ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.

HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC

PH002 – NHẬP MÔN MẠCH SỐ
1. THÔNG TIN CHUNG (General information)

Tên môn học (tiếng Việt): Nhập môn Mạch số

Tên môn học (tiếng Anh):
Mã môn học:
Thuộc khối kiến thức:
Khoa/Bộ môn phụ trách:
Giảng viên biên soạn:
Giảng viên cập nhật:
Số tín chỉ:
Lý thuyết:
Thực hành:
Tự học:
Môn học tiên quyết:
Môn học trước:
Introduction to Digital Circuits
PH002
Đại cương ☑; Cơ sở nhóm ngành □;
Cơ sở ngành □; Chuyên ngành □; Tốt nghiệp □
Kỹ thuật Máy Tính/Thiết kế Vi mạch & Phần cứng
ThS. Nguyễn Thanh Sang
Email: sangnt@uit.edu.vn
KS. Trần Đại Dương
Email: duongtd@uit.edu.vn
4
3
1
6

2. MÔ TẢ MÔN HỌC (Course description)

Môn học này trình bày:
- Các lý thuyết cơ sở về đại số Boolean
- Hệ thống số đếm và mã hóa
- Thiết kế và phân tích mạch tổ hợp
- Thiết kế các mạch số cơ bản
- Thiết kế và phân tích mạch tuần tự
- Thiết kế các bộ đếm.

1
 3. MỤC TIÊU MÔN HỌC (Course goals)

Chuẩn đầu ra trong

Ký hiệu Mục tiêu môn học CTĐT
G1 Kiến thức về máy tính và kiến trúc máy tính 2.1

Bảng 1.

4. CHUẨN ĐẦU RA MÔN HỌC (Course learning outcomes - LO)

Bảng 2.
Mức độ
CĐRMH Mô tả CĐRMH (Mục tiêu cụ thể)
giảng dạy
G1.1 (2.1) Có khả năng thiết kế các mạch số trong máy tính U

5. NỘI DUNG MÔN HỌC, KẾ HOẠCH GIẢNG DẠY (Course content, lesson plan)

a. Lý thuyết
Bảng 3.
Buổi Nội dung CĐR Hoạt động dạy và học Thành
học (3 MH phần
tiết) đánh giá
Chương 1 : Giới thiệu G1.1 Dạy: A1, A2
- Giới thiệu về đề cương
1. Tổng quan về mạch số chi tiết
2. Các đặc điểm của mạch số - Giới thiệu tổng quan về
các mạch số và ứng dụng
3. Triển vọng của ngành Thiết số
kế Vi mạch Số - Tương tác với SV bằng
các câu hỏi về các ứng
dụng số
Buổi 1 Học ở lớp:
-Cần nắm rõ các yêu cầu
của môn học
- Ghi chú các điểm chính
của bài giảng
- Suy nghĩ, thảo luận và trả
lời các câu hỏi của GV
Học ở nhà:
- Về nhà làm bài tập
chương 1

