REVIWER IN AP – 3 R D TRIMESTER
ISYU SA KARAPATANG PANTAO
Karapatan
 Nakagisnan o nakasanayan
 Pangangalaga at pagkakaroon ng responsibilidad
ng tao na maaaring taglay na niya buhat ng siya’y
ipinanganak
Karapatang Pantao
 Magsisilbing gabay upang makapamuhay nang
maayos sa isang lipunan at bansa
Dignidad
 Pagtrato ng wasto sa ibang tao na may
paggalang, pag unawa, at may pagpaparaya
Likas na Karapatan
 Karapatang taglay ng tao mula ng siya’y
pinanganak.
“ANG KARAPATAN AY PANTAY PANTAY AT MALAYA “
Sibilasyong Griyego
 Pagugat ng natural rights o likas na karapatan
Marcus Tallius Cicero II
 Dakilang pilosopo, dakilang orador (magaling
manalumpati)
 Nagmula sa kanya ang konsepto ng natural rights
sa Greece
 “ang Karapatan ay dapat walang involvement
ang gobyerno”
John Locke
 Noong ika 17 siglo sa Europa, pinalawak niya ang
konsepto ng natural rights
 “ang tao ay likas na pantay pantay at malaya”
 Two treaties of the government (1689) – kapag
ang pinuno ay hindi naging epektibo sa
pamamahala, maaari siyang patalsikin ng tao
Self - Preservation
 Isang uri ng natural right
 Pwede gumamit ng kahit ano mang uri ng
kapangyarihan upang makamit ang kaniyang
Karapatan
Thomas Hobbes
 Siya ang sumulat ng leviathan – “social contract”,
kasunduan sa pagitan ng tao at ang namumuno,
papayagan ang tao na manirahan sa lipunan
ngunit kailangan may moral at ethnical na ugali
Cyrus Cylinder/ Bake Clay Cylinder
 Gawa ni Cyrus the Great
Cyrus the Great
 magitig at magaling na pinuno ng Persia
 Imperyong Achaemenid (kasalakuyang iran)
 pinalaya niya ang lahat ng alipin at hinayaang
mamili ng sariling relihiyon at paniniwala
(World’s first chapter of Human Rights)
Romano
 12 tables o law of the twelve tables – Karapatan,
preliheyo, responsibilidad na dapat taglayin ng
mamamayang romano
1. Maayos na paglilitis
2. Responsibilidad ng ama sa kaniyang pamilya
3. Maayos na Sistema ng pagpapautang
Inglatera
 1215 – magna carta
Magna Carta
 pinalagda si Haring John I ng England
 kung saan mababasa ang Karapatan ng mga
mamamayan ng inglatera
 hindi pwede ikulong, dakpin at bawian ng ari
arian ang isang tao na walang maayos na
pagpasiya ng hukuman.
Writ of Habeas Corpus
 “bring the body”
 Legal na kasulatan na dapat lahat ng bilanggo ay
humarap sa korte para pagpasyahan kung tama
ba ang desisyon na siya ay ibilanggo
Petition of rights (1628)
 Hindi pwede magpataw ng buwis nang walang
pahintulot ng parlament
 Maayos na Sistema ng paglilitis
Estado Unidos  Karapatang Pampolitika – karapatang
makibahagi sa mga gawaing pampolitika tulad ng
 1787, saligang batas ng estados unidos o - pagboto, pamamahayag, at malayang
tinatawag ring bill of rights pagsasalita, at pagtitipon tipon
 Karapatang Pangekonomiya at Panlipunan –
Bill of Rights
nagbibigay daan sa pagpapaunlad ng buhay,
pamumuhay, at kabuhayan ng tao.
 Kalayaan sa pananampalataya, pagboto, at
seguridad ng tao
United Nations Committee on Economic Social and
Cultural Rights
Pransya
 Ang kahirapan at kawalan ng katarungan ay hindi
 1789, French revolution
natural at maiiwasan sa pamamagitan ng mga
French Revolution polisiyang pang ekonomiya at panlipunan

 Pinatalsik sa posisyon si Louis XIV na ang PRINSIPYO AT KATANGIAN NG HUMAN RIGHTS

pinakamabagsik at bayolente na namuno
 Naalis ang absolute monarchy at pinalitan ang Universal
Sistema ng republika
 Tinatamasa ng lahat ng tao sa daigdig
 Declaration of the rights of the man and of the
citizen (1789)
Inalienable
1864
 Hindi maaaring kuhanin sa indibidwal ninuman
at kailanman
 Geneva convention sa Switzerland

Indivisible
Geneva Convention

 Kailanman ay hindi pwede mahati.tayo ay pantay

 12 na bansa sa Europa at ibang estado sa
pantay
estados Unidos
 Switzerland, Grand Duchy of Baden, Belgium,
Interdependence at Interrelatedness
Denmark, Spain, French Empire, Grand Duchy of
Hesse, Italy, Netherlands, Kingdom of Portugal  Interdependence – ang pagasa sa isa’t isa
and the Algarves, Kingdom of Prussia, Kingdom  Interrelatedness – magkakaugnay
of Württemberg  Nagaambag sa pagpapanatili at pagsulong ng
 Layunin nitong gamutin lahat ng sundalo at dignidad ng tao sa pamamagitan ng pagbibigay
mamamayan na sumabak sa gera sa kanya ng pagkakataon makamit ang kanyang
pisikal sikolohikal at espiritwal na
Duty Bearer
pangangailangan
 ang pagkakaisa at pagtulong tulong
 Nangangalaga at prumoprotekta sa karapatang
pantao
Equality at Non-Discrimination

MGA URI AT PRINSIPYO NG KARAPATANG  Pantay pantay – equality

PANTAO  Walang nalalabag na human right - non
discrimination
Constitutional Rights – Karapatan na hindi pwede baguhin  Ang lahat ng indibidwal ay pantay pantay bilang
o bawiin tao at pantay pantay rin sa Karapatan

