1 | PageKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG
KOMUNIKASYON AT UNANG MARKAHAN ( 1ST QUARTER)
PANANALIKSIK SA WIKA AT PAKSA: MGA KONSEPTONG
KULTURANG PILIPINO PANGWIKA
DESKRIPSYON NG KURSO Mayaman ang wika at isa itong
malawak na larangan. Hindi nauubos ang
Pag- aaral tungo sa pananaliksik mga kaalamang natututuhan at natutuklasan
ukol sa kalikasan, katangian, pag- unlad, tungkol sa wika. Sa tanong na “ ano nga ba
gamit ang Wikang Filipino sa mga ang wika?” napakaraming makukuhang
sitwasyong komunikatibo at kultural sa sagot mula sa iba’t ibang dalubhasa.
lipunang Pilipino.
Mayroon tayong iba’t ibang
karanasan sa paggamit ng wika. Ingles man
ito o Filipino. May mga gumagamit ng
PAMANTAYAN SA PAGGANAP Filipino para masabing makabayan sila. Ang
iba naman, gumagamt ng Inglesn para
Nasususri ang kalikasan, gamit,
magpasikat sa kausap nila. Ano ang
mga kaganapang pinadaanan at
karanasang hindi mo malilimutan sa
pinagdadaan ng Wikang pambansa ng paggamit ng wika? Ikwento sa harap ng
Pilipinas. klase ang karanasan mo.
A. Kahulugan ng Wika
PAMANTAYANG Ang wika ay isang sistematikong balangkas
PANGNILALAMAN ng sinasalitang tunog na pinipili at
isinasaayos sa paraang arbitraryo upang
Nauunawaan ang mga konsepto, magamit ng mga taong kabilang sa isang
elementong kultural, kasaysayan, at kultura( Henry Gleason).
gamit ng wika sa lipunang Pilipino.
Ang wika ang tulay na ginagamit para
maipahayag at mangyari ang anumang
minimithi o pangangailangan ng tao ( Paz,
et. Al).
PILIPINO
Wika ang siyang tagapagpahayag ng mga
ideya; sakali mang hindi mapangalagaan ang
identidad nito, tiyak na mawawalan din ng
saysay ang ideyang nakapaloob dito (Noah
Webster).
Ang wika ay isang sistema ng
komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa
pamamagitan ng mga pasulat o pasalitang
simbulo ( Webster).
Ayon naman kay Archibalad Hill sa
kanyang papel na What is Language? Ang
wika ang pinakapangunahin at
pinakaelabieryt na anyo ng simbolikong
gawaing pantao. Ang simbolong ito ay
binubuo ng mga tunog na nililikha ng
aparato sa pagsasalita.
B. Katangian ng Wika
1. Ang wika ay masistemang
balangkas. Lahat ng wika sa
daigdig ay sistematikong nakaayos
sa isang tiyak na balangkas. Walang
wika ang hindi nakaayon sa
balangkas nito. Lahat ng wika ay
nakabatay sa tunog.
2. Ang wika ay sinasalitang tunog.
Hindi lahat ng tunog ay wika
sapagkat hindi lahat ng tunog ay
may kahulugan. Sa tao ang
pinakamakahulugang tunog na
 nililikha natin at kung gayo’y
kasangkapan ng komunikasyon sa
halos lahat ng pagkakataon ay ang
tunog na sinasalita. Samakatuwid, ito
ang mga tunog na nililikha n gating
aparato sa pagsasalita na namumula
sa hanging nanggagaling sa baga o
ang pinanggagalingang lakas o
enerhiya, nagdaraan sa pumapalag na
palagay na lumilikha ng tunog o
artikulador at mino- modify ng
resonador.
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos.
Bakit lagi nating pinipili ang wikang
ating ginagamit? Ang sagot upang
tayo’y maunawaan n gating kausap.
4. Ang wika ay arbitraryo. Bawat
bansang may sariling wika ay may
napagkasunduang sistema sa
paggamit ng wik, halimbawa,
papaano ito bibigkasin o babasahin o
babasahin, ilang titik ang bubuuin
ang alpabeto, ano ang sistema ng
panghihiram sa mga wikang
katutubo at dayuhan, at iba pa.
Samakatuwid, ang wika ay ping-
uusapan, di dapat pinagtatalunan ng
relihiyon, pulitika atbp.
2|PageKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK
5. Ang wika ay ginagamit. Ang wika
ay kasangkapan sa komunikasyon at
katulad ng iba pang kasangkapan,
kailangang patuloy itong gamitin.
Ang isang kasangkapang hindi na
ginagamit ay nawawalan ng saysay,
hindi ba? Gayon din ang wika.
Idagdag pa na kapag ang wika ay
hindi na ginagamit, ito ay unti-
unting mawawala at tuluyang
mamamatay. Ano ang saysay ng
patay na wika? Wala.
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura.
Paanong nagkaiba- iba ang wika ang
mga wika sa daigdig? Ang sagot ,
dahil sa pagkakaiba- iba ng mga
kultura ng mga bansa at pangkat.
7. Ang wika ay nagbabago o
dynamiko. Hindi ito maaring
tumangging magbago. Paano
nagbabago ang wika? Ang isang
wika ay maaaring nadaragdagan ng
mga bagong bokabularyo. Bunga ng
pagiging malikahain ng mga tao,
maaaring sila nakalilikaha ng mga
bagong salita.
8. Ang wika ay binubuo ng dalawang
masistemang balangkas. Ginagamit
ang wika sa dalawang kaparaanan- sa
SA WIKA AT KULTURANG
Pasulat at Pasalitang pamamaraan
upang maging daan ng komikasyon o
pagpapalitan ng saloobin,
impormasyon at kaisipan sa dalawa o
higit pang nagpapalitang kuro.
9. Ang wika ay pantao. Tanging tao
lamang ang gumagamit ng wika.
Tunog naman ang naririnig natin sa
mga hayop na nilikha ng Diyos.
Kung may ibon mang
nakapagsasalita, ito’y ginaya lamang
sa tao at di nagmula sa mismong
ibon. Tao lamang ang nag- aaral
ngmasistemang balangkas ng wika
na siyang ginagamit sa
pagpapahayag ng saloobin at
kaisipan.
10. Ang wika ay komunikasyon.
Ginagamit ang wika sa paghahatid
ng ideya o kaisipan at maging ng
nilalaman ng puso’t damdamin
upang magkaroon ng
pagkakaunawaan. Nagaganap ang
komunikasyon sa pagitan ng dalawa
o higit pang nag- uusap gamit ang
wika.
11. Ang wika ay malikhain o
natatangi. Sa pamamagitan ng wika,
ang mga kompositor ng awitin ay
PILIPINO
 nakalilikah ng magagandang liriko
ng awiting ating naririnig sa
himpapawid.
C. Mga Teoryang Pinagmulan ng
Wika
Teoryang Biblikal – hango ang mga
ito sa mga pangyayaring nagpakita
ng kapangrihan ng Diyos upang
magkaroon ng kaayusan sa mundo at
maipalaganap ang kanyang mabuting
balita.
1. Tore ng Babel – (Genesis) -
Nagkaroon ng iba’t ibang wika
dahil rin sa kapangyarihan ng
Diyos na lituhin ang bawat taong
nabuhay noong unang panahon.
2. Pentekostes- (Gawa ng
Apostol) – Ang Pentekostes ay
nangangahulugang “ pagdating o
pagsapit ng banal na Espiritu
Santo. Natutong magsalita ang
mga tao ng hindi nila
namamalayan.
Teoryang Siyentipiko – ang mga ito
ay mula sa mga pag- aaral ng iskolar
at siyentista hinggil sa puinagmulan
ng wika.
3|PageKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK
1. Bow – wow – Ginagaya ng tao
ang tunig na naririnig mula sa
mga hayop at kalikasan. Hal.
Ihip ng hangin ( gamit ang
pagsipol).
2. Ding – dong – Ang teoryang
nagsasabing ang bawat bagay sa
mundo ay may kasama o nagmula sa mga tunog na
kaugnay na tunog mula sa mga
material na bagay. Hal. Harurot
ng sasakyan
3. Mama – nagmula ang wika sa
mga pinakamamadaling pantig
ng pinakamahahalagang salita o
bagay. Hal. Mama (/ mo/ther/)
papa ( /fa/ther/)
4. Yo – he – ho – Ang taong ay
natutong magsalita bunga di
umano ng pwersang pisikal.
5. Ta – ta – Ang kumpas o galaw
ng kamay ng tao na kanyang
ginagawa sa isang partikular na
okasyon ay sinasabayan ng
kanyang pagsasalita. Ta-ta- ay
mula sa saliatang Pranses na
nangangahulugang paalam o
goodbye.
SA WIKA AT KULTURANG
6. Pooh- pooh – unang natutong
magsalita ang mga tao, nang di
sinasadyang napabubulalas sila
bunga di umano ng mga
masidhing damdamin. Hal. Kurot
( aray )
7. Coo – Coo – ang wika ay
nililikha ng mga sanggol.
8. Darwin – ang wika ay mula sa
panggagagad ng tao sa mga kilos
o galaw ng hayop. Hal.
Paghihinguto, pangungulangot,
pag- upo ng pasalampak
(Unggoy )
9. Alon – maihahalintulad sa
teoryang ito ang ating boses
kapag tayo ay nagsasalita. Hal.
Pagtaas – pagbaba at paglakas at
paghina
10. Sing – song – ang teorya ng wika
buhat sa paghuni o sa
pamamagitan ng himig ng awitin/
awit o awiting bayan.
11. Yum – yum – sinasabi sa
teoryang ito na mas naunang
smenyas ang tao kaysa magsalita.
PILIPINO
 Hal. Pagtango ( bilang pagsagot mithiin, sa kanilang natatanging
n goo/opo) pag- iling (hindi) kultura. Ito ang dahilan kung
bakit minamahal ng sinumang
12. Ta- ra – ra- boom – de – ay – nilalang ang kanyang sariling
Ang wika ay nagmula sa mga kultura.
ritwal na kung saan sinasabayan
ito ng pagsayaw, pagbulong o 3. Kahalagahang Global
incantation. Internasyunal – Ang
kahalaganhang it ay kalian
lamang ganap na napag- uukulan
D. Kahalagahan ng Wika ng pansin. Naging mainit ang
isyung ito nang magkaroon ng
1. Kahalagahang Pansarili – 2001 Revisyon ng Alfabeto.
Nakapaloob dito ang indibidwal Maraming nagtaas kilay sa mga
na na kapakinabangan. Halos letrang F, J, at z bilang mga
lahat ng teorya na pinagmulan letrang maaari nang gamitin sa
ng wika ay nag-ugat sa sariling pagbabaybay ng mga karaniwang
kapakinabangan: pagpapahayag salitang hiram.
ng damdamin, iniisip at maging
