Professional Documents
Culture Documents
1.1.Lắp ghép giữa bánh răng với trục có kích thước danh nghĩa là 34 mm;
Smax=41 µm, Smin=0 µm,
Quyết định kiểu lắp cho mối ghép:
Theo đề lắp ghép giữa bánh răng với trục có kích thước danh nghĩa là 34 mm.
Đặc tính theo yêu cầu của lắp ghép là:
Smax=0 µm, Smin=0.
H7
Theo bảng 3 chọn được kiểu lắp là: φ 34
h6
1.2.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai: (hình 1.2)
Với kiểu lắp φ 64 H7/h6 theo bảng 4 và 5 ta xác định được:
Lỗ φ 34 H7: ES=+25 µm
EI = 0 µm
Trục φ 34 h6: es = 0 µm
ei = -16 µm
Theo các trị số sai lệch kích thước ta lập được sơ đồ phân bố như hình 1.2:
ITD= ES-EI = (+25)-0= +25 µm
ITd=es-ei= 0-(-16)= +16 µm
Căn cứ vào sơ đồ phân bố ta tính được độ hở giới hạn vµ ®é d«i giíi h¹n:
§é hë lín nhÊt: Smax= Dmax - dmin
Smax=34,025-33,984=0,041mm
§é d«i lín nhÊt: Nmax=dmax-Dmin
Nmax= 34,000-34,000=0 mm
Sai lÖch
µm
+25
H7
h6
-16
dN=34mm
Hình 1.2
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn 1
Tö 1 K50
Bài tập môn học kỹ thuật đo
1.3.Xác định xác suất xuất hiện độ dôi của lắp ghép: (hình 1.3)
Muốn xá định xác suất xuất hiện độ dôi, ta phải thành lập đường cong phân
bố độ hở và độ dôi của lắp ghép. Đường cong này là đường cong phân bố của
đại lượng ngẫu nhiên tổng của hai đại lượng ngẫu nghiên độc lập : kích thước lỗ
(D) và kích thước trục (d). Theo lý thuyết xác suất, sai lệch bình phương trunh
bình của đại lượng ngẫu nhiên tổng (S hoặc N) được tính theo công thức:
σ (S,N)= σ 2 D + σ 2 d
trong đó: σ D , σ d là sai lệch bình phương trung bình của loạt kích thước lỗ
kích thước trục:
ITD 25
σ D =
=
6 6
ITd 16
σd= =
6 6
Thay vào ta có:
2 2
25 16
σ (S,N)= σ D + σ d = + = 5 µm
2 2
6 6
Miền phân bố độ hở-độ dôi của mối ghép φ 34 H7/h6 là:
6. σ (S,N) =6×5=30 µm
Trung tâm phân bố độ dôi hở là điểm ứng với giá trị độ hở hoặc độ dôi nhận
được khi kích thước lỗ và kích thước trục có xác suất lớn nhất (kích thước ứng
với trung tâm miền dung sai) lắp với nhau.
Từ hình vẽ ta thấy: kích thước lỗ có xác xuất lớn nhất là Dtb=34,0125 ; kích
thước trục có xác suất lớn nhất là dN=34 mm. Hai kích thước này tạo thanh lắp
ghép có độ dôi, giá trị độ hë là:
S=34,0125mm-34mm=0.0125mm
Trung tâm phân bố ứng với điểm có độ dôi là S=0.0125 µm
Theo các giá trị đã xác định, ta vẽ đường cong phân bố độ hở dôi của lắp
ghép φ 34 H7/h6 biểu diễn hình 1.3.
Trục X biểu diễn độ hở của lắp ghép, trục x là sai lệch của độ hở - dôi so với
trung tâm phân bố. Như vậy miền X từ 0 – 27,5 là miền biểu thị xác suất hiện độ
hở được tính như sau:
12,5
P(x1=-12,5 ; x2= 15)= P(Z1=- , Z2=3)= φ(2,5) + φ(3)
5
Theo b¶ng 6, øng víi z=2.5 vµ z=3 ta cã :
φ(z=2,5) = 0,4938;
φ(z=3) =0,4986;
Ps=0,4938+0,4986=0,992 hoÆc 99,2%.
