос на минатата година. на становите е задржана, или пак има техничките факултети, меѓу кои Мери
6
инфо
- енергетска заштеда
Цветковска од Градежен факултет во
Скопје, Марко Серафимов од Машински
факултет во Скопје, Весна Ангелевска
од Технички факултет во Битола, и
претставници од здруженија и компании
како МАЦЕФ, ГЕИНГ и „ЦеПроСАРД“,
кои се занимаваат со обновливите и
алтернативни извори на енергија. Сите
тие дискутираа за критериумите и
условите за добивање на овластување на
над 150 енергетски контролори, кои се
дел од стратегијата за напредување на
енергетската ефикасност во Република
Македонија. Се дебатираше и за
проблемите со кои се соочуваат правните
лица - обучувачи при селекцијата на
кандидатите што се пријавуваат, и кои се
заинтересирани да ги посетуваат обуките
за енергетски контролори, да полагаат
испити и подоцна да се стекнат со
овластување за енергетски контролори.
На друга презентација беше
опфатена и темата „Улогата на ЕУ
во градежната индустрија“, каде што
инженерот Џанмарко Симиони како
претставник на фирмата Panta Rhei
од Италија зборуваше за најважните
аспекти на производство на бетонски
елементи, како и нивно сертифицирање
и тестирање според европски 
28 март 2014 ПОРТА 7
7
инфо
предвидените стандарди. Излагањето на се занимава само со производство, туку Лифт“, „Кентаур Импекс“ и други.
вториот говорник од истата фирма, Томас во соработка со стручни кадри прави и Покрај производи се нудеа и услуги за
Шардах од Австрија, се однесуваше на тестирање на бетонските елементи со цел одржување, модернизирање, реновирање
параметрите и иновациите постигнати во да се подобри квалитетот. Perfect Pipe, и опремување на објкети и имоти.
производство на цевки за отпадна вода. како новитет во нивното производство, Затворањето на Саемот за градежништво
Компаниите што се претставија на е канализациска цевка која е отпорна беше на 8 Март, и по повод празникот на
Саемот во голема мера беа задоволни од на нагризувачки супстанци бидејќи е жената беа доделени награди на пет жени,
повратните информации кои ги добија обложена со PVC облога од внатрешната и тоа на проф. д-р Радојка Дончева, дипл.
од посетителите. Во двете хали беа страна и има дополнителна челична инж. Олгица Стокуќа, дипл.инж. Марјана
изложени секакви новитети во полето на арматура за да го издржи притисокот Поповска, дипл.инж.арх. Јана Гугуловска
градежништвото, како што се гипсени од вода и општиот притисок. – Ѓорѓевиќ и на д-р Драгана Чифлиганец,
производи, кровови, малтери и фасадни Своите еколошки иновации ги како признание за постигнатиот успех во
производи, лепила, изолациони материјали, презентираше и компанијата EKOBEST со професијата што се смета за „машка“.
битуменски производи, камен и песок, ѕидни свое производство во Грција и Кипар, која се Иако овие два саеми ја изразуваат
бои, но и градежна столарија, железни занимава и со изградба на еколошки објекти компатибилноста и заемната поврзаност
конструкции, лифтови и механизација. со иновативен армиран ѕиден систем, а се меѓу градежништвото и продажбата на
KNAUF по повод 20 години од состои од претходно изработени EKOBEST недвижнини, во разговори со неколку
нивното постоење, покрај регуларните градежни панели. Структурата е составена менаџери и претставници присутни на
производи, ги изложи гипсената плоча од стиропор во комбинација со рециклиран саемот, се отворија размисли како тие би
Diamant со појачани перформанси, челик. Оваа конструкција не само што функционирале кога би биле одвоени во
малтерот Vermiplaster, како и нуди до 80% заштеда на греење и ладење, две различни хали. Нивните претпоставки
пастозните глет маси Sheetrock Super туку е и сеизмички многу издржлива. се дека на тој начин, гостите и посетителите
Finish и Knauf Sheetrock Finitura. На Саемот се претставија и ќе знаат точно во која хала да се упатат, би
За првпат на македонскиот пазар се традиционално присутните компании, се зголемила конкурентската ефективност
промовираше италијанската фирма Panta како што се АДИНГ, Y-Tong, Tondach, во деловните преговарања на соодветните
Rhei, која веќе 60 години се пласира низ Ceresit, но и помали производители субјекти и во промовирањето на најновите
светот. Се работи за компанија која не и увозници како „Ритам Трејд“, „Дака производи на самите компании. 
8
екологија
9
инфо
САЕМ КОЈ ПРЕТЕНДИРА

„Со бројките со кои располагаме, го достигнавме второто место,
веднаш зад Саемот во Нирнберг, Германија. Сега моментално
располагаме со 98.000 м2 затворен изложбен простор, но за следната
година планираме изградба на две нови хали, со што ќе добиеме
заокружена бројка од 120.000 м2“, истакна Fatih Ozmert, директор на
саемската компанија TUYAP ISTANBUL. Ивана ГРУПЧЕ, дипл. инж. арх.
Е
динствениот град во светот кој освојуваат, спој на Истокот и Западот, точка му дава реномирано светско име,
се протега на два континента, на земјината мапа каде не само географски, како една од најголемите средби на
градот на Босфорот, градот туку и метафизички се спојуваат два света. произведувачите и компаниите со нивните
– мост меѓу Европа и Азија, Токму на оваа идеална стратешка најнови асортимани на производи и
град кој дише со несопирлив точка на светската мапа, се најдовме иновации од областа на индустриите за
пулс, град кој чекори со и ние, претставници на „Порта3“, како прозорци, врати, стакло и технологиите
милионските чекори по улиците, град учесници и посетители на еден од за нивна изработка. ISTANBUL WINDOW
кој се чини никогаш не заспива, град кој најголемите и најбројни саеми - Саемот и конкурентните GLASS EXPO ISTANBUL
топло го прегрнува секој свој гостин - тоа за прозорци, врати, стакло и машинерија и DOOR EXPO ISTANBUL ги претставија
несомнено е Истанбул! Метропола која за производство, кој се одржа од 12 водечките трендови на индустриите за
плени, место во кое оживуваат сите бои до15 март, во организација на саемската прозорци, врати и стакло од евроазискиот
на спектарот, сите звуци и мозаични компанија TUYAP ISTANBUL. Како регион со тенденција да го сплоти
камчиња од минатото, сите силуети на специјализирано архитектонско списание, широкиот спектар на продукти од самите
грандиозните џамии, место каде ветерот ја имавме таа чест и задоволство да ја производствени процеси, машинеријата
пишува историја шепотејќи ги тајните на почувствуваме турската гостопримливост и и необработените суровински материјали
древните историски зданија од Византион да се претставиме пред пошироката јавност сè до готовите индустриски производи.
преку Константинопол до денешниот со свој засебен саемски простор-штанд. Во поширок контекст, на саемски простор
модерен Истанбул, место кое едноставно Овој саем зад себе има 15-годишна од 98.000 м2, во 12 саемски хали, беа
остава без здив. Град на контрасти кои ве традиција и огромно искуство, кое претставени следниве асортимани:
10
инфо
ДА ГО ОСВОИ СВЕТОТ
1. ISTANBUL WINDOW: и производствени технологии

Fatih Ozmert
• Профили за прозорци • Дополнителни продукти
• Компании за прозорци • Хемикалии
• Механизми за прозорци
• Машини за производство на 3. DOOR EXPO ISTANBUL:
прозорци и додатоци • Производство на врати
• Системи за прозорци • Производство на додатоци
• Необработени суровински материјали • Технологии на врати
• Фасадни системи • Кепенци, ролетни, панели,
• Инсолација табли и останати делови
• Алуминиумски и композитни За концептот на Саемот, изложувачите
производствени технологии, и посетеноста, зборувавме со директорот
машинерија, производи, додатоци на проектот TUYAP, Fatih Ozmert, кој
и специјални делови специјално за читателите на „Порта 3“
изјави: „Саемот има 15-годишна традиција
2. GLASS EXPO ISTANBUL: во континуитет. Оваа година го достигнавме
• Производство на стакло и максимумот, затоа што имавме најголем
стаклени апликации број на изложувачи, од 24 држави, 686
• Машинерија за производство на стакло компании и нивни претставници, 
11
инфо
покривајќи една широка територија од фирмите конкуренти можеше да се
држави како: Америка, Австрија, Белгија, согледа огромен натпреварувачки
Кина, Чешка, Египет, Англија, Германија, дух за своја подобра презентација
Грција, Холандија, Индија, Иран, на саемот, што резултира со долга
Израел, Италија, Македонија, Малезија, работа во осмислувањето на дизајнот
Полска, Србија, Шпанија, Јужна Кореја, на саемскиот штанд, подготовки
Швајцарија, Тајван, итн. Со бројките кои траат цела година однапред.
со кои располагаме го достигнавме Во поглед на маркетиншкиот дел, за
второто место, веднаш зад Саемот во применетите маркетиншки стратегии
Нирнберг, Германија. Сега моментално и привлекување на нови пазари,
располагаме со 98.000 м2 затворен зборувавме и со маркетинг менаџерот
изложбен простор, но за следната на TUYAP, Murat Duzenli, кој за
година планираме изградба на две нови „Порта 3“, откри: „Лани направивме
хали - 13-та и 14-та, со што ќе добиеме стратегија во која ја вклучивме
заокружена бројка од 120.000 м2, што Африка, па така и оваа година, како
претставува сериозна бројка. Како наш продолжение, наша стратешка цел
примарен предизвик, претендираме да беше токму афричкиот континент,
станеме саем на прво место во светот“. како нов голем потенцијален пазар
„Турција има една таква кој планираме да го освоиме,
местоположба, во средината на поради што бевме насочени кон
Евроазија - центар кој поврзува многу силни промоции, претставување и
држави, Русија, Кавказ, Балканот, работни ангажмани во тој регион“.
Арапските држави, Африка. Во однос За крај, директорот Fatih
на Европа, најодалечената точка е Ozmert, за идните планови и
три часа со авионска линија, па затоа предизвици конструктивно заклучи:
најбројните посетители се токму од „Од 2007 година па наваму,
регионот. Податоците што ги имаме за континуирано напредуваме, и во
ланскиот саем, 51.000 посетители од 91 однос на посетители и во однос
држава, вклучувајќи ги Јужна Африка, на изложувачи, така што речиси се
Пацифик, Јужна Азија и Нов Зеланд, се доближивме до најпрестижниот
значајни показатели за интересот што саем кој се одржува на оваа
го предизвикува овој Саем“, истакна тематика - Саемот во Нирнберг,
директорот на проектот, Fatih Ozmert. Германија, кој е наша единствена
Саемот ги соединува конкуренција. Споменатата изградба
специјализираните водечки компании на двете нови хали за 2015 година,
и малите и средните претпријатија, се доволен предизвик сами по себе
и навистина е тешко да се издвои за да се наполнат, но еден вид на
некоја копмпанија посебно, а секако предизвик ни е и алуминиумскиот
тука се и медиумските и едукативните сектор, кој многу бргу се развива
институции со широката комерцијална и зема широк замав во светот“.
мрежа на пазарите, вклучувајќи и По затворањето на Саемот,
бројни предавања и презентации. организаторите може да се пофалат
Тридневните настани беа вистинско со уште една неверојатна бројка на
шаренило од експонати и луѓе, со посетеност од 53.835 професионалци,
широки насмевки и отворени срца, исто покривајќи 5.846 интернационални
како и гостопримливиот колоритен посетители од 99 држави и 47.989
Истанбул. Големиот број на фирми, домашни посетители. Со надеж
распоредени во 12 хали, понудија дека организаторите ќе ги исполнат
комплетен преглед на пазарот, нудејќи своите очекувања и предизвици за
големи бизнис можности за посетителите наредната 2015 година, и дека пак
и самите изложувачи. Шаренило од ќе му се вратиме на овој прекрасно
уникатни штандови, дизајни, впечатливи организиран саем и на динамичниот,
логоа, примамливи бои, промотивен колоритниот и полн со пулсирачки
рекламен материјал, катчиња за приказни, Истанбул, како ехо
дружба и разговори со автентични одѕвонуваат зборовите на познатиот
специјалитети од храна, беа само француски поет и државник, Alphonse
дел од добро осмислената стратегија de Lamartine: „Ако на светот можеш
на секоја фирма за конкурентно да погледнеш само еднаш, тогаш
примамување на повеќе посетители, погледни го само Истанбул. Таму Бог
потенцијални партнери и инвеститори. и човекот, природата и уметноста
Иако Саемот не доделува награда создале толку единствена глетка што
за најдобар дизајн на штанд, меѓу навистина вреди да се погледне“. 
12
градежништво
DVORNIK
Лична заштитна опрема
од 1990
8 Mарт, бр. 2, 1000 Скопје

Тел.: +389 2 3110 624
+389 2 3110 901 info@dvornik.com.mk
Факс: +389 2 3110 546 www.dvornik.com.mk
13
региони ШТИП
Трговскиот центар подготвен

Во изминатите две децении, малкумина посветуваа внимание на
изгледот и постојаното руинирање на градскиот трговски центар.
Доминираа имотните проблеми, а за сето време објектот пропаѓаше,
што резултираше со мошне лоша и грда слика за градот. Драган РИСТОВ
Моментална состојба
Н
а крајот на 70-тите години картонски тезги се продаваат текстилни дозволи, со цел поскоро да се започне
од минатиот век, поточно производи. Над нив, руиниран кров со реконструкција. Во меѓувреме, до
во 1978 година, Штип го со дотраени огромни светилки, кои се одделението за урбанизам e доставен
доби градскиот трговски закануваат со секој нов ден да паднат идеен проект кој е одобрен од локалната
центар, кој според изгледот и некого да повредат. Изгниени ѕидови, самоуправа. Се чека основниот проект и со
и дизајнот беше нешто ново протекувања при секој дожд, влага и самото тоа, најголем дел од процедурите
за Штип. Распадот на социјалистичката страшна миризба на секоја педа од она ќе означат и старт на директните зафати.
економија донесе проблеми во работењето. што некогаш беше гордост за Штип. - Ние имаме интерес да се реконструира
Во изминатите две децении, малкумина Штипјани сè повеќе се прашуваат дали е трговскиот центар. Така добиваат и
посветуваа внимание на изгледот и можно оваа слика да се промени. Првичните сопствениците, но и градот. Ќе се обнови
постојаното руинирање на градскиот најави кажуваат дека постои раздвижување нешто што со децении било оставено
трговски центар. Доминираа имотните кај групата мнозински сопственици, кои да пропаѓа и кое сепак ќе биде нешто
проблеми, а за сето време објектот сакаат да се реконструира трговскиот убаво - вели градоначалникот Захариев.
пропаѓаше, што резултираше со мошне лоша центар. На двапати одржаа средба и со Идејниот проект за надградба и
и грда слика за градот. „Најспектакуларен“ градоначалникот на Штип Илчо Захариев. реконструкција на дел од градскиот трговски
и денес е погледот во холот на трговскиот Тој им понуди поддршка и експедитивност центар во Штип е подготвен од „Радиус
центар, во кој на над 20-ина импровизирани во поглед на градежните одобренија и архитекти“ од Скопје, од проектантскиот тим:
14
за реконструкција
Мартин Пановски, Александар Наумчески, дека понатамошната процедура останува

Јана Гугуловска и Душица Диновска. Тој на сопствениците на трговскиот центар.
опфаќа реконструкција во две фази. - Колку побргу биде доставена
Според актуелното идејно решение, документацијата за основниот проект,
отворениот влез на трговскиот центар толку побргу ние ќе ги издадеме
лоциран на улицата „Кеј Маршал Тито“ соодветните дозволи за отпочнување
ќе биде затворен, а внатрешниот дел на реконструкцијата – додава
ќе биде поделен на сегменти со што Силвана Николова, раководител
ќе се овозможи и соодветен простор на одделението за урбанизам.
за тргување. Станува збор за вкупна Градскиот трговски центар во Штип и
површина од околу 1.305 м², која е дел од понатаму останува доминантен трговски
вкупната површина на која се простира објект во центарот на градот. До него
трговскиот центар, а тоа е околу 3.000 треба да се гради и катна гаража, што
м². Предвидена е обнова и на фасадата, предвидува и комплетно уредување на
со современи материјали со што ќе се целата локација. Спроти трговскиот центар
реконструира она што сега е грда руина. се очекува да продолжи и конструкцијата
Од одделението за урбанизам додаваат на втората паркинг платформа.
15
www.liting.mk
Lexan* поликарбонатни плочи и системи; Архитектонска подготовка и изведба
Акрилни плочи Plexy и производи од ПММА;
Звучни и сигурносни бариери; Профили, гума и трака; +389 2 3114 360
16
ДОДАТОЦИ ЗА БЕТОН градежништво
Подобрување на
квалитетот на градежните
материјали
Додатоците секогаш се применуваат заради основното дејство што го
предизвикуваат, но тие предизвикуваат и многу секундарни ефекти
кои често се неповолни, па затоа треба многу прецизност при нивно
користење проф. д-р Тодорка САМАРЏИОСКА,
Весна ГРУЈОСКА, дипл.инж.град.
Д
одатоците за бетон се производи кои се Додатоците се дефинираат според нивното основно својство, затоа
додаваат во многу мали количини, пред и за што може да предизвикуваат и други секундарни ефекти. Понекогаш
време на мешањето, со цел да се подобрат секундарните ефекти од додатокот може да бидат и неповолни.
извесни својства на бетонот. Нивната примена Додатоците можат да бидат една хемикалија или смеса од неколку
е оправдана кога се исцрпени сите можности и можат да се набават во прав, но најчесто се водни раствори, затоа
како што се избор на квалитетен агрегат со што во оваа форма полесно се внесуваат и се мешаат во бетонот.
соодветна гранулација, соодветен цемент и друго. Од употребата При дозирањето треба да се посвети внимание на
на додатоците не може да се очекува задоволителен ефект, точното дозирање на додатоците и да се води сметка
ако бетонот не е правилно подготвен и лошо вграден. за последиците од евентуалното предозирање.
Од широката лепеза на додатоци за бетон, како најчесто намалување на количеството на вода (од 5% до 12%).
употребувани може да се издвојат следните: Дозирањето вообичаено е 0,2-0,6% од количината на цемент.
Овој тип на додатоци се концентрираат на површината на
 Пластификатори цементните честички и им даваат негативен напон со што доаѓа
 Суперпластификатори до одбивање на зрната и тие рамномерно се распределуваат
 Забавувачи на врзување во масата. Доколку не се додадат додатоците, цементните зрна
 Забрзувачи на врзување имаат тенденција за формирање грутки. Овие грутки се полнат
 Забрзувачи на процесот на стврднување со вода и предизвикуваат смесата да биде помалку течна.
 Аеранти Значи, основната цел на пластификаторите е да ја зголемат
 Додатоци за спречување корозија флуидноста на смесата при еднакво количество на вода.
Како резултат на дисперзија на цементните зрна доаѓа до
ПЛАСТИФИКАТОРИ нивно рамномерно изложување на процесот на хидратација, што
Пластификаторите се додатоци за бетон кои при еднакво доведува до поголема јакост на бетонот за пократко време. Значи
количество на вода ја подобруваат обработливоста на бетонот покрај зголемување на флуидноста на смесата, овие додатоци
или при еднаква обработливост на бетонот овозможуваат може да предизвикаат зголемување на јакоста на бетонот. 
17
Рамномерна распределба на цементните зрна под дејство на пластификаторите
СУПЕРПЛАСТИФИКАТОРИ само врзувањето и се додаваат на цементот или при мешањето

