ศาสนาคืออะไร – ความเชื่อของมนุษย์ เป็ นปรมัตถ์ ศีลธรรม และมี ความหมายในภาษาอังกฤษ

ลัทธิพธิ ี Religion – Religio – Relegere ทาอย่างระวัง – Religare ผูกพัน

ชวนคิด - เดรัจฉานมีศาสนาหรือไม่ มนุษย์ไม่มศี าสนาจะเป็ นมนุษย์ กับพระเจ้า
มัย้ มีศาสนาแล้วสูงกว่าเดรัจฉานมัย้
การให้ความหมาย
วิธกี ารศึกษา ทางสังคม – แม่ชเี ทเรซ่า
แบบศาสนา - ศรัทธา ปัญญา ศรัทธาและปัญญา ทางพุทธิปัญญา – พุทธทาส
แบบวิชาการ – รวมข้อมูล วิเคราะห์ นาไปใช้ ทางศีลธรรม – เคร่งครัดในศีล
ทางสะเทือนใจ - สานักอนุตตรธรรม
ความหมายในภาษาไทย ทางการบูชา - ละหมาด กราบไหว้
สาสน ศาสน - คาสังสอน
่ - ศีลธรรม สิง่ ทีม่ องไม่เห็น พิธกี รรม เน้นประโยชน์ส่วนตน
จุดหมายสูงสุด ทางเรื่องส่วนตัว
โลกแห่งอุดมคติ – อาณาจักรพระเจ้า
ครอบคลุมสิง่ ต่างๆ – พระเจ้าสร้างทุกสรรพสิง่
องค์ประกอบศาสนา – ศาสดา หลักคาสอน สถาบันทางศาสนา
พิธกี รรม ปรมัตถ์
องค์ประกอบอีกนัยหนึ่ง - ศาสดา เครื่องหมาย ศาสนสถาน นักบวช
คัมภีร์
ชวนคิด – ฮินดูไม่มศี าสดา อิสลามไม่มนี ักบวช แล้วเป็ นศาสนามัย้
– องค์ประกอบไม่ได้ครอบคลุมการเป็ นศาสนา
ประเภทของศาสนา
ตายไปแล้ว - อียปิ ต์ บาบิโลเนีย
ยังมีอยู่ - พุทธ คริสต์ อิสลาม ฮินดู ขงจื๊อ เต๋า เชน ยิว โซโรอัสเตอร์
ซิกค์ ชินโต
อียปิ ต์ – เชื่อในดวงอาทิตย์ สัญญะแห่งการเกิดใหม่
บาบิโลเนีย – เรื่องดาราศาสตร์ มีเทพประจาเมือง - ควบคุมคน
กรีก – มีสภาเหล่าเทพ – สะท้อนประชาธิปไตย มนุ ษยนิยม
มนุษย์สร้างเทพเจ้าตามศักยภาพของมนุษย์ในสมัยนัน้ ๆ
ชวนคิด – ทาไมเทพบาบิโลนมีหลากหลาย ส่งผลไปถึงศาสนาอะไร
ทาไมกรีกจึงคล้ายบาบิโลเนีย
เอกเทวนิยม – เทพองค์เดียว - ใครสร้างพระเจ้า
พหุเทวนิยม – หลายเทพ – เทพไหนใหญ่กว่า ใครทาอะไร
อาเทวนิยม – กฎแห่งธรรมชาติ – ใครสร้างกฎ กฎมาจากไหน
ศาสนากับศาสตร์อ่นื ๆ - การศึกษา ญาณวิทยา เทววิทยา ปรัชญา
การเมือง วิทยาศาสตร์ นิเวศวิทยา เศรษฐกิจ
ศาสนาพราหมณ์ฮนิ ดู – ลุ่มน้าสินธุ – ทาไมถึงตัง้ ใกล้แม่น้า – ทรรศนะ6 – นยานะ เหตุผล – ไวเศษิกะ สรรพสิง่ ต่างกัน – สางขยะ
เพราะความอุดมสมบูรณ์ เหตุแห่งจักรวาล ปุรุษะ+ประกฤติ – โยคะ ปฏิบตั สิ มาธิ – มีมางสา
สืบสวนพระเวท – เวทานตะ อาตมัน พรหมัน
ยุคพระเวท – 900-1000 ปี ก่อนพ.ศ.
