Ezaugarri Orokorrak

Gizabanakoa murgilduta dagoen

TRATAMENDU PSIKOLOGIKOAK inguruari garrantzi asko ematen diote
Psikoanalisiak egin zuen bere garaian
Bowlbyk ere bai
Eredu Sistemikoa Helburu terapeutikoa: pertsonen arteko
interakzio erduen aldaketa

Kontutan hartzen dituen teoriak

Zibernetikaren emaitzak informazio Oso lotuta dago famili terapiaren
prozesamendua aztertzerakoan garapenarekin.
Sistemen teoria orokorra komunikazioaren Gaur egun aplikatzen da
patologia aztertzeko, bereziki eskizofrenian
gizabanakoaren tratamenduan eta
Antropologia kulturala kultura ezberdinetako bikote tratamenduan ere .
familia ezaugarriak ikertu

1960 arte Bell-ek nerabeen familiekin baterako

Orientazio psikodinamikoa zuten terapeutak
tratamenduaren barruan familia sartzen hasi
ziren
Tratamendua hobeto gauzatzeko pazientea
gehiago ezagutzea zuten helburu
Ackerman-ek (1937) aztertu zuen meatzari
familietan aitaren langabeziak famili osoaren
dinamikarengan zuen eragina
elkarrizketak egiten zituen hauen
arazoak ulertu ahal izateko
Garai hartako ildo teoriko nagusia
neopsikoanalisia zen (Fromm, Sullivan,
Horney).
Arazo psikikoen oinarri psikosoziala
azpimarratzen zutela
Familiak balio patologikoa duten orientazio
barneratzean laguntzen du bere kideen
artean

1

Eskizofrenia bezelako patologien
genesia eta mantenimendua
adierazteko kontzeptu batzuk sortzen
dira:
Esquizofrenogenoa den ama (Fromm-
Reichman, 1948)
Ama perbertsoa (Rosen, 1953)
1. Eskola interakzionala
Palo Altoko eskolaren ondorengoa
Watzlawick, Weakland, Jackson ...
Giza komunikazioaren inguruan egiten dute lan.
Oinarriak:
Komunikazio eza ezinezkoa da
Edukiak (alderdi digitalak) eta harremanezkoak (alderdi
analogikoak) bereizten dituzte.
Bi komunikazio maila hauen arteko inkongruentziak
mezu paradoxikoak sortzen ditu (lotura bikoitza).
Partehartzaile bakoitzak sartzen dituen puntuazioak
(gertakizunen sekuentzia) definitzen du interakzio bat
Mezu paradoxikoak edo Paradoxa
pragmatikoak
Ama batek maite zaitut esaten dio
bere haurrari, hoztasunez eta zakarkeriz
besarkatuz.
Trasmititzen den mezuak paradoxa bat
dauka bere barruan, eduki berbala
(digitala) eta ez-berbala (analogikoa)
inkongruenteak direlako.
60. hamarkadatik aurrera
Planteamendu psikoanalitikoetatik urruntzen
dira, eta komunikazioaren teorietara
hurbiltzen
Gregory Batenson (antropologoa) eta lotura
bikoitzaren bere teoriak Bretaina Handiko
antipsikiatrian (Laing) eragina izan zuen
Eskola ezberdinen sorrera:
Eskola interakzionala
Eskola estructural-estrategikoa
Milango eskola sistemikoa
Edukiak (alderdi digitalak) eta harremanezkoak (alderdi
analogikoak) bereizten dituzte.
Edukizko alderdiak adierazten dira
abstraktoa eta oso informazio zehatza
transmititzeko gai den kode linguistiko
baten bidez.
Harremanazko alderdiak zehazgabeago
eta filogenetikoki zaharrago den kode
baten menpe daude, berbala ez den
hizkuntzarena.
Partehartzaile bakoitzak sartzen dituen puntuazioak
(gertakizunen sekuentzia) definitzen du interakzio bat
Bikote baten arazoak: gizonak pasiboki
atzera jotzen du; andreak etengabe
kritikatzen du
Egoerari bakoitzak ematen dioten
explikazioa ezberdina da
Maizen ematen den desadostasuna:
erabaki behar denean zer den kausa eta
zer den efektua
Izan ere, kausalitatea zirkularra izaten
da
2