Овој тип на додатоци, исто како и пластификаторите, ја зголемува во бетонот. Тие се користат за бетон од кој се бара да го
флуидноста на смесата при еднакво количество на вода, и при запре минувањето на вода низ објекти во градба во многу
еднаква обработливост на бетонот овозможуваат намалување кус рок. Тие, како секундарен ефект, при хидратацијата
на количеството на вода, но позначително (од 12% до 30%). предизвикуваат и формирање на поголеми кристали на
Дозирањето е од 0,6 до 2,0% од количината на цемент. цементот, а со тоа и намалување на јакоста на бетонот.
Дејството на суперпластификаторите временски е ограничено, па Забрзувачите на стврднување обично не го забрзуваат
заради тоа тие се додаваат при мешањето, ако бетонот веднаш почетокот на врзување, туку само стврднувањето на бетонот. Тие
се вградува или во миксерите непосредно пред вградувањето. се применуваат кај конструкции од кои се бара брзо симнување
Нивното дејство зависи од гранулометрискиот состав на на скелињата или при кабловско преднапрегнати конструкции.
агрегатот, видот и количеството на цемент и температурата.
АЕРАНТИ
ДОДАТОЦИ ЗА ЗАБАВУВАЊЕ Употребата на овие додатоци при мешањето на бетонот овозможува
Овие додатоци го зголемуваат времето за кое смесата ќе премине создавање на меури од воздух кои се рамномерно распределени
од пластична во цврста состојба за барем 90 минути, но не повеќе во бетонската маса и се со релативно еднаква големина која
од 360 минути на едно дозирање на смесата. Забавувачите се се движи од 50-200 µm. Меурите не се поврзани меѓусебно со
користат во услови кога времето до почетокот на врзување не е што стврднатиот бетон добро се спротивставува на дејството на
доволно, подготвениот бетон да се пренесе и вгради во објектот. мразот. Дозата вообичаено е 0,2-0,4 % од тежината на цементот.
Ова може да настане кога местото на подготвување на бетон е
на поголемо растојание од местото на вградување, при висока
температура и слично. Исто така може да се јави и употреба на овие
додатоци кога се потребни подолги прекини во бетонирањето.
Температурата има значаен ефект врз забавувањето и
ова треба да се земе предвид при избор на дозата. Дури и
промена во температурата од пет степени може да има голем
ефект. Значајно предозирање со најголем дел од додатоците
за забавување брзо води до зголемувања на одреденото
време за кое смесата би требало да премине во цврста
состојба, и овој период може да трае и неколку денови.
ДОДАТОЦИ ЗА ЗАБРЗУВАЊЕ
Додатоците за забрзување се делат во групи и тоа:
 Забрзувачи на врзување
 Забрзувачи на стврднување
Забрзувачите на врзување се додатоци кои го забрзуваат Воздушни меурчиња во бетонот, предизвикани од употребата на аерантите
ДОДАТОЦИ ЗА СПРЕЧУВАЊЕ КОРОЗИЈА арматурата или друг додаден челик во бетонските структури. Нивното
Додатоците за спречување корозија се ефективни откако бетонот ќе се дозирање вообичаено зависи од видот на цемент, односот вода/цемент,
зацврсти, и даваат долготрајно зголемување на пасивната состојба на околната температура и очекуваното ниво на изложеност на хлориди.
Влијание на хлоридот на незаштитен и заштитен челик

18
Додатоците за спречување корозија ја зголемуваат пред корозијата да може да започне. Иако овие додатоци
пасивната состојба или прагот на корозија на челикот така што можат да го зголемат прагот на корозија, не се исплатливи
мора да е присутен повеќе хлор на површината на челикот, ако не се употребуваат во смеса со висок квалитет.
Денес е време во кое за секоја градба се користат

производи за подобрување на квалитетот на градежните
материјали како што се додатоците за бетон, што
претставуваат хемикалии кои го прават бетонот поквалитетен,
поотпорен и речиси без ограничувања во употребата.
Додатоците со многу мала доза покажуваат огромна
моќност од аспект на водоотпорност, спречување корозија,
подобрување на обработливост, овозможуваат долотраен
транспорт, подобрување на јакоста и слично.
Овие производи сè уште се во развој, но во последните години
знаењата во однос на нив се доста проширени. Ако порано не се
знаело колкави количини треба да се употребуваат, денес тоа е
точно дефинирано и се знае каков ефект ќе предизвика која доза.
Додатоците секогаш се применуваат заради основното
дејство што го предизвикуваат, но тие предизвикуваат и многу
секундарни ефекти кои често се неповолни, па затоа треба
многу прецизност при нивно користење, и потребно е да се
прочитаат препораките што ги дава производителот со секој
производ од овој тип, за начинот на дозирање, количината
на дозирање, складирањето и нивното чување. 
1. Блокирање на порите
2. Заштитен слој од додатоците за спречување корозија (предавање одржано на Саем за вработување
Дејство на додатоците за корозија при Градежниот факултет - Скопје)
19
архитектура
Смиљан
Радиќ -
автор на
новиот
павилјон
„Серпентин“ подготви: Дејан БУЃЕВАЦ
П
роектот Павилјон работа или природниот раст
на галеријата и остава силен амбиентален
„Серпентин“, во впечаток. Архитектот за својата
лондонските градини архитектура вели вака: „Сметам дека
Кенсингтон во Хајд современата архитектура премногу
парк, постои веќе внимание придава на површината и
четиринаесет години, и е едно од визуелниот впечаток. Мене повеќе ме
најважните случувања на светскиот интересира можноста архитектурата
културен календар. Од година во да создава амбиент, да понуди
година, својата експериментална чувство на одредени квалитети, било
визија за архитектурата имаа да е тоа со звук, светло, прашина
можност да ја искажат најпознатите или со невообичаена темература“.
архитекти на денешницата. Невообичаен е и неговиот
Почнувајќи од 2000-та, галеријата предлог за павилјонот „Серпентин“.
„Серпентин“ секоја година Заобиколувајќи ги вообичаените
ангажира некој од најреномираните архитектонски референци, Радиќ со
светски архитекти за изработка овој павилјон се обидува да најде
на привремениот павилјон, што исконски простор кој би одговарал
се поставува на тревникот пред на она што луѓето денес го бараат
галеријата. Досегашни автори во градските паркови. Таа идеја
на овој павилјон се: Zaha Hadid се материјализира како капсула
(2000), Daniel Libeskind (2001), од фиберглас која дефинира
Toyo Ito (2002), Oscar Niemeyer повеќенаменски општествен
(2003), MVRDV (2004), Álvaro Siza простор, кој во текот на четири
(2005), Rem Koolhaas (2006), Olafur месеци постоење на павилјонот ќе
Eliasson&Kjetil Thorsen (2007), Frank вдоми различни културни содржини,
Gehry (2008), Kazuyo Sejima (2009), со посебни програми, презентации и
Jean Nouvel (2010), Peter Zumthor разговори. Капсулата цврсто лежи на
(2011), Herzog & de Meuron и Ai прстен со масивни гранитни блокови
Weiwei (2012) и Sou Fujimoto (2013). поставени во вдлабнатиот дел на
Оваа низа на архитекти, оваа ливадата. Севкупниот впечаток е -
година ја продолжува нешто капсулата на непознатото суштество
помалку познатиот Смиљан Радиќ, од вселената како да се спуштила
чилеански архитект со хрватско на прстенот на некое неолитско
потекло. Својот углед го стекнал во светилиште. Така и овој павилјон
Јужна Америка, градејќи структури оди во прилог на нечија изјава дека
кои го комбинираат природното Радиќевата архитектура е органски
и артифициелното постигнувајќи спој на Мис ван де Рое и Флинтстон.
неверојатна оригиналност. Неговата Отворањето на павилјонот е
архитектура е органска, во себе предвидено за 26 јуни, за време
ја спротивставува геолошката на траењето на Лондонскиот
сила со деликатноста на рачната фестивал на архитектура.
20
ПРИЦКЕРОВАТА НАГРАДА ЗА 2014 ЗА ШИГЕРУ БАН архитектура
Архитект на зданија од
картон и хартија
А
рхитектот на зданија
од картон и хартија,
јапонецот Шигеру Бан,
ја доби престижната
Катедрала во Крајсчрч, Нов Зеланд Прицкерова награда
за архитектура
за 2014 година. Негов омилен
материјал се цевките од картон.
Жирито ја нагласи работата на
Бан во различни региони, настрадани
од природни непогоди, во рамките
на која тој при проектирањето на
зданијата експериментирал со
бамбус, ткаенина и хартија.
Едно од неговите најпознати дела
е обновената црква на Јован Крстител
во градот Крајсчрч во Нов Зеланд,
по катастрофалниот земјотрес во
2011 година, позната како Хартиен
соборен храм. Ѕидовите во црквата
се од контејнери, покривот од
поликарбонат, и 98 столбови од картон.
Во 2000 година во Хановер,
посетителите на Светската изложба
можеа да го оценат јапонскиот
павилјон во должина од 72 метри, исто
така направен од хартиени цевки.
Голф
клуб на
островот
Жежу, Јужна
Кореа
Помпиду центар во Мец, Франција
21
архитектура ГЕРМАНСКИОТ ПАРЛАМЕНТ И ПЛОШТАДОТ НА РЕПУБЛИКАТА ВО БЕРЛИН
Симболи на политичката моќ
Германскиот парламент, 1970 год.
Објектот на германскиот парламент, новите административни

структури изградени за негови потреби и објектот на канцеларот
на Германија го оформуваат новиот Плоштад на Републиката, и му
даваат сосема нов изглед и значење
Натка ЌОСЕВА, дипл.инж.арх.
П
овеќе од две децении се под будното око на кајзерот Вилхелм II. во поновата историја на Германија. Меѓу
поминати откако Берлин се Пуштена е во употреба во 1894 година. поважните настани е прогласувањето на
обедини и сето ова изминато Oбјектот е четворокрилна структура со првата Германска Република во 1918 година,
време тој интензивно се две внатрешни дворишта и централна по абдицирањето на кајзер Вилхелм II, а
гради. Од архитектонска пленарна сала за седници осветлена, во тоа е и крајот на монархијата. Пожарот во
гледна точка, Берлин е тоа време, со модерна купола изведена 1933 година уништил голем дел од објектот,
сосема различен град од тој што бил пред од стакло и челик. Фасадата на објектот, за што Хитлер ги обвинил комунистите,
1980 година. Меѓу неколкуте објекти што а исто така и ентериерот се дизајнирани а со тоа добил и голема политичка моќ.
претставуваат препознатлив белег на со мотиви од високата ренесанса и Крајот на Втората светска војна, во мај
новиот Берлин е и објектот на денешниот класицизмот. Возвишеноста на зградата е 1945 година, руските војници го означуваат
Германски федерален парламент, потенцирана со главниот влез, импозантен со поставување на знамето со срп и чекан
односно поранешната зграда на Рајстагот трем со триаголен тимпанон над него и на објектот на Рајстагот и истовремено
со целокупното нејзино опкружување на широки надворешни скали. Натписот „На уриваат многу делови од веќе оштетениот
Плоштадот на Републиката. Денес се вели германскиот народ“ (Dem deutchen volk) е објект. Во новонастанатите услови,
дека Плоштадот на Републиката е центарот поставен на тимпанонот во 1916 година oд после Втората светска војна, зградата на
на политичката моќ на обединета Германија. Петер Беренс и сè уште стои таму. Зданието Рајстагот е лоцирана во западниот дел
Зградата на Рајстагот е изградена со цел на Рајстагот претрпело многу штети од на Берлин токму зад Берлинскиот ѕид.
да биде седиште на Вајмарската Република. пожари и рушења во текот на целиот 20. век, Архитектот Пол Бумеранг извршил
Архитектот Пол Волет е проектант на оваа но истовремено преставувало и централна реставрација на објектот, која траела од
зграда, која се градела скоро десет години бина на најважните политички настани 1966 до 1972 година. Со оваа реставрација
22
Германскиот парламент, денес
објектот добил и нова функција, место за Реконструкцијата е започната во на објектот се отстранети. Само некои
состаноци на комитетите на парламентот. 1995 година, а завршена во 1999 година. делови од постојните ѕидови и подови во
После обединувањето на Германија во Пред почетокот на реконструкцијата во внатрешноста на објектот се сочувани,
1990 годна и преселувањето на владата на летото 1995 год., бугарскиот уметник како меморија на историските настани кои
обединетата Германија од Бон во Берлин, Кристо и неговата сопруга Жан Клоди, се случувале во објектот, како на пример,
решено е зградата на Рајстагот да стане познати по покривање и обвиткување камените ѕидови во приземјето на кои
ново седиште на германскиот федерален на објекти и делови од природа, го руските војници оставиле многу графити
парламент. За оваа цел руинираната покриваат објектот на парламентот со бела кога ја освоиле зградата во мај 1945 год.
зграда, објект полн со копнежи и надежи ткаенина. Магичниот настан траел две Норман Фостер ја поедноставил и
за германскиот народ, морала темелно недели како последен поздрав на објектот фасадата на објектот. Сите прозорци на
да се реконструира и модернизира. пред да започне реконструкцијата. фасадите се заменети комплетно со нов
Британскиот архитект Норман Фостер Сер Норман Фостер комплетно дизајн, без постојните декорации. Главниот
е поканет и назначен да го изработи го редизајнирал ентериерот на оваа влез во објектот е комплетно застаклен
проектот за оваа огромна реконструкција неоренесансна структура, а делумно по цела висина, а надворешните камени
и пренамена на објектот, односно и екстериерот. Ентериерот е сосема скали и триаголниот тимпанон над нив се
редизајнирање на целиот ентериер, а нов, современ и минималистички. Сите задржани. Сер Норман Фостер посебно
делумно и екстериер, во модерен парламент декорации на ѕидовите, столбовите и обрнал внимание на решението на кровот на
поставен во историски амбиент. плафоните, кои се поставени со изградбата објектот и дизајнот на новата стаклена 
Новата стаклена купола. Внатрешност
23
на парламентот и целиот Берлин.
Paul-Löbe-Haus
Работата во пленарната сала може
да се следи од просторот под куполата.
Спектакуларниот дизајн на стаклената
купола придонел германскиот парламент
да стане еден од најотворените и
најпосетените парламенти скоро во
целиот свет. Истовремено, посетителите
од стаклената купола можат да го видат
и доживеат целиот Берлин. Во склоп на
куполата се проектирани кафетерија
и ресторан како две стаклени коцки.
Еколошките барања за користење
на обновливи извори на енергија се
користат за греење и ладење на објектот
со комбинирани системи. Вклучена
купола. Некои декорации на венецот на Marie Elisabeth Lüders Haus

постојниот кров се отстранети, а косите
кровови кои биле покриени со бакарен
лим се заменети со стаклени коси кровови
или се прекриени со соларни панели.
Поголемиот дел од кровот е прооден
равен кров, кој е отворен за посетители
и влез во стаклената купола. Новиот
дизајн на стаклената купола, која е со
висина од 75 метри, изгледа како да
лебди над пленарната сала во средиштето
на објектот. Дизајнот на новата купола
е новиот препознатлив елемент на
реконструираниот парламент и стои какo
„стаклена круна“ над него. Стаклената
купола со начинот на застаклување и
нејзиниот централен стаклено-огледален
дел, кој е поставен како стаклена
скулптура, е највпечатливиот дизајн,
визуелно и технички, кој овозможува, со сала, а исто така овозможува и природна е широка примена на обновливи
прекршување на природната светлина вентилација. Од рампата што е лежерно извори на примарна енергија.
со ситем на огледала и рефлексија, да поставена до прозорците на куполата Зградата на денешниот федерален
се осветлува и централната пленарна има прекрасен поглед кон околината германски парламент се наоѓа на
Плоштадот на Републиката. На
северната страна од плоштадот се
поставени новите административни
структури, област наречена „Сојузна
лента“, изградени за потребите на
парламентот и владата на Германија.
Оваа област е поставена на десниот
брег на реката Шпре, ја сече реката и
завршува со објектот на канцеларот на
Германија. Објектите на „Сојузна лента“
се проектирани од германски архитекти.
Имаат современ дизајн во форма на
буквата H со канцеларии поставени
околу стаклени дворишта. Ентериерите
се дизајнирани минималистички.
Објектот на германскиот парламент,
новите административни структури
"Paul-Löbe-Haus" и "Marie Elisabeth
Lüders Haus" и објектот на канцеларот
на Германија го оформуваат новиот
Плоштад на Републиката, и му даваат
сосема нов изглед и значење. 
24
Фотографија на месецот
Матка, Ангел Ситновски