X¸c nhËn ®îc l¾p ghÐp cã ®é d«i :
PN= 1-0,992= 0,008 hoÆc 0,8%
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn 2
Tö 1 K50
Bài tập môn học kỹ thuật đo
1.4.Vẽ mối ghép và vẽ hai chi tiết đang ở trạng thái lắp ghép với nhau trên đó
ghi kích thước danh nghĩa, các sai lệch giới hạn của kích thước lắp ghép bằng
chữ và bắng số ( các trị số sai lệch được đặt giữa dấu ngoặc, theo mm như hình.
Vẽ tách riêng từng chi tiết của mối ghép ở trạng thái độc lập rồi ghi ký hiệu sai
lệch bằng chữ và bằng số (hình 1.4)
x
-15 0 +15
§ é d«i § é hë
Hình 1.3
φ 34 H7 (+0,025)
H7 +0,025
φ 34 ( )
h6 -0.016
φ 34 H7 (-0.016)
Hình 1.4
1.5.1.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai và xác định kích thước đo của ca líp
(hình 1.5.1)
Muốn lập sơ đồ phân bố miền dung sai ca líp trước hết ta phải xác định giá trị
các thông số z, y ( tọa độ xác định vị trí kích thước danh nghĩa ca líp – xem hình
1.5.1 ) và dung sai kích thước ca líp H.
Đối với lỗ φ 34 H7 và φ 34 h6 , theo bảng 8 ta xác định được:
Z=3,5 µm; y=3 µm; H=4 µm; α=0;
Z1=3,5 µm ;y1=3 µm; H1=4 µm; α1=0;
Sai lÖch
µm
CalÝp Nót
H=4
KQ
2
+25 CalÝp hµm
H7
H=4
Gií i h¹n mßn
Y 1=3
Q
3,5
H=4
Q
h6
y=3
Z1=3,5
dN=34mm
-16 KQ
H=4
Hình 1.5.1
Các kích thước Qmax , Qmin, Qmòn ,KQmax , KQmin. Có thể tra trong bản tiêu
chuẩn TCVN 2809-78. Trưởng hợp trong TCVN 2809-78 không quy định thì
tính toán như trên.
Khi dung sai của sản phẩm không tiêu chuẩn thì dung sai ca líp được qui định
lấy theo cấp chính xác cao hơn gấn nó.
1.5.2. Vẽ ca líp nút ( hình 1.5.2a ), ca líp hàm ( hình 1.5.2b ) và ghi trên đó kích
thước của các bề mặt đo. Khi ghi nên theo qui định:
+ Đối với ca líp hàm, kích thước danh nghĩa ứng với kích thước giới hạn nhỏ
nhất. Sai lệch dưới bằng 0, sai lệch trên bằng dung sai mang dấu dương.
+ Đối với ca líp nút, kích thước danh nghĩa ứng với kích thước giới hạn lớn
nhất sai lệch trên bằng 0, sai lệch dưới bằng dung s
Hình 1.5.2a
φ 34,0055 -0,004
φ 34,027 -0,004
Q φ 34 H7 KQ
φ34 h6
+0,004
33,982
KQ
+0,004
34.0025
Hình 1.2.5b
2.1.Theo TCVN 1479-74-TCVN hoặc theo bảng 9a, ổ lăn 309 có các kích thước
cơ bản sau:
d=25 mm;
D=62 mm;
B=25 mm;
r=2 mm;
2.2.Quyết định kiểu lắp cho mối ghép ổ lăn với trục và vỏ hộp:
Đề bài đã cho:
-Vòng quay cùng với trục tải trọng tác dụng lên ổ có phương không đổi
-Đặc tính tải trọng K σ ≤ 1,5
-Phản lực hướng tâm tính toán của ổ R=1000N
-Tải trọng hướng trục A=0
d lỗ
-Tỷ số =0
d
-Vòng chịu tải cục bộ lắp không tháo trong quá trình sử dụng.
