www.askisopolis.

gr

8η Άσκηση
xλ
Δίνονται η συνάρτηση f  x   , x  1.
x 1
α) Να βρείτε τις τιμές του λ για τις οποίες  f  f  x   x για κάθε x  1.

Έστω   0
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία.
γ) Να σχεδιάσετε τη γραφική παράσταση της f και να βρείτε γραφικά το πλήθος των λύσεων της
εξίσωσης  x  1 ln x  x  0 .

δ) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.

ε) Να δείξετε ότι η f αντιστρέφεται και στη συνέχεια να αποδείξετε ότι f 1  x   f  x  για κάθε x  1.

στ) Να εξετάσετε αν υπάρχει γνησίως μονότονη συνάρτηση g : 1,    1,   για την οποία να ισχύει

ότι  g  g  x   f  x  για κάθε x  1.

ζ) Να βρείτε συνάρτηση h : 1,     για την οποία ισχύει ότι h  f  x    1  x για κάθε x  1.

η) Να βρείτε σημείο της Cf που βρίσκεται στο 1ο τεταρτημόριο, του οποίου το γινόμενο των
αποστάσεων από τους άξονες ισούται με 4.
θ) Να αποδείξετε ότι δεν υπάρχει συνάρτηση φ ορισμένη στο   1 για την οποία να ισχύει

φ  f  x    φ  2  x   x για κάθε x  1 .

ι) Να υπολογίσετε τα όρια:

i. lim  f 2  x   3f  x   1 ii. lim  f  x   1 ημx 

x
iii. lim
x 1 x  x 0 ημ 2 f  x   f 2  x 
 www.askisopolis.gr

Λύση

 x  Df x  1
  x  1 x  1
α) Για να ορίζεται η f  f πρέπει   x  λ  
f  x   Df  x  1  1  x  λ  x  1 λ  1

xλ x  λ  λx  λ
λ 1  λ  x
x 1
 f  f  x   xx  1λ   x.
1 x  λ  x  1 λ  1
x 1 x 1
Άρα για λ  1 είναι  f  f  x   x για κάθε x  1.

x x 11 x 1 1 1
β) Για λ  0 είναι f  x      1
x 1 x 1 x 1 x 1 x 1
Έστω x1  x 2  1 , τότε:
1 1 1 1
x1  1  x 2  1  0    1  1  f  x1   f  x 2   f 2  ,1
x1  1 x 2  1 x1  1 x2 1
Έστω 1  x1  x 2 , τότε:
1 1 1 1
0  x1  1  x 2  1    1  1  f  x1   f  x 2   f 2 1,  
x1  1 x 2  1 x1  1 x2 1
1 1 1 1
Έστω x1  1  x 2  x1  1  0  x 2  1  0  1  1  1 
x1  1 x2  1 x1  1 x2  1
f  x1   f  x 2  .
Άρα η f δεν είναι γνησίως φθίνουσα στο πεδίο ορισμού της ,είναι γνησίως φθίνουσα μόνο στα
διαστήματα  ,1 , 1,   .

1
γ) Η γραφική παράσταση της f προκύπτει από οριζόντια μετατόπιση της y  κατά μία μονάδα δεξιά
x
και μία μονάδα πάνω.

Η εξίσωση διαδοχικά
γράφεται:
x 1 x
 x  1 ln x  x  0   x  1 ln x  x  ln x  f  x   ln x (1)
x 1
Οι λύσεις της (1) είναι οι τετμημένες των κοινών σημείων της Cf με
την y  ln x .
Παρατηρούμε ότι υπάρχει σημείο τομής στο  0,1 και ένα στο
1,   , οπότε η (1) έχει ακριβώς δύο λύσεις.
 www.askisopolis.gr

x x  1 
δ) lim f  x   lim  lim  1 , lim f  x   lim  x    1       ,
x  x  x 1 x  x x 1 x 1  x 1
 1  x x
lim f  x   lim  x    1       xlim f  x   lim  lim  1
x 1 x 1  x 1  x  x 1 x  x
Η f είναι συνεχής και γνησίως φθίνουσα στο Δ1   ,1 , οπότε έχει αντίστοιχο σύνολο τιμών το
f  Δ1    ,1 . Η f είναι συνεχής και γνησίως φθίνουσα στο Δ 2  1,   , οπότε έχει αντίστοιχο
σύνολο τιμών το f  Δ 2   1,   . Είναι f  Α   f  Δ1   f  Δ 2     1

