See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/345874370

Narcosub i możliwości jego wykorzystania

Article · November 2020

CITATIONS READS

0 15

1 author:

Radosław Kiciński
Polish Naval Academy
28 PUBLICATIONS   56 CITATIONS   

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Conference of Computational Methods in Engineering Science – CMES’22 View project

All content following this page was uploaded by Radosław Kiciński on 14 November 2020.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

DOŚWIADCZENIA

kpt. mar. Radosław Kiciński

W raz z  rozwojem technologii radiolokacyjnej

kartele narkotykowe zostały zmuszone do po-
szukiwania bardziej wyrafinowanych metod przemy-
tu. Początkowo były to szybkie łodzie motorowe, któ-
re łatwo było namierzać z zastosowaniem radarów.
Innym sposobem jest wykorzystanie prymitywnych
Autor jest asystentem pseudołodzi podwodnych (narcosub), które trudniej
Katedry Podstaw wyśledzić w toni wodnej. Są one w stanie przetrans-
Budowy Maszyn portować znaczny ładunek niemalże pod powierzch-
Okrętowych Instytutu nią wody na odległość kilku tysięcy kilometrów.
Budowy i Eksploatacji Wydawać by się mogło, że problem ten nie dotyczy
Okrętów Wydziału Europy. Jednak 24 listopada 2019 roku hiszpańska
Mechaniczno- Guardia Civil przechwyciła jedną z  takich łodzi
-Elektrycznego Akademii u wybrzeży Galicji. Warunki na morzu sprawiły, że
Marynarki Wojennej. załoga nie była w stanie przeładować narkotyków na
docelowy statek, dlatego podjęła próbę samozatopie-
nia łodzi. Członkowie załogi skierowali ją do brzegu,
porzucili i uciekli. Całość zdarzenia zarejestrowała
Guardia Civil z wykorzystaniem noktowizorów. Nie-
stety, z powodu pogody łódź wydobyto dopiero następ-
nego dnia i przeholowano do portu.
Nie ma dokładnych danych dotyczących liczby rej-
sów, które przemytnicy zorganizowali do Europy.
Przy czym w  2018 roku dokonano 35 zatrzymań,
a w 2019 – 36. Jak twierdzą eksperci od przestępczo-
ści zorganizowanej, tego procederu nie da się po-
wstrzymać, a  jego wykrywalność to maksymalnie
15%. Warto się więc zastanowić, czym są, jak działa-
ją i jak mogą zostać wykorzystane tego typu środki
w trakcie konfliktu zbrojnego czy też działań hybry-
dowych.
ŚRODEK TRANSPORTU
Podstawową właściwością okrętów podwodnych
w porównaniu z okrętami nawodnymi jest to, że mogą
pływać w położeniu nawodnym i podwodnym oraz
zanurzać się i wynurzać, tzn. przechodzić z jednego
położenia w drugie. Są wyposażone m.in. w: zbiorniki

Narcosub i możliwości
jego wykorzystania
POSTĘP TECHNOLOGICZNY ORAZ DOSTĘPNOŚĆ WIELU
ROZWIĄZAŃ MILITARNYCH NA RYNKU CYWILNYM
SPOWODOWAŁY, ŻE ORGANIZACJE PRZESTĘPCZE SIĘGAJĄ
PO NIE, BY CZERPAĆ ZYSKI ZE SWEGO PROCEDERU.