 Karapatang Sibil – tumutukoy sa buhay,

Kalayaan, at seguridad ng bawat tao
Participation at Inclusion
 Walang maiiwan – inclusion
 Pakikisali ng mamamayan – participation
 Ang lahat ng tao ay may karapatang lumahok at
makakuha ng impormasyon na may kinalaman sa
paggawa ng desisyon na nakaapekto sa kanyang
buhay
Accountability and Rule of Law
 Pananagutan ng estado at mga namumuno
patungkol sa mga aksiyon niya na maaaring
makaapekto sa buhay ng tao
Oktubre 24 1945
 Kung kalian naitatag ang United Nations
December 10 1948
 Kung kalian itinatag ng United Nations ang
Universal Declaration of Human Rights
Elanor Roosevelt
 Ang nanguna sa Human Rights Commission
MGA INSTRUMENTO NG KARAPATANG PANTAO
 Nakasaad sa UDHR na kinikilala ng Pilipinas at ng
iba pang bansa ang karapatang pantao
UDHR o Universal Declaration of Human Rights
 Pangunahing instrument na kumikilala at
nagsusulong sa mga karapatang pantao
 Isa sa pinakamahalagang dokumento ng
pandaigdigang pagkilala sa mga karapatang
pantao
 Pormal at legal na dokumento na nilagdaan ng
mga kasapi ng UN
 Upang magkaroon ng pandaigdigang pagkilala sa
mga karapatang pantao, nagkasundo ang mga
kasapi ng UN na ibalangkas ang UDHR
 30 articles
Artikulo na nakapaloob sa UDHR
Artikulo I – Likas na Karapatan ng lahat ng tao
Artikulo 2 – 21 – karapatang sibil at politikal
Artikulo 22 – 28 – karapatang panlipunan at pang
ekonomiya
Artikulo 29 – 30 – tungkulin ng tao na itaguyod ang
Karapatan ng ibang tao
Artikulo 1 - Ang lahat ng tao'y pantay-pantay
Artikulo 2 – Kalayaan mula sa diskriminasyon o anumang
uri ng pagtatanggi
Artikulo 3 – Ang bawat tao'y may karapatan sa buhay,
kalayaan at kapanatagan ng sarili.
Artikulo 4 – Kalayaan mula sa pang aalipin
Artikulo 5 – Kalayaan mula sa pagpapahirap o
pagmamalupit
Artikulo 6 – Karapatang makilala bilang tao sa harap ng
batas
Artikulo 7 – Karapatan sa proteksiyon ng batas
Artikulo 8 – Karapatan sa mabisang lunas ng batas
Artikulo 9 – Kalayaan mula sa di makatuwirang pagdakip,
pagkakapiit, o pagtapon
Artikulo 10 – Karapatan sa makatarungan at hayag na
paglilitis ng isang hukumang malaya at walang kinikilingan
Artikulo 11 – Karapatan na ituring inosente hangga’t hindi
napatutunayan ang sala
Artikulo 12 – Karapatan laban sa di makatuwirang
panghihimasok o pagtuligsa
Artikulo 13 – Karapatan sa Kalayaan ng pagkilos at
paninirahan sa loob ng mga hangganan ng bawat estado
Artikulo 14 – karapatang humanap at magtamasa sa ibang
bansa ng pagkupkop laban sa pag uusig
Artikulo 15 – Karapatan sa pagkakaroon ng
pagkamamamayan
Artikulo 16 –Karapatang mag asawa at magpamilya nang
walang anumang pagtatakda
Artikulo 17 – karapatang magmay ari
Artikulo 18 – Kalayaan sa pagiisip, budhi, at relihiyon
Artikulo 19 – Kalayaan sa pagkukuro at pagpapahayag
Artikulo 20 – Kalayaan sa mapayapang pagpupulong at
pagsasamahan
Artikulo 21 – karapatang makilahok sa pamahalaan at
halalan sa kanyang bansa
Artikulo 22 – Karapatan sa panlipunang seguridad
Artikulo 23 – Karapatan sa paghahanap buhay at katumbas
na sahod
Artikulo 24 – Karapatan sa pamamahinga at paglilibang
Artikulo 25 – Karapatan sa isang uri ng pamumuhay na
sapat para sa kalusugan at kagalingan ng kanyang sarili
Artikulo 26 – Karapatan sa edukasyon
Artikulo 27 – karapatang makilahok nang malaya sa buhay
pangkalinangan ng pamayanan
Artikulo 28 – Karapatan sa kaayusang panlipunan at
pandaigdig
Artikulo 29 – Pagsasaad ng mga tungkulin sa pamayanan
sa ikaaari ng malaya at ganap na pag unlad ng kanyang
pagkatao at para sa pagbibigay proteksiyon sa karapatan
at kalayaan ng iba
Artikulo 30 – pagtitiyak na hindi maaaring gamitin ang
deklarasyon upang labagin ang mga Karapatan at Kalayaan
na nabanggit
Saligang Batas 1987, Article 3
 Naglalaman ng Katipunan ng mga karapatang
pantao na susundin ng bawat Pilipino
Palais De Chaillot
 Paris, pransya
 Dito nilagdaan ng mga miyembro ng UN ang
pagbuo sa UDHR
Pandaigdigang Batas
 Deklarasyon, kasunduan, at obligasyon na
tinatalima ng bansa sa napagkasunduan kasama
ang iba pang bansa
 Batas para sa lahat
ICESCR o International Covenant on Economic, Social and
Cultural Rights
 January 3 1976
 May layuning mapatibay at maisulong ang
karapatang pang ekonomiya at panlipunan
 Artikulo 17, 19, 20, 23
 Labor, education, adequate standard of living
ICCPR o International Covenant on Civil and Political Rights
 Marso 23 1976
 Artikulo 2, 4, 5, 6
 Freedom of speech, right to life, freedom of
religion, electoral right, due process and fail trial
CEDAW o Convention on the Elimination of All Forms of
Discrimination Against Women
 September 3 1981
 Pagkapantaypantay sa babae at lalaki,
ipinagbawal ang diskriminasyon sa babae
CRC o Convention on the Rights of the Child
 September 2 1990
 Pagkapantay pantay
 Ang bata ay dapat mabigyan ng espesyal na
pangangalaga ng kanyang Karapatan bago at
pagkatapos siya ipanganak
Article 5 title 3 ng saligang batas ng malolos
 Kinikilala ang Kalayaan sa paniniwala sa
pagkakapantay pantay
Article 3 ng saligang batas ng 1987
 Katipunan ng mga Karapatan
ILAN PANG MGA BATAS PATUNGKOL SA
HUMAN RIGHTS
Sanghay lehislatibo
 Gumagawa ng mga batas
 Ang Katipunan ng mga Karapatan na nakasaad sa
saligang batas noong 1987 ay sinusugan ng
sangay na ito ng pamahalaan
 Pumapabor sa mga batas
Labor Code of the Phillipines
 Mga manggagawa
 Batas na binuo ni Ferdinand Marcos noong 1974
na nagsusulong sa Karapatan sa paghahanap
buhay at pagtanggap ng tamang sahod o sweldo
Revised Penal Code
 Nagging revised dahil may mga nadagdag
 Nagbibigay ng proseso sa pagtukoy ng
kaparusahan sa mga napatunayang nagkasala sa
batas at nagbibigay proteksyon sa mga
Karapatan na nakasaad sa saligang batas noong
1987
Republic Act 7610
 “Special Protection of Children Against Abuse,
Exploitation and Discrimination Act”
 Law against child abuse
Bahay Pagasa
 Rehabilitation
 Youth care facility (15-17)
 Nagbibigay protection sa karapatan ng mga
kabataan na may edad 18 pababa mula sa iba’t
ibang uri ng pangaabuso, tulad ng pisikal na
pananakit, emosyonal at mental na pang aabuso,
child trafficking at prostitusyon
Child Trafficking
 Paggamit ng bata para sa mga illegal na gawain
Prostitusyon
 Binebenta ang isang tao o sarili kapalit ang pera
Republic Act 9344
 Juvenile Justice and Welfare Act of 2006
 Nagtatakda ng edad na lehitimong nagkasala at
makukulong ang isang kabataan, at proseso na
pagdaraanan ng isang batang nasasakdal
 Kasama rin dito ang pagtatag ng rehabilitasyon
ng mga batang nagaksala upang maging
produktibong miyembro pa rin siya ng lipunan
 Nagtatakda ng lehislatibong edad ng nagkasala
Republic Act 7277
 Magna carta for disabled persons
 Nagbibigay garantiya sa Karapatan ng mga may
kapansanan tulad ng espesyal na proteksyon
mula sa pangaabuso at diskriminasyon
Republic Act 8024
 Migrant workers act of 1935
 Nagtatag ng mga polisiya kaugnay ng mga
nararapat na proteksyon para sa mga OFW at
kanilang pamilya sa ibang bansa
Republic Act 9231
 Elimination of the worst forms of child labor and
affording stronger protection for the working
child
 Nagbibigay protection sa mga kabataan mula sa
pang aabuso sa paghahanap buhay tulad ng
pagbabawal sa child labor
Republic Act 8371
 Indigenous people’s rights act of 1997
 Nagbibigay proteksyon sa Karapatan ng mga
pangkat etniko sa pagmamay ari sa kanilang mga
minanang lupa
Ancestral Land
 Lupa na pwede ariin ng mga pangkat etniko
Republic Act 9994
 Expanded senior citizen act of 2010
 Batas na nagbibigay pribilehiyo at protection sa
mga senior citizens
Republic Act 9346
 An act prohibiting the imposition of death
penalty in the Philippines
 Batas na nagaalis sa parusang kamatayan sa
anumang pamamaraan sa bansa na nilagdaan ni
pangulong Gloria Macapagal Arroyo
Republic Act 9745
 Anti-torture act of 2009
 Nagbabawal sa anumang uri ng torture
Republic Act 10173 3. Prisoner of War
 Taong nahuli ng kalabang estado sa gitna ng
 Data privacy act of 2012 digmaan
 Nagbibigay proteksyon sa mga sensitibong
dokumento mula sa mga hindi makatwirang 2 Uri ng Pagpapahirap (Pagkasira ng dangal at dignidad)
paghalughog at pagpapalabas ng pribadong
datos 1. Pisikal – pambubugbog, gugutumin, uuhawin,
pangunguryente
Republic Act 10353 2. Sikolohikal – bawal matulog, pagbabanta sa
buhay, pagtago sa mahal sa buhay
 Anti-enforced or involuntary disappearance act
of 2012 NGO
 Nagbabawal sa illegal na pagkukulong at pag
aresto na gawa ng estado o mga ahente nito  Nongovernmental organizations

Republic Act 10368 Desaparecido

 Human rights victim reparation and recognition  Salitang Espanyol na nangangahulugang

act of 2013 “Nawala” na kagagawan ng isang kasapi ng
 Nagbibigay pagkilala sa mga biktima ng pang estado
aabuso at nag bibigay ng bayad pinsala sa mga  Ferdinand Marcos
biktima ng rehimeng marcos
Alfred Macoy
Involuntary Disappearance
 Manunulat ng kasaysayan
 Biglang hinuli, kinulong, at inalisan ng kalayaan  Amerikano
 Ayon sakanaya, 3275 ang itinuturing
MGA ANYO SA PAGLABAG SA KARAPATANG desaparecido sa panahon ni Ferdinand Marcos
PANTAO Diskriminasyon