25
современи македонски градители ЃОКО РАДОВАНОВИЌ, АРХИТЕКТ
Во архитектурата како и
само режисерот и
Без синергија на сите учесници во проектот, со нивната
способност и позитивна енергија, нема квалитетен продукт
Без синергија на сите учесници во проектот нема квалитетен продукт: Тимот на Радо инженеринг
НАЈЗНАЧАЈНИ Индустриски комплекс Рио кафе (5.600 м²) – 2005 год. Соравиа ресорт – (20.000 м²) – 2008 год.
ДЕЛА Соравиа центар – редизајн (22.000 м²) – 2007 год. Деловен комплекс Центро унион (6.000 м²) – 2013 год.
А
рхитектот Ѓоко Радовановиќ 1968 година, да го читам Бакуњин, потоа Скопје, Белград, Англија, САД се враќа
е роден во 1949 година. Маркузе, а сега ми останува Ками. Постои во Скопје на функција претседател на
Завршил Архитектонски природен процес и време за да се добие Скопската општина. За време на својот
факултет во Скопје, плод. Семето треба да стане дрво, па мандат изработил голем број проекти
работел на проектирање цвет и на крај плод. Сите брзи решенија и тоа генералниот урбанистички план
ентериери, индивидуални го претвораат овошјето во нешто што не на град Скопје, термоцентралата под
куќи, станбени комплекси и деловни личи на овошје или нема вкус на овошје“. Кале, хидроцентралата Матка, водоводот
згради. За сопствениот развој вели: „Имав Рашче, ги регулирал Вардар и Серава,
среќа да се оформувам во времето на Кој е Вашиот херој? изградил четири училишта... Во исто време
Битлси, да живеам во револуционерната  Јосиф Михајловиќ од Тресонче преку тој проектирал и изведувал голем број
26
современи македонски градители
во филмот се паметат
главните глумци Дејан БУЃЕВАЦ
Соравиа ресорт
капитални објекти, како Железничката Набројте три, според Вас, најзначајни веќе му нема спас. Основното училиште
станица во Скопје, Народна банка итн. објекти од македонската архитектура? Ј.Х.Песталоци од Алфред Рот, од 1967
Со неговата целокупна работа тој  Архив на град Скопје, од Ѓорѓи година. Успешна единица мерка – дете.
многу нè задолжил, а ние, во градот на Константиновски, од 1966 година.
спомениците не му се оддолживме со Потребно е да се преработи хортикултурата Што претставува за Вас
обележје кое објективно го заслужува. и да се укинат агресивните станбени архитектурата во светот?
згради кои апсолутно го девастираат овој  Конфликт помеѓу локално-глобално
Ваше мислење за македонската објект. Потоа зградата на ЦКСКМ, од Петар и митоманија. Денес, присуството на
архитектура денес? Муличковски, од 1970 година. Објектот технолошкиот процес во архитектурата
 Lost in translation пред неговото сегашно реновирање. Сега создава сосема нови креативни услови. 
27
Белведере ресорт, Нерези
ОБЈЕКТИ ВО ИЗГРАДБА
Белведере ресорт – (2.200 м²)
Спортски центар Јане Сандански – (16.500 м²)
Деловни објекти за ТДА Трејд
Paradise Island dome, Дубаи
НАЈЗНАЧАЈНИ ПРОЕКТИ
Smart school – Куала Лумпур, Малезија (36.000 м²) – 2003 год.
Head office – Карачи, Пакистан (4.500 м²) – 2004 год.
Oil King Tower III – Шензен, Кина (240.000 м²) – 2005 год.
Paradise Island dome – Дубаи, ОАЕ (160.000 м²) – 2008 год.
Abu Dhabi Green city – Ал Факит, ОАЕ (1.057.054 м²) – 2008 год.
Во налет на софтвери и сценарија имаме стварноста. Сè е прашање на мера. Треба да студенти. Кога забележал дека драстично
можност да го изразиме сè она што можеме се знае кога да се прекине. Во овој момент се намалил бројот на студенти кои
да го замислиме и да го разбереме. Со локалното ја губи трката со глобалното. присуствуваат на неговите предавања,
тоа се отвораат огромни можности. Тука се запрашал што се случува со овие
постои и можноста архитектурата да се Каков е односот на младите генерации? Пред 25 години немаше ниту
претвори во софтверска егзибиција и само кон архитектурата? едно слободно место во амфитеатарот,
формален израз. Мора да се анализира  Постои една приказна за професор а јас го предавам истото она што
современиот начин на живот и односот со кој некогаш бил омилен помеѓу своите го предавав и пред 25 години.
28
Smart school – Куала Лумпур, Малезија
Резиденција Панчев
Megalopolis
Што не се гледа на фотографија, а е На кој проект работите во овој период? и најсофистициран од овој тип на Балканот.
интересно да се знае за Вашите објекти?  Во моментов работиме на финализација Системот овозможува економичност,
 Во архитектурата како и во на спортскиот центар Јане Сандански. Тоа рационалност и заштеда на енергија.
филмот се паметат само режисерот е мултифункционален спортски центар
и главните глумци, но без синергија со голема сала, мала сала, хотел, шопинг Ваши архитектонски планови?
на сите учесници во проектот, со центар... во кој е применет систем за греење  Барок на XXI – 2012 год.
нивната способност и позитивна и ладење со резервоари за топлина со Тиранополис – Мегалополис – 2013 год. 
енергија, нема квалитетен продукт. капацитет од 2.100 тони вода, кој е најголем www.rado.com.mk
29
2,3 2,7 3,6
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel 2,4 3,0
плочи, 25 kg Малтер
Малтерзаза
лепење
лепењенана
стиропор
стиропор(EPS)
(EPS)
армирање
армирање и глетување,
и глетување,2525
kgkg Putzgrund
PutzgrundFassade
Fassade
Потрошувачка: 5 kg/m 2 Thermokleber Addi Подлога
Подлога
пред
пред
нанесување
нана
Putzgrund Fassade
Малтер за лепење стиропор (EPS)
плочи, 25 kg
Kati Потрошувачка:
Потрошувачка:
Акрилен фасаден
за за
Силикатен лепење:
лепење:
ca.ca.
5 kg/m
фасаден 5 kg/m
2 2
малтер, 25 kg
малтер, 25 kg
завршни
завршни
фасадни
фасаднималтери,
малтери,2020
kgkg
Подлога пред нанесување на Потрошувачка:

0,30,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
kg/m
2 2
за за
армирање:
армирање:
Измазнета ca.ca.
6 kg/m
6 kg/m
структура 2 2
Загребана структура
Потрошувачка: 5 kg/m 2
1,5 mm 2 mm 3 mm 2 mm 3 mm
Измазнета структура Загребана структура
завршни фасадни
градежништво малтери, 20 kg 2,3 2,7 3,6 2,4 3,0
1,5 mm 2 mm 3 mm 2 mm 3 mm
25
лтер,
kg 25 kgПотрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2 2,3 2,7Conni 3,6
Фасаден систем 2,4
со плочи3,0
од Малтер
Фасаден
Mosaic
Mosaic
цокле,
системцокле, 2525
соkgплочи
kg
од Кнауф
Кнауф
Минер
KlebeSpachtel Силиконски фасаден малтер, 25 kg
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel
стиропор (EPS) M M Потрошувачка:
камена волна
0,30,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
kg/m 2 2
малтер
Малтер за лепење на стиропор (EPS) Малтер
Малтер заза
Измазнеталепење,
лепење,
структура армирање
армирање
Загребанаиструктура
и
Системи
Системисос
агребана
а структура
структура
армирање и глетување, Styrokleber
25 kg Putzgrund
1,5 mm Fassade
глетување
глетување нана
2 mm плочи
плочи
3 mm и ламели
и2 ламели
mm од
3од
mm
Малтер за лепење на стиропорни (EPS) камена
Подлога камена
пред
2,3 волна,
волна, 2525
2,7 3,6kgkg 2,4 на 3,0 и истиропор
стиропо
Преднос
Потрошувачка: плочи, 25 kg завршни фасадни малтери, 20 kg 1
mm3 mm 3за mm Mosaic
лепење: ca. 5 kg/m 2
Потрошувачка: 5 kg/m 2 за за
лепење:
лепење:
Kati
за за
ca.ca.
6 kg/m
6 kg/m
0,3ca.–ca.
армирање:
армирање: 70,5
2
kg/m
2
kg/m
7 kg/m
2 2 2 Кнауф
Кнауфдооел
дооелСкопје,
Скопје,
1
• Пароп
за армирање: ca. 6 kg/m Силикатен фасаден малтер, 25 kg 2
2
бул.
бул.
Александар
АлександарМакедонски
Македонски
бб,бб, 2 • Економ
3,0 Малтер за цокле, 25 kg
4 3,0
Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2
Кнауф фасаден систем
Измазнета структура
1,5 mm 2 mm 3 mm
2,3 2,7 3,6
2 mm
2,4
3 mm 3
3,0
1000
1000
Тел:
Тел:
Скопје,
Скопје,
0202
Македонија
3235750,
3235750,
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk,
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk Knauf
Knauf
Macedonia 3
Macedonia
• Довер
• Едност
KlebeSpachtel Mosaic
Малтер за цокле, 25 kg
Малтер за лепење на стиропор (EPS)
армирање и глетување, 25 kg
Системи со плочи од Кнауф
Putzgrund Fassade
0,3 пред
Подлога – 0,5нанесување
kg/m2 на
камена волнафасаден систем
KlebeSpachtel M Потрошувачка:
завршни фасадни малтери, 20 kg 4
за лепење: ca. 5 kg/m2 и стиропор (EPS) 4
ер, 25 kgМалтер
малтер, 25 kg за лепење,
глетување на плочи и ламели од
армирање и
за армирање: ca. 6 kg/m2 Системи со плочи од камена волна
Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2
5
камена волна, 25 kg 5 и стиропор (EPS)
Потрошувачка: Thermokleber
Thermokleber
Thermokleber
Thermokleber Addi
Mosaic Addi Addi
Addi
агребана
а структураструктура
Кнауф дооелзаСкопје,
лепење: ca. 6Малтер
Малтер
kg/m 2
заза
лепење
Малтер
лепење
Малтерстиропор
застиропор
за
лепење
лепење
(EPS)
стиропор
(EPS)
стиропор (EPS)
(EPS) Малтер за цокле, 25
Акрилен
Акрилен kg
фасаден
Акрилен
фасаден
Акрилен малтер,
фасаден
малтер,
фасаден25Кнауф
25
малтер,
kgмалтер,
kg 25фасаден
25kgkg систем
6
за армирање: ca.плочи,
плочи,
7 kg/m22525
kg
плочи,
kgплочи,
2525
kgkg Кнауф дооел Скопје, Потрошувачка: 0,3 – 0,5 kg/m2
mm бул. Александар Македонски

3 mm 3 mm Потрошувачка: бб,KlebeSpachtel M
бул.
и Александар Македонски бб,Измазнета
1. Styrokleber Измазнета
* структура
структура
Измазнета
Загребана
структура
Загребанаструктура
структура
Загребана
1.Загребанаструктура
структура
KlebeSpachtel
Малтер за лепење, армирање
Системи со плочи одMкамена волна
1000 Скопје, Македонија
5Потрошувачка:
kg/m
5 kg/m 5 kg/m
5иkg/m 2 2 2 2
глетување на плочи 1000
ламели од Скопје, Македонија
2. Stiropor (EPS)
1,51,5
mmmm2 mm
2 mm1,51,5
3mm
mm
3mm
mm
2 mm
22mmmm
2 mm
3 mm
3 mm 322.mm
2Камена
3стиропор
mm волна*
mm (EPS)
3 mm
3 mm
3,0Addi Addi камена волна, 25 kg Тел: 02 3235750, и
4Тел:
3,002 3235750,
АкриленАкрилен
фасаденфасаден малтер, малтер,25 kg 25 kg
3. KlebeSpachtel со мрежичка
info@knauf.com.mk, 4. Putzgrund2,3 2,3
Fassade
2,7
2,7 2,32,3
3,63,62,7
2,7
2,42,43,6
3,6 3,0
3. KlebeSpachtel M со мрежичка
3,0
2,42,4 3,03,0
4. Putzgrund Fassade
info@knauf.com.mk, за лепење: ca. 6 kg/m
за армирање: ca. 7 kg/m
www.knauf.com.mk 2
5. Addi
Кнауф дооел **
Скопје,
2 Knauf Macedonia 5. SP 260 **
www.knauf.com.mk
ИзмазнетаИзмазнета
структура структура Knauf Macedonia
ЗагребанаЗагребана
бул. Александар Македонски бб,
структура структура * За лепење
1000 Скопје, Conni
ЕРЅ
Македонија Conni
плочи Conni
може да се Conniи Thermok-
употреби
6. Егализациска (изедначувачка) боја
Тел: 02 3235750, Силиконски
Силиконски
leber. Kaj Styrokleber-от Силиконски
кај објекти фасаден
со фасаден малтер,
висина до 8m фасаден
малтер,
фасаден
25*25
малтер,
kgмалтер,
Кај kg од25
плочите 25
kgkg
камена волна неопходно е
1,5 mm 2 mm
1,5 mm3 mm
2 mm 2 mm3 mm 23mm
mm 3 info@knauf.com.mk,
mm нема потреба за типлување, додека при употреба на
www.knauf.com.mk типлувањето со типли со челично јадро
Thermokleber-от секогаш
Измазнета е потребно
Измазнета типлување.
структура
структура
Измазнета Knauf Macedonia
Загребана
структура
Загребана
структура
структура
Загребана
структура
2,3 2,7
2,3 3,6
2,7
Styrokleber
Styrokleber 2,4
3,6
Styrokleber
Styrokleber 2,4
3,0 3,0 32**mm
Наместо SP 260 и егализациска боја може да се
малтер,
р, 25 kg 25 kg Малтер
лепење
Малтер
лепење
Малтерна
зана
за
лепење
стиропорни
лепење
нана
(EPS)
(EPS) (EPS)
(EPS) 2,32,3 (Kati,2,7
фасадни нанесувања 2,72,3
Conni 2,3
3,6
или SP3,62,7односно
260, 2,7
2,42,43,63,6 3,03,0
2,42,4
1,51,5
силиконско
mmmm2 mm 2 mm
1,51,5
3mm
mm
3mm
mm
2 mm
22mmmm
2 mm
3 mm
** Наместо Addi може да се нанесат и други завршни
3 mm
3 mm
3,03,0 нанесување Knauf Conni или RP
завршно
2 mm 3 mm
3 mm
употребат и силикатно завршно нанесување Knauf Kati,
плочи,
плочи,
2525
kg
плочи,
kg
плочи,
2525
kgkg RP 240 со егализациска боја)
Фасаден систем со плочи од
240 во комбинација со егализациска боја.
Фаса
агребана
а структура ConniПотрошувачка:
структура ConniПотрошувачка:
5
kg/m
5 kg/m 5 kg/m
5 kg/m 2 2 2 2
Kati
Kati Kati
Kati
стиропор (EPS) каме
фасаденфасаден
малтер, малтер,
25 kg 25 kg Силикатен
Силикатен
Силикатен
фасаден
Силикатен
фасаден
малтер,
фасаден
малтер,
фасаден
2525
малтер,
kgмалтер,
kg 2525
kgkg
mm3 mm 3 mm
структура структура
ЗагребанаЗагребана
структура структура Измазнета
Измазнета
структура
структура
Измазнета
Загребана
структура
структура
Загребана
Загребана
структура
структура 1
2
4 3,0 3,01,5 mm 2 mm
1,5 mm3 mm
2 mm 2 mm
3 mm 23mm mm 3 mm
1,51,5
mmmm2 mm
2 mm1,51,5
3mm
2,32,3 2,72,72,32,3
mm
3mm
mm
2 mm
22mm
3,63,62,72,7
mm
2 mm
3 mm
3 mm3 mm
32 mm
2,42,43,63,6 3,03,0
2 mm
2,42,4
3 mm
3 mm
3,03,0
EPS) 2,3 2,7
2,3 3,6
2,7
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel 2,4
3,6
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel 2,4
3,0 3,0 3
Малтер
лепење
Малтер
лепење
Малтерна
зана
за
лепење
стиропор
лепење
стиропор
на(EPS)
на
стиропор
(EPS)
стиропор (EPS)
(EPS)
армирање
армирање армирање
и армирање
глетување,
и глетување,
и глетување,
и25
глетување,
25
kgkg 2525kgkg Putzgrund
Putzgrund
Putzgrund
Fassade
Putzgrund
FassadeFassade
Fassade
Addi Addi Подлога
Подлога
пред
пред
Подлога
Подлога
пред
преднанесување
на
на нана
eе(EPS)
стиропор (EPS) Kati
за за
Силикатен
Kati
АкриленПотрошувачка:
лепење:
лепење:
ca.ca.
Силикатен за
фасаден
5 за
фасаден
Акрилен
kg/m
лепење:
5 kg/m
лепење:
2 2
малтер,
фасаден
ca.ca.
фасаден5 kg/m
малтер, 5 kg/m
2 2
25 малтер,
kg
малтер,
25
25 kg
kg 25 kg
завршни
завршни
фасадни
завршни
фасадни
завршни
малтери,
фасадни
малтери,
фасадни
20
малтери,
20
kg
малтери,
kg 2020
kgkg
4
на
вање на Потрошувачка:
0,3
0,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
kg/m
0,3
0,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
kg/m
2 2 2 2
за за
армирање:
армирање:
Измазнета за
ca.
за
ca.
армирање:
6 армирање:
kg/m
6 kg/m
структура 2 2
Измазнета ca.ca.
6 kg/m
6 kg/m
структура
Загребана 2 2
структура
m2
1,5 mm 2 mm 1,5 3mm mm 2 mm 2 mm 3 mm 3 mm 2 mm 3 mm
структура структура Загребана Загребана
структура структура
лтери,
, 20 kg 20 kg 2,3 2,7 2,3 3,6 2,7 2,4 3,6 3,02,4 3,0 5
1,5 mm 2 mm
1,5 mm3 mm
2 mm 2 mm3 mm 23mm mm 3 mm
Mosaic
Mosaic Mosaic
Mosaic
/m2 2,3 2,7
2,3
Conni 3,6
2,7 2,4
3,6
Conni со 2,4
3,0 3,0 Малтер
цокле,
Малтер
цокле,
Малтер 25
за
25
kg
за
цокле,
kg
цокле, 2525
соkg kg
Фасаден Фасаден
систем
систем
плочи
фасаден малтер,
со
фасаден
одплочи
25 малтер,
kg
од
25 kg
Фасаден Фасаден
систем
со
систем
0,3
0,3
– 0,5
– 0,5
kg/m
плочи
kg/m
0,30,3
– 0,5
од
плочи
1.kg/m
– 0,5
kg/mStyrokleber *
2
од
2Кнауф
Кнауф
Кнауф
Кнауф
фасаден
фасаден
Минерални фаса
фас
Минерални
завршни зс
1. Kleb
2 2
KlebeSpachtel
KlebeSpachtel
стиропор KlebeSpachtel
KlebeSpachtel
стиропор
(EPS) MM (EPS)MM каменакамена
волна волна 2. Stiropor (EPS) малтери
малтери 2. Кам
S) Малтер
Малтер заза
Измазнеталепење,
Малтер
лепење,
Малтер
структура за
Измазнетаармирање
за
армирање
лепење,
лепење,
структура
Загребанаармирање
иструктура
армирање
иЗагребанаиструктура
и 3. KlebeSpachtel Системи
соСистемисо
мрежичка Системи
со
Системи
плочи
плочиод
со
од
со
камена
плочи
камена
плочи од
во
3. Kleb
Putzgrund
Putzgrund
глетување
глетувањеFassadeFassade
глетување
наглетување
1,5 mm 2 mm наплочи
1,5плочи
mm 2иmm
3mm на
ламели
и2 на
ламели
плочи
mm плочи
3 mmоди
3од
ламели
и2 ламели
mm mm од3од
mm 4. Putzgrund Fassade 4. Putz
порни
е на стиропорни
(EPS) камена
Подлога
(EPS) камена волна,
Подлога
пред
2,3 волна,
камена
камена
25
2,7 пред
2,3 25
3,6kg
волна,
kgволна,
2,4 25 25
2,7 на
3,6kgkg
3,02,4 на 3,0 5. Addi ** и и
стиропор
стиропор
и
Предностии
стиропор
(EPS)
стиропор
(EPS)
Предности(EPS)
(EPS)
на минерални
на ми
5. SP 2
6. Егал
завршни завршни
фасадни
Потрошувачка: фасадни
малтери,малтери,
Потрошувачка: 20 kg 1 20 kg 1 * За лепење ЕРЅ плочи може да се употреби и Thermok-
m2 за за
лепење:
лепење:
ca.ca.
за
6 за
kg/m
лепење:
6 kg/m
лепење:
ca.ca.
6 kg/m
6 kg/m
2 2 2 2
1 Styrokleber-от кај
leber. Kaj 1 објекти со висина до 8m
Kati
за за 0,3за
армирање:
армирање:
ca. Kati
–за
70,5
ca. kg/m
армирање:0,3ca.–
армирање:
kg/m
7 kg/m
2 2
70,5
2ca. kg/mkg/m
7 kg/m
2 2 2 Кнауф
Кнауфдооел
дооелКнауф
Скопје,
Кнауф
Скопје,
дооел
дооелСкопје,
Скопје, • Паропропустливост
• Паропропустл
нема потреба за типлување, додека при употреба на
* Кај пло
kg 2 2Александар типлувањ
Силикатен Силикатен
фасаден малтер,
фасаден 25 малтер, 25бул.
бул.
kg Александар
бул.
бул.
бб,
бб,
бб,бб, 2 секогаш2е• Економичност • Економичност
kg
Кнауф
Кнауф
фасаден
фасаден
систем
систем
Thermokleber-от потребно типлување.
1000
1000Скопје,
Скопје,
1000
1000
Скопје,
Скопје,
Загребана структура Тел:
Тел:
0202
Загребана структура 3235750,
3235750,
Тел:
Тел:
0202
3235750,
3235750, • Доверливост • Доверливост
** Наместо Addi може да се нанесат и други завршни
** Намес
употреб
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk, фасадни нанесувања • Едноставна
(Kati, Conni или SP • Едноставна
260, употреба
односно упо
/m2 1,5 mm 2 mm 1,5 3mm
2,3 2,7
mm 2 mm
2,3 3,6
2 mm 3
2 mm 3 mm 3 mm 3 mm 3
2,7 2,4
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk
3,6
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk
3,02,4 3,0 Knauf
Knauf
RP 240 3
Macedonia
Macedonia
со егализациска 3
Knauf
Knauf
Macedonia
Macedonia
боја)
силиконс
240 во к
Mosaic Mosaic SP 260