Eskola honentzako, arazoak
konpontzeko familiek asmatzen dituzten
aterabideak egitazko arazoak bilakatzen
dira
Helburu terapeutikoa: arazoari aplikatu
zaion konponbidea (arazoa mantentzen
lagundu duela) neutralizatzea da
Normalean, arazoa mantentzen duten
2. Eskola estruktural-estrategikoa
aterabideak mota 1eko soluzioak dira.
Horregaitik terapeutek mota 2ko
aterabideak lortu nahi izaten dute,
interbentzio paradoxikoa erabiliz.
Izan ere, batzuetan kontrakoa gertatzen
da: 2 motako aldaketa lortu nahi da
(esaterako, jarrera aldaketa bat), 1.
motako aldaketa (adibidez, portaeraren
aldaketa) aski izango zenean.

Aliantza: bi partaide edo gehiagoen
artean ematen den gertutasuna
urrutiago kokatzen den hirugarren
batekin konparatuz. Familiak ez du
ukatzen.

Koalizio: bi partaideen batasuna
hirugarrenaren kontra.

Generazio ezberdinen arteko koalizioak hiruki
perbertsoak deitzen dira. Familiak ukatu egiten ditu,
eta zailak dira antzematen.
Bi aldaketa mota bereizten dira:
Mota 1eko aldaketak. Ez dute suposatzen
sistemaren egituraren, edo bere
funtzionamendu zibernetikoaren aldaketa
bat
Mota 2ko aldaketak, edo sistemaren
parametroak aldatzen dutenak

Esaterako, pertsona batek ametsgaizto bat dauka.
Ametsaren barruko aldaketak (korrika edo karrasi egin,
ezkutatu) mota 1eko aldaketak dira. Esnatzea mota 2ko
aldaketa izango zen.
Autore nagusiak: Jay Haley eta Salvador
Minuchin
Sistema triadikoetan ematen den
dinamika interakzionalaren inguruan lan
egiten dute
Sistemak gutxienez hiru partaide behar
dituzten aliantza eta koalizio inguru
antolatzen dira
Familiaren egitura aztertzen da
Minuchinen ustez, azpisistemen arteko
mugak eta kanpoaldearekin dauden
mugak egitura ezberdinak dauzkate.
Lausoak, zurrunak edo argiak
 Famili bilduak oso muga lausoak dauzkate azpisistemen artean,
eta muga zurrunak kanpoaldearekin. Familiaren barruan
indibidualtasuna mantentzea zaila da, eta kanpoarekin
konpromezuak hartzea ere zaila da.
 Famili laxatuak muga zurrunak dauzkate. Konpartitzea zaila da,
gehiegizko indibidualtasuna dago eta behar afektibo batzuk
bete gabe geratzen dira
Hau dena familiaren mapa estrukturaletan
zehazten da
3