1. War Crimes  Hindi pantay o patas na pagkilala sa tao batay sa

 Ito ay tumutukoy sa mga paglabag sa konsepto
ng hustisya sa digmaan ng kahit na sinong
indibidwal. militar, o sibilyan
2. Genocide
 Ang tawag sa pagkitil ng buhay ng isang lahi o
pangkat etniko (malawakang pagpatay, jewish
holocost)
War Against Peace
lahi, relihiyon, at wika
Dalawang anyo ng Diskriminasyon
1. Pre Judice – pagbibigay ng opinion, damdamin sa
isang tao ng walang basehan, dahilan o
kaalaman
2. Stereotype – pamamaraan ng paghusga sa isang
tao batay sa ipinalalagay ng nakararami

 pagplaplano ng pagkakaroon ng digmaan PAGLABAG SA MGA KARAPATANG PANTAO SA

War Against Humanity PILIPINAS

 paggawa ng krimen, slavery, violence against Extra Judicial Killing

civillians
 Pagpatay na gawa ng mga indibidwal na walang
Traditional War Crimes pahintulot sa korte
 Kian Delos Santos (17), Carl Arnaiz (19), at
 hindi makatarungang pagtrato sa mga prisoner Reynaldo De Guzman (14) ay mga biktima ng
of war, pagsira ng mga ari arian, use of nuclear extra judicial killing
weapons, torture
UNW o United Nations Working Group on Involuntarily
Disappearances
 Ayon sa kanila, ang Pilipinas ang nagtala ng may
pinakamataas na kaso ng desaparecido noong
2018
Victoria Tauli Corpuz
 Isang special rapporteur ng UN (eksperto sa
isang paksa)
 Isinumbong niya sa UN ang isyu ukol sa mga
Indigenous groups sa ating bansa kaya’t siya ay
ginawan ng issue na siya raw ay miyembro ng
NPA. Ang kaniyang karanasan ay halimbawa ng
Media Prosecution
Media Prosecution
 Pagtangkang patahimikin ang media at
pamamahayag sa paguulat ng sitwasyon ng
Human Rights sa bansa
Diskriminasyon sa Estados Unidos
Trayvon Martin (2012)
 American – African
 17 years old
 Nakasuot ng hood, galling sa convenience store
 Binaril dahil napagkamalang hoodman
George Zimmermann
 Police na pumatay kay Trayvon
 Pinagsabihan na itigil ang pagsunod ng kapwa
police
 Self-defense raw ang pagpatay na ginawa kay
Trayvon
Black Lives Matter
 2013, nabuo pagtapos mamatay ni trayvon
 Patrisse Cullors, Opal Tometi, at Alicia Garza
 Pantay na pagtingin sa black and white people
 George Floyd – recent na namatay na African –
American
Abraham Lincoln
 Emancipation proclamation – ang pagpapalaya
sa mga alipin simula ng enero 1 1863
Civil Movement
 Samahan na binuo upang labanan ang
diskriminasyon
Apartheid
 Panlipunan at pampolitika 1948 - 1994
 Pinaghihiwalay ang puti at itim sa Timog Aprika
 Nakabase sa kaisipang baasskap o white
supremacy
 Kinikilala ang mga itim bilang “second class
citizen”
 White, black, colored, Indian
Nelson Mandela
 1994, siya ay naellect bilang first democratic
president ng Africa
 Siya ang nagtanggal ng apartheid
Myanmar
 90% muslim, 10% ibang relihiyon
 2017 – 2018 – taon kung kalian nagkaroon ng
malawakang pagpapahirap, pagpatay, at
panununog sa mga bahay ng mga Rohingya
Rohingya
 pangkat etniko sa hilagang Myanmar na ang
pangunahing paniniawala ay Islam
 mga muslim
 stateless people
 pumunta sa Bangladesh
International Court of Justice
 ayon sa kanilang pagaaral noong 2020,
maituturing na genocide ang pagkitil sa
maraming bahay ng rohingya
Hilagang Korea
 itinuturing “rogue statue”
 estado na hindi tumatalima sa internasyonal na
pamantayan at kasunduan
 ipinagbabawal dito ang lahat ng organisadong
oposisyon sa politika, malayang media, mga
samahang sibil, at mga union ng manggagawa at
pangkalakalan
 labor camps
Uyghur (uweeger)  pwede magreklamo kung may nalalabag na
Karapatan, Kalayaan
 pangkat etniko sa hilagang tsina  paggawa ng medical service, naglalabas ng batas,
 11 milyon sa xinjiang issue na dapat dinggin

International consortium of investigative journalists Kanino ka magrereklamo?

 Ayon sakanila, may nagaganap na pagpapahirap, Rape at pagpatay – pulis

pagmamaltrato, at brainwash sa mga Uyghur
Bahagi ng gobyerno ang nangaabuso – CHR
Russia
Non state actor / di bahagi ng gobyerno / vulnerable
 Gay propaganda – isang kilusang laban sa mga sector – CHR at pulis
LGBT
NGO
Europa
 mga pangkaraniwang Karapatan
 Dumadami ang mga refugees
Amnesty International (1961)
Multiculturalism
 ‘’It’s better to light a candle than to curse the
 Pantay na pagkilala sa kultura ng ibang lahi darkness” Meaning: It’s better to find a solution
to the problem before it arises, but once its here,
7.5 milyon ang tinuturing refugees; 61% Venezuela, seria,
do not complain about it. (bago dumating ang
Afghanistan, Myanmar
problema, dapat may solusyon na)
 cure and prevention
Ilang epekto ng paglabag sa karapatang pantao:
 nagbibigay ng paunang solusyon sa mga human
1. Pagsidhi ng galit ng mga mamamayan rights violation
2. Paglaganap ng takot  7 milyon members
3. Pagkakaroon ng epektong sikolohikal
Amnesty – political offences / Pardon – criminal offences
4. Pagkaroon ng negatibong epekto sa ekonomiya
5. Pagkadamay ng mga inosente
Human Rights Action Center
6. Pagpigil sa paglabas ng katotohanan
 Jack Heau
Impunity
 Nagtataguyod sa Karapatan ng mga tao na
walang boses para ipagtanggol ang kanilang sarili
 Kundisyon kung saan hindi napaparusahan ang
 Nakikipagugnay sa pandaigdigang sining
may sala
Global Rights (1978)
MGA AHENSYA:
 Pinoprotektahan ang iilan sa mga walang boses
UNHRC o United Nations Human Rights Council
 Itala ang pangaabuso sa Karapatang pantao
 Karapatan ng mga kababaihan, hustisya, at
 Pangunahing ahensya ng UN na nagtataguyod at
pamamahala ng likas na yaman
nangangalaga sa karapatang pantao sa mundo
 Binubuo ng 47 miyembro
Philippine Alliance of Human Rights Advocates 1986
 nag iimbestiga sa kaso ng mga paglabag sa
karapatang pantao ng mga bansa  100 organisasyon
 Pangunahing advocacy sa education at
CHR o Commission on Human Rights
impormasyon
 pangunahing ahensya ng pamahalaan na
nagtataguyod ng karapatang pantao sa pilipinas
 national human rights institution
Karapatan Gender Normative

 Naglulunsad ng mga programa na magtatanggol  Nakaayon ang ugali at kilos sa dinidikta ng

sa Karapatan ng isang indibidwal kultura

FLAG o Free Legal Assistance Group Gender Non conformity

 Samahan na binubuo ng mga lawyer o abogado  Hindi nakaayon ang ugali at kilos mo sa dinidikta
 Serbisyong legal ng kultura