МинераленМи
SP
за
Малтер за
Малтер
цокле, засистеми
25
цокле,
kg 25контактна
kg
пор
е на(EPS)
kg
Дозволете
стиропор
ување, 25 kg
(EPS)
дека "Изгор
им на
Системи
нашите
Putzgrund
лето-кочан
Потрошувачка: –
Системи
зима"
0,3 0,5
Подлога пред kg/m
0,3
Подлога
со плочи
Fassade за
Putzgrund
не
–
2
Fassade
е
0,5
нанесување опис
kg/m и
2
за
пред нанесување
на
од Кнауф
со плочиВашиот
на
од Кнауф
камена
дом.
каменафасаден
волна фасаден
волна
фасада, трајно да Ви покажат
систем систем фасаден малт
фа
структура, стр
25
4 20 kg 4
2
/m2
Вдишете голема завршни
и стиропор
доза чист и стиропор
и свеж
фасадни
завршни
Потрошувачка: (EPS) (EPS)Системи
воздух,
малтери,
фасадни20 kgовозможена
малтери,
0,3 – 0,5 kg/m0,3
2
од единствените Кнауф
Системи
со ѕид.
– 0,5 kg/m2
со изолација од камена волна и паропропусност на целиот фасаден плочи
системи 4
соод
плочи
камена
од камена
4
волна волна Гранулација Гра
1,5 mm 1,5
Конечно можете да го добиете посакуваниот5 квалитет5 на живот ивостиропор
и стиропор Вашиот
(EPS) дом.
(EPS) 5 5 2 mm 2m
Mosaic Mosaic 6 6
Малтер за цокле,
Малтер25
заkg
цокле, 25 kg
Кнауф дооел
Кнауф
Скопје,
дооел Скопје,
0,3 – 0,5 kg/m0,3 – 0,5 kg/m 2 2 Кнауф
Кнауф
фасаден
фасаден
систем
систем RP 240
МинераленМи
RP
за
M
бул.
ње
е, и Александар
армирањебул.
и Александар
Македонски Македонски
бб,
1. Styrokleber бб, *
1. Styrokleber
* 1. KlebeSpachtel
1. KlebeSpachtel
M M фасаден малт
фа
1000
очи
ли од Скопје,
1000
и ламели одМакедонија
Скопје, Македонија Системи со
Системи
плочи од
сокамена
плочи од
волна
камена волна структура, стр
25
2. Stiropor2.
(EPS)
Stiropor (EPS) 2. Камена2.волна*
Камена волна*
5Тел:
kg 02 3235750,
Тел: 02 3235750,
3. KlebeSpachtel
3. KlebeSpachtel
со мрежичка
со мрежичка и стиропор и стиропор
(EPS)
3. KlebeSpachtel (EPS)
3. KlebeSpachtel
M со мрежичка
M со мрежичка
info@knauf.com.mk,
info@knauf.com.mk,
4. Putzgrund 4. Putzgrund
Fassade Fassade 4. Putzgrund
4. Putzgrund
Fassade Fassade Гранулација Гра
2
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk
5. Addi
Кнауф дооел **дооел
Кнауф
Скопје, 5. Addi **
Скопје, Knauf Macedonia
Knauf Macedonia 5. SP 260 **5. SP 260 ** 2 mm 2m
/m 2
2,5 mm 2,5
бул. Александар
бул.Македонски
Александарбб,
Македонски бб, 6. Егализациска
6. Егализациска
(изедначувачка)
(изедначувачка)
боја боја
f Macedonia
Knauf Macedonia * За лепење
1000 Скопје, 1000 ЕРЅ
Македонија* Заплочи
Скопје, лепењеможе
ЕРЅда
Македонија плочи
се употреби
може да исеThermok-
употреби и Thermok-
Тел: 02283235750,
30 ПОРТА мартТел:
leber. Kaj 02
2014 3235750,
Styrokleber-от
leber. Kaj Styrokleber-от
кај објекти сокај
висина
објекти
до со
8mвисина до 8m * Кај плочите*од
Кајкамена
плочите
волна
од камена
неопходно
волнае неопходно е
info@knauf.com.mk,
немаinfo@knauf.com.mk,
потребанема
за типлување,
потреба задодека
типлување,
при употреба
додека при на употреба на
www.knauf.com.mk
www.knauf.com.mk типлувањето типлувањето
со типли со челично
со типлијадро
со челично јадро Силиконска
Си
Thermokleber-от
Thermokleber-от
секогаш е потребно
секогаш типлување.
е потребно типлување.
Knauf Macedonia Knauf Macedonia
егализациск
ега
30 ** Наместо SP
**260
Наместо
и егализациска
SP 260 и егализациска
боја може дабоја
се може да се
SmartWine –
интелигентен мониторинг
систем за лозови насади
 Еколошко, облак базирано решение што ја зголемува ефикасноста, штеди енергија, вода и хемикалии
 Smart Wine е првиот од петте победнички проекти на конкурсот за иновации на Македонски Телеком и Т-Мобиле
SmartWine, првиот од петте победнички проекти на конкурсот за иновации на Македонски Телеком и

Т-Мобиле излезе на пазарот. SmartWine е интелигентен мониторинг систем за лозови насади, со кој се
автоматизира процесот на производство на грозје и се олеснува производството на вино. Ова еколошко
облак-базирано решение овозможува следење на земјоделски параметри во реално време.
Системот предупредува за евентуални ризици од болести, суша или мраз, овозможувајќи

им на корисниците да ги преземат потребните дејствија во вистинско време.
Решението е применливо на било кој тип на земјоделство. Ова ново ниво на оперативна ефикасност значи можност за
производителите да го намалат трошокот за енергија, вода и пестициди што ги користат. Со SmartneWine, исто така,
може да се подобри мониторингот и анализата на податоци со крајна цел за подобрување на квалитетот и бизнисот.
SmartWine првично беше развиенo од страна на WinGroup заедно со Македонски Телеком

и Т- Мобиле Македонија. Партнерите применија пристап на отворени иновации, вклучувајќи
го корисникот во креативната фаза. Овој вид на пристап е новина во Македонија.
Проектот е реализиран со конкурсот за иновации на Македонски Телеком и Т-Мобиле Македонија, преку

кој со инвестиција во вредност од 100 000 евра се реализираат петте најиновативни проекти.
31
Република Македонија на Венециско

подготви: Дејан БУЃЕВАЦ
Проект „Метамак отсечоци“

Проект „Архитектура во огледало секојдневно и возвишено“
А
ко сакате да ги погледнете сите проекти со кои место да се видат петте проекти на престижната манифестација,
земјава учествуваше на Венециското биенале на каде на секои две години се презентираат архитектонски
архитектура, посетете ја изложбата насловена трудови од целиот свет. Како автори на проектите учествуваа
„Република Македонија на Венециско биенале за над 30 професори и архитекти, и 101 студент на прва година на
архитектура 2004-2012“ во Музејот на Град Скопје. Архитектонски факултет (2009/2010) за учеството во 2010 година.
Изложбата претставува можност за првпат на едно Изложбата на петте проекти ќе биде поставена до 6 април 2014.
32
Проект „Град на можни светови“
Проект „Метаморфоза од хипер тело до

инверзна перспектива“
Проект „Учење архитектура“
28 март 2014 ПОРТА

биенале за архитектура 2004 - 2012
33
33
интервју ЈУРЕ КОТНИК, АРХИТЕКТ, СЛОВЕНИЈА
Контејнерите се добар
одговор на некои
прашања
kekec300
Како решение за привремени градби, контејнерите

можат да бидат брзо поставени и брзо пренесени
или изградени на локации каде што не е дозволено
трајно градење. Затоа многу познати компании
ги користат, за да го претстават нивниот бренд
на најдобрите локации во светот. На оваа тема за
Порта3 разговараме со словенечкиот архитект
Јуре Котник. Александар ПЕТРОВ, дипл.инж.арх. (Италија)
Веќе подолго време се занимавате со архитектурата и популарната култура во

проучување на контејнерите. Успеавте во почетокот на 2000-те, и тие веднаш добија
спроведувањето на Вашата идеја, како широк медиумски одзив како симбол на
претставување на еден вид културна глобализацијата, мобилноста и екологијата,
револуција. Дали денешниот граѓанин преку можноста за рециклирање на
е подготвен да живее во ваков дом? неупотребените превозни контејнери. Оваа
Може ли европскиот човек да се откаже нивна карактеристика е добредојдена за
од куќата од неговите соништата? потребите на еден современ човек, меѓутоа
 Контејнерите влегоа во фокусот на луѓето сè уште се конзервативни во поглед
34
интервју
на домувањето. Тоа воопшто не е лошо, закана за класичното градежништво. Како да кажете за тој оправдано заслужен
со оглед на тоа што ние сè уште не сме во и да е, контејнерите се многу конкурентни успех, еве после неколку години?
позиција да ни треба мобилно модуларно во некои сегменти, како на пример во  Првата книга беше препечатувана и
живеалиште. Јас се залагам за користење нискобуџетното домување, во мотели или распродадена неколку пати на англиски
на контејнери онаму каде што можат да се студентски домови. Побарувачката на овој и француски. Добар знак беше и тоа кога
искористат нивните главни карактеристики. вид на употреба е во подем и покрај кризата четири од петте издавачи ми понудија да
Контејнерите се најдобри за привремени во градежниот бизнис. Контејнерите се ја издадам. Пишувам книги бидејќи сметам
градби кои можат да бидат брзо поставени добар одговор на неколку прашања, но не дека пишувањето ми помага во мојата
и брзо пренесени или изградени на на сите. Архитектите се малку опседнати со работа. Ми помага подобро да разберам
локации каде што не е дозволено пронаоѓање на одговорот за создавање на туѓи проекти и подобро да ги објаснам
трајно градење. Затоа, многу познати една универзална архитектура, во смисла на моите. Тоа е главната причина, со оглед
компании ги користат за да го претстават модуларна и мобилна структура, така што на тоа што пишувањето на архитектонски
нивниот бренд на најдобрите локации се создадени илјадници концепти и речиси книги не е многу профитабилна работа.
во светот. Во овој сегмент архитектурата секој славен архитект најмалку во еден
од контејнери е речиси непобедлива, момент пробал да направи таков проект. Доста истражувате за детски градинки,
додека во други полиња архитектурата Повеќето од објектите не успеале поради пишувате и книги на таа тема. Колку
сè уште може да нуди поадекватни два фактора: или биле предизајнирани или оваа типологија може да биде
одговори на сегашните предизвици. биле прескапи. Една од причините зошто флексибилна и корисна во време на
контејнерите се најблиску до оваа идеја, денешните проблеми, особено во
Дали овој вид на градење може да го замени е тоа што тие не се направени за тоа, па контекст на градежните технологии?
современиот, глобален проблем и начин така, архитектите можат да ги позајмат како  Градинките денеска се соочуваат со
на живеење? До кој степен трошокот за големи лего коцки и да ги приспособат големи предизвици, но не толку многу во
производство на контејнери е оправдан кон нивните архитектонски визии. смисла на технологија и конструкција, туку
и кои се разликите на живеење во него? повеќе во нивната содржина и програма.
 Контејнерите се само шпајз. Направив Издадовте неколку книги кои претставувале Типологиите за градинки што ги користевме
пресметка во 2011 год., дека ако ги и доживеале значаен успех. Најпознатата со децении не може да го развијат сиот
употребиме сите постоечки контејнери во го носи имаето "CONTAINER ARCHITECTURE". потенцијал на децата од денешнината и
светот, во тоа време ќе се покрие кинескиот Тоа е вашата прва книга со која ја освоивте децата на иднината, така што промените
градежен пазар само за 78 дена. Тоа и Плечниковата награда во 2009 година во се неизбежни. Можеме да забележиме
покажува дека контејнерите во глобалниот Словенија. Издадена е од страна на една дека современите градинки и училишта
размер не претставуваат некоја значајна издавачка куќа во Барселона. Што можете се конвертираат од традиционални 
formavila
35
интервју 1phare paris
институционални структури во отворени

пејзажи за учење, каде што децата повеќе
можат да учат самите, простори каде
што можат да бидат активни и да влијаат
повеќе врз својот образовен процес.
Градинката „Кекец“ ја изградивте во 2010

година. Во неа ставате акцент на целиот
колорит на панелите, што ротирајќи
задаваат најразлични сценарија кои
одлично влијаат врз децата. Колку еден
ваков симпатичен и детски гест може да
влијае на тежината на еден проект?
 Надворешниот лик на градинката,
нејзиниот изглед и комбинацијата на светли
бои наидоа на широк медиумски одзив
насекаде во светот. Проектот се најде на
кориците на неколку книги и магазини низ
светот и беше изложен на неколку изложби.
Самата идеја произлезе од недостигот на
ajda1
пари за нова опрема за игралиште, и ова
беше единствено решение да се стори
нешто околу буџетот за градење. Сепак,
„Кекец“ е симбол за нова генерација на
градинки, каде децата можат активно
да влијаат врз градинките, можат да
ги менуваат, тоа е силна симболична
порака која е само игра, а градинката
функционира како една голема играчка.
Моментално живеете на релација Париз –

Љубљана, а често престојувате и во Русија.
На кој проект работите моментално?
 Работам многу на советување на влади и
меѓународни организации за оптимизација
на образовната архитектура. Тоа би
значело зголемување на ефективноста
на просторот и истовремено редуцирање
на трошоците. Моментално работам за
Светската банка на проект во неколку
делови на Русија и Советот на Европа во
Црна Гора. Исто така, моментално имам
две градинки на моето работно биро и
продолжувам да пишувам книги и статии.
Професионално сте се оформиле во две

школи, словенечка и шпанска (се сеќавам
дека некое време учевте и во Франција на
Ecole Speciale d’architecture). Можете ли да ги
споредите, а воедно и да ни ги претставите
разликите меѓу овие два начина на учење?
 Во архитектурата особено големо
влијание има човечкиот фактор на учење
архитектура. Тоа, исто така, значи дека
постои правилото на Гаусовата линија,
повеќето професори кои ги имав беа многу
добри, но имав и такви кои не беа толку
добри. Па така, меѓу школите главната
разлика е во различното опкружување и
различните предизвици со кои се соочуваш,
кои ти помагаат да ги сфатиш различните
JelkaLo
задачи. Како на пример, во најголем дел од
36
1phare paris интервју
Европа архитектите поддржуваат големо
количеството на сонце, додека во Јужна
Европа наоѓаат решение за заштита од
сонцето и некои други такви слични детали.
Така што главните разлики се предизвиците
со кои се соочуваш, било да се климатски
или културни или пак некои други.
Во последната година се чувствува затишје