พระเวท 3+1 - ฤคเวท สรรเสริญเทพ - สามเวท ขับกล่อมเทพ – ยุคปราชญ์ – ยุคเดียวกับสูตร เกิดนักปราชญ์ เกิดตรีมูรติ อวตาร
ยชุรเวท บูชายัญ – อถรรพเวท เวทมนต์ต่างๆ ต่างๆ เกิดลัทธิตนั ตระ
องค์ประกอบพระเวท - มันตระ สรรเสริญ – พรามณะ อธิบายมัน
ตระ วิธบี ูชายัญ – อารัณยกะ เรื่องละเอียด - อุปนิษัท คิด
ยุคมหากาพย์ – พ.ศ.1-800
รามายณะ มหาภารตะ - ภควัตคีตา
ยุคสูตร - พ.ศ.800+ คัมภีรส์ าคัญ
พระเวท – ฤาษีวยาสะ
รามายณะ – ฤาษีวาลมิกิ
มหาภารตะ – ฤาษีวยาสะ นิกายสาคัญ
นยายสูตร – ฤาษีโคตรมะ ไศวะ - พระศิวะ
ไวเศษิกสูตร – ฤาษีกณาทะ ไวษณวะ – พระวิษณุ
สางขยสูตร - ฤาษีกปิ ละ ศากตะ - เทวี
โยคสูตร – ฤาษีปตัญชลิ สมารตะ - เทพ 5 องค์
มีมางสาสูตร – ฤาษีไชมินิ คาณปัตยะ - พระคเณศ
เวทานตสูตร – ฤาษีพาทรายณะ เสาระ - สุรยิ เทพ
มนูธรรมศาสตร์ – ฤาษีมนุ เกามาระ – ขันธกุมาร
ปุราณะ - ฤาษีวยาสะ
ตันตระ –
ชวนคิด – อหิงสาใช้กบั เทพได้มยั ้ ถ้าใช้ไม่ได้เทพสร้างมาทาไม มี
ใครทีท่ าได้บา้ ง พรหมจรรย์ —— มันตระ —— อรรถะ
คฤหัสถ์ —— พราหมณะ —— กามะ
วานปรัสถ์ —— อารัณยกะ —— ธรรมะ
สันยาสะ —— อุปนิษทั —— โมกษะ คัมภีรส์ าคัญ - พระไตรปิ ฎก คาสังสอน
่ – อรรถกถา อธิบายไตร
ปิ ฎก - ฎีกา อธิบายอรรถกถา -อนุฎกี า อธิบายฎีกา - ปกรณ์ คัมภีร์
ศาสนาพุทธ พิเศษ

ความหมายของพุทธะ พระไตรปิ ฎก - วินัย - สุตนั ต - อภิธรรม

ด้วยสัญญา - ความจา
ด้วยวิญญาณ - การรับรู้
ด้วยปัญญา – ความเห็นแจ้ง - สุตมยปัญญา เรียนและการฟัง - จิน
ตามยปัญญา พิจารณา - ภาวนามยปัญญา ปฏิบตั ิ
พุทธประวัติ – สิทธัตถะออกบวชเห็นแก่ตวั หรือหนีภยั การเมือง ไม่
เคยเห็นเทวทูตเลยหรอ ต่อต้านพราหมณ์รเึ ปล่า
ชวนคิด - เชื่อถือได้มยั ้ ใครรวบรวม ถ้าไม่เชื่อแล้วจะเชื่ออะไร
เชื่อถือได้แค่ไหน
องค์ประกอบมนุษย์ - ขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22
ความจริง 2 ขัน้ – สมมติสจั จะ ปรมัตถสัจจะ - จิต เจตสิก รูป
นิพพาน
ภพภูมิ 31 - อบาย 4 มนุสส 1 เทว 6 รูป 16 อรูป 4 กฏัตตา – สักแต่ว่าทา
ชวนคิด – มีอยู่จริงหรือในจิต ทาบุญบาปอะไรขาดทุน ถ้าไม่มอี ะไร
ขาดทุน กรรมตามหน้าที่
ชนก - ทาให้เกิด
กรรมตามกาล อุปถัมภก - สนับสนุน
ทิฏฐธัมม - ปัจจุบนั อุปปิ ฬกิ – เบียดเบียน