mismong pagkatao. Isipin na E. Walong Pangunahing Wika ng
lamang kung walang wikang Pilipinas
natutuhan ang tao! Ang bunga
nito ay kalunos-lunos! Alisin ang 1. Cebuano
wika sa isang indibidwal at 5. Bikol
waring inalis na rin ang 2. Tagalog
pagkatao. 6. Waray
2. Kahalagahang Panlipunan – 3. Ilokano
walang alinlangang ang tao ay 7.Kapampangan
namumuhay ng mag- isa. 4. Hiligaynon
Kailangan niya ng kapwa upang 8.Pangasinan
bumuo ng ng isang lipunang
sasagisag sa kanilang iisang
4|PageKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG
F. Mga Terminolohiyang Pangwika
Linggwista- isang taong
nagsasagawa nang maagham na pag-
aaral ng wika.
Linggwistika- ang maagham na pag-
aaral ng wika.
Lingua Franca- ang tawag sa
pinakamalaganap na wika sa isang
lugar. Sa bawat ppok dito sa
Pilipinas, mayroong
pinakamalaganap na wika na
sadyang gamitin ang nakararami.
Unang wika- ang pinakaunang
wikang natutunan ng tao sa kanyang
buhay. Ito ang natutunan ng bata sa
kanilang bahay na ginagamit ng
kanyang mga magulang at
nakasanayan na rin niyang gamitin
noong siya ay bata pa.
Ikalawang Wika- ang iba pang
wikang natutunan ng tao sa kanyang
buhay.
Multilinggwal/ Polyglot- isang tao
na nakapagsasalita ng tatlo o higit
pang wika.
PILIPINO
 Bilinggwal- Kakayahan ng isang tao
na makapagsalita at nakagagamit ng
dalawang wika sa iisang
pagkakataon.
Jargon- wikang ginagamit ng isang
pangkat ng tao sa kanilang mga
propesyon o trabaho.
G. Wikang Pambansa
- Isang wika na natatanging
kinatawan ang Pambansang
pagkakakilanlan ng isang lahi o
bansa.
Manuel Luis Quezon-“Ama ng
Pamabansa”
Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay
totoong nagdaan sa maraming hirap bago ito
naisabatas at tinanggap.
Batas Komonwelt Blg.184
- Sa pamamagitan ni Pangulong
Manuel l. Quezon, na pinagtibay
ng Saligang Batas 135 na
nagbigay daan upang mabuo ang
surian ng Wikang Pambansa na
may kapangyariha’t tungkuling
gumawa ng pag- aaral sa
pangkalahatang wikain o
dayalekto sa Pilipinas tungo sa
5|PageKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK
pagpapaunlad at pagpapairal sa
isang wikang pambansa.
Sa hangaring maisakatuparan kaagad
ang mga layunin ng Surian, hinirang ni P.
MLQ noong Enero12, 1937 ang unang
lupon ng SWP. Sila ay sina Jaime C.Veyra
( Bisayang Samar) pangulo, Cecilio Lopez
( Tagalog) Kalihim at Punong
Tagapagpaganap, at ang mga kagawad na
sina Santiago Fonacier (Ilokano), Filemon
Sotto ( Bisayang Cebu), Felix Salas
Rodriguez ( Bisayang Hiligaynon),
Casimiro Perfecto ( Bikol), Hadji Butu
( Muslim), Jose Zulueta (Pangasinan), at
Zoilo Hilario ( Kapampamgan).
Mga Tala sa Pagkakaroon ng Wikang
Pambansa
1935 - Ayon sa Saligang Batas ng Pilipinas,
“ Ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang
tungo sa pagpapatibay at pagpapaunlad ng
Wikang Pambansa batay sa isa sa mga
umiiral na katutubong wika”.
1936- Noong Nobyembre 13, 1936
pinagtibay ng Kongreso ang Batas
Komonwelt Blg. 184 na nagtatag ng Surian
ng Wikang Pambansa at nagtatakda ng
kapangyarihan at tungkulin nito.
1937- Hinirang ni Pangulong Quezon noong
ika- 12 ng Enero 1937 ang mga kagawad at
SA WIKA AT KULTURANG
pinuno ng SWP na may layuning pumili ng
wikang gagawingt batayan ng Wikang
Pambansa.
1937- Disyembre 30, 1937- alinsunod sa
itinadhana ng seksyon 7 ng Batas
Komonwelt Blg 184 sa pamamagitan ng
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ay
ipinatupad ni MLQ ang paggamit ng
TAGALOG bilang batayang ng Wikang
Pambansa.
1939- Tinawag ni Pangulong Manuel
Quezon ang Tagalog bilang ang Wikang
Pambansa. ( Executive Order Blg. 134 )
1940- Noong ika- 1 ng Abril, 1940, sa bisa
ng kautusang tagapagpaganap Blg. 263,
pinahihintulutan ang pagpapalimbag ng
Diksyunaryong Ingles- Tagalog at
Balarila ng Wikang Pambansa upang
magamit sa mga paaralan sa buong kapuluan
simula Hunyo 4, 1940.
Sirkular Blg. 26 (1940) ang pagtuturo ng
kursong Pilipino sa lahat ng nasa ika- IV at
ika- II antas ng mataas na Paaralang Normal
ng Pilipinas.
1940- Hunyo 7, 1940 pinagtibay ng Batas
Komonwelt Blg. 570 na ang Pambansang
Wika ay magiging isa sa mga wikang
opisyal ng Pilipinas mula Hunyo 4, 1940.
PILIPINO
1954- ika-26 ng Marso, nilagdaan ni
Pangulong Ramon Magsaysay ang
Proklamasyon Blg. 12 na nagsasaad hinggil
sa pagpapahayag ng pagdiriwang ng Lingo
ng Wikang Pambansa mula sa ika-29 ng
Marso hanggang sa ika-4 ng Abril bilang
pagpupugay sa kaarawan ni Francisco
Baltazar.
1955- ika-23 ng Setyembre 1955.
Nilagdaan ni Pangulong Ramon Magsaysay
ang Proklamasyon Blg.186 na nag-uutos sa
paglilipat ng petsa ng pagdiriwang ng
Linggo ng Wika mula ika-13 hanggang
ika-19 ng Agosto. Bilang pagbibigay pugay
sa kaarawan ni Manuel L. Quezon
(Agosto19)
1956- Pebrero 1956, nilagdaan ng Director
ng Paaralang Bayan ang Sirkular Blg.21 na
nag-uutos na awitin ang pambansang awit sa
mga paaralan.
1959- IKA- 13 Agosto 1959- ayon sa
Kautasang Pangkagawaran ng Edukasyon
Blg. 7 ang Wikang Pambansa ay tatawaging
Pilipino.
1962- Nobyembre 1962 nang lagdaan ng
Kalihim ng Edukasyon na si Macapagal ang
Kautusang Pangkagawaran na nagsasaad na
ang mga sertipiko at diploma ay isasalin sa
Pilipino.
6|PageKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK
1967- Ika- 24 ng Oktubre 1967 sa bias ng
Kautusang Tagapagpaganap BLg. 96 na
nilagdaan ni Ferdinand Marcos. Ang
pagsasa- Pilipino ng pangalan ng mga
gusali, edipisyo, at tanggapan ng
pamahalaan.
1968- Ika- 24 ng Marso 1968- Ayon sa
Memurandum Sirkular Blg. 96 na nilagdaan
ni Rafael Salas, Kalihim Tagapagpaganap.
Iniutos ang paggamit ng Wikang Pilipino sa
mga opisyal na komunikasyon sa mga
transaksyong pampamahalaan.
1970- Pagkatapos ng Pebrero 25, 1970
lumabas ang Resolusyon ng Blg. 70 ng
Kiulusang Pilipino ng Pambansang lupon ng
edukasyon hinggil sa paggamit ng Wikang
Pambansa bilang Wikang Panturo o “
medium of instruction” sa lahat ng paaralang
elementary.
1972- Disyembre 1972- Pinalabas ni
Pangulong Marcos ang Batas sa Surian ng
Wikang Pambansa na ang Saligang Batas ay
isalin sa mga wikang isinasalita ng mga
limampung libong mamamayan ( 50,000)
alinsunod sa probisyon ng Saligang Batas
( Art. XV, Sek. 3).
1973- Sa 1973 Konstitusyon noong
kapanahunan ng diktador na si Pangulong
Ferdinand Marcos, nakasaad sa Artikulo 15
SA WIKA AT KULTURANG
seksiyon 2 at 3 na “ ang Batasang Pambansa
ay magsasagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pormal na paggamit ng
pambansang wikang Pilipino. Hanggat’t
hindi binabago ang batas, ang Ingles at
Pilipino ang mananatiling mga wikang
opisyal ng Pilipinas.
1987- Pinalabas ng Kagawaran ng
edukasyon Kultura Palakasan ( D. E. C. S)
sa pamumuno ni Lourdes Quisumbing ang
Kautusan Blg. 52 na nag- uutos sa paggamit
ng Filipino bilang wikang panturo sa lahat
ng antas ng paaralan kaalinsabay ng Ingles
na nagtatakada sa Patakarang Edukasyong
Bilinggwal.
1989- Ika- 9 ng Setyembre 1989- Lumabas
ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 84
D.E.C.S. na nag-aatas sa lahat ng opisyal ng
Kagawaran ng Edukasyon Kultura at
Palakasan na isinakatuparan ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 335 na gamitin ang
Wikang Filipino sa lahat ng transaksyon at
komunikasyong pampamahalaan.
1996- Pinalabas ng CHED ang
Memorandum Blg. 59 na nagtatahadna ng 9
na yunit na pangangailangan sa Filipino sa
Pangkalahatang edukasyon at nagbabago sa
deskripsyon at nilalaman ng kurso.
PILIPINO
1997- Hulyo 1997 nang lagdaan ni
Pangulong Ramos ang Proklamasyong BLg.
1041 na nagtatakda na ipagdiwang ang
Buwan ng Wikang Filipino sa buwan ng
Agosto taon- taon at nagatatagubilin sa iba’t
ibang sangay ng pamahalaan at paaralan na
magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa
nasabing pagdiriwang.
H. Tagalog bilang Batayan ng Wikang
Pambansa
2. Ang Tagalog ay nagtataglay din ng
5, 000 salitang hiram sa Kastila,
1,500 sa Ingles, 1,500 sa Intsik, at
3,000 sa Malay. Ang bilang ng mga
salitang ito ay matatagpuan din sa
halos lahat ng talatinigan sa iba pang
wikain sa Pilipinas.
3. Mayaman ang Tagalog dahil sa dami
ng panlapi nito at sa pamamagitan ng
pagtatambal nito, dumarami ang mga
salita.
nagbuhat ng matandang kabihasnan o sa
daluyan ng tubig”.
Pinaniniwalaan rin na ang Tagalog ay
mula sa salitang taga- irog, sapagkat kilala
ang mga kayumangging pangkat na ito sa
pag- irog sa sinisintang kabiyak at pagigin g
tapat sa pinili niyang makakasama sa buhay.
May kaugnayan ang salitang ito sa isang
kabihasnang Tagalog na “ mahirap
mamangka sa dalawang ilog (irog)).

