‫اجزای شبکه آبرسانی ذریعه لوه جاذبه‬

‫‪ .1‬اشتراکننده ها در گروپ سه یا چهارنفری روی شبکه آبرسانی ذریعه لوه جاذبه‬

‫صحبت نمایند و لست اجزای آنرا بنوسند و بعدا آنرا با ترینر شریک سازند تا آنرا‬
‫روی کاغذ فلپ چارت نوشته نماید‪.‬‬
‫منبع‪/‬آبگیر‪،‬تانک رسوب‪ ،‬نلهای اساسی‪ ،‬تانک فشار شکن‪ ،‬وال های شستشو‪ ،‬وال‬
‫های هوا کش‪ ،‬تانک ذ خیره‪ ،‬نل های توضیعی‪ ،‬شیردهن ها‬

‫‪ .2‬گروپ ها روی کاغذ فلپ چارت یک شبکه آبرسانی ذریعه لوه جاذبه را را ترسیم‬
‫نمایند‪.‬‬

‫‪ .3‬هر گروپ بنوبت آنرا ارایه نمایند‪.‬‬

‫‪1‬‬
2
3
4
 ‫فْایذ‬
‫عدم ضرورت انرژی برای بهره برداری‬ ‫•‬
‫عدم ضرورت پمپ ها‬ ‫•‬
‫کار کمتر‪ ،‬آبدهی و فعالیت متداوم و طوالنی‬ ‫•‬
‫حفاظت ساده وغیر متداوم‬ ‫•‬
‫توزیع آب درنزدیکی خانه های استفاده کننده گان‬ ‫•‬
‫دسترسی به کیفیت بهتر آب نسبت به منبع عنعنوی لریه جات‬ ‫•‬
‫اعمار پروژه توسط مردم لریه اگر نظارت کننده های تربیه شده آماده شود‬ ‫•‬
‫اعمارسیستم های دارائ اندازه های متفاوت برای تعداد متفاوت مردم‬ ‫•‬
‫دیزاین بهترپروژه های کوچک با استفاده از فارمولهائ معمول وبه اساس‬ ‫•‬
‫تجارب و تمرینات عمومی‬ ‫‪5‬‬
 ‫هحذّدیت ُا‬
‫• درصورت عدم دسترسی بمدر کافی آب پاک (چشمه)‪ ،‬ضرورت به لیمت‬
‫اضافی برای اعمار امکانات تصفیه سازی‬
‫• در صورت عدم دسترسی به ممدارکافی آب درجریان سال ازمنابع نزدیک‪،‬‬
‫مالحظه منابع با آبدهی فراوانتر به فاصله دورتر‬
‫• ایجاد مشکالت حموق آب دربعضی ساحات‪ ،‬امکانات مخالفت لریه جات‬
‫نزدیک به منبع از دادن آب نل به لریه جات پایئنتر‬
‫• امکان تخریب پایپالین ها دراثر نزاع های محلی‬
‫• ضرورت حفاظت اساسی‪ ،‬مخصوصا" مرالبت از شیردهن ها‬

‫‪6‬‬
 ‫هطکالت طثیؼی ّ اجتواػی‬
‫• مشکالت طبیعی مثل زمین لغزش ها‪ ,‬عبور از جوی بارها مشکل‪ ,‬و‬
‫سیالب های تند وتیز‬
‫• خشک شدن منبع آب در حالیکه مردم لریه میگفتند که منبع خشک نمیشود‬
‫و همیشه به اندازه معین آب میدهد‬
‫• یک شخص با تجربه که سالها با اجتماع کار کرده باشداکثرا“ لادر به حل‬
‫چنین مشکالت خواهد بود‬
‫• حموق آب‪ ,‬حالت سیاسی و التصادی‬
‫• عموما“ انجنیر لسمت زیاد ولت خود را نسبت کار عملی پروژه در حل‬
‫مشکالت با اجتماع به مصرف میرساند‪.‬‬
‫• کسی باید اجتماع را تشویك و تحرک داده و دارای مهارت زیاد باشد تا‬
‫چطور با مشکالت انسانی و اجتماعی برخورد نماید‪.‬‬
‫‪7‬‬
 ‫هٌظش تاسیخی ضثکَ ُای آتشساًی‬
‫• دربر گرفتن هزار ها سال برای انکشاف سیستم آبرسانی و وسایل امروزی (نمونه‬
‫سازی توسط کمپوتر)‬

‫• سال ‪ 250‬لبل از میالد‪ :‬اساسات ارشمیدس ‪ ،‬ترناب هائ رومی‬

‫• سال ‪ 1455‬استفاده از پایپ های آهنی درجرمنی‬
‫• سال ‪ 1652‬بدست آوردن آب نل شهربوستون‬
‫• سال ‪ 1738‬اساسات سیستم مایعات توسط برنولی‬
‫• سال ‪ 1770‬انکشاف ارتباط ضایعات فشار آب توسط چیزی (‪)Chezy‬‬

‫• سال ‪ 1936‬انکشاف روش عبور هاردی (‪)Hardy‬‬

‫‪8‬‬
 ‫هٌظش تاسیخی ضثکَ ُای آتشساًی‬
‫‪ ‬سال ‪ 1879‬لانون دارسی ویس بخ (‪ )Darcy Weisbach‬برای جریان درداخل مواد‬
‫خالدار‪ ،‬تشخیص جریان موازی ‪ /‬متالطم )‪)laminur/turbulent‬‬

‫‪ ‬انگشاف معادله دریافت جریان آب دریاها و جوی بارها توسط منینگ (‪(Manning‬‬
‫‪ ‬سال ‪1906‬انکشاف یافتن معادله هازن – ویلیمس (‪) Hazen- Williams‬‬
‫‪ ‬سال ‪ 1938‬معادله ‪ Colebrook-White‬انکشاف یافت‬
‫‪ ‬سال ‪ 1963‬انکشاف اولین پایپ های پالستیکی (‪ )PVC‬امریکایئ‬
‫‪ ‬سال ‪ 1980‬معرفی کمپیوتر های شخصی (دیسک تاپ) وامکان ساخت سیستم‬
‫هایدرالیک در آن‬
‫‪ ‬سال ‪ 1990‬آغاز خصوصی ساختن مصرف آب‬

‫‪9‬‬
 ‫هذل ساصی پایپ الیي ُا ّاستفادٍ اص کوپیْتش‬
‫• مدل سازی از زمانیکه کمپیوتر های دیسک تاپ ظاهر شد انجام مییابد‬
‫• موجودیت تعداد زیادی پروگرامهای از مدل سازی درمارکیت ها‬
‫• پروژه های شهری میتواند پروژه های مشکل با سیستم متنوع پمپ‬
‫کردن‪ ،‬تعداد زیاد تانک ها ورژیم های مختلف فشار باشد وبرای دیزاین‬
‫ضرورت به پروگرامهای کمپیوتری داشته ودر حال انکشاف بیشتر‬
‫میباشد‬
‫• همچنان ضربات آب وپارامتر های دیگر میتواند درآن ها چیک شود‬
‫• مدل سازی که هنوزهم به جمع آوری ارلام ضرورت دارد‪ ،‬باید فهمیده‬
‫شود که مدل ها چطور کار مینماید وچیک نمودن ارلام بسیار الزم است‬
‫• مدل سازی بصورت اتوماتیک تمام مشکالت راحل نمیسازد‬

‫‪10‬‬
 ‫اقذاهات تَ اساط اجتواع‬
‫اشتراکننده ها درگروپ سه یا چهار نفری روی سواالت ذیل اوال بحث نمایند و بعدا‬
‫ترینر دانیستنی های گروپی را روی چارت بینویسد‪.‬‬

‫‪ .1‬چرا دردوران پروژه باید با اجتماع کارکرد ؟‬

‫پایداری پروژه‬
‫‪ .2‬فهمیدن کدام مسایل اجتماع الزم است؟‬
‫ضرورت های اجتماع‪ ،‬تغیرات زندگی دراجتماع‪ ،‬داشته های اجتماع‬
‫‪ .3‬کدام مسایل پروژه باید با اجتماع بحث گردد؟‬
‫مطالعه امکانات‪ ،‬سروی مفصل‪ ،‬طرح‪ ،‬تطبیك‪ ،‬سهمگیری و نتایج پروژه‬
‫وضرورت برای بهره برداری و حفاظت آن‬

‫‪11‬‬
‫)‪(Community Based Approach‬‬ ‫اقذاهات تَ اساط اجتواع‬
‫اجتماع دلیلی است که ما پروژه ها را میسازیم‬ ‫•‬
‫فهمیدن ضرورت های اجتماع‬ ‫•‬
‫فهمیدن تغیرات زندگی دراجتماع‬ ‫•‬
‫تشریح ضروریات اجتماع‬ ‫•‬
‫داشته ها اجتماع )‪ )inputs‬وفلسفه مربوط آن که ذریعه ‪ NGO‬ها‬ ‫•‬
‫ضرورت دانسته میشود‬
‫اطالع دادن‪ ،‬دخیل ساختن‪ ،‬وبحث کردن با اجتماع ‪.‬‬ ‫•‬
‫داشتن احترام برای تمامی اجتماع ‪.‬‬ ‫•‬
‫آنها درتهیه بودیجه های کوچک نسبت به دیگران بهتر اند ‪.‬‬ ‫•‬
‫درمورد نتیجه پروژه با آنها بحث نماید ‪.‬‬ ‫•‬
‫ضرورت برای بهره برداری وحفاظت پروژه‬ ‫•‬

‫‪12‬‬
 ‫هشاحل پشّژٍ‬
‫ارزیابی نتایج سروی‬ ‫سروی مطالعه امکانات‬ ‫تماضای اجتماع‬
‫آیا پروژه امکان پذیر است‬

‫تخنیکی‬ ‫اجتماعی‬
‫نخیر‬ ‫بلی‬

‫تولف‬
‫سروی مفصل‬ ‫طرح و برآورد‬

‫تخنیکی‬ ‫اجتماعی‬
‫تطبیك پروژه‬

‫اداره و حفظ و مرالبت‬

‫‪13‬‬
 ‫دس هطالؼَ اهکاًات جوغ آّسی کذام ًْع هؼلْهات تایذ دس ًظش گشفتَ ضْد؟‬
‫‪ ‬مردم با نفوذ وحمایت آنها به پروژه‪.‬‬ ‫آیا ضرویات والعی است ؟‬ ‫•‬
‫‪ ‬ساحاتیکه ممکن پایپ از آن عبور نماید‪.‬‬ ‫دسترسی به منبع آب‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ ‬درک اهالی لریه که مجبوراند یک ممدار کار را‬ ‫مالکین منبع‪.‬‬ ‫•‬
‫خودشان انجام دهند‪.‬‬ ‫نفوس لریه‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ ‬اندازه گیری تحرک ‪ ،‬عالله و رضایت اجتماع‬ ‫ضرورت آب درحال حاضر‪.‬‬ ‫•‬
‫برای تنظیم لوه کار و فراهم نمودن سهمگیری آنها‪.‬‬ ‫لریه توسعه میابد وتخمین ضروریات آینده درلریه‬ ‫•‬
‫‪ ‬نیروی اجتماع برای مرالبت پروژه بعد ازساختمان‪.‬‬ ‫ماللات با تمامی لریه‪ ،‬درپهلوی بزرگان لریه‬ ‫•‬
‫‪ ‬حفاظت آن در مرحله ساختمان ‪.‬‬ ‫شمارش خانه ها و تعداد افراد درهر خانه درلریه‬ ‫•‬
‫‪ ‬منالشات سیاسی واجتماعی موجوده که کارپروژه‬ ‫های گوچک‬
‫را متولف خواهد ساخت‪.‬‬ ‫تعین تعداد اشخاصیکه ازیک شیردهن استفاده‬ ‫•‬
‫‪ ‬پروژه های لبلی وموجوده درلریه‪.‬‬ ‫خواهند گرد‬
‫‪ ‬جمع آوری ارلام درست برای دیزاین ‪.‬‬ ‫مواد لابل دسترس ‪ ،‬دوکانها ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ ‬سروی توپوگرافیکی ‪.‬‬ ‫دسترسی به کارگران ماهر‪.‬‬ ‫•‬
‫سرکها ‪.‬‬ ‫•‬
‫عکس العمل وطرزبرخورد اهالی لریه‬ ‫•‬
‫‪14‬‬
‫منابع آب‬

‫‪15‬‬
 ‫منابع آب و انکشاف آن‬
‫اشتراکننده ها در گروپ های دو نفری روی سوال ذیل بحث نموده و بعدا‬
‫ترینرجوابات شانرا روی چارت نوشته کنند‪.‬‬

‫کدام معلومات در رابطه به منبع آب (چشمه) باید جمع آوری شود؟‬

‫منبع موجوده آب درکجا است‬ ‫•‬
‫تعین کیفیت وکمیت جریان‬ ‫•‬
‫بازجویئ حموق باالی منابع آب‬ ‫•‬
‫تغیرات فصلی چشمه را دریابید‬ ‫•‬
‫چشمه ها ملوث نیستند اما باید دیده شود که خانه ها بامبرزهای چاه دار درساحه آبگیر چشمه وجود‬ ‫•‬
‫نداشته باشد‪.‬‬
‫مشاهده اطراف‪ ،‬معلومات ضروری برای اطمینان مصونیت منبع‬ ‫•‬

‫‪16‬‬
17
 ‫حموق آب‬

‫‪ .1‬جمع آوری کدام نوع معلومات و اسناد در مورد حموق آب منبع‬

‫(چشمه) ضروریست؟‬

‫آیا منبع متعلك به یک شخص‪ ،‬چند نفر‪ ،‬یک لریه یا چندین لریه است؟‬ ‫•‬
‫ضرورت آنست تا مالکیت منبع وحموق آب آن از ابتداء واضیح گردد‪.‬‬ ‫•‬
‫اگر منبع به شخصی تعلك دارد پس حموق آب وحموق استفاده از آن به استفاده‬ ‫•‬
‫کنندگان بطور تحریری ولف گردد‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫کیفت آب‬
‫داشتن کدام نوع معلومات و اسناد در مورد کیفیت آب منبع‬
‫(چشمه) ضروریست؟‬

‫لبل از سرمایه گذاری باید کیفیت آب آزمایش گردد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تصفیه نمودن آب منبع به سطح لریه ممکن نخواهد بود‬ ‫‪‬‬
‫شاید منبع دیگری موجود باشد‬ ‫‪‬‬
‫اهالی لریه درمورد کیفیت آب منبع نظر خواهند داشت‬ ‫‪‬‬

‫‪19‬‬
 ‫مىابع آب آشامیدوی‪:‬‬

‫اشتراک کىىدي ٌا در باري سُال ذیل فکر کردي جُاب اشان را ارایً ومایىد‬

‫منابع بهتر شده آب کدام ها اند؟‬ ‫•‬

‫(آن منابع دیزاین شده و اعمار شده اند که آب را از ملوثیات بیرونی نګهداری‬
‫میکند)‬

‫آب آشامیدني محفوظ به کدام آب گفته میشود؟‬ ‫•‬

‫( آن آب است که خواص فزیکي‪ ،‬کیمیاوي و بیولوژیکي آن طبك ستندرد‬

‫های سازمان صحي جهان ‪ WHO‬و همچنان طبك ستندرد ملی کیفیت‬
‫آب آشامیدني افغانستان ‪ ANDWQS‬باشد)‬
‫‪20‬‬
 ‫آبدهی مصئون منبع (چشمه)‬
‫آبدهی مصئون منبع‪ ،‬کدام آبدهی است و دانستن آن چرا‬
‫ضروریست؟‬

‫کمترین جریانی است درجریان سال‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫این جریانی است که با استفاده از آن ما دیزاین مینمایم ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫لبل ازاینکه اجتماع وموسسه دیزاین وسرمایه گذاری کند باید آبدهی مصئون دریافت‬ ‫‪‬‬
‫گردد‬
‫عموما درافغانستان درماه نوامبر (عمرب و لوس) یعنی دراخیر فصل خشک آبدهی‬ ‫‪‬‬
‫مصئون اندازه گیری میگردد‪.‬‬
‫برای محافظت ساختمانی منبع آبگیر‪ ،‬جریان اعظمی منبع باید نیز دانسته شود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪21‬‬
 ‫تحکیم کاری و محافظت منبع‬
‫کدام نکات باید برای تحکیم کاری و محافظت منبع در نظر‬
‫گرفته شود؟‬
‫بعضی نظریات درمورد ضرورتهای محافظتی برای آبگیره (‪ )Intake‬منبع باید داشته باشیم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫با توجه به اینکه حفاظت منبع و خطر جریانات سطحی وتخریب آن وسایر مشکال ت طبعی که درساحات‬ ‫‪‬‬
‫مشخص منبع والع میشود به بودیجه نیازخواهد داشت باید درمحاسبه گرفته شود‪.‬‬
‫آبگیر برای پاک نگهداشتن آب باید با احتیاط اعمار شود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫آبگیر محفوظ واحاطه برای جلوگیری آن ازکثافات ودور نگهداشتن انسانها وحیوانات ضرورت است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اگر منبع دریا و یا جویبار است آبگیر و یا مولعیت بند باید عاری از ملوثیت وبمدرکافی لوی وپایه دار‬ ‫‪‬‬
‫درممابل سیالبهای فصلی انتخاب شود‪.‬‬
‫اگر آب ملوث است یک سیستم تصفیه آب باید نصب شود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ممدار جریان باید تعین شود اگر مطابك تماضا نیست منبع دیگر باید درنظر گرفته شود‪ .‬یک سیستم با‬ ‫‪‬‬
‫چندین منبع هم ممکن است ‪.‬‬

