DEFIZIT PSIKIKOAK

ATZERAPEN MENTALA ETA

DOWN SINDROMEA
ATZERAPEN MENTALA
 AURKIBIDEA
1. Definizioa
2. Ereduak atrerapen mentala ulertzeko
- Eredu psikometrikoa
- Eredu konduktuala edo funtzionala
- Eredu ebolutiboa
- Eredu kognitiboa
3. Ezaugarriak
- Nortasunaren ezaugarriak
- Garapen kognitiboaren ezaugarriak
- Eskolan aritzeko gomendioak
4. Atzerapen mentalaren ebaluaketa
 DEFINIZIOA
• 1954 OMS-ek:
– Adimen urritasuna

– Atzerapen mentala

• Adimen maila desberdinak eta jatorri

desberdinak
 DEFINIZIOA
AAMR
“Atzerapen mentala pertsonaren eguneroko
funtzionamenduan muga larria da eta agertzen
da garapenaren adinean. Atzerapen mentala
duenaren funtzionamendu intelektuala askoz
eskasagoa da, eta normalean ematen da
jokabidearen urritasunarekin bi arlotan edo
gehiagotan”
 EREDUAK ATZERAPEN MENTALA
ULERTZEKO
Eredu psikometrikoa
– Adimenaren neurketa kuantitatiboa eta
objetiboa CI
– Bi sailkapen: adin mentala eta CI

Atzerapen mentala CI (Weschler) Adin mentala

Arina 55-69 8,5 – 11 urte

Moderatua 40-54 5,5 - 8,4 urte

Zorrotza 25-39 3 - 5,4 urte

Sakona <25 < 3 urte

 EREDUAK ATZERAPEN MENTALA
ULERTZEKO
Eredu psikometrikoan:
– Atzerapen arina (%85)

– Atzerapen moderatua (%10)

- Atzerapen zorrotza (%4)

- Atzerapen sakona (%2)

 EREDUAK ATZERAPEN MENTALA
ULERTZEKO
Eredu konduktuala edo funtzionala
– Pertsonaren funtzionamendua atzeratuta

– Ez dago atzerapen mentala

– Jokabidea hobetu dezakete

– Inportanteena: estrategiak bilatzea jokabideak

egokitzeko
 EREDUAK ATZERAPEN MENTALA
ULERTZEKO
Eredu ebolutiboa
– Atzerapen mentala = garapena atzeratua

– Adimenaren estadioen garapena (Piaget)

 EREDUAK ATZERAPEN MENTALA
ULERTZEKO
Eredu kognitiboa

– Informazioa jaso, antolatu, almazenatu eta

errekuperatzeko zailtasunak
 EZAUGARRIAK
NORTASUNAREN EZAUGARRIAK
• Iniziatiba eskasa

• Autoestima pobrea

• Antsietate handia

• Errepikapena eta ohiturak

 EZAUGARRIAK
• Autokontrolaren maila baxuagoa

• “Kontrol-lokus” konpokoan

• Porrotak saihesten dute

• Erlazio sentimentalak eta lagunak iraunkorrak

 EZAUGARRIAK
• Ezin dute errefortzuak geroko utzi

• Asko kostatzen zaie erabakiak hartzea

• Aldaketa emozionala handiak

 EZAUGARRIAK
GARAPEN KOGNITIBOAREN EZAUGARRIAK
• Informazioa prozesatzeko motelagoak eta
traketsak

• Oroimen gutxi

• Lengoaiaren ezagutzan eta menperatzean

urritasuna
 ESKOLAN ARITZEKO
GOMENDIOAK
HAUR HEZKUNTZAN
• Psikomotrizitatea landu

• Erlazio sozialak landu

• Afektuak adierazi

• Gorputza ezagutu eta garbitu

• ZDP potentziatu
 ESKOLAN ARITZEKO
GOMENDIOAK

• Informazioaren prozesamendua hobetu

• Lengoaiaren hobetu

• Heziketa antolatuta, sistematikoa eta

errepikakorra
DOWN SINDROMEA
 AURKIBIDEA
1. Definizioa
2. Etiologia

3. Down S. duten umeen garapen psikologikoa

- Neuropsikologikoa - Hizkuntzaren garapena
- Psikomotorea - Sozioemozionala
- Pertzeptiboa - Kognitiboa