Ta có:
Vòng ngoài có kích thước D=62 mm, lắp với vỏ gang không tháo, chịu tải
trọng có va chạm và rung động vừa phải (K σ ≤ 1,5) ổ lăn cấp chính 0 theo
bảng 10 ta chọn kiểu lắp G7 ( nếu ổ lăn chính xác hơn, ta chọn kiểu lắp có cấp
chính xác cao hơn).
Tải trọng hướng tâm:
R
P R= K d .F .FA
B'
trong đó:
R - là phản lực hướng tâm tính toán của ổ, đề bài cho R=1000N;
Kd - là hệ số động lực học của lắp thép tra theo bảng 14, Kd=1;
F - hệ số tính đến mức độ giảm độ dôi của lắp ghép khi trục rỗng hoặc
hộp có thành mỏng tra theo bảng 12 khi trục đặc F=1;
A 0
Từ bảng 13 ta có: cot gβ = cot g 0 0 = 0 suy ra FA=1
R 1000
B’=B-2r=17-2×2=13 mm
1000
P R= .1.1.1 = 76,9 KN / m
13
Dựa vào kích thước lắp ghép d=25 mm và trị số PR= 76,9 KN/m, theo bảng
15 chọn kiểu lắp vòng trong vởi trục là k6. Sai lệch giới hạn kích thước bề mặt
lắp ghép tra theo bảng 4, bảng 5:
ES = +40 µm es = +15µm
Lỗ φ 62G7 Trục φ 25k6
EI = +10 µm ei = +2 µm
φ 62 G7
φ25 D11/k6
φ25 k6
φ62 G7/d11
µm
+40
µm
0 G7 +2
Smin =110mm
D=62 mm
+195
-100
D11
d11
+65
=50mm
min
+15
S
0 k6 +2 -290
d=25 mm
Hình 2.3
φ25 k6 (+0,015 )
+0,002 O
=0,008
1,25
+0,040
φ62D11 ( +0,010 )
2,5
-0,100
φ62d11 (-0,290)
2,5
+0,195)
φ25D11 (
+0,065
Hình 2.6
2.6.Sai lệch hình dạng bề mặt lắp ổ lăn được xác định theo qui định của tiêu
chuẩn (sai số về độ côn và ô van bề mặt trục và lỗ hộp không được vượt quá 1/2
dung sai đường kính, đối với ổ cấp chính xác 0 và 6; không vượt quá 1/4 dung
sai đương kính, đối với ổ cấp chính xác 5 và 4).
Độ nhám bề mặt xác định theo bảng 16.
Các giá trị cho phép của sai lệch hình dạng và độ nhám bề mặt được ghi trên
bản vẽ chi tiết trên hình 2.6
3.Lắp ghép then
Lắp ghép then giữa banh răng và trục có kích thước cơ bản: b x h =10×8;
3.1.Quyết định kiểu lắp cho mối ghép then với trục và bánh răng, biết mối ghép
truyền lực thay đổi chiều, sản phẩm sản suất hàng loạt. Căn cứ vào bảng 17 ta
chọn kiểu lắp:
N9
then với rãnh trên trục:
h9
Js9
then với rãnh bạc:
h9
3.2.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai của lắp ghép.
µm 10 Js9/h9
10 N9/h9
+18
0
Js9
d=10 mm
N9 -18
-36
Hình 3.2
3.3.Vẽ mối ghép và vẽ riêng từng chi tiết tham gia vào mối ghép ròi ghi ký hiệu
lắp ghép, các ký hiệu sai lệch kích thước bằng chữ và bằng số như trên hinh 3.3.