3. Milango eskola sistemikoa
Mara Selvini-Palazzoli-ren inguruan
sortuta
Familia autoerregulatzen den sistema
zibernetikoa bezela ikusten du, non
bere elementu guztiak konektaturik
dauden, eta non arazoak sistemaren
logikaren barruan funtzio bat betetzen
duen
Tratamendu Teknikak
Eskola hauek oso tratamendu teknika
ezberdinak garatu dituzte. Hala ere, eskola
ezberdinen arteko teknikak trukatzea ohizkoa
da
Interbentzio sistemikoen helburua ez da
portaera arazoak aldatzea, baizik eta portaera
disfuntzionalak osatzen duten parametro
disfuntzionalak aldatzea.
Sesio kopuru mugatuetan (normalean <20)
Birformulazioa:
Egoera baten ikuspuntu kontzeptuala edo
emozionala aldatzen da
Testuinguru berria sartzen da, non
gertaera beste modu bateteik adierazten
da
Eraginkortasuna izateko, terapeutak aktore
guztien ikuspuntu, itxaropen, arrazoi
ezberdinak kontutan hartu behar ditu.
Milango Centro per il Studio della
Famiglia-n biltzen dira. Prozeso
terapeutikoaren ikerketa zentro bat
bezala definitzen dira
Oso antolamendu zurruna duten
familietan zentratzen dira (familias de
transaccin psictica)
Anorexia eta arazo psikotikoetan
espezializaturik
Ebaluazioaren garrantzia
Familiaren genograma. Hiru belaunaldi kontutan hartzen
dira (sexu, adina, egoera zibila, eta abar).
Komunikazioaren ebaluazioa
Egituraren ebaluazioa
Laguntza eta estres iturriak
Orokorki, portaera erregulatzen duten parametroen
ebaluazioa (bereziki, interakzio patroi disfuntzionalak
Ebaluazio tradizionala ez dute gustoko. Diagnostiko formalak
familiaren posizioa legitimizatu egiten du: Pepa anorexikoa da.
Nahiago dute familiaren harremanak ikusi orain eta hemen.
Berrikuntza teknologikoak: bideoa, alde bakarreko
izpilua.
Aldaketaren aurreko erresistentziaren
erabilpena helburu terapeutikoekin
Terapeutak familia betengan sekuentzia
aldaketak lortu nahi dituenean modu logikoan,
homeostasis dela medio, taldearen
oposizioarekin topatuko da.
Terapeutak ez modu logikoan jokatzen. Hauxe
da bere galdera: zergaitik aldatu behar
duzute?
Honen bidez terapeutak egoeraren kontrola
irabazten du. Eta honekin batera, sintomaren
balio funtzionala ezagutu dezake.
4
 Interbentzio Paradoxala
Proposatzen da, modu kontrolatuan, arazo
bera. Modu honetan ohizko sekuentzia
puskatu egiten da.
Modu ezberdinak:
Aldaketa motela eskatzen da
Ez aldatzea eskatzen da
Sintoma preskribitzen da
Paradoxan dago bere indarra. Boteretsu
bezain arriskutsua den tresna bat da.
Galdeketa Zirkularra
Terapeutak galderak egiteko modu bat
hautatzen du non
Fenomeno batzuk hautatzen ditu
Loturak bilatzen ditu
Konparatzen ditu
Bereizten ditu
Teknika hau erabilgarria izan dedin
terapeutak oso galdera zehatzak egin
behar ditu, eta familiaren dinamika ondo
ezagutu behar du.
Hiru eskola sistemikoen ezaugarri
komunak
Eginbeharren eskaera
Portaera pauta batzuk eskatu familiari,
hauek bete dezaten ala ez.
Aukeraketaren ilusioa
Bi posibilitateen arteko aukera eskeintzen
da, alternatiba gehiago e dagoela
intsinuatuz.
Analogien erabilpena
Terapeutak familiaren arazoa islatzen duen
metafora bat adierazten du. Zeharka
erresistentziaren abordaia ahalbidetzen du.
Galdera zirkularren adibideak
 Adierazi den zerbaiten kontrakoaz galdetu: Nola
dakizu X ez dagoela zuri desafioa botatzen?
Kontestualizazioa: Ze egoeretan ikusten da Y
portaera? Nortzuk daude present momentu hartan?