4. Esku-hartze psikoedukatiboa
- Premia bereziak
- Eskolan aritzeko gomendioak
 DEFINIZIOA
• John Langdon Down (1866): Mongolismoa
– Deskribapena aurpegiko ezaugarrien arabera

• Lejeune et al. (1959): “trisomia par 21”:

– Erregularra (%90)

– Mosaizismoa (%5-9)

– Traslokazioa (%1-5)
 ETIOLOGIA
• Amaren adina

• Aitaren adina

• Amaren haurdunaldiak

• Inguruneko faktoreak

• Herentziazko faktoreak

• Teoria onartuena gaur: faktore desberdinetako

konbinaketa
DOWN SIDROMEA DUTEN
UMEEN GARAPEN
PSIKOLOGIKOA
 GARAPEN PSIKOLOGIKOA
G. NEUROPSIKOLOGIKOA
• Garuna txikiagoa da

• Neuronen garapena atzeratuta dago

• Garunaren funtzio lateralak ez daude ondo

banatuta
 GARAPEN PSIKOLOGIKOA
G. PSIKOMOTOREA
• Giharrak hipotonikoak

• Ikusmen-mugimen koordinazioa atzeratuta

• Ibiltzea atzeratuta

• Estimulazioa oso eraginkorra

 GARAPEN PSIKOLOGIKOA
G. PERTZEPTIBOA
• Entzumen arazoak

• Ikusmen arazoak: estrabismoa, miopia,

hipermetropia eta kataratak
 GARAPEN PSIKOLOGIKOA
HIZKUNTZAREN G.
• Komunikazio preberbala desberdina

• Lehenengo hitza beranduago

• Garapen fonologikoa motelduta

• Ulermena normala baina motelduta

• Produkzioa: esaldiaren estrukturazio pobrea,

hiztegi mugatua
 GARAPEN PSIKOLOGIKOA
G. SOZIOEMOZIONALA
• Oso lasaiak

• Setatiak

• Gutxi negar eta barre egiten dute

• Egoera zailak saihesten dituzte

• Urte gehiagorekin: autokontrol pobrea, antsietatea,

hiperaktibitatea, nortasunaren nahasteak.
 GARAPEN PSIKOLOGIKOA
G. KOGNITIBOA
• Piageten estadioak

• Esploratzeko jokabideak eskasak

• Arazoak informazioa prozesatzeko

 GARAPEN PSIKOLOGIKOA
G. KOGNITIBOA
• Manipulatzeko eginkizunetan onak dira

• Informazioa ikus-bidetik

• Epe laburreko oroimena eskasa

 ESKU-HARTZE
PSIKOEDUKATIBOA
 ESKU-HARTZEA
• Multidiziplinarra izan behar da

• Laguntza ohiko gelan eman

• Helburua: trebetasun funtzionalak lortzea

• Programak/jarduerak
ikasitakoa
transferitzeko

• Gurasoak ere hezitzaileak izan behar dira

PREMIA EZ HAIN BEREZIAK
PREMIA BEREZIAK
 IKASGELAN ARITZEKO
GOMENDIOAK
• Umeak bere ikaskuntzaren prozesua ezagutu
behar du

• Familiarekin koordinatu

• Autonomoak izateko hezitu

• Garapen psikomotorea, kognitiboa eta

afektiboa landu

• Heziketa goiztiarra eman

 IKASGELAN ARITZEKO
GOMENDIOAK
• Arreta, oroimena eta hizkera landu

• Portaera hezitu

• Trebetasun sozialak landu

• Informazioa zatitu

• Errepikapenak egin
 IKASGELAN ARITZEKO
GOMENDIOAK
• Birpaso asko egin

• Denbora gehiago eman

• Errefortzu positiboak eman

• Agindu motzak eman

• Nekea edota distrakzioa saihestu