Matapos ang masusing pag- aaral sa
lahat ng mga katutubong wika sa Pilipinas,
natuklasan ng SWP na ang Tagalog ang
nakatugon sa mga hinihingi ng Batas
Komonwelt BLg. 184., Kaya’t itinagubilin
ni pangulong Quezon sa pamamagitan ng
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na ang
Wikang Pambansa ay batay sa Tagalog.
Ang pagpili sa Tagalog bilang batayan ng
wikang Pambansa ay bunga ng mga ss. na
dahilan:
1. Hindi mahirap ang Tagalog sa mga
di Tagalog dahil may pagkakahawig
ito sa lahat ng wika sa Pilipinas gaya
ng mga ss. 59.6 % sa Kapampangan,
49.2 % sa Cebuano, 46. 5 % sa
Hiligaynon, 39. 5 % sa Bikol, 31.1 %
sa ilokano, at iba pa.
4. Madaling pag- aralan ang Tagalog. Doctrina Cristiana- ay ang
Ito ay pinatunayan ng karanasan ng pinakaunang aklat na naisulat sa Tagalog, na
maraming Pilipino na kahit hindi inakdaan noong 1593. Ito ay nakasulat sa
formal na itinuro ang Filipino, sila ay dalawang wika: Latin at Tagalog.
madaling natuto. Madali ang pag-
unawa sa diwa, kahulugan at Arte Y Reglas Dela Lingua Tagala-
nilalaman sa pamamagitan ng ang gramatikong Tagalog noong 1634 na
pagsubaybay sa takbo ng mga iniakdaani Francisco Blancas Dela San
pangungusap. Jose.
5. Hindi lamang sa mga Pilipino madali
ang pag- aaral ng tagalog kundi
maging sa mga dayuhan. Maraming
dayuhan ang nagpatunay na higit na
madaling matutuhan ang Tagalog
kaysa sa ibang wikain sa ating bansa.
Ang salitang Tagalog ay hinango sa
salitang taga- ilog, mula sa unlaping taga-
na nangangahulugang “ katutubo” na
idinagdag sa harapan ng salitang ilog o
naloy na ang ibig- sabihin ay “ mga taong

