3.

Gaia: hezkuntza sozioemozionala

eskolaren testuinguruan
1. HEZKUNTZA SOZIOEMOZIONALA CURRICULUM FORMALEAN

• Modu zentralizatuan eta legearen arabera eskola guztientzat ezarritako curriculum motari deritzo.
o Honek irakasgaien edukia zehaztu:
▪ Edukien banaketa eta sekuentziazioa
• Gai horren inguruan ikasiko dena eta maila bakoitzean zer eduki emango den
▪ Edukiak tratatzeko eta antolatzeko irizpideak
• Nola azalduko diren eta nola antolatuko den edukia
▪ Alderdi metodologikoak
• Ze irakaskuntza metodologia erabiliko den irakasteko
▪ Espazioa eta denbora antolatzeko jarraibideak
• Non eta zenbat denbora emango jolasgaraiari…
▪ Hezkuntza materialak
• Erabilitako materiala edukia lantzeko
▪ Ebaluazio irizpideak
• Nola ebaluatuko den edukia

2. CURRICULUM FORMALAREN ALDERDIAK

EMOZIO-HEZKUNTZA
• Norbere buruarekin, beste pertsonekin, animaliekin, ingurunearekin, objektuekin eta antzekoekin harremanak izateko
pertsonak dituen gaitasun eta estrategiak
• Hainbat estrategia:

ALDERDIAK ALDERDIAK LANTZEKO ESTRATEGIAK

NORBERAREN EZAGUTZA • Norberaren, trebetasunen, gaitasunen, mugen,
helburuen gustuen eta antzekoen azterketa
• Islaren estrategian oinarritutako jarduerak
• Pentsamendu positiboa sustatzea helburu duten
jarduerak→ Auto-jarraibide positiboak entrenatzen
EMOZIOEN ULERMENA ETA MINTZAIRA AFEKTIBOA • Emozioak eta haien adierazpenak
• Mintzaira afektiboa aberasteko jarduerak
ERREGULAZIO EMOZIONALA • Emozio desberdinak kontrolatzeko jarduerak
ENPATIA • Egun Aparta estrategia
• Txano Arrosatxo eta Otsoa (ipuina 2 ikuspegiekin)
• Zer gertatuko ote zaio?

GAITASUN SOZIOKOGNITIBOAK
• Balioak: Ongia eta gaizkia bereizteko erabiltzen ditugun uste, ideia edo iritziak dira
o Kultura desberdinetan hauek aldatu
• Balioak argitzeko estrategiak eta dilema moralak erabili
• Pertsonarteko adimena:
o Aukerako pentsaera: Arazo bat bideratzeko egon daitezkeen ahalik eta aukera gehienetan pentsatzeko
gaitasuna

1
 o Ondorioetan arreta jartzen duen pentsaera: Arazo bat bideratzeko egon daitezkeen aukera desberdinen
ondorioak iragartzeko gaitasuna
o Kausa pentsaera: Arazoen arrazoiak zehazteko gaitasuna
o Ikuspegi-pentsaera: Jokabidea planifikatzeko edo judizioak egiteko garaian beste pertsonen ikuspegia kontuan
hartzeko gaitasuna
o Baliabide-helburu pentsaera: Helburuak zehazteko, horiek lortzeko baliabideak aztertzeko, helburuak lortzen
pertsonak konbentzitzeko eta helburuak lortzeko ekintzak eta jarduerak antolatzeko gaitasuna

BALIOAK LANTZEKO TEKNIKAK

• Balioak argitu behar zenbait teknika bidez
o Galdeketa
o Zerrendaketa → Zerrenda bateko balioak pertsonarekiko duten garrantziaren arabera baloratzea
o Marrazkiak → ADB. Etxe bat islatzea guztiarekin (piscina)
• Dilemak eztabaidatu behar:
o Nola bideratu zenuen?
o Zer ondorio ekarri zizkizun?
o Eta besteei?

JOKABIDE TREBETASUNAK
JOKABIDE MOTAK ESTRATEGIAK EDO TEKNIKAK
AUTO-ERREGULAZIO ABILEZIAK • Norbere gainbegiraketa → maiztasun kontaketa
(kontatzea zenbat aldiz egin jokaera)
• Helburuak zehaztea → zehaztasuna, hurbiltasuna
eta zailtasuna (lorgarriak izan behar dira helburuak)
• Auto-instrukzioak → Norberak bere buruari
emandako instrukzioak
• Auto-errefortzua →Jokaera egiterakoan gure
buruari esandakoa
AURKEZTEKO TREBETASUNAK ETA AUTOAFIRMAZIO • Rolen antzezpena
ABILEZIAK • Esaldiak birformulatu
• Arazoen inguruko eztabaida
KOMUNIKAZIO POSITIBORAKO GAITASUNAK • Apunteak hartzea → Entzun beharra
• Azken hitzak → Azken hitza zein den gogoratzea
• Entzute aktiboa
• Niaren mezuak
GATAZKAK BIDERATZEKO GAITASUNAK • Probentzioa → Gatazka lehertu baino lehen hura
lantzeko prozesuaEstimu eta konfiantza giroa,
komunikazioa, adostasuna, lankidetza
• Negoziazioa edo bitartekaritza

ENTZUTE AKTIBOA JARRAIBIDEAK

• Bestearen mezuan jarri arreta guztia
• Begirada edo jarrera kontuan hartu
• Arreta jartzen ari garela adierazi
• Mintzaira ez berbalari behatu
• Ideia nagusiak lortu
• Atzera-elikadura→Reciprocidad

