5.

gaia: arreta 1
1. ARRETA KONTZEPTUARI SARRERA
ZER DA ARRETA?
-Adimenak modu bizi eta argian, objektu edo pentsamendu posible ugarietako baten jabetza hartzea
-Fokalizazioa, kontzentrazioa eta kontzientzia dira haren oinarria
-Gauza batzuk utzi behar beste batzuei ekiteko

ZER ALDERDI EDO EGINKIZUN DITU ARRETAK?

-Sistema kognitiboaren oinarrizko mekanismoa da→Konplexua da
-Sistema sentsorial/ kognitibo/motorretan eragin dezake
-Bertikalki gainerako prozesu psikologikoak artikulatu→Baita haien gaineko kontrol-funtzioa bete

ZERGATIK DA HAUTAZKOA?
-Gure baliabide mentalak mugatuak direlako
-Kanpotik (sentsazioak) eta barrutik (pentsamenduak eta memoriak) estimulu askoren
intentsitatea murriztuz interesatzen zaizkigun estimuluak azpimarratu ditzakegulako
-Hori eginez→Estimulu interesgarriei azkar eta zehaztasunez erantzuteko aukera
handitu
→Oroimenaren prozesuetarako bidea sakondu, horregatik arreta jarritako
info.a hobeto gogoratu ezazaguna baino

PERTZEPZIO ETA EZAGUTZAREN ZAINDARIA

-Arreta→Estimuluen hautemate-eraginkorra moldatutako prozesua

NOLA ERAGIN GURE ARRETAK HAUTEMATEKO GAITASUNEAN?

-Espazioan fagoen estimulu bati azkar erantzuteko dugun gaitasuna hobetu
-Posnerren esperimentuan parte hartzaileek begirada gurutzean finkatu eta tekla bat sakatu
behar aldeetako batean agertutako lauki bat hauteman bezain laister

EMAITZAK
-Saikuntza baliogabeetan erreakzio-denbora
handiagoa da baliozkoetan baino
-Hori info.ren prozesamendua
eraginkorragoa dela arreta
fokalizatuta dagoen tokian bezala
interpretatu
-Honek adierazi arretak hobetu arreta
jaso dugun kokalekuko estimulu bati
azkar erantzuteko dugun gaitasuna
-Arreta objektu bati zuzentzen zaionean
honen laguntzaren efektu nabarmengarria
objektu osoan zehar hedatu
-Arretak objektuaren itxura nabarmendu

ZERK ZEHAZTEN DU ARRETA NON JARTZEN DUGUN?

-Estimuluaren bizitasuna→ADB. Kolorea, distira, kontrastea...
-Estimuluaren berritasuna
-Estimuluaren garrantzi biologikoa→Mugimendua eta arousala (esna mantentzeko) gaitasuna)
-Faktore kognitiboak (3)→Estimulutik ikasitako garrantzia (itxaropenak)
→Ezagutzak arreta gidatu eszena batean eta motibazioa
ARRETA KONTROL KOGNITIBOKO SISTEMA GISA
-Prozesamendua erraztu eta inhibitzeko eginkizunak bete
-Martxan jarri pertsonak jarduera mental jakin baten kontrola bere gain hartzean,
hautematean, ikasi, gogoratu, pentsatu edo egoera emozional bat kontrolatzean

ZEIN PROZESUETAN DA BEHARREZKOA ARRETA?

-Input edo info. sartzeko prozesuetan
ADB. Irteera edo erantzun prozesuetan ekintzak egitean arretak garrantzi handia du
-Horrek zehaztu zein kontrol- edo automatikotasun- mailatan gauzatzen den ekintza

ARRETA HAUTAPEN GISA: HAUTEMATEKO HAUTAPENA (INPUT)

-Inputaren sarrera estimulatzea eta gehiegizko karga sustatzea
-Garrantzitsua dena eta garrantzirik gabekoa blokeatzen duen iragazkia
-Objektuen ezaugarri isolatuak konbinatu eta integratzeko aukera eman
-Arreta irekia eta ezkutukoa
-Gure arreta estimulu batzuetan bideratzeko edo fokalizatzeko faktoreak:
-KANPOKO FAKTOREAK (bottom up)→Estimulua saliente izatea eragindakoak
-Orientazio-erreflexua eta begiz hartutako erreflexua abiaraztea eragin
-BARNE-FAKTOREAK (top-down)→Igurikapena, interesa, helburuak, eskemak...
-Horiek direla eta prestakuntza- eta bilaketa-portaerak jarri martxan

ARRETA HAUTAPEN GISA: EKINTZARAKO HAUTAPENA (OUTPUT)

-Inguruneari erantzuteko egin ditzakegun ekintzak murriztea
-Lapsus motorrak→Ir a un sitio, abrir la puerta y no acordarte de a por qué has ido

ARRETA ENERGIA GISA

-Estimulu batean inberti daitezkeen baliabide mugatuen multzoa
-Hautazko arreta, txandakako arreta edo arreta-aldaketa
-Hautazko arreta→Arreta guztia gauza batean
-Txandakako arreta→Istripua mezu bat bidaltzen ari bitartean→Un poco
a todo (Quim)
-Hainbatetan aldi berean→Arreta zatitua edo banatua
-Arreta zatitua→2 gauza aldi batera egin

ARRETA ETA AUTOMATIKOTASUNA

-Schneider eta Shiffrinen prozesamendu automatikoa edo kontrolatuaren ikerketa→1977
-Berariazko baldintzak→Praktika→Kontrolatzetik automatizatzeraino
→Konplexutasuna→Ekintza batzuk ezin dira automatizatu, beste
batzuk bai
→Ekintzaren arteko interferentzia→Ezin 2 gauza aldi berean egin
-Bat automatizatua izan behar dugu bestea ondo egiteko
-Laguntzaren dimentsio tenporala edo intentsiboa (iraunkortasuna)
-Aktibazio kortikalaren arabera emaitzak jaso
-Atazaren eskaera egin
-Eguneko ordua neurtu
-Yerkes-Dobson kurba→Errendimendua hasieran ona baino gero beheranzten zen

ARRETA SAREAK
ATZEKO SAREA (ORIENTAZIOA)
-Espazio-kokapenen hautazko arreta lanetan aktibatu
-Helburu estimulua kokatzen den espazioko prozesamendua kontrolatzeaz arduratu
 -Baita arreta jasotzen ez duen kokaleku baten arreta helburuaren kokalekura aldatzeaz
arduratu
-Bere funtzioa→Jarrera garrantzitsuei arreta ematea,
→Ikusmenaren bilaketa
→Info. kokapen espazialetara finkatzea
→Ikusmen-sarrera aztertzeko eskala egokia aukeratzea

AURREKO SAREA (EXEKUTIBOA)

-Estimuluak hautematean eta gure ekintzak kontrolatzean aktibatu
-Sare honen eginkizuna→Subjektua antzematea eta kontziente bihurtzea ondorengo arreta-sarearen
bidez transmititu den estimulu objektiboa
-Azterketa eta jarraibideak egitea dakar
-Funtzioak→Ohitura bati gailentzea
→Erantzun berriak sortzea
→Erabakiak planifikatzen eta hartzen parte hartzea
→Distraimen estimuluei kasurik ez egitea
→Gatazka kognitiboko egoerak konpontzea

ZAINTZA-SAREA (ALERTA)
-Beharrezkoa sarrerako estimulazioarekiko sentikortasun handia lortzeko eta horri eusteko
-Sare hori alerta-egoeraren erantzulea→Egoera beharrezkoa arreta-lanak egiteko
-Bereziki aktibatu subjektuei eskatzean denbora-tarte batean iraun dezatela eta horiei
erantzun diezaietela