во сферата на градењето во Словенија.
Кои се причините за тоа и какви се Вашите
визии и погледи во една блиска иднина?
 Во многу земји пред кризата многу
луѓе мислеа дека градежниот бизнис е
најдобриот начин да заработат пари,
така што инвестираа во него без да
знаат многу за тоа. Продукцијата беше
голема, но не многу добра во поглед
на квалитетот. Мислам дека можеме да
констатираме дека има подобри проекти
ajda2
во последните години, откако бироата
можат да се посветат повеќе на своите
проекти. На пример, во архитектурата за
градинки можеме да забележиме познати
бироа кои се пријавуваат на конкурси,
пред тоа тие беа едвај способни да ја
завршат работата за другите клиенти.
Архитектурата, генерално барем, стана
повеќе свесна, па дури и ѕвездите
архитекти го ограничија неограниченото
трошење и покажување. Затоа можеме да
забележиме дека јавната и социјалната
инфраструктура, како парковите и
улиците, стануваат повторно значајни
во архитектурата. Тоа е добро за сите. И
како професија, некои од моите колеги за
да преживеат беа принудени да работат
други неархитектонски проекти и мислам
дека придобивките од креативноста, се
на сè, можат да придонесат за квалитетот
на архитектурата на еден подолг рок.
Дали сте престојувале во Македонија

и како гледате на словенечките
архитекти кои работеле и создавале во
тоа некогашно време во Скопје? (Јуриј
Принцес - Народниот Театар, Марко Мушич
- Универзитетот Кирил и Методиј...)
 Тие проекти се наследство на еден
период во архитектурата и нашата
заедничка историја. Лично ми е
драго дека словенечките архитекти ја
прифатиле оваа шанса да работат во
Македонија, бидејќи таквата културна
размена ги врзува нашите култури.
Во секој случај, јас сум за отворени
граници и отворен пазар. Работењето
во странство е нашата реалност. Ние
сме две мали земји со ограничени
извори и можности за работа, така што
архитектите мораат да бидат во потрага
kekec300
за поголеми можности на други места. 
37
Нови модели на јавни
„
И
стражување на типологии дисконтинуитетот на секојдневниот подрачје, овозможува прифаќање на
на јавни објекти за живот, додека развојот на функцијата на децата и младите од сите реонски
култура во централното архитектурата и уметничките дела, како центри на град Скопје. Со својата
градско подрачје во град и начинот на којшто тие се прикажани, ненаметливост и флуидност суптилно
Скопје; пронаоѓање на ја потврдува растечката урбанизација се имплементира во асамблот на веќе
нови модели/типологии на уметничкиот експеримент и тие се постојните структури и ги отвора
за консолидација на потребите на уриваат пред нашите очи. Како последица видиците кон реката Вардар, планината
општествената објективна стварност“ е на тоа, главна цел и размислување е Водно на југ, и кон Градскиот парк.
магистерски труд на студентот Габунија во голема мера поттик на културата и Поради идејата објектот да биде
Мила, работен под менторство на доцент развојот на образованието; преку културни самодоволен за децата и да ги
д-р Михајло Зиноски од кабинетот и општествени објекти во градот. задоволи сите нивни желби и потреби,
за општествени објекти во рамки на Предизвикот на создавање нов пристап објектот е составен од три програмски
темата „Истражување на обликувани кон општеството изискува комплексен целини: библиотечен центар за деца,
и програмски нови модели/типологии пристап. Тој пристап е образложен преку едукативен центар за деца и театар за
на јавните објекти за потребите на методологијата на проектирање, односно деца. Примарните принципи коишто се
реонските центри во градот Скопје“. предлогот за нов модел/типологија на користени при проектирањето се: големи
Главна цел на овој труд е да се објект од културата за деца и млади. Тука е флуидни отворени простори за игра,
препознаат новите општествени опфатен развојот, состојбата и влијанието дружење и едукација на децата во секоја
потреби во објективната реалност преку на децата врз општеството; како и нивните програма на возрасните групи; преградени
социјалните навики на новиот животен потреби и желби, карактер и воспитување; простори за индивидуална работа, одмор
стил на човекот, и со нивно набљудување односно еден нов начин на „згрижување“, или простор со поголема приватност;
преку очите на архитектонската едуцирање и оформување на детето како отворени дворишта во внатрешноста на
стварност да се дојде до едно поинакво единка, кое секако би било неформално објектот - можност за игра на отворено
методолошко истражување. Животниот и независно од истото општество.
стил и потребите поттикнуваат промени Накратко, едно ново осмислување на
во општеството, кои претставуваат интерактивни простори на детството.
перманентни состојби преку кои се Самиот концепт на објектот презентира
укажува на потреба за развој на нови прогресивни идеи за драмски и куклен
методи на анализа и синтеза при театар за деца и млади, едукативни
проектирањето. Потребата за повторно програми за актерство и анимација на
дефинирање на програмска и просторна деца од различни возрасни групи, а воедно
постоечка типологија доведува до нуди и еден поинаков пристап кон начинот
сосема нова типолошка архетипска на едукација. Со својата специфична
состојба на архитектонскиот концепт. програма, тој е во можност да исполни
Тоа што е карактеристично за голем број на творечки остварувања,
современото урбано секојдневие е да поттикне голем број на таленти, и
заситувањето преку форми на мас- како најважно, да влијае позитивно на
културата (ТВ, компјутери, Интернет, децата и нивната иднина; додека пак со
радио и слично), кои навлегуваат адекватната местоположба на брегот на
секаде, како акт на прикривање на реката Вардар, во централното градско
38
објекти за култура Анастасија НИКОЛОВСКА
програмата, од што следуваат природните со стакло, поради што се добива

линии и заоблувања на објектот, како во континуирана фасада, непрекината
надворешноста така и во внатрешноста. од агли. Перцепцијата за просторот
Ова може да го воочиме и преку социо- на децата посетители е непрекината
дијаграмите, преку кои е прикажана и нивното движење е не шематско,
постапката на добивање на формата преку преку диспозицијата на програмските
функцијата на програмските единици и „меурчиња“. Варијацијата на неправилните
потенцирање на потребите на општеството форми ги рефлектира програмските
за задоволување на потребите на децата. потреби и побарувања, кои се суптилно
Фасадната обработка претставува тенка поврзани преку слоевите на заоблените
линија, која ја дели надворешноста од стаклени преградни површини. Самата
внатрешноста. Изработена е од стаклени циркуларна аморфна форма на објектот
панели, како и транслуцентни стаклени поттикнува потреба за истражување во
вертикали. Двојниот слој на транслуцентно сите негови правци во внатрешноста.
стакло се појавува за нагласување на Тоа што објектот нема своја доминантна
случувањата во внатрешноста на објектот фасадна страна поттикнува „истражување“
со поголем надзор, и овозможување на како и за подобра термичка изолација. и преку движење околу неговата обвивка.
природно проветрување и инсолација. Транслуцентните панели дифузно ја Конструктивниот систем на објектот
Изразената хоризонтала на волуменот пропуштаат светлината, што е погодно претставува шума од тенки елегантни
лесно налегнува на теренот, со што за летните топли периоди. Од обликуван кружни столбови, кои се позиционирани
остава впечаток на објект кој лебди аспект, овие стакла на фасадата во ортогонална шема. Модулот на шемата
над површината. Во неговиот волумен претставуваат рамки во кои се прикажани е усвоен 8 x 8 метри, и воедно е повлечен
се издлабени цилиндрични волумени „апсрактни“ случувања во внатрешноста. три метри од фасадната обвивка, со
каде се појавуваат зелени ќелии, чија Наспроти својствата на транслуцентните што се добива визуелно чувство дека
позиција и диспозиција е произлезена стаклени вертикали, слојот на плочата е слободна во просторот.
од програмските и обликуваните транспарентно стакло овозможува поглед Квалитетен културно-образовен процес
намери, како и од потребата да се кон хоризонтот од три страни на објектот, е круцијален за развојот на нашата
задоволат и основните принципи при со што се создава чувство на постојано потенцијална иднина. Овој нов модел на
проектирањето. Со самото ова природата присуство на пејзажот во внатрешноста. неформално образовно-воспитен систем,
се интерпретира во внатрешноста на Овие својства на објектот создаваат кој се нуди преку новата типологија
објектот. Експресивната отворена фасада пријатни чувства кај децата за припадност на објект од ваков карактер, е еден од
од стакло влијае врз обликување на во објектот. Индивидуално, секој простор начините иднината на најмалите да влијае
внатрешните простори и меѓупростори, е засебен и одвоен со стаклена преграда, позитивно врз нашата и иднината на
преку чувството на навлегување на што резултира со празнини помеѓу општеството. Нашето општество остава
надворешноста во ентериерот на објектот програмски одвоените простори, коишто простор за прогрес и задоволување на
во вид на плоштад. Aморфната форма на служат како амортизирани меѓупростори најсуштествени културолошки потреби,
објектот, која е динамична и непостојана, за термичка и звучна изолација. а овој проект нуди еден возможен
произлегува од точките на конекција, Целата надворешност како и речиси концепт, кој ќе придонесе за подобрување
движењето, флуидноста и проточноста на целата внатрешност е обвиткана на нашата објективна реалност.
39
ентериери ПО ЧЕКОРИТЕ НА ИСТОРИЈАТА И ТРАДИЦИЈАТА
Штала на лордовски посед
Проект: Штала на лордовски посед (Manor House Stable)

Архитектонски тим: Енди Ремус (Andy Ramus), Лорен Метрих (Laurent Matrich) АР
Дизајн студио, Винчестер, Обединето Кралство (AR Design Studio, Winchester, UK)
Крај на проектот: Март 2013 фото: Мартин Гарднер,
Фотографија: Мартин Гарднер (Martin Gardner, specialimages.com) (Martin Gardner,
Награди: АЈ Ретрофит Награда 2013, Финалист (AJ Retrofit Awards)
www.specialimages.com)
Тимот на АР Дизајн Студио го откриле овој објект додека обновувале

дел од куќата на лордот и веднаш го препознале неговиот скриен
потенцијал. Во распаднатата штала тие виделе можност да креираат
софистициран, модерен фамилијарен дом, во рамките на историскиот
концепт на објектот вгнезден во сликовитата природа на Хемпшир.
Драгица ФАРРЕН, дипл.инж.арх. (Велика Британија)
АР
Дизајн студио е слушање, интерпретирање и преведување Станува збор за штала која е
акредитирано на својот дизајнерски метод во процес дел од еден поголем комплекс на
од Кралскиот со јасни цели. Тие се обидуваат да ја резиденцијални објекти на лордот на
институт на избегнат нормативната архитектура околијата близу Винчестер. Таа била
британски црпејќи уникатна инспирација од дом на многу расни коњи, користени
архитекти, и е специјализирано за клиентот и локацијата. Нивните за лов, рекреација и тркачки цели.
изработка на елегантни, имагинативни дизајни се карактеризираат со чисти, Подигната во далечната 1946 година,
и модерни архитектонски решенија. модерни и еколошки решенија. Со некогаш убава и функционална, со
Филозофијата на студиото е да се нивна соработка ви ја претставуваме време станала неискористена и почнала
разберат потребите на клиентот преку оваа прекрасна реконструкција. да се распаѓа. За среќа, оваа штала е
40
ентериери
заштитена со закон поради нејзиното природа на Хемпшир. Историјатот и објектот. Резултатот се карактеризира
историско и наративно значење. карактерот на шталата се главна творечка со иновативен распоред на просторот,
Архитектите го откриле овој објект мисла во дизајнот на тимот архитекти, во согласност со стариот распоред на
додека обновувале дел од куќата на кои се со силно уверување дека секоја шталата, со идеја да се зачуваат сите
лордот и веднаш го препознале неговиот пречка и ограничување во дизајнот, често внатрешни, дрвени ѕидови. Овие ѕидови се
скриен потенцијал. Во распаднатата водат кон најинтересни решенија. исчистени, избрусени и изглетувани за да
штала тие виделе можност да креираат Концептот е да се зачува и конзервира откријат една убава мајсторија и деталност
софистициран, модерен, фамилијарен сè што е постојно. Сите нови додадени во нивната оригинална изработка. Додека
дом, во рамките на историскиот концепт потези да бидат чисти и едноставни за старите ѕидови се враќаат полека во
на објектот вгнезден во сликовитата да засјае оригиналниот карактер на живот, наредна задача е шталата да се 
41
ентериери
претвори во дом за модерна фамилија и за домашно користење. Поилките на имаат сопствени купатила и едно големо
да се внесе во сегашноста. Со цел да се коњите се исчистени и пренаменети во фамилијарно купатило за целата куќа. Тој
испочитува карактерот на објектот, целиот мијалници, старите алки за врзување на е приземен и поделен на два дела, дел
процес на реновирање се основа на чист, коњите се пренаменети во прстени за за спиење и дел за живеење, поврзани
неутрален и модерен пристап со цел да крпите во купатилата, а старите врати се со еден ходник за циркулација. Кујната е
се истакне стариот дел на објектот, како зачувани секаде каде што е возможно за пријатна и пристапна преку отворен план
уметничко дело наспроти прекрасната да се даде чувство на време и карактер. со трпезаријата. Сместени во срцето на
едноставна модерна заднина. Многу Објектот е опремен со три големи објектот, тие водат кон светла и просторна
елементи од старата штала се пренаменети спални соби, од кои две спални соби дневна соба, во која се наоѓа голема,
42
ентериери
стаклена, двокрилна врата која се отвора а истовремено е и потсетник на завршена и комплетно трансформирана
кон сонливото селско опкружување. земјоделската историја на објектот. од распадната состојба до совршен
Целиот објект е опремен со дебела Монтирани се нови прозорци и кровни фамилијарен дом. Таа ќе остане
термоизолација и топол, полиран бетонски осветлувања за да му дадат на објектот запаметена како одличен пример на едно
под, кој овозможува функционална чувство на чистина и топлина. здраво и иновативно размислување како да
униформираност на сите простори, Шталата на лордовскиот посед е се пристапува кон една реконструкција. 
Вистинска поддршка за
инвестициите во домот
Вашиот постоечки дом можете да го претворите во пријатно
катче за живеење. ПроКредит Банка за таа намена Ви
овозможува вистинска поддршка. Доколку сакате да го
разубавите и да го зголемите комфортот во
Вашиот дом, Ви овозможуваме кредит
МАТНА СТ
КА
за реновирање со ниска каматна А
6,5
ПК
стапка и најповолни услови за

А
финансирање. % фи
ксна
ЗА
ВИ
ПР
ТЕ 3 НИ
ГО Д И
Пример за отплата на кредит за реновирање

Износ 300.000 МКД 10.000 ЕУР 30.000 ЕУР
Рок 7 години 10 години 15 години
Месечна рата 4.600 МКД 114 ЕУР 261 ЕУР
www.pcb.com.mk 02/ 244 60 00