อุปปัชช – ชาติทส่ี อง อุปฆาต – ตัดรอน
อปราปริย - ชาติทส่ี าม
อโหสิ - ไม่ให้ผล ไตรลักษณ์
กรรมตามกาลัง อนิจจัง - ไม่เทีย่ ง
ครุ - หนัก ทุกขัง - สภาพเดิมไม่ได้
อาสันน – ใกล้ตาย อนัตตา - บังคับไม่ได้
อาจิณณ - ประจา ปฏิจจสมุปทาท
สิง่ นี้มี สิง่ นี้จงึ มี สิง่ นี้ดบั สิง่ นี้จงึ ดับ - เป็ นลูกโซ่ นิกายในพุทธศาสนา - เถรวาท ดัง้ เดิม - มหายาน ปรับเปลีย่ น -
มาธยมิก ทางสายกลาง - โยคาจาร จิตเป็ นหนึ่ง - สุขาวดี พระ
อริยสัจ 4 โพธิสตั ว์ - เซน ทางใจ - วัชรยาน การบวงสรวง
ทุกข – เกิด แก่ เจ็บ ตาย
สมุทยั - กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา อานิสงค์แห่งการฟังธรรม – ฟังในสิง่ ทีไ่ ม่เคยฟัง เคยฟัง บรรเทา
นิโรธ – นิพพาน ความสงสัย ความเห็นตรงกัน ผ่องใส
มรรค - มีองค์ 8
กาลามสูตร – อย่าพึง่ เชื่อ - สิง่ ทีไ่ ด้ฟัง เล่ากันมา ลือ ตารา เดา
การศึกษาและปฏิบตั ิ อนุมาน ตรึกเอา เอาตามความคิดตัวเอง ผูพ้ ูด ครู
ไตรสิกขา – ศีล สมาธิ ปัญญา
มัชฌิมาปฏิปทา
กรรมฐาน – สมถ 40 – วิปัสสนา - กายานุ เวทนานุ จิตตานุ ธัมมา จูฬนียสูตร - จักรวาล 100000 โกฏิจกั รวาล
นุ
โลกธาตุ 3 – สหัสสีจูฬนีกา เล็กมีพนั - ทวิสหัสมัชฌิมกิ า กลางมี
ล้าน – ติสหัสสีมหาสหัสสี ใหญ่มแี สนโกฏิ
วิสุทธิมรรค - เขาสิเนรุ 84000 โยชน์ มีเขาย่อย - ยุคนั ธร อิสนิ ธร
กรวีกะ สุทสั สนะ เนมินธระ วินตกะ อัสสกัณณะ
อุตตรกุรุทวีป – ทิศเหนือ 8000 โยชน์ ธาตุทองคา ใบหน้าสีเ่ หลีย่ ม
ดอกกัปปรุกขะ
ปุพพวิเทหะทวีป – ทิศตะวันออก 7000 โยชน์ ธาตุเงิน ใบหน้า
พระจันทร์เต็มดวง ดอกสิรสี ะ
อปรโคยานทวีป – ทิศตะวันตก 9000 โยชน์ ธาตุแก้วผลึก ใบหน้า
จันทร์ครึง่ ซีก ดอกกะทัมพะ
ชมพูทวีป – ทิศใต้ ธาตุมรกต ดอกชมพู
สุรยิ สูตร – เล่าเรื่องพระอาทิตย์เจ็ดดวง
อินทกสูตร – กาเนิดมนุษย์ - กลละ หยาดน้ามันงา – อัมพุทะ น้า
ล้างเนื้อ - เปสิ ดีบุกเหลว – ฆนะ ไข่เกิด -ปัญจสาขา
มาตุคาม 5 - ทุกข์ของสตรี – พลัดพรากจากญาติ มีระดู มีครรภ์
คลอดบุตร บาเรอชาย
ประสาทสัมผัส - จักขุประสาท โสตประสาท ฆานประสาท ชิวหา
ประสาท
สิสปาสสูตร - ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ เราจึงไม่บอก - ทุกขนิโรธ
คามินีปฏิปทา ประกอบด้วยประโยชน์