7|PageKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

 Ginamit ang Tagalog bilang Lingua
Franca o “ pangkaraniwaang wika o
tunay na wika”. Sa kabila ng maraming
diyalekto, ang Tagalog pa rin ang
pangunahing wika sa bansa. Nakatakda sa
Saligang Batas na ang Pamantayang
Katawagan sa Pambansang Wika ng
Pilipinas ay Filipino na nakabatay sa lumang
anyo nito na Tagalog. Tinatayang sinasalita
ito ng mahigit sa 64.3% milyong mga
Pilipino, mga 96.4 % ng bilang ng taong
populasyong pangkabahayan.
Itinalaga ang Tagalog bilang Wikang
Opisyal sa unang Saligang Batas ng
Pilipinas, ang konstitusyon ng Biak-na-Bato
( Artikulo VIII: Opisyal na wika) noong
1897.
Surian ng Wikang Pambansa- isang
komiteng binubuo ng pitong mga kasaping
kumakatawan sa iba’t ibang mga rehiyon sa
Pilipinas.
Enero 1987, pinalitan ni Pangulong
Corazon Aquino ang SWP ng Linangan ng
mga Wika sa Pilipinas ayon sa bisa ng
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117 at
hindi naglaon binuwag ang samahan at
tinawag itong Komisyon ng Wikang Filipino
noong Agosto 14, 1991sa bisa ng Batas
Republika Blg. 7104.
8|PageKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK
Francisco Baltazar- makatang
itinuturing bilang pinakamahusay na
manunulat ng Tagalog. Ang Florante At
Laura ang kaniyang pinakabantog na akda.
I. Ang Wikang Filipino
1987 Konstitusyon , Artikulo 14, Seksyon 6
Ang wikang Filipino ang
pambansang wika at isa sa mga opisyal na
wika ng Pilipinas- ang Ingles ang isa pa-
ayon sa Saligang Batas ng 1987. Isa itong
wikang awstronesyo at ang de facto ( “sa
katotohanan”) na pamantayang bersiyon ng
wikang Tagalog,, bagaman de jure ( “sa
prinsipiyo”). Noong 2007 ang wikang
Filipino ay unang wika ng 28 milyon na
tao,o mahigit kumulang isang –katlo ng
populasyon ng Pilipinas. 45 milyon naman
ang nagsasabing ikalawang wika nila ang
wikang Filipino. Ang wikang Filipino ay isa
sa mga 185 na wika Pilipinas na nasa
Ethnologue. Ayon sa Komisyon sa Wikang
Filipino, ang wikang Filipino ay katutubong
wika, pasalit at pasulat, sa Kalakhang
Maynila, ang Pambansang Punong
Rehiyon, at sa iba pang sentrong urban sa
Arkipelago, na ginagamit bilang wika ng
komunikasyon ng mga etnikong grupo.
Ang gusting makamit ng wikang
Filipino ay ang pagiging Pluricentric
SA WIKA AT KULTURANG
Language, o ang wikang may iba’t ibang
bersiyon depende sa lugar na kung saan ito’y
ginagamit. May mga “lumilitaw na ibang uri
ng Filipino na hindi sumusunod sa
karaniwang balarila ng Tagalog” sa Davao
at Cebu, na bumubuo sa tatlong
pinakamalaking metropolitanonglugar sa
Pilipinas kasama na ang Kalakhang
Maynila.
Tungkulin ng Wikang Filipino
1. Binibigkis ng wikang Filipino
ang lipunang Pilipino.
2. Tumutulong ito sa pagpapanatili
ng kulturang Pilipino.
3. Sinasalamin ng wikang ito ang
kulturang Pilipino.
4. Sinisimbulo n g wikang Filipino
ang pagka- Pilipino ng mga
Pilipino.
Ano nga ba ang pormal na
deskripsyon ng Filipino bilang Wikang
Pambansa?
Sa Resolusyon 96-1 ng Komisyon ng
Wikang Filipino ay ganito ang batayang
deskripsyon ng Filipino: Ang Filipino ay
ang katutubong wika na ginagamit sa buong
Pilipinas bilang wika ng komunikasyon bng
mga etnikong grupo. Katud ng iba pang
PILIPINO
wikang buhay, ang Filipino ay dumaan sa
proseso ng paglinang sa pamamagitan ng
mga panghihiram sa mga wika sa Pilipinas
at mga di- katutubong wika at ebolusyon ng
iba’t ibang barayti ng wika para sa iba’t
ibang saligang sosyal, at para sa mga paksa
ng talakayan at iskolarling pagpapahayag.
Filipino ang sinasabing pambansang
Lingua Franca ng Pilipinas sapagkat ito ang
wikang nabuo mula sa interaksyon ng mga
Pilipinong gumagamit ng iba’t ibang
katutubong wika sa Pilipinas. Repleksyon
ito ng ating magkakaibang katutubong
kultura at mayaman nating historical na
karanasan bilang isang lahi. Ang Filipino
bilang isang wikang buhay, ito ay
nagbabago at patuloy sa proseso ng
ebolusyon. Kabilang sa mga pagbabagong
ito ang panghihiram ng mga salita at iba
pang linggwistikong element sa mga
banyagang wika.
J. Wikang Panturo
 Ana wikang panturo ang opisyal na
wikang ginagamit sa pormal na
edukasyon.
 Ito ang wika ng talakayanng guro- mag-
aaral na may kinalaman sa mabisang
pagkatuto dahil dito nakalulan ang
kaalamang matutunan sa klase.
 Ito ang wika sa pagsulat ng mga aklat at
kagamitang panturo sa mga silid- aralan.
9|PageKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK
 Sa pangkalahatan ay Filipino at Ingles
ang mga opisyal na wika at wikang
panturo sa mga paaralan.
Labing pitong taon akong gumagamit ng
Tagalog at Ingles, patuloy ko pa rin itong
ginagawa sa iba’t ibang bagay. Anim na
mahalagang bagay ang natutunan ko sa
karanasang ito.
1. Napatunayan ko na hindi kapos sa
bokabularyo an gating wika sa larangan
ng diskursong intelektwal.
2. Mas madaling ituro ang kasaysayan lalo
na ang kasaysayan ng Pilipinas sa
sariling wika.
3. Higit na matalino ang mga estudyante
kung sariling wika ang
Abril 8, 1940- Isang Kautusang Pangkagawaran
naman ang ipinalabas ng Kalihim ng
Pampublikong Instruksyon para iimplementaang
nabanggit na Kautusang Tagapagpaganap.
Hunyo 19, 1940- Itinadhana ng Bureau of
Education Circular Blg. 26, ituturo ang
pambansang wika nang apatnapung minuto
araw- araw bilang regular at kakailanganing
kurso sa dalawang semester.
Ang pagsasama ng Tagalog sa kurikulum ay
ituturing na isang positibong direksyon tungo sa
mas mabisang pagtuturo at pagkatuto sapagkat
kumpara sa Ingles mas madaling gamitin ang
Tagalog bilang midyum ng pagkatuto. Ang
makabuluhang hakbang na ito ay nagging
SA WIKA AT KULTURANG
pasimula rin ng kritikal na proseso ng paglinang
ng pambansang wika at pambansang
diseminasyon nito sa pamamagitan ng mga
paaralan.
Noong 1943, ipinalabas ni Pangulong Laurel ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 10 na naguutos
ng mga reforming edukasyonal. Kabilang dito
ang pagtuturo ng panbansang wika sa lahat ng
paaralang elementary ng publiko at pribado,
gayundin ang pagsasanay ng lahat ng mga guro
na pambansang wika simula sa pagbubukas ng
taong panuruan 1944- 1945.
Nilikha ng Komisyon sa lalong Mataas na
Edukasyon ( CHED ) noong 1994, sa bisa ng
Batas Republika Blg. 7722, na kilala bilang
Higher Educatin Act 7722 o Higher
Education Act of 1994.
Noong 1996, pinalabas ng CHED ang
Kautusang Memurandum Blg. 59 na may
pamagat na Binagong Kurikulum sa
Pangkalahatang Edkasyon na sinimulang
iimplementa noong taong panuruan 1997- 1998
bilang bahagi ng lahat ng programang
BACCALAUREATE DEGREE sa lahat ng
institusyon ng lalong mataas na edukasyon sa
Pilipinas. Kabilang sa minimum na kailanganin
para sa kurukulum na ito ang siyam na yunit sa
Filipino at siyam nay unit sa Ingles.
Ang itinatag na pambansang sistema ng
edukasyon ng mga Amerikano sa umpisa ng ika-
20 siglo ay monolingguwal. Ang ibig sabihin
may iisang wikang panturo- ang wikang Ingles.
PILIPINO
Nagsimulang ipagamit angWikang Pambansa
bilang wikang panturo sa panahon ng
Komonwelt at para sa edukasyon ng magiging
guro ng Wikang Pambansa. Bago sumiklab ang
ikalawang Digmaan Pandaigdig ay may mga
guro nang nagtuturo ng wikang Pambansa. Sa
isang sirkular noong Mayo 3, 1940 iniatas ni
Direktor Celedonio Salvador ng Kawanihan ng
Edukasyon ang pagtuturo ng Wikang Pambansa
bilang regular na asignatura sa ikaapat na taon sa
paaralang sekundarya. Pagkaraan ng digmaan,
unti- unting binuksan ang mga asignatura sa
elementarya at sekundarya na nagtuturo ng wika