2
 Chương 2 : Biểu diễn thông
tin trong máy tính
2.1 Các hệ thống số
2.1.1 Hệ thập phân
2.1.2 Hệ nhị phân
2.1.3 Hệ thập lục phân
2.1.4 Hệ bát phân
Buổi 2,
2.2 Chuyển đổi giữa các hệ
3
thống số
2.3 Các phép toán nhị phân
2.4 Biểu diễn số có dấu
2.5 Biểu diễn dấu chấm
động
2.6 Biểu diễn ký tự
2.7 Bài tập ôn tập
Chương 3 : Đại số Boolean và
các cổng luận lý
cơ bản
3.1 Đại số Boolean
3.1.1 Tiên đề và định lý
3.1.2 Biểu diễn dạng chính
tắc
3.1.3 Biểu diễn dạng
Buổi 4,
chuẩn
5 - Ghi chú các điểm chính
3.1.4 Bảng chân trị
3.1.5 Tối ưu luận lý
3.2 Các cổng luận lý cơ bản
3.3 Phép toán và cổng luận
lý NAND/NOR
3.4 Phép toán và cổng luận
lý XOR và XNOR
3.5 Bài tập ôn tập
G1.1 Dạy: A1, A2
- Kiểm tra bài tập và hỏi
các câu hỏi củng cố kiến
thức chương 1
- Trình bày các hệ thống số
và cách biểu diễn các hệ
thống số khác nhau
- Đưa ra các câu hỏi ví dụ
để sinh viên thảo luận và
đưa ra đáp án
Học ở lớp:
- Đọc bài giảng và đọc sách
giáo trình chương 2
- Ghi chú các điểm chính
của bài giảng
- Suy nghĩ, thảo luận và trả
lời đáp án cho các ví dụ của
GV
Học ở nhà:
- Về nhà làm bài tập
chương 2
G1.1 Dạy: A1, A2
- Kiểm tra bài tập và hỏi
các câu hỏi củng cố kiến
thức chương 2
- Trình bày các hàm đại số
Boolean và chức năng các
cổng logic cơ bản
- Đưa ra các câu hỏi ví dụ
để sinh viên thảo luận và
đưa ra đáp án
Học ở lớp:
- Đọc bài giảng và đọc sách
giáo trình chương 3
của bài giảng
- Suy nghĩ, thảo luận và trả
lời đáp án cho các ví dụ của
GV
Học ở nhà:
- Về nhà làm bài tập
chương 3
3
 Chương 4 : Bìa Karnaugh G1.1 Dạy: A1, A2
- Kiểm tra bài tập và hỏi
4.1 Bìa Karnaugh các câu hỏi củng cố kiến
4.2 Tối ưu luận lý bằng bìa thức chương 3
- Trình bày phương pháp
KARNAUGH rút gọn biểu thức logic
4.3 Điều kiện không quan bằng bìa Karnaugh
- Đưa ra các bài tập ví dụ
tâm (DON’T CARE) để sinh viên thảo luận và
4.4 Phân tích và Thiết kế Mạch đưa ra đáp án
Buổi 6, Học ở lớp:
7 số - Đọc bài giảng và đọc sách
4.5 Bài tập ôn tập giáo trình chương 4
- Ghi chú các điểm chính
của bài giảng
- Suy nghĩ, thảo luận và trả
lời đáp án cho các ví dụ của
GV
Học ở nhà:
- Về nhà làm bài tập
chương 4 được cung cấp
trong buổi 1
4. Ôn tập: Chương 1 - 4 Dạy:
- Sửa các bài tập từ chương
1 đến chương 4
- Thảo luận và đưa ra đáp
án cho các bài tập mở rộng
Học ở lớp:
Buổi 8 - Giải thích các bài tập đã
sửa
- Giải đáp các thắc mắc của
sinh viên về kiến thức
chương 1-4.
Học ở nhà:
- Chuẩn bị thi giữa kỳ
Chương 5 : Mạch tổ hợp G1.1 Dạy: A1, A4
- Giải đáp về nội dung thi
5.1 Mạch tính toán giữa kỳ
- Trình bày phương pháp
5.1.1 Mạch cộng phân tích, thiết kế các mạch
Buổi 9, Ripple-Carry tổ hợp
10, 11 - Đưa ra các bài tập ví dụ
5.1.2 Mạch cộng thấy trước để sinh viên thảo luận và
số nhớ đưa ra đáp án
Học ở lớp:
5.1.3 Mạch cộng/ trừ - Đọc bài giảng và đọc sách
giáo trình chương 5

4
 5.2 Mạch mã hoá/ giải mã - Ghi chú các điểm chính
của bài giảng
5.3 Mạch chọn kênh/ phân
- Suy nghĩ, thảo luận và trả
kênh lời đáp án cho các ví dụ của
GV
5.4 Mạch tạo/ kiểm tra parity
Học ở nhà:
5.5 Mạch so sánh - Về nhà làm bài tập
5.6 Bài tập ôn tập chương 5

Chương 6 : Mạch tuần tự G1.1 GV: A1, A4

- Kiểm tra bài tập và hỏi
6.1 Mạch chốt, FlipFlop các câu hỏi củng cố kiến
6.1.1 Mạch chốt SR thức chương 5
- Trình bày phương pháp
6.1.2 Mạch chốt JK phân tích, thiết kế các mạch
6.1.3 Mạch chốt D tuần tự
- Đưa ra các bài tập ví dụ
6.1.4 Flipflop D để sinh viên thảo luận và
6.1.5 Flipflop T đưa ra đáp án
Học ở lớp:
Buổi 6.1.6 Flipflop SR - Đọc bài giảng và đọc sách
12,13,
6.1.7 Flipflop JK giáo trình chương 6
14
- Ghi chú các điểm chính
6.2 Bộ đếm của bài giảng
6.2.1 Bộ đếm bất đồng - Suy nghĩ, thảo luận và trả
lời đáp án cho các ví dụ của
bộ GV
6.2.2 Bộ đếm đồng bộ Học ở nhà:
- Về nhà làm bài tập
6.2.3 Phân tích bộ đếm
chương 6
6.2.4 Thiết kế bộ đếm
6.3 Bài tập ôn tập