Deskripzio bikoitzak, partehartzaileak egoeraren
barruan aktiboago sentiarazteko: X, imaginatu zuk
nahi duzula anaia zutaz gehiago arduratzea. Zer
egingo zenuke?
 Denboraren dimentsioa sartu: Noizarte Xk bere
helburuak atzeratuko ditu?
 Eskalarzea: Nor da Xen gaixotasunaz kezkatuen
dagoena?
Hiru eskola sistemikoen ezaugarri komunak (Piercy
eta laguntz., 1990 hartuta eta eraldatuta)
1. Portaera tesuinguruaren arabera (adibidez, familia) ulertu
behar da.
2. Sistemen teoria orokorraren kontzeptoen erabilpena
(adbdz: homeostasis, feedback positibo eta negatiboa).
3. Familiaren bizi-zikloaren garrantzia diagnostiko eta
tratamendurako.
4. Famili testuingurua aldatzean gizabanakoaren portaerak ere
aldatzen dira.
5. Familiak legez gobernatutako sistemak dira.
6. Orainari ematen diote garrantzia.
7. Terapial portaera pauta errepikakorrak aldatu nahi ditu.
5
Hiru eskola sistemikoen ezaugarri komunak (Piercy
eta laguntz., 1990 hartuta eta eraldatuta) jarraipena
8. Terapeutaren rola direktiboa da.
9. Terapian funtzionatzen dana erabiltzen da.
10. Terapia sintomarantz zuzentzen da.
11. Diagnostikoak hipotesiak, interbentzioa eta
emaitzen azterketa hartzen ditu barruan.
12. Kontratu terapeutikoen erabilpena.
Famili Terapiaren Indikazioak
Indikazioak ez dira ematen nosologia
psikiatriko tradizionalaren arabera,
baizik eta sintomadun pazienteak
barruan hartzen dituen harreman
ereduen arabera.
Familiak nahi duenean, eta beharra
antzematen duenean, famili terapia
indikatuta dago ondorengo arazoetan
(Salem, 1990):
Nerabezaroaren arazoak: Egoera
depresiboak, delinkuentzia, toxicomania
familia arazo bati lotuta egon daitezke.
Anorexiaren kasuan, famili ikuspegia
lehenengo tratamendu aukera izan daiteke.
Tratamenduan familia integratzen dituzten
gaixotasun larriak (eskizofrenia, arazo
bipolarrak) osatzeko programetan.
Eskizofrenia duten gaixoen senideentzako
programa psikoedukatiboak garatuenak
izan dira.
Hiru eskola sistemikoen ezaugarri komunak (Piercy
eta laguntz., 1990 hartuta eta eraldatuta) jarraipena
13.Insight lortzeko baino gehiago,
interpretazioa erabiltzen da berdefinitzeko
edo birrenkoadratzeko.
14. Portaerazko etxeko lanen garrantzia.
15. Familiarenbatasuna" oinarrizkoa da.
16. Paradoxa terapeutikoaren erabilpena.
17. Terapia laburra izateko joera.
Pazientearen sintomak pertsonarteko
arloan kokatzen direnean. Esaterako,
familia eta bikotearen arteko gatazkak,
familiaren zikloaren fase batekin lotuta
dauden krisi larriak, inmigranteen
egokitzapen sozial arazoak, dolu
patologikoak
Haurraren arazo psikopatologiko ia guztiak
(eskola fobiak, enuresis, gaixotasun
psikosomatiko larriak), aldi batean
behintzat, famili ikuspegitik tratatu behar
ziren.
Toxikomaniak,alkoholismoa bereziki, non
senideen rola kontutan hartu behar den
tratatzeko ere egokia da.
Baliogabetu egiten duten edo hilkor diren
gaixotasun somatiko askotan, non esku
hartzeak familiaren funtzionamenduan
gaixotasunak duen eragina arintzeko
lagundu dezake.
6
Terapeutaren formakuntza
Terapeuten formakuntzarako
eskola bakoitzak dauzkan zentro
espezializatuak: Miln, Palo Alto ...
Zentro pribatuak eta Asoziazioak
Azken hontan, inguru
unibertsitarioetan (Masterrak)
Nola: Teoriaren azterketa eta
superbisatutako praktika.
Teknikaren laguntza: bitarteko
audiobisualak, alde bakarreko
izpiluak