at panitikan at gumagamit ng wikang Pambansa
bilang wikang panturo.
Sa ilalim ng Patakarang Bilinggwal ang
mga asignatura sa elementary at sekundarya ay
hinati upang ang isang pangkat ituro sa Filipino
at ang isang pangkat ay sa Ingles.
Mga Pangunahing asignatura
Filipino Domain ( Sibika aat Kulutra, character
Education, Filipino, MAPEH )
English Domain(Enlish, Science, Mathematics )
Sa ilalim ng programa ng MTB- MLE
naging dagadag na wikang panturo sa antas ng
K3 ang mga ibang wikang katutubo.
K. Wikang Opisyal
Ang opisyal na wika ( wikang opisyal ) ay
isang wika o lenggwahe na binigyan ng bukod-
tanging istatus sa Saligang Batas ng mga bansa,
10 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT PANANALIKSIK
mga estado, at iba pang teritoryo. Ito ang wikang
kadalasang ginagamit sa lehislatibong sangay ng
bansa, bagama’t hinihiling din ng batas ssa
maraming bansa na isalin sa ibang wika ang mga
dokumento ng gobyerno.
Ang Wikang Pambansa ( Filipino ), bilang
wikang opisyal ay unang itinadhana sa bisa ng
Batas Komonwelt Blg. 570, 1940 na nagtatakda
ng paggamit nito sa mga opisina ng pamahalaan
simula hulyo 4, 1946. Subalit ang pagbibigyang
diin sa layuning ito’y naisagawa sa pamamagitan
ng nilagdaang mga kuutusan at memorandum sa
panahon ng panunungkulan ni PFM.
Kautusang Tagapagpaganap BLG. 96
( Oktubre 24, 1967 ) na nag- aatas ng pagsasa-
Pilipino ng mga pangalan ng mga
edipisyo,gusali at opisina ng mga gobyerno.
Memorandum Sirkular (MS) Blg. 172 ( Marso
27, 1968 ) na nag- aantas ng mahigit na
pagsunod sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96
at sa paggamit ng Pilipino sa mga opisyal na
ulong-sulat ( letterhead) at panunumpa sa
katungkulan sa lahat ng opisina ng gobyerno.
Memoramdum Sirkular (MS) Blg. 199 ( Agosto
5, 1968 ) na nag- aantas ng pagdalo ng mga
empleyado ng pamahalaan a mga seminar sa
Pilipino at iba pang aktibiti ng Surian ng Wikang
Pambansa (SWP) sa mga piling linggwistikang
rehiyon.
Memorandum Sirkular (MS) Blg. 72 ( Agosto 6
1969 ) na nag- aatas sa mga kagawaran,
SA WIKA AT KULTURANG
kawanihan , tanggapan at iba pang sangay ng
pamahalaan na gamitin ang Pilipino sa mga
komunikasyon at korespondensiya hanggat
maaari.
L. ANTAS NG WIKA
Ang pagkakaroon ng antas ng wika ay
isa pa ring mahalagang katangian nito.Tulad ng
tao, sa pamantayan gayundin nang wika,
nahahati ito sa iab’t ibang kategorya ayon sa
kaantasan nito. Sinasabi nga, na makikilala mo
ang pagkatao ng isang tao batay sa wikang
kanyang ginagamit.
Upang maiwasto at maiangkop ng tao
ang kanyang katayuan sa pook, sitwasyon at
taong nakakasalamuhasa iba’t ibang
pagakkataon, mahalagang maunawaan ang iba’t
ibang antas ng wika.
IBA’T IBANG ANTAS NG WIKA
1. PORMAL- ito ang antas ng wika na
istandard at kinikilala/ ginagamit ng
nakararami.
A. PAMPANITIKAN
 ito ang pinakamataas na antas ng wika.
 Mga salitang ginagamit ng mga
manunulat sa kanilang mga akdang
pampanitikan.
 Ito ang mga salitang karaniwang
matatayog, malalim, matalinghaga, at
masining.
Halimbawa:
naglulubid ng buhangin, kahati sa buhay
PILIPINO
bunga ng pag- ibig, bumaha ng dugo
B. PAMBANSA
 Mga salitang kilala, o higit na ginagamit
sa pook sa sentro ng sibilisasyon.
 Ang wikang ginagamit sa buong
kapuluan at nauunawaan ng nakararami.
 Ang mga salitang ito angt ginagamit sa
mga aklat, babasahin at sirkulasyong
pangmadla. Ito nrin ang wikang
ginagamit sa mga paaralan at sa
pamahalaan.
Halaimbawa:
Anak, asawa, ina, ama, sambayanan, Malaya
Pinaghalong English at tagalong o Enggalog
Pinaghalong Tagalog at English o Taglish
C. WIKA/TERMINOLOHIYANG
TEKNIKAL
 Ito ang wika ng makabagong
teknolohiya, agham at matematika.
Halimbawa:
C.P.U- Central Processing Unit
R.A.M- Random Acess Memory
Hemodialysis at 2-D echo
Debit at Credit
2. IMPORMAL- ito ay antas ng wika na
karaniwan, palasak, pang- araw- araw,
madalas gamitin sa pakikipag- usap at
pakikipagtalastasan.
-mula sa pagsilang ng isang tao mayroon na
tayong mga unang salita na natutunan.
A. LALAWIGANIN
11 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT
 Ito ay gamitin ng mga taon sa partikular na KARANIWANG PARAAN NG PAGBUO NG
lugar, pook o lalawigan, makikilala ito sa SALITANG BALBAL:
kakaibang tono o punto. a. Paghango sa mga salitang katutubo.
Hal: Gurang ( matanda ) bayot ( bakla )
Halimbawa: Barat ( kuripot )
Tagalog- Bakit? Batangas- Bakit ga? b. Panghihiram sa mga wikang banyaga
Bataan- Baki ah? Ilocos- Bakit ngay? Hal: epek ( effect ) futbol ( naalis, natalsik )
Pangasinan- Bakit ei? Aldaw, balay, babayi c. Pagbibigay ng kahulugan sa mga salitang
tagalog
Hal: buwaya ( crocodiles- greedy ) bata ( child-
B. KOLOKYAL girlfriend )
 Pang- araw- araw na salita maaaring may d. Pagpapaikli
kagaspangan nang kaunti. Ang pagpapaikli Hal: pakialam- paki malay at pakialam- ma at pa
ng ng isa, dalawa o higit pang titik sa salita. e. Pagbabaliktad
Hal: etned- bente atik- kita
Halimbawa: Dehin- hindi ngetpa- panget tipar- parti
Na saan= nasan sa akin= sa’kin f. Paggamit ng akronim
Mayroon= meron kalian= kelan Hal: FFTB- FRESH FROM THE BATH
Maghintay ka= teka KKB- Kanya- kanyang bayad/ baon
g. Pagpapalit ng pantig
Hal: lagpak- palpak-bigo
C. BALBAL Torpe- tyope- naduwag
 May katumbas itong slang sa ingles at h. Paghahalo ng salita
maituturing na pinakamababang antas ng Hal: bow na lang ng bow
wika. Mag- jr ( joy riding )
 Singaw ng panahon sapagkat bawat panahon Mag- MU
ay may nabubuong salita. i. Paggamit ng bilang
 Karaniwang ginagamit sa lansangan o sa Hal: 45- pumutok
kalye. 1433- i love you too
Halimbawa: 50-50- naghihingalo
Chicks ( dalagang bata pa ) j. Pagdaragdag
Orange ( beinte pesos ) Hal: puti- isputing kulang- kulangbisi
Pinoy ( Pilipino ) k. Kumbinasyon
Pagbabaliktad at pagdaragdag
Hal: hiya- yahi- dyahi
PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO
 Pagpapaikli at pag-Pilipino
Hal: pino- pinoy
Mestiso- tiso- tisoy
Pagpapaikli at Pagbabaliktad
Hal: Pantalon- talon- lonta
Panghihiram at Pagdaragdag
Hal: Get- Gets/ Getsing
Cry- cryola
D. TABOO- malalaswang salita, bastos o
bawal na salita.
M. Barayti ng Wika
Nagkakaroon ng mg apagbabago sa wika
batay sa iba’t ibang kaparaanan at sitwasyon gaya ng
propesyon o pinagkadalubhasaan, lipunan o
kapaligirang kinaaaniban at ginagalawan, pina-
aaralan, paniniwala at maging sa kultura.
Iba’t ibang Barayti ng Wika
1. IDYLOLEK- bawat indibidwal ay may
sariling istilo ng pamamahayag at pananalita
na naiiba sa bawata isa. Gaya ng
pagkakaroon ng personal na paggamit ng
wika na nagsisilbing simbolismo o tatak ng
kanilang pagkatao. Ito ay mga salitang
namumukod tangi at yunik.
Hal:
“ Magandang Gabi bayan” ni Noli De Castro
“ Hindi ka namin tatantanan” ni Mike Enriquez
“ Hoy Gising” ni Ted Failon
2. DAYALEK- ito ay barayti ng wika na
nalilikha ng dimensyong heograpiko. Ito ang
salitang gamit ng mga tao ayon sa partikular
12 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT PANANALIKSIK
na rehiyon o lalawigan na kanilang 3. SOSYOLEK- na minsan ay tinatawag na “
kinabibilangan. sosyalek” ito ay pansamantalang barayti
- Tayo ay may iba’t i9bang uri ng wikang lamang. Ito ay uri ng wika na ginagamit ng
panrehiyon na kung tawagin ay wikain. isang partikular na grupo.
Hal: - Ang mga salitang ito ay may kinalaman
Tagalog- Bakit? Batangas- Bakit ga? sa katayuang sosyo-ekonomiko at
Bataan- Baki ah? Ilocos- Bakit ngay? kasarian ng indibidwal na gumagamit ng