5. Ôn tập: Chương 5 - 6 Dạy:

- Sửa các bài tập từ chương
5 đến chương 6
- Thảo luận và đưa ra đáp
án cho các bài tập mở rộng
Học ở lớp:
Buổi 15 - Giải thích các bài tập đã
sửa
- Giải đáp các thắc mắc của
sinh viên về kiến thức
chương 5-6.
Học ở nhà:
- Chuẩn bị thi cuối kỳ

5
 b. Thực hành
Bảng 4.
Buổi học Nội dung CĐR Hoạt động dạy và học Thành
(5 tiết) MH phần
đánh giá
6 Bài thực hành 1: G1.1 Dạy: A3
Khảo sát các cổng luận lý - Hướng dẫn đọc tài liệu
thực hành
- Hướng dẫn các bước thiết
kế mạch số trên bo thực
hành
- Giải đáp thắc mắc của
sinh viên
Buổi 1 Thực hành ở lớp:
- Thao tác tứng bước thiết
kế theo tài liệu hướng dẫn
- Kiểm tra thiết kế
- Báo cáo sơ bộ kết quả
thiết kế
Thực hành ở nhà:
- Về nhà hoàn thiện bài báo
cáo thực hành 1
7 Bài thực hành 2: G1.1 Dạy: A3
Thiết kế mạch số theo hàm - Kiểm tra bài báo cáo thực
Boolean hành 1
- Giải thích nội dung bài
thực hành 2 về phương
pháp rút gọn biểu thức
mạch logic
- Giải đáp thắc mắc của
sinh viên
- Giám sát, đánh giá thao
tác sinh viên
Buổi 2 Thực hành ở lớp:
- Nộp báo cáo thực hành 1
- Phân tích, rút gọn biểu
thức mạch
- Thiết kế mạch trên bo
thực hành
- Kiểm tra thiết kế
- Báo cáo và thảo luận sơ
bộ kết quả với giảng viên
Thực hành ở nhà:
- Về nhà hoàn thiện bài báo
cáo thực hành 2

6
 8 Bài thực hành 3:
Phân tích và Thiết kế Mạch tổ
hợp
Buổi 3
9 Bài thực hành 4:
Mạch tổ hợp mức MSI
(Medium Scale Integrated)
Buổi 4
10 Bài thực hành 5:
Buổi 5 Các thành phần lưu trữ
G1.1 Dạy: A3
- Kiểm tra bài báo cáo thực
hành 2
- Giải thích nội dung bài
thực hành 3 về thiết kế
mạch cộng
- Giải đáp thắc mắc của
sinh viên
- Giám sát, đánh giá thao
tác sinh viên
Thực hành ở lớp:
- Nộp báo cáo thực hành 2
- Phân tích, thiết kế mạch
cộng
- Thiết kế mạch trên bo
thực hành
- Kiểm tra thiết kế
- Báo cáo và thảo luận sơ
bộ kết quả với giảng viên
Thực hành ở nhà:
- Về nhà hoàn thiện bài báo
cáo thực hành 3
G1.1 GV: A3
- Kiểm tra bài báo cáo thực
hành 3
- Giải thích nội dung bài
thực hành 4 về thiết kế
mạch giải mã LED 7 đoạn
- Giải đáp thắc mắc của
sinh viên
- Giám sát, đánh giá thao
tác sinh viên
SV:
- Nộp báo cáo thực hành 3
- Phân tích, thiết kế mạch
giải mã LED 7 đoạn
- Thiết kế mạch trên bo
thực hành
- Kiểm tra thiết kế
- Báo cáo và thảo luận sơ
bộ kết quả với giảng viên
- Về nhà hoàn thiện bài báo
cáo thực hành 4
G1.1 Dạy: A3
- Kiểm tra bài báo cáo thực
hành 4
7
 - Giải thích nội dung bài
thực hành 5 về thiết kế
mạch đếm bất đồng bộ
- Giải đáp thắc mắc của
sinh viên
- Giám sát, đánh giá thao
tác sinh viên
Thực hành ở lớp:
- Nộp báo cáo thực hành 4
- Phân tích, thiết kế mạch
đếm bất đồng bộ
- Thiết kế mạch trên bo
thực hành
- Kiểm tra thiết kế
- Báo cáo và thảo luận sơ
bộ kết quả với giảng viên
Thực hành ở nhà:
- Về nhà hoàn thiện bài báo
cáo thực hành 5
11 Bài thực hành 6: G1.1 Dạy: A3
Thiết kế bộ đếm - Kiểm tra bài báo cáo thực
hành 5
- Giải thích nội dung bài
thực hành 6 về thiết kế
mạch đếm đồng bộ
- Giải đáp thắc mắc của
sinh viên
- Giám sát, đánh giá thao
tác sinh viên
Thực hành ở lớp:
Buổi 6
- Nộp báo cáo thực hành 5
- Phân tích, thiết kế mạch
đếm đồng bộ
- Thiết kế mạch trên bo
thực hành
- Kiểm tra thiết kế
- Báo cáo và thảo luận sơ
bộ kết quả với giảng viên
Thực hành ở nhà:
- Về nhà hoàn thiện bài báo
cáo thực hành 6
6. ĐÁNH GIÁ MÔN HỌC (Course assessment)
Bảng 5.
Thành phần đánh CĐRMH Tỷ lệ (%)
giá
A1. Quá trình G1.1 15%
8
 A2. Giữa kỳ G1.1 15%
A3. Thực hành G1.1 20%
A4. Cuối kỳ G1.1 50%