ε) Στο β σκέλος είδαμε ότι η f είναι γνησίως φθίνουσα σε καθένα από τα διαστήματα  ,1 και 1,   ,
για το λόγο αυτό θα αποδείξουμε ξεχωριστά ότι η f είναι 1 – 1.
x x
Έστω x1 , x 2  Df με f  x1   f  x 2   1  2  x1x 2  x1  x1x 2  x 2  x1  x 2 άρα
x1  1 x 2  1
η f είναι 1-1 και αντιστρέφεται.
y 1
1 1 1 1
f x  y  1 y  y 1  x 1   x  1 άρα
x 1 x 1 y 1 y 1
1 y x
f 1  y   1   , y  1 οπότε f 1  x   , x  1 , δηλαδή f 1  x   f  x  για κάθε x  1.
y 1 y 1 x 1

στ) Έστω ότι η g είναι γνησίως αύξουσα στο 1,   , τότε για κάθε
g1 g1
1  x1  x 2  g  x1   g  x 2   g  g  x1    g  g  x 2     g  g  x1    g  g  x 2   f  x1   f  x 2  που
είναι άτοπο αφού η f είναι γνησίως φθίνουσα. Όμοια αν η g είναι γνησίως φθίνουσα, οπότε τελικά
δεν υπάρχει γνησίως μονότονη συνάρτηση g για την οποία να ισχύει ότι  g  g  x   f  x  για κάθε
x  1.

1 1 u 1 1 1
ζ) Θέτουμε f  x   u  1  u  u 1  x 1   x  1 . Τότε
x 1 x 1 u 1 u 1
 1 
h  f  x    1  x  h  u   1  1 
1 1
 , άρα h  x    , x 1
 u 1 u 1 x 1

η) Έστω M  x,f  x   με x  0 σημείο της Cf που βρίσκεται στο 1ο

τεταρτημόριο. Τότε d  M, yy   d  M, x x   4  x  f  x   4 
x
x  4  x 2  4x  4  x 2  4x  4  0   x  2   0  x  2 .
2

x 1
2
Είναι f  2    2 , οπότε το Μ είναι το  2, 2  .
2 1

θ) Για x  0 η σχέση φ  f  x    φ  2  x   x γίνεται φ  f  0    φ  2   0  φ  0   φ  2   0  2  και για

x  2 : φ  f  2    φ  0   2  φ  2   φ  0   2 που είναι αδύνατο λόγω της σχέσης (2), άρα δεν υπάρχει
η φ.

  1 
ι) i. lim  f 2  x   3f  x   1  lim f 2  x  1 
3
 2      1  0  0   
x 1 x 1
  f  x  f  x   
 www.askisopolis.gr

 x    x  x 1 
ii. lim  f  x   1 ημx   lim 
ημx
 1 ημx   lim  ημx   lim
x  x 
 x  1   x   x  1  x  x  1
ημx ημx 1 1 ημx 1
Για κάθε x  1 είναι      .
x 1 x 1 x 1 x 1 x 1 x 1
 1  1 ημx
Είναι lim     0, xlim  0 οπότε από το κριτήριο παρεμβολής είναι και lim 0
x 
 x 1  x 1 x  x 1
x u
iii. Θέτουμε f  x   u   u  x  xu  u  u  xu  x  x  u  1  u  x  με u  1
x 1 u 1
αφού lim f  x   0 και f  x   0 για τιμές του x πολύ κοντά στο 0 με x  0
x 0

u 1
f  x u 1
x 1  1 
  lim u 2 1 2  lim u2  1 2  lim 
1
lim 2
x  0 ημ f  x   f  x  u  0 u  0 ημ u  u u  0 ημ u  u
 2   1      
 u  1 ημ u  u
2 2
u 0


γιατί για κάθε u  0 είναι ημu  u  ημ 2 u  u 2  ημ 2 u  u 2  0

Στέλιος Μιχαήλογλου