Pangasinan- Bakit ei? mga naturang salita.
Hal: ang paggamit ng jargon
HEOGRAPIKAL- nasa katawagan at kahulugan Repapips, ala na ako datung eh( pare, wala
ang pagkakaiba. na akonmg pera)
Tagalog- ibon- bird Oh my God! Its so mainit naman dito.
Sinubuanong Bisaya- ibon- langgam ( Naku!, ang init naman dito )
4. ETNOLEK- isang uri ng barayti ng wika na
Tagalog- maganda- beautiful nadedebelop mula sa salita ng mga
Samar- maganda- mahusay etnolinggwistang grupo. Dahil sa
MORPOLOHIKAL- sa baybay at espeling ang pagkakaroon ng magaraming pangkat etniko
pagkakaiba sumibol ang iba’t ibang uri ng etnolek.
Tagalog Maynila- Kumain Hal:
Tagalog Batangas- nakain Vakuul- tumutukoy sa mga gamit ng mga
Tausug- kumaun ivatan na pantakip sa kanilang ulo tuwing panahon
Sebuano- makakan ng tag- init at tag- ulan.
Bisaya- mangaun Layladek Sika- Salitang ‘ iniirog kita” ng
LC- magkakan mga grupo ng mga kankanaey ng mMountain
Pampanga- mangan Province.
Aklan- magkaon Palangga- iniirog, sinisinta, minamahal
PONOLOHIKAL- nasa tunog at bigkas ng salita
ang pagkakaiba. 5. EKOLEK- barayti ng wika na kadalasang
Hal: ginagamit sa loob ng tahanan. Ito amga
e/i- o/u salitang madalas na namumutawi sa bibig ng
pera- pira mga bata at mga nakatatanda, malimit itong
bola- bula ginagamitb sa pang- araw- araw na
often( o- fen )- often ( of- ten ) pakikipagtalastasan.
away ( a- wey )- away ( a-way ) Hal: Palikuran- banyo o kubeta
Silid- tulugan o pahingahan- kuwarto
SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO
 Pamingganan- lalagyan ng plato
Pappy- ama/ tatay
Mumsy- nanay/ ina
6. PIDGIN- ito ang barayti ng wika na
walang pormal na estraktura. Ito ay
binansagang “ nobody’s native language” ng
mga dayuhan. Ito ang ginagamit ng
dalawang indibidwal na nag- uusap na may
dalawa ring magkaibang wika. Sila ay
walang komong wikang ginagamit. Umaasa
lamang sila sa mga “ Make shift” na salita o
mga pansamantalang wika lamang.
Hal:
Ako kita ganda babae ( nakakita ako ng
magandang babae )
Kayo bili alakk akin ( kayo na ang bumili ng
alak para sa akin )
7. CREOLE- mga barayti ng wika na
nadedebelop dahil sa mga pinaghalo- halong
salita ng indibwal, mula sa mgakaibang
lugar hanggang sa ito ay naging
pangunahing wika ng partikular na lugar.
Halimbawa nito ay pinaghalong salita ng
Tagalog at Espanyol ( ang Chavacano ).
Hal:
Mi nombre- ang pangalan ko
Di donde lugar to?- taga saan ka?
Buenas dias- magandang umaga
Buenas tardes- magandang hapon
Buenas noches- magandang gabi
N. Tungkulin ng Wika
13 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT PANANALIKSIK
Mahalaga ang gampaning- papel ng wika sa
ating buhay. Ngunit dahil lagi nating ginagamit ito,
hindi natin gaanong naoobserbahan ang tungkulin
nito.
Natural na lamang sa atin ito tulad n gating
paghinga at paglakad. Ang pagkakaroong ng wika
ay isang katangiang ikinaiba ng tao sa hayop. Toong
ang mga hayop ay may sariling paraan ng
komunikasyon sa mga kapwa hayop, ngunit ibaang
sa tao.
Sa Language, Culture and Society ni
Salzmann, tinukoy niya ang ikinahihigit o
ikinalalamang ng wika ng tao sa hayop. Ilan sa mga
ito’y ang kalawakan ng saklaw ng wika tao tao at
ang antas ng kakayahang maituro ito sa iba.
Sinabi din niya “ It is very important to
their survival”. Sa tao, higit na survival ang
tungkulin ng wika.
Sa Explorations in the Functions of
Language ni M.A. K Halliday ( 1973) dinigyang-
diin niya ang pagkakategoryua sa wika batay sa mga
tungkuling ginagampanan nito sa ating buhay.
Tukuyin kung anong halimbawa ng Tungkulin ng
Wika ang mga sumusunod:
1. Pormularyong Panlipunan- Interaksyunal
2. Pangangamusta- Interaksyunal
3. Pagpapalitan ng biro- Interaksyunal
4. Pakikipusap-Instrumental
5. Pag- uutos- Instrumental
6. Liham Pangangalakal- Instrumental
7. Pagbibigay ng direksyon- regulatori
8. Paalala- regulatori
SA WIKA AT KULTURANG
9. Babala- regulatori
10. Panuto- regulatori
11. Pormal at di di pormal na talakayan-
Personal
12. Liham- patnugot- personal
13. Pagsasalaysay- Imahinatibo
14. Akdang Pampanitikan- Imahinatibo
15. Paglalarawan- imahinatibo
16. Pagtatanong- heuristic
17. Pakikipanayam- Heuristik
18. Sarbey- heuristic
19. Pananaliksik- Heuristik
20. Pag- uulat- impormatibo
21. Pagtuturo- Impormatibo
22. Magkakaroon tayo ng pagsusulit bukas-
impormatibo
23. Sang-ayon ako sa pagbubuntis ni Jonathan-
Personal
24. Kamusta ka na aking kaibigan?-
Interaksyunal
25. Magsitahimik kayo!- Instrumental
26. Pakikuka mo ako ng isang faculty room-
Instrumental
27. Ikaw ang nagpapasaya sa aking buhay-
personal
28. Ano po ang reaksyon ninyo sa sa sinabi ng
senador sa telebisyon- heuristic
29. Natuklasan sa aklat ang isinagawang pag-
aaral- impormatib
30. Nais ko pong magprisinta bilang empleyado
sa inyong kompanya- instrumental at
heuristic
31. Magaling!- interaksyunal
32. Bilugan ang titik ng tanmang sagot-
regulatori
PILIPINO
 33. Nakababahala ang artikulong inikathala - ito ay tumukoy sa komunikasyong pansarili.
ninyo sa nakaraang isyu ng inyong Sangkot dito ang pag-iisip, pag-alala at
phayagan- personal pagdama, mga prosesong nagaganap sa internal
34. Maari po ba naming magamit ang silid nating katauhan.
awdyobiswal- heuristic 2. INTERPERSONAL
35. Uminom ng gamOt nang makatlong beses sa - ito naman ay tumutukoy sa komunikasyong
isang araw- regulatori. nagaganap sa pagitan ng dalawang tao, ng isang
tao at maliit na pangkat.
O. Komunikasyon 3. PAMPUBLIKO
Ang TALAMITAM o Komunikasyon ay - ito naman ay tumutukoy sa komunikasyong
pagpapahayag, paghahatid at pagbibigay o nagaganap sa pagitan ng isa at malaking
pagtanggap ng mensahe sa mabisang paraan; pangkat ng mga tao. Ang isang tagapagsalitang
isang pakikipag- ugnayan sa pamamagitan ng nagtatalumpati sa harap ng ng mga tagap akinig
mga hudyat at wika (Webster). ay nakikipagtalastasang pampubliko. Ang
Ang Komunikasyon ay tahasan itong komunikasyon sa pamamagitan ng mga midyang
binubuo ng dalawang panig: isang nagsasalita at pangmasa tulad ng tv, radyo, pahayagan,
nakikinig na kapwa nakikinabang nang walang pelikula atbp.
lamangan (Atienza). Ang masining at mabisang
pakikipagtalasan/ komunikasyon ay maayos, KATANGIAN NG KOMUNIKASYON
maganda, malinis, tama at epektibong 1. Isang proseso > Isang proseso ng
pagpapahayag ng anumang naiisip, nadarama, at komunikasyon na kinapapalooban ng
nakikita sa paraang pasalita at pasulat ( Ruben). marami pang proseso.
Isang intensyonal o konsyus na paggamit ng 2. Dinamiko
anumang simbolong tunog o anumang uri ng 3. Komplikado
simbolo upang makapagpadala ng katotohanan, 4. Mensahe, hindi kahulugan, ang
ideya, damdamin o emosyon mula sa isang naipadadala/natatanggap sa
indibidwal tungo sa iba. komunikasyon
Ayon kay Aristotle, ang komunikasyon 5. Hindi tayo maaring umiwas sa
ay isang siklong binubuo ng tatlong siklo – ang komunikasyon
sender o nagbibigay ng mensahe, mensahe, at 6. Laging may dalawang uri ng mensahe sa
ang resiber o tagatanggap ng mensahe. proseso ng komunikasyon.
URI NG KOMUNIKASYON Dalawang Paraan ng Komunikasyon
1. INTRAPERSONAL Berbal / Pasalita o Patitik- anumang mensahe
na ipinaratinmg sa pamamagitan ng patitik sa
14 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG
tumatanggap, maaaring tuwirang pasalita,
pagsulat ng liham, pagtawag sa hatinig, email,
fax at iba pa.
Ang berbal na mensahe ay dinedekowd
sa pamamgitan ng pandinig samantalang ang di-
berbal na mga mensahe ay iniimprenta o iniinti