a. Rubric của thành phần đánh giá A1

Bảng 6.
Thang điểm
Nội 0-3 4-5 6-8 9-10
dung
Chương Hiểu được sự cần Hiểu được sự Hiểu được quy Hiểu được chức
1 thiết của môn học khác biệt, ưu trình thiết kế năng của các loại
với ngành SV điểm và khuyết mạch số chip số như
đang học điểm giữa hệ FPGA, ASIC và
thống mạch số và các thuật toán về
hệ thống mạch VLSI
tương tự
Chương Biểu diễn được Hiểu được cách Biểu diễn được Biểu diễn và biến
2 các loại hệ thống biến đổi giữa các các số có dấu bao đổi qua lại được
số, bao gồm số hệ thống số. gồm số dấu và độ các loại số BCD,
thập phân, nhị Biểu diễn được lớn, số bù 1, số số dấu chấm động
phân, thập lục số thập dưới dạng bù 2. 32 bit, ký tự.
phân, bát phân nhị phân Hiểu được
phương pháp
thực hiện các
phép toán trên số
có dấu
Hiểu được hiện
tượng tràn trong
các phép toán và
phương pháp
phát hiện tràn
Chương Hiểu được chức Thiết kế được các Vận dụng được Tối ưu được thiết
3 năng các cổng biểu thức logic các định luật kế mạch sử dụng
logic cơ bản: sử dụng các cổng Boolean và các định luật
AND, OR, NOT, cơ bản DeMorgan vào Boolean và
NAND, NOR, Phân tích được rút gọn biểu thức DeMorgan
XOR, XNOR một mạch số ra logic
biểu thức logic
Chương Biểu diễn được Nắm rõ quy trình Tối ưu được thiết Tối ưu được thiết
4 các biểu thức thiết kế một kế mạch số 2 ngõ kế mạch số 5 ngõ
logic dưới dạng mạch số từ bảng vào, 3 ngõ vào, 4 vào sử dụng bìa
tích chuẩn, tổng sự thật ngõ vào sử dụng Karnaugh
chuẩn, chính tắc Biết cách tính chi bìa Karnaugh
và dạng chuẩn phí thiết kế một
mạch logic số