43
експерт
АМФИБИСКИ КУЌИ ЗА ЗОНИТЕ

Овој февруари, по повлекувањето на поплавите во Марлоу, започна
изградбата на првата амфибиска куќа во Велика Британија лоцирана
на брегот на реката Темза. Се работи за иновативен пристап во
проектирањето и изградбата на објекти во зони подложни на
поплави. д-р Владимир Б. ЛАДИНСКИ, дипл.инж.арх. (Велика Британија)
Поплавите во Марлоу
П
очетокот на новата 2014 неодамна објавената холандска студија придонесе за значителни заштеди од идните
година во Велика Британија (Jongman et al., 2014) укажува дека во штети од поплави до 2050 година, во Европа
веројатно ќе биде запаметен изминатата деценија просечните годишни не значи само по себе многу освен доколку
по исклучително лошото штети од поплавите во Европската Унија политичарите во земјите не ги поддржат
време карактеризирано изнесуваат 4,5 милијарди евра. Во рамките ваквите определби. Со оглед на тоа што
со силни ветрови и на студијата биле направени проекции и за мерките за заштита од поплави треба да се
обилни дождови, кои кулминираа во тоа каква се очекува да биде ситуацијата испроектираат и изведат за поплава која би
сериозни оштетувања на крајбрежните во 2050 година. Резултатите на студијата се случила еднаш на сто години, не секогаш
предели и долготрајни пополави. Според укажале дека се очекува петкратно постои голем интерес кај политичарите
податоците на британската метеоролошка зголемување на просечните годишни штети за инвестирање во вакви мерки бидејќи
служба, декември 2013 и јануари 2014 од поплави во рамките на ЕУ, од сегашните веројатноста е мала ваква поплава да се
биле исклучително врнежливи, при што 4,5 милијарди евра на проценетите 23 случи токму во рамките на нивниот мандат.
Англија и Велс се соочиле со еден од милијарди евра во 2050 година како Вакво нешто се случи и во Велика Британија
најекстремните периоди на зимски врнежи резултат на порастот на населението и кога по катастрофалните поплави од 2007
во изминатите 248 години. Особено урбанизацијата, но и на интензивирањето на година тогашната влада значително ги
подрачјата на југоисточна и централна врнежите како последица од климатските зголеми инвестициите во спроведување на
јужна Англија се соочиле со најврнежливиот промени. Понатаму истражувањето укажало мерки за заштита од поплави, за сегашната
двомесечен период од 1910 година до дека со инвестирање на 1,75 милијарди евра коалициона влада да ги намали истите и
денес, со вкупни врнежи од 372,2 мм. во подобри мерки за заштита од поплави, покрај предупредувањата на официјалните
Штетите од највлажната зима во способни да одолеат на поплави кои се советници во британската влада дека секои
изминатиот четврт милениум, експертите ги појавуваат еднаш на сто години, можат 500 милиони фунти намалени инвестиции
проценуваат на најмалку една милијарда да се заштедат околу седум милијарди во заштита од поплави, ќе резултираат
фунти или околу 1,2 милијарди евра. За жал, евра годишно во предизвиканите штети во три милијарди фунти во штети од
ваквите проблеми не се само ограничени од вакви поплави до 2050 година. поплави кои можеле да се избегнат.
на британскиот остров, туку стануваат сè За жал, фактот што инвестирањето во Можните резултати од ваквиот пристап
поголема реалност и за цела Европа. Така, мерки за заштита од поплави сега може да многу илустративно можеа да се видат
44
експерт
ПОДЛОЖНИ НА ПОПЛАВИ!
во изминатиот период на теливизиските
екрани ширум земјата, особено во
однос на повеќенедлните поплави во
сомерсетската рамнина. Веројатно
најилустративен пример беше „островот
- оазата од поплави“ каде големата куќа,
наводно сопственост на милионер, беше
единствен непоплавен објект во своето
опкружување, затоа што сопственикот бил
во можност да инвестира во сопствени
мерки за заштита од поплави, за разлика
од останатите сопственици во населбата.
Друг илустративен пример беше сврзан водоотпорни панели на вратите на Објектот е проектиран така што може да
со намалувањето на коритата на неколку приземјето на објектот, кои ќе го спречат се справи со поплави во висина до 2,5 метри
реки бидејќи не било извршено чистење влегувањето на водата во објектот; над висината на тлото, ниво на поплави
на коритата, а тоа значително придонело финална обработка на приземјето на кое е значително поголемо од нивото на
за зголемување на поплавите затоа што објектот со водоотпорни материјали, ризик од идни поплави на локалитетот.
намаленото корито можело да пренесе високо поставување на електричните Тој ќе биде изграден од водоотпорна
помалку вода од порано и резултирало приклучоци и слични мерки. конструкција поставена помеѓу четири
во поголеми излевања од оние што би • Промена на нивото на подот во „делфини“ (единечни столбови) водилки
биле со редовно одржување на реките. приземјето кај објектите со голема поставени на аглите на објектот, кои
Во услови на намалени инвестиции висина помеѓу подот и плафонот. треба да обзбедат објектот да остане на
во мерки за заштита од поплави, Така преку зголемување на котата на локацијата во случај на идни поплави.
ограничени можности и големи приземјето се избегнува поплавувањето Станува збор за современ нискоенергетски
премии и франшизи за осигурување од на станбениот дел на објектот. објект кој во својот пристап води сметка
полави, и се разбира до колку не сте • Проектирање и изведба на „наколни“ за заштитената градителска средина во
милионер за сами да си спроведете живеалишта каде приземјето на која се наоѓа, преку примената на кос
свои мерки за заштита од поплави, објектите ќе биде отворено и ќе се кров и маркица на новопроектираниот
можностите за заштита се релативно користи за паркирање на возила објект која е идентична на онаа од
ограничени и главно се сведуваат на: или слични намени, а станбениот постоечкиот објект на таа локација. Лесната
• Примена на основни мерки за заштита објект ќе почне од првиот кат. Вакво водоотпорна конструкција на објектот ќе
на објектите преку вградување на нешто веројатно полесно може да се овозможи во случај на поплави објектот
едносмерни вентили во канализациските реализира во повеќестанбен објект да плови „закотвен“ помеѓу четирите
цевки, кои нема да дозволат водата од отколку во индивидуален станбен „делфини“ столбови. Опкружувањето
поплавата преку цевките да се врати објект, со оглед на тоа што урбанистите на објектот е направено на начин кој
во објектот; времено вградување на не гледаат благонаклонето на вакви овозможува времено предупредување за
индивидуални станбени објекти. влошувањето на ситуацијата од поплавните
• Изградба на амфибиски куќи. води, но истовремено овозможува
Овој февруари, по повлекувањето на справување со помали излевања на вода
поплавите во Марлоу (Marlow), започна од коритито на Темза. Објектот треба
изградбата на првата амфибиска куќа во да биде завршен во јуни оваа година, а
Велика Британија, лоцирана на брегот на според проценките ваквиот пристап кон
реката Темза. Станува збор за исклучително проектирање се очекува да ја зголеми
иновативен пристап кон проектирањето и цената на изградба за 20 до 25 проценти.
изградбата на објекти во зони подложни Изградбата на овој објект ќе овозможи
на поплави, испроектиран од страна на да се стекнат соодветни искуства за овој
проектантското биро БАКА Архитектс нов можен вид на објекти заштитени од
(BACA Architects), кое е специјализирано поплави, но и за можен иден систем на
во проектирање на објекти во крајбрежни изградба во кој населението ќе може
зони. Новопроектираниот објект е да живее со идните поплави коишто се
сместен на речен остров кој е заштитена очекуваат да бидат клучна карактеристика
амбиентална средина од градителско на глобалните климатски промени, барем
наследство, но се наоѓа во зона подложна кога станува збор за британскиот остров.
на поплави. Ова е индивидуален станбен Едно е сигурно и веројатно најдобро
објект со површина од 225 м2 лоциран на искажано преку зборовите на Хати Хартман
само 10 метри оддалеченост од брегот (Hartman, 2014): „Ние веќе не можеме да
на реката, а на местоположбата од си дозволиме да ја закопаме нашата глава
постоечки руиниран приземен објект. во песок кога станува збор за поплави“.
45
дрвна архитектура
Павилјонот е
со правоаголна
форма,
со димензии
12,6 м должина
и 6,6 м ширина,
додека
висината
изнесува
3,2 метри.
Објектот е
изграден од
необработен
челик кој ја
претставува
главната
Планински павилјон -
конструктивна
форма и се
потпира на
бетонски
темели кои ја
подигнуваат
од земјата.
ЧЕРЕПНАЛКОСКИ,
дипл. инж. по дрвна
индустрија
И
зграден во височините на со централен камин за затоплување на Денес, модерниот туризам и рекреација
норвешкиот национален просторијата. Основната намена на овој продолжуваат да ја оформуваат културата
парк Dovrefjell на 1.200 набљудувачки центар, со големина од 90 на тие простори. Овие вечни простори
метри надморска висина, метри квадратни, е да ги засолни школските се од големо значење за норвешкото
павилјонот за набљудување групи и посетителите додека водичите население, и тие се опеани и раскажани во
на дивите животни нуди раскажуваат за уникатниот див свет и многу национални легенди, митови, поезија
спектакуларен поглед на планината богатата историја и традиција на Норвешка. (Henrik Ibsen) и музика (Edvard Grieg).
Dovrefjell, и секако на дивиот свет што живее Планината Dovrefjell е дом на диви Природните, културните и мистичните
на тоа подрачје. Достапен е само во лето ирваси, арктички лисици, мошус волови и предели се основа и главна инспирација
преку пат од 1,5 км од најблиското населено разни автохтони ботанички видови. Долгата во архитектонскиот концепт на павилјонот.
место. Но дури и тогаш, временските услови историја исполнета со патници, ловечки Основата на дизајнот, презентиран од
честопати можат да бидат ветровити и традиции, рударство и воени активности архитектонското студио Snøhetta Oslo
влажни, па затоа просторот е збогатен оставиле трага на планинските падини. AS, е контрастот помеѓу ладните и остри
46
- место за релаксација и наука
надворешни и меките органски внатрешни која продолжува во внатрешноста и со дрвени чепови. Покрај коцките се
линии. Павилјонот е со правоаголна форма, го формира местото за седење. користат и дрвени греди со пресек од
со димензии 12,6 м должина и 6,6 м ширина, Јадрото е оформено како камен кој е 25 x 25 сантиметри и разни должини од
додека висината изнесува 3,2 метри. еродиран од силите на природата како 6 до 10 метри. Сите дрвени елементи се
Објектот е изграден од необработен челик ветер и вода, со што го рефлектира обработувани со CNC машина, слој по
кој ја претставува главната конструктивна надворешниот терен. Гледајќи од подалеку, слој, додека целата форма не изгледа
форма и се потпира на бетонски темели дрвените елементи изгледаат како да се комплетна до најситниот детаљ. Дрвената
кои ја подигнуваат од земјата. Северната изработени рачно. Секоја дрвена коцка од композиција е пренесена на локацијата
или набљудувачката фасада е составена ентериерот е со димензии од 25 сантиметри во три големи делови. Како потпора на
од пет стаклени плочи со дебелина од 10 и посебно е оформувана од норвешките дрвената структура е изработена помошна
мм зацврстени за челичната конструкција бродоградители по тродимензионални дрвена конструкција. Врските што се
со силикон. Главниот влез ја открива дигитални модели, и потоа меѓусебно употребени во изработката на дрвениот дел
органската форма изработена од дрво, се поврзувани со традиционални врски се со тредиционални бродоградителски 
47
вештини без употреба на лепила, метални квалитетот и трајноста на материјалите заштита од временските услови.
завртки, шајки и друго. Дрвените чепови од кои е изграден објектот за да може да Едноставната форма на објектот и
што се употребуваат во врските со помош се спротивстави на суровите временски употребата на природни материјали
на сушење им се намалени димензиите услови кои владеат во планинските ги потврдуваат локалните градителски
пред да се постават во избушените дупки. делови. Како материјал се користи традиции. Иновацијата во овој објект
Со текот на времето тие ќе ја зголемат норвешкиот бор, со што уште еднаш се лежи во напредната технологија за
нивната димензија и ќе ја зацврстат целата потврдува идејата на архитектите за проектирање и изведување на објектот.
конструкција. Предноста на двените чепови искористување на локалните ресурси Набљудувачкиот павилјон со својот
е тоа што како истообразен материјал како за материјалот така и за дизајнот. топол простор им овозможува на
го пратат движењето на дрвото и не Дрвената површина во внатрешноста е посетителите неповторливо чувство на
дозволуваат да се создаваат дополнителни само фино обработена со рака, додека релаксација со спектакуларни погледи,
тензии во конструктивните врски. дрвото на влезната фасада е премачкано а воедно и информативни содржини
Значителен акцент е ставен на со природен маслен премачкувач за за животот на околните предели. 
48
www.kingspan.com
Опис на објектот: Mr. Bricolage, Скопје

Користени материјали:
Сендвич панел со огноотпорна термоизолациона исполна IPN, модел на панел за фасадно обложување AWP100 mm боја RAL 9010,
Сендвич панел со огноотпорна термоизолациона исполна IPN, модел на панел за кровно обложување RW100 mm
www.kingspan.mk тел: +389 75 80 77 00

ПОРТА3
28 март2013
27 декември 2014 49
19
49
технологии SOFTIMAGE 2015
Најава на еден тажен крај

Трајче СТОЈАНОВ, дипл.инж.арх.
Н
а 4 март годинава, Autodesk објави дека верзијата
201.5 на 3д апликацијата Softimage (која се
очекува да биде објавена на 17 април 2014 год.)
ќе биде последна, а поддршката ќе трае до 30
април 2016 година. На корисниците на Softimage,
Autodesk им ги нуди своите првенци: Autodesk 3DS
Max и Autodesk Maya како избор за мигрирање. Овој потег на
Autodesk беше очекуван поради шпекулациите дека компанијата
почнала да ги дислоцира и прераспределува, тајно, тимовите што
работеа на развојот на апликацијата. Може да се претпостави
дека финансиските резултати беа незадоволителни за гигант
како Autodesk и дека токму тоа е причина за оваа „еутаназија“.
Но изоставените резултати не беа неочекувани. Softimage беше
откупен од Autodesk во 2008 година за „смешни“ 35 милиони
долари, сума која во светот на ИТ индустријата се смета за
незначителна. На Autodesk, Softimage му ја придодаде релативно
малата база од околу 15.000 корисници (во споредба со mainframe
апликациите како Autodesk 3DS Max и Autodesk Maya). Кога во 2008
година Autodesk ја купи апликацијата, дел од корисниците беа
оптимисти во врска со иднината на оваа апликација, предвидувајќи
дека моќната маркетинг машинерија на Autodesk ќе го направи
Softimage бестселер и ѕвезда, додека други обвинуваа дека
гигантот сака само да го парчоса на делови и да ја искористи
неговата технологија за да може да ги зајакне 3DS Max и Maya (од
50
технологии
самостоен рендеринг систем, и Particles -
интерактивен систем за анимирање со кој
се креираа природни појави како облаци,
снег, оган и слично, кој понуди невидена (за
тогаш) флексибилност при креирањето на
визуелни ефекти. Компанијата првпат излезе
на берза во 1992 година, а две години
подоцна веќе беше преземена од Microsoft
Inc. во зделка вредна 150 милиони долари.
Microsoft успеа да ги префрли
апликациите на Softimage на платформата
Windows NT (1996 г.) и во 1998 година
ја продаде на Avid Technology, Inc. Во
2001 година, Softimage ја поддржа и
платформата Linux, што особено наиде
на задоволство кај Linux заедницата. Во
2008 година, Autodesk ја откупи од Avid
Technology сопственоста над Softimage
една страна и да го намали притисокот Компанијата Softimage беше создадена и правата што произлегуваат од брендот.
на конкуренцијата од друга страна). во далечната 1986 година од страна на Апликациите веднаш беа ребрендирани
Вистината е дека Softimage замира за продуцентот Даниел Ланглуис во Канада, и додадени во портфолиото на Autodesk
да можат првенците на Autodesk да бидат кој фрустриран од скудниот пазар на Media and Entertainment. Така, Softimage
уште посовршени. Апликацијата важи за апликации за визуелни ефекти, решил да се најде во друштво на 3ds Max, Maya
квалитетен 3д софтвер „наоружан“ со создаде (за свои потреби) апликација која и Mudbox. Мора да се напомене дека
моќни алатки за моделирање и анимирање, ќе му помогне во креирањето на „богати“ само две години претходно, Autodesk
софтвер односно платформа која 10 години филмски остварувања. Првиот продукт војуваше против Maya и Softimage, како
безусловно се наметна во филмската на компанијата беше Softimage Creative конкурентски апликации, но во 2006 година
и гејминг индустријата за креирање на Environment 1.0 (во 1988 година), апликација на изненадување на целата јавност ја
компјутерски генерирани карактери, објекти која прва понуди моделирање, анимација презеде компанијата Alias која ja развиваше
и околини. Softimage е оскаровец меѓу 3д и рендерирање во една интегрирана Maya, во 2007 година Skybox (Mudbox),
апликациите. Бил користен за изработка околина. При креирање на апликацијата, а веќе во 2008 година истото се случи и
на специјални ефекти во филмовите како компанијата ги употреби своите искуства со Softimage. Таквиот чекор ја зацврсти
Jurassic Park, Titanic, The Fifth Element, во правење на филмови, концепт кој се позицијата на Autodesk во 3д индустријата.
Happy Feet, 300, Mission Impossible, 101 покажа револуционерен и кој овозможи Без разлика на своите archviz алатки,
Dalmatiens, Independence Day, 12 Monkeys, вртоглав развој на филмската индустрија. Softimage се чини и немаше со што да
Star Trek - First Contact, Pinocchio, Во 1991 година апликацијата го водеде се пофали во АИГ заедницата, пред сè
Casper, Terminator 2- Judgment Day, Alien: модулот Actor со технологијата на анимација поради ориентираноста кон филмската и
Resurrection, Anastasia, Contact, Men In на карактери Inverse Kinematics, концепт гејминг индустријата. Одвреме навреме
Black, Star trek: Generations, The Flintstones, произлезен од роботиката. Токму со овој можеше да се видат архитектонски
The Mask, The Mummy, The Matrix, Fight Club модул започна револуцијата со реалистични визуелизации направени во Softimage, но
и многу други. Седум од нив се добитници видео ликови во филмовите, па компанијата далеку од тоа дека овој софтвер имаше
на Оскар за најдобри визуелни ефекти. ја доби наградата од академијата (Scientific некакво битно влијание. Но и без тоа, сите
Во 1997 година, Академијата (Academy and Engineering Award). Во 1993 година, што ја слават креативноста се должни
of Motion Picture Arts and Sciences) ја во Creative Environment 2.6 првпат беа да оддадат почит на апликацијата што ја
награди компанијата Softimage Co. со претставени Mental Ray - како напреден револуционизираше филмската индустрија.
награда за развој на Actor компонентата
на Softimage|3D. Сепак, Softimage ќе
остане запаметена како апликација/
компанија која длабоко се врза за своите
корисници, давајќи им ја потребната
слобода во 3д изразувањето, создавајќи
позитивен пријателски имиџ наспроти
крутоста на меинфрејм апликациите. По
популарноста, Softimage се најде веднаш
зад грбот на 3ds Max и Maya, оставајќи
ги зад себе апликациите како Cinema
4D, LightWave, Houdini, Modo и други.
Сега, кога крајот веќе е најавен,
многумина се прашуваат како
Softimage доживеа трагична судбина
кога имаше „ѕвезден“ почеток?
51
енергетска ефикасност РОБЕРТ ШМИТ, ЕНЕРГЕТСКИ ЕКСПЕРТ
Скапата енергија ја
направи Европа лидер во
енергетската ефикасност
Развојот на
зелената енергија
и економија
е тешка и
комплексна
задача, чие
исполнување
можеби ќе трае
со векови. Но
ако ја видиме
состојбата во
Кина, со сиот смог
и загадување,
и ја споредиме
со Европа,
знаеме дека
сме го одбрале
вистинскиот пат.
Катерина СПАСОВСКА ТРПКОВСКА
Р
оберт Шмит е претседател на конзорциумот потрошувачката на енергија, а со тоа да придонесе и за помали
на европски енергетски менаџери од емисии на јаглерод диоксид како стакленички гас во атмосферата.
Нирнберг, Германија. Во Скопје учествуваше
на семинарот за енергетска ефикасност и за Во овој поглед, може ли да ги споредите достигнувањата на Европа
обновливи извори на енергија, организиран во енергетската ефикасност со оние од другите делови на светот?
од Стопанската комора за мал бизнис.  Филозофијата на луѓето во Европа е да внимаваат и ефикасно
да ја трошат енергијата. Поради тоа, европските експерти се
Господине Шмит, што значи да се биде европски енергетски најчесто повикани да ги подобруваат состојбите во другите делови
менаџер? Колку е тоа различно отколку да се биде од светот, во САД, Бразил, Мексико, Кина и други делови на Азија
американски, азиски или друг таков менаџер? итн. Во Германија особено се развива овој дел, бидејќи, како
 Европскиот енергетски менаџер е оспособен да ги исполнува што е познато, имаме план да ја укинеме нуклеарната енергија.
стандардите и критериумите на Европа за енергетска ефикасност.
Неговата примарна цел се индустриите што се енергетски Дали тоа значи дека Европа е убедливо напред во оваа област?
интензивни, на кои се обидува да им ги намали трошоците и  Да, но мора да се има предвид дека тоа е така поради
52
енергетска ефикасност
цените на енергијата, кои се убедливо највисоки во Европа. Постојат повеќе видови обновливи извори на
Поради тоа овде мораше да се размислува на тој начин, енергија. Има ли некој што е најдобар?
за штедење, ефикасност, обновливи извори итн. Колку за  Ветерот и сонцето даваат одлични резултати, се разбира,
споредба, бензинот во САД е толку многу поевтин од Европа во зависност од климатските услови, каде што има сонце
што потрошувачката на гориво воопшто не им е важен фактор да се користат панели, а каде што е ветровито турбини.
на Американците кога купуваат автомобил. На Европејците тоа Биогоривото и хидроенергијата исто така даваат константно
им е меѓу најважните прашања. Така се создава таа култура. надополнување. Треба да се направи соодветна комбинација
за да се постигне целта и да се задоволат потребите.
Во Македонија има мерки со кои се поттикнуваат
домаќинствата да вложат во енергетска ефикасност и во Кој е Вашиот став за еколошките штети од обновливата енергија?
обновливи извори. Како е во Европа, дали таму приоритет Се вели дека соларните централи одземаат огромни површини
им се дава на домаќинствата или на индустријата? од природата и го истиснуваат живиот свет, турбините за ветер
 Дефинитивно на индустријата. Работата со домаќинствата е се штетни за птиците, браните го менуваат екосистемот...
горе-долу решена, бидејќи при изградбата или при реновирањето  Тоа е отворена дискусија и добро е што ја има. Но луѓето од секоја
на своите објекти тие мора да ги исполнат стандардите за земја треба да одлучат како сакаат да ја развиваат својата енергетска
енергетска ефикасност. Но примарно е да се реши проблемот иднина и да сфатат дека е неопходно што поскоро да се откачиме
со најголемите индустрии што најмногу трошат. од централните системи и да создаваме енергија децентрализирано.
Тоа понатаму подразбира и паметно користење на енергијата, на
Очекувате ли дека навистина еден ден највалканите пример да се вклучува машината за перење само дење, особено
индустрии ќе станат целосно чисти? кога е сончево, зашто тогаш би имало доволно струја за неа.
 Тоа е начинот на кој Европа избра да се развива. Зелената
технологија не подразбира само енергетска ефикасност, туку Како ви изгледаат потенцијалите за енергетскиот развој на Македонија?
и соодветен третман на водите, намалување на загадувањето  Според географските карактеристики, соларната енергија и
на воздухот итн. Тоа е тешка и комплексна задача, чие хидроенергијата имаат најголем потенцијал да се развиваат тука.
исполнување можеби ќе трае со векови. Но ако ја видиме Што се однесува до ефикасноста, малите и средните претпријатија
состојбата во Кина, со сиот смог и загадување, и ја споредиме се тие што особено треба да вложат во тоа, зашто така ќе си ги
со Европа, знаеме дека сме го одбрале вистинскиот пат. намалат трошоците и ќе си ја зголемат конкурентноста на пазарот.
53
екологија ОД ГОДИНАВА ПРОСЛАВУВАМЕ НОВ ДЕН ВО ЕКОЛОШКИОТ КАЛЕНДАР
Светот се крена
на нозе
заради
дивиот
свет
Генералното собрание на Обединетите нации го прогласи 3 март, денот