‫‪22‬‬
23
24
 ‫اندازه گیری جریان آب‬
‫ّساػت )‪(Bucket & Stopwatch Method‬‬ ‫سّش دُلچَ (تْکَ)‬
‫‪ ‬آسانترین روش ‪ ،‬روش دهلچه (بوکه) وساعت است‬
‫‪ ‬ظرف باید دارای حجم معلوم باشد وبعدا" زمان مملوشدن ظرف معلوم‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬ظرف باید به اندازه باشد که برای مملو شدن آن به الال“ ‪ 15‬ثانیه‬
‫ضرورت باشد‪ ،‬ظروف کوچکتر سطع اشتباء را افزایش میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬بودن دو شخص بهتر است که یکی مملوشدن را ودیگر آن ولت را مشاهده‬
‫مینماید‪.‬‬
‫‪ ‬جریان ذریعه ‪ Q=c/t‬محاسبه میشود‪.‬‬
‫‪ = Q‬جریان (لیتر\ ثانیه)‬
‫‪ = C‬ظرفیت ظرف (لیتر)‬
‫‪ = t‬زمان مملوشدن ظرف (ثانیه) را نشان میدهد‪.‬‬
‫‪25‬‬
(Bucket & Stopwatch Method) ‫سّش دُلچَ (تْکَ) ّساػت‬

26
27
 ‫سّش ‪V-Notch Weir‬‬
‫‪ ‬روش ‪ V-Notch Weir‬میتواند برای اندازه گیری چشمه های بزرگتر وجویبار های‬
‫کوچک استفاده شود‪ ،‬عموما“ از ‪ 60 v- Notch‬یا ‪ 90‬درجه استفاده به عمل می آید‪.‬‬
‫‪ ‬یک نفر میتواند یکی ازین آالت را باخود بگیرد که دلیما” ساخته شده و دارای جدول‬
‫اندازه گیری باشد‪.‬‬
‫‪ ‬این بمدر کافی آسان است که از حلبی یا چوب ساخته شود ‪.‬‬
‫‪ V-Notch ‬باید دریک بند کوچک جابجاء شود وتمام آب ازمیان ‪ V-Notch‬عبورنماید‬
‫‪.‬‬
‫‪ ‬کانال یا جوی حد الل باید ‪ 2‬متر مستمیم باشد‪.‬‬
‫‪ ‬یکنفر از یک خط کش برای اندازه کردن عمك آبیکه از باالی ‪ Notch‬عبور میکند‬
‫استفاده مینماید‪ ،‬سپس با استفاده از یک منحنی درجه بندی شد ه ممدار آب را میخواند‪.‬‬

‫‪28‬‬
29
30
31
32
 ‫سّش ضٌاء ‪Float Method‬‬
‫• یکنفر از یک پارچه چوب استفاده مینماید ویکنفر ولت را اندازه مینماید که‬
‫برای شناء یک طول معین (‪ 10-6‬مرتبه اوسط عمك آب) چه مدت زمان‬
‫را دربر میگیرد‪.‬‬
‫• ممطع عبور ی جوی را اندازه گیری نماید‪.‬‬
‫• اوسط سرعت جویبار مساوی ‪ %85‬سرعت سطحی است وبعدا" جریان‬
‫ذریعه فامول ذیل محاسبه میشود‪.‬‬
‫‪ Q= 0.85 x V x A‬جریان (مترمکعب فی ثانیه)‬
‫‪ Q= 850 x V x A‬جریان (لیتر فی ثانیه)‬
‫‪ =V‬سرعت سطح آب به مترفی ثانیه‬
‫‪ = A‬مساحت ممطع عبوری جوی به مترمربع‬
‫• جوی باید حد الل ‪ 30‬سانتی متر آب داشته باشد ‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫‪33‬‬
34
• Surface velocity (m/s) = L/t
• Average velocity (m/s) = 0.85 x L/t
• Average cross-sectional area calculated (A sq m).
• Discharge (cubic metres per second)
• = average velocity x cross sectional area of stream
• = 0.85 x (L/t) x A
• Discharge (L/s) = 1000 x 0.85 x (L/t) x A:

35
36
 ‫توشیي ‪ -‬سّش ضٌاء‬
‫ممطع کانال داده شده‪.‬‬
‫طول کانال (برای دریافت سرعت جریان) = ‪ 10‬متر‬
‫اندازه ولت که جسم شناور ‪ 10‬متر طول کانال را طی میکند = ‪ 40‬ثانیه‬
‫ممدار جریان آب کانال را در متر مکعب فی ثانیه و لیتر فی ثانیه دریابید؟‬
‫‪1.0 m‬‬

‫‪0.3m‬‬
‫حل سوال‪:‬‬
‫مساحت ممطع = ( ‪ 0.225 = )0.3( )1.0 + 0.5‬متر مربع‬
‫‪0.5 m‬‬
‫‪2‬‬
‫سرعت جریان سطح آب = ‪ 10‬متر \ ‪ 40‬ثانیه = ‪ 0.25‬متر‪/‬ثانیه‬
‫سرعت اوسط جریان آب = (‪ 0.25( )0.85‬متر‪/‬ثانیه) = ‪ 0.21‬متر‪/‬ثانیه‬
‫ممدار جریان آب کانال = (‪ 0.21‬متر‪/‬ثانیه) (‪ 0.225‬متر مربع) = ‪ 0.04725‬مترمکعب‪/‬ثانیه = ‪ 47.15‬لیتر فی ثانیه‬

‫‪37‬‬
 ‫اًذاصٍ گیشی جشیاى آب اص پایپ افقی‬
Measurement of flow from a horizontal pipe (trajectory)

Horizontal distance, Nominal pipe diameter D (mm)

x (mm) for fall in water trajectory
y= 100mm. - See above figure
25 32 37 50 62

100 0.36 0.6 0.8 1.4 2.0

125 0.45 0.8 1.0 1.7 2.5

150 0.54 0.9 1.3 2.1 3.0
175 0.6 1.1 1.5 2.4 3.5
200 0.7 1.2 1.7 2.8 3.9
225 0.8 1.4 1.9 3.1 4.4
250 0.9 1.5 2.1 3.5 4.9
275 1.0 1.7 2.3 3.8 5.4
300 1.1 1.8 2.5 4.2 5.9
325 1.2 2.0 2.7 4.5 6.4
350 1.3 2.1 2.9 4.9 6.9
375 1.3 2.3 3.1 5.2 7.4
400 1.4 2.5 3.3 5.5 7.9

(litres/second) flowing completely full at the end 38

 ‫سّش ُای استفادٍ اص فلْم ‪Cutthroat ّ Parshall‬‬
‫‪Flumes‬‬
‫• روش دیگر استفاده از ‪ Parshall‬و‪Cutthroat Flumes‬‬
‫است که اکثرا" درکار های آبیاری استفاده میشود اما دیزاین خاص‬
‫به حالت های خاص ضرورت است ‪.‬‬

‫• تجهیزات دیگر نیز لابل دسترس است اما روش فوق التصادیترین‬
‫و ساده ترین روش برای استفاده است ‪.‬‬

‫‪39‬‬
Parshall flume

40
Cutthroat flume

41
‫‪D‬‬

‫استفادٍ اص فْسهْل هٌیٌگ )‪ (Manning‬تشای دسیافت جشیاى دسیاُا ّ جْی‬

‫تاسُا‬

‫‪42‬‬
 ‫پاساهتش ُای دیضایي‬

‫تعین کدام پارمیتر ها لبل از دیزاین الزمی است؟‬

‫در گروپها باالی آن صحبت نموده و بعدا معلومات تانرا با ترینر شریک سازید تا آنرا‬
‫روی چارت لست نماید‪.‬‬

‫تماضا آب فی نفر‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫نفوس مستفید شوندگان‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫عمر دیزاین شبکه‬ ‫‪‬‬
‫رشد آینده نفوس‬ ‫‪‬‬

‫‪43‬‬
 ‫تؼیي آب هْسد ضشّست‪/‬تقاضا آب‬
‫آب مورد ضرورت چطور تعین میگردد؟‬
‫در گروپها باالی آن صحبت نموده و بعدا معلومات تانرا با ترینر شریک سازید تا آنرا روی‬
‫چارت لست نماید‪.‬‬
‫‪ ‬ممدار ضرورت آب از نمطه نظر تغیرات فصلی و درجریان روز‬
‫‪ ‬آبیکه استفاده میشود به بعد فاصله وبه توانایی شخصی که آب به خانه انتمال میکند و به تعداد‬
‫افرادیکه درخانه زنده گی مینمایند ارتباط میگیرد‪.‬‬
‫‪ ‬پیشنهاد سازمان صحی جهان ‪ 45‬لیتر فی نفر درروز‬
‫‪ ‬انکشاف دهات ‪ 25‬لیتر‬
‫‪ ‬آب برای تاسیسات دیگر(مکتب ‪ ،‬کلینیک صحی وامثال آن) در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫‪ ‬تشویك و توزیع آب به هر خانه مناسب نیست که باعث بزرگ ساختن ابعاد تمام پایپ ها‬
‫آبرسانی لریه میگردد‪.‬‬

‫‪44‬‬
 ‫دسیافت ًفْط هستفیذ ضًْذگاى‬
‫نفوس مستفید شوندگان در لریه های کوچک و بزرگ چطور‬
‫تعین میشود؟‬
‫در گروپها باالی آن صحبت نموده و بعدا معلومات تانرا با ترینر شریک سازید تا آنرا‬
‫روی چارت لست نماید‪.‬‬

‫• دریک اجتماع کوچک این یک مشکل بزرگ نیست اما برای شهر ها مثل کابل یک‬
‫ارزیابی ولت زیاد را در بر خواهد گرفت‪.‬‬
‫• شمارش خانه ها و تعداد افراد درهر خانه درلریه های گوچک‬
‫• شمارش خانه ها و سروی دلیك تعداد افراد یک خانه از تعداد محدودی خانه ها درلریه‬
‫های بزرگتر کافیست‪.‬‬

‫‪45‬‬
 ‫تؼیي ػوش دیضایي ضثکَ‬
‫تعین عمر دیزاین شبکه وابسطه به چیست؟‬
‫در گروپها باالی آن صحبت نموده و بعدا معلومات تانرا با ترینر شریک سازید تا آنرا‬
‫روی چارت لست نماید‪.‬‬

‫انتخاب عمر دیزاین وابسته به لریه وتغیرات نفوس وی خواهد بود‪ ،‬اگر تغیرات بیشتر‬ ‫•‬
‫تولع میرود زمان دیزاین را کوتاتر میسازد‪.‬‬
‫برای یک سیستم آبرسانی اجتماعی ما ‪ 15‬تا ‪ 25‬سال عمر دیزاین را در نطرگرفته‬ ‫•‬
‫میتوانیم‪.‬‬
‫برای شهر ها و شهرک های بزرگ مدت زمان دیزاین باید ‪ 5‬سال باشد درغیر آن‬ ‫•‬
‫وسعت سیستم افزایش خواهد یافت وبه این سبب بسیار لیمت تمام میشود‪.‬‬
‫برای ساحات دور افتاده و کوهستانی مدت عمر دیزاین را ‪ 25‬سال در نظر بگیریم‪.‬‬ ‫•‬

‫‪46‬‬
 ‫پیص تیٌی سضذ آیٌذٍ ًفْط‬
‫نفوس آینده را چطور تعین کرده میتوانیم؟‬
‫در گروپها باالی آن صحبت نموده و بعدا معلومات تانرا با ترینر شریک سازید تا آنرا‬
‫روی چارت لست نماید‪.‬‬

‫برای دریافت رشد نفوس از فارمول ذیل استفاده شود‪( :‬ترینر فارمل را تشریح نماید)‬
‫‪P2 = P1(1 + r)y‬‬
‫نفوس دیزاین و یا نفوس آینده = ‪P2‬‬
‫نفوس فعلی (موجود) =‪P1‬‬
‫(عموما در دهات ‪ 2%‬الی ‪ )3%‬فیصدی رشد نفوس در یک سال = ‪r‬‬
‫عمر دیزاین شبکه (‪ 15‬الی ‪ 25‬سال دردهات) = ‪Y‬‬

‫‪47‬‬
 ‫سْال ‪ -‬پیص تیٌی سضذ آیٌذٍ ًفْط‬
‫اشتراک کننده ها سوال ذیل را در گروپها حل نمایند‪:‬‬

‫اگر رشد نفوس ‪ 3%‬در سال باشد‪ ،‬یک لریه که نفوس فعلی آن‬
‫‪ 1000‬نفر است بعد از ‪ 20‬سال نفوس آن چند نفر خواهد بود؟‬

‫‪P2 = P1(1 + r)y‬‬

‫‪P2 = 1000 (1 + 0.03)20 = 1000 (1.8) = 1,800‬‬

‫‪48‬‬
 ‫اًْاع سیستن ضثکَ ُا‬
‫ترینر انواع سیستمها را روی چارت تشریح کند‪.‬‬

‫• درصورت موجودیت ممدار بسیار زیاد آب از سیستم باز( ‪) open system‬کار گرفته‬
‫میشود‪ ،‬که دارای ذخیره نیست‪.‬‬
‫• عموما از سیستم بسته (‪ )closed system‬که دارای ذخیره و وال ها ی شناور میباشد‪،‬‬
‫کار گرفته میشود تا درجریان ولت روز مصرف اعظمی آب لابل دسترس باشد‪.‬‬
‫سیستم شاخوی‬ ‫‪-‬‬
‫سیستم حلموی‬ ‫‪-‬‬
‫سیستم مختلط‬ ‫‪-‬‬
‫• حتی یک سیستم با تانک میتواند ارزانتر باشد زیرا لطر نل میتواند کوچکترباشد که‬
‫باعث پاین آمدن لیمت سیستم میگردد‪.‬‬

‫‪49‬‬
 ‫‪ -۱‬سیستن ضاخْی‪.‬‬
‫این سیستم برای شهرهای کهنه که نمشه های منظم نداشته باشد در‬
‫نظر ګرفته میشود‪ .‬یک نل توزیعی اساسی وچندین نل های شاخوی یا‬
‫فرعی را دارا میباشد‪.‬‬

‫‪50‬‬
 ‫فواید این سیستم‪.‬‬
‫‪ -۱‬نسبتا ارزان است‪.‬‬
‫‪ -۲‬فشار و ممدار جریان در این سیستم به علت کم بودن‬
‫والها به اسانی محاسبه میګردد‪.‬‬
‫‪ -۳‬پایپ اندازی این سیستم اسان است‪.‬‬

‫‪51‬‬
 ‫نوالص این سیستم‪.‬‬
‫‪ -۱‬آب در نل هایی شاخوی دوران ندارد وسبب ایستاد شدن آب‬
‫درنل ها میګردد که این امر باعث ملوث شدن آب میګردد‪ ،‬دراین‬
‫صورت باید تعداد زیادی از والهای شستشووافراد حفظ ومرالبت‬
‫برای این وال ها درنظر ګرفته شود‪.‬‬
‫‪ -۲‬نګهداشت وتنظیم فشار مناسب در نمطه های دوردست شبکه‬
‫مشکل است‪.‬‬

‫‪52‬‬
 ‫‪ -۲‬سیستن حلقْی‪:‬‬
‫دراین سیستم پایپ اساسی در جناح خارجی ساحه تمدید میګردد وپایپ‬
‫های فرعی به منظور ساندن آب به داخل ساحه ازاین پایپ جدا میګردد‪.‬‬

‫‪53‬‬
 ‫فواید این سیستم‪.‬‬
‫‪ -۱‬هر نمطه به حد الل دو پایپ دسترسی دارد‪.‬‬
‫‪ -۲‬تعین لطر پایپ ها اسان است‪.‬‬
‫‪ -۳‬اب به تمام مستهلکین با فشار مطلوب ‪،‬ممدار کافی وهمچنان‬
‫برای مدافعه با حریك تامین شده میتواند‪.‬‬
‫نوالص سیستم‪:‬‬
‫‪ -۱‬نسبت به دیګر شبکه ها ګرانتر تمام میشود‪.‬‬

‫‪54‬‬
 ‫‪ -۳‬سیستن هختلط‪:‬‬
‫این سیستم متشکل از هر دو سیستم فوق الذکر است‪.‬‬

‫‪55‬‬
 ‫)‪Polyvinyl Chloride (PVC‬‬ ‫نل های پالستیگی‬
‫• نل های ‪ PVC‬به آسانی و به لیمت نسبتا“ پایئن لابل دسترس است‪.‬‬
‫• کرایه انتمال پایئن بوده ومیتواند با دست ویا وسیله نملیه کوچک انتمال گردد‬
‫• در چهار صنف (‪ )Class‬تولید شده ودرمارکیت لابل دسترس اند‪.‬‬

‫صنف ‪( :B‬مماوم در ممابل ‪ bar 6‬بار و یا ‪ 60‬متر فشار )‬ ‫‪.1‬‬

‫صنف ‪ bar 9( : C‬بار و یا ‪ 90‬متر فشار) ‪،‬‬ ‫‪.2‬‬
‫صنف ‪ bar 12( : D‬بار و یا ‪ 120‬متر فشار) و‬ ‫‪.3‬‬
‫صنف ‪ bar 15( :E‬بار و یا ‪ 150‬متر فشار)‬ ‫‪.4‬‬
‫یک نوع دیگری آن بدون مماومت بوده وعموما برای هواکش مبرزها استفاده میشود‪.‬‬ ‫•‬
‫پایپ های ‪ PVC‬باید درجاهای سایه نگهداری شود‬ ‫•‬
‫)‪ (C = 150‬ظریب درشتی ‪ Hazen‬برای نل مساوی ‪ 150‬است‪.‬‬ ‫•‬
‫‪56‬‬
• PVC pipes and fittings.