สัปปุรสิ ธรรม 7 – ธัมมัญตา เหตุ - อัตถัญญตา ผล - อัตตัญญตา Motion - มีการเคลื่อนทีต่ ลอด – ใครคือ first mover – พระเจ้า
ตน – มัตตัญญตา ประมาณ - กาลัญญตา กาล -ปริสญ
ั ญาต ชุมชน Efficient cause – สรรพสิง่ ถูกสร้างต้องมีสาเหตุ - พระเจ้า
– ปุคคลัญญตา บุคคล Possibility – ต้องมีสงิ่ ทีเ่ ป็ นนิรนั ดร์ - พระเจ้า
Gradation - สิง่ ทีส่ มบูรณ์ทส่ี ุดควรเป็ นต้นกาเนิด - พระเจ้า
ความจริงในโลก Design - ผูอ้ อกแบบ สร้างสรรค์ – พระเจ้า
Mathematic truth – Objective
Scientific truth – Objective ศาสนาคริสต์ – ศาสนาแห่งความรัก
Truth of art – Subjective
Religious truth – Subjective คัมภีรโ์ ทราห์ – กฎข้อบังคับของโมเสส
Neo-positivism - ปฏิเสธอภิปรัชญา เชื่อในวิทยาศาสตร์ ปฐมการ - การสร้างโลก บาปกาเนิด อดัมกับอีฟ
อพยพ – นาทางพวกยิวจากอียปิ ต์ไปปาเลสไตน์
พระเจ้ามีจริงหรือไม่ เลวีนิติ – กฎของนักบวชในปาเลสไตน์
St.Thomas Aquinas – พระเจ้ามีจริง กันดารวิถี - สามะโนประชากรชาวยิว
เฉลยธรรมบัญญัติ - การตัง้ รกรากของชาวยิว พระคริสตธรรมใหม่ – มนุษย์&เพื่อนบ้าน มนุษย์&พระเจ้าคือพระ
เยซู
เทศนาบนภูเขา - ต่อสาวก 12 คนและผูช้ ุมนุม
กล่าวถึงคนทีเ่ หมาะสมกับสวรรค์ – ผูท้ ่ยี อมรับว่าบกพร่อง ผูท้ ่ี ศรัทธา 5 – พระเจ้าคือยะโฮวาห์ ทรงรักมนุษย์ พระเยซูบุตรพระเจ้า
เสียใจต่อความบกพร่อง คนที่ยอมรับคาสอน คนทีป่ รารถนาจะมี เป็ นผูช้ ่วยให้รอด อาณาจักรพระเจ้า
ชีวติ ทีถ่ ูกต้อง ผูท้ ป่ี รารถนาดีต่อผูอ้ ่นื ผูท้ จ่ี ติ ใจบริสุทธิ ์ ผูท้ ส่ี ร้างสันติ หลักอาณาจักรพระเจ้า - ดินแดนความรักความสุข มีสวรรค์ มีสนั ติ
คนทีถ่ ูกข่มเหง สุข

หลักคาสอนสาคัญ - ตรีเอกานุภาพ ความรัก อาณาจักรพระเจ้า อัน บัญญัติ 10 ประการ - นมัสการพระเจ้า อย่าพูดชื่อพระเจ้า ให้ถอื
ติมสัจจ์ เทศนาบนภูเขา เป็ นวันศักดิสิ์ ทธิ ์ นับถือพ่อแม่ อย่าฆ่าคน อย่าล่วงประเวณี อย่าลัก
ทรัพย์ อย่านินทา อย่าคิดโลภประเวณี อย่าคิดโลภในสิง่ ของ
หลักความรัก – มนุษย์&พระเจ้า มนุษย์&มนุษย์
พระคริสตธรรมเก่า – พระเจ้า&ชนชาติอสิ ราเอล
พิธกี รรมทางศาสนา
ศีลบวช – ถวายตัวกับพระเจ้า
ศีลล้างบาป – บัพติศมา
ศีลมหาสนิท – กินหนมปังกับไวน์
ศีลสมรส
ศีลเจิมคนไข้
ศีลกาลัง
มิสซา – ถวายแด่พระผูเ้ ป็ นเจ้า