You are on page 1of 21

Th.

S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH

VAÁN ÑEÀ 7: PHÖÔNG TRÌNH CHÖÙA CAÊN


PHÖÔNG PHAÙP LUÕY THÖØA HAI VEÁ
Daïng 1: daïng cô baûn

g(x)  0
 2n
f(x)  g(x)  
 f(x)  g (x)
2n

2n1
 2n1
f(x)  g(x)  f(x)  g(x)

  f(x)  0 hay g(x)  0


2n
f(x)  2n g(x)  
 f(x)  g(x)
 2n1 f(x)  2n1 g(x)  f(x)  g(x)
 Toång quaùt :
 Ñaët ñieàu kieän phöông trình coù nghóa
 Luõy thöøa hai veá
 Ñöa veà caùc daïng treân

Daïng 2: Phöông trình coù daïng: 3


A  3 B  3 C (1)
 Luõy thöøa 3 hai veá (1), ta coù: A  B  3 3 A.B
 3

A  3 B  C (2)

 Thay 3
A  3 B  3 C vaøo (2), ta coù: A  B  3 3 A.B.C  C (3)
 Giaûi (3), tìm x. Thay vaøo (1) thöû laïi.
Daïng 3: Phöông trình coù daïng: f(x)  g(x)  h(x)  k(x)
Trong ñoù: f(x)  h(x)  g(x)  k(x)
 Ta bieán ñoåi phöông trình veà daïng : f(x)  h(x)  k(x)  g(x) sau ñoù
bình phöông ,giaûi phöông trình heä quaû
Daïng 4: Phöông trình coù daïng: f(x)  g(x)  h(x)  k(x)
Trong ñoù: f(x).h(x)  g(x).k(x)
 Ta bieán ñoåi phöông trình veà daïng : f(x)  h(x)  k(x)  g(x) sau ñoù
bình phöông ,giaûi phöông trình heä quaû

Baøi 1: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây: Daïng: A  B  B  0


A  B
2

1) 2x  1  x  2
Giaûi:

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 1
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
x  2  0 x  2
2x  1  x  2    
 2
2

2x  1  (x  2) x  6x  5  0
x  2
   x5
x  1, x  5
2) x2  4x  2  2x
Giaûi:
2x  2  0
x2  4x  2  2x x2  4x  2x  2  
 2 2

x  4x  (2x  2)
x  1

 x1
   
 2
2

5x  12x  4  0 x  2, x 
 5
 x2
3) x2  6x  6  2x  1 4) x  x  1  3
5) 4  2x  x  x  2
2
6) x2  2x  3  2x  8
7) 3x2  9x  1  x  2 8) 3x2  2x  4  2  x
B  0 (hay A  0)
Baøi 2: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây: Daïng: A B
A  B
1) x2  2x  4  2  x
Giaûi:
2  x  0 x  2
x2  2x  4  2  x  
 2  
 2

x  2x  4  2  x x  3x  2  0
x  2
   x  1, x  2
x  1, x  2
2) 2x2  3x  4  7x  2
3) 3x2  4x  4  2x  5 4) x2  7x  10  3x  1
5) x2  2x  5  x2  3x  2 6) 2x2  x  4  x2  3x  1
Baøi 3: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) x  x  1  2x  1
Giaûi:

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 2
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
x  0 x  0

 Ñieàu kieän: 
 x  1  0  x  1  x  1
2x  1  0  1
 x   2

 
2
 x  x  1  2x  1  x  x 1  2x  1

 x  x  1 2 x  x  1  2x  1  2 x(x  1)  2  x(x  1)  1

2 1 5 1 5
 x(x  1)  1  x  x  1  0  x  ,x 
2 2
1 5
So vôùi ñieàu kieän x  1  x  laø nghieäm
2
2) 6x  1  2x  1  2
Giaûi:
 1
 x
 Ñieàu kieän: 6x  1  0  
1
6  x
 6
2x  1  0 1
x  
 2