57
PVC pipes joint solution. ‫مواد برای چسپش پایپ های پی‬
‫وي سي‬

2nd last
1st

58
 ‫نل های پالستیگی بسیار متکاثف‬
‫)‪High- Density Polyethylene (HDPE‬‬
‫ممکن نسبت به ‪ PVC‬بسیار لیمت باشد ‪.‬‬ ‫•‬
‫بشکل لوله های ‪ 100‬متره و انعطاف پذیر وارد میشود و بدین سان اتصاالت کمتر‬ ‫•‬
‫نسبت به ‪ PVC‬دارد ومیتواند دراطراف درختان واحجار بسیار به آسانی دور داده شود‪.‬‬
‫لوله ها سنگین وانتمال آن لیمت تمام میشود ولی حرکت دادن آن دراطراف ساحه نسبت‬ ‫•‬
‫به ‪ PVC‬آسان است ‪.‬‬
‫اتصاالت ذریعه استفاده از سرش وحرارت صورت میگیرد‪.‬‬ ‫•‬
‫دربازکردن آن باید احتیاط شود وبخاطر بندش داخلی باید یکبار کنترول گردد‪.‬‬ ‫•‬
‫درسه صنف ‪ PE80، PE63‬و ‪ PE100‬با حد الل مماومت ‪ 25‬متر وحد اکثر ‪400‬‬ ‫•‬
‫متر هید تولید میشود‪.‬‬
‫ظریب ‪Hazen‬برای ‪C= 150, HDP ،‬است‬ ‫•‬

‫‪5‬‬
‫‪59‬‬
HDPE pipes and fittings.

60
 ‫نل های آهنی ملمه شده‬
‫)‪Galvanized Iron Pipe (GI‬‬

‫نل های ‪ GI‬لیمت است انتمال آن مشکل ودرمعرض زنگ زدگی لرار‬ ‫•‬
‫میگیرد‪.‬‬
‫این تنها درجایئ استفاده میشود که به استحکام و مماومت ضرورت باشد‬ ‫•‬
‫مثل بخشی با فشار بلند هایدرالیکی‪ ,‬عبور از دریا و مسیر آبرو ها‪ ،‬بخش‬
‫های کم عمك زیر سرک های عمومی و نل هایکه درتانک ذخیره‬
‫کارگرفته میشود‪.‬‬
‫درجایئ استفاده مشود که امکان دفن کردن آن نباشد‪.‬‬ ‫•‬
‫درسه صنف تولید شده است ‪ :‬وزن سبک ‪ ،‬وزن متوسط ‪ ،‬و وزن سنگین‪.‬‬ ‫•‬
‫ظریب ‪ 120( = :Hazen C‬جدید) ‪ 80( ،‬بسیار کهنه )‪ 100( ،‬اوسط)‬ ‫•‬
‫‪6‬‬
‫‪61‬‬
GI pipes.

62
 ‫ذخیره کردن مصئون پایپ ها‬
‫بعد از تولید پایپ بعضی نکات ضروري برای ذخیره کردن پایپ ها باید در‬
‫نظر ګرفته شود‪.‬‬
‫لوله ها باید دور از اشیاء تیز در یک صفحه افمی ذخیره شوند‪.‬‬ ‫•‬
‫اتصاالت پایپ ها در بسته های که از طرف کمپنی تولیدی بسته شده‬ ‫•‬
‫میباشد در جای مناسب نگهداری شود‪.‬‬
‫پایپ ها و اتصاالت باید از فاضالب و تماس با خاک جلوگیری شود‪.‬‬ ‫•‬
‫منطمه ذخیره سازی باید سطح نسبتا صاف و سطح بدون سنگ‪ ،‬آوار و‬ ‫•‬
‫بدون مواد دیگر باشد که می تواند به لوله یا اتصاالت آسیب برساند‪.‬‬
‫• پایپ ها باید همیشه در سایه نګهداری شود‪.‬‬

‫‪63‬‬
64
65
 ‫هشاحل دیضایي‬
‫ترینر در کاغذ چارت عناوین ذیل را نوشته و بعدا ترینر داشته های مداومین تحت هر‬
‫عنوان را لست نماید‪ .‬ترینر نماط را که توسط مداومین ذکر نگردیده اند عالوه نمایند‪.‬‬

‫تعین مولعیت یک منبع آب پاک و لابل اطمینان‬ ‫•‬

‫تعین مصرف آب فی نفر درروز‬ ‫•‬
‫تعین مولعیت شیردهن ها‬ ‫•‬
‫تعین ممدار جریان فی شیردهن‬ ‫•‬
‫انتخاب مسیر پایپ‬ ‫•‬
‫دیزاین پایپ الین اساسی‬ ‫•‬

‫‪66‬‬
 ‫تؼیي هْقؼیت یک هٌثغ آب پاک ّ قاتل اطویٌاى‬
‫• پاکترین منبع را انتخاب نماید حتی اگر این منبع نزدیکترین هم نیست‪.‬‬
‫• آبگیر برای پاک نگهداشتن آب باید با احتیاط اعمار شود‪.‬‬
‫• آبگیر محفوظ واحاطه برای جلوگیری آن ازکثافات ودور نگهداشتن انسانها‬
‫وحیوانات ضرورت است‪.‬‬
‫• اگر منبع دریا و یا جویبار است آبگیر و یا مولعیت بند باید عاری از‬
‫ملوثیت وبمدرکافی لوی وپایه دار درممابل سیالبهای فصلی انتخاب شود‪.‬‬
‫• اگر آب ملوث است یک سیستم تصفیه آب باید نصب شود‪.‬‬
‫• ممدار جریان باید تعین شود اگر مطابك تماضا نیست منبع دیگر باید درنظر‬
‫گرفته شود‪ .‬یک سیستم با چندین منبع هم ممکن است ‪.‬‬

‫‪67‬‬
 ‫تؼیي هصشف آب فی ًفش دس سّص‬
‫• تعین مطالبه آب بوسیله سروی استفاده کنند گان‬
‫• تخمین اندازه هر نوع استفاده آب مثل نوشیدن‪ ،‬پخت وپز‪،‬‬
‫شستشو واستعمال اضافی مثل مالداری‬
‫• مطالبه آب از یک منطمه به منطمه دیگر متفاوت خواهد بود زیرا‬
‫این وابسته به عنعنات محلی‪ ،‬دسترسی آب و استفاده از آب شبکه‬
‫است‪.‬‬
‫• لیمت نمونه ئی مطالبه آب بین ‪ 15‬و‪ 45‬لیتر فی نفر درروز است‬
‫‪.‬‬
‫‪68‬‬
 ‫تؼیي هْقؼیت ضیشدُي ُا‬
‫• تعین مولعیت شیردهن ها باید به مشوره استفاده کننده از طریك کمیته های‬
‫اجتماع انجام شود واز منابع آلوده گی دور مولیعت داده شود‪.‬‬
‫• شیردهن باید درساحات عامه برای استفاده ‪ 100‬تا ‪ 200‬نفر(فی شیردهن)‬
‫تعین شود ولی میتواند برای مردم کمتری که درساحه مجزاء زندگی‬
‫مینمایند آب تهیه شود‪.‬‬
‫• تعداد مردم فی شیردهن وابسته به تعداد ساعات استفاده‪ ،‬ممدار جریان از‬
‫شیردهن ومطالبه روزانه آب فی نفر است‪.‬‬
‫• نصب شیردهن ها ی اضافی درتاسیسات ضرورت است‪.‬‬
‫• برای ساحات پرنفوس تپ استیشن ممکن اعمار گردد‪.‬‬

‫‪69‬‬
 ‫تؼیي هقذاس جشیاى فی ضیشدُي‬
‫• نفوس موجوده‪ ،‬تعین حد برای رشد نفوس درسال‪ ،‬مهاجرت ممکنه درساحه‬
‫ودیگر تغیرات درنفوس باید تخمین شود‪.‬‬
‫• تخمین عمر پروژه ‪ 15 ،‬سال پیشنهاد شده است حد اعظم آن غالبا” ‪25‬‬
‫سال است‪.‬‬
‫• این ارلام نفوس برای دیزاین ارائه خواهد کرد‪.‬‬
‫• طور مثال شیردهن ها ‪ 16‬ساعت دریک شبانه روز به ممدار ‪ 0.075‬لیتر‬
‫فی ثانیه برای تهیه آب به ‪ 160‬نفر با ‪ 27‬لیتر فی روز برای هر شخص‬
‫فعالیت مینماید‪.‬‬
‫• یا طور مثال لیمت دیزاین میتواند ‪ 12‬ساعت درشبانه روز‘ ‪ 0.225‬لیتر‬
‫فی ثانیه برای تهیه آب به ‪ 215‬نفربا ‪ 45‬لیتر فی روز برای هر شخص‬
‫باشد ‪.‬‬
‫‪70‬‬
 ‫ضیشدُي ُای ػاهَ‬
‫• حفاظت روزمره شیردهن نظر به کیفیت آن ضرورت خواهد داشت‪.‬‬
‫• گیت والها برای بستن سیستم درجریان شب‪.‬‬
‫• داشتن صوفه کانکریتی مناسب و خوب همچنان یک آبرو برای دورکردن آب باطله‬
‫(آبروها ی کافی)‬
‫• ضرورت خوب بحث کردن مولعیت شیردهن ها با اجتماع‬
‫• جریا ن درشیردهن ها بصورت نورمال ‪ 0.225‬لیتر فی ثانیه که مساوی به ‪ 13.5‬لیتر‬
‫فی دلیمه میشود میباشد‪ .‬همچو شیردهن ها میتواند برای یک نفوس ‪ 200‬تا ‪ 230‬نفر‬
‫آب تهیه نماید‪.‬‬
‫• یک گلوب وال برای اعیار ساختن جریان شیردهن درست درتهداب شیردهن باید‬
‫استفاده گردد‪.‬‬
‫• شیردهن باید باکانکریت مستحکم ومصئون گردد تا که مداخله ممکن نباشد‪.‬‬
‫‪71‬‬
 ‫ضیشدُي ُای ػاهَ‬
‫• کمترین هید درشیردهن ‪ 7‬متر‪ ،‬مطلوب ‪15‬متر وحد اکثر ‪ 30‬متر باشد‪.‬‬
‫• شیردهن باید با پایه داری زمانی‪ ،‬زون آبریز ( صوفه کانکریتی)‪ ،‬آبرو یا حفره جذب‬
‫کننده ساخته شده باشد‪.‬‬
‫• ساحه شیردهن نباید جای شیوع حشرات ودیگر امراض شود‪.‬‬
‫• بعضا“ احاطه اطراف شیردهن برای دور نگهداشتن حیوانات الزم است‪.‬‬
‫• مطمین شوید که اهالی لریه نظریات شانرا درمورد شیردهن ها ارائه کرده اند چنانچه‬
‫آنها روزمره از آن استفاده خواهند کرد ودرنزدیک خانه هایشان خواهد بود‪.‬‬
‫• دیزاین شیردهن ها با جزئیات کار آن باید با اجتماع آماده شود طوریکه اکثرا" یک‬
‫تعداد زیاد الالم برای شیردهن الزم است وتمام این الالم باید شامل گردد وبه مولع باید‬
‫خریداری شود و این الالم از دوکان نزدیک درلریه خریداری شده نمیتواند‪.‬‬

‫‪72‬‬
 ‫اًتخاب هسیش پایپ ُا‬
‫• با تصمیم تعین مولعیت شیردهن ها تعین مولعیت سیستم پایپ‬
‫الین میتواند نهایی شود‪.‬‬
‫• نشیب یکنواخت اگر ممکن باشد باید حفظ شود‪ .‬ازکناره های پر‬
‫نشیب تپه ها وعبوربیشمار جویها اجتناب شود‪.‬‬
‫• عدم عبور از زمین ها یکه دسترسی مشروع ندارند ویا هر‬
‫زمین دیگر که خارج از کنترول استفاده کننده گان است‪.‬‬
‫• پایپ به حد الل طول باید نگهداشته شود‪.‬‬

‫‪73‬‬
‫‪Design Main Pipeline‬‬ ‫دیضایي پایپ الیي اساسی‬
‫دیزاین شبکه روستایئ ذریعه لوه جاذبه صحبت میشود‪.‬‬ ‫•‬
‫ارلام جمع آوری شده توپوگرافیکی باالی یک کاغذ گراف ویا غیره ترسیم میشود‬ ‫•‬
‫دیزاین تمام بخش ها به طریمه نهایی آن خاتمه مییا بد‪.‬‬ ‫•‬
‫با استفاده ازکمپیوترنیز دیزاین و نمشه ها روی کاغذ اندازه ‪ A3 ،A4‬و یا ‪ A0‬چاپ شده‬ ‫•‬
‫میتواند‪.‬‬
‫ممطع پایپ الین به تمام انواع فیتنگ ها واینکه آنها درکدام لسمت ها باید نصب شوند‬ ‫•‬
‫نشان داده میشود‪.‬‬
‫برای هر ممطع پایپ الین باید پالن)‪ )plan‬و ممطع (‪ )profile‬را داشته باشیم ‪.‬‬ ‫•‬
‫فتنگ اضافی (مانند وال های شستشو و هواکش‪ ،‬وال های کنترول ودیگروالها)‬ ‫•‬
‫مخصوصا" درساحات دوردست پروژه در نظر گرفته شود ودر اخیر برای اجتماع‬
‫گذاشته شود‪.‬‬
‫حجم خط جرکنی ووسایل طرف ضرورت برای کندن کاری ویا ضرورت انفجار‬ ‫•‬
‫محاسبه شود‪ .‬تمام احجام باید محاسبه شود تا از آن تعداد کارگردان مورد ضرورت‬
‫محاسبه گردد ‪.‬‬ ‫‪74‬‬
 ‫)‪(Pipeline Drawings‬‬ ‫طشاحی پایپ الیي‬
‫• ذریعه تحریر ارلام سروی باالی کاغذ گراف ما یک نمایش بصری ارلام‬
‫را بدست میآوریم ‪.‬‬
‫• ترسیم ممطع )‪ (Profile‬باتوجه انجام شود‪ .‬ممیاس افمی ‪1‬سانتی متر مساوی‬
‫‪ 50‬متر یا ‪ 1‬سانتی متر مساوی ‪ 100‬متر شده میتواند‪ .‬ممیاس عمودی‬
‫میتواند ‪ 1‬سانتی متر مساوی ‪ 5‬متر یا ‪ 1‬سانتی متر مساوی ‪ 10‬متر باشد‪.‬‬
‫• هر ورق از نمشه عنوان‪ ،‬محورات ودیگر جزئیات ضرورت دارد‪ .‬درهر‬
‫ورق دیزاین باید جای برای امضاء وتائید موجود باشد‪.‬‬
‫• تمام جزئیات باید ترسیم ونشان داده شود وکوشش میشود که دراین روز ها‬
‫همه به کمک پروگرام های متنوع کمپیوتر انجام شود‪.‬‬

‫‪75‬‬
76
 ‫)‪(Pipeline Drawings‬‬ ‫طشاحی پایپ الیي‬
‫• نمشه های دیگری ضرورت است که اضافه شود مثل نمای پالن عمومی‬
‫وپالن کلیدی ودیگرپالنها مثل جزئیات کار ساختمانی که اجراء میگردد‪.‬‬
‫• اکثرا"ما خواهیم یافت که دو منبع ضرورت یکجا شدن دارد بعدا“ اول هر‬
‫دومنبع به تانک رسوب آورده میشود واز آنجا متبالی با آسانی دیزاین شده‬
‫میتواند ‪.‬‬
‫• باید هر شاخه یا طول پایپ جداگانه دیزاین شود‪.‬‬
‫• دیزا ین باید مرتب و به مولع انجام شود‪ .‬کوشش برای اتصال دو منبع‬
‫مختلف ممکن بامشکالت خاتمه یابد اگر این منابع از ارتفاعات مختلف‬
‫بیایند ‪.‬‬
‫• درهمچویک روش برای اتصال دو منبع پایپ ها را باید طوری انتخاب‬
‫نمایم که فشار درساحه اتصال پیپ ها تمریبا" مساوی باشد‪.‬‬
‫‪77‬‬
78
 ‫دیضایي پایپ الیي اساسی‬
‫ًظشیَ ُایذسالیک‬
‫‪ ‬برای انتخاب اندازه پایپ ودیزاین درست نظریه هایدرالیک باید فهمیده‬
‫شود‬
‫‪ ‬یک سیستم آبرسانی ذریعه لوه جاذبه وابسته به انرژی جاذبه وی است‪.‬‬
‫منبع انرژی تاثیر لوه جاذبه باالی آب است‪.‬‬
‫‪ ‬زمانیکه آب درمیان نل ها‪ ،‬فیتنگها وتانکها جریان مینماید یک ممدار‬
‫انرژی رابرای همیشه دراثر اصطحکاک که درنل ها‪ ،‬فیتنگها وتانک ها‬
‫والع میشود‪ ،‬از دست میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬هدف دیزاین پایپ الین کنترول ضایعات ناشی از اصطحاک است تا به این‬
‫ترتیب بتوانیم ذریعه تحفظ انرژی دربعضی نماط واستفاده انرژی درنماط‬
‫دیگر جریا ن متولعه درسیستم را تحرک بخشیم‪ .‬این بوسیله انتخاب دلیك‬
‫اندازه نل ها فتنگها وتانکهای مناسب‪ ،‬انجام میشود ‪.‬‬