LUNAS SA MGA KARAPATAN Intersex o Hemaphroditism

Writ of Habeas Data  Parehong nagtataglay ng panglalaki at

 Salitang latin, you should have the data
 Pribadong pamumuhay,pangongolekta ng
pribadong impormasyon at datos na hindi
pinapakeelaman ng pamahalaan
Writ of Amparo
 Salitang Espanyol, proteksyon
 Pinoprotektahan ang buhay, Kalayaan, at
seguridad
Writ of Kalikasan
 Binibigyan ng pagkakataon ang tao na
makapamuhay sa isang malinis at maayos na
kapaligiran
SEKSWALIDAD AT GENDER
SEX – tumutukoy sa katangian na nagdidikta ng pagkaiba
ng babae at lalaki
Gender – paguugali, kilos, at saloobin na kinakabit ng
kultura sa pagkababae o pagkalalaki ng isang tao
Binary concept of gender
 May dalawang kasarian lamang, babae at lalaki
Masculinity
 Mga gampaning kaakibat ng pagiging lalaki, mga
gawaing panlalaki
Feminity
 Tumutukoy sa mga gampaning kaakibat ng
pagiging babae, mga gawaing pambabae
pangbabae na katangian
SOGIE BILL o Anti-Discrimination Against LGBT
 Sexual, Orientation, Gender, Identity, Expression
 Sexual Orientation, Gender Identity, Gender
Expression
 Pumoprotekta sa LGBT community
Sexual Orientation
 Pisikal o emosyonal na atraksyon ng isang
indibidwal sa isa pang indibidwal
 Atraksyon, kanino umiibig o humahanga
URI NG SEXUAL ORIENTATION
1. Homosexual – nakakaramdam ng atraksyon sa
kaparehas na kasarian (gay at lesbian)
2. Heterosexual – nakakaramdam ng atraksyon sa
opposite gender (straight)
3. Bisexual – nakakaramdam ng atraksyon sa babae
at lalaki
4. Asexual – hindi nakakaramdam ng atraksyon sa
kahit na anong kasarian
5. Pansexual – nakakaramdam ng atraksyon sa
lahat ng kasarian
6. Trans sexual – dumadaan sa operation
(nagpapalit ng ari o ibang parte ng katawan)
7. Gender Fluid – nagbabago ang pagkakakilala sa
sariling kasarian batay sa inaasahan ng lipunan
sa kanyang sexso.
Gender Identity
 Pagkakakilanlan ng isang tao kahit na salungat sa
kanyang sex at birth
URI NG GENDER IDENTITY Sandra Bem

Cisgender  Isang Amerikanong Sikolohista.

 Bumuo ng gender schema theory
 Nagtutugma ang gender identity sa sex at birth
Ayon sa kanya may apat na pagkakakilanlan ang kasarian.
Agender
 Sex-type – sex at birth
 Naniniwala na wala siyang kasarian o gender  Cross- sex type – kasalungat na kasarian
identity  Androgynous – kaparehas na kasarian
 Binary o queer  Undifferentiated – walang tinutukoy na kasarian

Transgender Expectation States Theory

 Ang kanilang gender identity ay hindi tugma sa
sex at birth
 Nakakaramdam na sila ay nasa maling katawan
(babae – lalaki)
Transgender man
 Gender identity na lalaki ngunit ang sex at birth
ay babae
Transgender woman
Queer Theory
 Gender identity na babae ngunit sex at birth ay
lalaki
Gender Expression
 Kung paano mo gusto makilala sa lipunan
 Pag uugali at pananalita pati na rin ang
pananamit
 Kung paano mo ipinapakita ang iyong sarili sa
publiko
Mga Teorya ng Kasarian at Sekswalidad
Queer
 Ginagamit para bigyan paliwanag ang isang
bagay o konsepto
Gender Schema Theory
 Ito ay nagsasaad na ang katangian at kaugalian
ng isang kasarian ay representasyon ng mga
kategorya na batay sa sariling pagkakakilanlan
 Masculine o feminine
 Ayon sa teoryang ito, ang kasarian ng isang tao
ay may kaugnayan sa kanyang impluwensiya sa
lipunan.
 Ipinagpapalagay ng teorya na ito na mayroong
mas mataas na katayuan ang mga kalalakihan
kaysa sa mga kababaihan.
 Joseph Berger – Unang nagpakilala ng
Expectation States Theory (1970)
 Cecilia ridgeway – Nagpalawak ng Expectation
States Theory (1993)
 Ang teoryang ito ay sumusuri sa paraan kung
paano naipahahayag ang sekswalidad at kasarian
sa lipunan.
 Isinasaad ng teorya na ito na ang kasarian ay
batay sa paniniwala ng lipunan, at ang pag-uugali
at pagkakakilanlang sekswal ng indibidwal ay
batay sa social construct nito.
 Rosemary Hennessy - Unang nagpakilala ng
kaisipan ng teoryang ito.
 Ito ay ang pangkalahatang termino sa mga tao
na hindi kabilang sa tradisyonal na pag-uuri ng
kasarian (babae o lalaki) tulad ng lesbian, gay,
bisexual, trns sexual, pansexual, asexual at iba
pa.
 Teresa de Lauretis - Italyanong profesor na
unang gumamit ng terminong Queer noong
1990.