gamit ang mga mata maging ang kutob , hinala,
simpleng pakikiramdam, at papaging sensitibo.
Isang halimbawa nito ang paglalahad ng
pagmamahal sa isang tao. Sa berbal na
pamamaraan, ito ay madedekowd kapg narinig
ang mga katagang “ Mahal kita” samantalang sa
di berbal ay madedekowd mo ito kung
nararamdaman mo ang espesyal na pagtingin
sayo ng isang tao kahit hindi banggitin ang “
mahal kita”. Ang huling pagkakaiba ng dalawa
ay ang kakayahang nito sa komunikasyon.
Nagkakaroon ng ng limitasyon ang
komunikasyon kapag ito ay berbal samantalng
mas nabibigyang diin at lalim ang pahayag
kapag ito ay di- berbal.
Di- Berbal / Pahiwatig- Ang mensaheng
ipinararating sa pamamagitan ng hudyat, galaw
o kilos ng katawan, bukas at bakas ng mukha,
tunog, icon, larawan at iba pa.
Ang impluwesya ng emosyon sa di
berbal na komunikasyon ay maaaring simple o
komplikado. Kung anuman ang nararamdaman n
gating kalooban ay kusang lumalabas sa ating
ikinikilos dahil an gating mga kilos at
ekspresyon ay repleksyon ng ating mga
emosyon. Kapag may mga bagay o mensahe na
ating nais ilahad ngunit hindi natin mahanap ang
mga tamang salita na dapat gamitin ay kusa
nating mailalalahad at maipararating sa ating
PILIPINO
kausap ang mensahe dahil base sa ating mga natin sa pagitan n gating sarili at ibang
ikinikilos at ekspresyon sa mukha, maaaring tao.
nang mabasa o mainterpreta ng ating kausap ang 3. Kinesics ( Katawan)- kilos ng katawan,
nais nating sabihin. Gayunpaman may mga pananamit, kaanyuan, tindig at kilos.
pagkakataon na ang kilos na ito ay maaaring 4. Haptics ( Pandama)- paggamit ng
taliwas sa ating tunay na nararamdaman dahil sense of touch sa paghahatid ng
may mga pagkakataon na sa pagnanais na mensahe.
kimkimin at itago ang emosyon ay nagagamit 5. Iconics ( Simbolo)- paggamit ng mga
natin kasama ng kilos at pananalita upang simbolo sa building, lansangan, reseta at
maisakatuparan ang paglilihim ng emosyon. Sa iba pa.
kabila nito, may nagagawang makabuluhan ng 6. Colorics ( kulay)- ang bawat kulay may
emosyon ang di berbal na komunikasyon maging tinataglay na kahulugan.( traffic light)
ang berbal na komunikasyon. 7. Paralanguage ( Pag- utal)- mga
MGA URI NG DI- BERBAL NA salitang hindi nakukumpleto/ buo sa
KOMUNIKASYON pagbigkas ay may kahulugan.
A. WIKANG PASENYAS- kumpas na 8. Oculesics ( Mata)- paggamit ng mata o
senyas o simbolo na pamalit sa salita. eye contact, pagkindat, panlilisik ng
Hal. Paggamit ng hinlalaki bilang pagsang-ayon mga mata
o di- pagsang-ayon 9. Objectics ( Bagay)- ang mga bagay na
B. WIKANG PAAKSYON- pagkilos at ibinibigay natin ay may kahulugan,
ekspresyon ng katawan maging ang pagbibigay ng bulaklak bilang panunuyo
mukha na may kahulugan. sa nililigawan
Hal. Nakakunot ang noo nanganghulugang poot, 10. Olfactorics ( Amoy)- utot, kapag
galit at pagtataka nagluluto
C. WIKANG GINAGAMITAN NG 11. Pictics ( Larawan)- ang mga larawan
MGA BAGAY- ito ay paggamit ng mga kahit hindi nagsasalita ay
material na bagay upang maglahad ng nakapaghahatid ng mga mensahe. Ang
mensahe. mga taong nagbubuhat ng bahay na
Hal. Singsing para sa kasintahan- pagyayaya ng nangangahulugang bayanihan.,
kasal 12. Vocalic ( tunog)- ang napagkasunduang
1. Chronemics ( oras)- paggamit o tunog ng mga tao ay may interpretasyon
pagpapahaga ng oras ay maaaring at kahulugan kapag ito’y narinig.
kaakibatan ng mensahe.
2. Proxemics ( Espasyo)- maaaring may
kahulugan ang espasyong inilalagay
15 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG
ELEMENTO SA PROSESO NG
KOMUNIKASYON
1. Nagpapadala ng mensahe> Ito ay
tumutukoy sa tao o pangkat ng mga
taong pinagmumulan ng mensahe. Sa
madaling salita siya o sila ang nag-
eencode ng mensahe. Bumuo ng
mensahe.
Nagmumula ang mensahe sa nagpapadala ng
mensahe na kung saan nakakaapekto sa kanya
ang dalawang kasanayang pangwika: ang
pagsulat at pagsalita.
May mga bagay na bumubisa sa
nagpapadala ng mensahe sa kaniyang nais na
iparating;
a. Kasanayan- may epekto o bisa ang
kasanayan ng nagpapadala ng
mensahe, berbal man o di berbal ang
kaniyang gagamitan.
b. Ugali- ang nagpapadala na kulang
ang tiwala sa sarili ay mahahalata ng
pinadadalhan nito, kaya
magkakaroon ng di- malinaw na
kahulugan ang mensaheng nais
iparating.
Mayroon ding bisa o pagbabago
sa tagatanggap ng mensahe
kung ang nagpapadala ay
emosyonal; gayundin kung
isang panig lang ng isyu ang
kinakatigan ng nagpapadala ng
mensahe.
c. Kaalaman- malaki rin ang bisa ng
kaalaman ng nagpapadala sa
paksang nais niyang iparating sa
PILIPINO
 nakikinig. Ang isang mekaniko ay
matatas na makapaghahatid ng
mensahe tungkol sa sira ng
sasakyan, na hindi kayang gawin ng
isang manggagamot.
d. Kalagayang Panlipunan- may bisa
ang mensahe ayon sa lipunang
ginagalawan o kinabibilangan ng
nagpapadala sa padadalhan, tulad ng
katayuan sa buhay, mga kaibigan;
kasamahan sa trabaho; re lihiyon;
edukasyon; barkada at kapaligiran.
e. Kalinangan- mabilis na
magkakaunawaan ang nagpapadala
ng mensahe at ang tumatanggap
kung nagkakasundo sila kapaw sa
paniniwala, kinagisnan, kapaligiran,
kinaugalian at mga tradisyon at
karanasan.
2. Ang mensahe –naglalaman ng
damdamin, opinion at kaisipan ng
tagahatid.
Hindi lang ipinahatid bilang
impormasyon bagkus ang emosyon ang
nagbibigay ng kahulugan sa mga salita.
3. Ang daluyan/tsanel ng mensahe> may
dalawang kategorya ng mga daluyan ng
mensahe.
a. daluyang sensori – magagamit sa
daluyan ang limang pandamdam
( senses) sa paghahatid at
pagtanggap ng mensahe; paningin,
pandinig, pang- amoy, panlasa at
pakiramdam.
b. institusyunal – ay tuwirang
pakikipag- usap, sulat, hatinig,
email, fax, at iba pa.
Maaaring magambala ng mga
pangyayari sa paligid
4. Ang tagatanggap ng mensahe> Siya
ang nagbibigay-kahulugan sa
mensaheng kanyang natanggap. Sa
madaling salita siya ang magdedekowd.
Salaan ng mensahe sa proseso ng
komunikasyon.
Upang maging mabisa ang mensahe
sa tumatanggap, dapat na pagtuunan ng
tumatanggap ang mensaheng
ipinararating sa mga sumusunod na
hakbang:
a. Paniwalaan ang mensahe
b. Makabub uti/ Makasasama ito sa
kanya
c. Kumilos bunga ng kahulugan ng
mensahe sa kanya
5. Ang tugon o pidbak > Ang pagbibigay
ng pidbak ay isang mahagang paraan ng
pagkontrol sa mga sagabal sa
komunikasyon.
1. tuwirang tugon - Kapag ito’y
ipinadala at natanggap agad- agaran
matapos ipadala at matanggap ang
mensahe.
2. di- tuwirang tugon- Kapag ito ay
ipinahayag sa paraang di- berbal.
3. naantalang tugon - Nangangailan
pa ng panahon upang maipadala at
matanggap.
Nakabatay sa tugon ang galing,
linaw o bisa ng mensahe sa
tumatanggap. Nakaaapekto sa
bahaging ito ang kasanayan sa
pakikinig at pagbasa.
Mga potensyal na sagabal sa
komunikasyon
>Tinatawag sa ingles na communication
noise. Bawat proseso ng komunkasyon
ay magkaroon ng potensyal na sagabal.
a. Semantikong sagabal > ay
matatagpuan sa salita o
pangungusap mismo. Halimbawa
nito ay mga salita o pangungusap
na may dalawa o higit pang
kahulugan.
b. Pisikal na sagabal> ingay sa
paligid, mga distraksyong biswal,
suliraning teknikal n kaugnay ng
sound system,hindi mahusay na pag-
iilaw at hindi komportableng upuan
ay mga halimbawa ng pisikal na
ingay.
c. Pisyolohikal na sagabal> ay
matatagpuan sa katawan ng
nagpapadalao tatanggap ng mensahe
tulad ng kapansanan sa paningin,
pandinig, at pagsasalita.
d. sikolohikal na sagabal > biases,
predudice, pagkakiba- iba ng
kinalakhang paligid at nakgawiang
kultura na maaring magbunga ng

