Q1-WEEK 1.

MGA DAPAT TANDAAN *Katotohanan – totoong pahayag o pangyayari na

Focal Question: Paano ka makatutulong sa
pagtugon sa iba’t ibang isyu at hamong
panlipunan?
A. Kontemporaryong Isyu- napapanahong
pangyayari na maaaring gumagambala,
nakakaapekto at maaaring makapagpabago sa
kalagayan ng tao at sa lipunang kanyang
ginagalawan.
“kontemporaryo” – napapanahon
“isyu” – usapin (paksa, tema, pangyayari,
suliranin)
B. Dalawang Pangunahing Kategorya ng Isyu o
Usapin
1. Isyung Personal
*pribadong isyu/usapin sa pagitan ng indibidwal
at ilang malalapit sa kanya
* nakaaapekto sa isa o iilang tao lamang
* sinusolusyonan sa pribadong paraan
2. Isyung Panlipunan
* pampublikong usapin
* nakaaapekto sa maraming tao o sa lipunan sa
kabuuan
* karaniwang krisis o suliranin sa mga
institusyong
panlipunan
* sinusolusyonan ng mamamayan at
pamahalaan.
**Sociological Imagination - kakayahang makita
ang kaugnayan ng mga personal na karanasan ng
isang tao at ang lipunang kanyang ginagalawan. C.
Wright Mills (1959)
C. Mga Pangunahing Uri ng Isyung Panlipunan
1. Isyung Pangkapaligiran/Environmental issues
2. Isyung Pang-ekonomiya/Economic issues
3. Isyung Pampolitika/Political issues
4. Isyung Pangkasarian/Gender issues
5. Isyu sa Karapatang Pantao/ Human Rights
Issues
D. Mga Kasanayang Kailangan sa Pag-aaral ng
Kontemporaryong Isyu
1. Pagkilala sa Primarya at Sekundaryang
Sanggunian
*Primaryang sanggunian - orihinal na
pinanggalingan ng impormasyon (Hal.
talaarawan/diary/journal, dokumento, larawan,
talambuhay, talumpati, sulat, guhit at tala ng mga
pangyayari ng taong nakaranas nito.
* Sekundaryang Sanggunian – mga detalye at
interpretasyon batay sa primaryang sanggunian.
(Hal. aklat, komentaryo, encyclopedias, political
cartoons, news reports)
2. Pagtukoy sa katotohanan at opinyon.
pinatutunayan ng mga aktwal na datos.
*Opinyon – kuro-kuro, palagay, haka-haka o
saloobin tungkol isang usapin o pangyayari.
3. Pagtukoy sa pagkiling (bias)
Ang pag-aanalisa ng mga impormasyon kaugnay
ng agham panlipunan ay dapat walang
kinikilingan.
4. Pagbuo ng paghihinuha, paglalahat at
kongklusyon
*Hinuha- (inferences) isang pinag-isipang hula o
educated guess tungkol sa isang bagay o
pangyayari upang makabuo ng kongklusyon.*
*Paglalahat – (generalization) proseso ng pagbuo
ng ugnayan bago makagawa ng kongklusyon.
*Kongklusyon – desisyon, kaalaman o ideyang
nabuo pagkatapos ng pag-aaral, obserbasyon at
pagsusuri ng ugnayan ng mga mahahalagang
ebidensya/kaalaman sa pangyayari.
E. Kahalagahan ng Pag-aaral ng
Kontemporaryong Isyu.
1. Paggamit ng malinaw at makabuluhang
kaalaman tungkol sa mahahalagang kaganapan
na nakakaimpluwensiya sa tao, pamayanan,
bansa at daigdig.
2. Pagsusuri at pagtaya ng mga ugnayan ng sanhi
at epekto ng mga pangyayari.
3. Paggamit ng mga kagamitang teknolohikal at
iba’t ibang sanggunian para makakalap ng mga
impormasyon.
4. Paggamit ng mga paraang estadistika sa
pgsusuri ng kwantitatibong data tungkol sa mga
pangyayari sa lipunan.
5. Malinang ang mapanuring pag-iisip matalinong
pagpapasya, mabisang komunikasyon,
pagkamalikhain at pagpapalawak ng
pandaigdigang pananaw.
F. Ang Lipunan
“Ang lipunan ay isang buhay na organismo kung
saan nagaganap ang mga pangyayari at gawain.
Ito ay patuloy na kumikilos at nagbabago.
Binubuo ang lipunan ng magkakaiba subalit
magkakaugnay na mga pangkat at institusyon.
