3.

gaia: atxikimendua nerabezaroan

1. SARRERA
-Nerabezarotik aurrera, bere gurasoekiko lotura bat duen haurra partaide den familia sisteman, kide
bakoitzarengan eta azpisistema bakoitzarengan, aldaketa jarraiak gertatzen direla kontuan hartu
behar
-Aldaketa hauek, familia-bizitzaren alderdi askotan eragindako aldaketak gertatzen diren une
historiko zehatz batean eman
-Familia, ikuspuntu emozional eta sozial batetik begiratuta→Oinarrizko sistema
-Ahadeitasun harremanek oinarri bezala duten atxikimendu loturaren eta ama-
aita-haur arteko loturaren naturari esker, familia sistemaren oinarrizko
elementuek biziraun
-Ahadeitasun harremanak unibertsalak dira
-Familia sistemaren aldaketa hauek ulertzeko ulertu behar:
-Familia sistemaren barne, belaunaldi eta familia sistema desberdinetakoak diren
kideak bizi direla elkarrekin
-Pertsonen bizi-denboraren bataz bestekoa kontuan hartuta, ohikoena, familia
sistema ezberdinetako bost belaunaldirekin harreman estua izatea
-Eskema honek errealitatea sinplifikatu→Baita kontuan hartu behar:
-Aiton-amonen eta gurasoen sistema bikoitza dela
-Anai-arrebek sortutako familia sistemek pisu handia izan dezaketela
-Norberaren seme-alabek familia sistema ezberdinak sor ditzaketela
-Familia sistemako kide bakoitzak, beste batzuen partaide denez, azpisistema
desberdinetatik eta familia sistema desberdinetatik laguntzak eta eskariak jaso
-Honek pertsona aberastu→Baina sistema eta azpisistema desberdinen artean
arazoak eta tentsioak egotea ohikoa arrazoi
desberdinengatik:
-Familia nuklear bat inbaditzea, erabateko
jabegoa izatearen nahia…
-Bizitzan zehar, AI-ak→Gurasoak, aiton-amonak, emaztea edo senarra eta gurasoak, emaztea edo
senarra eta seme-alabak
-Normalena zenbait AI izatea denez, eta hauek heriotza arte mantentzen direnez, jelosiak eta
tentsio handiak sor daitezke
-Aro hauetako bakoitzean, familia kide desberdinak dauden sisteman; kideek ezaugarri ebolutibo
desberdinak
-Eginkizun desberdinak burutzea beharrezkoa
FAMILIA ZIKLOAN ZEHARREKO AROAK