 
2
 6x  1  2x  1  2  6x  1  2  2x  1  6x  1  2  2x  1

 6x  1  4  4 2x  1  2x  1  4 2x  1  4x  4
x  1  0 x  1 x  1
 2x  1  x  1  
  
    x4
x  0, x  4
2 2

2x  1  (x  1) x  4x  0
1
So vôùi ñieàu kieän x    x  4 laø nghieäm
6
3) x3  x8  5 4) 3x  x 2 1
5) x  1 x  1  1 6) 3x  7  x  1  2
7) x  5  x  3  2x  4 8) 5x  1  3x  2  x  1  0
Baøi 4: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) x2  2 x2  3x  1  3x  2
Giaûi:
 x2  2 x2  3x  1  3x  2  x2  3x  2 x2  3x  1  2  0 (1)
Đặt t  x2  3x  1 (t  0)  t 2  x2  3x  1  x2  3x  t 2  1 (*)
t  1 (n)
(1)  t 2  1 2t  2  0  t 2  2t  3  0  
t  3 (l)

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 3
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
x  0
Với t  1 : (*)  x2  3x  0  
x  3
2) (x  3)(1 x)  5 x2  2x  7
Giaûi:
 (x  3)(1 x)  5 x2  2x  7   x2  2x 3  5 x2  2x  7

 x2  2x 5 x2  2x  7  3  0 (1)
Đặt t  x2  2x  7 (t  0)  t 2  x2  2x  7  x2  2x  t 2  7 (*)
t  1 (n)
(1)  t 2  7  5t  3  0  t 2  5t  4  0  
t  4 (n)
x  4
Với t  1 : (*)  x2  2x  8  x2  2x  8  0  
x  2
x  1  2 6
Với t  4 : (*)  x2  2x  23  x2  2x  23  0  
x  1  2 6

3) (x  5)(2  x)  3 x 2  3x
4) 10x  2x2  4x  5  5x2  14
Giaûi:
 10x  2x2  4x  5  5x2  14  5x2  10x  14  2x2  4x  5  0
 5(x2  2x)  14  2(x2  2x)  5  0 (1)
Đặt t  2(x2  2x)  5 (t  0)  t 2  2(x2  2x)  5  2(x2  2x)  t 2  5
t2  5
 x2  2x  (*)
2
t2  5
(1)  5   14  t  0  5t 2  25  28  2t  0
2
 t  1 (n)
 5t 2  2t  3  0  
 t   3 (l)
 5
x  1
Với t  1 : (*)  x2  2x  3  x2  2x  3  0  
x  3
5) 4x2  12x  5 4x2  12x  11  15  0 6) x2  6x  9  4 x2  6x  6
7) (x  4)(x  1)  3 x 2  5x  2  6 8) (x  3)(8  x)  26  x 2  11x

9) x2  x2  2x  4  2x  2 10) 2x2  5 x2  3x  5  23  6x
ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 4
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
11) 2x  3 2x  x  1  9  x
2 2
12) x2  x  x2  x  13  7
Baøi 5: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) x  1 2 x  2  x  1  2 x  2  1
Giaûi:
 x  1 2 x  2  x  1 2 x  2  1 (1)
Đặt t  x  2 (t  0)  t 2  x  2  x  t 2  2 (*)

(1)  t 2  2  1 2t  t 2  2  1 2t  1

 (t  1)2  (t  1)2  1  t  1  t  1  1

 t  1 t  1  1 (do t  0  t  1  0)
1  0 (voâ nghiem ä )
t  1  t
 t 1  t    
t  1 (nhan
t  1  t 
ä )
2
1 1 9
Vôùi t  : (*)  x  t 2  2   2 
2 4 4
9
Vaäy phöông trình coù nghieäm x 
4
x5
2) x  2  2 x  1  x  2  2 x  1 
2
Giaûi:
x5
 x22 x1  x22 x 1  (1)
2
Đặt t  x  1 (t  0)  t 2  x  1  x  t 2  1 (*)
t 2  1 5
(1)  t 2  1 2  2t  t 2  1 2  2t 
2
t2  4 t2  4
 (t  1)2  (t  1)2   t 1  t 1 
2 2
t2  4
 t  1 t  1  (do t  0  t  1  0)
2
t2  4 t 2  2t  2
 t 1   t 1  t 1   0,t
2 2
2(t  1)  t 2  2t  2
 2 t  1  t 2  2t  2  
2(t  1)  (t 2  2t  2)