на усвојувањето на Конвенцијата за меѓународна трговија на загрозени
видови од дивата фауна и флора (CITES), за Светски ден на дивиот свет,
за да се слави биолошката разновидност и да се зајакнат напорите за
заштита на видовите во дивината Сашо КУЗМАНОВСКИ
Е
колошкиот календар од - Заканите по дивиот свет се големи, но скапоцени“ - поставка на фотографии на
годинава е побогат за уште може да ги намалиме со заеднички напор. седуммина светски познати фотографи
еден голем датум. На 3 март На овој прв Светски ден на дивиот свет ги кои фотографираат природа, а која
ширум планетата Земја повикувам сите сектори во општеството беше отворена во Палатата на нациите,
за првпат масовно беше да стават крај на криумчарењето и да се во Женева. На првото одбележување на
одбележан Светскиот ден на обврзат на одржлива и разумна трговија и Светскиот ден на дивиот свет, поддршка
дивиот свет, за да се нагласи потребата употреба на дивите растенија и животни. стигна и од другите страни на светот.
од заштита на растенијата и на животните Ајде да работиме за иднина во која луѓето и Специјални настани организирале
во дивината, за да се потсетиме на дивиот свет ќе живеат во хармонија - гласи Бангладеш, Белгија, Камерун, Канада, Кина,
привилегираната врска меѓу дивиот свет и дел од пораката на генералниот секретар Германија, Грција, Индија, Кенија, Малави,
луѓето и за да се подигне јавната свест за на Обединетите нации Бан Ки-Мун, по Монголија, Нов Зеланд, Оман, Пакистан,
спречување на ловокрадството, што има повод Светскиот ден на дивиот свет. Перу, Јужна Африка, Јужна Кореја,
широки последици врз социо-економскиот Бан Ки-Мун присуствуваше на Шриланка, Тајланд, Того, Велика Британија,
живот и врз животната средина воопшто. отворањето на изложбата „Диви и САД, Виетнам, Зимбабве и други.
54
екологија
Активностите по повод Светскиот Лип, генералниот директор на Светскиот убиле 1.004 носорози во Јужна Африка
ден на дивиот свет продолжуваат и во фонд за дивиот свет (WWF International). - само во Националниот парк Кругер
наредниот период, со бројни средби на На Светскиот ден на дивиот свет, WWF се убиени 606 животни, јави деновиве
високи претставници со главен акцент на му оддаде признание на Непал за Светскиот фонд за дивиот свет. Ова е
последиците од ловокрадството и начините постигнатите нула проценти ловокрадство огромен удар од страна на ловокрадците
за негово спречување. Генералното на носорози, слонови и тигри за период и речиси двојно зголемување на бројот
собрание на Обединетите нации на својата од една година, кој заврши во февруари на убиени носорози во споредба со 2012
68 сесија, на 20 декември 2013 година, го 2014 година. Ваквите успеси, велат од година, кога настрадале 668 животни.
прогласи 3 март, денот на усвојувањето WWF, обезбедуваат посигурна иднина Јужна Африка е дом на околу 80
на Конвенцијата за меѓународна трговија за дивиот свет. Така, популацијата на отсто од носорозите во цела Африка, а
на загрозени видови од дивата фауна и тигри во Непал од 2009 година досега во земјата со години се водат кампањи
флора (CITES), за Светски ден на дивиот се зголемила за дури 60 проценти. и се спроведуваат акции за заштита
свет. Со 180 земји членки, меѓу кои е и Фондацијата на познатиот холивудски на овие крупни животни. Но, како што
Република Македонија, Конвенцијата актер Леонардо ди Каприо, пак, кон нагласуваат од WWF, нивните рогови
CITES останува една од најмоќните алатки
за заштита на биодиверзитетот во светот
преку регулирање на трговијата со дива
фауна и флора. Илјадници видови се
тргуваат и се употребуваат од страна на
луѓето низ целиот свет заради храна во
домаќинствата, како лекови, за развој на
екотуризам, во козметиката или во модата.
CITES ја регулира меѓународната трговија
на повеќе од 35.000 видови животни
и растенија, вклучувајќи ги и нивните
продукти и обезбедувајќи го нивниот
опстанок во дивината, истовремено
внимавајќи на доброто на локалните
заедници и животната средина. CITES -
системот на дозволи има цел да обезбеди
меѓународната трговија на наведените
видови да е одржлива, легална и да ѝ се
знае трагата. Конвенцијата е потпишана во
Вашингтон, САД, на 3 март 1973 година.
УСПЕШНИ ПРИКАЗНИ ЗА
КОНЗЕРВАЦИЈА ВО СЕНКА
НА ГОЛЕМИ ТРАГЕДИИ крајот на минатата година донирала се криумчарат во Азија, најмногу во
- Дивите суштества на планетата Земја, три милиони американски долари како Виетнам, каде што рогот се купува како
преку тигарот до кралската пеперутка, помош на организацијата WWF во акцијата статусен симбол, а се користи и во
донесуваат неверојатна убавина во нашите до 2022 година двојно да се зголеми традиционалната медицина. Во борбата со
животи. Тие се витален дел од шумите, популацијата на тигри во Непал. Во 2010 криминалците, Јужна Африка соработува
ливадите, реките и океаните од коишто година Глобалниот самит за тигрите одлучи со Мозамбик, Камбоџа, Кина, Хонг Конг,
зависат нашите економии и општеството двојно да се зголеми бројот на тигри во Тајланд и Виетнам. Целта е да се спречи
воопшто. На дивиот свет му е потребна сите земји каде што живее големата мачка, криумчарењето преку зголемени казни
нашата наклоност и заштита – вели Џим и тоа до 2022 година - следната кинеска и намалување на побарувачката.
година на тигарот. Грантот на фондацијата Како што јавува понатаму WWF, во
на Леонардо ди Каприо ќе ја поддржи јуни 2012 година претседателот на
соработката на WWF со локалните власти Габон Али Бонго, направил историски
во Непал и со населението за да се запре чекор и самиот запалил куп запленета
ловокрадството, да се обезбедат зелени слонова коска, испраќајќи јасна порака
коридори за тигрите и да се заштитат до криминалците. Во САД, кон крајот на
зоните за размножување. Уништувањето минатата година јавно биле уништени
на живеалиштата и ловокрадството шест тони конфискувана слонова коска.
се главните закани за преостанатите Во последнава деценија зголемената
само 3.200 тигри во дивината. побарувачка на слонова коска во
Успешните приказни за зачувување на светот, а особено во источна Азија,
дивиот свет не го оттргнуваат вниманието доведе до драматично намалување
на експертската јавност од проблемите на популацијата на слонови низ цела
и предизвиците со кои се соочуваат Африка. Во централна Африка, од 2002
растенијата и животните ширум светот. до 2012 година се истребени речиси
Така, во 2013 година ловокрадците две третини од слоновите во шумите.
55
хортикултура
ДЕСЕТТЕ НАЈГОЛЕМИ ИМИЊА

подготви: Филип ФИЛИПОСКИ
Најџел Данет
Патрик Блан
Бет Чато Пит Удолф
Д
околку професијата ви е тесно поврзана со понекогаш не е така лесно како што изгледа, па затоа ваквото
проектирање или уредување на просторот проектирање само по себе претставува предизвик. Во такви
со употреба на растенија како основен ситуации, потребна е поголема стручност или дополнително
материјал, знаете дека употребата на истражување во врска со конкретната проблематика. Следните
зеленило е неминовно во секој дел од десет имиња се професионалци кои поседуваат стручност и
човековото опкружување. Меѓутоа, тоа неверојатна посветеност кон работите што ги креираат.
56
хортикултура
ВО ПЕЈЗАЖНАТА АРХИТЕКТУРА
ПОЛ ТОМПСОН изразување на модерниот натурализам. БЕТ ЧАТО
Пејзажен архитект кој претставува До денес има освоено осум златни Еден од најценетите британски градинари
водечка фигура на австарлиската сцена. медали на цветното шоу РХС Челси. Како во последниов пола век. Неговата
Четириесетгодишното искуство кое најголемо дело му се признава градината слава оди дотаму што многу често го
го поседува, најдобро се согледува во Виндсор, која е посетена од повеќе нарекуваат британско национално
во дизајнот на саден материјал во од еден милион посетители годишно. богатство. Во суштина, тој нема стручно
„Австралиската градина“, победник образование во хортикултурата, а
на престижната награда за Светско ПАТРИК БЛАН неговото големо знаење и искуство се
пејзажно остварување за 2013 година. Светски познатиот француски ботаничар, припишува на неговата сопруга. Автор е
познат по иновативноста и создавањето на голем број книги каде главна тема се
НОЕЛ КИНГСБЕРИ на концептот на вертикални градини и растенијата и нивните карактеристики.
Градинар од детството, Кингсбери е нивно доведување до перфекција. Блан
истражувач, учител и иноватор. Познат работи како истражувач во Националниот ПИТ УДОЛФ
е по својот натуралистички пристап во центар за научни истражувања во Париз. Холандски дизајнер, автор и писател.
дизајнот на садење, а заговорник е на Познат е по комбинирањето на
новиот начин на користење на перените, КОНЏИАН ЈУ едногодишни треви и перени. Едно од
кои најмногу ги употребува во своите Ју е основач на кинеското архитектонско неговите најголеми дела е запуштената
дизајни. Има напишано голем број книги биро Turenscape, чија работа често железничка станица "High Line" во Њу
и трудови поврзани со градинарството. е фокусирана на пејзажни решенија Јорк. Преку своите дела прикажува
приспособени на поплави и еколошки неприкосновена рамнотежа помеѓу
ТОМАС РЕИНЕР кризи. Тој се стреми за воведување динамиката на пролистување и цветање
Сместен во Вашингтон, овој пејзажен на елитно урбано, наместо кинеското на садниците што ги користи во текот
архитект, професор и писател традиционално уредување. на сите четири годишни времиња.
е заговорник за естетски дизајн
на растенијата, така што би се НАЈЏЕЛ ДАНЕТ ЖИЛ КЛЕМЕНТ
интерпретирала природата, наместо во Професор Најџел Данет е познат по Французинот Клемент е пејзажен
целост да се копира. Негови најголеми креирањето на динамични и еколошки архитект, ботаничар и писател. Негово
дела се дизајнот околу споменикот функционални пејзажи. Познат е по најпознато дело е паркот André-Citroën.
во чест на Мартин Лутер Кинг, како и креирањето на интензивно колоритните Веќе неколку година по ред, Клемент ја
во Њујоршката ботаничка градина. ливади со полско цвеќе во околината одбива француската национална награда
на лондонскиот Олимписки парк. Данет за пејзажни архитекти, со образложение
ТОМ СТЈУАРД СМИТ исто така е стручњак за зелени покриви, дека таа треба да биде посветена
Стјуард Смит е британски архитект чија а автор е на неколку стручни книги на анонимните пејзажни архитекти -
работа е многу позната по начинот на поврзани со пејзажната архитектура. земјоделци, инженери и шумари.
57
спортски храмови „ГРАНД СТАД“ - ЕВРИ, ФРАНЦИЈА
Доаѓа најголемиот рагби

стадион во светот Сашо КУЗМАНОВСКИ
Ф
ранција отпочна проект за изградба на најголемите рагби натпревари. Француската федерација во
најголемиот и најмодерниот стадион за обид да ја избегне зависноста од „Стад де Франс“ и постојаното
рагби во светот. Проект од кој треба да приспособување на неговиот календар, се реши за изградба на
произлезе импозантна спортска градба свој стадион, кој треба да постигне финансиска независност
со капацитет од 82.000 места и кој, на федерацијата и самостојно управување со ресурсите и
интересно, нема да биде само француска распределба на средства за развој на францускиот рагби спорт.
инвестиција, туку заеднички проект на три рагби федерации Ултрамодерниот „Гранд Стад“ ќе биде погоден за сите
од Стариот континент: француската, ирската и англиската. спортски и културни манифестации од отворен и затворен
Државите во кои рагбито е во ТОП 5 на листата на најпопуларни тип, благодарение на подвижниот покрив. Публиката ќе добие
спортови, со заеднички сили ќе учествуваат во подигнувањето на комплетно задоволство и комфор на трибинскиот простор, а ќе
модерниот „Гранд Стад“ на само 25 километри од француската биде обезбедена и сценска опрема во сопственост на арената,
престолнина, Париз. Идејата ја поттикна француската федерација, која ќе се користи за концертни и други културни манифестации.
чиј претседател Пјер Каму во 2010 година го претстави јавниот Според проценките, комплетната цена за изградба на „Гранд
нацрт-план за изградба на ултрамодерниот рагби стадион, Стад“ ќе биде околу 600 милиони евра, а од декември 2010
покриен со подвижен покрив, со променлив и подвижен тревник, година почна првата фаза во изградбата на стадионот, односно
како и со уште неколку новитети кои ќе бидат од голема потреба распишувањето на тендер за дизајн на кој се пријавија три
за организирање на врвните манифестации во овој спорт. компании. До крајот на 2014 година треба да се отпочне со градба,
Стадионот ќе се изидгне во градот Еври, одалечен само 25 откако во април оваа година ќе падне и дефинитивната одлука за
километри од Париз, а главната идеја беше „Гранд Стад“ да биде прифаќање или проширување на проектот на компанијата Populous
замена за „Стад де Франс“, стадионот изграден за потребите на и Ateliers 234, чиј дизајн беше одбран на јавниот конкурс. Најдоцна
Мундијалот во 1998 година во фудбал, на кој досега се одржуваа до 2018 година, „Гранд Стад“ траба да биде ставен во употреба.
ФАКТИ за "ГРАНД СТАД“ - Еври, Франција

Цена на изградба: 600 милиони долари
Капацитет: 82.000 места
Период на изградба: 2014 - 2018
Дизајн: Populous и Atelier 234
58
спортски храмови
www.ading.com.mk
Ние сме АДИНГ - водечка компанија за производство и пласман на хемиски материјали во градежништвото во
Југоисточна Европа.
Присутни сме во земјите на Балканот, Русија, Украина, Казакстан, патуваме често, понекогаш кратко но понекогаш
подолго.
Мотото што не движи кон успехот е “Сме и ќе бидеме состојка на секоја градба”
За младите и амбициозни кадри кои се спремни да го прифатат предизвикот

и да се вклучат во тимот на Адинг, отворени се позиции за:
2 ДИПЛОМИРАНИ ГРАДЕЖНИ ИНЖЕНЕРИ ИЛИ АРХИТЕКТИ
на позиција Инженер за примена
Основни задачи
· Технички пласман и презентација на производите во Македонија и на пазарите во странство каде Адинг е присутен.
· Освојување на нови пазари со организација на пласман
Квалификации
За да се квалификувате за оваа позиција треба да ги исполнувате следните услови:
· дипломиран градежен инженер со или без работно искуство
· организациски способности
· способност за тимска работа
· желба за специјализација во градежната струка
· солидно познавање на англиски јазик
· пожелно е, но не е неопходно, познавање на втор странски јазик
· познавање на Microsoft Office
· основно познавање на Autocad
· возачка дозвола од Б-категорија
Ние нудиме
· атрактивна и динамична работа
· можност за надградба на професионален план
· одлични услови за работа
· можност за брзо напредување во кариерата
Позицијата е со седиште во Скопје, со почести патувања во странство. Можен е и подолготраен престој во странство.
Од пријавените кандидати ќе се изберат две лица.
Позицијата е на неопределено време со пробна работа од шест месеци.
Кандидатите кои ќе влезат во потесен круг на избор, ќе бидат повикани на тестирање и интервју.
Доколку сте спремни за предизвикот да се вклучите во тимот на АДИНГ и ги исполнувате
наведените квалификации, повелете, доставете апликација со содржина:
· Мотивационо писмо
· CV со фотографија
· Копија од документи со кои се презентираат останатите барани услови
Вашата апликација ќе се третира доверливо.