2. ATXIKIMENDUA NERABEZAROAN
-Haurra pubertarora eta nerabezarora iristean, familia sisteman aldaketa garrantzitsuak gertatu
-Aiton-amonak zahartu eta bere seme-alaben laguntza behar→Batzuk hil daitezke
-Honek norberaren familia sistemari behar berriak eskatu
-Gurasoek, lanbide egonkorra eta urte asko daramatzate elkarrekin bizitzen
-Orain, aiton-amonen arabera eta seme-alaben arabera bere rolak berregokitu
behar
-Lehenengoek, eskaini dezaketena baino laguntza gehiago behar
-Bigarrenek, nerabezaroan daudenez, familia sistemarekiko
independentzia prozesua hasi
-Haurtzaroan garatutako AI-ekiko harremana, oinarrizko izaten jarraitu nerabeentzat
-AI-en baldintzagabetasuna eta eskuragarritasuna behar seguru sentitzeko
-Lagunekiko dituzten beste harreman sozialetara eta bikotearen lehenengo esperientzietara
gero eta gehiago modu ausartean irekitzeko
-Guraso eta seme-alaben arteko harremanak oso desberdinak dira nerabe batetik
bestera, baita bere familiaren barne
-Nerabezaroaren prozesuak ekidin ezina den krisia dakar→AI-rengandik autonomia lortzea suposatu
-Oso gatazkatxua edo oso baketsua izan daiteke, baina beti, guraso eta seme-alabaren arteko
harreman sistemen aldaketa sakona inplikatu
-Baita nerabeek bere berdinekin mantendutako harreman sisteman ere
-Aro honen ezaugarririk komunena→Nerabe eta gurasoen arteko anbibalentzia
Honek, agerpen modu asko dauzka:
-Momentu batzuetan dirudi ez dutela AI-en beharrik, askotan hauek urrun egotea nahi
-Beste momentu batzuetan, berriro AI-en beharra
-Gurasoez modu baldintzagabean fida daitezke eta hori galtzea oso zaila egingo
litzaiekeela onartu
-Baina gero eta denbora gehiago eta gauza gehiagotan urrundu gurasoengandik
-Egoera batzuetan harremanak harmonikoak dira→Beste batzuetan, gatazkatsuak eta
dramatikoak
-Egoera zehatz batzuetan, komunikazioa erraza izan daiteke
-Beste batzuetan, komunikazioaren edukiak gorde edo inplizituki nahiz esplizituki
tabu bezala aitortu
-Gurasoekin burututako ekintza edo bidaia zehatz batzuk, asebetegarriak
eta desiragarriak dira eta beste batzuk baztertu
-Gurasoekiko kontraesankorrak diren afektuak senti dezakete→Onarpena eta
baztertzea
Gurasoekin itxuraz kontraesankorra den harremana dute
-Beste ezaugarri bat→AI-en kopurua zabaldu daiteke, lagunen bat gehitu daitekeela, batez ere
bikote harremanak izaten hastean
-Ikerketa batean, lehenengo nerabezaroaren (12-16) zehar, oinarrizko atxikimendua ama izan
-Ez daude desberdintasun esanguratsurik sexuaren arabera
-Nerabeek, beraiek zein pertsonarentzat kontsideratzen diren benetan esanguratsuak
galdetzen zitaienean, ordena antzekoa
-Subjektu gehienentzat, lehenengo nerabezaroan, haurtzaroko AI-ek lehentasunezko
tokia izaten jarraitu
-Baina independentzia eta dibertsifikazio prozesu argi bat hasi
-Batzuetan, atxikimendu berri bat, nerabearen gurasoak baino toki
garrantzitsuagoa izatera pasa
-15-20 urte artean, erreferentzi koadroa esanguratsuki aldatu
-Bikote sexualaren pisua eta lagunarena handitu→AI bigarren nerabezaroan (16-18)
-Berdinek amaren antzeko garrantzia hartu→Aita nabarmenki baztertuz
-Lagunen, bikotearen eta anai-arreben datuak ikusi antzeko adina dutenak direla AI-ren
funtzioa betetzeko joera dutenak, amak rol garrantzitsua mantenduz
-Hau guztia, indartu nerabeei haiek zein pertsonentzat kontsideratzen diren
afektiboki garrantzitsuak galdetzen zaienean
-Ohikoena, atxikimendu eta laguntasun loturak osagarriak izatea

3. ATXIKIMENDUA ETA ADISKIDETASUNAREN FUNTZIOAK ETA EZAUGARRIAK

-Adiskidetasuna beharrezkoa nerabeek familiatik kanpo harreman sozial sare bat izateko
-Lagun taldea oinarrizkoa→Gurasoekin izandako egoera gatazkatsuak komunikatzeko eta askotan,
antikonbentzionalak diren modu guztietako esperientzia berriak
elkarbanatzeko
-Laguntasun harremanek, bikote sexualarekin lehenengo esperientziak izatea ahalbidetu
nerabeei
-Laguntasuna, borondatezkoa eta zorrotza da→Nahiz eta egonkorra izateko joera duen maiz
aldatu
-Nahiz eta lagunak ez diren benetako AI bihurtzen, lehenengo urteetan AI-ek bakarrik
betetako funtzioak pixkanaka AI-ekin elkarbanatzen, edo gradu batean ordezkatzen doaz
-Atxikimendu eta adiskidetasun loturak kualitatiboki desberdinak diren arren, oinarrizko
alderdi batzuk elkarbanatu eta oso hurbil egon daitezke
-Bikote harreman bat ezartzean, ohikoa kidea AI bihurtzea, gurasoen aurretik ere
-Haza eta Zeifman ikerketa batean, hiru egoera ezberdineko subjektuak konparatu:
 -Bikote harremanik ez duten subjektuak, Orain dela gutxiko bikotea duten subjektuak eta
Elkarrekin bi urte baino gehiago dauden bikoteak
-AI-ekiko lehentasuna honela sailkatu→Gurasoak edo anai-arrebak, lagunak eta bikotea
-Gertutasunerako lehentasuna lagunetatik bikotera nabarmenki eta modu progresiboan aldatu
-Banatzeagatik kexa, guraso eta lagunetatik bikotera aldatu
-Oinarri segurua, gurasoetatik bikotera
-Segurtasun emozionala, gurasoetatik bikotera aldatu
-Bikotea atxikimenduaren lau funtzioetan, bi urte baino gehiago elkarrekin dagoenean irudi
nagusia bihurtu
-Bikotean sortzen den atxikimendu harremana, 2 urtetan zehar eratzen doan lotura
-Lagun bat edo bikote sexuala AI bihurtzeko, konpromiso maila altua egon behar
-Bestearen eskuragarritasuna eta laguntzeko eraginkortasuna
-Aro honen ezaugarri bat nerabeek modu formal, abstraktu, zientifiko eta kritikoan
pentsatzeko duten gaitasun berria da
-Ohikoa da nerabeek, bere gurasoengan, muturreko exijentziak proiektatzea, zeinak
oso zailak diren betetzen
-Oinarrizkoa→Nerabeak emozionalki ondo senti daitezen, honen guztiaren gainetik:
-Gurasoen bere gaitasunen eta gurasoek beraien artean eta nerabeekin duten
loturaren ikuspuntu positiboa mantentzea
-Seguruak eta abegitsuak (acogedor) sentitzen diren mundu eta familia batean daudela
sentitzeko
-Baita berdinekiko konpromiso eta lotura berrietan arriskatzen jakiteko

EXTRA
-Erresonantzia magnetikoari esker jakin dugu aurrealdeko kortexa nerabezaroan bereziki garatu eta
hirugarren hamarkada arte jarraitu
-Bereziki garrantzitsua oldarkortasuna eta jokabide-kontrolan
-AI-ren berrebaluaketa egin→Objektiboagoa, idealizazio eza
-Pentsamendu formala modu konplexuago batean arrazoitzeko aukera eman
-Bai modu errealistagoan pentsatzeko, gutxiago idealizatzeko edota besteekin
konparatzeko

ATXIKIMENDU SEGURUA DUTENEN ARTEAN

-Atxikimendua eta autonomiaren arteko oreka bilatu
-Guraso hauek autonomia beharrak onartu eta bultzatu oinarri segurua eskainiz eta guraso-
haur harremana mantenduz
-Gurasoak autonomia eta segurtasun oinarria sentitu
-Batzuetan gurasoen atxikimendu funtzioak goizegi lagunekin izatea hainbat arrisku:
-Sentiberatasuna adiskideei ematea gurasoei baino gehiago
-Agresibitate gehiago adierazi
-Delikuentziara bultzatu

KOMUNIKAZIOA
-Guraso hauek nerabea ondo ezagutu, sumatu eta hauen egoera emozionalarekin bat egin
-Bien arteko somaketak bat egiteak atxikimendu eta komunikazioaren aurresale nabarmena da
-Komunikazio irekiagoa→Negoziazioa eta konpromezuak
-Bat ez datozen gaien komunikazio irekia
-2 mekanismo→Seguruagoak diren nerabeak gurasoen sentsibilitatea erraztu komunikazio
hobeagoa
→Aldez aurreko esperientzia emozionalak gogoratzeko arazorik ez
GATAZKAK
-Autonomia eta gurasoekiko harremana orekatu
-Arazo konponketa estrategia egokiak→Negoziazioa

ADINKIDEEKIN HARREMANAK
-Orain adinkideak→Intimitate, elkarrekikotasun eta babes emozional gehiago
-Gaitasun sozial gehiago eta hobeagoak→Popularragoak eta onartuagoak
-Jokabide prosozial gehiago
-Lotsa eta agresibitate gutxiago lagunekin
-Banaketa luzeak baino motzak hobea→Erronka eta kuriositate gehiago
-Antsietate/ estutasun akademiko gutxi
-Autonomia altuagoa lengoaia eta kognizioan