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 5
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
t 2  4t  4  0 t  2 (nhaän)
  2  
t  0 t  0 (nhanä )
 Vôùi t  2 : (*)  x  t 2  1  3
 Vôùi t  0 : (*)  x  t 2  1  1
Vaäy phöông trình coù nghieäm x  3, x  0

3) x 5  4 x 1  x 2 2 x 1  3
Giaûi:
 x  5  4 x  1  x  2  2 x  1  3 (1)
Đặt t  x  1 (t  0)  t 2  x  1  x  t 2  1 (*)

(1)  t 2  1 5  4t  t 2  1 2  2t  3

 (t  2)2  (t  1)2  3  t  2  t  1  3

 t  2  t  1  3 (do t  0  t  2  0)

 t  1  1 t  t  1  (t  1)  t  1  0  t  1

x  1  0 x  1
 x1 1      1  x  0
x  1  1 x  0
Vaäy phöông trình coù nghieäm: 1  x  0
4) x  6x  9  x  6x  9  6
5) x  8  2 x  7  x  1 x  7  4

6) 2x  4  2 2x  5  2x  4  6 2x  5  14
7) x  2 x 1  x 2 x 1  2
Baøi 6: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) x  3  6  x  3  (x  3)(6  x)
Giaûi:
x  3  0 x  3
 Ñieàu kieän:     3  x  6
6  x  0 x  6
 x  3  6  x  3  (x  3)(6  x) (1)
Đặt t  x  3  6  x (t  0)
 t 2  x  3  6  x  2 x  3. 6  x  2 (x  3)(6  x)  t 2  9
t2  9
 (x  3)(6  x)  (*)
2
ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 6
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
t2  9 t  1 (loaiï)
(1)  t  3   t 2  2t  3  0  
2 t  3 (nhaän)
x  3 (nhaän)
 Vôùi t  3 : (*) 
(x  3)(6  x)  0  (x  3)(6  x)  0  
x  6 (nhaän)
Vaäy phöông trình coù nghieäm x  3, x  6
2) x  1  3  x  (x  1)(3  x)  1
3) 7  x  2  x  (2  x)(7  x)  3
4) x  1  4  x  (x  1)(4  x)  5
2
5) 1 x  x 2  x  1 x
3
6) 2x  3  x  1  3x  2 (2x  3)(x  1)  16
Giaûi:
 3
2x  3  0 x  
 Ñieàu kieän:    2  x  1
x  1  0 x  1

 2x  3  x  1  3x  2 (2x  3)(x  1)  16 (1)
Đặt t  2x  3  x  1 (t  0)
 t 2  2x  3  x  1 2 2x  3. x  1  3x  2 (2x  3)(x  1)  t 2  4 (*)
t  5 (loaiï)
(1)  t  t 2  4  16  t 2  t  20  0  
t  4 (nhaän)
 Vôùi t  4 : (*)  3x  2 (2x  3)(x  1)  12
12  3x  0

 2 (2x  3)(x  1)  12  3x  
4(2x  3)(x  1)  (12  3x)
2


x  4 
x  4
  2   2
8x  20x  12  144  72x  9x x  92x  132  0
2
 
7) 3x  2  x  1  4x  9  2 3x 2  5x  2
4) 3 2  x  6 2  x  4 4  x2  10  3x
Baøi 7: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) x2  9  x2  7  0
Giaûi:

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 7
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH

u  x  9
2

u  x  9
2 2
 Ñaët  (u,v  0)   2 (*)

v  x  7
2

 v  x 2
 7
u  v  2
 u  v  2 u  v  2
Khi ñoù ta coù heä:   
u  v  16 (u  v)(u  v)  16 2(u  v)  16
2 2

u  v  2 u  5
 
u  v  8 v  3

x  9  25
2

x  16
2
Thay vaøo (*), ta coù:    2  x2  16  x  4
x  7  9 x  16
2
 
2) 4
40  x  4 40  x  4 (1)
Giaûi:
40  x  0 x  40
 Ñieàu kieän:     40  x  40
40  x  0 x  40

 Ñaët a  4 40  x,b  4 40  x (a,b  0)


a  40  x
2
  2
b  40  x
a  b  4 
a  b  4
Khi ñoù ta coù: 2  
a  b  80 (a  b)  2ab  80
2 2

a  b  4 S  a  b  4
   
16  2ab  80 P  ab  32
 a, b laø 2 nghieäm phöông trình: X  SX  P  0
2

 X  4
 X  4X  32  0  
2
(loaïi)  Phöông trình voâ nghieäm
X  8
3) 3
1 x  x  2  1
Giaûi:

u  1 x
3

u  1 x
3
 Ñaët  (v  0)   2 (*)

 v  x  2 
 v  x  2

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 8
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
u  v  1
 v  1 u

Khi ñoù ta coù heä:   3
u  v  3 u  (1 u)  3 (1)
3 2 2
 
 (1)  u  u  2u  2  0  u (u  1)  2(u  1)  0
3 2 2

 (u  1)(u2  2)  0  u  1,u  2,u   2


Thay vaøo (*) tìm x
3) 3
24  x  12  x  6
Giaûi:

u  24  x
3
 Ñaët  (v  0)
v  12  x

 Khi ñoù ta coù heä:
u  v  6
 v  6  u
 v  6  u

 3  3  3
u  v  36 u  v  36 u  (6  u)  36 (1)
2 2 2
  
 u3  u2  12u  0
(1)
u  0, v  6  x  88
 
 u  3, v  3   x  24
u  4, v  10 x  3
 
3) 3
x  34  3 x  3  1 4) 3
1  x2  3 1  x2  2
5) 3
x  1  3 x  2  3 2x  3 6) 3
2  x  1 x  1
7) x3  3 x 1 8) 3
x 7  x  1
9) 4
8  x  89  x  5
4
10) 4
18  x  4 x  1  3
Baøi 8: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
Phöông trình coù daïng:
f(x)  g(x)  h(x)  k(x) . Trong ñoù: f(x)  h(x)  g(x)  k(x)
 Ta bieán ñoåi phöông trình veà daïng : f(x)  h(x)  k(x)  g(x)
sau ñoù bình phöông ,giaûi phöông trình heä quaû

1) x  3  3x  1  2 x  2x  2 (1)
Giaûi:

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 9
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
x  3  0  x  3
  1
 Ñieàu kieän: 

3x  1  0  x    x  0
 3
x  0 x  0
2x  2  0 
 x  1
 x  3  3x  1  2 x  2x  2
 x  3  2 x  2x  2  3x  1

   
2 2
 x3 2 x 2x  2  3x  1

 x  3  4x  4 x  3. x  2x  2  3x  1 2 2x  2. 3x  1
 2 x(x  3)  (2x  2)(3x  1)
 4x(x  3)  (2x  2)(3x  1)  2x(x  3)  (x  1)(3x  1)
 2x  6x  3x  4x  1  x  2x  1  0  x  1
2 2 2

Thay x  1 vaøo (1), ta coù: 2  2  2  2 (ñuùng)


 x  1 laø nghieäm phöông trình
2) 2x  1  2x  3  x  1  x  1
Giaûi:
 1
2x  1  0 x   2

 Ñieàu kieän:  2x  3  0  
x   3  x  1
  2
x  1  0  x  1
x  1  0 
x  1
 2x  1  2x  3  x  1  x  1
 2x  1  x  1  x  1  2x  3

   
2 2
 2x  1  x  1  x  1  2x  3

 2x  1 x  1 2 2x  1. x  1  x  1 2x  3  2 x  1. 2x  3
 (2x  1)(x  1)  (x  1)(2x  3)
 (2x  1)(x  1)  (x  1)(2x  3)
 2x2  3x  1  2x2  x  3  x  2
So vôùi ñieàu kieän x  1  x  2 : loaïi  Phöông trình voâ nghieäm
3) 3x  5  2x  1  x  1  2x  5

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 10
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
4) 2x  1  5x  3  4x  1  x  1

PHÖÔNG PHAÙP ÑAËT AÅN PHUÏ DAÏNG:


g(x)
af(x).g(x)  bf(x)  c  0 (1)
f(x)
Phöông phaùp:
 Ñaët t  f(x) g(x) (*)  f(x).g(x)  t 2
f(x)
 (1)  at 2  bt  c  0 (2)
 Giaûi phöông trình (2) tìm t, thay vaøo (*) tìm x
Baøi 9: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:

1) (x  3)(x  1)  4(x  3)
x1
 3
x3
Giaûi:
x1
 Ñieàu kieän:  0  x  1 x  3
x3
x1 2 x1
 t  (x  3)  (x  3)(x  1)
2
 Ñaët t  (x  3)
x3 x3
 t  1
(1)  t 2  4t  3  0  
 t  3
x1 x  3  0
 t  1  (x  3)  1  
x3 (x  3)(x  1)  1

x  3 
x  3
 2    x  1 5

 x  2x  4  0 
 x  1  5,x  1  5
x1 x  3  0
 t  3  (x  3)  3  
x3 (x  3)(x  1)  9

x  3 
x  3
 2   x  1 13

 x  2x  12  0 
 x  1  13,x  1  13
Vaäy phöông trình coù 2 nghieäm: x  1 5 , x  1 13

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 11
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
2) x(x  1)  4(x  1) x
 4
x 1

3) (x  5)(x  2)  4(x  5)
x2
3  0
x5
Baøi 10: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây: (Luõy thöøa 2 veá)
1) 3
x  1  3 x  2  3 2x  3 (1)
Giaûi: Duøng coâng thöùc: (a  b)  a3  b3  3ab(a  b)
3

   
3 3
(1) 
3
x 1 3 x  2 3
2x  3

 x  1 x  2  3 3 x  1.3 x  2  3

x  1  3 x  2  2x  3

 3 3 x  1.3 x  2  3
x 1 3 x 2  0 
 3 3 x  1.3 x  2 3 2x  3  0 (do 3
x  1  3 x  2  3 2x  3 )
3
 x  1, x  2, x 
2
3
Thay laàn löôït töøng nghieäm vaøo (1), ta coù: x  1, x  2, x  nhaän
2
x3  1
2)  x  1  x2  x  1  x  3
x3
Giaûi:

Ta coù: x3  1
 x  1  x2  x  1  x  3
x3

 x3  1
 x  3  x2  x  1  x  1
x3

 x  1  x2  x  1  x2  2x  2  0   x  1  3
3

x3  x  1  3
Thöû laïi: x  1 3,x  1 3 laø nghieäm

2)
3
x  5  3 x  6  3 2x  11 3)
3
x  1  3 3x  1  3 x  1
3 3
4) 1  x  1 x  2 5)
3
x  1 3 x  2  3 x  3  0
6) 3
2x  1  x.3 16  3 2x  1
ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 12
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
Baøi 11: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) x3  1  2 3 2x  1 2) x2  x  5  5 3) x2  x2  12  30

5) x  x  1  1
2
4) x2  x2  6  12
Baøi 12: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây: (Ñaët aån phuï khoâng trieät ñeå)
1) (4x  1) x2  1  2x2  2x  1
Giaûi:
1
 Ñieàu kieän: 4x  1  0  x 
4
 Ñaët t  x2  1 (t  1)  t 2  x2  1  x2  t 2  1
(1)  2t 2  (4x  1)t  2x  1  0
Ta coù:   (4x  1)2  4.2.(2x  1)  16x2  24x  9  (4x  3)2
 4x  1 (4x  3)
t   1
  4   t  2 (loaïi)
 4x  1 (4x  3) 
t   t  2x  1
 4
 1

 x2  1  2x  1  2x  1  0  x  2
x  1  (2x  1)
2 2
 3x2  4x  0

 1
 x 4
  2  x
x  0,x  4 3

 3
2) x2  3x  1  (x  3) x2  1
Giaûi:
 Ñaët t  x2  1 (t  1)  t 2  x2  1(*)
(1)  t 2  3x  (x  3)t  t 2  (x  3)t  3x  0
Ta coù:   (x  3)2  4.1.3x  x2  6x  9  (x  3)2
 x  3  (x  3)
t  
  2  t  3
 x  3  (x  3) t  x
 t  2

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 13
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
 x2  1  9
t  3  x2  1  3
Thay vaøo (*), ta coù:     x  0
t  x  x  1  x
2

x  1  x (VN)
2 2

 x2  8  x  2 2
3) 2x2  3x  2  x 3x  2 4) 2(1 x) x2  2x  1  2x2  2x  1
Baøi 13: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) 2x2  8x  6  x2  1  2x  2 2) x(x  1)  x(x  2)  2 x 2
x2
3) (x  3) 10  x2  x2  x  12 4)  3x  2  1 x
3x  2
Baøi 14: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1 x 3 2  x 2x 1 1
1) 3   2 2) 3 3  2
2x 1 x x1 2 2x
3) 2x  1 1
 6(x  1) 5
x 1 (2x  1)(x  1)
Baøi 15: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) 4.3 (x  2)2  7.3 4  x2  3.3 (2  x)2  0

2) 4
x  2  2.4 x  4  3.8 x2  2x  8 3) 4.3 3  x  3 x  2  3.6 x2  x  6

Baøi 16: Giaûi phöông trình sau ñaây: x3


4x  1  3x  2 
5
Baøi 17: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) x2  x  12. x  1  36 2) 2x  5  2. x2  5x  2. x  5  2. x  48
3) 4x  1  4x2  1  1 4) x  2 x  1  (x  1) x  x 2  x  0

5) x2  15  3x  2  x2  8 6) 3x  2  x  1  4x  9  2. 3x2  5x  2

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 14
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH

VAÁN ÑEÀ 8: BAÁT PHÖÔNG TRÌNH CHÖÙA CAÊN


 DAÏNG CÔ BAÛN:
g(x)  0
 2n
f(x)  g(x)  
0  f(x)  g (x)
2n

g(x)  0 g(x)  0

 2n
f(x)  g(x)   hay 
 f(x)  g(x)
2n
 f(x)  0 
 f(x)  0
 2n
f(x)  2n g(x)  
 f(x)  g(x)
 Toång quaùt :
 Ñaët ñieàu kieän phöông trình coù nghóa.
 Luõy thöøa hai veá
 Ñöa veà caùc daïng treân.
 CAÙC DAÏNG ÑAËT AÅN PHUÏ: Thöïc hieän töông töï phöông trình
A  0

Baøi 1: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây: Daïng : A  B  B  0
A  B2

1) (x  1)(4  x)  x  2
Giaûi:
(x  1)(4  x)  0

(x  1)(4  x)  x  2  x  2  0
(x  1)(4  x)  (x  2)2


1  x  4 1  x  4 1  x  4
   7
 x  2  x  2  x  2  x4
x2  3x  4  x2  4x  4 2x2  7x  0  2
  7
x  0 
 2
7
Vaäy baát phöông trình coù nghieäm:  x  4
2

    

7
1 0 2 4
2
ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 15
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
2) x  x  12  8  x
2

Giaûi:
x2  x  12  0

x  x  12  8  x  8  x  0
2

x2  x  12  (8  x)2


x  4  3 x  4   3  x  4   3
  
 x  8  x  8  x  8
x2  x  12  x2  16x  64 17x  76  76
  x 
 17
76
 x  4  3  x 
17
76
Vaäy baát phöông trình coù nghieäm: x  4  3  x 
17