Ang maayos na lipunan ay makakamit kung ang
bawat pangkat at institusyon ay gagampanan ng
maayos ang kanilang tungkulin.” (Mooney, 2011)
“Ang lipunan ay kakikitaan ng tunggalian ng
kapangyarihan. Ito ay nabubuo dahil sa pag-
aagawan ng mga tao sa limitadong
pinagkukunang-yaman upang matugunan ang
kanilang pangangailangan. Sa tunggalian na ito,
nagiging makapangyarihan ang pangkat na
kumokontrol sa produksyon. Bunga nito,
nagkakaroon ng magkakaiba at hindi pantay na
antas ng tao sa lipunan na nakabatay sa yaman at
kapangyarihan.”(Karl Marx, Communist Manifesto)
G. Mga Elemento ng Istrukturang Panlipunan
1. Institusyon- organisadong sistema ng ugnayan
sa isang lipunan. (Hal. pamilya, paaralan,
simbahan, pamahalaan, ekonomikong institusyon)
2. Social Group
*Primary group - malapit at impormal na ugnayan
ng mga indibidwal (Hal. pamilya, magkakaibigan,
barkada)
*Secondary group - binubuo ng mga indibiduwal
na may pormal na ugnayan sa isa’t isa.
Karaniwang nakatuon sa pagtupad sa isang
gawain ang ganitong uri ng ugnayang panlipunan.
(Hal. ugnayan ng amo at manggagawa, guro at
mag-aaral)
3. Status - posisyong kinabibilangan ng isang
indibidwal sa lipunan.
* Ascribed Status
Nakatalaga sa isang indibiduwal simula nang siya
ay ipinanganak. Hindi ito kontrolado ng isang
indibidwal.
* Achieved Status
Nakatalaga sa isang indibidwal sa bisa ng
kaniyang pagsusumikap. Maaaring mabago.
4. Gampanin (Roles)
Tumutukoy ang mga gampaning ito sa mga
karapatan, obligasyon, at mga inaasahan ng
lipunan na kaakibat ng posisyon ng indibidwal.
2. Pagpapahalaga (Values)
Batayan ito kung ano ang tama at mali,
katanggap-tanggap o hindi, at nararapat o hindi
nararapat(Mooney, 2011).
3. Norms
Tumutukoy ito sa mga asal, kilos, o gawi na binuo
at nagsisilbing pamantayan sa isang lipunan at
nagsisilbing batayan ng mga ugali, aksyon, at
pakikitungo ng isang indibiduwal sa lipunang
kaniyang kinabibilangan.
*Uri ng norms
a. Folkways - ang pangkalahatang batayan ng
kilos ng mga tao sa isang grupo o sa isang lipunan
sa kabuuan.
b. Mores - tumutukoy sa mas mahigpit na
batayan ng pagkilos. Ang paglabag sa mga mores
ay magdudulot ng mga legal na parusa (Mooney,
2011)
4. Simbolo
Ang simbolo ay ang paglalapat ng kahulugan sa
isang bagay ng mga taong gumagamit dito. (White,
1949) Kung walang simbolo, walang magaganap
na komunikasyon at hindi rin magiging posible
ang interaksiyon ng mga tao sa lipunan. (Hal.
wika, mga pagkumpas (gestures), at iba pang
bagay na nauunawan ng mga miyembro ng isang
lipunan)

H. Kultura
“Isang kumplikadong sistema ng ugnayan na
nagbibigay-kahulugan sa paraan ng pamumuhay
ng isang grupong panlipunan o isang lipunan sa
kabuuan.” (Andersen at Taylor, (2007)

“Kahulugan at paraan ng pamumuhay na

naglalarawan sa isang lipunan.” (Mooney (2011)

I. Dalawang Uri ng Kultura

1. Materyal na Kultura
Binubuo ng mga gusali, likhang-sining,
kagamitan, at iba pang bagay na nakikita at
nahahawakan at gawa o nilikha ng tao. (Panopio,
2007)

2. Di-Materyal na Kultura
Kabilang dito ang batas, gawi, ideya, paniniwala,
at norms ng isang grupo ng tao. Hindi tulad ng
materyal na kultura, hindi ito nahahawakan
subalit ito ay maaaring makita o maobserbahan.
(Mooney, 2011)

J. Mga Elemento ng Kultura

1. Paniniwala (Beliefs)
Tumutukoy ito sa mga kahulugan at paliwanag
tungkol sa pinaniniwalaan at tinatanggap na