178 PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 6 / 2020

 DOŚWIADCZENIA

balastowe, regulacyjne i trymowe oraz zbiornik szyb-
kiego zanurzenia. Zgodnie z  zasadami kierowania
okrętami podwodnymi w zależności od stopnia napeł-
nienia odpowiednich zbiorników rozróżnia się nastę-
pujące jego położenia: krążownicze, pozycyjne i pod-
wodne. Położenie krążownicze jest to położenie na-
wodne wyważonego okrętu podwodnego, w którym
załoga ma więcej czasu na przygotowanie go do zanu-
rzenia ze względu na puste zbiorniki balastowe i zapeł-
niony zbiornik szybkiego zanurzenia. W  położeniu
tym okręt podwodny ma najlepsze właściwości ma-
newrowe i morskie. Teoretycznie może on przebywać
w morzu bez względu na pogodę i pływać z maksy-
malną prędkością. Wykorzystując pełną moc diesli, ma
znacznie większy zasięg. Ujemną cechą położenia krą-
żowniczego jest bardzo mała skrytość. Okręt może być
łatwo wykryty przez stacje radiolokacyjne jednostek
nawodnych przeciwnika. Czas zanurzania się okrętu na
głębokość peryskopową jest dłuższy w  porównaniu
z czasem zanurzania się z położenia pozycyjnego.
Położenie pozycyjne to położenie nawodne wyważo-
nego okrętu podwodnego, w którym jeden lub kilka
zbiorników balastowych jest zapełnionych wodą, nato-
miast zbiornik szybkiego zanurzenia jest pusty. W po-
łożeniu tym czas zanurzania jest znacznie skrócony,
przy czym okręt wciąż może wykorzystywać silniki
Diesla, ale ma gorsze właściwości morskie, może się
poruszać z mniejszą prędkością oraz cechuje się gorszą
statecznością ze względu na obniżenie wysokości me-
tacentrycznej1. Położenie pozycyjne zmniejsza jednak
skuteczne pole odbicia radarowego, co utrudnia wykry-
cie jednostki.

1 W uproszczeniu wysokość metacentryczną dla małych kątów przechyłu można traktować jako promień łuku, po jakim przesuwa się środek cięż-
kości okrętu. Im mniejszy promień, tym większe przechyły oddziałują na jednostkę pływającą.

Narcosub to specjalnie
zaprojektowana, najczę-
ściej półzanurzalna, łódź
przeznaczona do przemy-
tu narkotyków. Jest zdol-
na do pokonania wielu ty-
sięcy kilometrów w poło-
żeniu prawie podwod-
nym. Na zdjęciu jedna
z łodzi przechwyconych
przez Straż Wybrzeża
Stanów Zjednoczonych
(United States Coast
Guard – USCG).
U S C G

PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 6 / 2020

179
DOŚWIADCZENIA
Narcosub to specjalnie zaprojektowana, najczęściej
półzanurzalna, łódź przeznaczona do przemytu nar-
kotyków. Jest zdolna do pokonania wielu tysięcy
kilometrów w położeniu prawie podwodnym. Napę-
dzana jest zazwyczaj silnikiem Diesla. Przy tym nie
jest pełnoprawnym okrętem podwodnym, lecz jedy-
nie łodzią z możliwością częściowego się zanurza-
nia. Jest w stanie przyjmować położenie krążowni-
cze i pozycyjne. Łodzie najnowszej konstrukcji mo-
gą nawet zanurzać się pod wodę. Chociaż nie jest to
w pełni jednostka podwodna, jej nazwę przyjęto dla
większości tego typu konstrukcji.
Historia narcosubów sięga lat osiemdziesiątych
XX wieku, kiedy to zaczęły zastępować szybkie ło-
dzie motorowe, coraz częściej wykrywane przez ra-
dary jednostek sił przybrzeżnych. W 1988 roku na
jedną z takich jednostek natknięto się u wybrzeży
Florydy. Zaprojektowano ją tak, by mogła być holo-
wana przez inny statek oraz zanurzana zdalnie za po-
mocą pilota. Konstrukcja długości 6,4 m mogła być
otwierana tylko z zewnątrz. Nie służyła do transpor-
tu ludzi. Eksperci szacują, że w  2007 roku miało
miejsce do 40 rejsów przemytniczych, natomiast już
w 2008 roku wykrywano ich do dziesięciu co mie-
siąc. W  2008 roku marynarka wojenna Meksyku
udaremniła przemyt narkotyków w dziesięciometro-
wej łodzi, w której znajdowało się 5,3 t kokainy. We
wrześniu tegoż roku Straż Przybrzeżna Stanów
Zjednoczonych udaremniła przemyt narkotyków
w 18-metrowej półzanurzalnej łodzi. Narcosub, któ-
ry udało się przechwycić, miał długość 20 m, co
czyni go rekordzistą pod względem wielkości. Obec-
nie szacuje się, że na świecie zbudowano prawie ty-
siąc takich jednostek.
Warto dla porównania przedstawić kilka miniatu-
rowych okrętów podwodnych, które były w służbie
niektórych marynarek wojennych. W czasie II wojny
światowej niemieccy konstruktorzy zaproponowali
konstrukcję typu Seehund. Zaprojektowana została
do wykorzystania na płytkich wodach w  niedużej
odległości od bazy, tak by mogła szybko powrócić
po wystrzeleniu dwóch podwieszanych na zewnętrz-
nych szynach torped. Ze względu na małe rozmiary
oraz elektryczny silnik o mocy 18,5 kW okręty te
były trudne do wykrycia i zatopienia. Ich maksymal-
na głębokość zanurzenia wynosiła 30 m, długość –
11,86 m, a maksymalna prędkość podwodna – 6 w.
(około 11 km/h). Obsługiwane były przez dwuoso-
bową załogę.
Innym przykładem mogą być irańskie miniaturo-
we okręty podwodne typu Ghadir długości 29 m, czy
też północnokoreańskie okręty typu Yono (oznacza-
ne także jako Yugo), które służą pod banderą swoich
marynarek. Okręty podwodne typu Ghadir stanowią
modyfikację typu Yono. Obie konstrukcje są wypo-
sażone w wyrzutnie torped kalibru 533 mm, zasilane
przez siłownie diesel-elektryczne napędzające jedną
2 Wolna burta − pionowa odległość od górnej krawędzi linii pokładowej statku wodnego do powierzchni wody.
180 PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 6 / 2020
śrubę. Warto też zauważyć, że w przypadku przero-
bienia okrętów klasy Ghadir na narcosub dyspono-
wałyby one dużą przestrzenią ładunkową.
Kolumbijskie wybrzeże Pacyfiku od dawna jest ra-
jem dla przemytników. Za poszarpanymi klifami
rozciąga się dżungla z zatoczkami i tysiącami mil
dróg wodnych, gdzie łatwo mogą powstawać tajne
stocznie do budowy jednostek typu narcosub. Ło-
dzie te nie są konstrukcjami zaawansowanymi tech-
nicznie. Najistotniejsze są zdolności logistyczne
przestępców do dostarczania w serce dżungli mate-
riałów niezbędnych do ich produkcji, wliczając w to
taki sprzęt, jak śruby okrętowe, wały czy generatory.
Narcosub może kosztować około 2 mln dolarów,
a jego budowa trwać ponad rok. Mimo tak dużych
kosztów niektóre z nich są jednostkami jednorazo-
wego użytku, które po udanej dostawie są porzucane
na morzu. Nie jest to jednak regułą. Na niektórych
przejętych łodziach były zamontowane tzw. protek-
tory cynkowe, których zadaniem jest redukcja koro-
zji części metalowych wystawionych na działanie
wody morskiej. Wynika z tego, że jednostki te były
przeznaczone do wielokrotnego użycia.
Praktycznie wszystkie te „okręty podwodne” są
tak naprawdę niskoprofilowymi jednostkami pły-
wającymi (Low Profile Vessel) zaprojektowanymi
w taki sposób, by uniknąć wykrycia dzięki dużemu
zanurzeniu, co przekłada się na nieznaczną wyso-
kość wolnej burty2. Niewielka część nadbudówki,
wykonanej najczęściej z włókna szklanego, unosi
się nad powierzchnią wody. Wystarczy to, by były
wyjątkowo trudne do wykrycia. Chociaż wiele
z nich wygląda bardzo podobnie, każdy twórca po-
zostawia swój osobisty ślad. Dzięki temu można
pokusić się o  ich szczegółową taksonomię. Są to
zatem:
– LPV-IM (Low Profile Vessel with Inboard Mo-
tor) – łódź niskoprofilowa z  wbudowanym silni-
kiem); inna nazwa to SPSS (Self-Propelled Semi-
-Submersible) – samobieżne półzanurzalne;
– LPV-OM (Low Profile Vessel with Outboard
Motor) – łódź niskoprofilowa z zewnętrznym silni-
kiem, wyglądem przypominająca łodzie motorowe,
lecz jej zadaniem jest pływanie nisko w wodzie;
– LPV-OM-VSV (Low Profile Vessel with Out-
board Motor, Very Slender Vessel) – bardzo smukła
łódź niskoprofilowa z zewnętrznym silnikiem;
– LPV-IM-VSV (Low Profile Vessel with Inboard
Motor, Very Slender Vessel) – bardzo smukła łódź
niskoprofilowa z wbudowanym silnikiem;
– FSV (Fully Submersible Vessel) – łódź w pełni
zanurzalna, czyli zarówno prawdziwy okręt pod-
wodny, jak i łódź „nurkująca” (snorkel vessel), która
utrzymuje maszt nad wodą.
Rozwój techniki sprawił, że kartelom narkotyko-
wym coraz trudniej uniknąć wykrycia skonstruowa-
nych przez nich łodzi. By temu przeciwdziałać, ich