Schema Misandry

 Ito ay tumutukoy sa kabuuang kaalaman at  Mataas na pagkilala sa mga babae

kodipikasyon ng kaalaman batay sa karanasan sa
Isang paksa o pagkakaunawa sa Isang paksa.
IPINAKIKITA NG TEORYANG ITO ANG SULIRANIN SA
PAGKILALA SA KASARIAN BILANG BINARY (O NAUURI
LAMANG SA DALAWA):
1. Pag-uuri batay sa tradisyonal na pamantayan
bilang lalaki o babae.
2. Pag-uuri bilang homo-sexual o hetero-sexual
Gender at Sexual Diversity (GSD)
 Ito ay tumutukoy sa lahat ng klasipikasyon ng
kasarian, gender identity, at oryentasyong
sekswal.
 Diversity – madami at iba iba
 Fragmented – hiwahiwalay
 Fluid – nagbabago overtime
Peminismo
 Isang malawak na teorya na sumasakop sa
gampanin ng kababaihan at kalalakihan.
 Nilalayon nito na maunawaan ang hindi
pagkakapantay-pantay sa kasarian, relasyon sa
kapangyarihan at sekswalidad
 Charles Fourier - Isang Pilosopong Pranses na
unang gumamit ng salitang peminismo noong
1837
MGA BUGSO NG PEMINISMO
 Ayon sa mga pag-aaral, may apat na bugso ang
peminismo batay sa historikal at panlipunang
pagbabago na nararanasan.
UNANG BUGSO NG PEMINISMO
 Ang Unang Bugso, ay nakatuon sa pagkakaroon
ng karapatang bumoto noong ika-19-20 siglo.
Kababaihan ang nagsulong ng karapatan na ito
sa iba't ibang bansa na kilala bilang ''Suffragette''
(karapatang ihalal at iboto)
 Josefa Ilanes Ecoda 1936 (PH), Emmeline
Pankhurst (UK), at Susan Anthony (US)
IKALAWANG BUGSO NG PEMINISMO
 Nangyari ito noong 1960 hanggang 1990. Ito ang
pagkakapantay-pantay ng kasarian at malabanan
ang domestic violence
IKATLONG BUGSO NG PEMINISMO
 Nabigyang-tuon ang konsepto ng pagiging
''babae''. Dito mas binibigyang pansin ang
gender expression ng isang babae sa pagpili ng
pananalita at pananam
Victim Blaming
 Ito ang negatibong konsepto na itinuturing na
masama o nakakasama sa lipunan ang
pagsasalita ng biktima laban sa umaabuso sa
kanya.
IKA-APAT NA BUGSO NG PEMINISMO
 Nagsimula noong 2012 kung saan binibigyang
tuon nito ang pagkakaroon ng hustisya sa mga
kababaihan, pagtanggi sa sexual harassment at
paggamit ng social media upang ilabas ang mga
karahasan na ito
Toxic Masculinity
 Ito ay konseptong pang kultural na mas pinupuri
ang pagkalalaki bilang mas mataas na kasarian
kompara sa ibang kasarian
 Shepherd Bliss - Isang sikolohista na unang
gumamit ng terminong Toxic Masculinity noong
1980.
Patriyarka
 Isang sistemang panlipunan kung saan mas may
malawak at may dominanteng gampanin ang
mga kalalakihan kompara sa mga kababaihan.
2 PANGUNAHING TUNGUHIN NG PEMINISMO
 Maibunyag ang pagkakaiba at hindi
pagkakapantay-pantay ng indibidwal batay sa
seksto at kasarian.
 Mabawasan o mawala ang hindi pagkakapantay-
pantay.
Critical Feminism Theory
 Pinaniniwalaan na ang lipunan ay
pinangungunahan ng mga kalalakihan at
ibinababa ang antas ng kababaihan.
 Hinahangad ng teorya na ito na puksain ang
patriyarka sa pamamagitan ng paghamon sa
umiiral na mga pamantayan sa institusyon ng
lipunan
Liberal Feminism Theory
 Hindi tradisyonal
 Hindi limitado ang papel ng babae sa lipunan
 Puksain ang patriyarka kung saan may
involvement ang pamahalaan (gumawa ng mga
batas para tuluyang mawala ang patriyarka)
 Prostitusyon, abortion, mabantayan ang babae
sa trabaho
 Pinanghahawakan ng teoryang ito ang konsepto
ng indibidwal na may kakayahan o awtonomiya
sa pagsasagawa ng personal na gampanin sa
lipunan.
 Pinaniniwalaan ng teorya na ito na hindi sapat
ang kaayusang panlipunan upang masabi na may
pantay na pagtrato sa kababaihan.
 Upang makagawa ang mga kababaihan ng
kanilang gampanin, pinanghahawakan ng teorya
na ito na ang estado o pamahalaan ang maaari at
dapat na gumawa ng aksyon upang malunasan
ang hindi pagkakapantay-pantay.
Post Feminism Theory
 Dapat nakabase sa kakayahan at abilidad bilang
isang indibidwal
 Fashion, media, abortion – lumitaw nung
ikalawang bugso ng feminism
 Para sa kanila, ang pamantayang moral, politikal,
panlipunan ay pang-ekonomiya ay hindi dapat
nakabatay sa uri ng kasarian ng tao bagkus ay sa
kakayahan ng isang indibidwal.
 Ilan sa mga usapin na tinatalakay sa post-
feminism ay ang karapatan ng indibidwal sa
pagpili ng Fashion at media at aborsyon.
ANG GENDER ROLES SA PILIPINAS
Gender Roles
 Ang bawat isa ay may gampaning inaasahang
gawin
Pamilya
 Ang lalaki sa loob ng tahanan ang tumatayong
"Padre de Pamilya", Ang babae naman ang
kinikilala bilang "Ilaw ng tahanan"
 Ang mga anak ay may gampaning sundin ang
kanilang mga magulang.
 Sa sinaunang pamayanan, ang babae ay
mayroong mahalagang gampaning pang-
ekonomiya sa lipunan..
 Ang mga kababaihang tulad nina Teodora Alonzo
(nanay ni rizal, unang guro ni rizal, piniling
lumakad ng pagkahaba para lang hindi sabihin
kung nasaan si rizal), Gabriela Silang (asawa ni
Diego Silang at pinuno ng kilusang pangkalayaan
ng mga Ilokano), at Gregorio De Jesus (asawa ni
andres Bonifacio at tagapag-ingat ng mga
dokumento at selyo ng Katipunan) ay nagkaroon
ng impluwensiya sa lipunan
Espanyol
 Noong panahon ng Espanyol, bumaba ang
kalagayan ng mga kababaihan. (pamilya)
 Pagdating sa Panahon ng Espanyol, natuto sa
konstruksyon , agrikultura at kalakalan ang mga
kalalakihan. Ang mga babae ang nagtitipon Ng
mga gulay at prutas, paghahabi at nagtitinda.
(ekonomiya at trabaho)
Amerikano
 Noong panahon ng Amerikano, until unting
nakilala ang kahalagahan ng gampanin ng mga
babae sa pamilya at lipunan.(pamilya)
 Pagdating sa Panahon ng Amerikano, nagkaroon
ng pagkakataon ang mga kababaihan na
mamasukan sa mga pabrika, magmay-ari ng
tindahan at magimg sa sektor ng agrikultura
(ekonomiya at trabaho)
 Sa panahon ng mga Amerikano, lumitaw ang
mga pampublikong paaralan kung saan ito ay
bukas para sa lalaki at babae na magkaroon ng
pantay na kalagayan sa lipunan (edukasyon)
 Sa panahon ng mga Amerikano, nagkaroon ng
mas malawak na gampanin ang mga kababaihan
sa relihiyon at pananampalataya (relihiyon)
Ekonomiya at Trabaho
 Sa sinaunang pamayanan, ang gampanin ng
babae at lalaki ay magkaiba sa ekonomiya.
 Sa kasalukuyan, patuloy ang paglaki ng
oportunidad para sa maraming kababaihan na
magtabaho.Sa lahat ng sekktor ng ekonomiya,
malaki ang nagigung ambag ng kababaihan.
Estigma
 Ito ay negatibo at hindi patas na pagtingin ng
lipunan sa Isang tao o Isang pangkat ng tao na
nagdudulot ng kakulangan dahil sa taglay niyang
kakulangan.
Edukasyon
 Sa sinaunang pamayanan, walang pormal na
edukasyon, nakatuon lamang sa mga
 Ang mga magulang ang kadalasang tumatayong
guro ng mga bata
Babaylan (Bisaya) / Katalona (tagalog)
 Pinunong espiritwal ng sinaunang lipunan na
tumatayong guro.
 Pangunahing pinagtutuunan nila ng pansin ang
mga gawaing panlipunan tulad ng pagsasaka,
pangingisda at gawaing-bahay.
 tagapagpagaling sa maysakit
Babaylan
 Noong sinaunang panahon ang babae ang
itinuturing na pinunong espiritwal sa lipunan.
Sila ay tinatawag na Babaylan (Visayas)
Panahon ng Espanyol
 Nagkaroon ng pormal na edukasyon ang mga
lalaki at babae, kung saan ang mga lalaki ay
nililinang ang kaalaman sa wika, literatura,
agham at matematika
Kumbento at Beaterio
 dalawang uri ng paaralan para sa mga
kababaihan, ang Kumbento at Beaterio. kung
saan maliban sa mga gawaing panrelihiyon ay
naituturo din sa mga kababaihan ang musika,
kagandahang asal at gawaing pantahanan.
 Wika, agham, literature, at matematika
Kumbento
 "asamblea" o "kongregasyon"
Beaterio
 bahay o institusyon para sa mga relihiyosang
babae
Co Educational
 Sa kasalukuyan, ang katangian ng karamihan ng
paaralan sa Pilipinas ay Co-educational. Baganat
may mga paaralan pa rin na eksklusibo sa isang
sekso
 Sa pormal na edukasyon, walang pinagkaiba ang