Đối với các kích thước không tham gia lắp ghép thì sai lệch và dung sai được
xac định theo bảng 18. Trong bài có sai lệch h11, theo bảng 4 ta được:
es = 0
8h11
ei = −90 µm
10 -0,036
8 - 0,090
+0,18
10 -0,18
10 -0,036
Hình 3.3
Lắp ghép then hoa giữa bánh dai và trục có kích thước danh nghĩa:
z x d x D =6 x 21 x 25
4.1.Để quyết định kiểu lắp cho lắp then hoa ta phải dựa vào đặc tính của lắp
ghép. Đặc tính đó xác định từ chức năng sử ®óng của mối ghép. Theo đề bài,
mối ghép then hoa cố định, tải trọng êm, độ chính xác đồng tâm không yêu cầu
quá cao. Ta chọn yếu tố đồng tâm: D và theo bảng 20 ta chọn kiểu lắp như sau:
H7
Kiểu lắp theo yếu tố đồng tâm D : j 6
s
F8
Kiểu lắp theo yếu tố b : j 7
s
Trong trường hợp khác nếu yếu tố đồng tâm ta chọn là d hoặc b thì việc chọn
lắp ghép phải dựa vào bảng 21 hoặc 22.
Như vậy, kiểu lắp của lắp ghép then hoa đã được chọn ký hiệu như sau:
H7 F8
D – 6 x 21 x 25 j 6 x 5 j 7
s s
Sơ đồ phân bố miền dung sai của lắp ghép như hình 4.2b
µm
+21
0 H7 +6.5
Js6
-6.5
D=25 mm
Hình 4.2a
µm
+28
F8
0 +10 +6
Js7
-6
b=5 mm
Hình 4.2b
4.3.Vẽ mối ghép và ghi vào đó ký hiệu sai lệch bằng chữ và số như hình 4.3a.
Vẽ riêng từng chi tiết của mối ghép rồi ghi vào đó ký hiệu sai lệch bằng chữ
và số như hình 4.3b
Sai lệch kích thước bề mặt không đồng tâm tra trong bảng 23. Ở đây kích
thước bề mặt không đồng tâm d của trục không vượt quá d1 (xem bảng 19) còn
của bạc thì sai lệch và dung sai tra theo bảng 23.
φ 25 Η7 /Js6
5 F8/JS7
Hình 4.3a
1)
0,02
5 js7
7 (-
5H
φ2
φ 25 js6
Kh«ng lí n
h¬n d1
5 js7
φ 45 H8
φ90 h11
1,6
Hình 6.3
7.1.Xác định độ chính xác của kích thước tham gia những lắp ghép thông dụng.
Xác định độ chính xác cho các kích thước nay chính là quyết định kiểu lắp cho
các mối ghep như chúng ta đã xét ở các mục trên.
-Kích thước đường kính trục lắp với bánh răng:
+ 0,025
φ34h6 , (theo mục 1);
0
-Kích thước đường kính trục lắp với vòng trong ổ lăn:
0
φ34H7 , (theo mục 2);
− 0,016
-Kích thước rãnh then và then hoa trên trục:
7.2.Xác định độ chính xác các kích thước chức năng chiều dài.
Để xác định độ chính xác các kích thước chức năng chiều dài ta phải hình
thành các chuỗi kích thước lắp và giải các chuỗi đó để được kích thước của trục.
Xuất phát từ 6 yêu cầu chung của bộ phận lắp ta lập được 6 chuỗi kích thước
như sơ đồ hình 7.2… Ta nhận thấy một số kích thước tham gia vào một số chuỗi
khác nhau. Kích thước tham gia vào chuỗi 1, chuỗi 3, chuỗi 4; kích thước H,N,
tham gia vào chuỗi 1, chuỗi 6… Các kích thước này cần thỏa mãn tất cả các
chuỗi khắt khe nhất ( chuỗi có dung sai kích thước thanh phần nhỏ nhất). Để xác
định chuỗi khắt khe nhất cần xác định giá trị atb của chuỗi. Khi tính a kích thước
01 và 02 (chiều rộng ổ lăn) là kích thước đã tiêu chuẩn hóa.
∑ β i 0,453 Di + 0.001Di − = m+
i
3 Di + 0.001Di
i =1 i 1
850
= 1.2,17 − [ − 1.0,9.2 − 1.1,31.2 − 1,56 − 1,08.2] ≈ 82
N1 O1 T1 B § O2 N2
H A∑1
7.a
B
A∑2 O1
T3
T2
A∑3
7.b 7.c
P
B § O2
T5
T4 A∑4
A∑5
7.d 7.e
N1 O1 T6
H N3
7.f A∑6
T6
T1 T '6
7.g
Từ các kết quả ta xác định được bản vẽ chi tiêt như sau:
T2 T1 T3
T5
T4
T6
1
+1
Kf= sin α =3
2
8.2 ph¬ng ph¸p ®o,c«ng thøc tÝnh kÕt qu¶ ®o vµ c¸c thµnh
phÇn sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o:
A C B
D
H×nh 8.2
X max X min
th
2
Khi chi tiÕt quay mét vßng trªn g¸ ta nhËn ®îc c¸c gi¸ trÞ
Xmax,Xmin.
Sai lÖch vÒ ®é trßn ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
X max X min
m
3
Sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o gåm cã sai sè cña mÉu chuÈn
dïng khi ®o so s¸nh vµ sai sè gãc cña khèi V so víi thiÕt
kÕ.
-§Çu ®o thø 2:
§o ®êng kÝnh Φb cña cæ l¾p æ l¨n 2.
§Ó chi tiÕt ®øng yªn trªn g¸ ,®o so s¸nh víi mÉu cã kÝch thíc
D0=DN=34 ta ®îc chªnh lÖch X .§êng kÝnh B ®îc tÝnh
theo c«ng thøc :
B =D0+ X =34+ X
Sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o gåm cã sai sè cña mÉu chuÈn
dïng khi ®o so s¸nh.
-§Çu ®o thø 3:
§o chiÒu dµi phÇn l¾p trôc b¸nh r¨ng :LC
§Ó chi tiÕt ®øng yªn trªn g¸ ,®o so s¸nh víi mÉu cã kÝch thíc
L0=LN ta ®îc chªnh lÖch X .§êng kÝnh LC ®îc tÝnh theo
c«ng thøc :
LC =L0+ X
Sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o gåm cã sai sè cña mÉu chuÈn
dïng khi ®o so s¸nh;§é ®¶o mÆt ®Çu cña vai trôc D vµ F so
víi cæ trôc A vµ B
DM
Ma
h×nh 8.3
Trong ®ã Ma-Kho¶ng c¸ch gi÷a hai que ®o n¼m trong hai
r·nh r¨ng,®èi diÖn nhau.
Gi¸ trÞ danh nghÜa cña kho¶ng c¸ch nµy ®èi víib¸nh r¨ng
th©n khai kh«ng cã ®é dÞch chuyÓn phô cña Pr«fin gèc víi
sè r¨ng lÎ ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
900 900
M a0 d .cos( ) DM 90.cos( ) 2,95 92,9 mm
Z 45
Víi :
• DM-§êngkÝnh que ®o thÝch hîp nhÊt ,b»ng :
0
DM= .m.cos .2.cos 20 2,95 mm
2 2
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn 29
Tö 1 K50
Bài tập môn học kỹ thuật đo
• d –§êng kÝnh vßng trßn chia .
Trong ®ã:
m-M«®un cña b¸nh r¨ng;
-gãc pr«fin r¨ng .
Ma0-Kho¶n c¸ch danh nghÜa gi÷a hai que ®o n»m
trong hai r·nh r¨ng ®èi diÖn nhau. Kho¶ng c¸ch
Ma®îc ®o b»ng c¸c dông cô ®o ®é dµi th«ng
dông nh panme tÕ vi,panme…..
§é dÞch chuyÓn cña pr«fin gèc ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
§èi víi sè r¨ng lÎ Z=45:
M a M a0
EHS
900
2.cos
Z
Sai lÖch kÝch thíc chiÒu dÇy r¨ng Ec ®îc tÝnh theo c«ng thøc
sau
Ec=2.EHS.tg
Trong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ dïng bi ®o,hay c«n ®o ®Ó
thay cho que ®o.