RAPPORTA SORTZEKO JARRAIBIDEAK

1. Jarri haren alturan

2. Harreman bisuala izan
2
 3. Oztopo fisikoak ekidin
4. Jarri haren posturan
5. Jarri haren aurpegia
6. Errepikatu haren keinuak
7. Erabili haren ahots-doinua eta bolumena
8. Mugitu haren erritmoan
9. Arnastu haren erritmoan
10. Erabili haren gorputz eta ahots-hizkuntza

NIAREN MEZUAK ERABILTZEKO ESKEMA

• Lehenengo zure sentimenduen inguruan hitz egin behar
o ______________________________ sentitzen naiz → Zure emozioak azalduz
• Hitz egin egoera konkretu baten inguruan
o Zuk______________________________-enean → Bestearen jarrera edo jokabide zehatza azalduz
• Zergatik sentiarazten gaitun horrela
o ______________________________-lako → Jokabide zein jarrera horrek zugan duen eragina azaldu
• Portaera alternatiboa eman
o Eta gustatuko litzaidake______________________.

ARAZOAK EDO GATAZKAK EBAZTEKO METODOA

1. Hitz egin eta entzun arazoa identifikatzeko
2. Irtenbideak proposatu
a. Pentsatu bakoitzak izan ditzakeen alde onak eta txarrak
3. Adostasunez bat aukeratu
4. Adostu nola jarriko den praktikan eta zer ondorio ekarriko duen adostutakoa ez betetzeak
5. Irtenbidea praktikan jarri

PROBENTZIOA
• Gatazka bati aurre egiteko beharrezko gaitasunak ematea pertsonei eta taldeei
1. Taldeak sortu → Aurkezpena, taldeen arteko estimua lortzea
o ADB. Eskola batean gatazka baten aurrean irakasle guztiak kohesioa eta koordinazioa lantzeko egin
2. Pertsonen arteko harreman kultura ez-biolentoa sortu

BITARTEKARITZA EDO NEGOZIAZIOA

• Etsaitasuna amaitu
• Bitartekaritza hasi:
o Boluntario→Bitartekaria neutrala (mediador)
▪ Bere lana → Irtenbidea aurkitzea eta arauak jartzea
• Laguntza eman
o Aldeek duten ikusmoldea eta sentimenduak kontuan hartu
o Arrazoiak eman
o Bestearen tokian jarri
o Bitartekariak irtenbideak proposatu eta negoziazio bidez bat aukeratu
• Kontratua sinatu
• Irtenbidea praktikan jarri

2. HEZKUNTZA SOZIOEMOZIONALA CURRICULUM INPLIZITUAN

• Ikaskuntza-irakaskuntza prozesuan eta eskolan egunero gertatutako elkarrekintzetan parte hartuz garatutako ezagutza,
jarrera eta balio-multzoa, hezkuntza helburu asmoduntzat hartzen ez direnak → Zeharka

3
GAITASUNAK NOLA LANDU?
HARREMAN ESTIMULAGARRIAK • Lorpen eta ahalegin txikiak balioesten eta txalotuz
ikasleak ondo egiten dutenean
• Auto-konparazioa eginez (bakoitza bere buruarekin,
bestela lehia sortu ikasleen artean)
TALDE KOHESIOA • Harreman ona erraztutako jarrerez jabetzeko
jarduerak
• Estimua sustatzeko jarduerak
• Gela batzar eraikitzailea
DIZIPLINA Demokratikoa
• Arauen premiaz kontzientziatu
• Dauden arauak aztertu eta berrikusi
• Arauak eta ondorio hezigarriak proposatu
• Horiek negoziatu
• Araudi berria aplikatu eta jarraipena egin
IRAKASKUNTZA METODOLOGIKOA Ikaskuntza kooperatiboa
TEKNIKAK
• Buruhausgarria
• Elkarrekin ikasten
• Ikerketa-taldeak
• Berdinkideen arteko tutoretza

3. GALDERAK

• Zein dira egungo hezkuntzaren 3 akats nagusiak?

o Ikasgaien hierarkizazioa → Batzuei garrantzi gehiago eman besteei baino
o Dibertsitate kulturala kontuan ez izatea
o Garrantzi gehiago ematea arrazoiari sentimenduei baino
▪ Ez kontuan hartu bereizezinak direla
• Zein da akats horiek zuzentzeko tresna nagusia?
o Hezkuntza emozionala
• Egungo eskolek haurraren garapen integrala sustatzen al dute? Zergatik?
o Bakarrik sustatu alderdi kognitiboa, ez da beste alderdiei garrantzirik ematen
• Zergatik ez dira gaitasun sozialak eta emozionalak lantzen?
o Ez dutelako denbora, ez dituztelako gaitasunak horretarako, lan handia delako, garrantzirik ez zaiolako
ematen, diru iturririk ez izatea…
• Zer onura ekartzen ditu gaitasun sozialak eta emozionalak irakasteak?
o Emozioen pertzepzioa eta kudeaketa egokia egiten ikastea
o Harreman sozial osasuntsuak mantentzen ikasi
o Jokabide prosozial gehiago eta antisozial gutxiago
o Droga arazoak murriztu
o Errendimendu akademiko hobea
o Autoestimu hobea
o Osasun mental hobea
o Arazoei aurre egiteko gaitasun gehiago
o Desberdintzen ikastea aurre egin beharreko gatazkak eta aurre egin behar ez direnak
• Bideoa ikusi eta gero, zer ondorio nagusi atera daiteke?
o HSE oso garrantzitsua dela