itinuturo sa mga babae at lalaki sa ilalim ng Kto
12 Curriculum at CHED.
 sa TESDA, nakatatanggap ang babae at lalaki ng
parehong pagsasanay sa pagpapaunlad ng
kakayahang teknikal.
Politika at Pamahalaan
 Malaki naman ang naging progreso ng
gampaning pangkasarian sa aspekto ng politika
at pamahalaan sa Pilipinas.
 Mayroong mataas na katayuan o pagkilala sa
kababaihan sa lipunan
Plebisito noong 1937
 Nang dumating ang mga Espanyol, nagbago ang
katayuan ng kababaihan dulot ng paniniwala at
kultura ng Espanyol.
 Noong Panahon ng Amerikano, naging limitado
ang karapatan sa pagboto ng mga kalalakihan
noong 1935. Ipinaglaban ng mga kababaihan ang
kanilang karapatang bumoto.
1937
 Taon kung kailan unang nabigyan ng
pagkakataon ang kababaihan na bumoto.
Plebisito
 isang paraan ng pagboto kung saan ang mga
mamamayan ng isang bansa o distrito ay
magpapahayag ng kanilang opinyon para o laban
sa isang panukala, tulad halimbawa ng pagbago
o pagrebisa sa Konstitusyon
MGA BABAE NA UNANG NAMAHALA SA BANSA
 Elisa Rosales Ochoa - Unang kongresistang babae
na nahalal noong 1941.
 Geronima Pecson - Unang babaeng senador
noong 1947.
 Corazon Aquino - Unang babaeng pangulo sa
Pilipinas noong 1986.
  Gloria Macapagal Arroyo - Siya ang ikalawang
babaeng pangulo ng bansa, at anak ng dating
pangulong si Diosdado Macapagal. 2001-2010
 Geraldine Roman - Unang transgender na
nahalal bilang kinatawan sa mababang
kapulungan noong 2016. Bataan 1st district
representative 2016
Ladlad Partylist
 Bukas isip, bukas puso
 isa partidong pampolitika ng Pilipinas para sa
mga taong ang kasarian ay lesbiyana, bakla,
bisekwal, at transgender o isang taong nagpalit
ng kanyang kasarian (LGBT) na umupo sa
kongreso noong 2010.
Relihiyon
 Ang Pilipinas ay ang bansang may
pinakamalaking bilang ng mga katoliko sa Asya.
 Dahil sa pananakop ng mga Espanyol sa bansa,
nagkaroon ng malaking gampanin ang simbahan
sa pagtataguyod ng gampaning pangkasarian ng
mga Pilipino.
Prayleng Espanyol
 Inalis ang mga babaylan bilang pinunong
espiritwal at pinalitan ng mga lalaking prayle.
Deviancy
 Ito ay anumang pag-uugali na lumalabag sa mga
pamantayang panlipunan at kadalasan ay may
sapat na kalubhaan upang magarantiya ang hindi
pagsang-ayon sa nakararami.
Burka
 kilala rin bilang isang chadaree sa Afghanistan o
isang paranja sa Gitnang Asya, ay isang
nakabalot na panlabas na kasuotan na tumatakip
sa katawan at mukha na isinusuot ng mga
kababaihan maliban sa mata.
Hijab
 Ito ay isang kasuotang tumatakip sa ulo maliban
sa buong mukha.
MGA USAPING PANGKASARIAN
 Ang pagkapantay pantay ay isang karapatang
pantao
1. Diskriminasyon
2. Same sex marriage
Gender Inequality
 Ito ay kumikilala sa hindi pagkakapareho ng
kasarian ng kalalakihan at kababaihan na
nakakaapekto sa karanasan sa pamumuhay ng
isang indibidwal. Dahil sa paglitaw ng
konseptong ito, nag uugat din dito ang
diskriminasyon.
Sexism
 Ito ay hindi pantay na karanasan, karapatan,
kalayaan at pagtrato sa isang indibidwal o
pangkat batay sa kasarian.
Uri ng Diskriminasyon:
Tuwirang Diskriminasyon
 kung saan mayroong pagtanggi sa isang
indibidwal o pangkat ng tao sa isang serbisyo o
gawain dahil sa kasarian
Di Tuwirang Diskriminasyon
 Nararanasan ito kung ang mga patakaran ay
hindi pantay o pabor lamang sa isang pangkat
batay sa kasarian na kadalasang pabor sa
kalalakihan.
MGA ISYU SA KASARIAN
Gender Stereotypes
 tumutukoy sa mga ganpanin na itinakda ng
lipunan upang sundin at gawin ng gawin ng
bawat lalaki at babae o mga kasarian
 halimbawa: Men are stronger than women, men
are smarter than women, men go to work while
women stay at home, women are more sensitive
and emotional than men, at men don’t cry
Gender Stratification
 hindi pantay na distribusyon ng yaman,
kapangyarihan, pribilehiyo sa mga kalalakihan at
kababaihan
Sexism
 uri ng paniniwala na ang isang kasarian ay mas
nangingibabaw o mas mataas kaysa sa isang
kasarian
Misogyny
 tumutukoy sa pagkagalit o hindi pagkagusto sa
mga pagkilos at kaasalan na hindi angkop o
takda para sa mga babae gaya ng pagiging
malakas at makapangyarihan
Sexual Objectification
 gawain ng pagtrato sa isang tao bilang
kasangkapan lamang sa kaligayahang sekswal
 pagtrato sa mga tao bilang mga kalakal o
produkto ng walang pagsasalang alang sa
kaniyang pagkatao o dignidad bilang tao
Homophobia
 labis na pagkagalit sa mga homosexuals o
miyembro ng LGBT community (homophobic)
Occupational Sexism
 Nagaganap ito sa sa mga lugar ng hanapbuhay
ng kababaihan.
Gender Gap Pay
 Kung mas mababa ang ipinapasuweldo sa mga
babae kaysa sa mga lalaki kahit na pareho lang
ang kanilang antas, posisyon o dami ng trabaho.
Ayon sa PSA noong 2019, mayroong gender pay sa sektor
ng agrikultura ng bansa kung saan ang lalaki ay
tumatanggap ng Php. 310. 16 kada araw, samantalang ang
mga kababaihan ay tumatanggap lamang ng Php. 285.51
bawat araw.
Sa pag-aaral ng Philippine Institute for Development
Studies (PIDS), malaking porsyento ng kababaihan ang
nagtatrabaho sa sektor ng paglilingkod (71%), agrikultura
(19%), sektor ng industriya (10%)
Vulnerable Work
 Ito ay mga trabahong madaling mawala,
mayroong mababang suweldo, mababang
produktibidad at kababaihan ang kadalasang
apektado nito.
Gender Inequality Index
 Ito ay binuo ng United Nation noong 2010.
Tatlong Dimensyon ng GIP:
Reproductive Health
 Sinusukat nito ang tasa ng pagkamatay ng nanay
sa panganganak (maternal mortality rate), at
tasa ng nanganganak sa pagitan ng edad 15-19
*(adolescent birth rate).
Empowerment
 Sinusukat ang proporsyon ng babae at lalaki na
nanunungkulan sa Sangay Lehislatibo (Share of
seats in Parliament) ng isang bansa at
proporsyon ng babae at lalaki na may
sekondaryang edukasyon.
Antas ng Ekonomiya
 Sinusuri nito ang partisipasyon ng babae at lalaki
na may edad 15 pataas sa lakas-paggawa.
Violence Against Women and Sexual Harrassment
 tumukoy sa anumang uri ng pananakit o
karahasan sa isang ababe tulad ng domestic
abuse at sexual harassment.
Karahasang Domestiko
 Ito ay nagaganap kung ang babae ay nakararanas
ng karahasang pisikal, pananalita o sikolohikal
mula sa kanyang karelasyon na maaaring
kanyang asawa o nobyo.
Marital rape
 Sapilitang pakikipagtalik sa iyong kasintahan o
asawa
Uri ng Domestikong Karahasan
Pisikal
 pananampal, pagsakal at panununtok.
Pananalita
 pagmumura, bullying at paggamit ng mga
salitang nakakainsulto. .
Sikolohikal
 panglalait sa hitsura ng katawan, panglalait sa
pagkatao at pagtuligsa sa tagumpay
Inuuri din na karahasang domestiko ang mga pagtatangka
sa sapilitang pakikipagtalik na hindi naaayon o
pinahihintulutan ng babae (sexual abuse). Ilang halimbawa
nito ay ang panggagahasa sa asawa (marital rape), sexual
harassment).
Sexual Harassment
 Isang uri ng pang-aabusong sekswal sa isang
indibidwal.
 Maituturing na sexual harassment ang isang
pangyayari kung ito ay may layung sekswal at
nagagawa sa pamamagitan ng puwersa sa
pagitan ng isang tao na may mas mataas na
estado, kakayahan o lakas at isa pang tao na mas
nakabababa.
Ayon sa tala ng ''National Democratic and Health Survey'',
1 sa 4 na babaeng kasal na may edad 15-49 taong gulang
ay nabiktima ng karahasang domestiko.
Ayon naman sa WHO, halos 1 sa 3 o 35% ng kababaihan
ang nakararanas ng karahasang domestiko.
MGA TUGON AT BATAS KAUGNAY NG
KARAHASAN SA MGA KABABAIHAN
Anti-Sexual Harassment (R.A. 7877) 1995
 Nagbibigay proteksyon laban sa kababaihan
kontra Sexual Harassment (bahay, paaralan,
trabaho)
Anti-Violence Against Women and their children (R.A
9262)
 Nagbibigay proteksyon sa kababaihan at kanilang
mga anak kontra domestic