   

76
4 3 8
17
3) x2  x  12  7  x 4) x2  4x  21  x  3
5) x2  x  12  x 6) x2  4x  3  x  1
7) 2(x2  1)  x  1 8) x2  4x  5  2x  3
 B  0

Baøi 2: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây: Dan  A  0
ï g: A B 

 B  0
 A  B2

1) x2  3x  10  x  2
Giaûi:

x  2  0 
x  2  0
x2  3x  10  x  2   2  2

 x  3x  10  0 x  3x  10  (x  2)

2


x  2 x  2

   2
x  2  x  5 
 x  3x  10  x  4x  4
2


x  2
 x  2    x  2  x  14
x  14

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 16
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
Vaäy baát phöông trình coù nghieäm: x  2  x  14
2) 3x2  13x  4  x  2
Giaûi:
x  2  0
 x  2  0

3x2  13x  4  x  2   2  2
3x  13x  4  0 
3x  13x  4  (x  2)
2

x  2
 
x  2
  1  2
x  4  x   3x  13x  4  x  4x  4
2

 3
x  4 x  4 x  2
x  2 
  1  2   1 
  x  2 2x  17x  0   x  2 x   17  x  0
 3   3 
 2
x  4
1
  1  x  2  x  4  x  
  x  2 3
 3
1
Vaäy baát phöông trình coù nghieäm: x  4  x  
3
3) x2  x  6  x  2 4) 2x2  5x  6  2  x
5) x2  4x  5  2x  3 6) 2x  6x2  1  x  1
7) (x  5)(3x  4)  4(x  1) 8) x2  4x  3  x  1
B  0
ï g: A  B  
Baøi 3: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây: Dan
A  B
1) x2  13x  4  x2  5x  4
Giaûi:

x  5x  4  0
2
x2  13x  4  x2  5x  4   2
x  13x  4  x  5x  4
2

x  4  x  1

   x0
x  0

Vaäy baát phöông trình coù nghieäm: x  0
2) x2  3x  4  7x  7
Giaûi:
7x  7  0
 
x  1
x2  3x  4  7x  7   2   2
x  3x  4  7x  7
 x  4x  3  0

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 17
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH

x  1
   x3
x  1 x  3

Vaäy baát phöông trình coù nghieäm: x  3
3) 2x2  3x  4  x2  5x  4
4) 2x2  3x  4  x2  5x  4
Baøi 4: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây:
Chuù yù: Ñeå giaûi baát phöông trình coù nhieàu caên baäc
hai, ta thöïc hieän:
 Ñaët taát caû caùc ñieàu kieän ñeå baát phöông trình coù nghóa
 Chuyeån veá ñeå 2 veá ñeàu döông.
 Bình phöông hai veá.
1) x  2 2 x 1  x 2
Giaûi:
x  2  0  x  2
 
 Ñieàu kieän: x  1  0  x  1  x  2
x  2  0 x  2
 
 x  2 2 x 1  x 2  x 2  2 x 1  x  2
 x  2  4(x  1)  4 x  2 x  1  x  2
 4 (x  2)(x  1)  8  4x  (x  2)(x  1)  2  x
2  x  0
 
2  x  0
  
(x  2)(x  1)  0 
 (x  2)(x  1)  (2  x)
2


x  2 x  2

   2
x  1  x  2 
 x  3x  2  x  4x  4
2


x  2
 x  2   x2
x  2

Vaäy baát phöông trình coù nghieäm: x  2
2) 2x  3  x  2  1
Giaûi:
 3
2x  3  0 x   3
 Ñieàu kieän:    2  x
x  2  0 x  2 2

 2x  3  x  2  1  2x  3  x  2  2 2x  3 x  2  1
ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 18
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
 2 (2x  3)(x  2)  (4  3x)
 3
(2x  3)(x  2)  0 x  2  x  
 2