‫‪79‬‬
 ‫ًظشیَ ُایذسالیک‬
‫• هید ‪( Head‬فشارناشی از تفاوت ارتفاع )عبارت از یک ممدار انرژی جاذبه وی‬
‫درپایپ الین است‪ .‬دراینجا دونوع هید وجود دارد‪ :‬ستاتیک هید ‪ ) Static Head‬فشار‬
‫ثابت) و دینامیک هید ( ‪ Dynamic Head‬فشار متغیر) ‪.‬‬
‫• هید ستاتیکی زمانی وجود دارد که تمام وال ها بسته اند و آب درپایپ الین جریان ندارد‬
‫وضایعات انرژی درممابل اصطحکاک وجود ندارد‪.‬‬
‫• هید دینامیکی زمانی بوجود میاید که تمام وال ها باز شوند‪ .‬اند کی بعد از باز شدن وال‬
‫ها جریان ثابت شده ویک حالت تعادل دینامیکی بوجود میاید‪.‬‬
‫• خطیکه سطح انرژی که درجریان تعادل هایدرالیکی درهر نمطه درامتداد پایپ الین‬
‫ارائه مینماید بنام (‪ ) Hydraulic Grade Line‬یاد میشود ‪ .‬طوریکه ضایعات‬
‫اصطحکاکی هیچگاه احیاء نمیشوند هایدرالیک گرید الین ‪ HGL‬درامتداد سمت جریان‬
‫تنزیل مینماید‪.‬‬
‫• برای هر خط پایپ الین‪ ،‬خط ‪ HGL‬را درروی کاغذ گرا ف ترسیم و در آن فشار بلند‬
‫وپاین را امتحان نماید‪.‬‬
‫‪80‬‬
 ‫ًظشیَ ُایذسالیک‬
‫• ‪ HGL‬باید همیشه باالتر از پایپ الین باشد اما اگر پایپ الین باالمیرود‬
‫امکان دارد که ‪HGL‬پاینتر از پایپ الین لرار گیرد‪ .‬این هید منفی را‬
‫نمایش میدهد‪ ،‬این بدین معنی است که دراینجا انرژی جاذبه وی کافی برای‬
‫حرکت ممدارمتولعه آب وجود ندارد‪ .‬از این حالت باید اجتناب صورت‬
‫گیرد‪.‬‬

‫• هید دلخوا درسیستم آبرسانی روستایئ بین ‪ 10‬تا ‪ 30‬متر است ‪.‬‬

‫• لیمت های اعظمی واضغری هید پیشنهاد شده به ترتیب ‪ 7‬و‪ 55‬متر است‪.‬‬

‫• جریان درپایپ ها نباید کمتر از ‪ 0.7‬متر فی ثانیه و بیشتر از ‪ 3‬متر فی‬

‫ثانیه باشد‪.‬‬

‫‪81‬‬
Static Equilibrium ‫ثاتت‬ ‫تؼادل‬

82
Dynamic Equilibrium ‫تؼادل هتغیش‬

83
‫محاسبه حجم ذخیره‪ ،‬تعین مولیعت و ساخت آن‬

‫‪84‬‬
 ‫تخویي حجن رخیشٍ‬
‫مداومین روی سوال ذیل در گروپ دونفری صحبت نمایند و بعدا دانیستن های شانرا‬
‫با ترینر شریک سازند تا روی چارت بنوسد‪.‬‬
‫‪ .1‬حجم ذخیره را باساس چه و چطور تعین کرده میتوانیم؟‬

‫حجم تخمینی ذخیره =‬

‫ساعاتیکه شیردهن ها استفاده نمیشود‬ ‫جریان دیزاین به داخل ذخیره ‪x‬‬

‫همچنان حجم تخمینی ذخیره = مطالبه آب در روز ‪ ( x‬ساعاتیکه شیردهن استفاده نمیشود‬
‫\‪ 24‬ساعت)‬

‫‪85‬‬
 ‫تخویي حجن رخیشٍ‬
‫مداومین روی سوال ذیل در گروپ دونفری صحبت نمایند و بعدا دانیستن های شانرا‬
‫با ترینر شریک سازند تا روی چارت بنوسد‪.‬‬
‫‪ .2‬در تعین مولیعت ذخیره کدام مسایل باید در نظر گرفته شود؟‬

‫‪ ‬ذخایر برای واردکردن فشار کافی باالی پایپ الین بمدرکافی بلند نصب میشوند و در‬
‫جای مولیعت داشته باشد تا شبکه را با ساحات لابل اداره تمسیم کند‪.‬‬
‫‪ ‬ساحه برای ذخیره باید دریک جای باثبات ونسبتا" زمین هموارباشد ومطمین شویم که‬
‫مواجه به تخریبات ولغزش زمین والع نخواهد شود‪.‬‬

‫‪86‬‬
 ‫هسایل ساخت رخیشٍ‬
‫مداومین روی سوال ذیل در گروپ دونفری صحبت نمایند و بعدا دانیستن های‬
‫شانرا با ترینر شریک سازند تا روی چارت بنوسد‪.‬‬

‫‪ .3‬کدام مسایل در ساخت ذخیره باید در نظر گرفته شود؟‬

‫‪87‬‬
 ‫هسایل ساخت رخیشٍ‬
‫ذخیره های کوچک همچنان ممکن است در مولیعت های مختلف برای چندین شیردهن ها در نظر گرفته‬ ‫‪‬‬
‫شود‪ .‬اگر بعضی گروپها ی ازاستفاده کننده گان ممدار بیشتر آبرا نسبت به گروپهای دیگر استفاده نمایند‬
‫تنظیم این ممکن ضروری باشد‪.‬‬
‫داشتن اندازه استاندرد دیزاین تانکها که دیزان را آسانترمیسازد فایده دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ساختن ذخیره مربعی و مستطیلی شکل آسان بوده وبه اشکال دایروی‪ ،‬شش ضلعی و هشت ضلعی نیز‬ ‫‪‬‬
‫ساخته میشود‪.‬‬
‫در ذخایر تعداد نل های خدماتی بنام های ‪( Inlet‬نل دخولی)‪(Outlet ،‬نل خروجی) ‪Overflow ،‬‬ ‫‪‬‬
‫(لبریزه) ‪(Washout ,‬نل شستشو) و ‪(Air let‬نل هوا کش) ضرورت است‪.‬‬
‫دیوار های داخل ذخیره ضرورت دارد که از داخل خوب پالستر شده ودراخیر با پالستر ‪ 1:2‬ضد آب‬ ‫‪‬‬
‫روکش شود‪.‬‬
‫پوشش خوب ذخیره برای مصئون نگهداشتن آب از کثافات وگرماء ضروری است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫دهنه پایپ لبریزه با جالی محفوظ میشود تا مداخله صورت نگیرد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫والهای کنترول وهوا باید درجاهای مناسب نصب گردد وبه حفاظت نیاز دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫دهن هوا کش ها برای جلوگیری ازدخول کثافات باید بطرف پائین مولعیت داده شده وجالی نصب گردد‬ ‫‪‬‬
‫تا حشرات داخل شده نتواند‪.‬‬

‫‪88‬‬
89
90
 ‫توشیي ‪ - 1‬تؼیي حجن رخیشٍ‬
‫• یک لریه بممدار ‪ 50000‬لیتر آب در فی شبانه روز ضرورت‬
‫دارد‪ .‬اگر از شیردهن ها بمدت ‪ 10‬ساعت استفاده شود‪ ،‬حجم‬
‫ذخیره مورد ضرورت برای لریه چند خواهد بود؟‬

‫• حجم تخمینی ذخیره = مطالبه آب در روز ‪ ( x‬ساعاتیکه شیردهن‬

‫استفاده نمیشود \‪ 24‬ساعت)‬
‫• = ‪ 50000‬لیتر ‪ 29166 =( 24\14( x‬لیتر ≈ ‪ 30000‬لیتر‬
‫= ‪ 30‬متر مکعب‬

‫‪91‬‬
 ‫توشیي ‪ - 2‬تؼیي حجن رخیشٍ‬
‫• چشمه مربوط یک لریه دارای آبدهی مصون ‪ 1‬لیتر فی ثانیه است‪.‬‬
‫اگر از شیردهن ها بمدت ‪ 14‬ساعت استفاده نشود‪ ،‬حجم ذخیره‬
‫مورد ضرورت برای لریه چند خواهد بود؟‬
‫• حجم تخمینی ذخیره = جریان دیزاین به داخل ذخیره ‪ x‬ساعاتیکه‬
‫شیردهن ها استفاده نمیشود‬
‫• ‪ 1‬لیتر فی ثانیه ‪ 50400 =( 3600x14( x‬لیتر= ‪ 50‬متر مکعب‬

‫‪92‬‬
 ‫توشیي ‪ - 3‬تؼیي حجن رخیشٍ‬
‫• یک لریه به یک ذخیره ‪ 30‬متر مکعب آب ضرورت دارد‪ .‬اگر از‬
‫شیردهن ها بمدت ‪ 14‬ساعت استفاده نشود‪ ،‬ممدارجریان مورد‬
‫ضرورت که از منبع داخل ذخیره گردد دریافت نمائید؟‬

‫• جریان از منبع به ذخیره = ‪ 30000‬لیتر \ ‪ 3600x14‬ثانیه‬

‫= ‪ 0.6‬لیترفی ثانیه‬

‫‪93‬‬
 ‫تاًک سسْب‬
‫مداومین روی سوال ذیل در گروپ دونفری صحبت نمایند و بعدا با ترینر وهمه‬
‫شریک سازند‪.‬‬
‫یک تانک رسوب با ید دارای کدام مشخصات باشد؟‬
‫این یک تانک مستطیلی است که ذرات جامد آبرا ته نشین مینماید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫حجم اصغری تانک رسوبی باید معادل به ممدارآبیکه ازبین آن دردوساعت جریان‬ ‫‪‬‬
‫مینماید باشد‪.‬‬
‫عمك آن ‪1‬متر یا بیشتر باشد نسبت طول بر عرض ‪ 4:1‬یا بیشتر ازآن باشد ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫آب از نصف عمك در یک انجام داخل شده و از لسمت باالیئ انجام دیگر خارج‬ ‫‪‬‬
‫میشود‪.‬‬
‫تانک های رسوب برای ذخیره آب درپروسه دیزاین هیچگاه مورد نظر نیستند‪ ،‬بنا"‬ ‫‪‬‬
‫اینها همیشه مملو نگهداشته میشوند‪.‬‬

‫‪94‬‬
‫تاًک سسْب‬

‫‪95‬‬
 ‫ّال ُای هْسد استفادٍ دس ضثکات آتشساًی‬
‫برای تنظیم امور توزیع آب در ساحه توزیعی از وال ها استفاده میګردد‪ ،‬در‬ ‫•‬
‫حمیمت‪ ،‬موفمیت و یا عدم موفمیت یک شبکه توزیعی آبرسانی مربوط به‬
‫کاربرد و انتخاب مولعیت صحیح وال ها در سیستم میباشد‪.‬‬
‫برای انجام امور مختلف (تنظیم فشار آب‪ ،‬لطع جریان آب وغیره) آبرسانی‬ ‫•‬
‫از والهای مختلف کار ګرفته میشود‪.‬‬
‫هر وال باید یک ساختمان محافظوی داشته باشد تا از خطرات بیرونی‬ ‫•‬
‫محفوظ باشد‪.‬‬
‫وال ها نظر به وظایف اشان انواع زیاد دارد ولی ما انواع عمده آن که در‬ ‫•‬
‫شبکات آبرسانی ضرور محسوب میشود تشریح میکنیم‪.‬‬

‫‪96‬‬
 ‫اًْاع ّال ُا ّ هطخصات آًاى‬
‫اشتراک کننده ها در باره سوال ذیل برای چند لحظه فکر کرده بعدا ً دانستنی های‬
‫خویش را باهمه شریک سازند‪.‬‬

‫وال ها از لحاظ و ظایف به چند دسته عمده تمسیم میګردد؟‬

‫• وال های کنترولی)‪(Control Valves‬‬

‫وال های محافظتی)‪(Safety‬‬ ‫•‬

‫وال های مرالبتی)‪(Maintenance valve‬‬ ‫•‬

‫وال های خدماتی)‪( Service valves‬‬ ‫•‬

‫‪97‬‬
 ‫ّال ُای کٌتشّلی )‪(Control Valves‬‬
‫‪ .1‬گیت وال )‪: (Gate Valve‬‬
‫• ګیت وال ها که به نام های سلوس وال (‪ )sluice valve‬ووال تولف دهنده‬
‫(‪ )Stop valve‬نیز یاد شده ‪،‬ازجمله وال های کنترولی به شمارمی آیند‪،‬‬
‫ګیت وال ها درچهار راهی ها و سه راهی ها نصب میګردند‪.‬‬
‫• برای اینکه ګیت وال ها به هرنوع نل وصل شده بتواند فلنج دار‪ ،‬چوری دار‬
‫ودهن هموار تولید میشود‪.‬‬
‫• جهت استفا ده بهتر ازګیت وال ها نکات ذیل توصیه میشود‪:‬‬
‫‪ .a‬درجاهائیکه نل ها به شاخه ها تمسیم میشودگیت وال ها باالی شاخه جدا‬
‫شده نصب میګردد‪.‬‬

‫‪98‬‬
 ‫ادامه‪...‬‬
‫‪ .b‬درجاهائیکه نل ها از زیر پل ها ویا از زیر خط ریل عبور می نمایند‬
‫نصب گیت وال ها یک امر ضروری است‪.‬‬
‫‪ .c‬تعداد گیت وال ها باید بخاطر التصادی بودن پروژه تا حد امکان کم انتخاب‬
‫گردد‪.‬‬

‫‪99‬‬
‫ګیت وال فلنج دار‬

‫‪100‬‬
‫ګیت وال چوری دار‬

‫‪101‬‬
 ‫‪ .2‬وال های توپکی )‪: (Ball Valves‬‬
‫• وال های توپکی باتوپی مجهز میبا شند که در روی آب شناور بوده وبا باال‬
‫وپائین آمدن توپ مجرای دخولی آب کنترول میگردد‪.‬‬
‫• وال های توپکی برخالف ګیت وال ها جریان را زود مسدود میسازد‪.‬‬

‫‪102‬‬
‫بال وال فلنج دار‬

‫بال وال چوری دار‬

‫‪103‬‬
 ‫‪ .3‬وال های شناور(‪:(Float Valves‬‬
‫• وال های شناور برای ثابت نگاه کردن سطح آب درمخازن توزیعی‬
‫‪ ،‬سایر تانکهای آب ویا د ستگاه های فلتر به کاربرده میشوند و‬
‫جریان آب را بطور خود کار لطع میسازد‪.‬‬

‫‪104‬‬
105
 ‫‪ .4‬شیر دهن ها(‪: )Water Taps‬‬
‫• شیردهن ها مجراهای کنترول آب می باشند که از طریك آنها آب‬
‫مورد ضرورت ازسیستم توزیعی اخذ میگردد‪.‬‬
‫• این وال ها که همچنان بنام های مختلف مانند (‪،)Bib Cocks‬‬
‫(‪ )Brass Bib Tabs‬و(‪ )Faucets‬یاد میشوند به سایزهای ‪،8‬‬
‫‪ 37 ،32 ،25 ،15،18 ،13 ،10‬و‪ 50‬ملی مترتولید می گردند‪.‬‬
‫• شیردهن ها باید لبل از نصب درسیستم ‪ ،‬تحت فشار ‪ 20‬کیلوگرام‬
‫فی سانتی متر مربع امتحان گردد ‪ ،‬شیردهن هائیکه باالی نل های‬
‫عامه نصب میشوند باید حد الل به لطر ‪ 13‬ملی متر باشد‪.‬‬

‫‪106‬‬
107
 ‫ّال ُای هحافظتی)‪(Safety Valves‬‬

‫• وال های که سیستم توزیعی رادر برابر خطرات ضربه آبی‬

‫(‪ ،)Water Hammer‬ازدیاد فشار آب و ازدیاد فشار هوای حبس‬
‫شده محفوظ نگه میدارند به نام وال های محافظتی یاد میشوند‪.‬‬
‫• موارد استعمال وال های مذکور درسیستم های توزیعی‬
‫درسطورذیل تشریح میگردد‪:‬‬

‫‪108‬‬
 ‫‪ .1‬وال های محافظتی دربرابرضربه آبی( ‪Safety valves against‬‬
‫‪:)water hammer‬‬
‫• وال های که سیستم وپمپ ها رادر ممابل ضربات آبی محافظت می‬
‫نمایند وال های یک طرفه (‪ )Non-return valve‬می باشند‪.‬‬
‫• وال های مذکور شامل چک وال (‪ )check valve‬یا وال های برگشتی‬
‫(‪ )Reflux valves‬می باشند‪.‬‬
‫• این وال ها بطورخود کار(‪ )Automatic‬فعالیت نموده آب راتنها به‬
‫یک سمت راه داده ومانع بازگشت آن می گردند‪.‬‬
‫• این وال ها بین نل خروجی پمپ ها و لسمت دخولی نل های توزیعی‬
‫نصب می گردد تا فشار آب باز گشت کننده را باالی پمپ ها جلوگیری‬
‫کند‪.‬‬

‫‪109‬‬
‫چک وال ها‬

‫‪110‬‬
‫چک وال‬

‫‪111‬‬
Water hammer valves

112
‫عمل ضربه آب‬

‫‪113‬‬
‫تاثیرات ضربه آب‬

‫‪114‬‬
 ‫‪ .2‬وال های محافظتی دربرابرازدیاد فشار( ‪Safety valves‬‬
‫‪:)against Pressure increase‬‬
‫• وال های که سیستم توزیعی رادر ممابل ازدیاد فشار بیش از حد‬
‫محافظت می نمایند‪،‬عبارت از وال های هوا کش ‪(Air Relief‬‬
‫)‪ Valve‬وتملیل فشار ( ‪ (Pressure Reducing Valves‬می‬
‫باشند‪.‬‬
‫• وال های هوا کش عبارت از وال های می باشند که زمینه دخول‬
‫وخروج هوا را در داخل نل ها مساعد ساخته‪ ،‬وشبکه توزیعی را‬
‫از ناحیه محبوس شدن هوا ویا بر عکس آن از ناحیه تولید خال در‬
‫داخل نل ‪ ،‬از خطر شکسته شدن ویاآب گریزی محافظت می کند ‪.‬‬

‫‪115‬‬
 ‫‪ّ .2‬ال ُای ُْاکص‬
‫مداومین روی سوال ذیل در گروپ دونفری صحبت نمایند و بعدا با ترینر و همه‬
‫شریک سازند‪.‬‬
‫وال های هوا کش در کجا شبکه نصب میگردد و چرا؟‬
‫وال های هوا کش دربلند ترین نماط پایپ الین لرار میگیرند‪.‬‬ ‫•‬
‫اینها هوایی را که درپایپ تجمع مینماید آزاد میسازد‪ .‬تجمع هوا وحباب های بزرگ هوا‬ ‫•‬
‫که مخصوصا“ در نماط بلند پایپ الین والع میشود باعث مسدود شدن جریان میگردد‪.‬‬
‫اینها همچنان میتوانند هوا را برای محافظت پایپ الین اگر در آن شکستگی والع شود‬ ‫•‬
‫راه دهند‪.‬‬
‫مولعیت اینها میتواند از ارتفاع پایپ الین تعین شود‪.‬‬ ‫•‬
‫بهترین انواع آنها نوع خودکار است طوریکه اینها کمترین حفاظت نیازدارند مگروال‬ ‫•‬
‫های ساده دستی میتواند استعمال گردد‪.‬‬

‫‪116‬‬
‫وال های هوا کش‬

‫‪117‬‬
 ‫)‪ّ(Maintenance Valves‬ال ُای هشاقثتی‬

‫• وال های مرالبتی عبارت از وال های اند که جهت فراهم آوری‬
‫تسهیالت در امر ترمیم سیستم نصب می گردد که بنام خت شویه یا‬
‫)‪(wash out‬یاد می شود‪.‬این وال ها در نماط پائین شبکه نصب‬
‫می گردد تا که زمینه شست وشو وتخلیه شبکه ازآب فراهم شود‪.‬‬

‫‪118‬‬
 ‫ّال ُای ضستطْ‬
‫مداومین روی سوال ذیل در گروپ دونفری صحبت نمایند و بعدا با ترینر و همه‬
‫شریک سازند‪.‬‬
‫وال های شستشودر کجا شبکه نصب میگردد و چرا؟‬
‫وال های شستشو درپایئنترین نماط درامتداد پایپ الین اساسی وبافواصل منظم یا درانجام لطعه پایپ ها‬ ‫•‬
‫با جریانات دارای سرعت کم (سرعت کمتر از ‪ 0.7‬متر فی ثانیه ) مولعیت دارند‪.‬‬
‫جاسازی وال های شستشوء در امتداد بین ذخیره و منبع و مخصوصا“ درممطع ‪ U‬مانند پایپ الین ویا‬ ‫•‬
‫آبرو یا مماطع دریا صورت میگیرد‪.‬‬
‫وال های شستشو باید خوب محافظت شود درغیرآن اینها منبع ملوثیت شونده و یا مردم ازهمچو جاء ها‬ ‫•‬
‫آب میگیرند‪.‬‬
‫وال های شستشو دارای اتصاالت ‪ T‬مانند اند که یک سرپوش یا وال داشته که میتوانند با باز کردن آن‬ ‫•‬
‫رسوبات از پایپ به فشار بیرون گردد‬
‫کیت وال ها باید درمجرای داخلی هر تانک ودر هر شاخه و هر تغیر انداره پایپ مولعیت داشته باشد ‪.‬‬ ‫•‬

‫‪119‬‬
‫هْقیؼت هٌاسة ّال ُای ضستطْ ّ ُْاکص‬

‫‪120‬‬
 ‫تعریف میتر آب‬

‫وسیله ایست برای اندازه کردن ممدار آب عبوري از طریك یک مجرأ‬

‫خاص‪.‬‬

‫‪121‬‬
 ‫میتر میتواند انواع زیاد داشته باشد اما از نګاه بسته کردن با پایپ به دو‬
‫دسته تمسیم میګردد‪.‬‬
‫که در صورت استعمال پایپ به لطر خورد استفاده میشود‪.‬‬ ‫‪ -۱‬چوری دار‪.‬‬

‫‪ -۲‬فلنج دار‪ .‬که در صورت استعمال پایپ‬

‫به لطر کالن استفاده میشود‪.‬‬

‫‪122‬‬
 ‫هْاسد کَ تشای ًصة هیتش ضشّسي ُستٌذ‬
‫‪ -۱‬طول پایپ‪:‬‬
‫• برای اندازه ګیري دلیك مطابك شکل ذیل پایپ جریان باالیی از‬
‫میتر باید حد الل به اندازه ‪ 10 dia‬مستمیم باشد‪.‬‬
‫• و پایپ جریان پایینی به اندازه ‪ 5 dia‬باید مستمیم باشد‪.‬‬

‫‪123‬‬
124
 ‫‪ -۲‬مولعیت میتر‪:‬‬
‫‪ ‬میتر باید نزدیک به منبع آب (چاه) نصب شود‪.‬‬
‫‪ ‬پایپ های هر دو طرف میتر باید لسمیکه در باال ذکر ګردید مستمیم‪ ،‬پاک‪ ،‬یک‬
‫اندازه لطر و بدون کدام وصل کننده و یا مانع باشد‪.‬‬
‫‪ ‬و همچنان میتر باید دارنده ساختمان محافظوی با سرپوش محکم باشد‪ ،‬که این‬
‫ساختمان محافظوی میتواند‬
‫از مواد مختلف مثل کانکریت سیخ دار‪،‬‬
‫چودني و یا غیره مواد باشد‪.‬‬

‫‪125‬‬
‫• در حین ضرورت وال کنترولي و یا دیګر وال باید حد الل به اندازه‬
‫‪ 5 dia‬در لسمت جریان پاییني از میتر نصب ګردد‪.‬‬

‫• برای لرأت اسان میتر باید زیادتر از ‪ ۱.۵‬متر در زیر زمین نصب‬
‫نګردد‪.‬‬

‫• میتر نباید در آن لسمت پایپ نصب ګردد که موجودیت هوا در آنجا‬

‫امکان پذیر باشد و در این صورت باید وال هواکش در لسمت‬
‫جریان باالیی از میتر نصب ګردد‪.‬‬

‫‪126‬‬
‫• در صورت اتصال به خانه (‪ )Household connection‬میتر‬
‫باید در یک جای مناسب بیرون از خانه نصب ګردد‪ ،‬و همچنان‬
‫ساحه مسئولیت به مصرف کننده نشان داده شود‪.‬‬

‫‪127‬‬
 ‫تاًک ُای فطاس ضکي‬
‫مداومین روی سوال ذیل در گروپ دونفری صحبت نمایند و بعدا با ترینر و همه‬
‫شریک سازند‪.‬‬
‫تانک های فشار شکن چرا نصب و مشخصات آن را تشریح نمائید؟‬
‫یک شکل مهم برای شکستاندن سرعت آب درکشور تپه زار میتواند باشد‪.‬‬ ‫•‬
‫این تانک ها ی کوچک فشار را درپایپ به فشار اتموسفیری تملیل میدهد‪.‬‬ ‫•‬
‫اعمار آن آسان ویک پوشش خوب ضرورت دارد‪.‬‬ ‫•‬
‫این زمانی اعمار میشود که ارتفاع پایپ بمدر کافی پاین از منبع باشد تا فشار از‬ ‫•‬
‫ظرفیت پایپ فرا تر نرود‪.‬‬
‫اینها تانکهایی اند که آب داخل آن جریان نموده وخارج میشود وبوسیله وال شناور‬ ‫•‬
‫(‪ ) float valve‬کنترول میشود‪.‬‬
‫وال ها باید درمجرای داخلی هر تانک ودر هر شاخه و هر تغیر انداره پایپ مولعیت‬ ‫•‬
‫داشته باشد ‪.‬‬

‫‪128‬‬
129
 BREAK PRESSURE TANK
180.00

80.00

A A
80.00 60.00 160.00

DACAAR
BPT 50.00

G.L.
VENTILATION.PIPE
RCC WITH WIRE MESH AT THE END

INL.PIPE

110.00

OUTL.PIPE

SECTION A - A

130
 ‫‪ .1‬کٌذًکاسی جشُا‬
‫مداومین روی سوال ذیل در گروپ دونفری صحبت نمایند و بعدا دانیستنی های‬
‫خویشرا با ترینر و همه شریک سازند‪.‬‬

‫کمترین و زیادترین عمك جرها برای دفن کردن نل ها باید چند باشد؟‬
‫عمك ( ‪ 3‬فت یا یک متر) که حیوانات یا ماشین آالت نتواند پایپ ها را تخریب نماید‪.‬‬ ‫•‬
‫پایپ هایکه از سرکها عبور مینماید عمیك تر از یکمتر باشد یعنی ‪ 1.5‬متر‪ .‬دراینجا‬ ‫•‬
‫ممکن استفاده از پایپ آهنی ملمه شده (‪ )GI‬ضرورت باشد وپایپ آهنی ملمه شده سبک‬
‫وزن (صنف ‪ )A‬نباید استفاده شود‪.‬‬
‫درمسیر عبور آبروها وبستر دریاها برای غالب شدن باالی مانع ضرورت به استفاده از‬ ‫•‬
‫پل های آویخته ومیتود های دیگر است‪.‬‬
‫انفجار احجاردر جرکنی ها باید برای شخص ماهر آن گذاشته شود ‪.‬‬ ‫•‬

‫‪131‬‬
132
 ‫‪ّ .2‬صل کشدى ًل ُا‬
‫مداومین در مورد طروق مختلف وصل گردن نل های ‪PE‬در گروپ دونفری صحبت نمایند‬
‫وبعدا دانیستنی های خویشرا در با ترینر و همه شریک سازند‪.‬‬

‫تا زمانیکه مطمین نشوید که بندش داخلی در نل وجود ندارد آنهارا وصل ننماید‪.‬‬ ‫•‬
‫انجام پایپ ‪ PE‬بخاطریکه باپایپ بعدی وصل میشود ضرورت به پاک کردن و راست لطع‬ ‫•‬
‫کردن دارد‪.‬‬
‫بااستفاده ازپلیت های مناسب گرم کن ( ‪Socket fusion‬و‪ ) Butt fusion‬پایپ ها وصل‬ ‫•‬
‫میشود و از چسپیدن پایپ ها با پلیت فلزی جلوگیری مینمایم‪.‬‬
‫به احتیاط باید وصل شود وسپس برای یک مدت گذاشته شود که سرد شود‪ ،‬بعدا“ اتصاالت‬ ‫•‬
‫را آزمایش نماید‪.‬‬
‫سفارش میشود تا برای وصل کردن نل های ‪PE‬از اتصاالت کار گرفته شود‪.‬‬ ‫•‬

‫‪133‬‬
 .PE ‫ّصل کشدى پایپ ُای‬
.‫ به دو طریمه صورت میګیرد‬PE ‫وصل کردن پایپ های‬

.‫ وصل کردن پایپ ها توسط حرارت‬Thermal Heat Fusion -۱

Butt fusion –
Saddle fusion –
Socket fusion –
Electro fusion –

. )Fittings(‫ توسط وصل کننده ها‬Mechanical Coupling -۲

134
 Butt fusion •

Saddle fusion •

135
Socket fusion

136
Electro fusion

137
Mechanical Coupling for Joining PE Pipe to PE Pipe

138
 ‫‪ًِ .3‬ادى ًل ُا دس جشُا ّ دفي کشدى آى‬
‫مداومین در مورد نهادن نل ها در جرها و دفن کردن آن در گروپ دونفری صحبت نمایند و‬
‫بعدا دانستنی های خویشرا با ترینر و همه شریک سازند‪.‬‬

‫معلوت خویشرا با ترینر شریک سازید‪.‬‬

‫• اگر پایپ ‪ (PE‬پایپ پولی ایتلین) بصورت درست باز نشود درپایپ بسیارتخریب صورت‬
‫خواهد گرفت‪.‬‬
‫• در جاهاییکه پایپ ها دور میخورد (دور ‪ ۹۰‬درجه‪ ،‬سه راه و غیره‪ )...‬باید از ترست بالک‬
‫های کانکریتی )‪ (Concrete thrust block‬استفاده ګردد‪ ،‬این بالک ها در ممابل آن فشار‬
‫که از اثر دور دادن پایپ در داخل پایپ بوجود میاید مماومت میکند و در نتیجه از تخریب‬
‫پایپ جلو ګیري میشود‪.‬‬
‫• ترست بالک ها میتواند بشکل کانکریت از لبل ریخت شده نظر به لطر پایپ و نوعیت‬
‫وصل کننده باشد و همچنان میتوانیم در ساحه بشکل یک ریخت کار کنیم‪.‬‬

‫‪139‬‬
‫استؼوال تشست تالک ُا‬

‫‪140‬‬
141
‫در صورت دور ‪ ۴۵‬درجه‬

‫‪142‬‬
‫در صورت سه راه‬

‫‪143‬‬
‫در صورت دور ‪ ۹۰‬درجه‬

‫‪144‬‬
 ‫ادامه‪...‬‬
‫• نل ها نباید درممابل صخره های تیز لرار داده شود تا باعث لطع و سوراخ شدن نل نگردد‪.‬‬
‫• بصورت نورمال دریک ولت ‪ 200‬متر پایپ در جر ها نهاده خواهد شد‪.‬‬
‫• اگر پایپ ها به صورت درست گذاشته شود برای ‪ 50‬سال آینده مشکلی وجود نخواهد‬
‫داشت‪.‬‬
‫• اطراف پایپ ها باید بوسیله ریگ پوشانیده شود و باید سنگها به پایپ الین تماس نگیرد‪.‬‬
‫• در‪ 50‬سانتی متر اول از مواد عضوی واحجار درپر کاری باالی پایپ ها اجتناب شود‪.‬‬

‫‪145‬‬
 ‫ادامه‪...‬‬
‫• هر طبمه ‪ 20‬سانتی متر را فشرده سازید وباالی آن تمام خاک کندن کاری را بریزید که بعد‬
‫از مدتی ته نشین میشود‪.‬‬
‫• ترجیع داده میشود که درروزیکه پایپ ها گذاشته میشودپرکاری انجام گیرد به استثنائ‬
‫اتصاالت تا به بازرسی برای لیک شدن لادرشویم‪.‬‬
‫• سه متر ازاتصاالت باید بصورت نیمه دفن گذاشته شود تا که پایپ الین با فشار ستاتیکی آب‬
‫(فشارثابت) باالتر از ‪ 24‬ساعت آزمایش شود‪.‬‬
‫• یک پایپ را حتی برای یک شب در جرها باز وآشکار نگذارید‪.‬‬
‫• هیچگاه پایپ ها را درجرها آشکار وباز نگذارید هرلدرزود که ممکن است آنرا بپوشانید‪.‬‬
‫• ولتیکه حلمه های پایپ انتمال میشود نباید نسبت به پیجیش که از فابریکه میآید دوباره سخت‬
‫پیچانده شوند‪.‬‬

‫‪146‬‬
 ‫اتصال پایپ به خانه و تمسیم مسئولیت‬
‫اشتراک کننده ها در باره اتصال پایپ به خانه و تمسیم مسئولیت در ګروپ های دو نفري اوال بحث نمایند و‬
‫بعدا جواب ارایه نمایند‪.‬‬

‫‪147‬‬
 ‫اتصال پایپ به خانه و تمسیم مسئولیت‬
‫اتصال به هر خانه مصارف آب را زیاد میکند و باید در محاسبات در نظر ګرفته شود‪.‬‬ ‫•‬
‫لطر پایپ وصل شونده به خانه باید نظر به ضرورت خانه انتخاب ګردد‪.‬‬ ‫•‬
‫برای نګهداشت فشار الزمه باید از دوران دادن زیاد پایپ جلوګیري شود‪.‬‬ ‫•‬
‫برای جلوګیري از مصارف زیاد و بیجای آب باید یک میتر در داخل ویا بیرون از خانه‬ ‫•‬
‫نصب شود‪.‬‬
‫میتر آب باید در یک باکس محفوظ که میتواند از مواد های مختلف باشد لرار داده شود‪.‬‬ ‫•‬
‫لبل از میتر باید یک وال کنترولي (بال و یا ګیت وال) نصب ګردد‪.‬‬ ‫•‬
‫در جریان اتصال پایپ به خانه اعضاء فامیل باید در باره استفاده درست از شیردهن و‬ ‫•‬
‫همچنان جلوګیري از مصارف بیجا فهمانده شود‪.‬‬
‫مسئولیت میتر و پایپ الین طرف میتر به دوش شورا و مسئولیت تمام پایپ الین بعد از‬ ‫•‬
‫میتر بطرف خانه بدوش خانه میباشد و کالن فامیل باید از این مسئولیت اش خبر داده‬
‫شود‪.‬‬
‫در صورت مراعات نکردن اصول وضع شده شورا باید صالحیت لطع آب باالی خانه‬ ‫•‬
‫را داشته باشد‪.‬‬
‫‪‬‬

‫‪148‬‬
‫اًْاع کٌذى کاسی جشُای صیش سشک‬

‫‪149‬‬
‫پشکاسی جشُا‬

‫‪150‬‬
‫سّش دسست تاص کشدى ًل پْلی ایتلیي (‪(PE‬‬

‫‪151‬‬
‫سّش ًادسست تاص کشدى ًل پْلی ایتلیي (‪(PE‬‬

‫‪152‬‬
 ‫هثال اّل – دیضایي پایپ الیي اساسی‬
‫مطالبه آب ‪ 200000‬لیتر درروز است‬ ‫•‬
‫تانک ذخیره دو کیلومتر دورتر از منبع آب ساخته میشود‪.‬‬ ‫•‬
‫فاصله عمودی از منبع تابه ذخیره ‪ 25‬متر است‪.‬‬ ‫•‬
‫فشار اصغری آبیکه داخل ذخیره میگردد از ‪ 5‬کم نباشد‪.‬‬ ‫•‬
‫شیردهن ها ‪ 16‬ساعت در روز دراستفاده لرار دارند‪.‬‬ ‫•‬
‫طول معادل ضایعات اصطحکاک درفتنگ ها ی پایپ الین مساوی به ‪50‬‬ ‫•‬
‫متر است‬
‫اندازه تانک ذخیره و اندازه لطر پایپ ‪ PE‬از منبع به ذخیره را محاسبه‬ ‫•‬
‫نمائید‪.‬‬

‫‪153‬‬
 ‫هثال اّل ‪ -‬دیضایي پایپ الیي اساسی‬
‫• شیردهن ‪ 8‬ساعت دراستفاده لرار ندارد‪.‬‬
‫• لیمت جریان درپایپ الین اساسی = ‪ 200000‬لیتر \ (‪ 2.3148 =s )3600 x 24‬لیتر‬
‫فی ثانیه‬
‫• حجم تانک ذخیره = جریان دخولی به ذخیره ‪( x‬ساعاتیکه شیردهن استفاده نمیشود)‬
‫= (‪ 2.3148‬لیتر فی ثانیه) (‪ 66667 = (3600x8‬لیتر = ‪ 67‬متر مکعب‬

‫• همچنان حجم تانک ذخیره = مطالبه آب در روز ‪( x‬ساعاتیکه شیردهن استفاده نمیشود‬
‫\‪ 24‬ساعت) = (‪ 200000‬لیتر) ‪ 66667 = )24\8( x‬لیتر = ‪ 67‬متر مکعب‬

‫• میالن هایدرالیکی ‪ ( = HGL‬ارتفاع از دست رفته) \ ( طول پایپ ‪ +‬طول معادل‬

‫ضایعات در فیتنگ ها ) = (‪ )5 -25‬متر \ ((‪ ) 1000 \ ) 50 +2000‬کیلومتر = ‪9.7‬‬
‫متر \ کیلومتر‬

‫‪154‬‬
 ‫هثال اّل ‪ -‬دیضایي پایپ الیي اساسی‬
‫از جدول ‪ ،1a‬یک پایپ با لطر ‪ 63‬ملی متری نیاز است چراکه یک اندازه کوچکتر‬ ‫•‬
‫پایپ ضایعات فشار بسیار زیاد خواهد داد ‪.‬‬
‫ضایعات اصطحکاک (متر \ کیلومتر )‬ ‫جریان( لیتر فی ثانیه )‬ ‫•‬
‫‪7.0‬‬ ‫‪2.0‬‬
‫‪10.7‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫برای جریان ‪ 2.3‬لیتر فی ثانیه‪ ،‬بوسیله الحاق ) ‪ ,( interpolation‬ضایعات اصطحکاکی‬ ‫•‬
‫‪2.5 – 2.0 ≈ 10.7 – 7.0‬‬ ‫را چنین دریافت مینمائیم‪:‬‬
‫‪0.5 ≈ 3.7‬‬
‫‪0.3 ≈ x,‬‬ ‫‪x = (0.3) ( 3.7) / (0.5) = 2.2 m/km‬‬
‫سپس برای جریان ‪ 2.3‬لیتر فی ثانیه ضایعات اصطحکاک درپایپ ‪ 63‬ملی متر مساوی‬ ‫•‬
‫به ‪ 9.2 m/km‬میشود (یعنی ‪)2.2 + 7.0‬‬
‫به این سبب مجموع ضایعات اصطحکاک = ( ‪1000 \2050‬کیلومتر) (‪ 9.2‬متر \‬ ‫•‬
‫کیلومتر) = ‪ 18.9‬متر‬
‫ارتفاع ‪ HGL‬درباالی مجرای دخولی ذخیره = ‪ 6.1 = 18.9 – 25‬متر است که به ‪ 5‬متر‬ ‫•‬
‫حدالل نیاز دیزاین تطابك مینماید‪.‬‬

‫‪155‬‬
 Table la: Pipe Head Loss Due to Friction (m/km), Plastic C = 150
Flow Pipe Diameter )mm)
(1/s) 12 16 20 25 32 40 50 63 75 90
0.1 88 22 7.3 2.5 0.7
0.2 79 26.5 8.9 2.7 0.9
0.3 56.0 18.9 5.7 1.9 0.7
0.4 96.0 32.3 9.7 3.3 1.1
0.5 48.8 14.7 4.9 1.7
0.6 68.3 20.5 6.9 2.3 0.8
0.7 90.9 27.3 9.2 3.1 1.0
0.8 35.0 11.8 4.0 1.3
0.9 43.0 14.7 5.0 1.6 0.7
1.0 52.8 18.8 6.0 2.0 0.8
1.2 74.1 25.0 8.4 2.7 1.2
1.4 98.6 33.3 11.2 3.6 1.6 0.6
1.6 42.6 14.4 4.7 2.0 0.8
1.8 52.5 17.9 5.8 2.5 1.0
2.0 64.4 21.7 7.0 3.0 1.2
2.5 97.3 32.8 10.7 4.6 1.9
3.0 46.0 14.9 6.4 2.6
3.5 61.2 19.9 8.5 3.5
4.0 78.4 25.4 10.9 4.5
5.0 118.5 38.5 16.5 6.8
6.0 23.0 9.5
7.0 30.7 12.6
10.0 59.4 24.4

156
 ‫هثال دّم ‪ -‬دیضایي پایپ الیي اساسی‬
‫مطالبه آب ‪ 200000‬لیتر درروز است‬ ‫•‬
‫تانک ذخیره دو کیلومتر دورتر از منبع آب ساخته میشود‪.‬‬ ‫•‬
‫فاصله عمودی از تانک تابه ذخیره ‪ 20‬متر است‪.‬‬ ‫•‬
‫هید اصغری آب درمجرای خروجی تانک ‪ 5‬متر است‪.‬‬ ‫•‬
‫پایپ ها به لطر های ‪ 50، 25‬و ‪ 75‬ملی متر دستیاب است‪.‬‬ ‫•‬
‫شیردهن ها ‪ 16‬ساعت در روز دراستفاده لرار دارند‪.‬‬ ‫•‬
‫طول مساوی برای ضایعات اصطحکاک درفتنگ ها ی پایپ ‪ 38‬متر است‬ ‫•‬
‫اندازه تانک ذخیره و اندازه لطر پایپ اسبیستوس (‪ ) asbestos pipe‬از‬ ‫•‬
‫منبع به ذخیره چمدر است؟‬
‫آب شیردهن ‪ 8‬ساعت دراستفاده لرار ندارد‪.‬‬ ‫•‬

‫‪157‬‬
 ‫هثال دّم ‪ -‬دیضایي پایپ الیي اساسی‬
‫• شیردهن ‪ 8‬ساعت دراستفاده لرار ندارد‪.‬‬
‫• لیمت جریان درپایپ الین اساسی = ‪ 200000‬لیتر \ (‪ 2.3148 =s )3600 x 24‬لیتر‬
‫فی ثانیه‬
‫• حجم تانک ذخیره = جریان دخولی به ذخیره ‪( x‬ساعاتیکه شیردهن استفاده نمیشود)‬
‫= (‪ 2.3148‬لیتر فی ثانیه) (‪ 66667 = (3600x8‬لیتر = ‪ 67‬متر مکعب‬

‫• همچنان حجم تانک ذخیره = مطالبه آب در روز ‪( x‬ساعاتیکه شیردهن استفاده نمیشود‬
‫\‪ 24‬ساعت) = (‪ 200000‬لیتر) \ (‪ 66667 = )24\8‬لیتر = ‪ 67‬متر مکعب‬

‫• میالن هایدرالیکی ‪ ( = HGL‬ارتفاع از دست رفته) \ ( طول پایپ ‪ +‬طول معادل‬

‫ضایعات در فیتنگ ها ) = (‪ )5 -20‬متر \ ((‪ ) 1000 \ ) 38 +2000‬کیلومتر = ‪7.4‬‬
‫متر \ کیلومتر‬

‫‪158‬‬
 ‫هثال دّم ‪ -‬دیضایي پایپ الیي اساسی‬
‫• از جدول ‪ ،1b‬یک پایپ با لطر ‪ 75‬ملی متری نیاز است چراکه یک اندازه کوچکتر‬
‫پایپ ضایعات هید بسیار زیاد خواهد داد ‪.‬‬
‫ضایعات اصطحکاک (متر \ کیلومتر )‬ ‫• جریان( لیتر فی ثانیه )‬
‫‪3.9‬‬ ‫‪2.0‬‬
‫‪5.9‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫• بوسیله الحاق ) ‪ ,( interpolation‬ضایعات اصطحکاکی ‪ 5.1‬متر \ کیلومتر برای یک‬
‫جریان ‪ 2.3‬لیتر فی ثانیه است‪.‬‬

‫• به این سبب مجموع ضایعات اصطحکاک = ( ‪1000 \2038‬کیلومتر) (‪ 5.1‬متر \‬

‫کیلومتر) = ‪ 10.4‬متر‬

‫که به ‪ 5‬متر‬ ‫• ارتفاع ‪ HGL‬درباالی مجرای دخولی ذخیره = ‪ 9.6 = 10.4 – 20‬متر‬
‫حدالل نیاز دیزاین تطابك مینماید‪.‬‬
‫‪159‬‬
160
 ‫یه اساسی‪:‬‬ ‫سُال دی ایه ای‬ ‫کار رَ ی – ل کردن ی‬

‫چشمه‬
‫تفاّت استفاع تیي هٌثغ ّ رخیشٍ هساّی تَ‬

‫‪ 2‬کیلْهتش است‬ ‫فاصلَ تیي هٌثغ ّ رخیشٍ هساّی تَ‬ ‫‪ 60‬هتش‬

‫رخیشٍ‬

‫دس ضکل فْ قطشداخلی هٌاسة ّ ستٌذسد پایپ آٌُی هلوغ ضذٍ (‪ )GI pipe‬سا تشای اًتقال جشیاى‬
‫آب ‪ 3.2‬لیتش فی ثاًیَ دسیاتیذ اگش ضایؼات (‪ )head loss‬دس فتیٌ ِا هؼادل ‪ 50‬هتش طْل پایپ‬
‫تاضذ ّفطاس آب (‪ )head‬دس پایپ دخْلی رخیشٍ اص ‪ 5‬هتش کن ًثاضذ‪.‬‬
‫‪161‬‬
 Table lc: Pipe Head Loss Due to Friction (m/km), Galvanized Iron C = 130
Flow Pipe Diameter (mm)
l/s 12 16 20 25 32 40 50 63 75 90
0.1 46.1 15.6 5.2 1.6 0.5
0.2 56.1 18.9 5.7 1.9 0.7
0.3 118.9 40.1 12.1 4.1 1.4
0.4 68.3 20.5 6.9 2.3 0.8
0.5 103.3 31.0 10.5 3.5 1.2
0.6 43.5 14.7 5.0 1.6 0.7
0.7 58.9 19.5 6.6 2.1 0.9
0.8 74.1 25.0 8.4 2.7 1.2
0.9 92.2 31.1 10.5 3.4 1.5
1.0 112.0 37.8 12.8 4.1 1.8 0.6
1.2 53.0 17.9 5.8 2.5 0.7
1.4 70.5 23.8 7.7 3.3 1.0
1.6 90.2 30.4 9.9 4.2 1.7
1.8 112.2 37.9 12.3 5.3 2.2
2.0 46.0 15.0 6.4 2.6
2.5 69.6 22.6 9.7 4.0
3.0 97.5 31.6 13.5 5.6
3.5 42.1 18.0 7.4
4.0 53.9 23.1 9.5
5.0 81.5 34.9 14.3
6.0 114.2 48.8 20.1
7.0 65.0 26.7
10.0 125.8 51.8 162
3.2 ‫کُشش اَل (تا استفادٍ اص جذّل دادٍ ضذٍ ضایؼات ًاضی اص استحکاک سا تشای جشیاى‬
)‫ هحاسثَ هیکٌین‬75mm ‫لیتش فی ثاًیَ دس پایپ داسای قطش‬

D = 75mm
3.0 l/s -------- 13.5 m/km
3.5 l/s --------- 18.0 m/km
0.5 l/s -------- 4.5 m/km
0.2 l/s -------- x
0.5x = 0.9 , x = 0.9/0.5 = 1.8 m/km
Head loss for 3.2 l/s = 13.5 + 1.8 = 15.3 m/km
Total Head loss = (2 km + 0.050 km)(15.3 m/km) = 31.36 ≈ 32 m
Head Available at Reservoir Inlet Pipe = 60 m – 32m = 28 m

163
3.2 ‫کُشش دَم (تا استفادٍ اص جذّل دادٍ ضذٍ ضایؼات ًاضی اص استحکاک تشای جشیاى‬
)‫هحاسثَ هیکٌین‬63mm ‫لیتش فی ثاًیَ دسپایپ داسای قطش‬

D = 63 mm
3.0 l/s --------- 31.6 m/km
3.5 l/s ---------- 42.1 m/km
0.5 l/s ---------- 10.5 m/km
0.2 l/s ---------- x
0.5x = 2.1, x = 2.1/0.5 = 4.2 m/km
Head loss for 3.2 l/s = 31.6 + 4.2 = 35.8 m/km
Total Head loss = (2 km + 0.050 km)(35.8 m/km) = 73.4m
Head Available at Reservoir Inlet Pipe = 60m -73.4m = - 13.4m

164
‫ لیتش‬3.2 ‫کُشش سُم (تا استفادٍ اص جذّل دادٍ ضذٍ ضایؼات ًاضی اص استحکاک تشای جشیاى‬
‫ هتش طْل پایپ داسای قطش‬1300 ّ 75mm ‫ هتش پایپ داسای قطش‬700 ‫فی ثاًیَ دسطْل‬
)‫هحاسثَ هیکٌین‬63mm

D = 75 mm, L = 700m = 0.7 km

Fitting loss = (700m / 2000m) (50m) = 17.5 m = 0.0175 km
Head loss in pipe & fitting = (0.7 km + 0.0175 km) (15.3 m/km) = 10.97 m

D = 63 mm, L = 1300m = 1.3 km

Fitting loss = (1300m / 2000m) (50m) = 32.5 m = 0.0325 km
Head loss in pipe & fitting = (1.3 km + 0.0325 km) (35.8 m/km) = 47.7 m
Total Head Loss = 10.97m + 47.7 m = 58.67 m
Available Head at Reservoir Inlet Pipe = 60m – 58.67 m = 1.33m which
is < 5m
165
3.2 ‫کُشش چٍارم (تا استفادٍ اص جذّل دادٍ ضذٍ ضایؼات ًاضی اص استحکاک تشای جشیاى‬
‫ هتشطْل پایپ داسای قطش‬1200 ّ75mm ‫ هتش پایپ داسای قطش‬800 ‫لیتش فی ثاًیَ دسطْل‬
)‫هحاسثَ هیکٌین‬63mm

D = 75 mm, L = 800m = 0.8 km

Fitting loss = (800m / 2000m) (50m) = 20 m = 0.020 km
Head loss in pipe & fitting = (0.8 km + 0.02 km) (15.3 m/km) = 12.54 m

D = 63 mm, L = 1200m = 1.2 km

Fitting loss = (1200m / 2000m) (50m) = 30 m = 0.03 km
Head loss in pipe & fitting = (1.2 km + 0.03 km) (35.8 m/km) = 44.03 m
Total Head Loss = 12.54m + 44.03 m = 56.57 m ≈ 57 m
Available Head at Reservoir Inlet Pipe = 60 m – 57m = 3m which is <
5m

166
‫ لیتش‬3.2 ‫کُشش وٍایی (تا استفادٍ اص جذّل دادٍ ضذٍ ضایؼات ًاضی اص استحکاک تشای جشیاى‬
‫ هتش طْل پایپ داسای قطش‬1100 ّ 75mm ‫ هتش پایپ داسای قطش‬900 ‫فی ثاًیَ دسطْل‬
)‫ هتشهحاسثَ هیکٌین‬63mm

D = 75 mm, L =900m = 0.9 km

Fitting loss = (900m / 2000m) (50m) = 22.5 m = 0.0225 km
Head loss in pipe & fitting = (0.9 km + 0.0225 km) (15.3 m/km) = 14.11 m

D = 63 mm, L = 1100m = 1.1 km

Fitting loss = (1100m / 2000m) (50m) = 27.5 m = 0.0275 km
Head loss in pipe & fitting = (1.1 km + 0.0275 km) (35.8 m/km) = 40.35 m
Total Head Loss = 14.11 m + 40.35 m = 54.46 m ≈
Available Head = 60 – 54.46 = 5.54 m
Available Head at Reservoir Inlet = 60m – 54m = 6m which is not < 5m

167
‫در شکل فوق دیده مشود که خط میالن انرژی درامتداد طول پایپ الین در‬
‫مولیعت باال بوده ودر هیچ نمطه پایپ الین را لطع ویا ازان پایین لرار نگرفته‬
‫یعنی فشار درامتداد طول پایپ الین همیشه مثبت میباشد‪.‬‬
‫‪168‬‬
 ‫هثال دیضایي – سَ ساػت ػولی‬
‫معلومات عمومی داده شد ه‬
‫نفوس لریه ‪ 850‬نفر (دربخش اول ‪ 605‬نفر وبخش دوم ‪245‬‬ ‫•‬
‫نفر)‬
‫رشد متولعه نفوس در‪ 10‬سال آینده ‪ %2‬در سال است ‪.‬‬ ‫•‬
‫جریان اصغری منبع ‪ 1‬لیتر فی ثانیه است‪.‬‬ ‫•‬
‫منبع تمریبا" ‪ 2300‬متر از لریه دورتر والع شده است‪.‬‬ ‫•‬
‫شیردهن ها ‪ 12‬ساعت درروز استفاده میشوند‪.‬‬ ‫•‬
‫فرض نماید ساحه سنگی است ونل آهنی ملمه شده استفاده شده‬ ‫•‬
‫است‪.‬‬
‫نمشه ترتیب شده وممطع زمین لریه را ببینید‪.‬‬ ‫•‬
‫پایپ الین را دیزاین ومیالن هایدرالیکی را برای هر طول پایپ‬ ‫•‬
‫ترسیم نماید ‪.‬‬
‫‪169‬‬
Path of Pipeline to Village َ‫هسیش پایپ الیي تَ قشی‬

170
 ‫هحاسثَ ًفْط ّاستفادٍ آب‬

‫• نفوس برای دیزاین = نفوس ‪ x‬رشد در‪ 10‬سال =‬

‫• (‪ 1050 ≈ 1037 = 1.22 x 850 =)1+0.02(10 x )850‬نفر ‪.‬‬

‫• ممدار آب لابل دسترس در شبانه روز =‬

‫• (‪ 1‬لیترفی ثانیه ) ( ‪ 3600 x24‬ثانیه) = ‪ 86400‬لیتر‬

‫• ممدار آب لابل دسترس فی نفر در شبانه روز =‬

‫• ‪ 86400‬لیتر ‪ 1050 /‬نفر = ‪ 82.28‬لیتر فی نفر ≈ ‪ 80‬لیتر فی نفر‬

‫‪171‬‬
 ‫ًیاصهٌذی ُای رخیشٍ‬
‫فی نفر ‪ 80‬لیتر در روز است ‪.‬‬ ‫•‬
‫پس اوسط استفاده روزانه ‪ 84000 = 1050 x 80‬لیتر است ‪.‬‬ ‫•‬
‫چنانچه پایپ آهنی ملمه شده ‪ GI‬لیمت است بنا" کوچکترین پایپ‬ ‫•‬
‫ممکن است استفاده شود ‪.‬‬
‫ذخیره مورد نیاز نصف مجموع ممدار آبیکه اجتماع ضرورت دارد‬ ‫•‬
‫به ‪ 5‬دخیره عامه تمسیم نمایید‪ 3 ،‬دربخش اول و‪ 2‬دربخش دوم‬
‫درنماط بلند والع شده‪.‬‬
‫نل عمومی( ازمنبع تا ذخیره) جریان اعظمی را انتمال نخواهد داد‬ ‫•‬
‫‪.‬‬

‫‪172‬‬
 ‫هحاسثات تشای رخیشٍ‬
‫• اوسط استفاده روزانه = ‪ 84000 =1050 x 80‬لیتر = ‪ 84‬متر مکعب‬

‫• ذخیره مورد نیاز = ‪ 42 = ) 24\12( x84‬متر مکعب‬

‫• به اساس نفوس (‪ 42 x) 850\245‬مترمکعب یا ‪ 12.1‬متر مکعب در بخش دوم و‬

‫دربخش اول (‪ 42 x ) 850\605‬متر مکعب یا ‪ 29.9‬متر مکعب‪.‬‬

‫• دربخش اول سه ذخیر هر کدام به ظرفیت ‪ 10‬متر مکعب موجود خواهد بود ودو ذخیره‬
‫دربخش دوم هرکدام به ظرفیت ‪ 6‬متر مکعب با این تمسیمات هیچ کس اضافه تر از ‪100‬‬
‫متر دورتر نخواهد رفت ‪.‬‬

‫‪173‬‬
 ‫تؼذاد ضیشدُي ُا‬
‫تعداد افراد فی شیردهن ‪ 30‬تا ‪ 100‬نفر ‪.‬‬ ‫•‬

‫تعداد شیر دهن ها برای بخش اول ‪ :‬حد الل تعداد = ‪6=100\605‬‬ ‫•‬
‫حد اکثر تعداد= ‪20=30\605‬‬

‫تعداد شیر دهن ها برای بخش دوم ‪ :‬حد الل تعداد = ‪2= 100\245‬‬ ‫•‬
‫حد اکثر تعداد= ‪8 = 30\245‬‬

‫شیردهن های بیشتر برای امکانات تماضا درآینده ترجع داده میشود‪.‬‬ ‫•‬

‫بنا" شش شیردهن درهر یک از سه ذخیره بخش اول و چها ر شیردهن درهر ذخیره بخش دوم ‪ ،‬یک‬ ‫•‬
‫مجموعه ‪ 26‬را ارائه مینماید ‪.‬‬

‫اوسط تعداد افراد فی شیردهن ( به اساس نفوس ‪ 1050‬درآینده ) ‪ 42‬نفر دربخش اول و‪ 37‬نفر دربخش‬ ‫•‬
‫دوم است ‪.‬‬

‫‪174‬‬
 ‫دیضایي جشیاًات‬
‫• مسیرنمشه شده‬

‫• آب بصورت مداوم جریان مینماید بنا" دیزاین جریانا ت مشابه به اوسط‬

‫جریانات روزمره خواهد بود ‪ ،‬فکتور مصرف اعظمی به این سبب ‪ 1‬است‬

‫• درپروژه هایکه مصرف فی نفر ‪ 80‬لیتر فی روز طرح شده است اوسط‬
‫جریان روزانه ‪ 0.97‬لیتر فی ثانیه است ‪ .‬اما چشمه یک جریان اصغری‬
‫برآورد شده ‪ 1.0‬لیتر را دارد که دردیزاین استفاده خواهد شد ‪.‬‬
‫‪ -‬هریک را جدول بندی نماید ‪ :‬ذخیره ‪ /‬حجم ‪ /‬نفوس‪ /‬تعداد شیردهن‬
‫‪ -‬جریان را در هر نمطه از پایپها از نمطه ‪ A‬به پاین ودرداخل ذخایرمحاسبه نماید ‪.‬‬

‫‪175‬‬
 Reservoirs / Population / Faucets ‫ ضیشدُي ُا‬/ ‫ ًفْط‬/ ‫رخایش‬

Reservoir ‫ذخایر‬ Volume m3 ‫حجم به‬ Population ‫نفوس‬ Taps ‫شیردهن ها‬
‫متر مکعب‬
B 10 250 6
C 10 250 6
D 10 250 6
E 6 150 4
F 6 150 4
Total 42 1050 26

176
 Calculations Design Flows ‫هحاسثَ دیضایي جشیاى‬

From To Flow (l/s) Calculations

Source Point A 1.0
Point A Reservoir B 0.71 (30/42) x 1 = 0.71 l/s
Point A Reservoir E 0.29 (12/42) x 1 = 0.29 l/s
Reservoir B Reservoir C 0.48 (20/30) x 0.71 = 0.48 l/s
Reservoir C Reservoir D 0.24 (10/20) x 0.48 = 0.24 l/s
Reservoir E Reservoir F 0.15 (6/12) x 0.29 = 0.15 l/s

177
Path of Pipeline to Village َ‫هسیش پایپ الیي تَ قشی‬

10

178
 ‫دیضایي پایپ الیي ‪Pipeline Design‬‬
‫تانک ها ی فشار شکن‬
‫• باز رسی ممطع درشکل ‪ 4‬نشان میدهد که تانک ها ی فشار شکن بفاصله ‪ 1300‬متر‬
‫از منبع حتمی است چراکه هید ستاتیکی در آن نمطه ‪ 55‬متر است‬
‫• درجای والعی (در‪ 1100‬متر) ممکن نیست طوریکه این دریک سیل بر والع است و‬
‫به این سبب درلسمت بلند تپه باید نصب شود‪.‬‬
‫مواد پایپ‬
‫بخاطر محالت صخره یی ‪( GI‬پایپ آهنی ملمه شده) استفاده میشود ‪.‬‬
‫اندازه پایپ از منبع به تانک فشار شکن‬
‫– اندازه پایپ را درممابل هید موجود ‪ 55‬متر با یک جریان ‪ 1.0‬لیتر فی ثانیه‬
‫پیداکرده جدول ترتیب دهید ‪.‬‬
‫– نتیجه را درممابل خط ‪ HGL‬آزمایش نماید ‪.‬‬

‫‪179‬‬
Design Calculations From Source to Break Pressure Tank َ‫هحاسثَ دیضایي اص هٌثغ ت‬
‫تاًک فطاس ضکي‬
Length Flow Pipe diameter Head loss Available Head
(metres) (l/s) (mm) (metres) (metres)

1,300 1.0 50 16.1 55

1,300 1.0 40 49.1 55
1,300 1.0 32 145.6 55
400 1.0 50 5.1 16.5
900 1.0 40 34.0 38.5

180
Hazen- ‫فْسهْل‬Hazen-Williams Formula Used for Friction Losses in Pipes
‫ تشای ضایؼات اصطحکاکی دسپایپ ُا استفادٍ هیطْد‬Williams

Q = 86.06 x l0-9 C D2.63 S0.54

where
Q = flow in 1/s = ‫جریان به لیتر فی ثانیه‬
C = Hazen's coefficient = ‫ ظریب‬Hazen
C = 150 (for plastic pipe), 100 (Asbestos Cement), 130 (GI)
D = pipe diameter in mm = ‫لطر پایپ به ملی متر‬
S = hydraulic gradient in m per km ‫کیلومتر\میالن هایدرالیکی به متر‬
S = drop in the hydraulic gradeline / pipe length + minor
losses length ‫ ضایعات اصغری طول \ نزول میالن هایدرالیکی‬+ ‫طول پایپ‬

181
Profile from Source to Break Pressure Tank and Point A
A َ‫هقطغ اص هٌثغ تَ تاًک فطاس ضکي ًّقط‬

182
‫ ضایؼات ُیذ پایپ‬Table 1c:Pipe Head Loss Due to friction (m/km) Galvanised Iron C= 130
130 =C ٍ‫ کیلْهتش) آُي هلوَ ضذ‬/‫ًاضی اص اصطحکاک (هتش‬

183
‫‪Discussion on Design Calculation of Main‬‬ ‫‪Pipeline 1,300m‬‬
‫تحث تاالی دیضایي هحاسثَ پایپ الیي اساسی ‪ 1300‬هتش‬

‫• از محاسبه ضایعات هید این ظاهر میشود که ‪ 40‬ملی متر مناسب است اما‬
‫آزمایش ‪ HGL‬درممطع یک فشار منفی را در‪ 400‬متر اول نشان میدهد ‪.‬‬

‫• لطر پایپ را در‪ 400‬متر اول برای جلوگیری از فشار منفی ‪ 50‬ملی متر‬
‫وبرای ‪ 900‬متر بالی مانده ‪ 40‬ملی متر بگیرید‪.‬‬

‫• مجموع محاسبه شده ضایعات هید عبارت است از ‪= 34.0 + 5.1‬‬

‫‪ 39.1‬متر‬

‫‪184‬‬
 Design Calculation From Break Pressure Tank to Junction at Point A
A َ‫هحاسثَ دیضایي اص تاًک فطاس ضکي ( ًقاط اتصال پایپ ُای کْچک تَ پایپ اساسی ) دسًقط‬

Calculated head losses are as follows: ‫ضایعات محاسبه شده هید لرار ذیل اند‬
Length Flow Pipe diameter Head loss Available
(m) (l/s) (mm) (meters) Head (m)
500 1.0 50 6.4 20
500 1.0 40 18.9 20
500 1.0 32 56.6 20

With available head of 20m a 40mm pipe is appropriate.