Maaaring mangyari ang sexual harassment sa anumang Uri ng VAWC:

lugar o sitwasyon tulad sa paaralan, trabaho, pamilya at
lipunan. Ilan sa mga ito ay ang: 1. Physical Violence – pananampal o pambubugbog
2. Psychological / Emotional Violence (verbal
 Panghihipo, pagdaklot, paghawak o iba pang abuse) – pagbabanta, sasaktan pag hindi ginawa
pisikal na pagsaling na walang pahintulot o pag ang gusto sa babae o anak
sang-ayon mula sa biktima. 3. Sexual Violence – rape,
 Pagpuna o pagbibigay komento na mayroong 4. Economic Violence – naglilimita sa mga babae na
sekswal na pagpapakahulugan. maging financially stable, hindi pagsusustento,
 Pag-anyaya na makipagtalik o pagbibigay hindi pagpayag sa pagtrabaho, at pagsira ng
senyales na nais makipagtalik. gamit na parehas niyong pinaghirapan
 Paghingi ng pabor na may kaugnayan sa
pakikipagtalik o sekswal na pamamaraan. Safe Spaces Act (R.A. 11313)
 Pagtingin, pang-aakit, o paghipo sa sarili na may
 Bawal bastos act
sekswal na konotasyon.
 Pinatibay ang mga batas kaugnay sa pangaabuso
 Pagtatanong patungkol sa personal na gawaing
sa isang kasarian
sekswal.
 Pambabastos sa babae o lalaki sa pampublikong
 Pang-iinsulto o pagbibiro na may sekswal na
lugar o internet
konotasyon.
 Paglalantad ng pribadong bahagi ng katawan.
Matuturing na Paglabag:
Batay sa datos na inilabas bito, ang bilang ng kaso ng VAW
1. Cat calling
sa bansa ay bumaba ng 18, 685 noong mula 25, 805 noong
2. Wolf whistling
2017 at 32, 073 na kaso noong 2016.
3. Homophobic sexist slurs
4. Uninvited gestures or comments on person’s
Nang magpatupad ng community quarantine sa iba't ibang
appearance
panig ng bansa, tinatayang 3, 600 na kaso ng karahasang
5. Relentless requests for personal details
domestiko ang naitala ng PNP mula Marso hanggang Mayo
6. Public masturbation or flashing private parts
2020.
Offense:
Cat calling, wolf whistling, at homophobic sexist slurs:
1st offense – magbabayad ng 1k at 12 hrs of community
service
2nd offense – magbabayad ng 3k, at 6-10 days of
community service
3rd offense – magbabayad ng 10k, at 11-30 days of
community service
Uninvited gestures, relentless requires of personal details,
at public masturbation or flashing of private parts:
1st offense – magbabayad ng 10k, at 12 hrs of community
service
2nd offense – magbabayad ng 15k, at arresto menor (6-10
days)
3rd offense – magbabayad ng 20k, at arresto mayor (1
month and 6 days – 6 months)
Diborsiyo
 Legal na proseso ng pagsasawalang bias ng kasal
 Ipinagbabawal ng simbahang katolika
Code of Muslim Personal Laws
 Nakasaad sa titulo III, kabanata 3 ang
paghintulot sa diborsyo
Marriage Dissolution Bill
 Absolute divorce
 Panukalang batas noong 2018 na magsuagsulong
ng diborsiyo sa bansa
 Hindi napatupad dahil hindi sang ayon si dating
president Rodrigo Roa Duterte
 Sacred ritwal ang pagpapakasal kaya hindi rin
sang ayon ang simbahan
Annulment
 Kawalang bisa ng kasal buhat sa simula pa
lamang ay invalid na kagad ang pagsasama niyo
Diborsyo – valid to invalid
Annulment – kailangan patunayan na simula ng magsama
kayo ay invalid na kagad ang pagsasama niyo
Psychological Incapacity
 Ang isang indibidwal ay hindi maayos ang
kalagayang mental (manginginom, drig addict,
iresponsableng magulang)
ISYU SA PROSTITUSYON
Sex Work at Reproductive Health Law
Prostitusyon
 ay ang pag-aalok ng sarili sa ibang tao para sa
anumang serbisyong mahalay at sekswal na
itinuturing na isang krimen.
 Ito ay bahagi ng mas malawak na sex industry na
kinabibilangan ng pornograpiya, mga sekswal na
pagtatanghal, at mga erotikong produkto.
Iba-iba ang pamamaraan ng prostiitusyon:
On call o escort services
 Tinatawagan para sa panandaliang kasiyahan
Extra service sa mga spa
 Pagkatapos ng spa service, may nagaganap na
sekswal na serbisyo
Online prostitusyon
 Mga cyber sex
Street prostitusyon
 Nagaabang / nagaantay ng kliyente sa daan
Kingsley Davis
 internationally recognized na American
sociologist
 ayon sa kanya, maituturing ang prostitusyon
bilang mga gawi kung saan ginagamit ng tao ang
katawan at pisikal na mga katangian upang
magkamit ng mga bagay tulad ng pera, at
kasikatan.
Sex Workers
 ito ay isang uri ng hanapbuhay na tumutulong sa
kanila upang tugunan ang kanilang mga
pangangailangan.
Sa tingin ng iba, ang prostitusyon at anumang uri ng sex
work ay imoral at dapat patigilin. Ito ay taliwas sa mmga
paniniwalang panrelihiyon at nakasasama sa lipunan.
Noong 2019, tinatayang 7, 160 mula sa 8, 711 (82%) na
kaso ng HIV/ AIDS ang naitala dahil sa prostitusyon.
Marami ang napipilitang pasukin ang industriyang ito .
Karamihan sinasabi wala na silang makita na ibang paraan
para kumita.
Sex Trafficking
 Ito ay ilegal na pangangalakal o sapilitang
pananamantala ng mga tao na ang layunin ay
gawing sex workers ang kanilang mga biktima.
Walang pinipiling kasarian ang prostitusyon. Batay sa
International Labor Organization, halos 28.7 milyong katao
noong 2017 ang maituturing na sex workers.
Maraming bansa ang kumikilala sa prostitusyon bilang
lehitimong industriya. Binibigyan ng sertipikasyon ang mga
sex worker katunayan na sila ay isang lehitimong
manggagawa,
Ilan sa mga bansa kung saan lehitimo ang prostitusyon ay
ang mga bansang Austria, Bangladesh, Belgium, Brazil,
Canada, Colombia, Denmark, Ecuador, Pransya, Alemanya,
Greece, Netherlands, New Zealand, Switzerland, Taiwan,
Uruguay at Venezuela.
Sa Pilipinas, ipinagbabawal ang prostitusyon o anumang
uri ng sex work. Sa pag-aaral ng Joint UN Programme on
AIDS (UNAIDS), mayroong 152, 000 na sex worker sa
Pilipinas noong 2018.
Netherlands – unang tumanggap sa prostitusyon
Germany – sila ay may prostitute protection act
Hungary – dapat ikaw ay 18 yrs old pataas, at required
magpatest (4x a year) para sa HIV, STV, at STI
Bangladesh – may pinipirmahang affidavit
Greece – 18 yrs old pataas, dapat walang asawa. malinis
ang records, at mentally stable
Anti-Prostitution Act of 2010
 Pia Cayetano
 tinatayang umaabot sa 800,000 na Pilipino
noong 2005 ang nagiging sex worker sa ating
bansa.
Ayon sa ulat na inilabas nito noong 2019, ang Pilipinas ang
isa sa mga bansa na may pinakamataas na bilang ng mga
biktima ng human at sex trafficking.
Karaniwang ang mga biktima inaakala nila na sila ay
magiging domestic helper, caregiver o empleyado sa
alinmang trabaho na napagkasunduang papasukan sa
ibang bansa.
Ayon sa TIP report, 77% sa mga kasong ito ay domestiko,
ibig sabihin naganap sa sariling bansa. Noong 2019,
tinatayang 24.9 milyong indibidwal ang biktima ng sex
trafficking sa buong mundo.
EPEKTO NG PROSTITUSYON AT SEX INDUSTRY
Sa ginawang pag-aaral noong 2018, ang isang sex worker
ay sinasabing nawawalan ng pagkakakilanlang pansarili
dahil sa itinuturing silang ''produkto'' o ''gamit''na
ibinebenta kapalit ng pera.
Paglala ng kaso ng prostitusyon lalo't higit sa mga bansang
papaunlad pa lamang.
Paglaganap ng mga suliraning pangkalusugan
Nakararanas ang mga sex worker ng diskriminasyon sa
pamamagitan ng pagkakait sa kanila na mabigyan ng
atensyong medikal.
TUGON SA PROSTITUSYON AT SEX WORK
Kodigo Penal ng Pilipinas noong 1930
 Nakasaad dito na ipinagbabawal ang
prostitusyon at parurusahan ng 8 hanggang 12
taon ang sinumang kabahagi ng prostitusyon.
Decriminalizing Vagrancy Act
 Batas Republika bilang 10158
 Narebisang pinal na kodigo noong 2012 na
magpaparusa sa mga mahuhuling babae na
nagsasagawa ng sex work o prostitusyon.
  Nagpapakalat kalat sa daan na walang valid na
rason ay huhulihin dahil dito nagsisimula
madalas ang prostitusyon
Magna Carta for Women
 Batas Republika bilang 9710
 Sinisigurado nito na mayroong program ang
pamahalaan upang tugunan ang karapatang
pantao ng mga kababaihan.
 Ang bawat LGU ay dapat may Women’s desk
(malalapitan ng mga babaeng naaabuso)
Anti-Trafficking in Persons Act
 Batas Republika 9208
 Binibigyang proteksyonng batas na ito ang mga
biktima ng sex trafficking.
 Makukulong ng 6 – 12 yrs pag legal age, life
imprisonment naman kapag minor
Convention for the Supression of the Traffic in Persons and
of the Exploitation of the Prostitution of others
 Isang internasyonal na kasunduan na
inaprubahan ng UN noong 1949, na nagsasaad
na hindi nararapat at kontra sa dignidad at
pagpapahalaga ng tao ang prostitusyon,
inilalagay nito sa panganib ang kalagayan ng tao
sa lipunan
MGA LUGAR KUNG SAAN NAGAGANAP ANG
PROSTITUSYON
Bahay aliwan o brothels – Ito ay mga lugar tulad ng sauna
at massage parlors.
Bar o Casino – Pinakamalimit na lugar ng prostitusyon sa
bansa.
Kalsada – Nasa tabi lamang ito ng kalsada at naghihintay
ng mga parokyano na hihinto.
Reproductive Health Law
 Batas Republika Bilang 10354
 December 21 2012, benigno s. aquino III
 Mas kilala rin bilang Responsible Parenthood and
Reproductive Health Act of 2012
 Isang batas na may layuning mabigyang
serbisyong pangprodukto para sa lahat
 Ipinapatupad nito ang family planning o
pagplano ng pamilya, para sa mag asawa lalo na
walang kakayanan sa buhay
 Layunin nitong ipalaganap sa buong bansa ang
mga paraan ng kontrasepsiyon, edukasyong
sekswal, at pangangalaga sa ina
 March 2013 – panandaliang natigil dahil ito raw
ay unconstitutional
 April 8 2014 – napatunayan na constitutional at
pinagpatuloy and reproductive health law
Kalusugang reproduktibo
 may kinalaman sa kakayahan ng isang tao na
tugunan ang prosesong reproduktibo ng kanyang
katawan sa anumang edad.
Reproductive Health
 pagbibigay proteksyon sa kalusugang pisikal,
pangkaisipan, at panlipunan na may kinalaman
sa reproductive system, paraan at proseso nito
 Nakapaloob dito ang Karapatan ng mga tao na
magkaroon ng kaalaman at kakayahang mamili
ng nais niyang paraan ng pagpaplano ng pamilya
na naaayon sa batas, ligtas, epektibo at abot
kaya
March 2013 – panandaliang natigil dahil ito raw ay
unconstitutional
PROBISYON NG RH LAW
Mobile Health Care
 Malalayong lugar o mga probinsya
Emergency Obstetric
 Dagdagan ang mga staff at medical equipments
Maternal health review
 Nareregular o nababawasan ang bilang ng
babaeng napapahamak habang sila ay
nabubuntis
Sex Education
 Itinuturo ang gender-based violence
 Kaso ng rape at incest
DISKRIMINASYON LABAN SA KOMUNIDAD NG
LGBT COMMUNITY
Pew Research Center
 Isang samahan sa Washington DC sa USA
 Naglabas ng iba;t ibang survey o poll ukol sa
social issues
 Hinihingi ang opinion ng publiko ukol sa social
issues
 Tinitignan ang kalagayan ng social issues sa iba’t
ibang bansa
 Ayon sa kanila, 73% na Pilipino ang sinasabi na
tanggap ang homosexuality sa bansa
 Ayon rin sa kanila, Ika-10 ang Pilipinas sa mga
bansang kumikilala sa homosexuality at ikalawa
naman sa rehiyon ng Asya-Pasipiko. Dahil dito,
itinuturing ang Pilipnas bilang isang gay-friendly
na bansa sa mundo.
ANO-ANO ANG MGA PERSONAL NA KARANASAN NG
DISKRIMINASYON ANG NARARANASAN NG MGA
MIYEMBRO NG KOMUNIDAD NG LGBT+?
 Pagtawag sa isang tao na ''bakla'' sa mapang-
insultong paraan.
 Negatibong konotasyon na ang bakla ay mahina,
mas mababang uri ng tao at hindi karapat-dapat
na bigyan ng karapatan, paggalang o kalayaan.
Mga kaso ng Diskriminasyon sa Bansa:
 Noong 2019, napabalita ang kasong isang
transgender woman (Gretchen Custodio Diaz)
nang pigilan siya na pumasok sa pambabaeng
palikuran sa isang mall sa Quezon ng isang
Janitress.
 Noong 2019, isang insidente ang naganap sa
Taguig kung saan hindi pinapasok ang isang
transgender woman (Councilor Louis Marasigan)
sa isang fitting room dahil umano sa kanyang
itsura.
 Noong 2020, may isang paaralan sa Ilo-ilo ang
naglabas ng memorandum na maaari nilang
patalsikin ang mga mag=-aaral na homosexual.
Philippine LGBT Chamber of Commerce
 Noong 2019, 17% ng mga kompanya sa Pilipinas
ang may polisiya ukol sa diskriminasyon laban sa
komunidad ng LGBT
Estigma
 Maling pagtingin sa isang tao o sitwasyon
2019
 Tinuturing ang Pilipinas bilang isa sa mga bansa
na may mataas na kaso ng HIV / AIDS
Ayon sa DOH, 97% ng kalalakihan na (31 taong gulang)
34% sa NCR, 95% pakikipagtalik
Mga bansa na may batas ukol sa pagkitil sa karapatan ng
mga homosexual:
Afghanistan, Iran, Mauritania, Nigeria, Quatar, Saudi
Arabia, Somalia, Sudan, UAE, at Yemen
Anti-Gay Propaganda Law of 2013
 Batas na ipinatupad ni Vladmir Putin sa Rusya, na
nagbabawal sa anumang impormasyon ng may
kinalaman sa LGBT at homosexuality
Hate Crime
 Anumang uri ng crimen dulot ng poot at galit
dahil kabilang ito sa ibang pangka,t relihiyon, at
kasarian
Jennifer Laude
 Pinatay noong 2014 ni Joseph Scott Pemberton
matapos matuklasang isa siyang Transgender
ANG USAPIN SA SAME SEX MARRIAGE
Same Sex Marriage
 Ang kasalan o pag iisang dibdib ng dalawang
taong may parehas na kasarian
Same Sex Civil Union
 Kasalan ng dalawang taong may parehas na
kasarian sa ilalim ng batas ng estado
Equal Protection Clause
 Nagsasabi na anumang Karapatan na naaayon ay
para sa lahat ng mamamayan
 Mababasa ito sa artikulo III Seksyon I ng saligang
batas noong 1987 (Bill of rights)
Unconstitutional Taiwan