 (4  3x)  0  4  3x  0
4(2x  3)(x  2)  (4  3x)2 8x2  28x  24  16  24x  9x2
 

 3  3
x  2  x   x  2  x  
 2  2
 x  2
 4  4
 x    x     3
3 3   x   4
   2
x2  4x  8  0 x  4  2 3  x  4  2 3 3
 
 
3 3 4
Sodk: x      x  
2 2 3
3 4
Vaäy baát phöông trình coù nghieäm:   x  
2 3

    

3 4
2   4 2 3 42 3
2 3
3) x  3  7  x  2x  8 4) 5x  1  x  1  2x  4
5) 2  x  7  x  3  2x 6) x  3  x 1  x 2
7) 5x  1  4x  1  3 x 8) 7x  1  3x  18  2x  7
Baøi 5: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây:
Chuù yù: af(x)  b cf(x)  d  m  0 (1)

 Ñaët t  cf(x)  d (t  0)  t 2  cf(x)  d  f(x) 


t2  d
c
 Thay vaøo baát phöông trình (1) giaûi tìm t, töø ñoù suy ra x.

1) 5x2  10x  1  7  x2  2x
Giaûi:
 5x2  10x  1  7  x2  2x  x2  2x  5(x2  2x)  1  7  0 (1)

Đặt t  5(x2  2x)  1 (t  0)

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 19
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
t2  1
 t 2  5(x2  2x)  1  5(x2  2x)  t 2  1  x2  2x  (*)
5
t2  1
(1)   t  7  0  t 2  1 5t  35  0
5
 t 2  5t  36  0  t  9  t  4
So ñieàu kieän t  0  t  4
 5(x2  2x)  1  4  5x2  10x  1  16
 5x2  10x  15  0  x2  2x  3  0  x  3  x  1
Vaäy baát phöông trình coù nghieäm: x  3  x  1
2) x(x  1)  10  6 x2  x  2
Giaûi:
 x(x  1)  10  6 x2  x  2  x2  x  10  6 x2  x  2 (1)

Đặt t  x2  x  2 (t  0)
 t 2  x2  x  2  x2  x  t 2  2 (*)
(1)  t 2  2  10  6t  t 2  6t  8  0  2  t  4
So ñieàu kieän t  0  2  t  4
x2  x  2  4
 2  x2  x  2  4  4  x2  x  2  16   2
x  x  2  16
x2  x  2  0 
x  2  x  1 1 15  x  2
  2    
x  x  14  0 1 15  x  1  15
 1  x  1  15
1 15  x  2
Vaäy baát phöông trình coù nghieäm: 
1  x  1  15

   

1 15 2 1 1 15
3) (x  3)(8  x)  26  x 2  11x 4) (x  5)(x  2)  3 x(x  3)  0

5) (x  1)(x  4)  5 x 2  5x  28 6) x2  x2  3x  5  3x  7

7) 3x2  6x  4  2  2x  x2 8) 2x2  x2  5x  6  10x  15


Baøi 6: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây:
x x1
1) 2 3
x1 x
Giaûi:

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 20
Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
x1 x1 x 1
 Đặt t  (t  0)  t 2    2
x x x1 t
1
 2t  3  2t  3t  1  0  (t  1)(2t  t  1)  0 (2)
3 2
 (1)  2
2
t
t 1
 1 
2
t 1  0  
2t 2  t  1  0  0 
(2)  0  0 
1 1
(2)  t  . So ñieàu kieän t  0  t  laø nghieäm
2 2
x1 1 x1 1 x1 1 3x  4 4
      0  0  x x0
x 2 x 4 x 4 4x 3

2) x2 2x  1 3) x1 x 2
4 5 3 4
2x  1 x2 x2 x 1
x x 1 3 x 1 x 1
4)   5)  2. 3
x 1 x 2 x x
3 1
6) 5. x  5  4  2x  1 7) 3. x   2x  7
2 x 2x 2. x 2x
3
8) x  2 x 1  x 2 x 1 
2

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 21

You might also like