16 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

 misnterpretasyon sa kahulugan ng mga
mensahe.
Nagbigay si DELL HYMES ng mga dapat
isaalang- alang sa mabisang Talamitam o
komunikasyon; Kilala ito sa Akronim na
SPEAKING.
S- SETTING- mahalagang iangkop ang pook
ng pag- uusap sa paksa upang maging mabisa
ang talamitam.
P- PARTICIPANTS- kailangang ibigay ang
paksang pag- uusapan sa kausap, isaalang- alang
ang interes, gawain, gulang, kasatian, atbp.
E- ENDS – dapat ay may tiyak na layon bago
makipag- usap. Mahalaga ito upang di
masasayang ang panahon ng taong kakausapin.
A-ACT SEQUENCE- habang nakikipag- usap,
dapat alamin ang takbo ng pag- uusap, upang
makapag- isip ng paraan sa ikabubuti ng daloy
ng usapan.
K- KEYS –alamin, kung pormal o di pormal ang
kailangan sa pag- uusap.
Di- Pormal- bagay sa mga kasinggulang
o matatalik na kaibigan.
Pormal- ginaagamitan ito ng
pamimitagan, malumay na tinig, malinaw at
tumpak na mga salita at pag- iwas sa mga
kanais- nais na pananalita.
I-INSTRUMENTALITIES- piliin ang mga
nababagay na paraan sa talamitam: pasalita o
pasulat. May mga paghahatid ng mensahe na
mabisang naipaparating sa paraang pasalita
samantalang may mga mensaheng mabisang
naipararating sXa pasulat.
17 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT PANANALIKSIK
N- NORMS- ang mga paksa ng pag- uusap ay
iaangkop sa gulang, gawain, pinag- aralan, at
interes ng kausap sa gayon ay magbubunga ng
mabisang talamitam.
G- GENRE- umayon sa uri ng pag- uusap gaya
ng salaysay ba? Nakikipagtalo? O 1938.
Nagmamatuwid.
Mga Sitwasyong Pangwika sa Pilipinas
A. MIDYA
Ang ay isang maliit na yunit ng institusyon na
nagpapahayag, nagbibigay impormasyon, at
aliw.
Ang midya ay may malaking bahaging
ginagampanan sa buhay ng bawat Pilipino.
Hindi lamang ito nagbibigay ng kapaki-
pakinabang na impormasyon sa mga tao. Ang
manipestasyon ng pop culture ay makikita rin
madalas sa aspektong ito.
TELEBISYON
1. SOAP OPERA – ang soap opera ay
isang serye sa telebisyon kung saan
magkakaugnay ang mga nagaganap sa
buhay ng bawat karakter nito.
- Ito ay isang uri ng drama na nagpapakita ng
matitinding emosyon ng mga bida.
Madalas ang tema ng mga soap opera ay tungkol
sa paghihiganti, agawan ng anak, mga
SA WIKA AT KULTURANG
katatakutan, pinagpalit na tadhana, inapi ng
lipunan, atbp.
1. GAME SHOW- Nagsimula ang
kauna-unahang game show noong
Kalimitan sa mga ito ay may isa o higit pang
kalahok na maglalaro para sa premyo na
nakahanda.
-Mayroon din itong host na kadalasang artista.
-Sa ngayon, lumalahok din ang mga sikat na
personalidad sa mga nasabing palaro na ito
upang makapang- akit ng mas maraming
manonood.
2. REALITY TV SHOW- ang genre
ng programang ito ay nagsimula sa
Estados Unidos noong dekada ‘40
bagaman hindi pa ito tinatawag na
reality TV show noon.
-May isang internet website na nagbanggit ng “
Candid Camera”, na nagsimula noong 1948, at
mula noon tinawag itong “ Ama ng Reality TV
genre”.
-Sa pamamagitan ng isang nakatagong camera,
nahuli ng programa sa akto ng mga ordinaryong
tao na walang kamalay- malay na kasali sa mga
nakakatawang sitwasyon. Noong dekada ’50
dumaying ang ilan pang mga reality TV show.
PILIPINO
-Mula noong dekada’ 80 at lalo na sa mga unang
taon ng bagong milenyo, ang telebisyon sa
Pilipinas ay sumusunod sa reality TV trend. Ang
mga hoganteng network tulad ng ABS- CBN AT
GMA 7 ay bukas ngayon sa internasyonal na
reality tv show para gumawa ng lokal na bersyon
ng Survivor Philippines, Philippine Idol, Fear
Factor, at Pinoy Big Brother.
3. PINOY COSPLAY – ang salitang
cosplay ay galing sa pinagtambal sa
salitang Hapon na Kosupure na ibig
sabihin ay costume (kosu) at play
( pure ).
-Ito ay panggagaya sa mga karakter ng anime,
tokusatsu, computer games, at mangga.
-Naimbento ng Hapon na si Nobuyuki Takahashi
si Forrest Ackerman ng isang Futuristic
costume, at ito ay nagustuhan ng ibang tao.
Sumikat ang ganitong konsepto sa buong mundo
hanggaang ito ay makarating sa Pilipinas.
B. WIKA- Ang kulturang popular sa
Pilipinas lamang sa midya at musika
naipapakita. Dahil ang wika ay buhay at
nagpapakita ang kultura ng isang bansa,
ilan na ring kulturang popular ang
umusbong mula sa wika nating mga
Pilipino.
1. SWRARDSPEAK-
18 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT PANANALIKSIK
Ang swardspeak o gay lingo ay isang patagong
wika o salitang balbal na nagmula sa Engalog na
ginagamit ng ilang Homosekswal sa Pilipinas at
ilan ay mula sa hapon, pati na ring ang panglan
ng ilang mg a kilalang tao na nagbigay sa kanila
ng mga bagong kahulugan sa iba’t ibang
konteksto.
-Sinasabing ang swardspeak ay nabuo dahil kay
Ricardo “ Rikki” Dalu, isang miyembro ng
Dulaang U. P noong dekada ’70.
-Si Rikki ang sinasabing nag- imbento ng mga
salitang “ bongga” at “ badaff” na nang maglaon
ay nadagdagan pa ng “ bading” , “
imbyerna” atbp.
-Dahil sa lenggwaheng ito ay nabuo sa dulaan,
ito ay tinawag na “treaterspeak” ngunit sinasab
ng isang miyembro ng Dulaang U. P ang nag-
imbento ng salitang “ swarsdspeak” na nang
magtagal ay tinatawag na “ gayspeak”
dahil sa bakla ang karaniwang gumagamit ng
ganitong lenggwahe.
2. KONYO- ay paraan ng pagsasalita
kung saan pinaghalo ang mga
salitang Filipino at Ingles o
Engalog.
-Ang salitang konyo o coño ay ginagamit noong
ika- 18 siglo ng mga kastila na nakatira sa mga
kolonya ng mga Espanya gaya ng Pilipinas.
Ginagamit ang mga salitang ito sa pagmumura
ng mga dayuhang Espanyol. Dahil sa madalas
SA WIKA AT KULTURANG
itong naririnig ng mga katutubo, ginamit na rin
nila ang salita bilang tawag sa mga kastila.
-Nang magtagal ay ginamit na rin ang coño
biloang tawag sa mga may anyong Kastila. Sa
kasalukuyan, ito na rin ang tawag sa mga taong
nasa mataas na antas ng buhay.
-Walang malinaw na paliwanag kung kalian nag-
umpisa ang pagsasalita ng konyo o Englisho “
Colegiala Speak” sa Pilipinas.
-Sa kasalukuyan, ang pagsasalita ng konyo ay
kadalasang maririnig sa mga estudyanteng nag-
aaral sa mga eksklusibong paaralan para sa mga
mayayaman lalo na sa mga kababaihan. Isa sa
mga pinakaespesyal na katangian ng pagsasalita
ng konyo ay ang paggamit ng salitang “ make”
sa mga pangungusap. Isang halimbawa ay “
make kwento to me what happened”. Sa halip na
“ Ikwento mo naman sa akin ang nangyari”.
3. JEJEMON- Ang jejemon ay isang
wika na nauuso sa kabataan.
-Ito ay nag-umpisa at lumaganap sa text at nang
tumagal ay lumabas at kumalat na rin sa ibang
paraan gaya ng facebook.
-Ang jejemon ay hindi lamnang isang paraan ng
pagsasalita o pagsulat, bagkus isa na ring
kulturang maituturing kung saan sa sariling istilo
ng pananamit ang mga kabilang sa grupo na
kung tawagin ay CLAN o cLaNzZ sa salitang
jejemon.
PILIPINO
-Jejenese o jejebet ang tawag sa paraan ng -Palasak din ang code switching o
pagsasalita at pagsusulat ng mga jejemon. panghihiram.

-Dahil sa katangian ng TM na magmadali at

C. REPRESENTASYON NG WIKA SA magkaroon ng simplikasyon sa paraan ng
TEXT MESSAGING pagsulat, dala sa pamamaraan ng paulit- ulit ng
pagpindot sa letra ng telepono, malaki ang
GAMIT NG TEXT pagbabagong nagaganap sa ispeling nito.

-Kasama sa TM o Text Messaging ang pagtawag

sa telepono pero nalikha ang TM para sa mga
ispesipikong gamit na hindi na kailangang
tumawag pa.

-Mabisa din ang TM sa mga taong pipi.

-Bahagi na rin ito ng fashion at trend sa

komunikasyon na tila istatus symbol.

-Sa pagsulat ng mensahe, kasama rito ang nasa

loob ng manunulat at ang iniisip ng nagsusulat.

Kabilang dito ang tama at

angkop na pagpili ng mga salita
at ispeling.

Maging ang tatanggap ng mensahe ay isang

factor din para sa tamang pagpili ng gamit ng
salita. Sa sitwasyon at konteksto ng TM,
mahalagang tingnan ang paraan at proseso ng
pagpapadala ng mensahe.

Mga katangian ng Wika sa Text

-Palasak ang paggamit ng Ingles at Filipino sa

pagbibigay ng mensahe.

19 | P a g e K O M U N I K A S Y O N AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO