IKUSMEN GABEZIA ETA

KOMUNIKAZIOA
IKUSMEN EZGAINTASUNA 1
PERTZEPZIOA IKUSMEN GABEZIA DUTEN PERTSONETAN
– Ukimen pertzepzioa: ukimena inguruko objetuak ezagutzeko erabiltzen da,
hau Haptiko deritzon sistemarekin paliatzen da ( urruneko objetuak
ezagutzeko ¡, planetak, astroak, odeiak...) beraien efektuak autemateko balio
duena. Eskuak estimulatuak eta aktibatuak izan behar dira ukimenez
begiratzeko.
– Pertzepzio zinestesikoa: Oreka beti zaila da ikusmenik ez dagoenean. Sentzu
zinestesikoa landu behar da ikusmen desgaitasuna duten pertsonetan beraien
mugimenduak kontrolatzeko (Zinestesiak zure gorputzak munduan duen tokia
erakusten dizu)
 IKUSMEN EZGAITASUNA 2
MUGA FUNTZIONALA:
– Espazioaren pertzepzioa: Ikusmen ezintasuna duten pertsonek entzumenaren
bidez egiten dute hau, (adi egonez informazioa eman dezkeen edozein
soinuri), beste zentzumenak ere erabiltzen dituzte bestelako informazioa
jasotzeko (usainak, tenperatura, ...)
 IKUSMEN EZGAITASUNA 3
• Informazio idatzira sarrera:
– Behar dituen laguntzak desberdinak izan behar dira ikusmen ezgaitasunaren
graduaren arabera. Ikusmen ondarra dagoenean ez da beharrezkoa kodigo
aldaketa, ikusmen ondarra urria edo ezereza denean metodo desberdinak
behar dira:
• Braile sistema: informazio inprimituara sarrera ohikoena, pertsona itsuek
irakurri ahal izateko modurik zabalduena
• Entzumen metodoak: teknologia berriek bultzatua: entzuteko liburuak,
entzuteko sistema desberdinak ...
IKUSMEN EZGAITASUNA 4
IKUSMEN EZGAITASUNA DUTEN UMEEKIN ESKU-HARTZEA:
• Esku-hartzen goiztiarra: Jaiotzerakoan nabaritzen denean, alderdi hauek lantzen
dituen estimulazio programa bat eraman behar da aurrera:
– Begiaren kontrol faltar: begiekin objetuen mugimendua jarraitu
– Ingurunea esploratzeko interes falta: lau hankatan ibiltzea estimulatu
– Esku itsuak: lehen hilabeteetatik eskuekin ingurua esploratzen lagundu
– Itsukeriak: begiak igurtzea ekiditu, balantzeoak,…
– Irrifarre mutua: esterotipatutako aurpegikerak
IKUSMEN EZGAITASUNA 5
– Ikusmenaren ikaskuntza: umeak lehen adinak pasatzean estimulatu behar da
ikiusmena, lorpenak mantsoak dira baina laguntza gehiago ematen dute-
– Famili estimulazio eta esku-hartzea: estimulazioa umearekin egiten da, baina
familiarekin esku-hartze bat egiten da frustrazio, beldurrak, ezin
egonak... gainditzeko.
• Familiaren papera ebaluatu behar da, umearen beharak asetzen dituen,
integrazioa bultzatzen duen...
• Familia jarrera “ez egoki” batek, umearen komunikatzeko nahian, garapen
emozionalean,... Eragin dezake.
IKUSMEN EZGAITASUNA 6
• Eskola esku-hartzea:
– Pertsona itsuen eskolaratzean, Espainian, ONCErekin oso lotuas dago.
– Euskadin, Hezkuntza Sailaren barruan erakunde bat dago, "Centro de recursos
para invidentes" (CRI) zeinak ikasle itsuen jarraipen, esku-hartze, ebaluazio...,
egiten duen.
– Hezkuntzako azken korronteek ikasle itsuak ohiko ikasgeletan integratzearen
aldeko apostua egiten dute, jarraipen eta laguntzak erabiliz.
– Esku hartzearen nondik norakoak:
- Orientazioa eta mugikortasuna
- Gizarte trebeziak
- Ikasketa estiloak
 BRAILLEA 7
• Seinu sortzailea: Puntuen kokapen desberdinek ematen diote alfabetoari bere
seinu guztiak. Braile sistema, arau batzuk jarraituz, 10eko 5 taldetan bildutako
konbinaziotan multzokatzean, datza (hauek lehen hiru taldeak dira)
• Neurria: hatzamarraren lehen falangearen neurria du.

1.taldea

2.taldea

3.taldea
 BRAILLEA 8
• Brailleren ikaskuntza:
– Sarrera kanala bezala ukimena erabiltzen da.
– Letraz letra eginbehar da, beraz mantso egiten da, baina abiada hartzea
teknika eta praktika kontua da
– Prozeduran eragina duten faktoreak:
• Ikasteko estimulu pertsonala
• Besteen laguntza
• Ikasketa hasten den adina
• Ukimenaren garapen puntua
• Ikasketa aurrera eramten den modua
 BRAILLEA 9
• Brailea irakurri eta ikasteko oinarrizko materialak:
– Regleta oria: Zulatutako 10 kajetin “iltzeak” sartzen diren 6 puntuekin
– Brailearen hastapenerako regleta: 12 kajetin
– Idazkera aurreko Barille arbela: iltzeak eta regleta erabiltzen ditu baina
handiagoa da.
– Jarraibideak
– Puntzoia
– Braille DYMOn rotulkia
 BRAILLEA 10
– Braille idazkera makinaz: Perkins makina erabiltzen da
• 6 tekla dauzka( bat kajetin bakoitzeko), hutsune tekla , atzerakoa eta lerroz
aldatzekoa
• Seinu sotzaileko puntu bakoitzari tekla bat ematen zaio
• Eskuaren hatz bakoitzari tekla bat dagokio
• Letra bakoitza sortzen duten puntu guztiak batera sakatzen dira (ez da
derrigorrezkoa)
• Abantailak: Bereala irakur daiteke
Idazketa azkarragoa
Braillea erraztasunez erabiltzen da
Idazketa eta irakurketa errazten du
 BRAILLEA 11
• Irakurketa:
– Eskubakarreko irakurketa: Hatz erakusle biak aldi berean eta lerro berean
hasten dute irakurketa eta bukaerara iristean atzera egiten dute lerroaren
erdiraino, beheko lerrora jeisten dira eta lerroaren hasierara joaten dira
irakurketa hasteko.
– Eskubiko irakurketa (erabiliena): Hatz biak batera hasten dute irakurketa, lerro
erdira iristean, ezker eskua beheko lerrora jeisten da eta lerroaren hasierara
joan, besteak lerroaren irakurketa bukatzen duenean, ezker eskuafrekin
elakrtzen da
 BRAILLEA 12
TIFLOTECNOLOGÍA:
• Pertsona itsuei teknologia erabiltzea ahalbideratuko dituen teknologia motak dira,
hauen bidez lan mundura, gizarte harremanetara, e.a.-etara sarbidea lortuko
dutelarik.