specjaliści projektują jednostki szybsze, bardziej
zdatne do żeglugi i z większą pojemnością niż wcześ-
niejsze modele. Narcosub długości 18 m może osią-
gnąć prędkość 9,7 w. (18 km/h) oraz przewozić do
10  t ładunku. Jednostki są wykonane zazwyczaj
z włókna szklanego, obsługiwane przez czteroosobo-
wą załogę i  napędzane silnikiem wysokoprężnym
o mocy 225–260 kW. Dzięki dużym zbiornikom pali-
wa ich zasięg może wynosić 1700 Mm (do 3200 km).
Są wyposażone w systemy nawigacji satelitarnej, co
czyni je pełnoprawnymi jednostkami morskimi. Ze
względu na aranżację dziobu na przestrzeń ładunko-
wą najczęściej nie ma toalety, a miejsce zakwatero-
wania jest ciasne i niewygodne. Jednak nagrodą za
udane dotarcie do celu może być kilkanaście tysięcy
dolarów, co dla biednych rybaków jest kwotą wartą
ryzyka oraz niewygód.
Łodzie narcosub mają zbiorniki balastowe, które
zmieniają ich pływalność, dzięki czemu można re-
gulować ich zanurzenie. Są prawie niewykrywalne
za pomocą sonaru lub radaru i bardzo trudno je do-
strzec uzbrojonym okiem, ponieważ znaczna część
jednostki jest wykonana z włókna szklanego i poru-
sza się pod powierzchnią wody. W nowszych mode-
lach spaliny wyprowadza się wzdłuż kadłuba, co po-
zwala je ochłodzać, dzięki czemu są jeszcze trud-
niejsze do wykrycia w  podczerwieni. Najłatwiej
można je zaobserwować wzrokowo z powietrza, jed-
nak jest to dość trudne.
Ambicje karteli nie kończą się na łodziach półza-
nurzalnych. W 2000 roku kolumbijska policja odkryła
w połowie zbudowany okręt podwodny długości 36 m
niedaleko stolicy kraju Bogoty. Była to dwukadłubo-
wa jednostka rosyjskiej konstrukcji, której zanurzenie
maksymalne oceniono na 100 m. Byłaby ona w stanie
przewieźć nawet 15 t ładunku.
Władze Ekwadoru zajęły 3 lipca 2010 roku w pełni
funkcjonalną, całkowicie zanurzalną diesel-elektrycz-
ną łódź podwodną w pobliżu granicy z Kolumbią. Ka-
dłub statku długości 31 m był wykonany z  włókna
szklanego i kevlaru. Miał trzymetrowy kiosk wyposa-
żony w peryskop oraz system wymiany gazów, a tak-
że koje dla maksymalnie sześciu członków załogi.
Był w stanie przewieźć do 10 t ładunku, ale tym, co
wyróżniało tę jednostkę wśród łodzi półzanurzalnych,
był złożony system balastowy, który umożliwiał zanu-
rzenie się na głębokość 20 m. Statek mógł poruszać
się z prędkością 8 w. Jego autonomiczność wynosiła
do 10 dni, co dawało maksymalny zasięg 3500 km.
Koszt jednostki oceniono na 4 mln dolarów.
INNE SPOSOBY PRZEMYTU
W  sierpniu 2005 roku władze USA odkryły na
Oceanie Spokojnym kontener ładunkowy w rodzaju
3 Termin nawiązuje do zielonych ludzików – potocznego określenia uzbrojonych rosyjskich żołnierzy nieposiadających dystynkcji wojskowych ani
innych wyróżników, które pozwalałyby na określenie ich przynależności państwowej, prowadzących zbrojne regularne i nieregularne działania