‫ ملی متر مناسب است‬40 ‫ متر یک پایپ‬20 ‫با هید لابل دسترس‬

185
‫هقطغ اص رخیشٍ تَ تاًک فطاس ضکي‬Profile from Source to Break Pressure Tank

186
 ‫‪C, B‬‬ ‫دیضایي پایپ الیي اص ًقطَ‪ A‬تَ رخایش‬
‫ّ‪D‬‬

‫• نمطه ‪ A‬درجایست که جریان به دو جریان تمسیم خواهد شد وما‬

‫اوال" از نمطه ‪ A‬تا بخش اول را محاسبه خواهیم کرد‪ ،‬وطول‬
‫‪ 200 ، 500‬و ‪ 200‬متر بالترتیب شامل اند ‪.‬‬

‫• ضایعات هید را محاسبه ودرج جدول نماید ‪.‬‬

‫‪187‬‬
Profile from Point A to Reservoirs B, C and D
D ّ C, B ‫ تَ رخایش‬A َ‫هقطغ اص ًقط‬

188
 ‫هحاسثات دیضایي اص‬ Design Calculations From Point A to Reservoirs B, C and D
D ّ C, B ‫ تَ رخایش‬A َ‫ًقط‬

Length Flow Pipe Diameter Head Loss Available head

(metres) (l/s) (metres) (metres)
500 0.71 40 10.0 10
500 0.71 32 29.7 10
500 0.71 50 3.4 10
200 0.48 40 1.9 10
200 0.48 32 5.8 10
200 0.48 25 19.2 10
200 0.24 32 1.6 10 - 5.8 = 4.2
200 0.24 25 5.3
200 0.24 20 15.7

189
 ‫تحث تاالی دیضای پایپ الیي اص ًقطَ ‪ A‬تَ رخایش ‪D ّ C, B‬‬

‫• از نمطه ‪ A‬تا ذخیره ‪ 50 B‬ملی متر مناسب است‬

‫• از ذخیره ‪ B‬به ذخیره ‪ 32 C‬ملی متر کافی است و دراینجا هید اضافی‬
‫لابل دسترس ‪ 4.2 = 5.8 -10‬متر است‪.‬‬

‫• از ذخیره ‪ C‬به ذخیره‪ D‬یک پایپ بالطر ‪ 32‬ملی متر کافی است ‪.‬‬

‫‪190‬‬
 ‫دیضای پایپ الیي اص ًقطَ ‪ A‬تَ رخایش ‪F ّ E‬‬

‫• نمطه ‪ A‬درجایست که جریان به دو جریان تمسیم خواهد شد وما‬

‫ثانیا" از نمطه ‪ A‬تا بخش دوم را محاسبه خواهیم کرد‪ ،‬وطول‬
‫‪ 600‬و ‪ 200‬متر بالترتیب شامل اند‪.‬‬

‫• ضایعات هید را محاسبه ودرج جدول نماید ‪.‬‬

‫‪191‬‬
F ّ E ‫ تَ رخایش‬A َ‫ هقطغ اص ًقط‬Profile from Point A to Reservoirs E and F

192
 F ّ E‫ تَ رخایش‬Aَ‫هحاسثَ دیضایي اص ًقط‬
Length Flow Pipe Diameter Head Loss Available head
(metres) (l/s) (mm) (metres) (metres)
600 0.29 40 3.0 7

600 0.29 32 6.8 7

600 0.29 25 22.6 7
200 0.15 25 2.2 3
200 0.15 20 6.6 3

193
 ‫تحث تاالی دیضای پایپ الیي اص ًقطَ ‪ A‬تَ رخایش‬
‫‪FّE‬‬

‫• اگر ازنمطه ‪ A‬تا ذخیره ‪ E‬پایپ به لطر ‪ 32‬ملی متر واز ذخیره ‪ E‬تا به‬
‫ذخیره ‪ F‬پایپ ‪ 25‬ملی متر استفاده شود سپس مجموع ضایعات هید ‪6.6‬‬
‫‪ 2.2 +‬یا ‪ 9‬متر است که بسیار مطابمت نزدیک به هید موجود ‪ 10‬متر‬
‫مینماید‪ .‬اندازه پایپ ها‪ HGL ،‬و دیزاین جریانات تماما" درممطع درج اند ‪.‬‬

‫‪194‬‬
 ‫هفاُین اساسی فؼالیت ّ هحافظت‬

‫‪ ‬فعالیت و محافظت لصد دارد خدمات مداوم و پایدار عرضه آب را‬

‫تهیه نمایند که‪:‬‬
‫‪ .1‬عمر مفید تاسیسات آبرسانی باید گسترش یابد و کیفیت خدمات آنها‬
‫افزایش یابد‪.‬‬
‫‪ .2‬صحت مردم باید حفظ شود‪.‬‬
‫‪ .3‬کیفیت محیط باید محافظت شود‪.‬‬

‫‪195‬‬
‫بعضی عوالب نامطلوب ذیل به سبب فعالیت و محافظت ضعیف‬
‫وجود دارد‪.‬‬

‫تامین آب نوبتی از تاثیر ضایعات و کاهش آب در شبکه‪.‬‬ ‫‪.1‬‬

‫کیفیت ضعیف آب به علت تصفیه سازی ناکافی و آلودگی‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫تضعیف پایپ ها‪ ،‬تجهیزات و خدمات‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫افزایش هزینه نگهداری ‪.‬‬ ‫‪.4‬‬

‫‪196‬‬
 ‫چشا هحافظت؟‬

‫حفاظت از تاسیسات در جلوگیری از شکست اجزا ‪ ،‬گسترش عمر مفید‬

‫تاسیسات و به حدالل رساندن اختالل در خدمات ضروری است‪.‬‬
‫محافظت خوب شامل موارد زیر است‪:‬‬

‫ترمیم ‪ /‬تعویض سریع هر جزء غیرفعال‪.‬‬ ‫‪.1‬‬

‫آموزش های ولت به ولت پرسونل محافظت‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫موجودی کافي پرزه جات و افزار یا وسایل مورد نیاز برای محافظت‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫آموزش های موثر آماده ګي در حالت های اضطراري‪.‬‬ ‫‪.4‬‬

‫‪197‬‬
 ‫اًْاع هحافظت‬
‫‪ .1‬حفظ و مرالبت پیشګیرانه ‪: Preventive maintenance‬‬
‫محافظت پیشگیرانه یا معمول شامل وظایف و فعالیت های است که براساس‬
‫برنامه های طرح شده لبلی ‪ ،‬برای اطمینان از کیفیت و لابلیت اطمینان از‬
‫تسهیالت عملیاتی انجام می شود‪.‬‬

‫‪ .2‬حفظ و مرالبت پالن ناشده ‪ :Unscheduled Maintenance‬این‬

‫محافظت همچنان بنام محافظت اضطراري و یا ترمیم یاد میګردد ولتیکه‬
‫یک جز شبکه کار نمیکند و یا تخریب میګردد‪ .‬واین معموال غیرمتولعانه‬
‫میباشد‪.‬‬

‫‪198‬‬
 ‫‪ .‬کدام اجزای شبکه آبرسانی توسط لوه جاذبه زمین نیاز به محافظت دارد؟‬
‫• چک و کنترول نمودن ساختمان محافظوی چشمه بخاطر درز دار نشدن و‬
‫نفوذ آب باران‪.‬‬

‫پاک کاری و تبدیلی پایپ ها در صورت ضرورت‬ ‫•‬

‫چک و کنترول ساختمان ذخیره آب از نگاه لیکی و درز داری‬ ‫•‬
‫پاک کاری منظم تانک رسوب‬ ‫•‬
‫پاک کاری ذخیره‬ ‫•‬
‫کنترول تمام وال ها‬ ‫•‬
‫چک نمودن شیر دهن ها و ساختمان آن و فشار شکن ها بخاطر درزدار نشدن‬ ‫•‬
‫و یا خرابی‪ ،‬پاک کاری جویچه شیردهن ها‬

‫‪199‬‬
 ‫اشتراک کننده ها در مورد سواالت ذیل فکر کرده وبعدا جواب ارایه نمایند‪.‬‬
‫‪.1‬کی ها باید از شبکه حفظ ومرالبت بکند؟‬
‫حفظ ومرالبت توسط افراد ذیل صورت میګیرید‪.‬‬
‫• مستفدین یا استفاده کننده ګان‪.‬‬
‫• مسئول تخیکی یا وال مین‪.‬‬
‫‪.1‬مسئولیت های این مسئولین به نظر شما کدام ها اند ؟‬
‫• برای هر شبکه آبرسانی یک یا بیشتروال مین برای حفاظت وفعالیت‬
‫انتخاب خواهد شد‪.‬‬

‫‪200‬‬
‫• والمین ذریعه تیم پروژه تریننگ تخنیکی خواهد گرفت وبرای کار‬
‫خود با وسایل ضروری تجهیزخواهد شد‪.‬‬
‫• به علت پیجیده بودن وظیفه‪ ,‬او با تیم پروژه بحیث کارگر ماهر‬
‫لابل پرداخت درجریان تطبیك پروژه باید کار نماید‪.‬‬
‫• استفاده کنندگان هر شیردهن از بین خود یک شخص را مسإل‬
‫تعین نموده که به نمایندگی آنها او با وال من و تیم پروژه‬
‫همکاری مینماید‪.‬‬

‫‪201‬‬
 ‫مستفید شوندگان باید به پرداخت اجوره وال من برای ترمیم و‬ ‫•‬
‫حفظ و مرالبت شبکه موافك باشند‪.‬‬
‫وال من به حفظ و مرالبت شبکه موافك بوده و اکثرا“ از شیردهن‬ ‫•‬
‫ها باز دید مینماید‪.‬‬
‫والمین سیستم آبرسانی رافورا ترمیم خواهد نمود‪ ،‬گروپ استفاده‬ ‫•‬
‫کننده اورا زمانیکه ترمیم ضرورت باشد خواهند خواست ووالمین‬
‫به زودی باید عمل نماید‪.‬‬
‫هرخانوادهء از استفاده کننده گان موافك به پرداخت به وال مین‬ ‫•‬
‫هستند‪ ،‬گروپ استفاده کنند گان همچنان مسئول پرداخت برای‬
‫پرزه جات اضافی اند‪.‬‬
‫‪202‬‬
 ‫مستفید شوندگان باید شیردهن ها و صوفه های کانکریتی را به‬ ‫•‬
‫شکل درست نگاه داری کنند‪.‬‬
‫تعمیب یک تمسیم اولات سالیانه مشخص برای حفظ و مرالبت‬ ‫•‬
‫شبکه موجود باشد‪.‬‬
‫وال مین و کمیته تنظیم آب باید لدرت داشته باشد که شیردهن یک‬ ‫•‬
‫اجتماع را که وظایف محافظت را انجام نداده لطع نماید‪.‬‬
‫یاداشت ها ی ترمیم و محافظت نگهداری شود‪.‬‬ ‫•‬
‫یک ممدار کافی مواد وپرزه جات اضافی را نگهداری نمائید‬ ‫•‬

‫‪203‬‬
 ‫• برای ترمیمات بزرگ که خارج از توانایی اجتماع است با دفتر‬
‫ساحوی پروژه تطبیك کننده تفاهم نماید‪.‬‬
‫• بسیاری از ضرورت ها ی محافظت توسط اجتماع بسیار خوب‬
‫انجام میشود طوریکه آنها مردمی اند که از فعالیت متداوم سیستم‬
‫سود خواهند برد‪.‬‬
‫• بهترین مردمان محافظت کننده اجتماع کسانی اند که آب میبرند‪.‬‬
‫دربسیاری از اجتماعات اینها خانم ها است درلریه هایکه مردم با‬
‫فنون محافظت تربیه و اسباب درست برایشان تهیه شده‪ ،‬سیستم ها‬
‫فعال نگهداشته شده وبه زودی ترمیم میشود‬

‫‪204‬‬
‫ضخص تخٌیکی (ّال هیي)‬

‫‪205‬‬
‫ّسایل کَ تَ ّال هیي ضشّست است‬

‫‪206‬‬
‫تکسَ ّسایل‬

‫‪207‬‬
‫‪ -۱‬ماشین چوری کشی برای نل های اهنی ملمع شده‬

‫‪208‬‬
‫‪ -۲‬رینج تنظیم پذیر‪.‬‬

‫‪ -۳‬رینج پایپ ها‪.‬‬

‫‪209‬‬
 ‫‪ -۴‬لطع کننده پایپ‪.‬‬

‫‪ -۵‬بیلچه‪.‬‬

‫‪ -۶‬جبل و میخکش بزرګ‪.‬‬

‫‪210‬‬
‫‪ -۷‬کلنګ دوسره‪.‬‬

‫‪ -۸‬پیچکش ها‪.‬‬

‫‪211‬‬
 ‫‪ -۹‬پالس‪.‬‬

‫‪ -۱۰‬رینج های باز‪.‬‬

‫‪212‬‬
‫‪ -۱۱‬اره وچکش‪.‬‬

‫‪ -۱۲‬ګیرند پایپ‪.‬‬

‫‪213‬‬
 ‫دسط ‪25‬‬
‫پایذاسی ضثکَ آتشساًی رسیؼَ قٍْ جارتَ‬

‫اشتراک کننده ها در مورد سوال ذیل فکر کرده‪ ،‬درگروپ دونفری برای‬
‫‪1‬دلیمه بحث و بعدا جواب شانرا با ترینر شریک سازند‬

‫• چرا مردم وظایف دولتی را باوجود که معاش کم دارد به وظایف کمپنی‬

‫های خصوصی ترجیح میدهد؟‬
‫• بخاطریکه دوامداری زیاد نسبت به کمپنی های خصوصی دارد‪.‬‬

‫‪214‬‬
 ‫تولعات آموزشی‬
‫‪ ‬تعریف کردن پایداری‪.‬‬

‫‪ ‬عوامل که باالی پایداری شبکه تاثیر میکند‪.‬‬

‫‪215‬‬
‫اشتراک کننده ها در مورد سواالت ذیل فکر کرده وبعدا جواب ارایه‬
‫نمایند‪.‬‬

‫‪ .1‬به نظر شما پایداری چه را میګوید؟‬

‫‪( ‬تهیه خدمات برای سالهای متمادی توسط یک سیستم را پایداری میګوید)‪.‬‬

‫‪216‬‬
 ‫پایذاسی ضثکَ آتشساًی رسیؼَ قٍْ جارتَ‬
‫عوامل که درپایداری خدمات کمک مینمایند‪.‬‬

‫پایداری خدمات اساسا ً باالی عوامل ذیل که بنوبه خود با‬

‫هم مرتبط هستند استوار میباشد‪ )1 :‬تخنیکی ‪ )2‬اجتماعی‬
‫‪ )3‬محیطی‪ ،‬و ‪ )4‬لانونی و موضوعات مربوط به‬
‫چارچوب‪ .‬موضوعات مالی اساس تمام عوامل فوق‬
‫الذکر تشکیل میدهد‬

‫‪217‬‬
 ‫عوامل تخنیکی‪.‬‬
‫انتخاب تکنالوژی‬ ‫•‬
‫نوعیت تکنالوژی‬ ‫•‬
‫ظرفیت تخنیکی سیستم نظربه تماضا و اندازه عرضه خدمات‬ ‫•‬
‫مهارت های تخنیکی که جهت بهره برداری وحفظ ومرالبت سیستم‬ ‫•‬
‫ضروریست‬
‫دسترسی و لیمت پرزه جات اضافی‬ ‫•‬
‫لیمت مجموعی سیستم بهره برداری وحفظ ومرالبت‬ ‫•‬

‫‪218‬‬
 ‫عوامل اجتماعی‪.‬‬
‫تماضا و نظریه در مورد خدمات با کیفیت بهتر‬ ‫•‬
‫احساس مالکیت‬ ‫•‬
‫سهم گیری مردم (اعم از زن‪ ،‬مرد و گروپ های اجتماعی) در تمام مراحل‬ ‫•‬
‫پروژه مانند پالنگذاری‪ ،‬دیزاین‪ ،‬اعمار‪ ،‬تنظیم خدمات و بهره برداری وحفظ‬
‫ومرالبت خدمات‪ .‬مردم محل در ایجاد تماضا برای خدمات بهتر باید سهم‬
‫بگیرند‬
‫ظرفیت مالی‬ ‫•‬
‫تنظیم و اداره پروژه از طریك گروپ های محلی‬ ‫•‬

‫‪219‬‬
 ‫ظرفیت مالی و اداری سطح رهبری‬ ‫•‬
‫مهارت های تخنیکی جهت بهره برداری وحفظ ومرالبت از خدمات‪ ،‬تطبیك‬ ‫•‬
‫فعالیت های ولایوی‪ ،‬و اجرأ ترمیمات عمده و جزئی در جامعه صورت‬
‫میگیرد‬
‫جوانب اجتماعی و فرهنگی در رابطه به آب‬ ‫•‬
‫سلوک و روش های فردی‪ ،‬اجتماعی و گروهی در خصوص ارتباط میان‬ ‫•‬
‫امور صحی‪ ،‬آب‪ ،‬حفظ الصحه فردی و اجتماعی‬

‫‪220‬‬
 ‫عوامل محیطی‪.‬‬
‫کیفیت منابع آبی (این موضوع در تصفیه آب و انتخاب تکنالوژی مورد‬ ‫•‬
‫ضرورت تؤثیر دارد)‬
‫حفاظت درست منبع یا محل توزیع آب‬ ‫•‬
‫ممدار آب و دوام منبع آب‬ ‫•‬
‫تؤثیر فاضل آب و سایر کثافات باالی محیط زیست‬ ‫•‬

‫‪221‬‬
 ‫عوامل که پایداری را منفیا متاثر میسازد‪.‬‬
‫• پروژه به شکل درست پالن گذاری نشده (مثالً پروژه ایکه در آن جهت‬
‫بهبود دسترسی به خدمات صرف تعداد نکات جهت توزیع آب و یا تأسیسات‬
‫حفظ الصحوی افزایش داده شده بدون اینکه عوامل عمده پایداری خدمات و‬
‫منفعت ها در نظر گرفته شده باشد)‬

‫‪222‬‬
 ‫• پروژه به شکل درست مردم عام را سهیم نساخته و بنابرآن مردم نیز‬
‫پروژه را از خود نمیدانند‪ .‬بدین ترتیب‪ ،‬تماضا جهت دریافت خدمات‬
‫متضرر شده و خدمات تداوم خویش را از دست میدهد‪ .‬تماضا و‬
‫سهمگیری مردم محل (اعم از زن و مرد) از جمله عوامل عمده بحساب‬
‫میرود که سهمگیری و تعهد مداوم مردم محل را جلب نموده و کیفیت‬
‫وپایداری خدمات را بلند میبرد‪ .‬با سهم گیری مردم محل مسئولیت انتخاب‬
‫نوعیت تکنالوژی را بعهده گرفته و از موضوعات مالی‪ ،‬اداری و تخنیکی‬
‫انتخاب شان و فعالیت های مربوط به عملیات و مرالبت آینده آگاهی حاصل‬
‫مینمایند‪.‬‬

‫• درجریان مرحله بهره برداری وحفظ ومرالبت کارهای سهولت های‬

‫پروژه اصالً ارزیابی نگردیده ویا بررسی آن کافی نبوده است‪.‬‬

‫‪223‬‬
 ‫شکل ‪ 1.1‬ایداری دردَران رَژي‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪A‬‬

‫هشحلَ طشح ّپال ً زاسی‬ ‫هشحلَ ساختواى‬ ‫هشحلَ تِشٍ تشداسی‬

‫ّحفظ ّهشاقثت‬

‫‪ 2َ1‬رشد صُل ایداری‬ ‫َقت‬

‫‪ 3‬اوکشاف وا ایدار‬

‫‪224‬‬