9
Chương Hiểu được mạch Hiểu và thiết kế Hiểu và thiết kế Hiểu và thiết kế
5 tổ hợp là gì, khi được các mạch tổ được mạch cộng được các biểu
nào cần thiết kế hợp cơ bản như CLA, ưu và thức logic sử dụng
mạch tổ hợp mạch cộng CRA, khuyết điểm của các cổng MUX và
mạch trừ, mạch CLA so với CRA bộ giải mã
giải mã, mã hóa, Hiểu và thiết kế
dồn kênh và chia được các mạch so
kênh sánh
Chương Hiểu chức năng Hiểu chức năng Thiết kế chuyển Thiết kế và phân
6 các loại mạch các loại Flip-flop đổi qua lại được tích được các bộ
chốt Vẽ được giản đồ giữa các loại đếm đồng bộ có
Vẽ được giản đồ định thời của các Flip-flop tín hiệu điều
định thời của các loại Flip-flop Thiết kế và phân khiển là đồng
loại mạch chốt tích được các bộ bộ/bất đồng bộ
đếm bất đồng bộ Vẽ được giản đồ
Vẽ được giản đồ định thời của các
định thời của các bộ đếm đồng bộ
bộ đếm bất đồng có tín hiệu điều
bộ khiển là đồng
bộ/bất đồng bộ
Hiểu được chức
năng của các
thanh ghi

b. Rubric của thành phần đánh giá A2

Thực hiện bài kiểm tra trên giấy kết hợp trắc nghiệm (14 câu / 7 điểm) và tự luận (2
câu / 3 điểm)
Bảng 7.
Trắc nghiệm Tự luận
Đặc Biểu diễn Tính Đại số Cổng Rút gọn Thiết kế
điểm thông tin toán trên Boolea luận lý bìa K mạch số
Mạch số hệ nhị n
phân
Điểm 1 2 1 2 1 1 2

c. Rubric của thành phần đánh giá A3

Bảng 8.
Thang điểm
Nội 0-3 4-5 6-8 9-10
dung
Chưa thể chạy Mạch chạy mô Mạch chạy mô Hoàn thiện toàn
mô phỏng mạch. phỏng sai một số phỏng đúng. bộ yêu cầu của bài
Báo cáo Báo cáo chưa đầy trường hợp. Báo cáo trình bày thực hành.
đủ Báo cáo chưa đầy rõ ràng, đầy đủ. Báo cáo trình bày
đủ. rõ ràng, đầy đủ.

d. Rubric của thành phần đánh giá A4

10
 Thực hiện bài kiểm tra trên giấy kết hợp trắc nghiệm (14 câu / 7 điểm) và tự luận (2
câu / 3 điểm)
Bảng 9.
Trắc nghiệm Tự luận
Mạch Mạch mã Mạch so Latch Sơ đồ Thiết kế Thiết kế
tính toán hóa và sánh và chuyển mạch bộ đếm
mạch giải Flipflop trạng thái dựa trên
mã MUX
hoặc bộ
giải mã
Điểm 1 2 1 2 1 1 2

7. QUY ĐỊNH CỦA MÔN HỌC (Course requirements and expectations)

- Dự lớp: vắng từ 3 buổi trở lên sẽ bị cấm thi, đến trễ 15 phút sẽ không được vào lớp và
sẽ xem như vắng mặt buổi đó
- Luôn mang theo bài giảng, giáo trình lên lớp
- Luôn mang theo vở để ghi chép
- Thực hành:
+ Sinh viên phải chuẩn bị bài ở nhà và lên lớp thực hành theo hướng dẫn của
giảng viên
+ Sinh viên vắng từ 2 buổi thực hành trở lên sẽ bị 0 điểm phần thực hành
- Sinh viên đọc trước slide bài giảng của môn học và những tài liệu theo yêu cầu của
giảng viên trước mỗi buổi học.

8. TÀI LIỆU HỌC TẬP, THAM KHẢO

Giáo trình
1. Thiết kế Luận lý Số, Đinh Đức Anh Vũ, NXB ĐHQG TP.HCM, 2015.
Tài liệu tham khảo

1. Ronald J. Tocci. Digital systems principles and applications. 10th Edition, NXB
Prentice-Hall, 2007
2. John F. Wakerly. Digital design – Principles and Practices. 3rd Edition, NXB
Prentice-Hall, 2001

9. PHẦN MỀM HAY CÔNG CỤ HỖ TRỢ THỰC HÀNH

1. Phần mềm Quartus II (Version 13.0)
2. Altera DE2 board

11
 TP. HCM, Ngày tháng năm
Trưởng khoa/ bộ môn Giảng viên
(Ký và ghi rõ họ tên) (Ký và ghi rõ họ tên)

Trần Đại Dương

12