 Tumutukoy sa mga batas, polisiya, patakaran,  Unang bansa sa asya na kumilala sa same sex
programa, o direktiba na hindi naaayon sa marriage noong 2019
saligang batas ng isang bansa
Denmark
Ayon sa simbahang katoliko, ang kasal ay para lamang sa
pagitan ng babae at lalaki. Ito ay sinasangayunan ng  Kauna unahang bansa sa mundo na kumilala sa
Artikulo 1 at 2 ng Family Code of the Philippines legal relationship ng mga same sex couples

Family Code of the Philippines: Article 1, Requisites of New Zealand

Marriage
 Kauna unahang bansa sa Asya Pacific na
 Marriage is a special contract of a permanent nagpatupad ng same sex marriage
union between a man and a woman
Argentina
Family Code of the Philippines: The family
 Unang bansa sa Latin Amerika na nagpatupad ng
Article 50: Family relations include those: same sex marriage

 (1) between husband and wife Negatibong Epekto ng Same Sex Marriage:
 (2) between parents and children
 Pagkalito para sa mga anak
 (3) among brothers and sisters, whether the full
 Pagbabago ng konsepto ng pamilya
or half blood
 Pagdami ng kaso ng mga isyung pampamilya
Noong 2018, unang pormal na nagkaroon ng pandinig ang
Positibong Epekto ng Same Sex Marriage:
korte suprema tungkol sa same sex marriage
 Pagkabawas ng mga batang nasa bahay
 Ang kasong ito ay unang inihain ni Jesus Falcis –
ampunan
isang abogado at miyembro ng LGBT community
 Pagkamit ng Karapatan ng mga miyembro ng
 Ngunit binasura ng korte suprema ang kanyang
LGBT community
petisyon
 Dahilan ng pagkabasura ng kanyang petisyon:
naghain ng batas ukol sa same sex marriage
ngunit hindi naman siya ikakasal, umattend ng
trial nang nakapangbahay, at hindi dumaan sa
hierarchy of court

Noong 2017, inihain ni Speaker Pantaleon Alvarez, ang

batas para sa civil partnership o pagkiala sa pagsasama ng
homosexual kahit walang kasal

Mga bansang kumikilala sa same sex marriage:

Netherlands

 Bansa na unang kumilala sa same sex marriage

noong 2001
 Legal adoption
 Legal abortion