9.

gaia: banantzea, alarguntzea

eta bigarren aldiz ezkontzea
1. BANANTZEA EDO DIBORTZIATZEA
Banantzea→Ezkondurik zein ezkondu gabe daude sexu desberdineko zein bereko 2 pertsonaren
arteko bizikidetza afektibo sexuala etetea
Dibortzioa→Eteten den bizikidetza afektiboa eta sexuala lotura juridikoaren bidez finkaturik
dagoenean deritzo
-Hauek AI nagusiaren galera ekarri eta hori gogorra izan pertsonarentzat→Dolu prozesu bat pasa
behar
-Estatus edo rol aldaketa ekarri→Ezkongabea edo bikotekiderik gabea izatera pasa
-Pertsona bikotekide ohiarekin, seme-alabekin, senideekin eta lagunekin izandako
harremanak birformulatu behar
-Osasunarekin zerikusia duten ondorioak→Estres-maila altua→Ondorioz, buru-nahasmenduak eta
fisikoak agertu daitezke
-Dibortziatutako edo banandutakoak osasunarekin arazo gehiago dituzte ezkondu edo
bikotekide gabekoek baino

BANANTZEKO EDO DIBORTZIATZEKO PROZESUA

-Ez da bat-bateko erabakia
-3 aro hauek bereizi:
DIBORTZIO AURREKO AROA→Dibortziatzeko erabakia hartzeko aroa
-Bikotekideak haien artean tentsio eta gatazka egoeraz jabetzean hasi eta
dibortziatzkeo erabakiarekin amaitu
-Emozio negatibo asko agertu→Ez ia komunikaziorik egoten
-Pertsonak badaki zerbait gaizki dagoela harremanarekin eta hausnarketa-
prozesu luze bat hasi
-Gehienetan pertsona banantzeko edo dibortziatzeko erabakia hartzera
bultzatutako zerbait gertatu
-Egokitzeko modu desberdinak rolaren arabera:
-Dibortziatzeko erabakia hartutako bikotekidearentzat aro hau gogorrena
-Etengabe hausnartu→Urduri sentitu
-Askotan triste→Erru, porrot eta haserre biziko sentimenduak izan
-Psikologikoki prestaturik dagoenez, egoera kontrolpean duela sentitu
-Beste bikotekidea:
-Nahiko lasai aro honetan→Ez duelako banantzeko asmorik
DIBORTZIATZEKO MOTIBOAK→3 nagusi:
-Desleialtasuna
-Bikotekideen izaera bateraezina
-Bikotekideen urruntzea
-Tratu txar fisikoak eta psikologikoak pairatzea
-Alkoholismoa

BANANTZE AROA→Bikotekideak banatzen direneko aroa

-Erabakia hartutako bikotekideak pena- eta errua sentitu, baina kontrolatu
-Beste bikotekideak harremana gaizki zihoala onartu arren ez uste banatzea/
diborziatzea irtenbide egokiena denik
-Ez dago hain prestaturik eta apalkuntza eta arbuio-sentimenduak izan
erabakiaren berri duenean
-Biek porrot egin dutela sentitu eta ondorioz, haien autoestimuak behera egin
-Zenbait emoziozko erantzun:
 -Herstura sentitu→Beste pertsonarekin bizitzeari utzi eta bizitza berri bati ekin
behar izaten diotelako
-Haserre bizia eta bortizkeria sentimenduak agertu
-Bikotekideek ez dutelako harremanean oreka lortzeko eta dibortzioari era
hotz batean aurre egiteko gaitasunik
-AI-ren galerak estresa sortu→Zenbait arazo fisiko eta psikologiko agertu:
-Dibortziatuek aukera handiagoa depresioaren sintomak eta arazo
psikosomatikoak izateko eta alkoholismoa garatzeko
-Estresak sistema immunologikoari kalte egin
-Orekarik gabeko jokabideak
-Beste pertsona batengan fidatzeko eta harreman sentimental berri bati ekiteko
zailtasuna
-Zenbaitetan banatzeak eragin positiboak erabakia hartutako bikotekidearekiko
-Haren autoestimak gora egin
-Lasaitasuna sentitu→Harremana txarra izan bada lasaitasun gehiago sentitu
-Eragin negatiboak:
-Seme-alabek jasan behar dutenaren ondorioz paira dezaketen kaltearengatik
errudun sentitu
-Seme-alaben heziketaz arduratu→Zenbaitetan gainkargaturik sentitu
-Seme-alaben zainketatik libre gelditutako gurasoek sentitu haiengandik
banandu egin dituztela eta ez dutela pasatzen nahi beste denbora seme-
alabekin

BANANDU OSTEKO AROA→Alarguntzan ez bezala, banantzean bikotekide ohiak hor

jarraitu
-Horrek porrota gogorarazi etengabe beste bikotekideari
-2 urte iraun gizonen kasuan eta 3 emakumeen kasuan aro hau
-Seme-alabekin geratzen denak denbora gehiago behar
-Denbora horren ostean bikotekide ohikoek esplorazio- eta gaztetasun-
sentimenduak izan
-Haien betebeharren kontrola berreskuratu eta bere bizitza
maneiatzeko gaitasuna ere
-Batzuetan banaketa gainditzea zaila egin→Aroa asko luzatu→Dibortzioaren
ajea deitu
-Banandutakoek ezin egoera gainditu, adiskide berririk egin, ezin bizitzan
aurrera egin guraso bakar gisa
-Dibortziatutakoek etengabe buruan beste bikotekidea
-Horregatik kezka eta aurkako etsaitasun handia bizi
-Bere emozioen osasuna okerragoa
-Generoaren araberako desberdintasunak aurkitu:
-Banantzeak eragin handiagoa gizonengan→Batez ere emakumea erabaki badu
banantzea
-Bere gain hartu banantzea eragindako arazoak:
-Errua onartu
-Etxetik alde egin behar→Bere bizitza soziala aldatu
-Auzoko lagunengandik urrundu
-Emoziozko beharrak areagotzen direnean, askotan
lagunak haiengandik urrundu (Laneko lagunak ere)
-Sentitu pertsonek beste modu batean tratatzen dituztela bananduta
daudelako
-Emakumezkoen kasuan→Bikote harremna berri bat izateko aukera gutxiago
 -Adiskide berriak egiteko zailtasun handiagoak seme-alabak zaintzean
arduratzean
-Ondorio ekonomiko latzagoak
-Seme-alabek sortutako gastuak ordaindu behar
-Soldata txikiagoa izan
-Bikotekide ohiarengandik jasotako laguntza ekonomikoa ez delako
nahikoa izaten
-Haiek ere sentitu pertsonek beste modu batean tratatzen dituztela
-Gizonezkoek haienganako dituzten jarrerak sexualizatuagoak
-Emakumezkoak jeloskorrak egon bikotekidea kenduko dieten
beldur
-Banandutako emakumeen bizitza soziala murriztu haien lagunengandik
urruntzen direlako
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-Banandu ostean gizonen eta emakumeen bizitzak hainbat bide hartu:
Irabazleak→Gehienak emakumeak
-Gaitasun handiak bizitzara hobeto egokitzeko eta norbanakoaren errealizazio-maila
handia
-Pertsona horien gaitasunak nabariak bizitzaren zenbait arlotan
ADB. Egoera estresagarrietatik ateratzeko eta arazoetatik ikasteko
Ondo daramatenak→Gehiengoa
-Indarguneak eta ahulguneak zituzten→Batzuetan arrakastak eta beste batzuetan
porrotak
-Arazoak bideratzen saiatu, asko gau eskoletara joan, adiskide berriak, lanean aurrera
egiteko motibatuak
-Ez oso eraginkorrak plangintzak egiterakoan
-Emakumeak→Bikotekide ohiaren antzeko ekonomia eta heziketa-maila
zutenekin ezkondu
-Gehienetan ezkonbizitza berriak ez hobekuntza handirik ekartzen
Bilatzaileak→Oso motibaturik lehenbailen beste bikote bat aurkitzeko
-Denbora aurrera→Horietako asko ezkondu
-Beste batzuek→Gogobeteago sentitu ezkondu gabe
-Gehienak gizonak
Libertinoak→Ezkongabe eta bananduentzako egon diren gauetako tokietan denbora gehiago
eman eta nozbehinkako sexu-harreman gehiago
-Urtebete pasa ostean, ez gogobete bere bizi-estiloak eta harreman finko bat nahi
izaten zuen
Gaitasunak zituzten ezkongabeak→Ondo egokituta→Autonomia eta gaitasun sozial
handikoak
-Arrakastatsuak lan munduan→Bizitza sozial aktiboa eta interes ugari
-Ez bikotekiderik aurkitzeko interes handirik
Etsitakoak→Banandu aurretik jada arazoak zituzten→Arazo horiek areagotu banandu ostean
-Ezinezko egin dibortzioak ekarritako estresari aurre egitea
-Beste batzuek→Ezin dibortzioari aurre egin→Laguntzen zien pertsonaren galera ekarri
zielako
-Alkoholismo arazoak zituztenen kasuan→Alkohola hartzea murrizten zien
pertsona galdu zutelako

BANANTZEA TARTEKO HELDUAROAN ETA ZAHARTZAROAN

-50 urtetik gora eta zahartzaroan gertatutako banantze eta dibortzioek→Dibortzio gris izena
-Ezaugarri bereziak→Traumatikoagoak lehenago gertatutakoak baino denbora luzez egon
direlako bikotekidearekin
 -Autoestimua gehiago urritu eta herstura handiagoa pairatu
-Betiko lagunek alde egin edo bietako baten alde jarri→Dibortziatuaren sare soziala
asko aldatu
-Dibortziatutako helduek eta zaharrek zailtasun handiagoak beste bikotekide finko bat aurkitu eta
berriz ezkontzeko
-Horrek arazo ekonomikoak eta psikologikoak dakar, batez ere genero rol tradizionalen
arabera bizi direnei
-Etxekoandreen rolaren oinarriak galtzean haien identitatea nahastu
-Ekonomiari dagokionez→Ez soldatarik jasotzen eta etxetik kanpo lan egiteko
gaitasun gutxi
-Dibortzioak arazo ekonomiko larriak ekarri
-Gizonei dagokionez→Genero-rol tradizionalak jarraitutakoentzat oso zaila
-Ez direlako gai bere elikaduraz, etxeko lanez eta etxearen antolaketaz
arduratzeko
-Arazo ekonomikoak ere izan bikotekide ohiari dirua pasa behar badiote
2. ALARGUNTZEA
-Adinean gora gero eta normalagoa alargun geratzea→Batez ere emakumezkoentzat→2 arrazoi
nagusi:
-Gehienetan senarrak baino gazteagoak izaten direlako
-Gizonek baino bizi-itxaropen luzeagoa dutelako

ALARGUNTZAK EKARRITAKO ALDAKETAK

-AI-rik garrantzitsuena galdu
-Alargunak bere bizi-egituraren oinarririk garrantzitsuenetakoa galdu→Bere bizitzaren ardatz nagusi
izan den harremana
-Bizitza goitik behera aldatu→Bere gain hartu behar dituelako bikotekidearen ardurak zirenak
-Alargunak ezkontidearen rola eta identitatea galdu eta berri batzuk hartu→Alargunarena
-Honek konnotazio negatiboak→Etengabe bikotekidearen heriotza gogoratu
-Identitate mailan gertatutako aldaketa horiek eragin zuzena pertsonak mundu sozialarekin
dituen harremanetan:
-Bizitza soziala bikoteka antolatzen dela ikusi
-Adiskidetasun harremanak oinarritu bikotekide batean edo bestean
-Bietako bat desagertzean harremanak eten
-Gerta daiteke hildakoaren senideekin zegoen harremana ahultzea
-Gogorra alaguntasunera egokitzea→Askotan osasun fisiko eta psikologikoan eragin kaltegarriak
izan, batez ere gizonezkoentzat
-Fisikoa→Gaixotzeko eta hiltzeko aukerak areagotu
-Psikologikoki→Depresioa eta antzeko ondorioak

ALARGUNTZA PROZESUA
-3 aroetan gertatu→Bakoitzaren iraupena pertsonaren adinaren, generoaren, osasun-egoeraren,
diru-sarreren, laguntza sareen...araberakoa
Prestakuntza→Adin batetik aurrera pertsona bere bikotekidea galtzeko prestatzen hasi
-Batez ere gaixotasun luzeak tartean badira
Dolua→Ezkontidearen heriotzarekin hasi→Pertsona bakoitzak bere denbora behar
ezkontidearen galerari aurre egiteko eta dolua
lantzeko
-Ardurak eta jarduera sozialak behin behinekoz eten
-Hainbat sentimendu→Tristura, haserre bizia, errua eta bakardade sentimendua
-Lo egiteko eta jateko arazoak→Negar egiteko erraztasun handia
 Egokitzapena
-Bere egoera onartu eta bizitza berria hasi, rol berriak antolatuz, lagun berriak eginez
eta beste identitate bat garatuz
-Hori ez beti gertatu
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-Ikerketa batean (emakumeekin) Lopata-k 3 modu alarguntzara egokitzeko:
Ekintzailea→Hasieran arazo ugari jasan arren harremanak aldatu
-Senarrerkin izandakoarekin harremanik ez duen bizi-estilo berri bat eraiki
Probintziarra→Ez bere bizitzan aldaketa handirik sartzen→Lagun berdinekin jarraitu
-Nolabait senarrarekin izandako bizitza jarraitzen saiatu
Sozialki bakartutako alarguna→Ez gai harreman zaharrei eusteko ezta berririk eraikitzeko
-Munduarekiko harremana hautsi
-Gehienetan alargun zaharrak→Bakardade, osasun eta diru-arazoak izan

EGOKITZAPENEAN ERAGINA DUTEN ALDAGAIAK

Heriotza mota→Bat-batekoa edo gaixotasun baten ondorioz
-Bat batekoa bada→Gogorragoa egokitzea→Alargunak ez zuen espero
Unea→Gertatu bada bikotekideek partekatu beharreko gertakari alai baten atarian gogorragoa
izango egokitzea
-Alargunak beti izango dituelako gogoan bikotekidea zenarekin egin behar zuen
jarduera hori
Adina→Zaharrek erraztasun handiagoa gazteek baino alarguntzara egokitzeko→Psikologikoki
prestatuago daudelako
-Alarguntza zahartzaroan bizi-gertakari normatiboa da
Generoa→Gehienetan alargunak afineko emakumeak→Ikerketen arabera emakumeak hobeto
egokitu alarguntzara
-Gizonek osasun-arazo gehiago izan→Sozialki bakartuagoak
-Emakumeek gehienetan alargunak ezagutu eta haien laguntza izaten dutelako
-Familiarekiko lotura emozionalak murriztu
-Emakume alargunak arazo ekonomiko gehiago→Txirotasuna eman askotan (pobreza)
-Gizonek emozioak gutxiago adierazi
-Behin alarguntzara egokitu eta gero→Gizonek berriz ezkontzeko aukera handiagoak
-Alargundutako gizonak sarri ezkondu haiek baino gazteagoak diren emakumeekin
Osasuna→Osasuntsu dauden pertsonek hobeto aurre egin alarguntzari
Identitatea→Aurre egitea errazagoa baldin eta pertsona azkar hasi identitate-zentzu bat garatzen
-Identitate sendoa duten pertsonak hobeto egokitu alarguntzara
Diru-sarrerak→Norberak bizi ahal izateko adina diru izateak erraztu alarguntzara egokitzea
Jarduera sozialak→Hauetan edo lan jardueretan okupatuta daudenek erraztasun handiagoa
alarguntzara egokitzeko
Laguntza-sareak→Seme-alabek eta neba-arrebek laguntza handia eman
-Senideek ez alargunaren behar afektibo eta sozial guztiak bete
-Horregatik garrantzitsua sare sozial zabal bat izatea→Lagunak, auzoak...
-Batzuetan senideak eta lagunak urrundu alargunarengandik ez dakitelako nola lagundu
-Horrek bakardade sentimenduak areagotu alargunari

3. BIGARREN ALDIZ EZKONTZEA

-Gero eta ohikoagoa alargundutakoek eta banandutakoek bikote-harreman finko berri bat garatzea
eta ezkontzea
-Horietara egokitzeko pertsonak hainbat aldaketa egin behar
-Orain arte izandako ohiturak aldatu eta harreman berriak egin behar
-Nahiz eta aldaketa horiek erronka bat izan, gehienetan bikote-harreman berriak arrakastatsuak
-Autore batzuk adierazi bigarren ezkontzak ez direla lehenengoak bezain zoriontsuak→Arrazoiak:
 -Pertsona asko ez ezkondu maitasuna lortzeko→Diru sarrerengatik, seme alabak zaintzeko
laguntza izateagatik edo bakardadeari aurre
egiteko
-Askotan azkarregi elkartzen direlako haienganako interesa adierazitako lehen pertsonarekin
-Askotan bigarren aldiz ezkontzen direnek lehenengo harremana porrot egitera eraman ohitura edo
eredu negatiboak ekar harreman berrira eta horrek arazoak sortu
-Badirudi behin baino gehiagotan elkartu edo ezkontzen direnek izaera berezia dutela

LEHEN ETA BIGARREN EZKONTZEN ARTEKO ALDEAK

-Bigarren aldiz ezkondu edo elkartutako pertsonek kontzienteki garatu interakzio-estilo berri bat
bigarren bikotekidearekiko
-Bigarren ezkontza ebaluatzeko garaian, lehenengo hartu kontutan eta gogoan izan zein
desatseguna izan esperientzia hori
-Hau egin bigarren ezkontzan lehenengoan izandako porrota saihesteko eta interakzio-estilo
berria garatzeko
-Lehenengo harremanak eragina harreman berrian, batez ere seme-alabak daudenean
-Lehenengo harremanak ondorio ekonomikoak izan ditzake bigarrenean baldin eta lehenengo
bikotekidearekin jabegoak, aseguruak...badaude
-Berriz ezkondutakoak helduagoak dira→Estatus hobea izan ohi dute lehenengo harremana hasi
zutenean baino
-Horrek eragina harreman berrian, ez delako berdina harreman bat 30 edo 50 urtekin finkatzea
-Bigarren ezkontzetan alde handiagoa izan ohi bikotekideen adinean
-Eredu sozialak aldatu ahal izan lehenengo ezkontzatik
-Arau sozialetan gertatutako aldaketek eragin antisorgailuen erabileran, genero-roletan,
emakumezkoen lanean, seme-alaben zainketan...etab. inguruan bikotekideen itxaropenetan
eta arduretan
-Harreman berriek abantailak→Arazo ekonomikoak desagertu bikotekidearen ekarpenari esker
→Pertsonak alaiago egon bikote-harreman berriari esker