Апликациите испратете ги на адреса: АДИНГ АД Скопје, Новоселски пат 11, пош.
фах 40 или на e-mail: pip@ading.com.mk најдоцна до 04.04.2014г.
59
совети
СТИЛСКА ХАРМОНИЈА
Сакаме да го реновираме станот од 120 м2 бидејќи подолго време тоа не сме го сториле.
Нашите две деца пораснаа па им треба соба која ќе ги задоволува нивните потреби, но
секако би ги преуредиле и дневната соба и кујната. Со вашиот совет многу би ни помогнале.
Семејство Стефановски, Скопје
В
ашиот дом функционално зона меѓу дневниот простор и спалните
веќе е поделен на мирен и соби. Собата на вашите деца уредете
бучен дел, а при неговото ја со мебел по мерка. Креветите на
уредување размислувајте кат се под агол од 900. Просторот под
како да се стремите кон горниот кревет се користи за работна
совршен личен изглед. маса за едното дете, додека другата
Хармонијата на вашиот личен стил и маса е спроти креветите. На ѕидот
изгледот на ентериерот ќе говори за вас, е полица за книги, а гардеробните пред
плакари за децата и вас се во просторот

пред собите. При изработка на мебелот
за детската соба изберете иновативен
дизајн, кој ќе кореспондира со новото
време и новите потреби на вашите деца.
Билјана СТЕВКОВСКА-САВИЌ,
дипл.инж.арх.
bsavic@porta3.com.mk
вашите навики и потреби, па така нема

да се чувствувате како заробени во една
наметната идеја, туку ќе почувствувате
дека вашиот дом е удобна оаза.
Во станот се влегува преку долг ходник
кој, со поставување на една софа со
уметничка слика над неа, визуелно ќе влезе
во состав на дневната соба. Собата ќе
изгледа поголема и попријатна, а ходникот
визуелно ќе го снема. Долгиот ходник ќе
се намали и со формирање на мал простор
пред тоалетот и големата станбена кујна.
Мирниот дел на станот е лево од
влезот. Ходникот е широк, па овозможува потоа
вградување на гардеробни плакари по
целата должина. Воедно, тој е и тампон
60
најчудни градби
Кули споени со воздушни

мостови и базен Драган РИСТОВ
Н
екако стана навика да на површина од 11.997 м² во строгиот неверојатен поглед кон централниот парк
се читаат текстови за центар на истоимениот резидентен и базените околу основата на зградата.
нови рекорди и нови комплекс во Сингапур. Зградата ќе има Моше Сафди работи во Бостон,
иновативности во областа на 500 станбени единици и 38 катови. Како САД, каде има свое студио и за оваа
градежништвото. Впрочем, што вели самиот автор, ова е своевиден негова визија изјавил: „Со користење
тоа го има се повеќе и кај нас, матрикс во архитектурата, бидејќи на еден на фрактална геометрија, површински
а да не зборуваме за многу побогати земји неверојатен начин се спојуваат приватните шари и драматична скалеста структура
кои имаат силна тенденција да му покажат домови, тераси и јавните градини. се обидовме, преку мрежа на градини
на светот кои се и што се. Таков е примерот Наместо класичен дизајн, Сафди вели отворени кон небото, да направиме
со градот-држава Сингапур, кој нема намера дека се одлучил концептот да го базира експериментален проект кој ќе внесе
да штеди кога е во прашање убавата идеја на две кули кои меѓусебно се поврзани со новини во позиционирањето на апартмани
што се граничи со фантазија. Затоа и денес, воздушни мостови или „воздушни градини“. во ваков тип на објекти. Особено е важно
наместо конкретен објект, претставуваме Со ова се овозможува пенетрација на сонце што овој дизајн е адаптабилен на влажната
проект кој е во фаза на конструкција и воздух во средишниот дел помеѓу кулите, а тропска клима во Сингапур, заради што
и кој несомнено ќе биде ремек-дело и од друга страна отвореност на површините постои раздвоеност на двете кули за да
вистински пример на чудна градба. за јавно користење. Најинтересниот дел од се овозможи струење на воздухот“.
„Капитал Ленд Резидентал“ од целиот комплекс, ако се стават настрана Овој објект, според пресметките, ќе
Сингапур и „Митцубиши Естејт Азија“ скалестите апартмани со тераси една над чини 550 милиони долари, а земјиштето е
работат на проект за изградба на нов друга во вид на пирамидално издигнување, продадено уште во февруари 2011 година.
станбен комплекс, кој е дизјаниран е предвидениот базен на врвот на третиот Се чекал концептот на Сафди за да се
според концептот на архитектот Моше воздушен мост. Другите два воздушни започне со практична реализација. Ако
Сафди. Објектот официјално носи моста ќе бидат зелени градини, од каде сè биде во ред, се очекува објектот да
наслов „Бишан централ“ и ќе се простира станарите и посетителите ќе имаат биде завршен до крајот на 2015 година.
61
дизајн
Рајска градина на вашата маса

подготви: Дејан БУЃЕВАЦ
„
Л
уксузот започнува онаму каде
што функционалноста завршува
и каде што вистинската вредност
е секогаш лична, и затоа нема
ниту цена ниту причина “, вели
62
дизајн
Marcel Wanders, меѓународно познатиот и поетски креации, тој создал прибор Во музејот Stedelijk во Амстердам,
дизајнер и декоратор на ентериери, кој за јадење според својата фантазија, но до 15 јуни оваа година се одржува
во својата богата кариера соработувал и со осврт кон историјата и традицијата изложба со која Marcel Wanders слави
со познати компании како што се на компанијата Christofle. Рачките на 25 години од неговото творештво. Овој
Baccarat, Capellini, Alessi, Rosenthal... приборот за јадење и нивната заднина се настан изложува и две извонредни
За Christofle, Wanders во 2010 година украсени со разиграна резба во која се парчиња на Christofle: Jardin d'Eden
дизајнирал сребрена колекција на прибор испреплетени лисја, цвеќиња и кривулести стол од колекцијата во ограничено
за јадење Jardin d' Eden, кој изгледа како линии инспирирани од расцветаната издание и часовник во ограничена
да го гравиралa природата и барокниот „барокна“ градина. Секоја лажица, вилушка серија од 20 парчиња , кои ќе бидат во
период. Познат по својата екстравагантност или нож се реализирани совршено. продажба од септември 2014 година.
ПАРКИНГ
СИСТЕМИ
адреса: ул. Никола Карев бр. 20,

1000 Скопје, п. фах: 356
тел./факс: +389 2 2465 467
e-mail: izgradba@gmail.com
www.parkingsistemi.com.mk
www.facebook.com/izgradba
63
излог
1
2
1. Кревет за дневна употреба Kulle од Stefanie Schissler, со
брановидна форма добиена поради различните димензии на
тапацираната пена скриена во растегливата волнена површина.
2. Arro studio (arlen+roth) се дизајнерите на оваа подна ламба,
составена од три дискови во горната зона и проектори од лед диоди
кои ја насочуваат светлината нагоре. Концептот на ламбата е да ја
насочи светлината кон плафонот и кон подот во исто време.
3. Колекција на ѕидни светла Simon says направени од природна свила
на дрвена основа. Можат да се постават засебно или пак во комбинација
на повеќе светла формирајќи инсталација во просторот.
4. Класична, елегенатна софа, инспирирана од „зората“ (будење на
сонцето), изработена од дрвена основа која преминува во масичка,
интегрирана во софата. Дизајнот е на шведското студио Note Design.
подготви: Сандра ДОНЧЕВА ТЕОХАРОВА, дипл.инж.арх.
64
излог
65
закони, одлуки, правилници, конкурси и јавни набавки
СЛУЖБЕН ВЕСНИК понудите на ден понудите на ден
БР. 41/2014 ЗАКОН 22.04.2014 год. 25.04.2014 год.
ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ И
ДОПОЛНУВАЊЕ НА
ЗАКОН ЗАКОНОТ ЗА ДОМУВАЊЕ
ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ НА СЛУЖБЕН ВЕСНИК СЛУЖБЕН ВЕСНИК
ЗАКОНОТ ЗА ОСНОВАЊЕ ЗАКОН БР. 43/2014 БР. 44/2014
НА АГЕНЦИЈАТА ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ И
ЗА ПОДДРШКА НА ДОПОЛНУВАЊЕ НА
ПРЕТПРИЕМНИШТВО НА ЗАКОНОТ ЗА ПРОСТОРНО ЗАКОН ЗАКОН
РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА И УРБАНИСТИЧКО ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ
ПЛАНИРАЊЕ И ДОПОЛНУВАЊЕ И ДОПОЛНУВАЊЕ
ЗАКОН НА ЗАКОНОТ ЗА НА ЗАКОНОТ ЗА
ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ НА ЗАКОН СУБВЕНЦИОНИРАЊЕ ПОСТАПУВАЊЕ
ЗАКОНОТ ЗА ОСНОВАЊЕ ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ И НА СТАНБЕН КРЕДИТ СО БЕСПРАВНО
НА АГЕНЦИЈА ЗА ДОПОЛНУВАЊЕ НА ИЗГРАДЕНИ ОБЈЕКТИ
СТРАНСКИ ИНВЕСТИЦИИ ЗАКОНОТ ЗА ГРАДЕЊЕ АВТЕНТИЧНО ТОЛКУВАЊЕ
И ПРОМОЦИЈА НА НА ЧЛЕНОТ 64 СТАВОВИ
ИЗВОЗОТ НА РЕПУБЛИКА ЗАКОН 1 И 2 ОД ЗАКОНОТ ЗА СЛУЖБЕН ВЕСНИК
МАКЕДОНИЈА ЗА ДОПОЛНУВАЊЕ ДЕНАЦИОНАЛИЗАЦИЈА БР. 45/2014
НА ЗАКОНОТ ЗА (“СЛУЖБЕН ВЕСНИК
ЗАКОН КОМУНАЛНИТЕ ДЕЈНОСТИ НА РЕПУБЛИКА
ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ МАКЕДОНИЈА“ БРОЈ 20/98, ОДЛУКА
И ДОПОЛНУВАЊЕ 31/200, 42/2003, 44/2007, ЗА УТВРДУВАЊЕ НА
НА ЗАКОНОТ ЗА 72/10, 171/10 И 55/13) ГЕОДЕТСКИ РАБОТИ ЗА
ТЕХНОЛОШКИ ОГЛАСИ ПОСЕБНИ НАМЕНИ ОД
ИНДУСТРИСКИ ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ ЗНАЧЕЊЕ ЗА РЕПУБЛИКА
РАЗВОЈНИ ЗОНИ НА ДОГОВОР ЗА МАКЕДОНИЈА
ЈАВНА НАБАВКА ОГЛАСИ
ЗАКОН ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ
ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ И НА ДОГОВОР ЗА
ДОПОЛНУВАЊЕ НА БРОЈ: 18/2014 ЈАВНА НАБАВКА СЛУЖБЕН ВЕСНИК
ЗАКОНОТ ЗА ЗАШТИТА Назив на договорниот БР. 46/2014
НА ПРИРОДАТА орган: БРОЈ: 38/2014
Јавно претпријатие Назив на договорниот
ЗАКОН за државни патишта, орган: ПРАВИЛНИК
ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ И ул. “Даме Груев“ бр. Министерство за ЗА ФОРМАТА И
ДОПОЛНУВАЊЕ НА 14, 1000, Скопје. транспорт и врски, СОДРЖИНАТА НА
ЗАКОНОТ ЗА КАТАСТАР ПРЕДМЕТ: ул. “Даме Груев“ ИЗВЕШТАЈОТ ЗА
НА НЕДВИЖНОСТИ Изработка, дополнување 6, 1000, Скопје. ИЗВРШЕНИТЕ ПРОМЕТИ
и прилагодување на ПРЕДМЕТ: НА ДОБРА И УСЛУГИ
проектна документација Надзор над изградба ЗА КОИ ДАНОЧЕН
за изградба на државен на магистралниот ДОЛЖНИК Е ДАНОЧНИОТ
СЛУЖБЕН ВЕСНИК пат А2, делница Ранковци гасовод на Република ОБВРЗНИК КОН КОГО Е
БР. 42/2014 – Крива Паланка на ниво Македонија, лот 1, ИЗВРШЕН ПРОМЕТОТ
на експресен пат. делница: Клечовце-
Контакт тел/факс: Штип-Неготино. ПРАВИЛНИК
ЗАКОН 02 3118-044, 3220- Контакт тел/факс: ЗА ФОРМАТА И
ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ 535, лице за контакт: 02 3145-445, 3226- СОДРЖИНАТА НА
И ДОПОЛНУВАЊЕ Жаклина Стефановска 392, лице за контакт: ДАНОЧНАТА ПРИЈАВА
НА ЗАКОНОТ ЗА – Богдановска. Борче Размоски. НА ДАНОКОТ НА
ЖИВОТНАТА СРЕДИНА Јавно отворање на Јавно отворање на ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ
ПРЕНЕСУВАЊЕ НА ДАНОЧНА ОБВРСКА ОД ВРШИТЕЛ НА ПРОМЕТ НА ПРИМАТЕЛ НА ПРОМЕТ
Со измените и дополнувањата во Законот за данокот на додадена вредност („Сл. Весник на РМ“ бр. 12/2014
год. - во натамошниот текст: ЗДДВ), се донесоа повеќе измени и дополнувања, од кои значајна новина која се
применува од 1 февруари 2014 година, е воведување на механизам на префрлање на даночната обврска
(Reverse Charge), каде што наместо вршителот на прометот на добра и услуги, обврска за пресметување на
данок на додадена вредност има примателот на прометот на следните добра и услуги: градење, вклучувајќи
одржување, реконструкција и отстранување на градби или нивни делови, кога примател на прометот е
инвеститорот, а вршител на прометот е изведувачот и во случај кога примател на прометот е изведувачот,
а вршител на прометот е подизведувачот на работите, прометот со употребен материјал и употребен
материјал кој не може повторно да се користи во иста состојба, отпад, индустриски и неиндустриски
отпадни материјали, отпаден материјал кој може да се рециклира, делумно преработен отпад, промет
со недвижности во извршна постапка или во постапка на присилна наплата по пат на јавно наддавање.
66
porta3.mk
Читајте не` онлајн! 28 март 2014 ПОРТА

218

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

218

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ПОРТА

Во архитектурата како и во филмот се паметат

А РХ И Т Е К Т УР А Штала на лордовски посед

Во архитектурата како и во филмот се паметат

Новите градежни материјали -

На овогодишниот саем акцентот беше ставен на материјали кои

28 март 2014 ПОРТА 7

8 ПОРТА 28 март 2014

28 март 2014 ПОРТА 9

САЕМ КОЈ ПРЕТЕНДИРА

1. ISTANBUL WINDOW: и производствени технологии

8 Mарт, бр. 2, 1000 Скопје

28 март 2014 ПОРТА 13

Трговскиот центар подготвен

Мартин Пановски, Александар Наумчески, дека понатамошната процедура останува

16 ПОРТА 28 март 2014

Рамномерна распределба на цементните зрна под дејство на пластификаторите

СУПЕРПЛАСТИФИКАТОРИ само врзувањето и се додаваат на цементот или при мешањето

Влијание на хлоридот на незаштитен и заштитен челик

Денес е време во кое за секоја градба се користат

28 март 2014 ПОРТА 19

Помпиду центар во Мец, Франција

28 март 2014 ПОРТА 21

Симболи на политичката моќ

Германскиот парламент, 1970 год.

Објектот на германскиот парламент, новите административни

22 ПОРТА 28 март 2014

Германскиот парламент, денес

Новата стаклена купола. Внатрешност

28 март 2014 ПОРТА 23

купола. Некои декорации на венецот на Marie Elisabeth Lüders Haus

Матка, Ангел Ситновски

Белведере ресорт, Нерези

Paradise Island dome, Дубаи

Smart school – Куала Лумпур, Малезија

Подлога пред нанесување на Потрошувачка:

mm бул. Александар Македонски

Mosaic Mosaic SP 260

SmartWine, првиот од петте победнички проекти на конкурсот за иновации на Македонски Телеком и

Системот предупредува за евентуални ризици од болести, суша или мраз, овозможувајќи

SmartWine првично беше развиенo од страна на WinGroup заедно со Македонски Телеком

Проектот е реализиран со конкурсот за иновации на Македонски Телеком и Т-Мобиле Македонија, преку

28 март 2014 ПОРТА 31

Република Македонија на Венециско

Проект „Метамак отсечоци“

Проект „Метаморфоза од хипер тело до

Проект „Учење архитектура“

28 март 2014 ПОРТА

биенале за архитектура 2004 - 2012

Како решение за привремени градби, контејнерите

Веќе подолго време се занимавате со архитектурата и популарната култура во

28 март 2014 ПОРТА 35

институционални структури во отворени

Градинката „Кекец“ ја изградивте во 2010

Моментално живеете на релација Париз –

Професионално сте се оформиле во две

Во последната година се чувствува затишје

Дали сте престојувале во Македонија

Нови модели на јавни

38 ПОРТА 28 март 2014

објекти за култура Анастасија НИКОЛОВСКА

програмата, од што следуваат природните со стакло, поради што се добива

28 март 2014 ПОРТА 39

Штала на лордовски посед