na Krymie. (MINI) SŁOWNIK BBN: Propozycje nowych terminów z dziedziny bezpieczeństwa. https://www.bbn.gov.pl/pl/form/dodaj3,MINI-
Slownik-BBN-Propozycje-nowych-terminow.html/.
View publication stats
DOŚWIADCZENIA
torpedy. Zastosowano w nim zbiornik balastowy, by
utrzymywał się na głębokości około 30 m pod wodą
podczas holowania przez statek. W przypadku poja-
wienia się okrętu patrolowego „torpeda” zostałaby
odcumowana. Kontener został zaprojektowany tak,
by automatycznie wypuszczać boję przypominjącą
drewnianą kłodę, którą można pomylić z odpadami
morskimi. Boja była wyposażona w  system, który
nadawał jej położenie, co umożliwiało odzyskanie
ładunku, jeśli statek, który holował kontener, i jego
załoga zostaliby zwolnieni przez władze.
Boja zawiera mechanizm tymczasowego podno-
szenia i opuszczania anteny oraz przesyłania współ-
rzędnych jej położenia w zaszyfrowanej postaci kil- ŁODZIE
ka razy dziennie. System został zaadaptowany z boi NARCOSUB
używanych w sieciach do połowów tuńczyka. Jeden MAJĄ ZBIORNIKI
z projektantów stwierdził, że rozwój „torpedy” zmie- BALASTOWE,
rza w kierunku funkcji zdalnego sterowania nią za KTÓRE ZMIENIAJĄ
pomocą szyfrowanych sygnałów transmitowanych ICH PŁYWALNOŚĆ,
przez satelitę. DZIĘKI CZEMU
MOŻNA
POTENCJAŁ MILITARNY REGULOWAĆ ICH
W dobie konfliktów asymetrycznych wykorzystanie
ZANURZENIE. SĄ
łodzi podobnych do narcosubów przez organizacje
paramilitarne wydaje się nieuniknione. W październi- PRAWIE
ku 2015 roku amerykański niszczyciel USS „Lassen” NIEWYKRYWALNE
przepływał obok jednej ze sztucznych wysp na Morzu ZA POMOCĄ
Południowochińskim, gdy nagle otoczyła go chmara SONARU LUB
małych chińskich statków handlowych i kutrów ry- RADARU.
backich, ograniczając swobodę manewru. Chińscy
rybacy dokładnie wiedzieli, skąd i kiedy nadpłynie
okręt US Navy. Tak jakby specjalnie czekali na jego
przybycie. Według prof. Andrew Jacksona z US Naval
War College to tylko jeden z przykładów użycia nie-
formalnej morskiej milicji, którą określił mianem
niebieskich ludzików3.
Kolejnym przykładem wykorzystania niekonwen-
cjonalnych łodzi może być przemyt samochodów
z  użyciem Armored Stealth Boat (ASB). Jest to
opancerzona łódź, niewykrywalna dla radarów. Ma
długość 14,5 m, szeroka jest na 5 m oraz wysoka na
4,1 m. Jej zanurzenie wynosi 1,1 m. Napędzana jest
przez sześć silników wodnoodrzutowych (waterjet)
o mocy 200 KM każdy, co pozwala jej poruszać się
z prędkością do 50 w. (95 km/h). Łącząc ASB z nar-
cosubem, otrzymamy dyskretną jednostkę desanto-
wą przeznaczoną dla wojsk specjalnych.
Dysponując kilkunastoma jednostkami na wzór
narcosuba czy półzanurzalnych ASB, można prowa-
dzić działania bojowe. W podwodnym wyścigu zbro-
jeń nie jest sztuką zbudowanie okrętu, który się za-
nurzy, lecz takiego, który się wynurzy i wykona za-
danie. Wydaje się, że w  przypadku narcosubów
udaje się to coraz częściej. n
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 6 / 2020
181